เล็ก พงษ์สมัครไทย 7
นามคลองว่า “คลองภาษีเจริญ” ตามราชทินนามของผู้ขุด แต่คลอง นี้มาแล้วเสร็จในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เล่ากันมาในสกุลว่า ครั้งหนึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า เจ้าอยู่หวั เสด็จพระราชด�ำเนินทางชลมารค ได้ทอดพระเนตรเห็น “อ่วม” กับน้องชายซึ่งยืนชื่นชมพระบารมีที่หน้าต่างชั้นบนของบ้าน และ “อ่วม” เป็นที่ต้องพระราชหฤทัยในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ยิง่ นัก จึงทรงส่งคุณท้าวไปสูข่ อ “อ่วม” จากพระยาพิสณฑ์สมบัตบิ ริบรู ณ์ ผูเ้ ป็นบิดา ซึง่ ในตอนแรกบิดาไม่ยนิ ยอมถวายให้ เนือ่ งจากได้หมัน้ หมาย ไว้กับชายอื่นแล้ว แต่ภายหลังที่ได้เจรจากับผู้ใหญ่ฝ่ายชายเป็นที่เข้าใจ แล้ว จึงได้นอ้ มเกล้าฯ ถวายเป็นบาทบริจาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอม เกล้าเจ้าอยู่หัว เจ้าจอมมารดาอ่วม ประสูติพระราชโอรสเพียงพระองค์เดียว คือพระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้ากิติยากรวรลักษณ์ จากนั้นท่านก็ มีอาการป่วยมิอาจถวายการเลี้ยงดูพระเจ้าลูกยาเธอ รวมทั้งแสดงความ จงรักภักดีปรนนิบัติ ล้นเกล้าฯ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้า อยู่หวั ต่อไปได้ เจ้าจอมมารดาอ่วมได้กราบถวายบังคมขอพระบรมราชา นุญาตกลับไปรักษาตัวที่บ้านพระยาพิสณฑ์สมบัติบริบูรณ์ ผู้เป็นบิดา เมื่อพระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้ากิติยากรวรลักษณ์ ทรงศึกษา เบื้องต้นในพระบรมมหาราชวังแล้ว จึงเสด็จไปทรงศึกษาวิชาการ ณ ทวีปยุโรป พร้อมกับพระเจ้าลูกยาเธออีก ๓ พระองค์ คือ พระเจ้าลูก ยาเธอ พระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์ (มหาอ�ำมาตย์เอก พระเจ้าบรม เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ ต้นราชสกุล “รพีพัฒน์ ณ อยุธยา”) พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าประวิตรวัฒโนดม (มหาเสวกเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงปราจิณกิติบดี ต้นราชสกุล “ประวิตร ณ อยุธยา”) และ พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช (จอมพล พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสรุ เดช ต้นราชสกุล “จิรประวัติ ณ อยุธยา”) นับเป็นพระราชโอรสรุ่นแรกในพระบาท สมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่เสด็จไปทรงศึกษาต่อต่างประเทศ เมือ่ ทรงส�ำเร็จการศึกษากลับมายังประเทศไทยในปีมะเมีย พ.ศ.