govare kakon 12

Page 1

‫طؤظارى كةكؤن‬ ‫لى دةكريَت؟؟!!‬ ‫هة ِرةشةى َ‬ ‫ذمارة ( ‪) 12‬‬ ‫شوباتي ‪2011‬‬ ‫خاوةني ئيمتياز‬ ‫رةهبةر سةيد برايم‬ ‫سةرنووسةر‬ ‫َثيش ِرةوي سةيد برايمي‬ ‫جيطري سةرنووسةر‬ ‫َ‬ ‫َليوذة جةالل عةبدولكةريم‬ ‫دةستةي نووسةران‬ ‫هونةر سةالم‬ ‫هاوذين صليوة عيسا‬ ‫ثةيوةست خؤشناو‬ ‫هيمن ئيلنجاغي‬ ‫َ‬ ‫‪Mobile: 07701929646‬‬ ‫‪kakon.koya@yahoo.co.uk‬‬ ‫‪www.koye.eu‬‬ ‫‪www.koya.se‬‬

‫طؤظارى كةكؤن وةكو تاكة طؤظاريَكى ِرؤشنبيرى ئازادى شارى كؤية لةيةكةم‬ ‫ذمارةيةوة‪ ،‬جار دواى جار ج َيطةى خؤى دةكاتةوة لةناو دلَى خويَندةوارانى خةلَكى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل خةلَكى كؤية و بؤتة ئاويَنةيَك بؤ‬ ‫شارى كؤية بةبابةتة طرينطةكانى و ِراشكاوى‬ ‫طشت دانيشتوانى‪ ،‬ناياسايى وكةم و كو ِرى و غةدر ونابةج َييى بةدةردةخات‪ ،‬لةهةر ض‬ ‫كةس َيك كراب َيت وةكو هاوآلتى يان دةستطاو بة ِريَوبةرايةتى‪ ،‬ميرى ب َيت يان كةرتى‬ ‫تايبةت يان حزبى ب َيت‪ .‬بؤضاكسازى نةك ِروخاندن‪ ،‬بؤطةشةث َيدان نةك دواخستن‪،‬‬ ‫لةهةمان كاتيش ثشتطيرى لة ِراستى وكارى جوان و ث َيشنيازى باش دةكات سةرة ِراى‬ ‫ثاراستنى م َيذوى كؤية و يادكردنى طةورة ثياوان و كةسايةتى كؤية و ِراطةياندنى‬ ‫هةوالَةكانى كؤية و كارى باش و خزمةتطوزاريةكانى كؤيةو كؤيةكان دةخاتة ِروو‪،‬‬ ‫هةر بابةتة لة شويَن و قالبى خؤى‪ِ .‬رازو نيازى طةورةو بضوكى كؤية دةخاتة سةر‬ ‫ثة ِر بةئاواتى هينانة دى و بةمةبةستى طةشةث َيدان و ث َيشكةوتنى شارى كؤية‪ ،‬بؤية‬ ‫طؤظار فرؤشانى كةكؤن سةرقالَى وةآلم دانةوةى خويَندةوارانن (كةكؤن دةرضووة يان‬ ‫دةردةضى؟)‪ .‬بةهؤى ئةوةى ئ َيستا تاكة بآلوكراوةى نوسراوى كؤيةية و تاكة‬ ‫نا؟! كةى‬ ‫َ‬ ‫مينبةرى دةرخستى بابةتةكانى كؤيةية هةر لة(‪ِ )10‬رؤذى يةكةم دواى دةرضوونى ذمارة‬ ‫نامينى!!‪ !!....‬بةآلم ج َيطاى نيطةرانيية‬ ‫نويَكانى طؤظارى كةكؤن لةالى فرؤشياريانى‬ ‫َ‬ ‫كة ئةفسةريَكى ئاسايش هة ِرةشة لةستافى طؤظارى كةكؤن دةكات بةمةبةستى‬ ‫ب َيدةنطكردنى طؤظارى كةكؤن‪ ،‬ضةند بابةت َيك لةذمارة(‪ )10‬و(‪)11‬ى طؤظارى كةكؤن‬ ‫لةطؤشةى(مام مؤتك) بةش َيوةى قسةى نةستةق خراية ِروو!! ئ َيمة نووسةران و ستافى‬ ‫طؤظارى كةكؤن دةنطمان دةكةينةوة يةك دذى هةر سةرث َيضييةك ِرووبدات لة شارى‬ ‫كؤية‪ ،‬هةركةم وكو ِريةك هةب َيت لةكؤية‪ ،‬دذى هةموو خراثيةكين‪ ،‬بة هةمان ش َيوة‬ ‫الينطيرو ثشتطيرين لة هةموو شت َيكى باش كة ثةرذةوةندى شارى كؤيةى ِرةنطينى‬ ‫َ‬ ‫هةول دةدةين بة بؤضوون و بي ِرو بؤضوونى كةسانى شارةزا و تةكنؤك ِرات‬ ‫ت َيداب َيت‬ ‫كؤية لة ِرووى فةرهةنطى و شارستانيةوة شارى كؤيةى ِرةنطين رشةنطين تربكةين و‬ ‫بةرةو ث َيشى ببةين‪ .‬ئ َيمة وةكو طؤظارى كةكؤن ئامادةى هةموو ِرووبة ِروو بونةوةيةكى‬ ‫ياساين نةك بة هة ِرةشةو تةشهيرو هةلَكوتانةسةر هةروةها ج َيطاى قبولَكردن نيية‬ ‫هةر كةس َيكى لةهةر ثلةو ثايةكى ميرى ياخود حزبى ب َيت و هة ِرةشة لةم طؤظارةو‬ ‫ستافةكةى بكات ضونكة ياسا بةسةروةر دةزانين و لةهةر ِرووبة ِرووبوونةوةيةكدا ئ َيمة‬ ‫ِريَطاى ياسا دةطرينة بةر‪ .‬دلَنياتان دةكةينةوة طؤظارى كةكؤن بةردةوامة لةدةرضوون‬ ‫و هة ِرةشةو تةشهير طاريطةرى نيية لةسةرث َيشكةوتنةكانى ئةم طؤظارةو بةردةواميش‬ ‫دةبين لةسةر بآلوكردنةوةى كارة ناياسايى وطةندةلَيةكانى بةرثرسانى كؤية هةروةها‬ ‫لةم ذمارةية وةك هةلَويَست َيكى ِرؤذنامةنووسى بةرامبةر ئةم جؤرة كةسانة طؤشةى‬ ‫(بةزمى مام مؤتك)ئةم ذمارةية هيضى تيانية‪.‬‬

‫ذمارة ‪12‬‬

‫شوباتي ‪2011‬‬

‫‪1‬‬


‫رةهبةر سةيد برايم‬

‫ِر َوذطارى ئةو‬ ‫باخةوانى لة باخى شيعرو ضامة‪ ،‬بة خاكة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نازى بيرو خامة‪ ،‬ديَر ديَر ئاوى طوالنى ديَراوة‪،‬‬ ‫طول بة َ‬ ‫ديوان بة ديوان َ‬ ‫طول لة شاعيرانى‬ ‫كالسيك طة ِراوة‪ ،‬وةك بولبول و هةنط‪ ،‬لة‬ ‫طولَزارى ِرةنطين و ِرةنطاو ِرةنط‪ ،‬هةالَلَةو‬ ‫طوالَلَة و شيلةو شةكرة ه َيشووى شيعرى‬ ‫مذيوة‪ ،‬بةر ضنةيةك كت َيبى لة م َيذووى‬ ‫لى هةلَضنيوة‪ ،‬خةزنةيةك‬ ‫ئةدةبى كوردى َ‬ ‫شانةى هةنطوين و شةكرة وشةى خستووتة‬ ‫سةر خةرمانةى ئةدةبى كوردى‪ ،‬بة ِرةنج و‬ ‫شةو نخوونى و ماندوو بونى خوَى بة سةرنجى‬ ‫وردى‪ ،‬لة خاكى بوورو بة يارو بةراوو رةباس‪،‬‬ ‫هوَدانةوةو وةردانةى بؤ كردووة‪ ،‬شارةزاو‬ ‫َ‬ ‫طول دةستةى شاعيرانى‬ ‫شاعير ناس‪،‬‬ ‫خستتؤتة بةر ل َيكؤلَينةوة و بةر باس‘ ئةو‬ ‫زاتة بةرزةدارة‪ ،‬مةزنةدارة‪ ،‬ثرؤفيسوَر دكتؤر‬ ‫مارف خةزنةدارة‪ ،‬خوَى درةخت َيكى ث ِر َ‬ ‫طول‬ ‫بة بةرهةم و لق و ثوَثدارة‪ ،‬بة بةرزايى قةالَو‬ ‫منارة و هةيبة سولَتان و باواجى ديارة‘‬ ‫ِرةطى لة (ك َيلة زيندان)ى دةشتى كوَية و‬ ‫بابا نزادةية‪ ،‬نةوةى سةعيداغا و لة ئاغايانى‬ ‫ئةو بةرة بابةية‪ ،‬مارفاغاى باثيرى لة ك َيلة‬ ‫زيندانى دةشتى كؤية هاتؤتة كوَية بةخ َير‪،‬‬ ‫لةويَوة ضوَتة شارى هةول َير‪ ،‬دكتوَر مارف‬ ‫خةزنةدار كو ِرى قادر أغاى مارفاغاى ك َيلة‬ ‫زيندانة‪ ،‬بة مندالَى كة ضوَتة زيَدى ئةذدادو‬ ‫باثيرانى‪ ،‬بة سةردانى خزمانى لة طوندى‬ ‫كانى بى و ك َيلة زيندانى‪َ ،‬‬ ‫لةوى بة قةلةمب َين‬ ‫ثى يان وابووة ِروون‬ ‫و بةختةوةريان زانيوة‪َ ،‬‬ ‫و طةشة بة ختو نيوضةوانى‪ِ ،‬رزطارى بووة‬ ‫لة جوتيارى و توتنةوانى‪ ،‬نةوةى مارفاغايان‬ ‫بة كو ِريذ طةو شلة شارى داناوة‪ ،‬ب َو طةمةو‬ ‫ثى يان طووتووة‬ ‫خوَشى و خزمايةتى َ‬ ‫(هةول َيرى‪ ،‬بة مريشك َيكى ناويَرى) ‪.‬‬ ‫وةك سوَزو ويذدان و ماكى ِرةسةنايةتى‬ ‫هةرطيز لة خزمانى دانةب ِراوة‪ ،‬هاتو ضوَى‬ ‫كردوون‪ ،‬دوَستو ناسياوى طيانى بة طيانى‬ ‫لة كوَيةو توَثزاوا و دةشتى كوَية هةبوون‪،‬‬ ‫تةنانةت قوتابخانةى (قادرية )ى كوَية‬ ‫د‪.‬مارف خةزنةدار ناوى ل َيناوة‪ ،‬بة ناوى‬ ‫‪2‬‬

‫د‪.‬مارف خةزنةدار‬ ‫حاجى قادرى كوَيةوة‪ ،‬هةميشة ِرةطى‬ ‫سوَزو دةمارة شينةى كوَيايةتى جوالَوة‪،‬‬ ‫لة نامةيةكى دةستنوسيدا لة ‪1996/2/26‬‬ ‫لة وةرامى ضةند ثرسياريَكى بوَنوسةر ئارام‬ ‫صالح غةفورى ناردووة دواتر لة ئةدةب و‬ ‫هونةرى كوردستانى َ‬ ‫نوى لة ذمارة (‪)5355‬‬ ‫َ‬ ‫لة ث َينج شةمةى ‪ 2010/12/16‬بالو‬ ‫كراوةتةوة نوسيويةتى ‪:‬‬ ‫(شارى كوَية وةك ن َيوةندى ناوضةى‬ ‫س �وَران لة باتى هةول َير بوو بة ج َيطةى‬ ‫مةشخةلَى مةدرةسةى نالى‪ ،‬لةويَوة طةيشتة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫سةرانسةرى ناوضةى س �وَران و‬ ‫ِروناكى مةشخةلَى ناوضةكانى تر ت َي َ‬ ‫كةل بة‬ ‫يةكترى بوون) دةربارةى تةطةرةو ثة ِراويَز‬ ‫خستنى شارى كوَية لة هةمان دةستنوسى‬ ‫و بالَو كراوة ‪ .‬نوسيويةتى ‪:‬‬ ‫(تا ئيم ِر َو دةسةالَتى جيا جيا فةرمان ِرةوايى‬ ‫بكةن‪ ،‬هةر اليةن َيك بة بةهانةيةكى خوَى‬ ‫شارةكةى خستة ثشت ط� َ‬ ‫�وى‪ ،‬ئةمة لة‬ ‫ئةنجامدا بووة هوَى ئةوةى خويَندةوارة‬ ‫بةرزةكةشى لة كوَية هةلَبكةندريَن و‬ ‫ِرووبكةنة شارةكانى ترى كوردستانى ع َيراق‬ ‫و بةغدا‪ ،‬بةم جوَرة وةكو دةبيبنين تا ثلةي َيك‬ ‫بى خاوةن مايةوة )‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ب َو ضارةسةر ك��ردن و طةشةكردنى‬ ‫ئاوةدان كردنةوةى كوَية بة ثةروَشةوة دةرى‬

‫ب ِريوةو نوسيويةتى ‪( :‬بةالى منةوة ِروَذى‬ ‫نابى بير‬ ‫ئةم ِر َو وةك هةنطاويَكى بضووك ب َو َ‬ ‫لةوة بكةينةوة ئاموَذطايَيك يا كول َيج َيك‪،‬‬ ‫يا دةسطايَيك لة زانستطاى سةالحةدين‬ ‫بطويَزريَتةوة ب َو كوَية و بة مةرج َيك سةر‬ ‫بة هةول َيريش بيت !؟ بةالَم زانستطاى‬ ‫سةالَحةدين خوَى لة ضى شثريَوى ي َيك‬ ‫نةبى )!؟‪.‬‬ ‫داية دوذمنت توشى َ‬ ‫ئةو نامةية ث َيش دامةزراندنى زانكوَى‬ ‫كوَية ب��ووة‪ ،‬ئ��ةو هةست و نةستة ِراى‬ ‫�ى ك��راوة ب � َو كوَية‬ ‫جوانيةتى‪ ،‬ضى ث� َ‬ ‫كردوويةتى‪ ،‬لة ِراستيدا د‪ .‬مارف خةزنةدار‬ ‫لة ‪ 1930/11/1‬لة شارى هةول َير هاتوَتة‬ ‫ذيان‪ ،‬بة دريَذايى تةمةنى بة عةشقةوة بة‬ ‫دلَو بة طيان‪ ،‬خةريكى خويَندن و ِراذةى‬ ‫كوردى و ئةدةب و ضيروَك و ل َيكولَينةوة‬ ‫بووة‪ِ ،‬روَذطارى ئةو لة ناو وشةو سةرنج و‬ ‫ت َيبينى و ورد بونةوة بووة‪ِ ،‬روَذطارى ئةو لة‬ ‫ناو قةلَةم و كاغةزو ِروَذنامةو طوَظارو كت َيب‬ ‫و خويَندنةوة بووة‪ِ ،‬روَذطارى ئةو طةشتو‬ ‫طة ِران و ث َيطةياندنى خويَندكاران و وانة‬ ‫طوتنةوة بووة‪ِ ،‬روَذطارى ئةو سةثةرشتيارو‬ ‫طفتو طوَى ت َيزو نامةى ماستةرو دكتوَراو‬ ‫تويَذينةوة بووة‪ِ ،‬روَذطارى ئةو دةرضواندنى‬ ‫باوةش َيك كت َيب و دةفتةرى كوردةوارى و‬ ‫نوسينةوة بووة‪ ،‬دواين و بنةتاى نوسينى‬ ‫ب َو سةرةتاى كت َيبى ( ِروَذنامةوانى كوردى‬ ‫_ دةفتةرى ك��وردةوارى بووة ) دواين و‬ ‫بنةتاى خويَندنةوةى تاالثة ِرة ش َيست و‬ ‫ضوارى ديوانى نارى بووة‘ ئةو نوسين و‬ ‫خويَندنةوةى كوَتايى دوا ضركةى ِروَذطارى‬ ‫جى ه َيشتنى ِروَذطارى ئةو دوا‬ ‫بووة‪ ،‬بة َ‬ ‫يادطارى بووة‪ ،‬لة‪ 2010/10/26-25‬حةيف‬ ‫و ئاخ و داخ‪ ،‬كوَضى دوايى كردووة‪ ،‬بةرةو‬ ‫ط َو ِرستانى ضراخ ! د‪.‬مارف خةزنةدار‪ ،‬ناودارو‬ ‫ثايةدار‪ ،‬لة ناو وشةى كوردى و م َيذووى‬ ‫ئةدةبى كوردى و ضيروَك و نامة خانة هةر‬ ‫نى‪ ،‬خوَى خةزنةيةك بوو لة طةوهةرو‬ ‫دةم َي َ‬ ‫دو ِرو ياقووتى كوردى بوَية هةرطيز ذةنط‬ ‫نى ‪.‬‬ ‫هةلَناه َي َ‬


‫دوو كؤيى سةرؤكى فراكسؤنى ثةرلةمانين لة بةغدا‬ ‫د‪.‬فوئاد مةعسوم لة (‪)1938/3/21‬‬ ‫لةشاري كؤية لةدايكبووة‪ ،‬لةزانكؤي‬ ‫(االزهر)ي قاهيرة دكتؤراي فةلسةفةي‬ ‫وةرط��رت��ووة‪ ،‬ساآلني (‪)1972-1969‬‬ ‫بؤتة مامؤستا لةزانكؤي بةسرة‪ ،‬ساآلني‬ ‫(‪ )1975-1972‬نويَنةري شؤ ِرشي كورد‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫بووة لةقاهيرة‪ ،‬سالَي (‪)1975‬‬ ‫هةظاآلن ي‪.‬ن‪.‬ك دامةزراندووة‪ ،‬ئةندامي‬ ‫دةستةي دامةزريَنةري ي‪.‬ن‪.‬ك‪-‬ـ��ة‪،‬‬ ‫سالَي (‪ )1993-1992‬يةكةم سةرؤكي‬ ‫حكومةتي هةريَمي كوردستان بووة‪ ،‬سالَي‬ ‫(‪ )2004‬بؤتة سةرؤكي ثةرلةماني عيراق‪،‬‬ ‫سالَي (‪ )2005‬سةرؤكي فراكسيؤني‬ ‫هاوثةيماني كوردستان بووة لةثةرلةماني‬ ‫عيراق‪ ،‬خ��اوةن ئيمتيازي رؤذنامةي‬ ‫َ‬ ‫نوي‪-‬ية‪ ،‬سالَي (‪)2010‬‬ ‫كوردستاني‬ ‫ديسانةوة بؤتةوة سةرؤكي فراكسيؤني‬ ‫هاوثةيماني كوردستان لةثةرلةماني‬

‫عيراق‪.‬‬ ‫َ‬ ‫هةروةها شؤ ِرش مستةفا رةسول ناسراو‬ ‫بة شؤ ِرش حاجي لة (‪)1958/10/925‬‬ ‫لةشاري كؤية لةدايكبووة‪ ،‬لةزانكؤي‬ ‫َ‬ ‫موسل كؤليذي ئةندازياري تةواو كردووة‪،‬‬ ‫لة (‪ )1980/2/18‬بؤتة ث َيشمةرطة‬ ‫لة ِريزةكاني يةك َيتي نيشتماني كوردستان‪،‬‬ ‫سالَي (‪ )1990‬ضؤتة بةريتانيا‪ ،‬ماستةري‬ ‫لةئةندازةي سةرضاوة ئاوييةكان لةزانكؤي‬ ‫(‪ )city‬لةلةندةن ه َيناوة‪.‬‬ ‫لة (‪8‬ي ئؤكتؤبةري ‪ )2008‬لةطةلَ‬ ‫سي هاو ِريَي (رةط)يان راطةياندووة‪ .‬لة‬ ‫َ‬ ‫(‪ )2010/3/7‬لةسةر ليستي طؤ ِران بؤتة‬ ‫ئةندامي ثةرلةماني عيراق و كراوةتة‬ ‫سةرؤكي فراكسيؤني طؤ ِران لةثةرلةماني‬ ‫عيراق‪.‬‬ ‫شاياني باسة طؤ ِران خاوةني هةشت‬ ‫كورسيية‪.‬‬

‫طةنجيَكى كؤيى بوو بةئةندامى ئةنجومةني سةركردايةتى ث‪.‬د‪.‬ك‬

‫ساسان عةوني سالَى ‪ 1970‬لةشارى كؤية‬ ‫لةدايكبووة‪ ،‬لةسالَى ‪ 1993‬بةشى شارستانى‬ ‫كؤليذى ئةندازيارى زانكؤى سةالحةدين‬ ‫تةواوكردووة‪ .‬ب ِروانامةى ماستةري لةبة ِريَوةبردنى‬ ‫كار لةزانكؤى فة ِرةنسى لوبنانى بةدةسته َيناوة‪.‬‬ ‫لةسالَى ‪ 1985‬كة قوتابى ثؤلى ث َينجةمى‬ ‫ئامادةيى بووة لةاليةن دام و دةزطاكانى ِرذيَم‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ِراثة ِرين كة قوتابى‬ ‫دةستطيردةكرى‪.‬‬ ‫زانكؤ بووة هاتؤتة ناوكارى ِريَكخراوةيى و لة‬ ‫ِريزةكانى يةك َيتى قوتابيان و الوانى ديموكراتى‬ ‫كوردستان دةستى بة ت َيكؤشان كردوة‪ .‬دواى‬ ‫ب ِرينى ثلةكانى ِريَكخستن لةسالَى ‪1993‬‬

‫لةكؤنطرةى هةشتةمى يةك َيتى قوتابيانى‬ ‫كوردستان بة سكرت َيرى يةك َيتى قوتابيانى‬ ‫كوردستان هةلَدةبذي َ‬ ‫َردري و دةب َيتة يةكةم‬ ‫سكرت َيرى ئةم ِريَكخراوة لةدواى ِراثة ِرين تا‬ ‫سالَى ‪ .1998‬لة ثاشاندا وةك كارط َيرى‬ ‫لقى دووى ثارتى ديموكراتى كوردستان‬ ‫هةلَدةبذي َ‬ ‫َردري‪ ،‬هةروةها وةك بةرثرسى‬ ‫هةول َير لةئاذانسى ثاراستنى ئاسايشى هةريَمى‬ ‫كوردستان خزمةتى ك��ردووة‪ ،‬لةكؤنطرةى‬ ‫س َيزدةمينى ثارتى ديموكراتى كوردستان‬ ‫لةسالَى ‪ 2010‬بةئةندامى سةركردايةتى‬ ‫هةلَبذيَردرا‪.‬‬

‫ذنة كؤييةك بةئةمينداري طشتي ذناني عةرةب هةلَبذيَردرا‬

‫نةرمين عوسمان سالَي (‪ )1950‬لةشاري كؤية‬ ‫لةدايك بووة‪ ،‬سالَي (‪ )1971‬بةكالؤريؤسي‬ ‫لةثةروةردة بةشي ماتماتيك لةزانكؤي بةغدا‬ ‫وةرط��رت��ووة‪ ،‬يةكةمين كضة بؤتة ئةندامي‬ ‫كؤمةلَةي رةنجدةراني كوردستان‪ .‬سالَي (‪)1979‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل هاوسةرةكةي‪ ،‬سالَي‬ ‫بؤتة ث َيشمةرطة‬ ‫َ‬ ‫(‪ )1991-1984‬ضؤتة سويد‪ ،‬سالي (‪)1999‬‬ ‫بووة بةوةزيري كاروباري كؤمةآليةتي كةخؤي‬ ‫دامةزريَنةريَتي‪ ،‬سالَي (‪ )2001‬طواستراوةتةوةو‬

‫بووة بةوةزيري ثةروةردة لةحكومةتي هةريَمي‬ ‫كوردستان‪ .‬سالَي (‪ )2004‬ب��ووة يةكةم‬ ‫وةزي��ري ذنان لةحكومةتي فيدرالَي عيراق‪.‬‬ ‫سالَي (‪ )2005‬بووة بةوةزيري ذينطةو مافي‬ ‫مرؤظ‪ ،‬لةكؤنطرةي س َيي ي‪.‬ن‪.‬ك هةلَبذيَردرا‬ ‫بةئةندامي سةركردايةتي‪.‬لة (‪)2010/10/28-26‬‬ ‫بةئةمينداري طشتي ذناني عةرةب هةلَبذيَردرا‪.‬‬ ‫خاوةن ئيمتيازو سةرنووسةري طؤظاري‬ ‫(نرجس)ـة‪.‬‬

‫ذمارة ‪12‬‬

‫شوباتي ‪2011‬‬

‫‪3‬‬


‫‪È‬‬ ‫‪ƨȇƚǯ ňƢǯƨdzơȁƨǿ‬‬

‫ئامادةكردني‪ :‬ديدةوان يةعقوب‬

‫بةثيَى ئامارى ساآلنةى ثؤليسى كؤية‬ ‫ِرووداوى هاتووضؤ و كيَشةى مؤبايل لةزيادبووندايةو‬ ‫توندووتيذى دذى ذنان كةمبؤتةوة‬ ‫بةث َيى ئامارى ساآلنةى بةريَوةبةرايةتى‬ ‫ثؤليسى كؤية توندووتيذى دذ بةذنان‬ ‫كةمبؤتةوة‪ ،‬بةآلم لة بةرانبةردا ِرووداى‬ ‫هاتووضؤ و ك َيشةى خراث بةكار ه َينانى‬ ‫مؤبايل لة زياد بوونداية‪.‬‬ ‫(م��ق��دم ش��وك��رل��ل��ةح��م��دام��ي��ن)‬ ‫بةريَوةبةرى ثؤليسى كؤية لةكؤنطرةى‬ ‫رؤذنامةنووسى رؤذى‪ 12/30‬ئامارى‬ ‫ِرووداو ضاالكيانى سالَى‪2010‬ى سنوورى‬ ‫بةريَوةبةريةتيةكانيانى خستةروو‪ .‬لةو‬ ‫بارةوة ِرايطةياند لةسالَى‪2010‬دا(‪)1662‬داوا‬ ‫تؤماركراوة و(‪ )806‬داويان دوا خراوون و(‪)456‬‬ ‫داوا هةوالَةى داداطانى سل َيمانى و هةول َير‬ ‫كراوون و(‪ )399‬ثةراو لةذيَر ل َيكؤلينةوةدان‬ ‫و(‪)9‬حالةتى كوشتن و هةبووة كة يةك‬ ‫حالَةتى بكوذو كوذراوةكة نةناسراوون و‬

‫يةك حالَةتيش بكوذةكة دةستطير نةكراوة‪.‬‬ ‫(‪ )242‬رووداى شة ِر تؤمار ك��راوة(‪)239‬‬ ‫سكاآلى ه��ة ِرةش��ةك��ردن تؤماركراوةو‬ ‫(‪)419‬رووداوى هاتوضؤ تؤماركراوةو (‪)23‬‬ ‫هةرةشةكردن لةفةرمانبةرانى حكومةتى‬ ‫هةبووةو (‪)72‬حالَةتى دزى بووةو (‪)32‬‬ ‫اختيال و خيانة االم��ان��ة ب��ووة و (‪)7‬‬ ‫كةسيش ل��ةئ��اودا خنكاوون و(‪)532‬‬ ‫ك َيشةى جؤراوجؤريش بووةو (‪)186‬داوا بؤ‬ ‫ثشتيوانيكردن لة توندوو تيذى دذ بةذنان‬ ‫سي حالَةتى سوتان و مردنى‬ ‫تؤماركراوة و َ‬ ‫ذنان هةبووة و يةك ذنيش بةناوى شةرةف‬ ‫ثاريَزى كوذراوة و و يةك رووداوى سوتان‬ ‫و مردنى ذنانيش لةذيَر ل َيكؤلينةوةداية‪.‬‬ ‫لة بنكةى طرتن و طواستنةوةشدا(‪)502‬‬ ‫هاوآلتى بةهؤى تاوان و تؤمةت سةرث َيضى‬

‫كردن بةندكراوون و لةن َيونياندا (‪ )34‬ذن‬ ‫هةبووة‪ .‬لة بنكةى ثؤليسى نةخؤشخانةش‬ ‫( ‪ )368‬ث��ة ِراوى ل َيكؤلينةوة ريَكخراوة‪.‬‬ ‫روونيشكردةوة كةمى كارمةند و لةكار‬ ‫كةوتنى زؤربةى ئؤتؤمب َيلةكانيان ئةركةكانى‬ ‫ئةفسةر ثؤليسةكانى طرانتركردووةو ضونكة‬ ‫سالَى ‪ 2010‬يةك ثؤليس دانةمةزراوةو ‪8‬‬ ‫ئؤتؤمب َيليشيان لةكاركةوتووة‪ .‬بةريَوةبةرى‬ ‫ثؤليسى كؤية طوتى كوشتن و توندووتيذى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ساآلنى ث َيشوو‬ ‫دذ بةذنان بةبةراورد‬ ‫لةكةمبوونةوةدابووة‪ ،‬لةبةرانبةردا ك َيشةى‬ ‫خراث بةكار ه َينانى مؤبايل و رووداوى‬ ‫هاتووضؤ لة زياد بوونداية‪ .‬طوتيشى بةهؤى‬ ‫ئةوةى زؤربةى خاوةنداريَتى مؤبايل ناديارة‬ ‫ك َيشةى خ��راث بةكار ه َينانى مؤبايل‬ ‫بةزةحمةت تؤمةتبار دةدؤزريَتةوة‪.‬‬

‫لةسالَى‪ 2010‬دا ‪ِ 306‬رووداوى هاتووضؤ بووةو ‪ 6010‬مؤلَةتيش دةركراوة‬ ‫لةسالَى‪ 2010‬داو لة سنوورى بةريَوةبةرايةتى‬ ‫هاتووضؤى كؤية ‪ 18‬ك��ةس بةهؤى‬ ‫ِرووداوى هاتووضؤ طيانيان لةدةستداوةو‬ ‫‪ 126‬كةسيش برينداربوون و ‪6010‬مؤلَةتى‬ ‫شوف َيريش دراوون بةهاوآلتيان‪.‬‬ ‫ئةو ئامارو ذمارانة لةكؤنطرةيةكى‬ ‫رؤذنامةوانيدا هات‪ ،‬كة ث َيش نيوة ِرؤى‬ ‫رؤذى ‪( 12/29‬مقدم ش��ؤرش كاكة)‬ ‫بةريَوةبةرى هاتووضؤى كؤية بؤ كةنالَةكانى‬ ‫راطةياندن ريَكى خستبوو‪ .‬بةريَوةبةرى‬ ‫هاتووضؤى كؤية طوتى لةسالَى‪2010‬دا‬ ‫‪ِ 306‬رووداوى هاتوضؤ ِروويانداوة و ‪18‬‬ ‫كةس طيانيان لةدةست داوة و ‪126‬‬ ‫كةسيش برينداربوون‪.‬‬ ‫طوتيشى زؤرب���ةى ِرووداوةك�����ان‬ ‫بؤهؤكارى خ َيرا ل َيخورين و خةراثى‬ ‫ريَطاو بانةكان دةطةريَنةوة‪ .‬سةبارةت بةو‬ ‫ضاالكيانةش كة بةريَوةبةرايةتيةكةيان‬ ‫كة لةث َيناو باشتربةريَوةضوونى كارةكانيان‬ ‫‪4‬‬

