Samenvatting Hoofdstuk 3.1 Stoffen en mengsels Leerwerkboek Ion 3.2 (nieuwste versie)
Voorkennis Voorwerpen worden gemaakt uit verschillende stoffen. De verzamelnaam van de verschillende stoffen is materie. Stoffen worden gekenmerkt door hun stofeigenschappen, vb. kleur, smaak, glans, geleidingsvermogen, oplosbaarheid, breekbaarheid, vervormbaarheid, smeltbaarheid, doorzichtigheid, dichtheid, hardheid, brandbaarheid… Stofeigenschappen zijn fysische eigenschappen. Materie kan in drie aggregatietoestanden voorkomen, nl. vast, vloeibaar of gasvormig.
•
Een stof is vast, wanneer de temperatuur waarin de stof zich bevindt, lager is dan haar smeltpunt.
•
Een stof is vloeibaar, wanneer de temperatuur waarin de stof zich bevindt, hoger is dan haar smeltpunt, maar lager dan haar kookpunt is.
•
Een stof is gasvormig, wanneer de temperatuur waarin de stof zich bevindt, hoger is dan haar kookpunt.
Diffusie is het verspreiden door de ruimte van vloeistoffen en gassen. Dat verschijnsel wijst op de deelbaarheid van de materie. Materie bestaat uit heel kleine, onzichtbare deeltjes of corpusculen. Vaste stof hebben een welbepaalde vorm. Belangrijke eigenschap: hardheid wordt uitgedrukt volgens de schaal van de Oostenrijkse mineraloog Friedrich Mohs. Dit is een schaal volgens toenemende hardheid met als hoogste waarde 10, nl. voor diamant. Diamant krast alle andere vaste stoffen. Vloeistoffen hebben een constant volume. Gassen hebben geen vaste vorm en geen constant volume.
Hoofdstuk 3: stoffen en mengsels 3.1
Stoffen mengen
Een homogeen mengsel is een mengsel waarvan de bestanddelen niet te onderscheiden zijn met het blote oog of met een licht microscoop. Een oplossing is een homogeen mengsel waarvan één component een vloeistof is, nl. het oplosmiddel, en de andere componenten vaste stoffen, vloeistoffen of gassen zijn. Bijvoorbeeld: suikerwater. Een gasmengsel is een homogeen mengsel waarvan de componenten gassen zijn. Bijvoorbeeld: de lucht. Een legering is een homogeen mengsel waarvan de componenten vaste metalen zijn. Bijvoorbeeld: messing.
Een heterogeen mengsel is een mengsel waarvan de bestanddelen te onderscheiden zijn met het blote oog of met een licht microscoop. Om een heterogeen mengsel te maken, voegen we de gedispergeerde stof toe aan het dispersiemiddel. In de volgende tabel zie je de acht typen grofdisperse stelsels die je kunt vormen naargelang de aggregatietoestand van het dispersiemiddel den de gedispergeerde stof. dispersiemiddel ↓
vast
vloeistof
gas
daarin gedispergeerde stof vast
vloeistof
gas
grof mengsel
insluitsel
insluitsel
suspensie
emulsie
schuim
rook
nevel, mist (aerosol)
–
Een colloïdaal mengsel is een mengsel waarvan de deeltjesgrootte van een van de bestanddelen gelegen is tussen 0,1 micrometer (1 µm = 10-6 m) en 1 nanometer (1 nm = 10-9 m). Bijvoorbeeld: de meeste lijmsoorten