‫و سةالمتى هاوآلتيان لة سالَى‪2010‬دا‬ ‫ئةنجاميانداوة‪ ،‬بةريَوةبةرى هاتووضؤى كؤية‬ ‫طوتى لةسالَى ‪ 2010‬بةشى مؤلَةت ث َيدان‬ ‫لةبةريَوةبةرتيةتيةكةمان كرايةوة لة ِرؤذى‬ ‫‪ 2010/3/1‬تا كؤتايى َ‬ ‫سال ‪ 6010‬مؤلَةتى‬ ‫شوف َيرى دراوة بةهاوآلتيان و لةو ذمارةيةش‬ ‫‪ 383‬شوف َيرى ذنبووة‪ ,‬هةروةها بيناى‬

‫مقدم شؤرش كاكة بةر َيوةبةرى هاتووضؤى كؤية‬

‫بةريَوةبةرايةتى هاتوضؤى كؤية فراوانكراو‬ ‫سةرجةم ث َيويستى مؤلَةت دةره َينان‬ ‫ج َيبةج َيكاراوةو فولكةكانى ناو شارى كؤية‬ ‫فراوانكراون و بةريَوةبةرايةتى هاتووضؤى‬ ‫دةرةوةو ضوار بنكةى هاتووضؤ لةناحيةكان‬ ‫كراونةتةوةو سةنتةريَكى ثةيوندى ئام َيرى‬ ‫ب َيسيم بؤكارمةندةكان دامةزارةوة‪ ،‬هةروةها‬ ‫بؤرية ئاسنةكانى جياكةرةوةى شةقامةكان‬ ‫كراوون بة ثالستيك‪ .‬سةبارةت بةداهاتيش‬ ‫بةريَوةبةرى هاتووضؤى كؤية روونيكردةوة‬ ‫‪ 158‬مليؤن و ‪ 655‬هةزار دينار داهاتى‬ ‫سزاى سةرث َيضى شوف َيران و رسوماتيان‬ ‫بووةو هةشت ئؤتؤمب َيليشيان بؤهاتووة‪.‬‬ ‫ِروونيشيكردةوة لةضةند رؤذى داهاتوودا‬ ‫سي ترفيك اليتى َ‬ ‫نوي لة هةريةك لة‬ ‫َ‬ ‫سي ريانى ث َيشمةرطةو س َيريانى هةرمؤتةو‬ ‫َ‬ ‫سي ريانى عةرةبيان لة كؤية دادةمةزريَن و‬ ‫َ‬ ‫بؤسالَى داهاتووش زؤرترين ه َيماو ريَنمايى‬ ‫هاتووضؤ دادةن َين‪.‬‬


‫ثاركى هاموون دةكريَت بة شارى يارى‬ ‫خ��اوةن��ى ك��ؤم��ث��ان��ي��اى(رةن��ج��دةر)‬ ‫بة ِريَز(دلشادعلى أحمد) دامةزراندنى شارى‬ ‫يارى خستة ئةستؤى لةباخى هاموون‬ ‫لةشارى كؤية لةسةر رووبةرى(‪)17‬دؤنم و‬ ‫لةداهاتوودا توانا هةية(‪)10‬دؤنم طةورةتر‬ ‫بكريَت‪ ،‬ثاش ئةوةى سةرؤكايةتى شارةوانى‬ ‫كؤية ب ِريارى دا بدريَت بةكةرتى تايبةت‬ ‫بةطويَرةى طريَبةست َيكى دريَذخايان‬ ‫َ‬ ‫س��ال‪ ،‬بةهؤى نةبوونى‬ ‫ب��ؤم��اوةى(‪)25‬‬ ‫بوجةيَكى تايبةت ت��ةرخ��ان كراب َيت‬ ‫بؤخؤشكردن وباشكردنى ثاركى هاموون‬ ‫بةش َيوةيَك شايانى خةلَكى كؤية ب َيت‬ ‫لةاليةن شارةوانى كؤية‪ ،‬ئةوشارى ياريية‬ ‫ضةندين يارى و بابةت دةطريَتة خؤى‬ ‫بؤنموونة‪ :‬قيتارى هةوائى وقيتاريَكى ئاسايى‬ ‫بؤسةيركردنى ثاركةكة وضةرخوفةلةك‬ ‫وئؤتؤمؤب َيلى خؤل َيدان و كورسى سو ِراو‬ ‫وضةندين يارى تر لةهةمان ش َيوةى شارى‬ ‫يارييةكانى جيهان‪ ،‬كافتريايَك دروست‬ ‫دةكريَت لة(‪)3‬نهؤم‪ ،‬نهؤم َيك تايبةت ب َيت‬ ‫بةئافرةتان ونهؤم َيك بةثياوان وهى س َييةم‬ ‫ت َيكةآلو دةب َيت‪ .‬ئةوئام َيرانة لةوآلتى ئ َيران‬ ‫دروستكراون لةاليةن كؤمثانياى(شارى يارى‬ ‫شادمانة) كةبة ِريَز(دلشاد على)خاوةنيةتى‪.‬‬ ‫كؤمثانياى(رةنجدةر) هةنديَك دارودرةخت‬ ‫دةه َين َيت لةئ َيران وئيتاليا لةوجؤرانةى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل خاك وكةشوهةواى كؤية‪،‬‬ ‫بطونج َيت‬ ‫ئةمانة هةمووى ِريَك دةخستريَت لةاليةن‬ ‫ئةندازيارانى تايبةت وسةرثةرشتى دةكريَت‬ ‫وةكو ئةوشارى يارييانةى لةشارةكانى‬ ‫كوردستان كؤمثانياى(رةنجدةر) كردويةتى‬ ‫َ‬ ‫لةضةمضةمال وخانةقين وهةول َيروكةركوك‪.‬‬ ‫وة هاوآلتى بةثارةيَكى كةم دةتوانن سود‬ ‫بةجى كردنى‬ ‫بؤجى‬ ‫لةوشتانة وةربطريَت‪.‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫ديزاينى شارى يارى‬ ‫ئةم ثرؤذةية(‪)3‬مليار دينار تةرخانكراوة‪.‬‬ ‫بة ِريَز(فريدون حمةشريف) ل َيثرسراوى‬ ‫بةشى ياسايى لةشارةوانى كؤية‪ ،‬بؤمانى رون‬ ‫كردةوة‪(،‬باخى هاموون هةر وةكو كؤسار‬ ‫درا بةكةرتى تايبةت بؤئةوةى شت َيكى‬ ‫جوان و ثوخت ث َيشكةش بةشارةكةمان‬ ‫بكةن‪ ,‬ئ َيمة بؤيةكةمجارو لةسةر ب ِريارو‬ ‫راسثاردةى سةرؤك(مام جالل) ئيشكردنى‬ ‫كؤسارمان كرد بةآلم لةدواييدا دةركةوت‬ ‫ئةوشويَنة مولَكى وةزارةتى طةشتوطوزارةو‬ ‫ناوضةيَكى طةشتيية بؤية دامانةوة‬ ‫بة ِريَوبةرايةتى طةشتوطوزارو ئةوانيش‬ ‫داي��ان بةكةرتى تايبةت‪ .‬وةك��و بةشى‬ ‫ياسايى هةموو جؤرة ئاسانكاري َيكمان كرد‬ ‫بؤكؤمثانياى(رةنجدةر) لةسنورى ياسا‬ ‫ضونكة بةث َيويستمان زانى شارى يارى‬ ‫هةب َيت لةكؤية)‪ ,‬بةهةمان ش َيوة بة ِريَز‬ ‫ئةندازيار(كارناس حسين كاكة) بة ِريَوبةرى‬ ‫بةشى هونةرى لةشارةوانى كؤية طوتى(‬ ‫باخى هاموون بؤيةكةمجار دروستكرا‬ ‫ب��ؤئ��ةوةى بب َيت بةطؤ ِرستان لةسةر‬ ‫سيستةم َيكى مؤديَرن بةآلم ئةوشويَنة‬ ‫بةماوةيَكى كةم كةوتة ناوشارو ئ َيمة‬

‫ناضاربوين بيكةين بةباخ‪ ,‬و بير لةشويَن َيكى‬ ‫تر بكةينةوة بؤطؤرستان‪ ،‬وة لةبةر نةبوونى‬ ‫بوجةي َيكى تايبةت بؤخزمةت و طةشة‬ ‫ث َيدانى ئةو ثاركةدرا بةكةرتى تايبةت‬ ‫بؤئةوةى بكريَت بةشارى يارى‪ .‬بةتايبةت‬ ‫ئةوشويَنة طونجاوةو شويَنى وةستانى‬ ‫ئوتؤمؤب َيلى هةية وخةلَكى كؤية سود مةند‬ ‫دةبن بة بوونى شويَن َيك كات َيكى خؤش‬ ‫ببةنة سةرو طشت مةرجة هونةريةكانى‬ ‫ت َيداية‪ ،‬بؤية بةث َيى توانامان ئاسانكاريمان‬ ‫بةجى‬ ‫بؤجى‬ ‫بؤكؤمثانياى(رةنجدةر)كرد‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كردنى ئةم ب ِرؤذةية‪ ،‬ئةمةش ِريَطة ناطريَت‬ ‫َ‬ ‫طةل ثالن ماستةر كة‬ ‫و دةطونج َيت لة‬ ‫بؤكؤية دةكريَت لةداهاتودا ‪ .‬شايانى باسة‬ ‫ئيستا كارةياساييةكان لة قائمقاميةتى كؤية‬ ‫ثى‬ ‫و سةرؤكايةتى شارةوانى كؤية كؤتايى َ‬ ‫هاتووة و ثاش ِرةزامةندى هةول َير دةست‬ ‫بةجى كردنى ئةوثرؤذةية دةكريَت‪.‬‬ ‫بةجى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫خاوةنى كؤمثانياى(رةنجدةر) (دلشادعلى‬ ‫بى ثايانى طشت ئةو‬ ‫احمد) سوثاسى َ‬ ‫بة ِريَزانةى يارمةتييان دا و ئاسانكاريان‬ ‫كرد بةمةبةستى خزمةتى شارى كؤيةو‬ ‫دانيشتوانى‪.‬‬

‫سةنتةري دلَدار فيستيظالَيَكي هونةرى و ويَذةيي سازكرد‬ ‫لةهةرسي بواري مؤسيقاو‬ ‫وةك يةكةم ضاالكيان لةبواري ئةدةب وهونةرد اوبؤ رةخساندني دةرفةت لةبةردةم الواني بةهرةمةندا‬ ‫َ‬ ‫شيعروضيرؤك‪ ،‬سةنتةري دلَدار كةسةربةريَكخراوي ريَباز فاوةندةيشن ة‪ ،‬رؤذي ‪1/17‬لةهؤلَي سةنتةري ضاالكي طةنجاني كؤية‬ ‫يةكةمين فيستيفالَي بةريَوةبرد‪ ،‬سةرةتاي فيستيظالَةكة (هيواسةالم) ل َيثرسراوي سةنتةري دلَدار لةكؤية لةوتةيةكدا ئامانجى‬ ‫فيستيظالَةكةى خستةروو‪ ،‬دواتر يةكةمين ب ِرطةى فيستيظالَةكة كةبة ذةنينى ضةند ثارضة مؤسقايةك اليةن هةردووميوزيك ذةن‬ ‫َ‬ ‫)و(هةوال ئةمير)دةستى ث َيكرد‪ ،‬لةبةش َيكي تري فيستيظالَةكةدا هةريةك لة(دةشتي عةبدوآلو ذيكاركازم و ه َيذاي‬ ‫(هونةرسةالم‬ ‫جةلي زادةو ِرةنج قادرو ِرةسةن فةتح للة و ريَبوارسل َيمان ودةرباز باغةزن َيري و ئةرسةالن هونةر) دةقةشيعريةكانيان خويَندةوة‬ ‫لةبةش َيكي ضيرؤكيشدا دةربازبةرزنجي بة ضيرؤكى ثياوة ثلَنطةطةبةشداريكرد‪ .‬لةدوا بةشى ف َيستظالةكةشدا لة اليان ل َيثرسراوى‬ ‫سي يةم مى ف َيستظال دابةشكرا‪.‬‬ ‫سةنتةرةكةو ل َيذنةى هةلَسةنطاندنةوة خةآلتى يةكةم و دووةم و َ‬

‫ذمارة ‪12‬‬

‫شوباتي ‪2011‬‬

‫‪5‬‬


‫لة ماوةى يةك سالَدا ‪ 1381‬نةشتةرطةرى بؤ هاووآلتيان كراوة‬ ‫لةماوةى سالَى‪2010‬دا ‪ 1381‬نةشتةرطةرى‬ ‫طةورةو مام ناوةندى بووضك بؤهاووآلتيانى‬ ‫سنوورى ق��ةزاى كؤية لة نةخؤشخانة‬ ‫حكوميةكان ئةنجام دراوون و‪1382‬‬ ‫مندالَيش لة نةخؤشخانة لةدايكبوونة‪ .‬ئةو‬ ‫ئامارانةو كؤى ضاالكيةكانى سالَى ‪2010‬‬ ‫ى بةريَوةبةرايةتى طشتى تةندروستى‬ ‫كؤية لةو كؤنطرة ِرؤذنانة وانية خراية ِروو‬ ‫كة رؤذى ‪ 1/6‬د‪ .‬ئارام رؤستةم بةريَوةبةرى‬ ‫طشتى تةندروستى كؤية بؤ كةنالَةكانى‬ ‫راطةياندن ريَكخستبوو‪.‬‬ ‫ل��ة كؤنطرة رؤذن��ام��ة نوسيةكةدا‬ ‫بةريَوةبةرى طشتى تةندروستى كؤية‬ ‫طوتى ل��ةس��الَ��ى‪2010‬دا ‪ 123‬كةس‬ ‫لةسنوورةكةدا كؤضى دويانكردووةو‬ ‫‪ 24‬كةسيش بة رووداوى جؤراوجؤر‬

‫طيانيان لةدةستداوةو ‪ 1382‬مندالَيش‬ ‫لة دايكبوون و‪380‬بريندارى رووداوى‬ ‫هاتووضؤ هةبووة و ‪ 27‬بريندارى طوللة‬ ‫هةبووة و ‪ 278‬زامدارى بةربوونةوةو ‪293‬‬ ‫ث َيوةدانى دووثشك و ‪17‬ماران طةست و‬ ‫‪11‬حالةتى سةط طرتن و ‪12‬كةسيش‬ ‫بةهؤى ش��ةرك��ردن برينداربوون ‪14‬‬ ‫كةسيش بةهؤى حةب خواردن و‪8891‬‬ ‫بريندارى رووداوى بضووك و ‪ 70‬كةسيش‬ ‫بةسوتان و ‪11‬كةسيش بةطرتنى كارةبا‬ ‫لةنةخؤشخانة ضارة سةركرووان و لةو‬ ‫ذمارةيةش ‪ 2694‬كةسيان داخلكراوون و‬ ‫ئةوانى تريش بةزووى ضارةسةركراوون‪.‬‬ ‫طوتيشى ‪1381‬ك��ةس نةشتةرطةرى‬ ‫جؤراو جؤريان بؤ كراوة و ت َيكراش لةو‬ ‫س��الَ��ةدا ‪177971‬ن��ةخ��ؤش سةردانى‬

‫سي مانط و‬ ‫بريارة بؤماوةى َ‬ ‫ضوار رؤذ ريَطاى‬ ‫كؤية ـ هةيبةسولتان ـ ضنارؤك‬ ‫دابخريَت‬

‫بريارة ريَطاى شاخى هةيبةسولَتان‪ ،‬وات��ا ج��ادةى كؤية‪-‬‬ ‫سي مانط و ث َينج رؤذ‬ ‫هةيبةسولَتان‪ -‬ضنارؤك‪-‬ب َيستانة بؤماوةى َ‬ ‫دابخريَت و بةهيض ش َيوةيةك هاتوضؤى ت َيدا نةكريَت‪ .‬ضاثوك‬ ‫سةيدعومةر قايمقامى كؤية رؤذى ‪ 1/16‬لةديوانى قايمقاميةت‬ ‫لة ِروونكردنةوةيةكدا بؤ كةنالَةكانى ِراطةياندن هؤكارى داخستى‬ ‫ريَطاكةى ِروونكردةوةو ِرايطةياند لةرؤذى ‪ 1/22‬تا رؤذى ‪ 4/7‬ى‬ ‫َ‬ ‫نابي هاتووضؤى بةسةروةب َيت‪ ،‬ضونكة‬ ‫ئةمسال ريَطة دةطيريَت و َ‬ ‫لةو ماوةيةدا تاتةشاخة طةورةكان بةمادةى تةقةمةنى و تةقاندنةوة‬ ‫دشك َينريَن‪ ،‬بؤية ئةطةر هاتووضؤى بةسةروةب َيت‪ ،‬رةنطة زيان‬ ‫بةريَبوارن بطات و نةتوانريَت كارةكان وةك ث َيويست ئةنجام‬ ‫بدريَن‪ .‬لةضةند رؤذى ِرابردووشدا بةريَوةبةرايةتى ئاوةدانكردنةوةى‬ ‫كؤية ريَطاى حةمامؤك ـ كرؤذى ضاككردووة‪ ،‬بؤئةوةى بةش َيوةى‬ ‫كاتى هاتوضؤى ث َيدا بكريَت تا كرانةوةى ريَطاى هةيبةسولتان‪.‬‬ ‫ريَطاى هةيبةسولتان هاتووضؤى تةواو شارةكانى كةركوك و كؤية‬ ‫ى بؤ ناوضةكانى رانية و قةالَ َ‬ ‫دزي و خؤشناوةتى تاسةر سنوور و‬ ‫بةث َيضةوانةشةوة بةسةرةوةية‪.‬‬ ‫ثرؤذةى ريَطاى هةيبةتسولَتان بةدريَذى ‪3/5‬كم و بةثانى ‪12‬م‬ ‫كة ‪7‬م قيرتاوةو جؤكاى كؤنكريَتى و ديوارى راطرو ‪ 6‬طؤرةثانى‬ ‫الدانى ئؤتؤمب َيلى بؤدروستدةكريَت‪ .‬بوودجةى تةرخانكراويش شةش‬ ‫مليارو ضوار سةدو ثةنجاو هةشت مليؤن دينارةو ماوةى دياريكراويش‬ ‫بؤتةواو كردنى ثرؤذةكة ث َينج سةدو ثةنجارؤذة‪.‬‬ ‫‪6‬‬

‫نةخؤشخانةكانيانكردووة و ‪10206‬كةس‬ ‫داخلكراوون و ‪196726‬تيشك و فيلم‬ ‫و سؤنةرو ثشكين بؤ نةخؤشةكانكراوةو‬ ‫‪ 11763‬نةخؤشى ددانيش بينراوة‪ .‬طوتيشى‬ ‫سي سةد مليؤن دينار‬ ‫بؤ ئةمسالَيش بةبرى َ‬ ‫بةشى ثزيشكى دادوةرى دةكريَتةوةو برى‬ ‫يةك مليؤن دؤالر بؤ نةخؤشخانةى ددان‬ ‫سي مليؤن دؤالريش بؤ نةخؤشخانةى‬ ‫و َ‬ ‫سةد سةرينى زانكؤ بؤدابينكردنى ئام َيرو‬ ‫ث َيويستى خةرجدةكريَت‪ .‬دواجاريش‬ ‫بةريَوةبةرى طشتى تةندروستى كؤية‬ ‫داواكاربوو لةحكومةتى هةريَم و وةزارةتى‬ ‫تةندروستى هةولَى ناردنى دكتؤرى ثسثؤر‬ ‫لةنةخؤشيةكانى ذنان و مندالَبوون و ث َيست‬ ‫و ددان و ضاو يان بؤ بدةن‪ ،‬ضونكةلةو‬ ‫رووةوة كةموكوريان هةية‪.‬‬

‫ثرؤذةى بةنداوى ِرووبارى كؤية‬ ‫دةستيثيَكرد‬ ‫ثرؤذةى بةنداوى رووبارى كؤية يةك َيكة لة ثرؤذة ستراتيذةيةكانى‬ ‫وةزارةتى كشتو َ‬ ‫كال و سةرضاوةكانى ئاوى حكومةتى هةريَم‪ ،‬ثرؤذةكة‬ ‫بةسوود وةرطرتن لةئاوى باران لةسةر رووبارى كؤية و لةن َيوان كؤية‬ ‫و تةقتةق و لةنزيك بانى تالةبان دروست دةكريَت‪ .‬دواى تةواوبوونى‬ ‫قؤناغى ديزان وتاقيكردنةوة و ثشكينى خاك ناسى‪ ،‬رؤذى ‪12/30‬‬ ‫بة ئامادةبوونى بةريَوةبةرى طشتى سةرضاوةئاويةكان لة وةزارةتى‬ ‫َ‬ ‫كشتوكال و قايمقامى كؤية و ئةندازياران و سةرثةرشتيكارانى‪،‬‬ ‫ثرؤذةكة ِرادةستى بةل َيندةر كراو دةستكرا بةكاركردن لة ثرؤذةكةدا‪.‬‬ ‫ئةكرةم حةمةد بةريَوةبةرى طشتى بةنداوو سةرضاوة ئاويةكانى‬ ‫َ‬ ‫كشتوكال و سةرضاوة ئاويةكان رايطةياند بةرزى بةنداوةكة‬ ‫وةزارةتى‬ ‫َ‬ ‫سي مليار‬ ‫‪ 25‬مةترةو دريَذيةكةى ‪ 230‬مةترةو تواناى طلدانةوةى َ‬ ‫مةتر س َيجا ئاوى هةيةو ماوةى ديارى كراويش بؤتةواوكردنى‬ ‫ثرؤذةكة ‪ 730‬رؤذة و برى بوودجةى تةرخانكراويش بؤ ثرؤذةكة‬ ‫حةوت مليار و س َيسةد و ثانزة مليؤن دينارة‪ .‬ج َيى ئاماذةية هةر‬ ‫لة سنوورى قةزاى كؤية هةريةك لة ثرؤذةى بةنداوى حةمامؤك‬ ‫كارةكانى طةيشتؤتة كؤتايى و بةنداوى قولَقولَةش بةهةمان ش َيوة‬ ‫كارةكانى لةدوا قؤناغدايةو بةنداوى جةليش لة سةدا سيى كارةكانى‬ ‫تةواوكراوة‪.‬‬


‫‪È‬‬ ‫‪ȅǁƨǻȂǿ Ȇdzơȁƨǿ‬‬

‫ئا‪ِ :‬رةوةز مولود‬

‫بة ِريَوةبةرايةتى ضاالكى قوتابخانةكانى كؤيةو‬ ‫ضةندضاالكيةك‬

‫لةدريَذةى كار و ضاالكيةكانى ساآلنةى خؤى‬ ‫بة ِريَوةبةرايةتى ضاالكى قوتابخانةكانى كؤية‬ ‫ضةند ضاالكيةكى بؤقوتابيان و مامؤستايانى‬ ‫هونةرى سنورى ث��ةروةردةى كؤية ئةنجام‬ ‫دا‪ِ ،‬ريَكةوتى (‪ )2011/1/11‬كاتذم َير (‪)10‬‬ ‫ى سةرلةبةيانى لة هؤلَى بة ِريَوةبةرايةتى‬ ‫ضاالكى قوتابخانةكانى كؤية ث َيشةنطايةكى‬ ‫هاوبةشى مامؤستايانى ش َيوةكارى سنورى‬ ‫ث��ةروةردةى كؤية ك��ة(‪ )27‬مامؤستا تيايدا‬ ‫بةشدار بوون ئةنجام دا‪ ،‬ث َيشةنطاكةلةاليةن‬ ‫بة ِريَز (ضاثوك عمر) قائمقامى شارى كؤية‬ ‫كرايةوة بةئامادةبونى بة ِريَوةبةرى ثةروةردةى‬ ‫كؤية و نويَنةرى دام و دةزط��ا حكومى و‬ ‫حيزبى و ذمارةيةكى زؤر لة مامؤستايان و‬ ‫قوتابيان و ميوان َيكى زؤر‪ ،‬ث َيشةنطاكة(‪)50‬‬ ‫تابلؤ و كارى دةستى مامؤستايانى لةخؤكرتبوو‬ ‫كةطوزارشت لة سروشتى جوانى كوردستان و‬ ‫كةسايةتى و ِروداوى هةلَةبجة و ذن و ضةند‬ ‫كاريَكى ترى هونةرى دةكرد‪ ،‬مامؤستايانى‬ ‫بةشدار بوو(كامة ِران جةراح‪ ،‬ثةرذين جةالل‪،‬‬ ‫ِريَ��زان س��ةالح‪ ،‬عبدالوهاب فوئاد‪ ،‬سؤران‬ ‫جةمال‪ ،‬دوين فوئاد‪ِ ،‬ريَبوار كاكةخان‪ ،‬ضيا‬ ‫ئازاد‪ ،‬فةرمان كاكة ِرةش‪ ،‬ساراعبدالحميد‪،‬‬ ‫بةلَطةسعدى‪ ،‬ساويَن باقى‪َ ،‬‬ ‫ذال زرار‪ ،‬بنارمحمد‪،‬‬ ‫عبداللةعلى‪ ،‬مةريوان م��راد‪ ،‬شةيداجمال‪،‬‬ ‫بنارقاسم‪ ،‬بةنازنةوزاد‪ ،‬ض��رادلَ��زار‪ِ ،‬راستى‬ ‫محمد‪ِ ،‬رةوةندئةحمةد‪ ،‬هةلَويَست كةريم‪،‬‬ ‫هةريَم ئةحمةد‪ ،‬هاوكارفرياد‪ ،‬هةوراز ِرةفيق‪،‬‬ ‫ضياحميد) ئةم ث َيشةنطاية بةسةرثةرشتى‬ ‫مامؤستا(دل َير عبدالرحمان) بة ِريَوةبةرى ضاالكى‬

‫قوتابخانةكانى كؤيةو مامؤستا(ئةسوةد فةتاح)‬ ‫بةرثرسى بةشى ش َيوةكارى بة ِريَوةدةضوو‪،‬‬ ‫شةنطاكةبؤماوةى(‪)3‬سى ِرؤذ‬ ‫شايانى باسة ث َي‬ ‫َ‬ ‫بةردةوام بوو ج َيطاى دةست خؤشى ئامادةبوان‬ ‫بوو‪.‬‬ ‫هةر لةدريَذةى كاروضاالكيةكانى ضاالكى‬ ‫قوتابخانةكانى كؤية بةشى ِرؤشنبيرى‬ ‫لة ِريَكةوتى(‪ 2010/10/28‬لةهؤلَى سةنتةرى‬ ‫طةنجانى كؤية لةذيَر ناونيشانى [خويَندكارانى‬ ‫بةهرةمةند و خ��اوةن قةلَةمى تازة طةشة‬ ‫بةتواناكانيان دةدةن بؤخزمةتى دوا ِرؤذى‬ ‫ئةدةبى كوردى] بةئامادةبونى(ضاثوك عمر)‬

‫قائمقامى شارى كؤيةو بة ِريَوةبةرى ثةروةردةى‬ ‫كؤيةو نويَنةرى داموودةزطا حكومى حيزبى و‬ ‫مامؤستاو قوتابيان ف َيستظالَ​َيكى شيعروثةخشان‬ ‫خويَندنةوةى بؤقوتابيان و خويَندكارانى‬ ‫قوتابخانة بنة ِرةتيةكان و ئامادةيةكانى‬ ‫سنورى ثةروةردةى كؤية ئةنجام دا‪ ،‬سةرةتاى‬ ‫ف َيستيظالَةكةبةدةقيقةيةك وةستان بؤطيانى‬ ‫ثاكى شةهيدان دةستى ث َيكرد ثاشان هةريةكةلة‬ ‫قوتابيان و خويَندكاران بةر هةمةكانى خؤيان‬ ‫ث َيشكةش كرد كةسةرجةميان لة نوسينى‬ ‫خؤيان ب��وو‪ ،‬لةم ف َيستيظالَة(‪)32‬قوتابى‬ ‫وخويَندكار بةشداربوون كةنويَنةرى(‪)16‬‬ ‫قوتابخانةى بنة ِرةتى و ئامادةيان دةكرد‪،‬‬ ‫ئةم ف َيستيظالَة بةسةرثةرشتى مامؤستا(دل َير‬ ‫عبدالرحمان) ب��ة ِريَ��وةب��ةرى ضاالكى‬ ‫قوتابخانةكانى كؤية و مامؤستا (شوان ئةحمةد)‬ ‫بةر ثرسى بةشى ِرؤشنبيرى بة ِريَوة دةضوو‪ ،‬لة‬ ‫كؤتاييدا خةآلت بةسةر بةشدار بوان دابةش‬ ‫كرا و ف َيستظالَةكةنزيكةى(‪ )2‬دووكاتذم َير‬ ‫بةردةوام بوو‪ ،‬ئ َيمةش بةناوى كةكؤنةوة دةست‬ ‫خؤشى لة بة ِريَوةبةر و مامؤستايانى ضاالكى‬ ‫قوتابخانةكانى كؤية دةكةين و هيوادارين كارى‬ ‫باشتر و جوانتر ئةنجام بدةن بؤخزمةتكردنى‬ ‫قوتابيانى شارةكةمان ‪.‬‬

‫طروثى هةلَثةركيَى ِرؤذهةآلت و‬ ‫يةكةم هةلَبذاردن‬ ‫دواى ئةوةى طروثى هةلَثةرك َيى ِرؤذهةآلت لةاليةن وةزارةتى ِرؤشنبيرى و الوان‬ ‫مؤلَةتى فةرمى ث َيدرا لة ِرؤذى هةينى ِريَكةوتى (‪ )2010/12/10‬كاتذم َير(‪)3‬س َيى‬ ‫ئ َيوارة يةكةمين هةلَبذاردنى بؤدةستةى بة ِريَوةبردنى طروثةكةئةنجام دا بةئامادةبونى‬ ‫بة ِريَز (ئةكرةم عبدالواحد مستةفا) نويَنةرى دادطاى بةرايى كؤيةو(رةوةز مولود حس َين)‬ ‫نويَنةرى بة ِريَوةبةرايةتى طشتى ِرؤشنبيرى و هونةرى هةول َير و بة ِريَوةبةرايةتى سةنتةرة‬ ‫ِرؤشنبيريةكان و تيثة هونةريةكان ‪ .‬دواى كردنةوةى دةرطاى خؤثاآلوتن بةئامادةبونى‬ ‫زؤرينةى ئةندامانى طروثةكةلة كةش و هةوايةكى ئازاد ث ِرؤسةى دةنك دانةكةدةستى‬ ‫ث َيكرد سةرةنجام ئةم بة ِريَزانة دةرضوون ‪ ( :‬طؤران زؤراب عزيز(‪)13‬دةنط‪ ،‬ب َيطةرد رةسور‬ ‫سالَح(‪)9‬دةنط‪ ،‬شادى ئةبوبةكر ش َيخة(‪)9‬دةنط‪ ،‬بةهمةن ئةبوبةكر ش َيخة(‪)8‬دةنط‪،‬‬ ‫ب َي َ‬ ‫خال رةسور سالَح(‪)8‬دةنط)‪ .‬هةريةكةلةو دوو بة ِريَزةش بةيةدةك دةرضوون‪(:‬بيرةوةر‬ ‫َ‬ ‫رةسور سالح(‪ )7‬دةنط‪ ،‬ئاشتى ئةبوبةكر ش َيخة(‪)6‬دةنط)‪.‬‬

‫ذمارة ‪12‬‬

‫شوباتي ‪2011‬‬

‫‪7‬‬


‫بة ِريَوةبةرايةتى ِرؤشنبيرى و هونةرى كؤية سا َ‬ ‫ل يادى‬ ‫مةقام بيَذ(سيَوة) بةرز وثيرؤز ِرادةطريَت‬

‫بؤيةكةمين جارة دواى(‪َ )47‬‬ ‫سال بةسةركؤضى‬ ‫دواى مةقام ب َيذ و دةن��ك خؤشى شارى‬ ‫كؤية(س َيوة) بةم ش َيوةية َ‬ ‫سال يادى بكريَتةوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫لةذيَر ضاوديَرى بة ِريَز(د‪.‬شةمال حةويَزى)‬ ‫بة ِريَوةبةرى طشتى ِرؤشنبيرى و هونةرى‬ ‫هةول َير‪ ،‬بة ِريَوةبةرايةتى ِرؤشنبيرى و هونةرى‬ ‫كؤية بة هاوكارى طروثى(موزيكى س َيوة) لة‬ ‫سي شةممة ِريَكةوتى ‪2010/12/14‬‬ ‫ِرؤذى َ‬ ‫كاتذم َير (‪)3‬ى ئ َيوارة لة هؤلَى سةنتةرى‬ ‫َ‬ ‫(د‪.‬شةمال‬ ‫طةنجانى كؤية بة ئامادةبونى بة ِريَز‬

‫بة ِريَوةبةرايةتى طشتيى ِرؤشنبيرى و هونةرى‬ ‫هةول َير وتةيةكى ث َيشكةش بة ئامادةبوان كرد‬ ‫تيايدا باسى طرينطى ئةو يادةى كرد كة ضؤن‬ ‫تيرؤرستان برامةسيحيةكان تيرؤر دةكةن‬ ‫ئ َيمةش لةكوردستان ِريَزيان ل َيدةن َيين و يادى‬ ‫هونةرمةندةكانيان دةكةينةوة ثاشان تيشكة‬ ‫خستة سةر ئةو هاوكارية بةردةوامةكانى‬ ‫بة ِريَوةبةرايةتى طشتيى بؤ هونةرمةندان و‬ ‫ِرؤشنبيرانى كؤية كردوة هةر لةكردنةوةى‬ ‫بة ِريَوةبةرايةتى ِرؤشنبيرى و هونةرى كؤية و‬

‫حةويَزى) و بة ِريَز(ضاثوك عمر) قائمقامى‬ ‫شارى كؤية نويَنةرى دامودةزطا حزبى و‬ ‫حكومى و هونةرمةندانى شارةكانى ترى‬ ‫كوردستان و خزم و كةسوكارى مامةس َيوةو‬ ‫جةماوةريَكى زؤر َ‬ ‫سال يادى مةقام ب َيذى‬ ‫كورد س َيوة ئةنجام درا‪.‬‬ ‫سةرةتاى يادةكة بةدةقيقةيةك وةستان‬ ‫بؤطيانى ثاكى شةهيدان دةستى ث َيكرد‪ ،‬ثاشان‬ ‫وتةى بة ِريَوةبةرايةتى ِرؤشنبيرى و هونةرى‬ ‫كؤية لةاليةن بة ِريَز (رةوةز مولود) خويَندرايةوة‬ ‫َ‬ ‫(د‪.‬شةمال حةويَزى) بة ِريَوةبةرى‬ ‫‪ ،‬ثاشان بة ِريَز‬

‫يارمةتى دانى تيثى مؤسيقاى باواجى و طروثى‬ ‫موزيكى س َيوة و تيثى شانؤى كؤية و سةنتةرة‬ ‫ِرؤشنبيريةكان ناوضةكة كةسةرجةميان‬ ‫مؤلةتى فةرميان هةيةو مانطانة بةخشين‬ ‫لة بة ِريَوةبةرايةتى طشتى وةردةطرن ‪ ،‬وة‬ ‫ئةوبةلَنةى دوثات كردةوة كة لة بودجةى‬ ‫سالَى ‪ 2011‬كة هؤلَ​َيكى شايستة لة كؤية‬ ‫لةسةر بودجة وةزارةتى ِرؤشنبيرى والوان‬ ‫دروستبكريَت لة كؤية ‪ ،‬ثاشان بة ِريَز (ضاثوك‬ ‫عمر) قائمقامى كؤية وتةيةكى ث َيشكةشكرد‬ ‫و تيشكى خستة سةر دةورى كؤية لة بوارى‬

‫هونةر و ِرؤشنبيرى و كة لة هةموو سات َيك دا‬ ‫لة ث َيشةوة بووة مةقام ب َيذى كورد مامة (س َيوة)‬ ‫يةك َيك بوة لةوانةى كة لةسةردةمى خؤى‬ ‫ث َيشةنك بووة ‪ ،‬دواتر ووتةى طروثى موزيكى‬ ‫(س َيوة) لةاليةن هونةرمةند (فاروق على)‬ ‫خويَندرايةوة‪ ،‬دواتر فيلم َيكى ديكؤم َينتارى‬ ‫(س��ةداى سةحةر) لةسةرذيانى(س َيوة)‬ ‫ك��ةل��ةئ��ام��ادةك��ردن و دةره � َي��ن��ان��ى‬ ‫هونةرمةند(مح َيدين ِرةزا) ث َيشكةشكرا‪ ،‬ثاشان‬ ‫طروثى موزيكى س َيوة ضةند بةرهةم َيكى‬ ‫جوانيان ث َيشكةشكرد‪(:‬طؤرانى بؤ فريبى‪،‬‬ ‫ئامادةكردن(سةردار ئةحمةد)وتنى(كؤ ِرس)‬ ‫َ‬ ‫طول بةهار‪،‬ئامادةكردنى(دةرباز‬ ‫‪..‬مةقامى‬ ‫جةالل)وتنى(سةالح محةمةد)‪ ..‬طؤرانى‬ ‫بةضاوى ضاوة ِروانى‪ ،‬ئامادةكردنى (سةردار‬ ‫ئةحمةد) وتنى (سةالح محةمةد)‪ ..‬طؤرانى‬ ‫لةسيلةى قةبران‪ ،‬ئامادةكردنى(دةرباز جةالل)‬ ‫َ‬ ‫طورى و ئةى‬ ‫وتنى (ضرثة نةبةز)‪ ..‬مةقامى‬ ‫متريبى حةريفان‪ .،‬وتنى (مةال ش َيروان )‪..‬‬ ‫طؤرانى شلةوخانان‪ .‬ئامادةكردنى(زاهير‬ ‫محمةد) وتنى(كؤ ِرس)‪ ..‬مةقامى سةحةرو‬ ‫طولَ َى مالَم طولَ َى و ئةى َ‬ ‫طول لة سةرضآلنت‬ ‫وتنى (زاهيرجآلل)‪ .‬ذةنيارانى بةشداربووى‬ ‫طروثى موزيكى س َيوة(دةوةن مولود‪ ،‬سةرباز‬ ‫جةالل‪ ،‬طؤران جةمال‪ ،‬رةسةن فتح للة‪،‬‬ ‫دةرب��ازج��ةالل‪ ،‬ئيدريس حكيم‪ ،‬هةذير‬ ‫هةذار‪ ،‬كاروان محةمةد‪ِ ،‬راميار ِرزطار‪ ،‬ئارام‬ ‫رةسور‪ ،‬فازل سل َيمان‪ ،‬ئاوات رةسور‪ ،‬فاروق‬ ‫على) كؤرسةكان( ِرةضاوجةالل‪ ،‬ضرثة نةبةز‪،‬‬ ‫ضرؤ على‪ ،‬تريسكةدل َير‪ ،‬ب َيذةن جةالل‪،‬‬ ‫َ‬ ‫هةظال محةمةد‪ِ ،‬ريَكان‬ ‫هةموارطؤران‪،‬‬ ‫جةوهةر)‪.‬‬

‫سةنتةرى ِرؤشنبيرى الديَكانى كؤيةو ضةند ضاالكيةك‬ ‫دواب���ةدواى دام��ةزران��دن��ى سةنتةرى‬ ‫ِرؤشنبيرى الديكانى كؤية وةرطرتنى‬ ‫مؤلَةتى فةرمى و دةست بةكاربونيان‬ ‫ت��اوةك و ئ َيستا ضةندين ضاالكيان‬ ‫لةسنورى ناحيةى ئاشتى و كوندةكانى‬ ‫دةوروب���ةرى ئةنجام داوة و ضةندين‬ ‫خولى لة بوارةكانى كؤمثيوتةر و خةياتة‬ ‫و ِرؤشنبيرى تةندروستى كردؤتةوة‪ ،‬لة‬ ‫طوندى كانى بى بؤماوةى‪ِ 15‬رؤذ دوو‬ ‫‪8‬‬

‫خولى بةريَوةبرد خولى (خةيات)ة كة(‪)26‬‬ ‫ذنى الديَكةتيايدا سوت مةندبوون‪ ،‬هةر‬ ‫لةهةمان كاتدا خولى (كومثيوتةر) كة(‪)23‬‬ ‫ذن تيايدا سوت مةندبوون‪ ،‬وةلة طوندى‬ ‫بؤطد بؤماوةى(‪ِ )12‬رؤذ خولى ( ِرؤشنبيرى‬ ‫تةدروستى) بؤ(‪ )25‬ذنى الديَكةبة ِريَوةبرد‪،‬‬ ‫سى شةممة‬ ‫سى خولةكةلة ِرؤذى َ‬ ‫هةر َ‬ ‫ِريَكةوتى(‪ )2011/1/11‬كؤتايى ث َيهات‬ ‫و بةئامادةبونى بة ِريَوةبةرانى دامو دةزطا‬

‫حكوميةكانى ناحيةى ئاشتى و خةلَكى‬ ‫الديَكة مةراسيمى دابةشكردنى ب ِروانامةى‬ ‫دةرضوون بةسةر بةشدار بوان دابةشكرا‪،‬‬ ‫ئ َيمةش بةناوى كةكؤنةوة دةست خؤشى‬ ‫لة سةنتةرى ِرؤشنبيرى الديَكانى كؤية‬ ‫دةكةين هيوادارين ب���ةردةوام بن لة‬ ‫خزمةتكردنى كةنج و سةرجةم ضين‬ ‫و تويَذةكانى دةظةرةكةو كارى باشترو‬ ‫ضاالكى زياتر ئةنجام بدةن‪.‬‬


‫(قةآلي خوفتيان= خفتيذكان) دةبيَت لة (كؤية) بيَت يان‬ ‫(قةآليكان)ي بةرانبةر (ضارطان) سةر زيَي بضوك؟‬

‫كامةران جةمال بابان زادة‬

‫*‬

‫لةسةدةكاني ن��اوة ِراس��ت‪ ,‬شارناسي ديار‬ ‫(ياقوتي حةمةوي‪ ,‬خاوةني كت َيبي «معجم‬ ‫البلدان»ةو لة سالَي ‪626‬ك‪1229/‬ز مردووة)‪,‬‬ ‫ناوي قةآلي خوفتيان (الخفتيان)ي بردووة‪,‬‬ ‫دةلَ َي‪(( :‬دوو قةآل بةناوي (الخفتيان)ةوة هةية‪,‬‬ ‫يةك َيكيان لةريَطةي ن َيوان هةول َيرء مةراغةية‪,‬‬ ‫ئةوةي تريان لة سةر ريَطاي ن َيوان هةول َيرو‬ ‫ش��ارةزوورة‪ ,‬ئةمةي دووةميان بة (قةآلي‬ ‫خوفتياني سورخابي كو ِري بةدر) ناسراوة‪ ,‬لة‬ ‫قةآلي يةكةم طةورةترة‪ ,‬كة لة نووسراوةكان‬ ‫بة قةآلي (خوفتيزكان = خفتيذكان) هاتووة))‬ ‫(ب ِروانة‪ :‬معجم البلدان‪ ,‬ج‪ ,4‬ل‪.)380-379‬‬ ‫َ‬ ‫دةردةكةوي كة قةآلي يةكةمي ن َيوان‬ ‫ل َيرةدا‬ ‫هةول َيرو مةراغة‪ ,‬مةبةستي قةآلي (هاوديان)‬ ‫ئ َيستا ب َيت لة نزيك رةواندز‪ ,‬كة لةالية زؤر‬ ‫لة تويَذةرةوان بة ث َيي ئةو خةسلَةتانةي‬ ‫هاتووة‪ ,‬يةكاليي بؤتةوة‪ ,‬بةآلم دةم َين َيتةوةء‬ ‫مةبةستي ئ َيمةية قةآلي دووةميانة‪ ,‬كة‬ ‫لةن َيوان هةول َيرء شارةزوور هةلَكةوتووة‪ ,‬ديارة‬ ‫كؤيةو دةشتي كؤية دةكةويَتة ن َيوان هةول َيرء‬ ‫شارةزوور‪ ,‬ث َيويستة بؤ ئةو مةبةستة‪ ,‬بةثشت‬ ‫بةستن بة وردبوونةوةي خؤمان لةو دةقةي‬ ‫(ياقوتي حةمةوي)ء بةشت ِراستكردنةوةي‬ ‫م َيذوونووسانء تويَذةرةواني ديكة‪ ,‬لةو شويَنة‬ ‫بطة ِريين‪ ,‬ضونكة ئةو شويَنة ناوةندء قؤناغي‬ ‫طرنطي بةيةكطةشتني هةول َيرو شارةزوور بووة‬ ‫لةسةدةكاني ناوة ِراست‪ ,‬ضونكة نووسةري ئةو‬ ‫دةقة لة (‪626‬ك‪1229/‬ز) مردووة‪ ,‬كة هةتا‬ ‫ئ َيستا دةكاتة (هةشت سةدة) ث َيش ئ َيستا‪,‬‬ ‫كات َيكيش دةيبةست َيتةوة بة (سورخابي كو ِري‬ ‫ب��ةدر) مةبةستي (سوخابي مير دةولَةتي‬ ‫عةننازي كوردية) كة لة سالَي (‪500‬ك‪1092/‬ز‬ ‫) كؤضي دوايي كردووة‪ .‬كة حوكم ِراني لة‬ ‫كرماشانةوة دريَذببؤوة بؤ شارةزوورء كةركوكء‬ ‫داقوقء خانيجار (توزخورماتوو)‪ ,‬دوا مير ئةو‬ ‫ميرنشينة كوردية بووة‪.‬‬

‫(ابن االثر)يش باسي ئةو قةآليةكي كردووة‪,‬‬ ‫كة لةوكاتةي سوثاي سةلجوقي سوثاي‬ ‫(سورخاب كو ِري بةدر) دةشك َين َيت‪ ,‬لة سالَي‬ ‫(‪496‬ك‪ ) /‬قةآلي (خوتيان) كة هةوالَي شكاني‬ ‫(سورخاب) دةبيستن‪ ,‬ثارةو سامان َيكي زؤري‬ ‫سورخاب لةو قةآلية بووة‪ ,‬لةبةرانبةر سةالمةتي‬ ‫خؤيان دةين َيرن بؤ سولَتاني سةلجوقي‪ ,‬طواية‬ ‫سورخاب سامان َيكي زؤري لة قةآلية عةمبار‬ ‫كردبوو‪ ,‬ذمارةيةكي زؤري ئةسثي سورخابء‬ ‫ئةو ميرنشينة كوردية لةو دةورووبةري ئةو‬ ‫قةآلية بةخ َيوكراوة‪( .‬ب ِروانة‪ :‬الكامل في التاريخ‪,‬‬ ‫ج‪,1‬ل‪.)395‬‬ ‫دواي ئةو (حمداللة مستوفي‪ ,‬لةسالَي‬ ‫‪750‬ك‪1349/‬ز مردووة)‪ ,‬باسي ئةو قةآليةي‬ ‫كردووة بةوةي دةكةويَتة سةر َ‬ ‫زي (زاب)ء‬ ‫ضةند طونديَكي لةدورة‪( ,‬ب ِرونة‪ :‬نزهة القلوب‪,‬‬ ‫ل‪( ,)107‬شةرةفخاني بةدليسي)يش دةلَ َي‪:‬‬ ‫(سورخاب قةآلي جةقنديكاني لة سالَي‬ ‫لي سةنرا)‪ ,‬كة هةر مةبةستي‬ ‫‪495‬ك‪1001/‬ز َ‬ ‫ئةو قةآلية بووة‪.‬‬ ‫لي دةخويَندريَتةوة لةن َيوان‬ ‫ئ َيستا ئةوةي َ‬ ‫هةول َيرء شارةزوور قةآليةك هةبووة بةناوي‬ ‫(خفتيان‪ ,‬خفتيذطان)‪ ,‬م َيذووي ئةو قةآلية‬ ‫دةطة ِريَتةوة بؤ س��ةدةي ‪5‬ك‪11/‬ز‪( ,‬مير‬ ‫سورخابي ك��و ِري ب��ةدر) بنياتي ن��اوة‪ ,‬يان‬ ‫ئةو ت َيدا باآلدةست ب��ووة‪ ,‬ويستطةيةكي‬ ‫سةرةكي بازرطاني ن َيوان هةول َيرو شارةزوور‬ ‫بووة‪ ,‬ئاوةداني لةدةور بووة‪ ,‬لةوة ِرطاي باش‬ ‫هةبووة‪ ,‬ضونكة شويَني بةخ َيوكردني ئةسثة‬ ‫ب َيشوومارةكةي سورخاب بووة‪.‬‬ ‫ئ��ةوةش كة ل َيرةدا دةم��ان� َ‬ ‫�ةوي رووني‬ ‫َ‬ ‫لةكوي بووة‪:‬‬ ‫بكةينةوة‪ ,‬ئةو قةالية‬ ‫بؤضووني يةكةم‪ /‬لة شويَني ئ َيستاي كؤية‬ ‫بووة‪ ,‬ضونكة كؤية لةسةر ريَطاي هةول َيرء‬ ‫ش��ارةزوور هةلَكةوتووة‪( ,‬زرار صديق) كة‬ ‫شارةزاية لة م َيذووي ئةو سةردةمة‪ ,‬طوماني‬ ‫زياتر بةالي ئةوةداية كة ئةو قةآلية لة شويَني‬ ‫ئ َيستاي كؤية ب َيت‪( ,‬بروانة‪ :‬كردستان في‬ ‫القرن الثامن الهجري‪ ,‬ص‪ ,)313‬بةدلَنيا نية‪,‬‬ ‫ل َيرةدا لةو ئةطةرة دوورمان دةخاتةوة‪ ,‬كؤية‬ ‫لةسةر زي (زاب) نيةو دةسةآلتي سورخابي‬ ‫كو ِري بةدر نةطةيشتؤتة نزيك كؤية هةتا‬ ‫قةآلي بةناوة هةب َيت‪ ,‬هةروةها شويَنةواري‬ ‫قةآليةك بةو ناوة يان نزيك لةو ناوة لة كؤية‬ ‫يان دةوروبةري نية‪.‬‬ ‫بؤضووني دووةم‪ /‬زياتر ب��ةالي ئةوةداين‬ ‫(قةآليكان) ب َيت‪ ,‬كة خةلَكي ناوضةكة بة‬ ‫(قةآليطان) ناوي دةبةن‪ ,‬كة لة ن َيوان طوندي‬ ‫بولقاميشء طؤثتةثة هةلَكةوتووة‪ ,‬لةسةر زيَي‬ ‫بضوك‪ ,‬لةبةرانبةر شويَن َيك لة باشووري‬

‫ذمارة ‪12‬‬

‫رؤذاواي طوندي طوندي (بؤطد) كة ث َيي‬ ‫دةلَ​َين (ضارطان)‪ .‬ئ َيستا شويَنةواري ئةو‬ ‫قةآلية بةناوي (قةآليطان) ماوة‪ .‬دةطونج َيت‬ ‫ئةو قةآليةي لة سةدةي ‪5‬ك‪11 /‬ز) ناوي‬ ‫هاتووة‪ ,‬ئةم ثاشماوةية ب َيت‪ ,‬ضونكة‪ :‬دةكةويَتة‬ ‫سةر َ‬ ‫زي (زاب)‪ ,‬هاوسنوورة لةطةأل كةركوكء‬ ‫داقوقء خانيجار (توزخورماتوو)‪ ,‬كة سنووري‬ ‫فةرمان ِرةوايةتي سورخابي كوري بةدر بووة‪,‬‬ ‫دةورووب��ةري ئةو قةآليةش طونجا بووة بؤ‬ ‫بةخ َيوكردني رانة ئةسثةكاني سورخاب‪,‬‬ ‫(قةآليطان) نزيكة لةطةأل ناوي ئةو قةآليةي‬ ‫ياقوني حةمةويء ئةواني ديكة ناويان بردووة‬ ‫نزيكة‪( .‬خوفتيان‪ ,‬خوفتيذطان‪ ,‬قةآليكان‪,‬‬ ‫قةآليطان)ة‪.‬‬ ‫ب��ةآلم ئ��ةوةي لةو قةناعةتة دوورم��ان‬ ‫دةهاتةوة‪ ,‬ئةوةية كة كةم َيك دوور دةكةويَتةوة‬ ‫لةو وةسفةي كة دةلَ َي دةكةويَتة سةر ريَطاي‬ ‫ن َيوان هةول َيرء شارةزوور‪.‬‬ ‫ثوختةي ئةنجام ئةوةية‪ ,‬بةآلي ئ َيمةوة‬ ‫ئةوةية‪ ,‬كة مةبةستي ( قةآليكان‪ ,‬قةآليطان)‬ ‫ب َيت‪ ,‬هةتا مامؤستا (عةبدورةقيب يوسف)يش‬ ‫سةرداني ئةو قةآليةي كردووةء ئةو قةناعةتةي‬ ‫لةال دروست بووة‪ ,‬كة مةبةست ئةو قةآليةية‬ ‫(ب ِروانة‪ :‬حدود كردستان الجنوبية تأريخيا و‬ ‫جغرافيا خالل خمسة االف عام)‪.‬‬ ‫ئةو قةآلية لةشويَن َيكي يةكجار طرنطء‬ ‫طةشتياري هةلَكةوتووة‪ ,‬هةتا ئ َيستا ثشكنيني‬ ‫بؤ نةكراوة‪ ,‬دةك� َ‬ ‫�ري لة ئاكامي ثشكنيني‬ ‫شويَنةوارناسانء بةدواداضوون زياتر بةطةينة‬ ‫دةرئةنجامي باشتر‪ .‬قةآلي (خفتيان) لة كؤية‬ ‫ب َيت يان دةشتي كؤية يان سةر زيَي بضوك‪,‬‬ ‫بةو ث َييةي كةوتؤتة ن َيوان ريَطاي بازرطاني‬ ‫هةول َيرء شارةزوور‪ ,‬ئةوة لةو راستية م َيذوويية‬ ‫نزيكمان دةخاتة ‪ ,‬كؤيةء دةظةرةكةي بةطشتي‬ ‫ج َيي بايةخ بووة‪ ,‬ناوضةيةكي ئاوةدانء ث ِر لة‬ ‫ضاالكي بازرطاني بووة‪.‬‬ ‫ئةوةي شاياني باسة لة كؤيةو دةشتي كؤية‪,‬‬ ‫كؤمةلَ​َيك شويَنةوار هةن‪ ,‬ث َيمان واية ئةطةر‬ ‫ثشكنينيان بؤ بكريَت‪ ,‬زياتر اليةني كاريطةري‬ ‫ئةو دةظةر بةديار بخةن لةم َيذووي كؤنء‬ ‫ناوة ِراستء نويَدا‪ ,‬كة مامؤستا تاية حةويَزي‬ ‫لة كت َيبةكةيدا ناوي زؤرياني ه َيناوة‪(,‬ب ِروانة‪:‬‬ ‫م َيذووي كؤية‪ ,‬بةرطي يةكةم‪ ,‬ل‪,)31-30‬‬ ‫بةآلم ه َيشتا زؤر لةوة زؤرترن‪ ,‬يان هةر بةناوي‬ ‫قةآلوةن وةكو (قةآلدطة) لة نزيك طوندي‬ ‫(طؤمةشين)‪( ,‬قةآلتي قةسر) لة خوار طوندي‬ ‫(كاني كوردة)ء (قةآلي شيلة)ي الي طوندي‬ ‫(شيلة)ء (قشةري كؤية)ء ضةنداني ديكة‪.‬‬ ‫*خاوةني ماستةر لة َميذوو‪.‬‬

‫شوباتي ‪2011‬‬

‫‪9‬‬


‫ِرؤلى((سياسةت)) لةشيَواندنى زاراوةى كوردى‬ ‫تؤ‪((..‬طةنج))ى ‪ ..‬يا ‪((...‬الو))ى؟‬

‫عبدالحميد رسول كبابضى‬

‫ئةم ناو نيشانة‪ ،‬باس َيكى م َيذووييةء الثةرةيةكة‬ ‫لةم َيذووى شارى كؤية كةث َيش زياتر لة(‪)50‬‬ ‫َ‬ ‫ثةنجاسال ِرويداوة‪ ،‬تاكو ئةم ِرؤكة طةل َيك‬ ‫زاراوة يا ووشةى كوردى هةية ش َيواندراوة كة‬ ‫((سياسةت)) دةست َيكى باآلى هةبووة ء هةية‬ ‫لةسةر ئةم ش َيواندنة‪ ،‬بؤية ط َيرانةوةى ِروداو‬ ‫يا باس َيكى م َيذووى كاريطةرى خؤى هةية‬ ‫زؤر يا كةم بؤية وا باشة بضينة ناو بابة تةكة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫دةكةوي‬ ‫زؤركاتى وا هةية شت َيتكت بةرضاو‬ ‫يا بابةت َيك دةخويَنيةوة لة ئةنجام دا ياديَكى‬ ‫كؤنى بةسةر ضووت بة بير دةه َين َيتةوة‪ .‬لةم‬ ‫ِرؤذانةى دواييدا‪ ،‬لة دوا الثةرةى يةك َيك‬ ‫لة ِرؤذنامةكان دواى ئةوةى نوسةر كؤتايى‬ ‫بة بابةتةكةى ه َينا بة (ت َيبينيةك) داواى‬ ‫ل َيبوردن دةكات لةسةر بة كاره َينانى ووشةى‬ ‫(تةلةبة) كة ووشةيةكى (عةرةبية) هةر ئةم‬ ‫ت َيبينية بووة ضةند ياديَك و ِروداويَكى‬ ‫ِرؤذانى شؤرشى تةمموز (‪)1958‬ى بةبيرى‬ ‫ه َينامةوة هةر ضةندة ئةو كات (قوتابى‪،‬‬ ‫خويَندكار‪ ،‬تةلةبة) بووم لة دوا قؤناغى‬ ‫سةرةتايى بةآلم وةك دةل َين (بيرى مندالَى‬ ‫تيذة)‪ .‬سالَى(‪ )1958‬كةشؤرشى(‪)14‬ى‬ ‫(تةمموز) بةرثابوو سةركةوتن َيك بوو كةبووة‬ ‫مايةى خؤشحالَى هةموو طةلى عيراق‬ ‫بةكوردو عةرةب و هةموو كةمايةتيةكانةوة‪،‬‬ ‫ئ َيمةى كورد زؤر بةطةرميةوة ث َيشوازيمان‬ ‫لةم شؤرشة كرد ضونكة ك��ورد هةستى‬ ‫بةوة كرد كةيةكةم جارة لة دةستوورى‬ ‫ع َيراق بة ماددةيةكى دةستورى كوردو‬ ‫عةرةب هاوبةشن لةم نيشتيمانة (ماددةى‬ ‫‪10‬‬

‫‪ 3‬لة دةستورى ع َيراقى كاتى)‪ .‬شارى كؤية‪،‬‬ ‫هةروةك هةموو شارةكانى ع َيراق رؤذانة‬ ‫ئاهةنطء خؤثيشاندان دةكرا‪ ،‬دةنطى دةهؤل‬ ‫ِرؤذان��ة لة بةردةم سةراى كؤيةى (كؤن)‬ ‫دةهات شايى كردن زنجيرةى دةبةست‪،‬‬ ‫سةيرة ئةوة بوو ئةو ثؤليسانةى كة لة كاتى‬ ‫رذيَم خةلَكيان ئةزيةت دةدا بة دواى خةلَك‬ ‫دةطةران‪ ،‬سةرضؤثيان دةطرت‪ .‬شارى كؤية‬ ‫هةر وةك ئاشكراية لة كؤنةوة دةتوانين‬ ‫بلَ َيين شاريَكى سياسى بووة وة م َيذوويةكى‬ ‫دةولَةمةندى هةية لةم بوارة‪ ،‬باشترين نمونة‬ ‫بؤ ئةم راستية زؤربةى سةركردةكان خةلَكى‬ ‫كؤية بوون‪ ،‬هةر بؤية شارى كؤية توشى‬ ‫بةرةنطاربوونةوة بوو لةطةأل رذيَمةكانى يةك‬ ‫لةدواى يةكى عيراق‪ .‬ب َيينةوة سةر باسء‬ ‫خواسى ِرؤذان��ةى كؤية كة بة بةردةوامى‬ ‫ئاهةنطء خؤشى بوو بة بؤنةى شؤ ِرش‪ ،‬بةآلم‬ ‫ناو ناوة وردة شة ِرو دةمةقالَيى سياسى ِروى‬ ‫دةدا‪ ،‬هةرضةندة ئةم ِرووداوانة زؤر شتى سةير‬ ‫نةبوون بة تايبةتى بؤ ميللةت َيك تازة هةست‬ ‫بة سةربةستى بكات‪ ...‬وة بؤ بة بيره َينانةوةية‬ ‫لةدواى سةركةوتنى شؤرشى فةرةنسى لة‬ ‫يةكةم دانيشتن و يةكةم خولى ثةرلةمان‬ ‫شة ِرو ث َيكدادان لة ن َيوان ئةندامةكانى ِرووى‬ ‫دا‪ ،‬با ئةمة دةرس َيك ب َيت بؤ نةوةكانمان‬ ‫و ِرايانب َينين لةسةر خؤشةويستى خاكء‬ ‫نيشتيمان لةسةر بناغةيةكى بةتينى دوور‬ ‫لة بةرذةوةندى تايبةت بة ِرةضاوكردنى‬ ‫بةرذةوةندى طشتى‪ .‬لة دواى شؤرشى (‪)14‬‬ ‫تةمموز هةرضةندة خةلَك زؤر بآ ئيش و‬ ‫كاربوون بةآلم خؤشى خةلَك بؤ سةركةوتنى‬ ‫شؤرش بؤشايى بآ كارى ث ِركردبؤوة‪ ،‬كةس‬ ‫هةستى بةبآ ئيشىء برسيةتى نةدةكرد‪.‬‬ ‫يةكةم ديارى شؤرش ئةوة بوو كة هةموو‬ ‫اليةنة سياسيةكان ئيشء كارى خؤيان‬ ‫بة ئاشكرا دةكرد وة ئةم دوو اليةنةى كة‬ ‫سةرةكى بوون لة كؤية (حزبى شيوعى‬ ‫عيراق و ثارتى ديموكراتى كوردستان) لة‬ ‫هةولَى ئةوةدا بوون اليةنطران زياتر لة دةورى‬ ‫خؤيان كؤ بكةنةوة‪ ،‬جطة لة دوو بارةطاى ئةم‬ ‫دوو حزبة ضةند بارةطايةكى ديكة هةبوون‬ ‫هةريةكةيان سةر بة اليةن َيك بوون بؤ نمونة ‪:‬‬ ‫بارةطاى يةك َيتى ذنانى كوردستان‪ ،‬بارةطاى‬ ‫مافى ئافرةتان‪ ،‬بارةطاى قوتابيانى ع َيراق‪،‬‬ ‫بارةطاى يةك َيتى قوتابيانى كوردستان‪،‬‬

‫بارةطاى طةنجان‪ ،‬بارةطاى الوان‪ ،‬بارةطاى‬ ‫كريَكاران‪ ،‬بارةطاى جوتياران‪ ،‬كاسبكاران‪،‬‬ ‫مامؤستايان‪ ...‬هتد‪.‬لةكاتى ئاهةنط ط َيران‬ ‫يا خؤثيشاندان هةر اليةنة ئةندامى خؤى‬ ‫طلدةدايةوة بةرةوة شويَنيك دة ِرؤيشتن‪،‬‬ ‫بةالم جارى وا هةبوو ئةم دوو حزبةى باسمان‬ ‫كرد بةيةكةوة ئاهةنط َيك يان ياديكيان‬ ‫دةك��ردةوة‪ ،‬بةآلم ئةو جؤرة ئاهةنطانةى‬ ‫كة ث َيكةوة دةكرا زؤر سةركةوتوو نةبوو‪ ،‬يا‬ ‫لةسةر خويَندنةوةى ووتار يا لةسةر نوسينى‬ ‫دروشم َيك يا زاراوةي��ةك‪ ،‬هةتا ِرؤذيك‬ ‫ئةندامى اليةن َيك لة دذى اليةنةكةى تر‬ ‫ه��اوارى كرد (بذى ئستعمارو نؤكةرانى)‬ ‫ضونكة زؤر هةبوون ئةو كات نةيان دةزانى‬ ‫ئيستعمار يا ئيمثريال ضية وايان دةزانى‬ ‫ناوى كةس َيكة يا اليةن َيكة‪ .‬ئةوةى زؤر طرنطة‬ ‫كة باسى بكةين‪ ،‬زؤر جار لة سةر دروشم َيك‬ ‫لآَ‬ ‫يا ووتاريَك شةر يان دةمةقا دروست دةبوو‬ ‫بةآلم ل َيثسراوانى ئةوكات بة دلَ​َيكى فراوانةوة‬ ‫كؤتاييان بة ك َيشةكة يان ِرووداوةكة دةه َينا‪،‬‬ ‫هةروةك باسمان كرد دوو حزبى سةرةكى‬ ‫لة كؤية هةبوون ئةوكات ثارتى ديموكراتى‬ ‫كوردستان كة ل َيثسراوى كؤية ت َيكؤشةر‬ ‫كاك (على عبدهلل) بوو وة حزبى شيوعى‬ ‫عيراق كة ت َيكؤشةرى خوا لَ​َيخؤشبوو كاك‬ ‫(فاتح رس��ول) بوو‪ ،‬خةلَكى كؤية زؤر بة‬ ‫شانازيةوة دةخزانة ناو ريَكخستنةكانى ناو ئةم‬ ‫دوو حزبة‪.‬لة ِرؤذيكى طةرمى تةمموزدا دواى‬ ‫ت َيثةربوونى سالَ​َيك بةسةر شؤرشى(‪)14‬‬ ‫ى تةمموز ل��ة ِرؤذى (‪)14‬ى تةمموزى‬ ‫سالَى(‪ )1959‬بةبؤنةى ت َيثةربوونى يةك ساأل‬ ‫بةسةر شؤرش ئاهةنط َيكى طةورة لةكؤية‬ ‫سازدرا‪ ،‬هةموو جةماوةرةكةى شارى كؤيةو‬ ‫دةوروبةرى بةذن و ثياو ء كورء كضء ثيرء‬ ‫جاح َيل‪ ،‬كريَكارو جوتيارو قوتابىء كاسبكار‪،‬‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل رذانة‬ ‫هةموو ضين و تويَذةكانى‬ ‫سةر شةقامء كؤآلنةكان‪ .‬هةروةك باسمان‬ ‫كرد ريَكخراوى جيا جيا هةبوون كة هةر‬ ‫يةكة سةر بة اليةن َيك بوون لةم ريَكخراوانة‬ ‫يةك َيكيان بة ناوى (الوان��ى ديموكراتى‬ ‫كوردستان) كةسةر بة ثارتى ديموكراتى‬ ‫كوردستان بوو وة ريَكخراويَك هةبوو بةناوى‬ ‫(طةنجان) كةسةر بة حزبى شيوعى عيراق‬ ‫بوو لة ئةنجامى دروشم هةلَواسينء ووتار‬ ‫خويَندنةوة‪ ،‬جياوازيةك ثةيدابوو لةسةر‬


‫ووشةى (طةنجء الو) ئايا كاميان ِراستنء‬ ‫دةطونج َين لةطةأل بارو دؤخةكة؟ ئةم‬ ‫جياوازية ب��ووة هؤى دروس��ت بوونى‬ ‫دةمةقالَىء كورتة شةريَك لةسةر راستىء‬ ‫ناراستى ئةم دوو ووشةية‪ ،‬بةآلم ث َيويستة‬ ‫باس بكريَت شةرى ئةو كات نةدةطةيشتة‬ ‫رادةى كوشتن يا بريندارى‪ ،‬هؤى‬ ‫سةرةكى ئةوةبوو ل َيثسراوانى ئةو كات زؤر‬ ‫بة ش َيوةيةكى ذيرانةو طيانى ل َيبووردنةوة‬ ‫ضارةسةرى هةموو ِرووداويَكيان دةكرد‪.‬‬ ‫بؤنمونة باس لةو كورتة شة ِرةو دةمةقالَية‬ ‫دةكةين كة ِروويدا لةسةر (طةنجء الو) وة‬ ‫ضؤنيةتى ضارةسةر كردنى كة ث َيويستة‬ ‫وةك م َيذوويةك لة م َيذووى شارى كؤية‬ ‫تؤمار بكريَت وة وانةيةك ب َيت بؤ ِرؤلةى‬ ‫دوا ِرؤذ كة ضؤن بة روح َيكى نيشتمانىء‬ ‫ل َيبووردن بةرةنطارى بوونةوة‪.‬هةردوو‬ ‫اليةنة سةرةكيةكةى كؤية ب ِريارياندا كة‬ ‫وةفديَك ِريَكبخةن بؤ شارى سل َيمانى‬ ‫تا هةردوو ال ِرازى بن لةسةر ووشةى‬ ‫(طةنج يا الو) ئةم وةفدة بة سةرؤكايةتى‬ ‫خوال َيخؤش بوو مامؤستا (بالل بهاءالدين)‬ ‫بوو ئةم مامؤستاية لة بنةمالَةيةكى ناسراوو‬ ‫ناودارى كؤية بوو‪ ،‬دةستى هونةرى هةبوو‬ ‫لة بوارى مؤسيقادا كةمانضةى دةذةند كة‬ ‫ِرؤذانة لة مالَةوة كة لة طةرةكى بايزاغا‬ ‫بوو دواى عةسر ثرؤظةى دةكرد‪ ،‬ئةو كات‬ ‫ئام َيرى مؤسيقا كةم بوو ئ َيمةش ضةند‬ ‫قوتابيةك بووين ِرؤذانة لةبةر ثةنجةرةى‬ ‫مالَةوةيان دادةنيشتين تاكو طويَمان لة‬ ‫دةنطى كةمانضةكةى ب َيت‪.‬وةفدةكةى‬ ‫كؤية كة لة سل َيمانى ووتوويَذى زؤريان‬ ‫كردبوو لةطةأل ل َيثرسراوانى سل َيمانى لة‬ ‫بوارى (طةنجء الو)دا طةرانةوة كؤية‪ ،‬لة‬ ‫كؤية هةواأل بآلوبؤوة كة مذدةيةكى خؤش‬ ‫هةية لة ئاهةنط َيك كة بةم بؤنةيةوة‬ ‫سازدرا مامؤستاى ناوبراو بة دةنط َيكى‬ ‫بةرز هاوارى كرد مذدة‪..‬مذدة‪..‬مذدة بؤ‬ ‫شارى كؤية كة لةم رؤوة طةنجان بوون بة‬ ‫الوان‪ ،‬بةآلم بةداخةوة دواى ت َيثة ِربوونى‬ ‫ئةم ماوة دريَذة تاكو ئةمرؤكة بؤمان ساغ‬ ‫نةبؤتةوة كام ووشة يان زاراوة ِراستة‪ ،‬ذن‬ ‫ِراستة يان ئافرةت‪ ،‬قوتابى ِراستة يان‬ ‫خويَندكار‪ ،‬قوتابخانة يان خويَندنطا‪ ،‬طةنجء‬ ‫الوةكانيشمان تا ئةم ِرؤ هةروةك خؤيانن‪،‬‬ ‫ضونكة هيض بواريَكء ئاسانكارى ذيانيان‬ ‫بؤ نةكراوة‪ ،‬هةر بؤية قؤناغ َيكى طرنطى‬ ‫ذيانيان ثة ِريوة لة (منالَيةوة يةكسةر بؤ‬ ‫ثيرى) نة ((طةنج))ء نة ((الو))‪.‬‬

‫لةئةرشيفى تيثى شانؤى كؤية(‪)5‬‬ ‫هاواريَك لةحاجى قادرى كؤيى‬ ‫ئامادةكردنى‪:‬كةيفى ئةحمةد‬

‫ئةم شانؤطةريةلةبةروارى‪ 1993/3/5-3‬لةهؤلَى سةنتةرى طةنجانى كؤيةو لة ‪1993 /3/9‬‬ ‫هةر لةهةمان َ‬ ‫هؤل لةميانةى ظيستظالَى ِراثة ِرين بؤجارى دووةم نمايشكرايةوة‪ .‬تــيــثــى‬ ‫شــانــؤى كــؤيــــة شانؤطةرى(هاواريَك لةحاجى قادرى كؤيى) ث َيشكةشكرد‪ ،‬نوسينى‪:‬‬ ‫زايةرعبداللة‪ ،‬دةره َينانى‪ :‬فةرةيدون حمدامين‪ ،‬بة ِريَوةبةرى بةرهةم‪ :‬كةيفى احمد‪،‬‬ ‫بة ِريَوةبةرى هونةرى‪ :‬ئاكؤ ِرةئوف‪ِ ،‬روناكى‪:‬فةرةيدون حمدامين‪ ،‬مؤسيقا‪ِ :‬ريَبين جمال‪،‬‬ ‫مكياج‪ :‬ئاراز زين الدين‪ ،‬ث ِروثاطندة‪:‬تةلةفزيؤنى طةلى كوردستان كةنالَى كؤيةلةاليةن دل َير‬ ‫جن َيد‪ ،‬قادر بةشدار‪ .‬نوندنى‪( :‬يوسف احمد‪ ،‬كةيفى احمد‪ ،‬ئاراز زين الدين‪ ،‬ئةيوب حمد‪،‬‬ ‫بةختيار صمد‪ ،‬طؤران ئازاد‪ ,‬ئاكؤ ِرةئوف‪ ،‬ناهدةصالح‪ ،‬مهاباد ئازاد‪ ،‬يحيى نجيم‪ ،‬مدرك‬ ‫ِرةزا)‪.‬‬ ‫ئةم شانؤطةريية باس لةذيانى حاجى قادرى كؤيى دةكات هةرلةسةرةتاى مندالَى و ه َينانى‬ ‫بؤشارى كؤية لةاليةن دايكييةوة(ثوورة فاتآ)و تةسليمكردنى بةمةال قادرى ئؤمةر طومبةتى‪.‬‬ ‫دةستكردنى بةخويَندن لةالى ئةو زاتة ثيرؤزة‪ ،‬ذيانى فةق َييةتى و سةرةتاى دةستكردنى‬ ‫بةنووسينى شيعرو ئةودةردةسةريانةى كةتووشى بووة لةاليةن ناحةزان و نةيارانى‪ ،‬بةهؤى‬ ‫جياوازى بيرو باوة ِريان و مل كةض نةكردنى حاجى لةئاستيان و بةرطرى كردنى لةمافى‬ ‫هةذاران و بةشخوراوان‪ .‬عةشقى حاجى لةتافى الويَتيداو ‪ ،‬ثاشان دةربةدةربوونى لةو شارةو‬ ‫سةرهةلَطرتنى بؤغةريبى لةطةل هاوريَى خويَندنى مةال عةبدوآل‪ .‬هةروةها ذيانى غةريبى‬ ‫و دةربةدةرى و دواساتةكانى ذيانى و سةرنانةوةى لةغوربةت و ب َيكةسيدا‪ .‬كةشانؤطةريكة‬ ‫ت َي َ‬ ‫كةل لةشيعر و ثةخشانة واتة ديالؤكى درامى‪ ،‬كةهةموو ديمةنكان بةثشت بةستن‬ ‫َ‬ ‫لةطةل سود وةرطرتن لةذيان و بةسةرهاتى ض بة نووسراوى‬ ‫بةشيعرةكانى داريَذراون و‬ ‫يان سةرزارةكى لةاليةن كةسانى شارةزاو قةديمة كةدةماودةم بؤمان ماونةتةوة‪ .‬نوسةر‬ ‫لي بةرهةم ه َيناون‪ .‬ئةوةى‬ ‫زيرةكانة ئةمانةى ئاويَتةى يةكترى كردوون و دةق َيكى جوانى َ‬ ‫شايانى باسة ئةم شانؤية بةش َيوةيةكى ئاهةنط ئام َيز لةاليةن دةره َينةرةوة ئامادةكرا بوو‪،‬‬ ‫لةاليةن طؤرانى ب َيذى دةنط خؤش(مدرك ِرةزا )و كؤرس َيك ئةو ئاهةنطة بة ِريَوةدةضوو‪،‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫بةمؤسقايةكى زيندوو‪ .‬هةموو بينةران ت َيكةلَى ئاهةنطةكة بوو بوون و طؤرانييةكانيان‬ ‫دةطوتنةوة‪.‬‬

‫ستايف بةشداربووي شانؤطةرييةكة‬

‫ذمارة ‪12‬‬

‫شوباتي ‪2011‬‬

‫‪11‬‬


‫بةشيَك لةيادطاريةكانى سةيد برايمى شاعير‬ ‫سةيد برايم حاجي سةيد سةعيدي‬ ‫بةرزنجي‬

‫ئةى برادةرى خويَندةوار دةم َيك‬ ‫َ‬ ‫هةندى لة‬ ‫بوو خةريك ب��ووم‬ ‫نووسين و شعرةكانم ث َيشكةش‬ ‫بةكت َيبخانة كوردى بكةم بةالَم‬ ‫ِرؤذط���ار ي��اري��دةى ن���ةدام لة‬ ‫مندالَيةوة هةوةسم بة كت َيب‬ ‫بى ئةوةى بضمة مةكتةب‬ ‫دةهات َ‬ ‫( قوتابخانة )ى ِرؤذى‬ ‫ث َينج فلسم هةبوو دةم دا ئةو‬ ‫خويَندكارانةى لة خؤم طةورة‬ ‫تربوون ئةوانيش ثةرتووكى د ِراو‬ ‫بى ويَنةيان بؤ دةه َينام‬ ‫بة ويَنةيان َ‬ ‫بى ئ��ةوةى بزانم بيخويَنمةوة‬ ‫َ‬ ‫زؤربةيان قةواعيدى عةرةبى بوو‬ ‫سةرةتا زؤربةى ( ئةحمةد بةكر )‬ ‫بؤى دةه َينام واتة ( ئةحمةد ئاكؤ‬ ‫) جيرانمان بوو لة كوية ئةوة لة‬ ‫ناوة ِراستى سيةكان بوو ‪ ،‬ضوونكة‬ ‫مةكتةب يةكةم دوربوو لة مالَ َى ‪،‬‬ ‫دوودةوام بوو سبةينةوة ئ َيواران سةيد برايم حاجي سةيد سةعيدي بةرزجني‬ ‫نيوة ِرؤيان دةضومة الى باوكم‬ ‫دةدامى بؤ نان خواردن‬ ‫ث َينج فلسى‬ ‫َ‬ ‫دةبوينةوة دةضوينة حةمام جةلى وة دؤرى‬ ‫منيش دةضوومة الى وةستا صالح وة حاجى‬ ‫ئةسحابان وة طة ِراوان بة ِريَطاى مير سةيد‬ ‫عةبدولَالَى كةبابضى ئةوانيش دووكةباب و‬ ‫سى سةعات بةث َييان دة ِرؤيشتين نزيك‬ ‫نانيكيان دةدامى بة ئانةيةك ثينج فلس ‪ ،‬كة َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ضواردة قوتابى ئةبووين وةك ( وردى ) ‪0‬‬ ‫ل َيرة كة من باسى كت َيب ك ِرين دةكةم‬ ‫(كاك ئةنوةر و احمد ئاكؤ وة ش َيخ رةزاى‬ ‫وةزؤر هةوةسم بةشتى كؤن دةهات وةكؤم‬ ‫ش َيخ عةبدلَالَ وة ش َيخ رؤوف وةبكر دل َير‬ ‫دةكردةوة ‪ ،‬وةث َيش ( ‪ ) 1963‬دوو صندووقة‬ ‫مام يحى وة ش َيخ جةمال وة من وةحسن‬ ‫عةتارى طةورة كت َيب ودةفتةرى كؤن و‬ ‫صالح وة عمر رةشيد بةطى ب َيتواتة ) ‪0‬‬ ‫طةلى ويَنةى يادطارى كؤن و‬ ‫ديوانى شعرو‬ ‫َ‬ ‫ئةوة بةهاران وةقائيمةى شت ك ِرينة كةمان‬ ‫َ‬ ‫نامةى برادةران و وةضةند قائيمةى ساالنةى‬ ‫هةبوو لة ناو صندووقةكان هةريةكةى‬ ‫سةيرانةكانمان بؤ دةرةوةى شار يان كةشف‬ ‫بيست فلسمان ئةدا قائيمةمان دروست كرد‬ ‫كردنى كونى كرؤذى لةو ديوى باواجي وة‬ ‫بة ليستة ( طؤشت ‪ 0‬برنج ‪ 0‬سلق ‪ 0‬ثيواز‬ ‫َ‬ ‫لةطةل برادةرةكانم بؤالى‬ ‫سةيران كردن‬ ‫‪ 0‬باينجان ‪ 0‬كولةكة ‪ 0‬تةماتة ) ئةسبابى‬ ‫ضةم‬ ‫و‬ ‫ئةلياسى‬ ‫ئاشى‬ ‫الى‬ ‫كؤنة قةالَتى‬ ‫ثى دةك � ِرى دةمان‬ ‫بةرةو ضاكى زايةرى الى عةوداالَن وةالى دؤلَمةمان بةضاكى َ‬ ‫ناردة مالَ َى بؤمان ئامادة بكات ِرؤذى ث َينج‬ ‫ئةسكى كؤية وة دةسو ِراينةوة الى شيلةو‬ ‫شةممة ‪ 0‬وةدةمان ك ِرى وةنان شةكر وضاو‬ ‫توبزاواوشى محةمةدى دي َ‬ ‫َرى و‬ ‫هةرمؤتةو‬ ‫َ‬ ‫ثى‬ ‫وة ميوة‬ ‫َ‬ ‫وةنةختى ثاكةتة جغارةشمان ًَ‬ ‫هةتا كانى ئؤمةر ئاغا سةر باواجى بةناوى‬ ‫َ‬ ‫بةكرى دةطرت‬ ‫دةك ِرى وة دوو كةريشمان‬ ‫ِراوة سوسكة و وة كةو ‪ ،‬طةشت كردن لة‬ ‫بؤمان بةريَت ئةشياكانمان‪ ،‬ب ِروابكة ئ َيستاش‬ ‫نزيك طوندةكانى نزيك شار لة كؤيةوة‬ ‫دةم��اوة‪ 0‬ب��ةالَم ل َيرة شتيك هةية نانى‬ ‫طةلى بةهارو هاوين ضةند برادةريَك كؤ‬ ‫َ‬ ‫نيوة ِرؤو ث َينج شةمةمان‬ ‫‪12‬‬

‫لةمالَةوة دةخ��وارد وةنانى‬ ‫ئ��� َي���وارةى ث � َي��ن��ج شةممة‬ ‫لةسةرخؤمان بوو لةمالَةوة دةمان‬ ‫ه َينا لة شةوى جومعةوة هةتا‬ ‫كؤتايى ِرؤذى جومعة مةسرةف‬ ‫لة سةر ئةو بيست فلسة بوو كة‬ ‫هةريةك دةمان دا بؤ مةسرةف‬ ‫ئامانجى من ل َيرةدا ئةوةية كة‬ ‫ئةو شتانة لة دووسندووقة كة‬ ‫ب��وون��اوةك��ان وةن��رخ��ى برنج و‬ ‫وةطةلى شتى تر وةناو‬ ‫طؤشت‬ ‫َ‬ ‫كونى ذوورى ئاوى كروَذى ضونكة‬ ‫ئ َيمة زؤر ضوينة ناو كونةكةى‬ ‫هةتا ئؤكسجين كةم بوو هةوا‬ ‫جولَةى ب ِرابوو ضةند كونمان‬ ‫ديت لة ناوةوة وةكاك ئةنوةرسيد‬ ‫ئةحمةدمان لةث َيشةوة دانابوو لة‬ ‫سةر ئاوةكةى دةيطوت بةه َيزو‬ ‫قوةتى خؤمةوة بانطى ئ َيوةم‬ ‫لى نةبوو دةيطووت‬ ‫دةكرد ط َيمان َ‬ ‫منيش طويَم لةدةنطى ئ َيوة نةبووة‬ ‫يادطارى بةخ َيرب َيت محةمةد‬ ‫توفيق ووردى خةنجةرةكى‬ ‫ثي بوولة ث َيشةوة ئةطةر كونة‬ ‫َ‬ ‫تةسك باية بةسةر زط ئة ِرؤشت‬ ‫خةنجةرةكةى ث َيش خؤى حازر دةكرد‬ ‫دةيطوت ئةطةر دةعبايةكى د ِرندة ت َيدا‬ ‫ب َيت لة ث َيشةوة دةى كوذم ئةى طووت‬ ‫بزانم ثاش ئةو ئةشكةوتة ضى هةية ئ َيمةش‬ ‫ثي بوو وةهةركون َيك‬ ‫عةنة تريطى ثاتريمان َ‬ ‫لة تاريكى ئةشكةوتةكة زةالم َيكمان دائةنا‬ ‫لى بطؤ ِر َى لةناو ئةشكةوتة‬ ‫نةوةك ِريَطامان َ‬ ‫ئةبى بةدوو فةرع يةكيان‬ ‫كة ضونكة ناوةوةى َ‬ ‫ئاوى زؤرى لة كونة َ‬ ‫دى كة ث َيى دةلَ​َين ئاوى‬ ‫كرؤذى نزيكةى ‪ 30‬مةتريَك لة زارطى‬ ‫ئةشكةوت دوورة كونى دووةم لة تةنيشت‬ ‫ئاوةكةى كة بلَندترة لةبةر ثيسايى شةم‬ ‫شةمة كويَرة كاك ئةنوةرمان َ‬ ‫لةوى دانابوو‬ ‫( ‪) 14‬ضواردة كةس بوين بؤ كةشف كردنى‬ ‫زياتر لة ث َينج شةش سةعات خةريكى كونى‬ ‫كرؤذى بوين لةناوةوة ضةندةها كون هةية‬ ‫خوارو ذورو ج َيطا هةية وةك قةيسةرية‬ ‫ج َيطا هةية تةسك ئةب َيتةوة نةمان توانى‬ ‫سةركةوت و بين ‪ 0‬بةالَم خةلَكى طوندى‬ ‫طةلى تاقيان كردؤتةوة‬ ‫ئةيان ط��وت‬ ‫َ‬


‫بةالَم كةس ه َيندى ئ َيوة نة ِرؤيشتووة ئةو‬ ‫يادطاريانة هةموو لةناو سندووقانةدابوون‬ ‫طوتيان خستيانة ناو مةنجةنيقى حةمامى‬ ‫مالَةوة بؤ سوتاندن طوتيان سالَى بةعسيان‬ ‫سالَى زؤر سةرمابوو دار نةبوو نةفت نةبوو ‪0‬‬ ‫نةبينى حةرةس‬ ‫دةيانطووت ئةو سندووقانة‬ ‫َ‬ ‫قةرمى هةمووتان ئةعدام دةك��ةن ثة ِرة‬ ‫قورئانى دةسوت َينن لةترسان هةموويان‬ ‫سووتاند خستيانة ذيَر كوورةى حةمام ‪0‬‬ ‫وة ب َيجطة لةم زيان بةخشةى لة زةمانى‬ ‫مةلةكى سةرةتاى ثةنجاكان ِرذيَ��م زؤر‬ ‫َ‬ ‫هةندى كت َيب و‬ ‫توندو تيذ بوو لةبةر ئةوة‬ ‫هؤنراوةى خؤم خستة ناو تةنةكةى طةورة‬ ‫وة لة نايلؤنى ئةستوور زؤر ضاك ث َيضابووم‬ ‫ناردمة مالَى خوشكم هؤدةيةكيان لةثشتةوة‬ ‫بؤ داران ئةرزةكةى َ‬ ‫طل بوو شاردمةوة‬ ‫لةترسى ِرذيَم وة خوشكيشم ئاطادار كردبوو‬ ‫ئةويش ئيهمالى دةكات كات َيكم زانى خانوو‬ ‫هوَدة ت َيك ضووة زياتر لة مةتريَك بلَندى‬ ‫كردووة خانووة كةى هةمووى ت َيك داوة‬ ‫نةم دةزانى لة كام ال شاردؤتيةوة ئةويش‬ ‫فةوتا ب َيجطة (لةوضةند جارة طيراوم يازدة‬ ‫َ‬ ‫جار بة َ‬ ‫دووسال بة مانط و بة ِرؤذ‬ ‫سال و بة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫وةهةندى هؤنراوةم دةناردة ماالن‬ ‫طيراوم )‬ ‫بؤم بشارنةوة كةضى داخى بةجةرطم كة‬ ‫دةهاتمةوة لةحةثسى داوام دةكرد دةيان‬

‫طووت لةم مالَى بؤ ئةو َ‬ ‫مال دةفةوتا قةت نةم‬ ‫دةزانى عالةم واترسنؤكة ئةوةى لةم ئاخيرة‬ ‫كؤم كردؤتةوة ئةويش ش ِروث ِرة هةنديَكم‬ ‫َ‬ ‫سةرلةنوى بةطويَرةى عةينى مةعنا‬ ‫هةبى لة‬ ‫دا ِرشتؤتةوة مومكينة جياوازيةكى َ‬ ‫قافية هةردوو نوسخة ‪ 0‬وةئةطةر بهاتاية‬ ‫ئةوهةموو يادطارةو ثةرتوكى هؤنراوةيةم‬ ‫طةلى‬ ‫طوم نةكردباية ضاث كراوةكانم‬ ‫َ‬ ‫ئةبى‬ ‫ئةبوو‬ ‫ِريَك و ث َيكتر دةرئةضوو جوانتر‬ ‫َ‬ ‫لة ئ َيستا خويَنةران لةكةم و كورتى ببورن‬ ‫داينى لة مالَةوة‬ ‫‪ 0‬ئ َيوارةيةك خةبةريان‬ ‫َ‬ ‫نةم َينن دةنا ئةيان طرن ‪ 0‬لة كؤية برادةريَك‬ ‫هات بةخؤى و قةمةرةكةيةوة ضوارث َينج‬ ‫جار هاتووضؤى ك��ردووة كت َيبةكانمان‬ ‫ئةخستةناو قةمةرة بة طونية ئةيبرد بؤ مالَى‬ ‫برادةران بؤشاردنةوةى ب َيجطة لة مجةالت‬ ‫كت َيبى بضووك هةمووى عائد بةخؤم و‬ ‫دكتؤر ئةحمةد سعيد برزنجى كةهةمووى‬ ‫كت َيبى ثزيشكى بوو عائد برام بوو وةحقوقى‬ ‫َ‬ ‫بةمال‬ ‫وةئةدةبى وة م َيذووى ئةوةتا ئ َيمة‬ ‫و مندالَةوة هةالَتين بؤ قةالضوالن ثاش‬ ‫ئ َيمة جاشةكانى( ‪ ) 0000000‬داطيرى‬ ‫دةكات قولغ لةسةربانى دروست دةكات بؤ‬ ‫حةراسةتى خؤى مالَةكةم هةمووى كةوتة‬ ‫ذيَردةستى جاشةكانى (‪) 00000000‬‬ ‫جيرانةكان ئةيان طي ِرايةوة ئةيان طووت‬

‫ئةوةندة مجةلةو كت َيبى ت َيداية هةرضى‬ ‫ب َيت با كت َيب ببات ب َيجطة لةو كت َيبانةى‬ ‫كةشةو بةسةيارة شاردبومانةوة ئةطةر بة‬ ‫ثارة بواية نةدةك ِرا بةقيمةت ضاومان بةيةك‬ ‫كت َيب مةجةلة ديوانى شاعيران شعرى‬ ‫خؤم نةكةوتبو بؤية كت َيبةكان طبى و‬ ‫كؤمةالَيةتى ياساغ نةبوو ماندووبونةكةمان‬ ‫بةالش دةرضوو ‪ 0‬طوتيان ِرةهبةرى كو ِرم‬ ‫كةهاتةوة لة ثاش ِراثةرين ث َييان طوتبو‬ ‫َ‬ ‫هةندى كت َيبى ثزشكيمان الية بةزوبانى‬ ‫ِروسى ئةويش تبرعى كردبوو بؤ مةكتةبةى‬ ‫طشتى لة كوَيةوة دكتؤرةكان ‪ ،‬كة ئ َيمة‬ ‫بةجى‬ ‫هةالَتين لةكوَية مالَ​َيكى حازرم‬ ‫َ‬ ‫ه َيشت بوو بةس كابانى دةويست ض َيشت‬ ‫و ضايةو سةماوةرى ديوةخانى بؤ جاشان‬ ‫دروست بكات بةئامادةية بةج َيمان ه َيشت‬ ‫َ‬ ‫هةندى جيران‬ ‫بوو وةئ��ةو شتانةى الى‬ ‫لةمالَى خزمان دامان نابوو نيوةى بةدةسمان‬ ‫طةيشتةوة بةكةل و شكاوةيى لةكار كةوتوو‬ ‫ئةوجا خويَندةوارانى خؤشةويست لة‬ ‫زةمانى ِرذيَمى مةلةكى هةتا ديكتارتؤريةتى‬ ‫ِرذيَمى عةسكةرى ئةوة حالَمان ب َيت لةسةر‬ ‫ئةوانيشةوة فاشستى ِرذيَمى عةفلةقى و‬ ‫ئةبى زانيارى و ئةدةب و‬ ‫بي َ‬ ‫ئةوة حالَمان َ‬ ‫هونةرو شعرمان ضؤن ب َيت لةو ع َيراقة بؤ‬ ‫كوردو عةرةب ‪0‬‬

‫كؤيىيةك ماستةري هيَنا لةميَذوو لةزانكؤي سليَمانيدا‬ ‫لة رؤذي ث َينج شةممةي ‪2010/12/23‬ز‬ ‫ل��ة بةشي م�� َي��ذووي كؤليذي زانستة‬ ‫مرؤظايةتيةكاني زانكؤي سل َيماني‪ ,‬طفتوطؤي‬ ‫نامةي ماستةري (كامةران جةماانين بابان‬ ‫زادة) كرا‪ ,‬بةناو نيشاني (دامةزراندني ميرنشينة‬ ‫كورديةكاني سةدةي ‪8‬و‪9‬ك‪14/‬و‪15‬ز)‪.‬‬ ‫ليذنةي طفتوطؤ لةمانةوةي خوارةوة ث َيك‬ ‫هاتبوو‪:‬‬ ‫د‪ .‬حسام الدين علي غالي النقشبندي‪,‬‬ ‫ثرؤفيسؤري ياريدةدةر‪ ,‬سةرؤكي ليذنة‪.‬‬ ‫د‪ .‬زرار صديق توفيق‪ ,‬ثرؤفيسؤري ياريدةر‬ ‫ئةندام‬ ‫د‪ .‬ش��وان عوسمان مستةفا مامؤستا‬ ‫ئةندام‬ ‫د‪ .‬عطا عبدالرحمن محي الدين‪ ,‬مامؤستا‪,‬‬ ‫ئةندامء سةرثةرشتيار‬ ‫ئةوةي شاياني باسة (كامةران جةمال)‬ ‫لةدايكبووي طوندي (كيلَةزندان)ي دةشتي‬

‫خو َيندكارو ليذنةي طفتوطؤ‬ ‫كؤيةية‪ ,‬كو ِري جةمالي حةسةن‬ ‫خويَندني سةرةتايي لة طوندي‬ ‫ء ناوةنديء ئامادةيي لة (كؤية)ء لة‬ ‫موسألء سةالحةدين خويَندني‬

‫ئاغاية‪,‬‬ ‫(بؤطد)‬ ‫زانكؤي‬ ‫زانكؤي‬

‫ذمارة ‪12‬‬

‫تةواوكردووة‪.‬‬ ‫كؤمةلَ​َيك بةرهةمي م َيذووي لة نووسينء‬ ‫وةرطي ِران هةية‪.‬‬ ‫ثيرؤزةو بةرةو دكتؤراو ثرؤفيسؤري‪.‬‬

‫شوباتي ‪2011‬‬

‫‪13‬‬


‫طوندى هةرمؤتةو ضةند‬ ‫ئاسةواريَكى ديَرين‬

‫هاوذين صليوة‬ ‫ناساندن ‪:‬‬ ‫هةرمؤتة طونديَكى ديَرينى مةسيحى ية‪،‬‬ ‫دةكةويَتة ِرؤذئاواى كؤية لةكؤندا نزيكةى(‪3‬‬ ‫كم) لةشارى كؤيةوة دووربووة‪ ،‬بةآلم ئ َيستا‬ ‫بةهؤى فراوانبوونى شارى كؤية كةتةواو ل َيك‬ ‫نزيك بوونةتةوة تةنها ضةم َيك سنورةكةى‬ ‫جيا دةكاتةوة لةشارى كؤية‪ ،‬هةر لةكؤنةوة‬ ‫َ‬ ‫بةكشتوكال و ئاذةلَدارى‬ ‫طوندى هةرمؤتة‬ ‫يةوة خةريك بووين باخو باغات َيكى زةيتونى‬ ‫زؤرى هةية‪ ،‬ئةوئاوةى ثشتى ث َيبةستراوة‬ ‫َ‬ ‫بؤكشتوكال لةباشورى هةرمؤتة بةدورى‬ ‫ضةند كيلؤمةتريَك هةلَدةقولَ​َيت سةرضاوةى‬ ‫كؤمةلَ​َيك كانى و ئاوةو هةمووى كؤدةب َيتةوةو‬ ‫جؤطةيةكى ئاوى طةورةى ث َيكه َيناوة هةر‬ ‫لةديَرين زةمانةوة كشتوكالَيان ث َيكردووة‪،‬‬ ‫بةآلم لةن َيو طوندى هةرمؤتة كاريَزيَكى ئاو‬ ‫هةية لةش َيوةى تون َيلَ َيك كةئاوى(‪)9-8‬بيرى‬ ‫دةض َيتةوة ناو بؤ ِرةزوو باخدارى بةكارهاتوون‪،‬‬ ‫لةن َيو ِرةزى هةرمؤتةش بةهاران و هاوينان‬ ‫ضةند بنةوان َيك هةلَبةستراوة بؤئاودانى‬ ‫َ‬ ‫كشتوكال لةوانة بنةوانى‬ ‫ِرةزى زةيتون و‬ ‫ناعور‪ ،‬بنةوانى ئاشى‪ ،‬بنةوانى ثيكة‪ ،‬لةخوار‬ ‫ِرةزى هةرمؤتة ثاشماوةى دووئاش ماوةتةوة‬ ‫كةتا ساآلنى(‪)1940‬كاريان ث َيكردوون‪ .‬بةآلم‬ ‫دواى ئةوةى شارةوانى ذمارةيةكى زؤر بيرى‬ ‫لةدةوروبةرى سةرضاوة ئاوةكان ل َيدا تةواو‬ ‫ئةم ئاووكانيو كاريَزة وشك بووة‪ ،‬بؤية ئ َيستا‬ ‫دانيشتوانى هةرمؤتة كةمتر بةئاذةلَدارى و‬ ‫كشتوكالَةوة خةريكن‪.‬‬ ‫ئةوكةمةئاوةى هةبووة لةكؤندا بةشى‬ ‫‪14‬‬

‫بذيَوى(‪)110-90‬خ َيزانى ك��ردووة‪ ،‬بؤية‬ ‫دياردةى كؤضكردن لةهةرمؤتة بؤشويَنةكانى‬ ‫ترى كوردستان و ع َيراق و ووآلتانى تر‬ ‫بةردةوام بووة‪ ،‬بؤية ئ َيستا ذمارةيةكى زؤر‬ ‫مةسيحى هةرمؤتة نيشتةج َيى شارى‬ ‫هةول َيرو سل َيمانى و موصل و بةغداو كةركوك‬ ‫هورمى و‪...‬هتد دواى ِراثة ِرينيش وةك‬ ‫و‪،‬‬ ‫َ‬ ‫زؤربةى خةلَكى كوردستان ذمارةيةكى زؤر‬ ‫طةنجى هةرمؤتة ِروويان كردؤتة هةندةران‬ ‫و بةوآلتانى ئةوروثى بآلوبوونةتةوة‪.‬‬ ‫ناوى هةرمؤتة‪-:‬‬ ‫ح‪.‬أنطوان(‪ ()1‬ئةم ناوة ناويَكى ئارامى‬ ‫ية(االرامى) لةعيبارةى ارض الموت‪ ،‬يان‬ ‫أرض األم��وات)وة هاتووة ئةمةش شت َيكى‬ ‫واريدة ضونكة ِرووداوو شة ِرى خويَناوى لةم‬ ‫ناوضةية ِرووى داوة بؤية ئةم ناوةيان ل َيناوة)‪.‬‬ ‫(أرض) بةواتاى خاك ديَت(الموت)(االموات)‬ ‫بةواتاى مردوو‪ ،‬واتا خاكى مردوان‪.‬‬ ‫َ‬ ‫بؤضون َيكى تريش هةية دةل � َي��ن‬ ‫أرمؤتة بةواتاى(هةنار)ديَت بةزمانى‬ ‫سريانى مةسيحيةكانى هةرمؤتة بةهةنار‬ ‫دةلَ​َين(ئةرمؤتة) ئةم بؤضوونةيان واى‬ ‫دادةن َيت كةطوندى هةرمؤتة ِرةزيَكى زؤرى‬ ‫هةنارى ل َيبووة بؤية ئةم ناوةيان ل َيناوة‪.‬‬ ‫دةربارةى فؤرمى هةرضوار ناوى (أرمؤتة‪،‬‬ ‫أرمؤطه‪ ،‬هةرمؤتة‪ ،‬أرم��ؤت��ا)ش‪ ،‬يوسف‬ ‫سل َيمان( ‪-:)2‬لةكت َيبى(طزا)كةبةدةست‬ ‫خ��ةت و زم��ان��ى كلدانى نوسرايتةوة‬ ‫وشةى(طزا) بةواتاى طةنجينة واتا(كت َيبى‬ ‫طةنجينة)ديَت م�� َي��ذووى نوسينى‬ ‫كت َيبةكة(‪)1859‬ناوى طوندةكةشى ت َيداية‬ ‫كةبة( أرمؤتة) نوسراوة‪.‬‬ ‫ب����ةآلم ل���ة ك��ت�� َي��ب��ى(‪)3‬ح��وذار‬ ‫نويَذة‬ ‫كةتةفسيرةةى(المدار)كت َيبى‬ ‫َ‬ ‫دووع��اى ف��ةرزة ب��ؤدريَ��ذاي��ى س��ال لةم‬ ‫كت َيبةدا هةرمؤتةى بة(ط)(أرمؤطه)نوسراوة‬ ‫سالَى(‪.)1873‬‬ ‫(‪)4‬‬ ‫وةلة كت َيبى(كشكول) لةم كت َيبةش‬ ‫ناوى هةرمؤتة بة(ط) (أرمؤطه) نوسراوة‪.‬‬

‫ل َيكدانةوةكةمان ئةوهةلَ‬ ‫َ‬ ‫دةطرى ئةطةر‬ ‫وشةكة ل��ة(أرض امل���وت) هاتب َيت ئةوا‬ ‫كورتكراوةكةشى(أرمؤتة)ية ضونكة بةث َيى‬ ‫لى حةزف‬ ‫ئةم ل َيكدانةوةية(أرض)(ض)ى َ‬ ‫كراوة ماوتةوة (أر) وشةى (موت) تةنها(ة) بؤ‬ ‫زيادكراوة ضونكة لةكاتى طؤكردن ناتوانين‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةبى‬ ‫نةتةوى‬ ‫بتةوى و‬ ‫بلَ َين(أرموت)‬ ‫َ‬ ‫لةكاتى‬ ‫بلَ َين(أرمؤتة)يان(أرمؤتا)ضونكة‬ ‫طؤكردن خؤى ئةم (ة)(ا)وةردةط��ريَ��ت‬ ‫َ‬ ‫ن(أرمؤت)لةطةل وتنةكةى هةست‬ ‫كةدةلَ​َي‬ ‫ب��ة(ة) بزويَن دةكةين‪ ،‬ضونكة كات َيك‬ ‫دةلَ​َين(أرمؤت) زمان دةكةويَتة بةينى‬ ‫ددانى س��ةرةوةو خ��وارةوة كات َيك زمانت‬ ‫دةك َيشيتةوة بؤدةرب ِرينى وشةى تر بزويَنى(ة)‬ ‫�ى ك��ةوةك بةستنةوةيةك‬ ‫(ا)ث��ةي��دادةب� َ‬ ‫دةب َيت بةوشةكانى ترةوة يان خؤى ئةوة‬ ‫هةلَدةطريَت(ة)(ا) بخريَتةسةر‪ ،‬لةنوسينة‬ ‫م َيذوويةكانيش ئةوانةى لةبةردةستة‬ ‫لةسالَى‪( 1859‬أرمؤتة)بةكارهاتووة ئ َيستاش‬ ‫مةسيحيةكانى هةرمؤتة دةلَ​َين(ئةرمؤتة)‬ ‫نةك(ئةرمؤطه) ِرةنطة طؤ ِرانى ئةم(ت)‬ ‫بؤ(ط)دياردةى زمانةوانى ب َيت لةديال َيكتى‬ ‫كرمانجى ناوة ِراستى زمانى كوردى لةش َيوةى‬ ‫زارى كؤية ثيتى(ت)دةكةن بة(ط) بؤنموونة‬ ‫كةدةلَ​َين(ناتوانى)لةكؤية دةلَ​َين(ناطانى)‬ ‫واتا ثيتى(ط)شويَنى(ت)ى طرتؤتةوة‪،‬‬ ‫هاتبى‬ ‫وةئةطةر لةوشةى(ئةرت مؤتة)‬ ‫َ‬ ‫كةبةسريانى واتا خاكى مردوان(ئةرت) واتا‬ ‫زةوى ثيتى(ت) حةزفكراوة لةب ِرطةكةى‬ ‫ترى(مؤتة) واتا مردن وةكو خؤى ماوةتةوة‪،‬‬ ‫بةآلم قورسايى يةكةى داوةتة سةر ثيتى(ر)‬ ‫بووة بة( ِر) لةزمانى سريانى ئةو تايبةت‬ ‫مةنديية هةية كةزؤربةى(ر)ة الوازدةكان‬ ‫بة( ِر)ى قةلَةو دةخويَندريَتةوة ‪.‬‬ ‫(ئةرت مؤتة)‪(-------‬ئة ِرمؤتة)‬ ‫ماوةتةوة ن��اوى (أرمؤتة)(هةرمؤتة)‬ ‫مةسيحيةكانى هةرمؤتة هةموو بة(أ)‬ ‫طؤى دةكةن واتا(أرمؤتة) بةآلم بةزمانى‬ ‫كوردى بة(هةرمؤتة) طؤدةكريَت‪ ،‬ئةويش‬


‫بارةى ساسانى كة لة هةرمؤتة دؤزراوةتةوة ميَذوةكةى بؤ ثيَش ئيسالم دةطة ِر َيتةوة‬ ‫دياردةيةكى زمانةوانيية‪ ،‬لةزمانى كوردى‬ ‫زؤرجار ثيتى(ه) شويَنى ثيتى(أ) دةطريَتةوة‬ ‫وةك لةوشةى(ئاوارة) كةئةساسى وشةكةية‬ ‫دةطؤريَت بؤ(هاوارة ) لةوشةى(ئةسث)‬ ‫كةئةساسى وشةكة دةطؤريَت بؤ(هةسث)‬ ‫وات��ا(ه) شويَنى(ئـ)دةطريَتةوة ئةم دوو‬ ‫ثيتة ئالَوطؤرى دةكةن‪(،‬ئةرمؤتة) طؤ ِراوة‬ ‫بة(هةرمؤتة)(ئـ‪،‬ه) ل َيكدانةوةيةكى تريش بؤ‬ ‫ئةم وشةية هةية(هةرمؤتة) بةزمانى سريانى‬ ‫واتا(هةرمردن) بةآلم ئةمة لةوةوة نةهاتووة‬ ‫بةلَكو لةطؤ ِرانى شويَنى ثيتةكان هاتووة‬ ‫وةك ئاماذةمان بؤ كرد‪.‬‬ ‫لةئةنجامى ئةو ل َيكدانةوةية طةيشتينة‬ ‫ئةوةى بلَ َين(ئةرمؤتة)ناوة سةرةكيةكةية‪،‬‬ ‫ناوةكانى تر(ئةرمؤتا)(ئةرمؤطه)(هةرمؤتة)‬ ‫ب��ةدريَ��ذي��ى م � َي��ذوو بةهؤى دي��اردةى‬ ‫زمانةوانى دروس��ت بووين بةآلم ئ َيستا‬ ‫مةسيحيةك بةزمانى كوردى قسةبكات‬ ‫بنوس َيت(هةرمؤتة)بةكاردةه َين َيت‬ ‫يان‬ ‫هةمان كةس كةبةزمانى سريانى يان‬ ‫عةرةبى قسةبكات يان بنوس َيت(ئةرمؤتة)‬ ‫ني واتا هةردوو ناوةكة بةكارديَت‬ ‫بةكاردةه َي َ‬ ‫و ضةسثاون طؤ ِرانةكةش لةثيتى(ه‪ ،‬أ)‬ ‫داية بةآلم دةتوانين بلَ َين ئةساسى ناوةكة‬ ‫(ئةرمؤتة)ية‪.‬‬ ‫‪-1‬ديَرةطضكةلة‪-:‬‬ ‫ديَرةطضكةلة لةزةويةكى فراوانة‬ ‫دةكةويَتة باكورى طوندى هةرمؤتة ضةند‬ ‫هةنطاويَك لةهةرمؤتةوة دوورةو دةكةويَتة‬ ‫التةنيشت َيكى ئاسةوارى بناغةى ضةند‬ ‫كةنيسةيةكى ل َيماوة‪ ،‬بؤيةش هةرلةكؤنةوة‬ ‫بةديَرةطضكةلة ناوى دةرك��ردووة ضونكة‬ ‫ديَروكةنيسةى ل� َي��ب��ووة‪ ،‬ث َيكهاتةى‬ ‫زةويةكةى بةزؤرى غةرةبةردوو كوضةك و‬

‫كةرةكة‪ ،‬واث َيدةض َيت لةكؤندا هةموو خانوو‬ ‫بووب َيت دواى شة ِروكوشتارو ت َيثة ِربوونى‬ ‫زةمان داروديوارةكان بةسةريةك دا ِرماون‬ ‫ضونكة ئاسةوارى كةنيسةكان ديارن كةواتة‬ ‫ئةشى خانوو ب َيت‪ ،‬بةآلم‬ ‫دةوروثشتى‬ ‫َ‬ ‫ئةوةى بةئاشكرا ديارب َيت ئاسةوارى بناغةى‬ ‫دووكةنيسة بةدى دةكريَت بناغةى هةردوو‬ ‫كةنيسةكة دي��ارن و كةبة قسرو ط َيض‬ ‫دروستكراون‪ ،‬تةنانةت يةك َيكيان لةش َيوةى‬ ‫ضالَ​َيكى وةرطرتووةو تةثيوةتة ناويةك‬ ‫تةنانةت تائ َيستاش لةناو خةلَك ناوى‬ ‫ئةم دووكةنيسةية ثشتاوثشت ماوةتةوةو‬ ‫بةناوى(مارميخائي)و(ماريؤسب)‪ .‬ئاسةوارى‬ ‫ئةم دووكةنيسةيةش تائ َيستا كنةوثشكنينيان‬ ‫بؤنةكراوة‪ ،‬هةرلةدةورووبةرى ديَرةطضكةلة‬ ‫لةسالَى‪ 1994‬طؤسكةيةك دراو دؤزراوةتةوة‪،‬‬ ‫ب��ةدةرك��ةوت ئ��ةودراوان��ة م َيذووةكةيان‬ ‫بؤسةردةمى حوكم ِرانى ساسانيةكان‬ ‫دةطة ِريَتةوة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫((م � َي��ذووى دةول��ةت��ى ساسانيةكان‬

‫دةط��ة ِريَ��ت��ةوة ب���ؤ‪ 226‬ث‪.‬ز ت���ا‪651‬ز‬ ‫ل��ةس��ةردةس��ت��ى ئ��ةردةش�� َي��رى يةكةم‬ ‫دامةزراوة حوكم ِرانى ئ َيران و ئةو ناوضانةى‬ ‫كوردستانيان ك��ردووة))(‪ )5‬تائةوكاتيش‬ ‫ئ��ةودراوة لةوناوضةية بةكارهاتووة‪ ،‬جطة‬ ‫نةختى كةل و ثةلى ديَرين‬ ‫لةدؤزينةوةى‬ ‫َ‬ ‫كةزؤربةى شكابوون وةك طؤسكةو قةندى‬ ‫جطةرة‪ ،‬ضةند ثارضة طؤسكةيةكى نةخش‬ ‫كراو كة ويَنةى ئةسثيان لةسةر ك َيشراوة‪.‬‬ ‫دارةبةنى‪-:‬‬ ‫‪-2‬مة ِربيَنة قةديشةى‬ ‫َ‬ ‫ئةم ضاكة نزيكةى يةك كيلؤمةتر لةديَرة‬ ‫طضكةلة دوورةو دةكةويَتة باكورى طوندى‬ ‫هةرمؤتة هةر لةكؤنةوة مةسيحيةكانى‬ ‫هةرمؤتة سةردانيان كردووة‪ ،‬هةرضةندة‬ ‫بينايةو خانوونية تةنها ضةندقةبريَك لةم‬ ‫َ‬ ‫لةطةل درةخت َيكى زةيتون‬ ‫ناوضةية هةيةو‬ ‫َ‬ ‫و دوودرةختى توو هةن‪ ،‬خةلك دةضن‬ ‫دوعاو نويَذى لةسةردةكةن و مؤمى لةسةر‬ ‫ث َيدةكةن‪.‬‬ ‫‪-3‬مة ِرشموونى‪-:‬‬ ‫(م��ارت شمونى) ئةمةيان دةكةويَتة‬ ‫ب��اك��ورى هةرمؤتة نزيكةى ضارةطة‬ ‫دوورة‪،‬‬ ‫لةهةرمؤتةوة‬ ‫كيلؤمةتريَك‬ ‫بةتةكيةوة طؤرستانى ل َيية كةبةطؤرستانى‬ ‫مة ِر شموونى ناسراوة‪ ،‬ئةمةشيان خةلَك‬ ‫سةردانى دةكةن و مؤمى لةسةر ث َيدةكةن‬ ‫شويَنةكةش هةمووى ج َيطاى قةبرى كؤنة‪.‬‬ ‫ثةراو َيزةكان‪:‬‬ ‫(‪)1‬من أرشيف‪.‬ح أنطوان‪.‬‬ ‫(‪)2‬تاهرأمحدحويزى‪ :‬ميَذووى كؤية‪ ،‬بةرطى‬ ‫دووةم‪ ،‬مطبعة منري‪ ،‬بغداد‪ ،1984 ،‬ل‪.67‬‬ ‫(‪)3‬هةمان سةرضاوةى ثيَشوو‪ .‬ل‪.67‬‬ ‫(‪)4‬هةمان سةرضاوةى ثيَشوو‪.‬ل‪.67‬‬ ‫(‪)5‬جمموعةمن املؤلفني‪ ،‬املنجديف اللغة‬ ‫وألعالم‪ ،‬دارمشرق‪ ،‬بريوت‪ ،1986 ،‬ص‪.344‬‬

‫ضةند ثياو َيكى ثري كةلةبن ديوار َيكى هةرمؤتة دانيشتوون‬

‫ذمارة ‪12‬‬

‫شوباتي ‪2011‬‬

‫‪15‬‬


‫شمةرطةدةكري‬ ‫َ‬ ‫لةكؤية شةقاميَك بةناوى ثيَ‬ ‫وةك ريَزل َينان َيك لة خةبات و ناوى ث َيشمةرطةى كوردستان‪،‬‬ ‫سةرؤكايةتى شارةوانى كؤية لةسةر ث َيشنيارى ث َيشمةرطة ديَرينةكان‬ ‫‪.‬شةقام َيكى سةرةكى و دووسايدى ناونا شةقامى ث َيشمةرطة‪،‬‬ ‫ضاثوك سةيدعومةر قايمقامى كؤية طوتى ناونانى ئةوشةقامة‬ ‫بةناوى ث َيشمةرطةوة هةروةك بؤ ِريَزل َينانبووة لةخويَن و خةباتى‬ ‫ث َيشمةرطة لة رابردوودا بةهةمان ش َيوةيش بؤ ئةوةبووة كة نةوةى‬ ‫َ‬ ‫نوي و ريَبواران لة ئ َيستاو داهاتوودا بةردةوام ناوى ث َيشمةرطةيان‬ ‫وننةبي ‪.‬‬ ‫بكةويَتة بةرضاو و ناوى ث َيشمةرطة‬ ‫َ‬ ‫قايمقامى كؤية روونيشيكردةوة شةقامةكة دووسايدةو يةك َيكة لة‬ ‫شةقامة سةرةكيةكانى شارى و لة طةرةكى ئازاديةوة دريَذ دةب َيتةوة‬ ‫تا دةطاتة هةيبةسولتان ‪.‬‬ ‫هؤكارى هةل َبذاردنى ناو نانى ئةو شةقامةشى طة ِراندةوة بؤئةوةى‬ ‫لةرؤذطارى خةباتدا بةردةوام ث َيشمةرطةكان لةكاتى هاتووضؤدا لة‬ ‫سنوورى خؤشناوةتيةوة بؤ دةشتى كؤيةو بةث َيضةوانةشةوة‪ ،‬بةو‬ ‫شةقامةدا بووة‪ ،‬واتا لة جادةية ثةريونةتةوة‪.‬بؤية ج َيطاى خؤى بوو‬ ‫كةشارةوانى كؤية شةقامةكةى ناوة‪.‬‬

‫ب َيطومانم هةر ث َيشمةرطةيةكى ديَرينيش كات َيك بةو شةقامةدا‬ ‫ط��وزةرةدةك��ات ريَ��زى خةباتى ِراب��ردووى بيردةكةويَتةوة و‬ ‫ث َيشمةرطةكانى ئ َيستاش هةست بةو راستيةدةكةن كة خةباتى‬ ‫ئ َيستاو داهاتوويان بير ناض َيتةوة‪.‬‬

‫ماملى بةخشراية مامؤستا باكورى‬ ‫ِريَزليَنانى‬ ‫َ‬ ‫ِرؤذى يةكشةممةى بةروارى ‪ 2011/1/23‬لة‬ ‫شارى هةول َير لة هوت َيلى ضوارضرا مةراسيمى‬ ‫ماملى ِريَكخراو ِريَزل َينانةكةش‬ ‫ِريَزل َينانى‬ ‫َ‬ ‫بةخشراية هونةرمةندى كورد مامؤستا باكورى‬ ‫‪.‬‬ ‫َ‬ ‫لةم ِريَو ِرةسمةدا كةس و كارى بنةمالةى‬ ‫ماملى ئامادةبوون و هةروةها‬ ‫هونةرمةند‬ ‫َ‬ ‫ذم��ارةي��ةك��ى ب��ةرض��او لة هونةرمةندان و‬ ‫ِرؤشنبيرانى كوردستان ئامادةبوون ‪.‬‬

‫ماملي‪ ،‬باكوري‬ ‫ئامينةخاني خيَزاني‬ ‫َ‬ ‫‪16‬‬

‫سةرةتاى مة ِراسيمةكةش بةخويَندنةوةى‬ ‫ماملى دةستى‬ ‫وتارى مةلَبةندى ِرؤشنبيرى‬ ‫َ‬ ‫ث َيكردوو دواتر فليم َيكى ديكؤمنتارى ث َيشكةش‬ ‫ماملى ى هونةرمةند‬ ‫كرا كة باسى لة ذيانى‬ ‫َ‬ ‫ماملي‬ ‫دةكردو ضةندين ديمةن و بةرهةمى‬ ‫َ‬ ‫ى ت َيدا دةرخ��را ‪ ،‬دواتريش فليم َيكى ترى‬ ‫دؤكؤم َينتارى تايبةت بةذيانى مامؤستا باكورى‬ ‫نمايشكراو كةضةندين ديمةنى سةرنج ِراك َيشى‬ ‫تايبةت بةدوونياى هونةرى مامؤستا باكورى لة‬

‫خؤطرتبوو‪.‬هةروةها مامؤستا باكورى وتاريَكى‬ ‫ث َيشكةشكردو سوثاس و ستايشى مةلَبةندى‬ ‫ماملي ى كردو طووتى ((من زؤر‬ ‫ِرؤشنبيرى‬ ‫َ‬ ‫خؤشحالم و خؤم بة شةرةفمةند دةزانم كة‬ ‫ماملى‬ ‫ماملى و مةلَبةندى ِرؤشنبيرى َ‬ ‫بنةمالَةى َ‬ ‫من خةآلت دةك��ات )) دوات��ر مةرشاسيمى‬ ‫بةخشينى ِريَزل َينانةكة دةستى ث َيكردوولةاليةن‬ ‫((ئامينةخان))ى خ َيزانى خ َيزانى هونةرمةندى‬ ‫ماملى خةآلتى مةلَبةندى ِرؤشنبيرى‬ ‫كؤضكردوو َ‬ ‫َ‬ ‫ماملى لةن َيو خؤشى و ضةثلة ِريَزانى ئاممادةبو ان‬ ‫َ‬ ‫دراية مامؤستا باكورى ‪.‬‬ ‫هةر لةم ِريَزل َينانةدا ضةندين ديارى تر‬ ‫بةخشراية هونةرمةند مامؤستا باكورى كة ئةمانة‬ ‫بوون ( ريَكخراوى هونةرمةندانى كوردستان‬ ‫‪ ،‬تيثى مؤسيقاى باواجى كؤية ‪ ،‬ثةيمانطاى‬ ‫هونةرة جوانةكانى شةهيد جةعفةر لةكؤية ‪،‬‬ ‫ثةيمانطاى هونةرة جوانةكانى هةول َير ) هةروةها‬ ‫بروسكةى هونةرمةند مةزهةرى خالقى و‬ ‫وةزيرى ِرؤشنبيرى كاوة محمود خويَندرايةوة ‪.‬‬ ‫ماملى ساآلنة وةك‬ ‫شايانى باسة خةآلتى‬ ‫َ‬ ‫وةفاو ِريَزل َينان َيك بؤ هونةرمةندى كؤضكردوو‬ ‫ماملى دةبةخشريًَتة ئةو هونةرمةندانةى‬ ‫َ‬ ‫كة خزمةت َيكى زؤرى هونةرو كةلةثورى‬ ‫كورديان كردووة ‪ ،‬تا ئ َيستاش جطة لة باكورى‬ ‫شمشالَذةنى كوردستان قالة مة ِرة ئةو خةآلتةى‬ ‫وةرطرتووة ‪.‬‬


‫طةندةلَى ئيدارى شارى كؤية‬ ‫يةكسانة بةطةندةلَى خةلَكى كؤية‬ ‫دةريا محمد‬ ‫زؤردةم َيكة ض لة ِراطةياندنةكان ض لةقسةى سةرزارى‬ ‫خةلَكى ِرةخنةو طلةييةكى زؤر ِرووبة ِرووى يةكة‬ ‫ئيدارى و كارط َي ِريةكانى ثاريَزطاو قةزاو ناحيةكان‬ ‫دةكريَت بةهؤى ئةوةى كةطةندةلَيةكى زؤردةكةن‬ ‫لةبة ِريَوةبردنى كاروباريةكانياندا‪ ،‬ب َيطومان شارى‬ ‫كؤيةش بةدةر نيية لةشارةكانى ترى كوردستان‬ ‫ثشكى ئةوطةندةلَيةى بةركةوتووة بةتايبةت ئيدارةى‬ ‫كؤية كةهونةرى ئيدارةدانيان ت َيكةآلو بةطةندةلَى‬ ‫كردووة نمونةى ئةم جؤرةكارانة لة(سةقةتى و‬ ‫ناتةواوى ث ِرؤذةكان‪ ،‬واستةو خزمخزم َينة‪ ،‬بةرتيل‬ ‫و ناعادالةتى كؤمةآليةتى‪ ،‬بةحزبى كردنى يةكةى‬ ‫ئيدارى‪...‬هتد)‪ .‬ئةمانة كؤمةلَ​َيك بةلَطةى ِروونن‬ ‫كةلةالى تاك َيكى ئةم شارة ِروون و ئاشكراية‪ ،‬بةآلم‬ ‫ئةوةى مايةى هةلَوةستة لةسةركردنة ئةوةية كة‬ ‫ئايا تةنها دةسةآلتداران طةندةلَن؟ ئايا خةلَكى‬ ‫ئاسايى طةندةلَة؟ ئةطةر واية طةندةلَى خةلَكى‬ ‫ئاسايى لةضى داية؟ فاكتةرو ِرةهةندةكانى ضين؟‬ ‫ئةى ضؤن بتوانين ضارةسةرى بكةين؟ ديارة‬ ‫دةتوانى طةندةلَى و نايةكسانى بةرثا‬ ‫هةركةس َيك‬ ‫َ‬ ‫بكالةكارى ِرؤذانةيدا بةش َيوةيةك لةسنوورى‬ ‫دةسةآلتى خؤى بؤ ِراستى و دروستى قسةكانيشم‬ ‫ل َيرةدا بةث َيويستى دةزانم ضةند نمونةيةكى سادة‬ ‫بخةمة ِروو‪:‬‬ ‫هةركةس َيك كات َيك دةض َيت بؤنانةواخانةيةك‬‫َ‬ ‫وةردةطرى‬ ‫بوةستى تاوةكو نانةكة‬ ‫دةب َيت لةس ِرةدا‬ ‫َ‬ ‫بةآلم ئةطةر يةك َيك خزمى يان هاو ِريَى خاوةنى‬ ‫بةبى س ِرة دةض َيتة ذوورةوة‬ ‫نانةواخانةكة ب َيت َ‬ ‫ِراستةوخؤ نانةكةى وةردةطريَت خةلَكةكةش‬ ‫زةقةى ضاوى ديَت‪.‬‬ ‫بةش َيكى مالَةكانى شارى كؤية بؤئةوةى‬‫ثارةى كارةبايان كةمب َيت يان ه َيزى زؤرى كارةبا‬ ‫نةكةويَتة سةر سعاتى مالَةكةيان كارةبايان بؤ‬ ‫سثليت و طيزةر و ‪....‬ل��ةدةرةوةى سعاتى كارةبا‬ ‫بةنه َينى ِراك َيشاوة‪ ،‬سةرى زمان و بنى زمانيشيان‬ ‫طلةيى كردنة لةدائيرةى كارةبا‪.‬‬ ‫لةم ماوةيةكةم َيك تةندروستيم خراث بوو‬ ‫سةردانى نؤرينطةى(عيادة)ى دك��ت��ؤر(‪)......‬م‬ ‫كرد بةهؤى ئةوةى قةلَةبالَغ بوو من لةسعات ‪3‬‬ ‫تاوةكو ‪ 6‬ضاوةروانى ضوونة ذوورةوة بؤالى دكتؤر‬ ‫بووم‪ .‬نزيكى سعات(‪)5‬بوو ثياويَك هات بؤعيادة‬ ‫دياربوو خةلَكى تةق تةق بوو تازة طةيشتبووة‬ ‫كؤية‪ ،‬كات َيك ضوو بؤالى سكرت َيرى دكتؤر جطة‬ ‫لةثارةى ب ِرينى كارتةكة ب�� ِرى(‪ )10000‬وةكو‬ ‫بةرتيل دا بة سكرت َيرةكة بؤئةوةى زوو بض َيتة‬

‫بى يةك و دوو ناردية‬ ‫ذوورةوة‪ ،‬سكرت َيرةكةش َ‬ ‫ذوورةوة كات َيكيش من و ضةند كةس َيكى َ‬ ‫ئةوى‬ ‫لةطةلَمان كردة مناقةشةو ناخؤشى سكرت َيرةكة‬ ‫وتى ئةم ثياوة دوو ِرؤذة س ِرةى طرتووة ئ َيمةش‬ ‫بى‬ ‫ثى نةما‪ .‬ئةو ث َيشمةرطةو ثؤليسانةى َ‬ ‫هيضمان َ‬ ‫ئةوةى دةوام بكةن ثارة لةحكومةت وةردةطرن ئةو‬ ‫ذنانةى لةذيانى خؤيان طونديان نةبينيوة كةضى‬ ‫ئ َيستا موضةى(ذنى شاخ) وةردةط��رن دةشلَ​َين‬ ‫لة ِراب��ردوودا خزمةتى ث َيشمةرطةيان كردووة‪،‬‬ ‫ئةمة ضةندى بةضةندى ئةمانة ضةند نمونةيةكن‬ ‫لةشارةكةمان بوونى هةية ئةطةر ب َيت و ئةمانة ببن‬ ‫بةدةسةآلتدار وةك ضؤن لةكارةكانى ئ َيستاياندا‬ ‫من بةطةندةلَى ئاسايى ناوى دةبةم ئةوكاتة زؤر‬ ‫لةبةرثرس و دةسةآلتدارانى ئ َيستا خراثتردةبن‪،‬‬ ‫هؤكارى ئةمة دةطة ِريَنمةوة بؤخودى خؤمان‬ ‫كةهةر لةمندالَيةوة لةناو ئةوذينطةيةى كؤمةلَطةى‬ ‫كوردى بةو ش َيوةية ثةروةردةبووين ئةمة لةاليةك‬ ‫لةاليةكى ت��رةوة حزب بةرثرسة ضونكة حزب‬ ‫ثشتطيرى كةسانى خؤى دةكات كة لةحكومةت‬ ‫موضة بةبآ دةوام��ك��ردن وةرب��ط��رن‪ ،‬هةروةها‬ ‫حكومةتيش بةرثرسة هةرضةندة دةسةآلت دارانى‬ ‫ئةم حكومةتة بةظايرؤسى حزبى بارطاوى بووة‬ ‫بةآلم ث َيويستة حكومةت ئةم تةثوتؤزةى كةل َيى‬ ‫نى ضاوديَرى هةب َيت و‬ ‫نيشتووة خؤى داتةك َي َ‬ ‫ليذنةى تايبةتى بؤ ئةم كارانة هةب َيت بؤية ث َيويستة‬ ‫لةكارةكانى خؤماندا ثاكبين و هةرطيز جياوازى‬ ‫و ناعةدالةتى و طةندةلَى نةكةين هةموومان‬ ‫يةكترمان خؤشبويَت و هةروةها بتوانين هةموو‬ ‫ِرؤلَةى خاكةكةمان وةكو برابين ضونكة هةموومان‬ ‫كوردين وةحزبةكان ضيتر ِرةط و ِريشةيان‬ ‫بةناوكارةكانى حكومةت دريَذنةكاتةوة‪ ،‬با ِريَطا‬ ‫خؤش بكةن بؤئةوةى حكومةت خؤى كارةكانى‬ ‫ِراي��ى بكات وةئ��ةو خةلَكةى كةهيض ثلةيةكى‬ ‫حكومى نيية با ناعةدالةتى لةكارةكانيدا نةكات‬ ‫دةنا دةب َيتة(طةندةلَيةكى هة ِرةمةكى) ث َيضةوانةى‬ ‫ئةم دةستةواذةيةش( طةندةلَيةكى دةسةآلتدار)‬ ‫لةكؤتايدا يةكشت ماوة تيشكى بخةمة سةر و‬ ‫ئاماذةى ث َيبدةم ئةويش ئةوةية كةطةندةلَى و‬ ‫َ‬ ‫لةطةل طةندةلَى و ناعةدالةتى‬ ‫ناعةدالةتى وةزيريَك‬ ‫نانةوايةك هيض جياوازيةكى نيية تةنها يةك شت‬ ‫نةبى ئةويش ئةوةية كةلةوانةية ثةنجا هةزار‬ ‫َ‬ ‫بى كةلةوانةية‬ ‫كةس سةر بةوةزارةتةكةى وةزير َ‬ ‫ئاسانكارى و ناعةدالةتى بؤهةزار كةس بكات‪،‬‬ ‫كةضى نانةواخانةكة لةثةنجا كةس تةنها يةك‬ ‫بي س ِرة بة ِريَدةكات مافى هةرثةنجاكةى تر‬ ‫كةس َ‬ ‫ث َيش َيل دةكات‪.‬‬

‫ذمارة ‪12‬‬

‫شارى كؤية‬ ‫يوسف مةالزادة‬

‫سةيرى كؤيةى خؤشةويست كةن‬ ‫ضةندة ثاك و دلَطيرة‬ ‫ثرِ لةسروشت ثرِمؤسيقا‬ ‫ثرِلةشاعيرى طةورة‬ ‫هةروةكو حاجى قادرو‬ ‫دلَدارو مةالى طةورة‬ ‫سةرنج رِاكيَشة ضنارؤك‬ ‫بؤسةيران و شايية‬ ‫حةمامؤك بؤعاشقان و‬ ‫دلَدارانى كؤيية‬ ‫سةيرى جوانى هةيبةتسولَتان‬ ‫جي ذوانى ئيَواران‬ ‫بؤ َ‬

‫شارى كؤية زؤر جوانى‬

‫ئةى نةخشى دةستى يةزدان‬ ‫كةوابى (يوسف) تاماوى‬ ‫َ‬ ‫قةد كؤية لةياد نةكةى‬

‫لةم سروشتةى كؤية بذي و‬ ‫ضاو لةهيض جيَى تر نةكةى‬ ‫شوباتي ‪2011‬‬

‫‪17‬‬


‫ك ِرؤنؤلؤذياى(كؤية) يان ميَذووى ِرووداوةكان‬ ‫‪2008/07/24 - 1963/06/03‬‬ ‫ئا‪ :‬فازيل شةورِؤ‬ ‫بةشى دووةم‬ ‫*‪ 1963/06/03‬سعات دوانزدةي شةو‪ ،‬هةموو‬ ‫خةلَكي كؤية شاريان ضؤلكرد بةرةو دةشت‬ ‫ودةر كؤضيان كرد‪ .‬دةنطؤي ئةوة بآلوببؤوة‬ ‫َ‬ ‫دةكري‪.‬‬ ‫كةسبةيني كؤية بؤردومان‬ ‫َ‬ ‫*‪ 1963/06/21‬سعات س َيي شةو‬ ‫دائيرةي ئينحساري تووتني كؤية بةدةستي‬ ‫بؤسي شةوو رؤذان‬ ‫ث َيشمةرطة ئاطردراو‬ ‫َ‬ ‫سووتا‪ .‬كؤية لةدوكةأل دا خنكابوو‪.‬‬ ‫*‪ 1963/06/22‬سوثاي عيراق جاريَكي تر‬ ‫شاري كؤيي طرتةوة‪.‬‬ ‫*‪ 1963/07/04‬س��وث��اي عيراق‬ ‫بةفةرماندةي تاهيرشةكرضي ئةم خةلَكة‬ ‫بي تاوانانةي طووللةباران كرد‪ :‬حةميدي‬ ‫َ‬ ‫فةقي سمايلي‪ ،‬موالي ش َيخ تايةري‪ ،‬كوري‬ ‫َ‬ ‫سمايلي ئةحمةدة سوور‪ ،‬منيرةي جةليزادةو‬ ‫كؤرثةلَةكةي‪-‬شوان‪.-‬‬ ‫*‪ 1963/07/07‬هةمان فةرماندةي بةعس‬ ‫كؤمةلَ​َيك سظيلي تري طووللة باران كرد‪:‬‬ ‫سوليماني محةمةدقاوةضي‪ ،‬حة‌ننايوسف‬ ‫تؤما‪،‬حةمةدةميني ئةحمةدئاغا‪ ،‬يوسف‬ ‫حناعبدولكريم‪ ،‬شةفيقي حةمةدئؤمةر‪،‬‬ ‫محةمةدعةبدولوةهاب حةويَزي‪.‬‬ ‫*‪ 1963/07/30‬بةعس ئةم دةستة‬ ‫ِرةشورووتةشي بةبةرضاوي خةلَكةوة طووللة‬ ‫بارانكرد‪ :‬رةحيمي كويَخاعةلي‪ ،‬رةفيق‬ ‫ئةحمةدمستةفا‪،‬حوس َين شةريف ئيبراهيم‪،‬‬ ‫ب��راك��ةي حةسةن شةريف ئيبراهيم‪،‬‬ ‫كو ِرةكةي مام حةسةن بةناوي عومةر‬ ‫حةسةن ئيبراهيم‪.‬‬ ‫*‪(1963/08/24‬م��ةن��ع��ي تةجةول)‬ ‫ِراطةيَندرا‪ .‬ثتر لة‪ 200‬هاوآلتي طيران و بؤ‬ ‫شةوو رؤذيَك لةمعسكةري هةيبةسولَتان‬ ‫بي نان وئاو سزادران‪.‬‬ ‫َ‬ ‫*‪ 1963/08/ 30‬بةفرماني تاهيرشةكرضي‬ ‫بؤيةكةم جار‪ ،‬هةموو يان زؤربةي زؤري ذن‬ ‫ومندالَي مالَة ث َيشمةرطةكاني شار بةشةق‬ ‫وت َيهةلَدان لةدةركي خؤشناوانةوة بةسةري‬ ‫قؤت و ث َيخواستي لةشار دركران‪ .‬تاكةثياو‬ ‫كة لةطةلَيان دةرك��را وةستاحةمةدي‬ ‫عةولَآلجةيدي بوو‪.‬‬ ‫*‪1963/12/03‬دةي���ةه���ا مامؤستاو‬ ‫فةرمانبةرو هاوآلتي ِرةشبطيركران و زؤريان‬ ‫‪18‬‬

‫ثتر لة ‪7‬مانط ب َيسةروشؤيَن بوون‪.‬‬ ‫*‪1964/02/12‬ش���ةو تابةياني تةقةي‬ ‫خؤشي كرا‪ .‬لةراديؤي بةغدا ريَككةوتن‪-‬‬ ‫ن��ام��ةي ن � َي��وان ش���ؤ ِرش و حكومةتي‬ ‫عةبدولسةالم راطةيَندرا‪.‬‬ ‫*‪(1964 /06 /17‬مةسعوود محةمة‌د)بوو‬ ‫بةوةزيري دةولَةت بؤكاروباري باكوور‪.‬‬ ‫*‪1965/05/15‬خةلَك َيكي سظيلي زؤر‬ ‫ِرةشبطيركرا‪.‬‬ ‫*‪1965/08 /26‬باران َيكي ناوةخت ثتر‬ ‫لةيةك سعات بةخوو ِر داباري ئاو لةكؤآلنان‬ ‫هةلَسا‪ .‬‬ ‫*‪ 1966/02/02‬بؤماوةي ‪ 12‬سعاتي ِريَك‬ ‫بةفريَكي قورس باري‪.‬‬ ‫*‪ 1967/03/29‬دواي نة‌ورؤز بةفريَكي‬ ‫ئة‌ستوور باري‪.‬‬ ‫*‪ 1967/08/01‬سينةماي هاويني لة‌كؤية‬ ‫كرايةوة‪.‬‬ ‫*‪(1967/08/31‬زةكي ئةحمةدهةناري)‬ ‫مامؤستاو رؤناكبيرو ئةديب كؤضي كرد‪.‬‬ ‫*‪(1968/03/05‬ح��ةويَ��زي مام يةحيا)‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ‪16‬كةس كوذرا‪ .‬ئةو ِرؤذة ئةحمةدي‬ ‫َ‬ ‫مام يةحياي براي رؤل َيكي طةورةي هةبوو‬ ‫لةه َيوركردنةوةي طرذي شارةكة‪.‬‬ ‫*‪1969 /01/05‬ب��ؤم��اوةي ‪ 48‬سعات‬ ‫بةفروباران باري‪.‬‬ ‫*‪ 1969/08/01‬ك��ؤ ِري‪ِ -‬رؤذي كؤية‪-‬‬ ‫لةطؤ ِرةثاني قوتابخانةي باواجي بة ِريَوةضوو‪.‬‬ ‫مامؤستا ئيبراهيم سابير وةلي و فازيل‬ ‫شةو ِرؤو جةوادحةمةدبةط ويستيان ئةو‬ ‫ِرؤذة تةرخان بكةن بؤك َيشةوطرفاتةكاني‬ ‫شاري كؤية‪.‬‬ ‫فوئادئةحمة‌د)‬ ‫*‪(1970/07/20‬‬ ‫ئاهةنط َيكي طؤراني لةكؤية سازكرد‪.‬‬ ‫*‪ 1970/08/01‬دووة‌م ك��ؤ ِري( ِرؤذي‬ ‫كؤية)سازكراو شانؤطةري(دكتؤري داتاشراو)‬ ‫نمايش كرا لةشويَن‌سة‌راي كؤني كؤية‪.‬‬ ‫*‪(1972/03/01‬تيثي باواجي) بة ِرةسمي‬ ‫مؤلَةتي كاري هونةري وةرطرت‪.‬‬ ‫*‪ 1972/03/21‬لةم ن��ةورؤزةدا بةفر‬ ‫باري‪.‬‬ ‫َ‬ ‫*‪-1973/06/20‬كؤمةلي هونةروويَذةي‬ ‫كوردى‪ -‬لةكؤية دامةزرا‪.‬‬ ‫بي‬ ‫*‪ 1973/11/29‬لةئاهةنط َيكي‬ ‫َ‬ ‫هاوتادا‪ ،‬ثةردة لةسةر كؤتةلَي حاجي قادري‬ ‫كؤيي الدرا‪ .‬ئةو يةكةم شاعير بوو لةكؤيي‬

‫َ‬ ‫بؤبكري‪.‬‬ ‫ثةيكةري‬ ‫* ‪ 1975/11/11‬حةبيبةي ش َيخ رةزا‪-‬‬ ‫دايكي مةسعوودمحة‌مةد‪-‬كؤضي دواي‬ ‫كرد‪.‬‬ ‫*‪1976/03/21‬خ��وي��ن��دك��اران��ي ثؤلي‬ ‫شةشةمي ئامادةيي لةدذي رذيَمي بةعس‬ ‫خؤث َيشاندانيان كرد‪ .‬يةك َيتي نيشتماني‬ ‫كوردستان لةثشت ئةم خؤث َيشاندانةبوو‪.‬‬ ‫بي زيان‬ ‫*‪ 1977/04/15‬بوومةلةرزةيَكي َ‬ ‫شاري هةذاند‪.‬‬ ‫*‪ 1979/12/ 13‬سةيدنةزيف سةيدعةزيز‬ ‫شةهيدكرا‪.‬‬ ‫(‪)19‬‬ ‫*‪1979/08/11‬‬ ‫ث َيشمةرطةي(ي‪،.‬ن‪.‬ك‪ ).‬لةشةريَكي قورسي‬ ‫نابةرامبةر لة(قو ِرةبةرازة)شةهيدكران‪.‬‬ ‫*‪ 1980/09/27‬بؤماوةي ث َينض ِرؤذ‬ ‫ناوةناوة بومةلةرزة هةستي ث َيدةكرا‪ ،‬تةنيا‬ ‫طابةرديَك لةضياي هةيبةسولَتان خزاية‬ ‫سةر ِر َي‪.‬‬ ‫*‪1982/03/21‬لةخؤث َيشاندان َيكي‬ ‫طةورة‪ ،‬رذيَمي بةعس دوو هاوآلتي شةهيد‬ ‫كرد‪.‬‬ ‫*‪1982/03/22‬ث َيشمةرطة ه َيرش َيكي‬ ‫زؤرطةورةي كردة سةرمؤلَطةكاني بةعس‬ ‫لةناو جةرطةي شار‪ .‬ئةوشةوة ئؤرزديباك‬ ‫سووتا‪.‬‬ ‫*‪1985/06 /26‬جةمالي ئةحمةخؤشناوي‬ ‫تيرؤ ِركرا‪.‬‬ ‫َ‬ ‫شانؤي‪-‬مةشخةل‪-‬‬ ‫*‪1987/02/16‬تثي‬ ‫دامةزرا‪.‬‬ ‫*‪1987/02/20‬ف��رؤك��ة جةنطييةكاني‬ ‫ئيران شاريان بؤمباران كرد‪4 ،‬هاوآلتي‬ ‫كوذران و‪41‬كةسيش بريندار بوون‪.‬‬ ‫*‪ 1987/10/20‬هونةرمةند(تاه‌يرتؤفيق)‬ ‫كؤضي كرد‪.‬‬ ‫*‪1987/11/20‬ك����������ؤ ِري ضلةي‬ ‫(تاهيرتؤفيق) بة ِريَوةضوو‪.‬‬ ‫*‪1988/05/12‬خةلَك َيكي زؤر لةكؤية‬ ‫بي سؤراغن‪.‬‬ ‫ئةنفال كران‪ ،‬تا ئيمرؤ َ‬ ‫*‪ 1989/03 /29‬بةفريَكي بةرضاو دواي‬ ‫نةورؤز باري‪.‬‬ ‫*‪ 1991/03/09‬كؤية ِراثة ِري و بةخويَني‬ ‫‪ 13‬شةهيدو دةيان بريندارئازاد كرا‪ .‬‬ ‫ ‬ ‫*‪ 1991/04/03‬سوثاي عيراق كؤيةيي‬ ‫بةشة ِر طرتةوةو‪ 87‬هاوآلتي ِرةشبطيركران‪،‬‬


‫دووانيان سةربازي عةرةبي هةآلتوو بوون‪.‬‬ ‫*‪1991/07/24‬بوومةلةرزةيَك لةسعات‬ ‫‪12‬و‪ 47‬دةقيقة هةستي ث َيكرا‪.‬‬ ‫* ‪(1992/01/29‬عومةر دة‌بابة)كؤضي‬ ‫دواي كرد‪.‬‬ ‫*‪ِ 1992/03/01‬ريَو ِرةسمي ماتةميني‬ ‫س��الَ� ِرؤذي كؤضي ب��ارزان��ي بةه َيمني‬ ‫بةريَوةضوو‪.‬‬ ‫*‪(1992/07/20‬ع��وس��م��ان عةوني)‬ ‫شاعير كؤضي دوايي كرد‪.‬‬ ‫*‪ 1992/12/10‬مانط طيرا لةسعات‬ ‫دوو تا ضواري ثاش نيوة ِرؤ‪.‬‬ ‫*‪ 1996/7/20‬ثةيمانطاى تةكنيكى‬ ‫كؤية دامةزراوة‪.‬‬ ‫*‪ 1997/7/20‬ثةيمانطاى تةكنيكى‬ ‫كؤية دةست بةكاربووة‪.‬‬ ‫*‪1998/04/06‬ه���و‌ن���ة‌رم���ةن���دي‬ ‫ش�� َي��وةك��ار( ِرةه��ب��ة ِرج��ةالل مامش)‬ ‫جوانةمةرط بوو‪.‬‬ ‫*‪ِ (1999/02/28‬رؤس��ت��ةم حةويَزي)‬ ‫شاعير كؤضي دوايي كرد‪.‬‬ ‫*‪1999/11/15‬مامؤستا( محةمةدةمين‬ ‫كامةال)رووناكبيروخةباتط َيرو‬ ‫مةعروف‬ ‫باو ِردارو خةتخؤش كؤضي دوايي كرد‪.‬‬ ‫*‪ 2000/04/21‬هونةرمةندي مؤزيك‬ ‫و شانؤ(سامان تاهيرمةعروف)جوانةمةرط‬ ‫بوو‪.‬‬ ‫*‪(2000/07/01‬تاهيرئةحمدحةويَزي)‬ ‫ميذوونووس و ئةديب كؤضي دوايي كرد‪.‬‬ ‫*‪-2001/10/20‬يةك َيتي هونةرمةنداني‬ ‫بؤسي رؤذ يةكةم فيستيظالَي‬ ‫كؤية‪-‬‬ ‫َ‬ ‫هونةريان سازكرد‪.‬‬ ‫*‪ 2002/03/20‬الفاو ‌ه َي َ‬ ‫ندي مالَي‬ ‫الي(مزطةوتي مةالمةعسووم)ي ث ِركرد‬ ‫لةئاو‪.‬‬ ‫* ‪(2002 /04 /01‬مةسعوودمحة‌مة‌د)‬ ‫كؤضي دواي كرد‪.‬‬ ‫*‪ 2002/05/03‬بةهؤي باران َيكي زؤر‬ ‫سةدان ئؤتؤمؤبيل لة ِريَطاي هةيبةسولَتان‬ ‫ل��ةق��و ِرو س�� َي�لاوا ط��ي��ري��ان خ���وارد‪.‬‬ ‫*‪ 2002/10/06‬دامةزراندني ثةيمانطاي‬ ‫هونةرةجوانةكاني شةهيد جةعفةر بة‬ ‫فةرمي راطةينرا‪.‬‬ ‫*‪(2005/04/06‬م�����ام ج��ةالل)ب��ووة‬ ‫س��ةرؤك كؤماري عيراقي ف��د َر َ‬ ‫ال‪ .‬ئةو‬ ‫َ‬ ‫وةربطري‪.‬‬ ‫يةكةم كوردة ئةوثؤستة‬ ‫*‪(2008/07/24‬ف��ات��ي��ح ِرةس��وول)ي‬ ‫ت َيكؤشةر كؤضي دوايي كرد‪.‬‬ ‫خويَنةري ه َيذا‪ :‬تا م َيذووةكةمان ِرستطؤ‬ ‫بي هةلَةكانم ِراستكةرةوةو بةسةرياندا باز‬ ‫َ‬ ‫مةدة‪ .‬سوثاس‪.‬‬

‫لةترسى ئاسمان‬ ‫بؤمةرطى خاليد جوتيار‬ ‫«خؤزيت خواستبوو‬ ‫ئازاد َ‬ ‫دلزار‪2010/1/10-‬‬ ‫طروكةك باى لةوان طروكى‬ ‫رى‬ ‫شليَ َ‬ ‫ئةم ئيَوارةيةنةهاتى‪:‬‬ ‫ب��وه��اران س��ةرت لةخاكى‬ ‫بةالرةالر‪ ,‬هةناسةسوار‬ ‫دةرهيَنابا‬ ‫سةريَك لةمالَى نوسةران‬ ‫زةينى خؤت داباوة‬ ‫ةك‬ ‫ر‬ ‫ب‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫هةلَبكيَشى‬ ‫رى!»‪..‬‬ ‫قةراتى ثيرة هةوليَ َ‬ ‫َ‬ ‫ل��ةب��ةردوك��ةل��ى ج��ط��ةرةى ئةم ئيَوارةية نةهاتى‪:‬‬ ‫برادةران‬ ‫دوودلَم ضوَن ئةوهةوالَة‬ ‫لةرِارِةوة ساردةكةدا‬ ‫بى قةرارةكةم‬ ‫بؤ(عود)ة َ‬ ‫بةديار رِؤذنامةيةكةوة‬ ‫ئاشكراكةم؟‬ ‫تاكوتةنيا دابنيشى‬ ‫نازانم نةنةرم نةرم‬ ‫ئةم ئيَوارةية نةهاتى‪:‬‬ ‫بةثةنجان وةئاطاى بيَنم‬ ‫وةك (جاروبار) لةيانةدا‬ ‫نةحةيرانيَكى ضيايى‬ ‫التدةدا سةرميَزةكةمان‬ ‫بةقاسيدى‬ ‫هةتا بةدزى ثزيشكةكان‬ ‫بؤئةو مةبةستةى ثةيداكةم؟!‪..‬‬ ‫بةدزى ئاسمان‬ ‫ئةم ئيَوارةية نةهاتى‪:‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل بادةومةيى ومولدا‬ ‫هةتابةدزى ثزيشكةكان‬ ‫دةست تيَكةلَكةين‬ ‫بةدزى ئاسمان‬ ‫ليَوان*بنيَينة سةرليَوان!‪..‬‬ ‫لةوالَتى ئةفسانةوداستان‬ ‫ئةم ئيَوارةية نةهاتى‪:‬‬ ‫جاريَكى تر‬ ‫تا بةليَوانيَك دووليَوان‬ ‫ليَوان بنيَينةوة سةرليَوان!‬ ‫جى بهيَلَين‬ ‫طةندةلَستان َ‬ ‫بؤيةئةمشةو‬ ‫ئاوديوبينة‬ ‫لةناو مذوتةمتومانى‬ ‫والَت����ى ئ����ةدةب وج��وان��ى‬ ‫بى ثايان‬ ‫خةياالَتيَكى َ‬ ‫وهونةرستان!‬ ‫بةتةنيايى‪ ,‬غةمطين غةمطين‬ ‫ئةم ئيَوارةية نةهاتى‪:‬‬ ‫سةفةريمة‬ ‫برادةرةكان‬ ‫لةذيَرتكةى ساردى باران!‪.‬‬ ‫لةسةرطردى(ثيرداودى)‬ ‫*********‬ ‫تؤيان ديبوو‬ ‫ليوان = طالس‪ ،‬ثةرداخ‪.‬‬ ‫*َ‬

‫ذمارة ‪12‬‬

‫شوباتي ‪2011‬‬

‫‪19‬‬


‫حةمةد بةطى قالةضاوشين ‪1966-1895‬‬

‫َ‬ ‫حوسينى حاجى قادر‬ ‫ناوى حةمةدكو ِرى قادرى ئةحمةدى‬ ‫يةحيا بةطة سالَى ‪ 1895‬لةكؤية هاتؤتة دونيا‪.‬‬ ‫يةحيا بةطى باثيرة طةورةى لةخزمةكانى‬ ‫ثاشاى طةورةى ِرةواندوزة‪ ،‬لةكؤية نازناوى‬ ‫دزيَ��و وج��وان زؤرن‪ ,‬حةمةدبةط لةضاو‬ ‫خةلًَكى دوو نازناوى جوانى هةية‪ ,‬يةكيان‬ ‫ضاوشينى قادرى باوكيةتى و بةطةكةشى‬ ‫هى يةحيابةطى باثيرةطةورةيةتى‪.‬‬ ‫لةتةمةنى الويةتى ث َيش سةفةربةلك‬ ‫َ‬ ‫بةدووسال لة ِرةش بطيريةكى جةندرمةى‬ ‫َ‬ ‫عوسمانى لةشارى كؤية لةطةل حاجى‬ ‫َ‬ ‫دةطيرى و ِرةوان��ةى‬ ‫ق��ادرى سةلمةى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئةنادؤل دةكريَن لة ِرؤذهةالتى‬ ‫ناوضةى‬ ‫َ‬ ‫توركيا‪ .‬م��اوةى دووسال َيك لةسةربازى‬ ‫دةم َيننةوة‪ ,‬تابةضاوى خؤيان كارةسات َيك‬ ‫دةبينن كةبةسةر(‪)40-30‬كوردى دةست‬ ‫َ‬ ‫دادى‪ ,‬ئةوانيش هةردووكيان‬ ‫بةسةر‬ ‫ب ِريارى هةآلتن دةدةن‪ .‬شةو لةناكاويَك‬ ‫بؤى دةردةضن‪ ،‬بةث َييان بةرةو ِرؤذهةآلت‬ ‫بة ِر َى دةكةون و توشى ئازاريَكى زؤردةبن‪،‬‬ ‫بةشةو دة ِرؤن و بة ِرؤذ خؤيان دةشارنةوةو‬ ‫ثشو دةدةن‪ ،‬تاكو لةماوةى(‪ِ )30-25‬رؤذ‬ ‫دةطةنةوة كؤية‪ .‬حةمةدبةط لةماوةى ئةو‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫دووسالَةى كة سةرباز بوو ت َيكةآلوى‬ ‫توركةكان و كوردةكانى َ‬ ‫ئةوى زؤر بوو‪ ،‬بؤية‬ ‫َ‬ ‫لةوى ف َيرى‬ ‫زؤر شارةزاو دونيا ديتة بوو‪.‬‬ ‫ش َيوةى كرمانجى و توركى بوبوو‪،‬هةروةها‬ ‫زؤربةى الوكو بةندو ضيرؤكة فؤلكلؤريةكانى‬ ‫لةبةركردبوو سوارضاك و نيشانة شك َين‬ ‫بوو‪ .‬كةطة ِرايةوة كؤية خةريكى كاسبى‬ ‫نى و دةب َيتة هاوسةرى‬ ‫بوو ذن دةه َي َ‬ ‫خاتوو بةطمى كضى مام حوس َينى ب َيخود‪،‬‬ ‫‪20‬‬

‫كةدةكاتة خوشكى ط��ةورةى كافيةى‬ ‫مةاليان و ئةلفييةى هاوسةرى حاجى‬ ‫قادرى سةلمةى‪ .‬سةرةتا بةثيشةى ضايضى‬ ‫دةست ث َيدةكات و لةناو بازا ِر ضايةخانة‬ ‫دادةنى و لةبةهارو هاوينان ضاخانةكة دةباتة‬ ‫َ‬ ‫سةرطؤ ِرةثان َيك لةسةر ِروبارى كؤية لةخوار‬ ‫مزطةوتى مةالئةسعةد لةنزيك ئةوثردةى‬ ‫ئ َيستا دةض َيتة كؤآلنةى ِرةزان بؤ طؤ ِرستانى‬ ‫دةرويَش خدرو ريَطاى ضنارؤك و ِرانية‪،‬‬ ‫َ‬ ‫لةوى طؤم َيكى طةورةو قولَى ل َيدةب َيت‬ ‫لةوساوة ناويان نابوو بةطؤمى حةمةدبةط‬ ‫هةتا ساآلنى ‪ 1960‬ئةوطؤمة هةرمابوو‪،‬‬ ‫ِرؤذانة بةدةيان كةس دةيانطؤت دةضينة‬ ‫طؤمى حةمةدبةط مةلةوانى دةكةين‪.‬‬ ‫حةمةدبةط ناوبانطى بةسوار ضاكى‬ ‫و زؤرزان���ى دةرك��ردب��وو‪ ،‬لةسةردةمى‬ ‫قائمقاميةتى جةميل ئاغا هاتوضؤى‬ ‫ديوةخانى دةك��ردو ِريَ��زى ل َيدةطيراو‬ ‫ضيرؤكى خؤشى بؤدةط َي ِرانةوة‪ .‬لةوبابةتة‬ ‫م‪.‬تةيارئةحمةدحةويَزى لةكت َيبى م َيذووى‬ ‫َنى بةآلم بةخةلَكى‬ ‫كؤية ناوى حةمةدبةط دي َ‬ ‫سول َيمانى لةقةلَةم دةدةن‪ .‬كاتى خؤى‬ ‫ئةوت َيبينيةم بةمامؤستا طووت لةوةآلمدا‬ ‫طووتى زياتر ل َيى دةث َيضمةوة‪.‬‬ ‫كاتى ئينطليزةكان داوا لةجةميل‬ ‫َ‬ ‫ئاغا دةكةن و ضةند كةس َيكى شارةزايان‬ ‫بؤدةست نيشان بكات بؤئةوةى بيانكةن‬ ‫بةشةبانة) يةك َيك لةو كةسانة حةمةدبةطى‬ ‫قالةضاوشين دةب َيت‪ ،‬تاكو ساآلنى ‪-1945‬‬ ‫‪1946‬نيشانةى شةبانةكةى كةثارضة‬ ‫زةرديَكى بازنةيى بوو هةر بةسنطيةوةبوو‬ ‫مانطانةشى هةر هةبوو‪ .‬شةبانة وةكوثؤليسى‬ ‫شارستانى بوو بةجلك و بةرطى كوردى‬ ‫باج و طومرطيان لةشتومةكى قاضاغ‬ ‫و ِرةذوو وةردةط��رت‪ .‬ناوى شةبانة ببوو‬ ‫بةنازناوى س َييةم بؤبنةمالَةى حةمةدبةط‪،‬‬ ‫لةقوتابخانةى سةرةتايى دووةم لةكؤية ناوى‬ ‫جالل حةمةدبةط شةبانة لةناوى جالل‬ ‫حةمةدبةطى موختارجيا دةكرايةوة‪(.‬تا ئةم‬ ‫دوايةش لةميصر هونةرمةند ئيسماعيل‬ ‫شةبانة ناوبانطى هةبوو)‪.‬‬ ‫ح��ةم��ةدب��ةط ب��ةه��ؤى ك��ارةك��ةى و‬ ‫َ‬ ‫لةطةل فةرمانبةران و‬ ‫شارةزاييةوة ئاشنايةتى‬ ‫كةسايةتييةكان ثةيدادةكرد‪ ،‬وةكو ِراويَذكار‬ ‫ثرسيان ث َيدةكرد‪ .‬ئةوةتا م‪.‬مسعودمحمد‬ ‫لةالثة ِرة(‪)179‬ى كت َيبى طةشتى ذيانم‬

‫دةلَ​َيت(سالَى ‪ 1935‬مامؤستاى ناودار‬ ‫ئيسماعيل حةقى شاويَس) بةضنارؤكدا‬ ‫ت َيدةثة ِر َي و هاتة الى مةالى طةورة لةبن‬ ‫سولي و سويَندى خوارد دةب َيت دةستت‬ ‫َ‬ ‫م��اض ك��ةم‪ ،‬ئةطةرضى دةستى كةسم‬ ‫ماض نةكردووة ثاشان بؤناوضةى(بيتويَن‬ ‫وثشدةروسةردةشت) ِرؤيشت و طة ِرايةوة‬ ‫لةوسةفةرةش تاكةسوار حةمةدبةطى‬ ‫قالةضاوشينى لةطةلَدا بوو‪ .‬دؤستايةتى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل شةهيد شاكرفةتاح هةبووة بؤية‬ ‫كات َيك لة ِرانية قائيمقام بوو حةمةدبةطى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل خؤى بردة َ‬ ‫ئةوى‪.‬‬ ‫سالَى ‪ 1943‬ثؤلى يةكةمى سةرةتاى‬ ‫بووم وتيان مالَى حةمةدبةط نقل كراون‬ ‫بؤميرزا ِرؤستةم‪ ،‬ئةوكاتة نةمزانى بؤضى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل كو ِرة ثلكةكانم‬ ‫نقليان كردبوو منيش‬ ‫َ‬ ‫يةك َ‬ ‫مال بووم‪ ،‬بؤية لةطةليان ضوومة‬ ‫ميرزا ِرؤستةم هاوينةكةم َ‬ ‫لةوى بة ِر َى كردو‬ ‫سوديَكى زؤرم بينى ضونكة َ‬ ‫لةوى لةزيَيةكة‬ ‫ف َيرى مةلةوانيةكى زؤرزؤرباش بووم‪.‬‬ ‫سالَى ‪ 1945‬بةرةو هةوراز بةتايبةتى‬ ‫ش��ةوان��ى مانطى ِرةم���ةزان و شةوانى‬ ‫زستان مالَى حةمةدبةط وةكو ديوةخانى‬ ‫ل َيدةهات‪ ،‬ضونكة حةمةدبةط ضيرؤك‬ ‫خوان و قسةزانى طة ِرةكةكة بوو‪ ،‬دؤست‬ ‫و برادةرانى بة ِرؤذ تةكبيريان دةكرد كة‬ ‫شةو بضنة مالَى حةمةدبةط و طويَ ِرايةلَى‬ ‫ضيرؤكةكانى بن ك��ةزؤر ب��ةش��ارةزاى و‬ ‫خؤشى بؤى دةط َي ِرانةوة لةوضيرؤكانةى‬ ‫كةئ َيستا لةيادم ماوة(عةجيب و غةريب و‬ ‫ئةسكةندةر وعةالئةدين و ئةرسةالن و مةم‬ ‫وزين و ناسرومارمارو ئةحمةدئاغاو شيرين‬ ‫وفةرهاد بوون) لةكاتى ط َي ِرانةوةيان ئةوةندة‬ ‫بةجوانى و خؤشى خؤى دةنواند هةروامان‬ ‫دةزانى ئةوة لةطةرمةى ناو كارةساتةكةين‪.‬‬ ‫يةك كةس لةدانيشتوان و طويَطران‬ ‫َ‬ ‫هةندى جار لةكاتى‬ ‫نوقةى ل َيوة نةدةهات‪،‬‬ ‫باسكردنى(بةكرمةرطةوةر)ى ضيرؤكى مةم‬ ‫وزين و ضةند الويَكى كةللةطةرمى خةنجةر‬ ‫لةبةرثشت هاواريان دةكرد(كوا ئةو ناثاكة)‬ ‫تاثارضةثارضةى بكةين‪ .‬زؤرجار كاكة بةط‬ ‫لةشويَنى هةستيار لةشةو درةنط َيك كؤتاى‬ ‫بةبةش َيكى ضيرؤكةكة دةه َينا ئةوةندةى‬ ‫هاواريان دةكرد كاكة بةط تةواوى بكة‬ ‫سوودى نةبوو‪ ،‬دةيطؤت بؤشةوى ئايندة‪.‬‬ ‫ذوورة طةورةكةى مالَى كاكةبةط ث ِردةبوو‬


‫ذن��ةك��ان لةهةيوانى ث َيش ذوورةك���ان‬ ‫دادةنيشتن‪ ،‬ضاو سةماوةر تاكؤتايى دانيشتن‬ ‫هةر لةجؤشى و طةرمى بوو‪.‬‬ ‫لةوكةسايةتيانةى ب����ةردةوام لة‬ ‫دانيشتةكان ئ��ام��ادةدةب��وون‪ .‬حويَزى‬ ‫حبيب ئاغا‪ ،‬حاجى ق��ادرى سةلمةى‪،‬‬ ‫وةستاعمردةباغ‪ ،‬وةستااحمد(ئاشوةستا)‪،‬‬ ‫سةيدعبدولَآلى سةيدسمايل‪،‬حةمةدبةطى‬ ‫ئ���ةس���ع���ةدةس���وور‪،‬م���س���ت���ةف���اى‬ ‫ئةسعةدةسوور‪،‬خدرى حةمةالوةو سالَح‬ ‫فةقى برايم و حةمةعةلى كو ِرى‬ ‫مةستوورو َ‬ ‫و حةمة ِرةشيدى ش َيرزاد و خدرى سابيرى‬ ‫ئةبابةكرو براكانى(حةويَزوبةكرو مستةفا و‬ ‫زاهير‪،‬حاجى قؤلَضى‪ ،‬خدرى عاريفى‪ ،‬قادرى‬ ‫حاجى محمود‪ ،‬صالَحى قةصاب‪،‬حةمةتايةرو‬ ‫عوسمانى قةصاب‪ ،‬حةمةسةليمى نانةوا‬ ‫ه��ةن� َ‬ ‫�دى ج��اري��ش ميرزاحمدئةمين‪.‬‬ ‫َ‬ ‫هةرشةويَكيش خالةسةعيد ئامادة بوبواية‬ ‫ئةوا دانيشتنةكة زؤرطةرمو طو ِرتر دةبوو‪،‬‬ ‫ضونكة لةكاتى ثشوودان ئةوطالَتةو قسة‬ ‫خؤش و سوعبةتةى بةينى خالَة سةيدو‬ ‫حويَزى حبيب ئاغا ئةوخةلَكةى دةه َينا‬ ‫خؤشى و ث َيكةنين‪.‬‬ ‫ئةو دانيشتن و خؤشيية تاكو هاتنى‬ ‫كارةبا بؤكؤية سالَى ‪ 1951‬بةردةوام بوو‪،‬‬ ‫َ‬ ‫هةندى‬ ‫بةثةيدابوونى ِراديؤ لةضايخانةكان و‬ ‫لةمالَةكان باوى ضيرؤك خوانى كةم بؤوة‪.‬‬ ‫ئ َيستا لةوة ثةشيمانم كةبؤضى نةمتوانى‬ ‫ئةوضيرؤكة خؤشانة‬ ‫لةكاتى خ��ؤى‬ ‫لةزارى كاكة بةط وةربطرم و بيانوسمةوة‪.‬‬ ‫بةآلم وابزانم كاتى خؤى لةساآلنى‪1954‬‬ ‫محمدتؤفيق وةردى هاتبوة كؤيةو دةلَ​َين‬ ‫ضيرؤكى(ناسرو مارمارى) لةكاكةبةط‬ ‫وةرطرتبوو دواى كردية ناميلكة‪.‬‬ ‫لةسةرةتا طووتم كاكةبةط لةنةوةى‬ ‫يةحيابةطةو ئةويةحابةطةش لةسةردةمى‬ ‫ثاشاى طةورةى ِرةواندوز‪،‬لةناوضةى كؤية‬ ‫َ‬ ‫هةندى مولَكى هةبووة‪ ،‬لةوانةش(ضؤمو ِرةزى‬ ‫َ‬ ‫بنةباوى‬ ‫يةحيابةط) لةدام َينى ضياى‬ ‫بةرامبةر سماقولَى سةرووضاو‪ ،‬كاكةبةط‬ ‫زؤرحةزى لة ِرابواردن بوو‪ ،‬بؤية لةبةهاران‬ ‫سةردانى ئةوضؤم و ِرةزةى دةكرد كةبرا‬ ‫طةورةكةى حةمةد مستةفا سةرثةرشتى‬ ‫دةكرد ئةويش لةسةرةتاى بةهاريَوة كريَكارى‬ ‫دةبردو ِرةزو بندارس َيوةكان و دووثارضة زةوى‬ ‫ث َيمة ِرة دةكرد‪ ،‬يةك ئاشط َي ِر لةئاو لةضياى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫خوارى بةبةينى ضؤمى‬ ‫بنةباوى دةهاتة‬ ‫َ‬ ‫يةحيابةط و ِرةز و باغى مالى قادرى حاجى‬ ‫ئةميندا دةضووة خوار ت َي َ‬ ‫كةل بة ِرووبار دةبوو‬

‫هةردووثارضة زةوي بةشيناى (تةماتةو‬ ‫باينجان و كدوو ئاروو باميية) دادةض َينرا‪.‬‬ ‫كةبةروبومةكة ث َيدةطةيشت ئةوةى زيادبا‬ ‫لةخواردنى خؤمانة كةبةمالَةوة كةثرمان‬ ‫َ‬ ‫سى‬ ‫لةدى كردبوو‪ ،‬ئةوة دوو ِرؤذ جاريَك َ‬ ‫لي دادةطيراو دةمانه َينا كؤية‬ ‫قةلَتارةى َ‬ ‫لةدوكانى كافييةى مةاليان ساغ دةكرايةوة‬ ‫بةثارةكةى ث َيويستى خواردنى ِرؤذان��ة‬ ‫لة ئ��اردو شةكر و ضاو طؤشت و ِرؤن و‬ ‫ث َيوييستى تر باردةكرا وةلةهةمان ِرؤذ من‬ ‫و كو ِرة ثلكةكانم(كاكةئةفةندى و ِرٍةفيق و‬ ‫جةمال و جالل) بةنؤرة هاتوضؤى كؤيةمان‬ ‫دةكرد‪.‬‬ ‫َ‬ ‫هةندى جار‬ ‫ئ َيواران كة دةطة ِراينةوة‬ ‫ئةستوكة بة ِرون و كونجى وةستا مستةفاى‬ ‫نانةواو مةنجةلَة شفتةى ئةلفييةى دايكم‬ ‫بةطةرمى دةطةيشتةوة ضؤمى يةحيابةط‪.‬‬ ‫ثيشةى ث��اش ن��ي��وة ِرؤي��ان��ى م��ن ئ��ةوة‬ ‫بوو‪،‬دةضوومة سةر ِرووبارةكةو بةقوالث‬ ‫َ‬ ‫هةندى‬ ‫ماسيم دةطرت‪ ،‬ماسى ئةوةندة زؤربوو‬ ‫جار لةتةنكاوةكانا ماسى طةورةم بةدةستى‬ ‫دةطرت‪ ،‬لةوسةردةمة كةم كةس هةبوو‬ ‫ماسى بخوات‪ِ .‬رؤذانة(‪)10-8‬ماسى طةورةم‬ ‫دةطرت و شةوانة لةناو س َيرى نانى دةمان‬ ‫برذاند وةكو مةزطوفى ل َيدةهات‪ ،‬ويَنةيةكى‬ ‫يادطارى جوانم هةية لة ‪ 1950/5/2‬لةبن‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫دارس َيوةكانى ضؤمى يةحيا بةط‬ ‫(عبدال ِرةحمانى مةالحسن) كو ِرة خةزوورى‬ ‫كاكة ئةفةندى كةدةكاتة خالَى(بةهزادو‬ ‫سةفين و نةوزادو ب َيستوون)‪.‬‬ ‫ه��ةروةه��ا يةحابةط لةضنارؤكيش‬ ‫لةدام َينى ِرةزةكانى مالَى مةاليان لةنزيك‬ ‫كانيكةند ثارضة زةوى و ِرةزى هةبوو‪،‬‬ ‫ئاطادارى‬ ‫كاكةبةط تاساآلنى ‪1954‬‬ ‫وس��ةرث��ةرش��ت��ى دةك���رد‪ ،‬كةميوةكان‬

‫حةمةد بةطي قالة ضاوشني‬ ‫ث َيدةطةيشتن ضةندجار لةطةلَيان ضوومةتة‬ ‫َ‬ ‫هةرمى و‬ ‫ةزةكةو(تري و هةنجير و‬ ‫ن َيو ِر‬ ‫َ‬ ‫سماقمان) دة ِرنى وة دةمانه َينايةوة كؤية‪.‬‬ ‫حةمةدبةط قالةضاوشين لةثايزى ‪1966‬‬ ‫بةنةخؤشى طورضيلة كؤضى دواى كرد‬ ‫بةآلم بةداخةوة لةدواى خؤى ضةمى يةحيا‬ ‫َ‬ ‫لةبنةباوى و ِرةزةك��ةى ضنارؤك‪،‬‬ ‫بةط‬ ‫َ‬ ‫بةناوى بنةمالةى يةحيابةط نةماوةو نازانم‬ ‫ضؤن لةدةستياندا‪.‬‬ ‫شارةزاكانى‬ ‫ت َيبينى‪-:‬لةضي ِرؤكخوانة‬ ‫كؤيةو خوال َيخؤش بوو(مستةفائاغاى‬ ‫حةمةئاغاى حةويَزيية كةدةكاتة باوكى‬ ‫مامؤستايان(ئةحمةد دلزار و كةريم شارةزا)‬ ‫ئةويش زؤرج��ات��ر لةديوةخانى جميل‬ ‫َ‬ ‫هةندى ميوان داواى‬ ‫ئاغا لةكاتى هاتنى‬ ‫ل َيدةكرا كةضيرؤكيان بؤ بط َي ِريَتةوة وةكو‬ ‫ضي ِرؤكةكانى( ِرؤستةم و زؤراب‪ ،‬حوس َينى‬ ‫كورد‪ ،‬عةجيب و غةريب)‪ ،‬مستةفا ئاغا لة‬ ‫‪ 1952/12/14‬كؤضى دواى كرد‪.‬‬

‫َ‬ ‫مساقولي ضؤمي يةحيا بةط‬ ‫حوسيَين حاجي قادرو عةبدول ِرةمحان مةال حةسةن ‪-‬‬

‫ذمارة ‪12‬‬

‫شوباتي ‪2011‬‬

‫‪21‬‬


‫ويَنةي ديَريني كؤية‬

‫‪ -1954‬هةرمؤتة‪ ،‬لة ِراستةوة‪-‬وةستاو‪ :‬جبارصابر‪ ،‬مسكؤمغديد‪ ،‬تؤفيق امحد‪ ،‬رسول همزة‪ ،‬حينب‬ ‫قادر‪ ،‬د‪.‬صالح مجال‪ ،‬جالل عمردووسةر‪ ،‬مةالى مةالحسني‪ .‬دانيشتوو‪:‬عبداخلالق عبداحلميد‪،‬‬ ‫نوناسراو‪ ،‬جةودت مةالحممد‪،‬فائق مةال فتاح‪(.‬ئةرشيفى اراس عبداخلالق) ‪.‬‬

‫محيدةى كةماىل‪ ،‬مستةفاى حاجى كةرميى‪ ،‬كةماىل فيتةر‪ 1958/7/18 .‬خؤئامادةكردن‬ ‫رَ‬ ‫بؤئاهةنططيان‪ ،‬ئةمثرى فايةرةكة هى محيدةى كةمالية‪.‬‬ ‫‪22‬‬


‫بةغداد ‪،1928،‬حاجى محةسعيد(باوكى‬ ‫شةهيد د‪.‬خاليد)‪ ،‬اغاى مةالامحداغاى‬ ‫غةفوورى (ئةرشيفى نافع اغا)‬

‫‪،1934‬كؤية‪ ،‬لةضةثةوة‪:‬ئاغاى مةالامحداغاى‬ ‫غةفوورى‪ ،‬ش َيخبهلول ش َيخ خوام‬ ‫الفةرهود‪ ،‬نافيع اغاى غةفوورى(ش َيخ‬ ‫بةهلول خةلَكى ديوانةبووة نةفى كراوة‬ ‫بؤكؤية بةفةرمانى مةليك غازى)‬ ‫(ئةرشيفى نافع اغا)‪.‬‬

‫حَ‬ ‫مةجيدسال ب َيتوشي‪ ،‬حوسينَ‬ ‫طازينؤي الوان‪ ،‬كؤية‪ ،‬شوباتي ‪،1955‬لةراسيتةوة‪ :‬تؤفيق ئةمحةد‪،‬‬ ‫حاجي قادر‪ ،‬ئيرباهيم سابري مام خدر(ئةرشيفى حوسينَ حاجى قادر)‬

‫ذمارة ‪12‬‬

‫شوباتي ‪2011‬‬

‫‪23‬‬


‫دةبي بلَيَين شارى‬ ‫ئةطةر وا بروا َ‬ ‫كؤية خوا عةفوى كات !!!‬ ‫رِزطارى فقى سليم‬ ‫طةر ِراستيةكان بزانى وةنةيدرك َينيت‬ ‫دةطاتى‪,‬مةحةبةتى ووآلتيش‬ ‫طوناهت‬ ‫َ‬ ‫لةوالوة ِراوةست َيت و ئةمةطةرةكى هةموو‬ ‫مرؤظ َيكى خاوةن ويذدانة ‪ ,‬ئةوةى مةيلى‬ ‫هةبى و لةهةمووكةس‬ ‫زانست و ئةدةبيشى‬ ‫َ‬ ‫ناتوانى دةستةووستان‬ ‫هةست ناسكترةو‬ ‫َ‬ ‫بووةستى‪,‬ئيدارةى شارة ب َينازةكةى كؤيةش‬ ‫َ‬ ‫لةماوةى ثانزةسالَى ِراب��ردوو بؤتة ثَيطةى‬ ‫طةندةلَضيان ‪,‬بةمليونةها دؤالرو دينار‬ ‫بةبادرا لةثرؤذةكانى كؤية ‪,‬ضما كةس‬ ‫بةيةك َيكى ووت لةثشتى ضاوتان ‪.! ..‬خةلَكى‬ ‫شارةكةش هةرضاوة ِريَى ئةوة بوون ‪ِ ,‬ر َ‬ ‫دابي سةرؤك مامةب َيتة ناو جةماوةرى‬ ‫ؤذى َ‬ ‫شارةكةو ث َيى بلَ َيين بةناوى بةريَزتةوة ‪,‬ضةندين كارى ب َيبةرنامة كرايةو‬ ‫وجةماوةرةكةشيان بةالوة ناوة !‪.‬هةلَبذاردن هات ‪,‬كؤية بةئاقاريَك داضوو كةس‬ ‫باوة ِرى نةدةكرد ‪,‬ثرسيار لةجةماوةر نةكرا َ‬ ‫ئةرى بؤواى بةسةرهاتووة ئةم شارة‬ ‫‪,‬كةضى قسةى طةندةلَضيانيش طةيشتة سةرةوة و وةك كورد طوتونى (نةبايان‬ ‫ديوةو نةباران ) ‪ ,‬شارةكةش هةرلة فةرامؤشى دابوو ! ‪.‬دةيان ِراثؤرت بةرزبؤوة‬ ‫طةيشتة سةرةوة و ئةمانيش (بةطييان) بؤداناو‪,‬كورد طوتونةى ( نةيخؤى تالَة‬ ‫)‪ ,‬وةآلمى دلسؤزانى شاريانداوة ‪,‬بؤ ئةوةى برين وئازارةكانى نةكةويَتة سةر‬ ‫م َيزى ياساو بةطريَكويَرةيى وةك ئ َيستا بمين َيتةوة ! ‪,‬ضةندين نووسراو هاتة سةر‬ ‫ثة ِراوى رؤذنامةو طؤظارو سايتةكان وبةسةرجةم كةنالَةكانى ِراطةياندنى سةر‬ ‫بةدةسةالت وئؤثؤزيسؤن و ئةهلييةوة‪ ,‬كةضى بةداخةوة طةندةلَضيان ‪ ,‬بانطيان‬ ‫دةكردين بؤ وازمان ل َيناه َينن شار ئارامةو شاريش تادةهات ويَرانتر دةبوو !‪ ,‬لةو‬ ‫ماوةش لةكؤبونةوةيةكدا لةناوةندى ريَكخراوةكانى كؤيةبووم بةسيفةتى بةرثرسى‬ ‫ِريَكخراويَكى كؤيةم ‪,‬ووتيان بينايةى (بالَة خانةى ريَكخراوةكان) ‪,‬نؤمليؤن‬ ‫دينارى بليمةرى بؤ دةرضووة لةاليةن شارةوانى كؤيةى ث َيشوو‪,‬سةرفكراوةو‬ ‫ثارةكةش بزربووة ‪,‬بةدةردى ثرؤذةكانى ترضووة‪,‬كورد طوتةنى( َ‬ ‫ئاوى ب َينةو‬ ‫دةستى بشؤ)‪,‬ووتيان بةدوواى دادةضين تا مانط َيك ب َيدةنط بووم ‪,‬دةنط وباسى‬ ‫َ‬ ‫نةبوو!‪,‬منيش ِرؤذى ‪ 2010/12/12‬كاتذم َير يةك ونيوى ثاشنيوةرؤ سةردانى‬ ‫سةرؤكى شارةواني ئ َيستام كرد و بةرثرسى بةشى ياسايى شارةوانيش لةالى‬ ‫ئامادة بوو ‪,‬باسى بالَة خانةكةم ه َينايةوة ‪,‬ووتى‪ِ :‬راستة ثارةية نةمايةوهيض‬ ‫َ‬ ‫ناكةوي‪.‬سةير لةوةداية ئيدارةى‬ ‫ئةسةريَكى كتابيشى نية ‪,‬بةبةلَطة المان دةست‬ ‫كردبي‪ !!,‬ئةوةندةى هاوارمانكرد‬ ‫ث َيشووى كؤية دةب َيت ضى بةشارى شةهيدان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةكري دةلَ​َين هى‬ ‫طويَيان ل َينةطرتين ‪,‬كةضى ئ َيستاش باسى هةرطةندةلَيةك‬ ‫دةبي‬ ‫ث َيشووة ‪ ,‬جةماوةرى كؤية كةوتؤتة ن َيوان ( دوو بةردة ئاشان ) ةوة‪,‬ئاخؤ َ‬ ‫كةى ل َيثيضينةوة لةطةندةلَضيةكان وبة ئةسةريَكى ياسايى تةندروست داب ِروات‬ ‫و ئاسودةى جةماوةرى شاريش ثةيطةى خؤى دروستكاتةوة؟‪ .‬ئيدارةى كؤيةى‬ ‫ث َيشوو ئةوةندةيان ثةيرةودةكردووة (سةرفكةو بةباكة يةلآل كؤية) ‪,‬ميوانانيشمان‬ ‫َ‬ ‫نةكرى و‬ ‫دةب َيذن ( كؤية نةشارةو نةطوندة!!) ئ َيستاش طةر ث َيداضوونةوةى بؤ‬ ‫ِرؤذانة (‪-3‬بؤ ‪َ )6‬‬ ‫َ‬ ‫دابى‬ ‫مال لةكؤية ِرةوبكات بةرةو هةول َير و ئايا‬ ‫دةكرى بةزارمان َ‬ ‫و بلَ َيين‪ ...‬شارى كؤية خوا عةفوى كات؟؟؟‪...‬‬ ‫‪24‬‬

‫يةكيَت�ى شؤ ِرش�طيَر‬ ‫اكرم عبدالواحد مستةفا‬ ‫بةشى َ‬ ‫سييةم‬

‫لةم بةشة كؤمةلَ​َيك لةناو و ويَنةى سةربازة وون‬ ‫بووةكانى يةك َيتى شؤ ِرشط َي ِرانى كوردستانى‬ ‫شارى كؤيةتان ث َيشكةش دةكةين كةشان‬ ‫بةشانى هاوسةنطةر و هاوخةباتى قارةمانةكانى‬ ‫كؤمةلَةى ِرةنجدةرانى كوردستان كارى‬ ‫نه َينيان دةك��رد لةناو ِريزةكانى يةك َيتى‬ ‫نيشتمانى كوردستان‪ ،‬ئةوت َيكؤشةرانة‬ ‫هةويَنى ِراث��ة ِري��ن��ى طةلى ك��وردب��وون‪،‬‬ ‫قوتابيانى شةهيدى نةمر على عةسكةرى و‬ ‫شةهيددكتؤرخالدوحسين بابة ش َيخ بوون‬ ‫لةبزوتنةوةى سؤشياليستى كوردستان‪،‬‬ ‫قوتابيانى مام جالل و دكتؤرفوئادمعسوم و‬ ‫ِرةهبةرى سيدئبراهيم بوون لة ِريزةكانى خةتى‬ ‫طشتى‪ ،‬ئةوت َيكؤشةرانة بؤيةك َيتى نيشتمانى‬ ‫كوردستان قةلغانى ثؤآلبوون‪ ،‬ئةشقى خاك‬ ‫وخؤلَى نيشتمان بوون‪ ،‬بةحةيرانى مةرط‬ ‫بوون لةث َيناوى ئازادى‪ .‬لةسالَى(‪ )1980‬وة‬ ‫ضومة ناو ِريزى ث َيشمةرطةى كوردستان‬ ‫و مةكتةبى سياسى يةك َيتى نيشتمانى‬ ‫ثى‬ ‫كوردستان بة ِريَوبةرايةتى بةرةى(جؤقةدى) َ‬ ‫ِراسثاردم و نويَنةرى بووم لةو بةرةيةوكادريَك‬ ‫بووم لة ِريزةكانى خةتى طشتى و ثاشان‬ ‫يةك َيتى شؤ ِرشط َي ِرانى كوردستان‪ِ ،‬راستةوخؤ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل مةكتةبى سياسى بوو‪.‬‬ ‫ثةيوةنديم‬ ‫َ‬ ‫لةسالَى(‪ )1982‬هةوالى ِراثة ِرينى قارةمانانى‬ ‫يةك َيتى شؤ ِرشط َي ِرانى كوردستانم ث َيطةيشت‬ ‫لةشارى كؤية‪ ،‬ئةو ِراثة ِرينةى دام ودةزطاى‬ ‫بةعسى فاشستى لةرزاندو قةثى هارى لةكض و‬ ‫كو ِرانى كؤيةى دةطرت‪ ،‬ئةندامانى ِريَكخراوى‬ ‫نه َينى يةك َيتى شؤ ِرشط َي ِرانى كوردستان‬ ‫لةناوكؤآلنةو شةقامةكانى كؤية ث َيشةواى‬


‫ِرانى كوردس�تان لةن�او س�ةنطةرى ش�ار ب�وون‬ ‫بةهؤى ئيعتراف نةكردنى‪.‬‬ ‫لةدايك‬ ‫*جوهرحويزقادر‬ ‫َ‬ ‫ب��ووى(‪ )1950‬لةسالى(‪)1982‬‬ ‫ه��ات��ة ن��او َري���زى يةك َيتى‬ ‫كوردستان‪،‬‬ ‫شؤ ِرشط َي ِرانى‬ ‫ضةندجاريَك لةمنزومةى بةعس‬ ‫طيراوةو بةهؤى ئعتراف نةكردنى‬ ‫ئازادكراوة سةرثةرشتى ضةند‬ ‫شانةيَكى ِريَكخستنى دةكرد‪.‬‬ ‫*محمدتوفيق ئاغا‪ .‬ناسراو‬ ‫ب��ووى(‬ ‫بة(حمةئاغا)‪.‬لةدايك‬ ‫‪ ،)1963‬هاتة ناو ِريزى يةك َيتى‬ ‫شؤ ِرشك َي ِرانى كوردستان لةسالَى‬ ‫(‪ ، )1982‬لة( ‪) 1986/11/24‬‬ ‫طيرا لةئيستخبا ِراتى عامةى‬ ‫هةول َير‪ ،‬ئازادكرا لة( ‪)1987/3/4‬‬ ‫بةهؤى ئعتراف نةكردنى‪.‬‬ ‫*قةيتةران كاكةفتح اللة‪.‬‬ ‫لةدايك ب��ووى(‪ .) 1955‬سالَى(‬ ‫‪) 1982‬هاتة ناوريزةكانى يةك َيتى‬ ‫شؤرشط َي ِران ‪ .‬لة( ‪) 1987/2/17‬‬ ‫طيرا لة منزومةى ئستخباراتى‬

‫هةول َير ئازادكرا لة( ‪) 1987/6/11‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل بةندكراويَك‬ ‫بة طؤ ِرينةوة‬ ‫لةالى ث َيشمةرطةى شاخ‪.‬‬ ‫*صليوةعيساكريم ‪ ،‬لةدايك‬ ‫بووى(‪)1945‬لةسالَى(‪ )1982‬هاتة‬ ‫ناو ِريزى يةك َيتى شؤرشط َي ِرانى‬ ‫كوردستان‪ ،‬لةو كاتةى رذيَمى‬ ‫بةعس دةستى ث َيكرد بةطرتنى‬ ‫ئةندامانى ش��ؤ ِرش��ط � َي � َران و‬ ‫كةس و كارى مامؤستا صليوة‬ ‫خؤشبةختانة هةوالَى زانى و خؤى‬ ‫حةشاردا ماوةى ضةند سالَ​َيك‪.‬‬ ‫*حمد تايرعلى ناسراو بة(‬ ‫تايةر ئ��اغ��ا)‪ ،‬ل��ةداي��ك بووى‬ ‫(‪ )1947‬سالَى (‪ )1982‬هاتة ناو‬ ‫ِريزى يةك َيتى شؤ ِرشط َي ِران ضةند‬ ‫جاريَك طيراوة لةبةنديخانةكانى‬ ‫بةعس لةئةمنى هةول َير و‬ ‫هةيئةى كةركوك تةنانةت‬ ‫جاريَك سالَ​َيك و شةش مانط‬ ‫طيراوة لةتحقيق‪ .‬بةهؤى ئعتراف‬ ‫نةكردنى ئازادكراوة‪.‬‬

‫ِراثة ِرينيان ك��رد‪ ،‬كض و كو ِر‬ ‫بةيةك دةنط هاواريان دةكرد‬ ‫بروخى داطيركةر‪ ،‬بذى كورد‬ ‫َ‬ ‫بذى كوردستان‪ ،‬بذى يةك َيتي‬ ‫نيشتمانى كوردستان‪ِ ،‬رذيَمى‬ ‫بةعس بةمةبةستى سةركوت‬ ‫كردنى الوان��ى كؤية‪ ،‬كةوتة‬ ‫ناوقوتابخانةو شةقامةكانى وراست‬ ‫و ضةث طوللةبارانى خةلَكيان‬ ‫دةكرد‪ ،‬ضةندين كضى قارةمانيان‬ ‫ط��رت لةقوتابيان و كةوتنة‬ ‫ل َيدانيان و بةقذ بةدواى خؤيان‬ ‫ِراياندةك َيشان لةناو طؤ ِرةثانى‬ ‫قوتابخانةو شةقامةكان‪ ،‬ئةوئافرةتة‬ ‫ت َيكؤشةرانة ئاطرى شؤ ِرشى‬ ‫يةك َيتى نيشتمانى كوردستانيان‬ ‫داطيرساند لةناو دةرونى خةلَكى‬ ‫ش��ارى كؤية دانةمركا تاكو‬ ‫دوذمنيان دةرك��رد‪ ،‬لةوخانمة‬ ‫بة ِر يَز ا نة ( نة ز ير ة قا د ر مو لو د )‬ ‫ئامؤزاى بة ِريّز( فاروق على مولود)‬ ‫كةهةتاكو ئيم ِرؤ شويَنةوارى‬ ‫ل َيدان و ئةشكةنجةى م��اوة‪.‬‬ ‫شة هيد ( شكر ية قا د ر حسن )‬ ‫و شة هيد ( ئة حمة د تا و ر ليلى ) و‬ ‫شةهيد(فةهاوسابرحاجى مراد)‬ ‫قوربانى نيشتمانى كوردبوون‬ ‫كةبةدةستى ضةثةلَى حزبى‬ ‫بةعس شةهيدكران‪ ،‬كضان‬ ‫و كوراِنى ِريَكخراوى نه َينى‬ ‫يةك َيتى شؤ ِرشط َي ِرانى كوردستان‬ ‫لةكؤية بوونة طلَثةى كوردايةتى‬ ‫لةناودلَى سةرتاثاى خةلَكى كؤيةو‬ ‫شان بة شانى شؤ ِرشط َي ِران ِرذانة‬

‫ناو شةقامةكان‪ ،‬دايكانى كؤية‬ ‫لةدةرطاى مالَةكانيان بةضةثلَةو‬ ‫لى‬ ‫دةست خؤشى ث َيشوازيان َ‬ ‫دةكردن‪ .‬لةم زنجيرة نووسراوةمان‬ ‫دةس����ت ن��ي��ش��ان��ى طشت‬ ‫ت َيكؤشةرانى يةك َيتى نيشتمانى‬ ‫كوردستان دةكةين ئةوانةى‬ ‫كارى نه َينيان دةكرد لةشارى‬ ‫كؤية لةناو ِريزةكانى يةك َيتى‬ ‫شؤ ِرشط َي ِرانى كوردستان‪ ،‬ئةو‬ ‫ِريَكخراوةى دورست بوو لة ت َي َ‬ ‫كةل‬ ‫بوونى بزوتنةوةى سؤشياليستى‬ ‫كوردستان و خةتى طشتى‪،‬‬ ‫هةروةها ت َيكؤشةرانى كؤمةلَةى‬ ‫ِرةنجدةرانى كوردستانى ئةوكاتى‬ ‫ث َيشكةش دةكةين كة بة ت َي َ‬ ‫كةل‬ ‫بوونيان يةك َيتى نيشتمانى‬ ‫كوردستانيان ث َيكه َيناوة‪ .‬داستانى‬ ‫خةباتى ئةوقارةمانانة وةكو‬ ‫فةرهةنط َيك ئاماذةى ث َيدةكةين‬ ‫ضونكة باسكردني هةر يةكة بة‬ ‫سةدةها الثة ِرة تةواو ناب َيت‪ .‬بة \‬ ‫تايبةتى بةشى زؤريان لة \ساآلنى‬ ‫حةفتاوة لة \ن��او ِريَكخستن‬ ‫بووين ث َيش دامةزراندنى يةك َيتى‬ ‫شؤ ِرشط َي ِرانى كوردستان‪.‬‬ ‫*س��ةرك��ةوت فتاح توفيق‬ ‫ن��اس��راوب��ة(س��ةرك��وت حاجى‬ ‫ف��ت��اح ف��ق� َي��ي��ان��ى) ل��ةداي��ك‬ ‫ب����ووى(‪) 1966/7/26‬لة سالَى(‬ ‫‪ )1982‬هاتة ناو ريزى يةك َيتى‬ ‫شؤ ِرشط َي ِران لة( ‪)1986/1/11‬‬ ‫طيرا لةمنزومةى ئيستخباراتى‬ ‫شمال‪ ،‬لة(‪ 1987/10/10‬ئازادكرا‬

‫سةركةوت فةتاح‬

‫قةيرتان كاكة فتح للة‬

‫صليوة عيسى كريم اسحق‬

‫جوهر حويز قادر‬

‫محد تاهر على ‪-‬تايةر ئاغا ‪-‬‬

‫حممد توفيق ئاغا‬

‫ذمارة ‪12‬‬

‫شوباتي ‪2011‬‬

‫‪25‬‬


‫طولَة شيعر لة طولَدانى كؤية‬ ‫َ‬ ‫شارباذي ِرى )‬ ‫(جةمال‬

‫٭‬ ‫٭ ٭‬ ‫م��ن مةستى ديمةنى ئ��ةم ‪ 000‬كانى و ِرةزو درةخ��ت��ةم‬ ‫�ى و ئ � ًَي��وارة وةختةم‬ ‫شةيداى جوانى و دلَطيرى ‪ 0‬ئ��ةم ج� َ‬ ‫�ى ه َيشتن‬ ‫ه��ةر ض��ةن ئةكةم ل��ةش كفتة لة هةلَسان و ج� َ‬ ‫ب���ةالَم ضيبكةم ل��ة ث��ةل��ةو درةن���ط وةخ��ت و نةه َيشتن‬ ‫ب���ة س��ن��ط��ى ه����ةورازةك����ةى ض��ي��اى ذوور ض��ن��ارؤك��ا‬ ‫س��ةرك��ةوت��ي��ن ت��ا ض��ن��ارؤك ن���ةوى و خ��ؤى دا بةضؤكا‬ ‫لةدوطمةى سوخمةى شانى لووتكة ‪ ،‬كة ِر َى ئةو ديو كةوت‬ ‫ل��ة دةري����اى ِرةش���ى ش���ةوا م����روارى زيَ�� ِري��ن دةرك���ةوت‬ ‫موغناتيسى ك��ارةب��اى ‪ ،‬سيحرى ج��وان��ى ِرايك َيشاين‬ ‫ش���ارى ك��ؤي��ةى ‪ ،‬شيرينة ئ��ةوةت��اي��ن ‪ ،‬ل��ة باوةشياين‬

‫لة سالَى ‪ 1941‬لةطوندى ( واذة ) ى سةر بةقةزاى ضوارتاى ناوضةى‬ ‫شارباذيَ ِر لةدايك بووة ‪ 0‬سالَى ‪ 1955‬بؤ خويَندن هاتؤتة شارى‬ ‫سل َيمانى ‪ ،‬ئامادةى ثيشةسازى تةواو كردووة ‪ 0‬سالَى ‪ 1956‬بؤ‬ ‫يةكةم جار شعرى لة ( ذين ) بالَو كردؤتةوة !‬ ‫لة ضاثكراوةكانى ‪:‬‬ ‫‪1959‬‬ ‫كسثة و سؤز‬ ‫‪ .1‬‬ ‫‪1961‬‬ ‫بةستةى مةبةست‬ ‫‪ .2‬‬ ‫ثارضةيةك لة جطةرم ‪1968‬‬ ‫‪ .3‬‬ ‫‪1968‬‬ ‫فرم َيسكى نه َينى‬ ‫‪ .4‬‬ ‫لة ئةلبوومى يادطارا ‪1983‬‬ ‫‪ .5‬‬ ‫‪1985‬‬ ‫ملوانكةى هةزار دةنكةى شارباذيَ ِر‬ ‫‪ .6‬‬ ‫ذوانطةى هةذان و ذوان ‪1988‬‬ ‫‪ .7‬‬ ‫جةمال شارباذيَ ِرى شاعيريَكى داه َينةرة و وردةكارة ‪ ،‬شيعرى‬ ‫بةه َيزو ث ِرسؤزو كاريطةرى زؤرة ‪ ،‬دةنط َيكى ديارى شعرى كوردية !‬ ‫لةئةزموونى جوانة كانى باخضةى ويَذةو ئةدةبى كوردية ‪0‬‬ ‫شاعيرة ناودارةكان هاوتةمةنى جةمال شارباذيَ ِرى كاريطةرى ئةو‬ ‫زاتةيان لةسةرة هةروةك ش َيركؤ ب َيكةس و عةبدولَالَ ثةش َيو!‬ ‫َ‬ ‫ثؤلى برادةر طةشت َيكى بةرةو كؤيةو ضنارؤك‬ ‫سالَى ‪1960‬‬ ‫لةطةل َ‬ ‫لى بةرهةم هاتووة ‪ 0‬خؤى دةلَ َى ‪:‬‬ ‫كردووة ‪ ،‬ئةو شعرة ناسكةى َ‬

‫٭‬ ‫٭‬ ‫٭‬ ‫ئ���ةى ش���ةو ‪ ،‬زووب���ت���ويَ���رةوة ‪ ،‬ن��زي��ك ب����ةرةوة طزنط‬ ‫َ‬ ‫ض��اوى طةشى دةس��م� َ‬ ‫ك��ال ك���ةرةوة بةثرشنط‬ ‫�ال شين ‪،‬‬ ‫َ‬ ‫جوانى ئةشت َيرةى ‪ ،‬سامال ‪ ،‬كةى وةك��و ‪ 0‬جوانى ئ َيرةن‬

‫هةرتاقة ‪ ،‬ضاويَكى (( كؤ )) بةرانبةر ‪ ،‬س��ةد ئةست َيرةن‬ ‫واب��ةي��ان��ة ‪ ،‬خ���ؤر ‪ ،‬س���ةرى ‪ ،‬ل��ةك��ةل��ةوة ‪ ،‬دةره � َي��ن��ا‬ ‫ب��ةش��ان��ةى ‪ ،‬س���ةوزى ب��ةه��ار ‪ ،‬ق��ذى زةردى ‪ ،‬داه َينا‬ ‫ئ��ةى ب��ووك��ة ‪ ،‬ل��ةش ثؤشتةكةى ‪ ،‬دلَ��ف� ِريَ��ن��ةك��ةى كؤية‬ ‫ت��ؤ وةك���و فريشتة واى ‪ ،‬ي��ان فريشتة وةك ت��ؤي��ة ?‬ ‫ئ��ةى ش��ويَ��ن ب��الَ��ى وةري����وى ‪ ،‬ث��ةث��وول��ةى دلَ���ى ئاطر‬ ‫طيانى ح��اج��ى ق���ادرى ‪ ،‬خ��ام��ةى ن��ةب��ةزي��ن ‪ ،‬هةلَطر‬ ‫شيرينى و ِرةنطينى ت��ؤم ‪ ،‬ل��ةدلَ��داي��ة ‪ ،‬وةك���و خويَن‬ ‫ب��ؤ ط��ولَ��زارى ‪ِ ،‬رازاوةت ‪ ،‬ه��وزاريَ��ك��م ‪ ،‬ئ���اواز خويَن‬

‫[ طةشتى كؤية ]‬

‫ث��ي نوسيم‪:‬‬ ‫ي��ادط��اري��ي��ة ك��ان��ى ‪ ،‬ئ��ةم ض��ةن��د ديَ���� ِرةى َ‬ ‫س��ةرةت��اث��اى لةشى ‪ ،‬بةهار ‪ ،‬ج��وان ثؤشتةى ‪ ،‬ئارايشتة‬ ‫بةرطى ‪ ،‬رةِنطينى ‪ ،‬دةشت طشت ‪ ،‬ثشت َينينى ِريَى لة ثشتة‬ ‫���ى دةش���ت���ا ب���ة ه�������ةورازو ن��ش � َي��وا‬ ‫ب��ةب��ن ط����ردو ث� َ‬ ‫ب��ؤ ج� َي��ى ئ���ارام طةيشتن ‪َ ،‬‬ ‫دل ث�� ِر ل��ة خ��ؤزط��ةو هيوا‬ ‫ت���ى ئ��ةث��ة ِرن‬ ‫ه���ةر درةخ���ت���ةو دةوةن�����ة ‪ ،‬ئ���ة ِرويَ���ن َ‬ ‫َ‬ ‫ه��ةر ثؤلة ‪ ،‬سويَسكةو ك��ةوة لة س��ةر ضينة ه��ةل ئةف ِرن‬ ‫دةنطى ن��ووس��اوى ط�� ِرى ( ج َيب ) َ‬ ‫دؤل و شيوى ش َيوان‬ ‫ه��ةت��ا ض��ووي��ن��ة (ض��ن��ارؤك ) ‪ 0‬ب��ووب��ة ت��ارم��اي��ى ش� َي��وان‬ ‫ش��ن��ةى ش���ةم���الَ���ى ن��اس��ك ‪ ،‬ف � َي��ن��ك��ى ك��ردي��ن��ةوة‬ ‫طؤشت و ِرازان���دن���ةوةى م َيز ‪ ،‬م��ان��دووي��ى بير بردينةوة‬ ‫ئينجا ‪ ،‬ن��ؤب��ةى ط��ؤران��ى و ب��ةس��ت��ةو ض��ةث��لَ��ة ِريَ��زان��ة‬ ‫دةن���ط���ى زوالَ َل ف��رس��ةت��ة ‪ ،‬ب��ض��ري��ك�� َي��ن��ةوة ب��زان��ة‬ ‫ك��ة ض���ةن خ��ؤش��ة ل��ة ن��اوةن��د ‪ ،‬ئ���ةم ض��ي��ا ب���ةرزان���ةوة‬ ‫ب��ةس��ت��ةو ط���ؤران���ى ك����وردى ‪ ،‬ب��ةض��ةث��لَ��ة ِريَ���زان���ةوة‬ ‫ئ��اخ ئ��ازي��زةك��ةى هةستم ‪ ،‬ت��ؤش��م ل��ة ط� َ‬ ‫��ةل بوويتاية‬ ‫ب����زةت ت�� َي��ك��ةلَ��ى ط��ةش��ت��ى ئ���ةم ب��ةه��ةش��ت��ة ك��رداي��ة‬

‫‪26‬‬

‫كؤسار كؤيي‬

‫٭‬ ‫٭‬ ‫٭‬ ‫دةم�� َي��ك��ة ‪ ،‬ب���ةت���اس���ةوةم ن��ي��ط��ام ت�� َي��رك��ا ن��ي��ط��ارت‬ ‫ث��ى ش َيلى ك��ةم ئيسفنجى ن��ةرم��ى ‪ ،‬وةردى بنارت‬ ‫َ‬ ‫ئ��ؤخ��ةى ئ َيستا وا ك��اس��ةى ئ���ةو ت��اس��اي��ة ئةشك َينم‬ ‫ل��ة ف��ةرش��ى ط��ذو طياتا ‪ ،‬ث � َي��لَ��وى ض��او ئةترووك َينم‬ ‫ل��ة س��اي��ةى ط���ةالَى ط�� َي�لاس و ش��ؤ ِرةي��ي��ى حةمامؤكا‬ ‫ط��ولَ��ى ش���ةوب���ؤى ي���ادط���ار ‪ ،‬ئ��ةك��ةم ب��ةب��ةر ب��ةرؤك��ا‬ ‫َ‬ ‫ل��ةط��ةل بوويتاية‬ ‫خ��ؤزط��ة خؤشةويستةكةم ‪ ،‬ت��ؤش��م‬ ‫ض��ةن خةندةيةكت ‪ ،‬ث َيشكةش ئ��ةم بةهةشتة كرداية‬ ‫ئ��ةوس��ا س��ةي��ران و طةشتم ‪ ،‬زؤر زي��ات��ر دلَ��ط��ي��ر ئةبوو‬ ‫زي���ات���ر ئ�����اوازى ش���ادي���م ‪ ،‬ت��� َي���ك���ةالَوى ب��ي��ر ئ��ةب��وو‬

‫ ‬

‫٭‬ ‫٭‬ ‫٭‬ ‫ك��ات��ى ط����ة ِران����ةوة ه���ات ‪ ،‬ه��ةي��ن��ى م���اوةك���ة كةمة‬ ‫ئ���ةب���ى ه���اوةلَ���ةك���ان���م ئ����ام����ادة ب���ن ب��ؤش��ةم��م��ة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫س���ام���ال ئ����اوا س��ام��الَ��ى ويَ������ذةو ه���ون���ةرو ج��وان��ى‬ ‫ب���ؤ ت����ؤو ش���ارةك���ان���ى ت���ر ‪ ،‬ئ���اوات���ى ك��ام��ةران��ى‬


‫يادةوةرى‬

‫لةسايةى كتيَبةكةى‬ ‫(بةبةختى حاجى)كاك ِرةهبةر دا‬

‫مةولود ذاكاو‬ ‫زؤرن ئةوانةى هةر لةناخى خؤيانةوة‬ ‫هةستى كوردايةتى و نةتةوايةتيان هةبووةو‬ ‫وةك سةربازيَكى نةناسراو لةشويَنى‬ ‫خؤيانةوة كارى ئةوتؤيان كردووة كةج َيطاى‬ ‫بى‪ ،‬زؤريَكيش لةوانة‬ ‫سةربةرزى و شانازيمان َ‬ ‫سةربةهيض حزب و اليةن َيك نةبووينة تةنيا‬ ‫هةستة نةتةوايةتية كةيان ثالَنةريان بووة‪،‬‬ ‫ئ َيستاكةش كةئازادين و م��اوةى كردارو‬ ‫طوتارو نووسينمان هةية زؤر ج َيطاى خؤيةتى‬ ‫ئاو ِريَكيان ل َيبدريَتةوةو ياديان بكريَتةوةو‬ ‫ناويان زيندوبكريَتةوة‪ ،‬كردارةكان و ئاكارة‬ ‫بةرزةكانيان بطو تريَتةوةو بةنةوةى َ‬ ‫نوى‬ ‫بناسريَن‪ ،‬وةك ئةوكارةى(كاك ِرةهبةر) لة‬ ‫بةبةختى حاجى دا كردويةتى كاريَكى ديارو‬ ‫بى ثايانة كةئةو‬ ‫ناوازةو خزمةت َيكى طةورةى َ‬ ‫هةموو ذن و ثياو ت َيكؤشةرو خزمةتطوزارانةى‬ ‫كؤيةو دةوروب��ةرى لةدووتويَى كت َيب َيكدا‬ ‫وةلى‬ ‫كؤكردؤتةوةو ناويانى زيندوكردؤتةوة َ‬ ‫ئةوة م َيذووةو م َيذووش بةتاكةكةس َيك‬ ‫تةواونابى كةئةوباسة دةو ِروذيَنم بؤئةوةية كة‬ ‫َ‬ ‫هةركةس َيك شت َيك لةسةر ئةوكةسايةتيانة‬ ‫دةزانى يالةطةلَيان ذياون و هاو ِريَو برادةريان‬ ‫َ‬ ‫لى هةلَكةن و‬ ‫مةردانةى‬ ‫باضاكى‬ ‫بوون‬ ‫َ‬ ‫بةدريَذى لةسةريان بنووسن و بةنةوةى‬ ‫َ‬ ‫نوى ئاشنايان بكةن لةئةنجامدا ئةم جؤرة‬ ‫َ‬ ‫�ى و‬ ‫نووسينانة ت َيكةلى شارةكةمان دةب� َ‬ ‫دةولَةمةندترى دةكات‪.‬‬

‫ل��ةي��ادم��ة ج��اريَ��ك��ي��ان بيرمةندى‬ ‫ش��ارةك��ةم��ان(ك��اك م��ةس��ع��ود) باسى‬ ‫دووك��ةلَ��ةث��ي��اوى ك��ؤي��ةو دووس��ةرب��ازى‬ ‫نةناسراوى ث َيشةنطى ِريَ� ِرةوى كوردايةتى‬ ‫دةكرد كةضةند بةهةلَويَستو لةخؤبردووبوون‬ ‫َ‬ ‫لةهةندى لةنووسينةكانيشى ئاماذةى‬ ‫و‬ ‫ث َيداوة وةجاروبار دةى فةرموو من قةرزارى‬ ‫ئةو دووت َيكؤشةرةم و ئةطةر تةمةن ماوةى‬ ‫بدابا بةدريَذى لةسةريان بنوسم ِرةفتارو كارة‬ ‫كوردانةكةيان هةلَسةنط َينم بؤنةوةى دواى‬ ‫خؤم‪ ،‬ئةوا زؤر بةختةوةر دةبم ضونكة من‬ ‫دةزانم ئةوانة ض هزريَكى نةتةوايةتيان هةبووةو‬ ‫ضيان ك��ردووة بؤكوردوكوردستان كةئةو‬ ‫دووسيمبولة (صةمةدى حاجى محةمةدى‬ ‫بةناو ‪ ،‬ميرزاى حاجى كةريم)بوون لة ِرؤذة‬

‫ذمارة ‪12‬‬

‫سةختةكان ئةندامى ثارتى بوون بويَرانة َ‬ ‫مال‬ ‫و فةرمانطةكانيان وةك بارةطايةك ج َيطاى‬ ‫كؤبونةوةو طفتوطؤبوو هةرفةرمان َيكيشيان‬ ‫ثي ِراسثاردبان مةردانة ج َيبةج َييان دةكرد‪.‬‬ ‫َ‬ ‫دي���ارة ك��اك مةسعود ئ��اوات��ةك��ةى‬ ‫ه َيناوةتةدى نوسين َيكى بةث َيزى لةسةر‬ ‫كاك ميرزا نووسيوة داخةكةم دةرفةتى‬ ‫بنووسى‬ ‫نةبووة لةبارةى كاك صةمةدةوة‬ ‫َ‬ ‫بؤية تكاكارم و داواكاريشم ئةو كةسانةى‬ ‫كةشت َيك دةربارةى ئةوكةسايةتيانة دةزانن‬ ‫هةتا زيندوون و لةذياندا ماون بكةونة خؤو‬ ‫دةربارةيان بنووسن طؤظارو ِرؤذنامةشمان زؤرة‬ ‫بؤيان بآلوبكةنةوةو ديارة بةم كردارة بةشدارى‬ ‫لةم َيذووى شارةكةشدا دةكةن‪.‬‬

‫شوباتي ‪2011‬‬

‫‪27‬‬


‫عومةر جةالل حةويَزى‬ ‫دادوةرو ثاريَزةرو ِرؤذنامةنوسيَكى بلليمةت ‪1988-1908‬‬ ‫مافثةروةر‪:‬‬ ‫ئاراس عبد الخالق عبد الحميد‬ ‫كةديَينة سةر هةلَدانةوةى الثة ِرةى‬ ‫كةلَةثياوةكانى ئةم شارة ديَرينة دةيان كةسى‬ ‫بةئةمةك و ناودار ديَتة سةربزةى ل َيوان بؤ‬ ‫بةسةركردنةوةيان و باسكردنيان‪ ،‬تابتوانين‬ ‫لي‬ ‫تؤزيَك لةتةمى ِرؤذطارى ِرابردوويان َ‬ ‫دوور بخةينةوة‪ ،‬يان ئاشناى ِرؤلَةكانى‬ ‫ئ َيستايان بكةين كةئةمانةن م َيذوو‪ ،‬ناو و‬ ‫ناوبانطيان تؤماركراوةو ضةمك َيك‬ ‫لةبونيادى ش��ارة ِرةسةنةكةى‬ ‫كؤي َييان دروست ك��ردووة بةلَى َ‬ ‫ن��اودارو ثايةبةرزى ئةم وتارةمان‪،‬‬ ‫كةس َيكة بةحةقيقةت ناسراوة‬ ‫بةبويَرى و ئازايةتى و ل َيهاتووى‪،‬‬ ‫بؤية لةبنةمالَةكةيان كة بةكةس َيكى‬ ‫بليمةت و زانا دةناسرا‪ ،‬هةريةكة‬ ‫ِرةنطدانةوةى ئاويَتةى كؤمةلَطاو‬ ‫خ َيزانة دةسةآلت روييةكةى خؤى‬ ‫َنى لةدروستبوون و ث َيطةياندنى‬ ‫دةنوي َ‬ ‫كةس َيكى ئابةمجؤرةية‪ ،‬دوايش‬ ‫ه��ةروةك كة لةدةفتةرى ذيان و‬ ‫ديَباضةى فةرهةنطى خؤى نووسراوةو‬ ‫بؤتة مامؤستاو ئةفسةرى ثؤليس و‬ ‫ثاريَزةر و ِرؤذنامةنوس َيكى بة تواناو‬ ‫بويَر‪.‬ئةم زاتة ناوى تةواوى (عومةر‬ ‫كو ِرى جالل ئاغاى كو ِرى حاجى‬ ‫ئةسعةد ئاغاى حاجى بةكراغاى‬ ‫حةويَز ية)حاجى بةكراغاش كة‬ ‫طةورةى حةويَزيةكانةو مزطةوتى‬ ‫طةورةى كؤيةى دروست كردووةو نازناوى‬ ‫شاعيريشى (قاصد)بووة ‪،‬سالَى( ‪)1908‬‬ ‫لةكؤية هاتؤتة دونياوة‪،‬باوكى خاوةنى‬ ‫خ َيزان َيكى طةورة بووةو لة هةمان كاتيش‬ ‫دةست ِرؤيشتوو دةولَةمةنديش بووة ‪،‬لة‬ ‫ثةناطةى ئةم خ َيزانة طةورة بووة‪،‬دايكى‬ ‫ناوى (سةبيحة نادر)بووة كة لةجولةكةكانى‬ ‫كؤية بوونة و موسلَمان بووة ث َيش ئةوةى‬ ‫شوو بة(جالل ئاغاى )باوكى بكات‪،‬سالَى‬ ‫(‪ )1920‬كات َيك كة قوتابخانةى سةرةتاى‬ ‫دةكريَتةوة لة كؤية‪،‬كاك(عومةر جالل)‬ ‫‪28‬‬

‫يةكةم خويَندكار بووة لة قوتابخانةى‬ ‫ئ��والى سةرةتايى كؤية‪،‬سالَى(‪)1927‬‬ ‫قؤناغى سةرةتايى لة كؤية تةواو دةكات‬ ‫تاقيكردنةوةى‬ ‫لة‬ ‫بةسةركةوتوويى‬ ‫طشتيدا‪،‬دوايى ضؤتة(دارالمعلمين) لةبةغدا‬ ‫سى َ‬ ‫سال بؤتة مامؤستاى سةرةتايى‬ ‫ثاش َ‬ ‫لةكؤية لةقوتابخانةى ئواليى سةرةتايى‬ ‫لةتشرينى يةكةمى س��الَ��ى(‪)1932‬‬ ‫دادةمةزريَت بةمامؤستاى قوتابخانةكة‪ ،‬دوايى‬ ‫لةسالَى(‪)1933‬دةطوازريَتةوة بؤقوتابخانةى‬ ‫دووةمى سةرةتايى لةكؤية‪ ،‬لةزةمانى(صالَح‬

‫عومةر جالل حةو َيزى‬ ‫زةكى صاحب ق ِران) كةئةوسا قايمقامى‬ ‫شارى كؤية بوو‪ ،‬دواي��ش ط��وازراوةت��ةوة‬ ‫بؤقوتابخانةى دووةم��ى هةول َير لةشارى‬ ‫هةول َير سالَى(‪)1937‬بةآلم لةبةروارى‬ ‫‪ 1937/1/1‬وةردةط��ي� َ‬ ‫�رى لة(المدرسة‬ ‫َ‬ ‫العسكرية الملكية)لةبةغداو لةسالى(‪)1938‬‬ ‫دةردةض َيت بةثلةى مالزمى دووةمى ثؤليس‪،‬‬ ‫ودادةمةزريَت بةياريدةدةرى بة ِريَوةبةرى‬ ‫ثؤليسى بةغداد لةبةروارى ‪،1938/1/22‬‬

‫لة بةروارى ‪ 1938/5/17‬بؤتة ياريدةدةرى‬ ‫ب��ة ِريَ��وةب��ةرى ثؤليسى ه َيزى(القوة‬ ‫ال��س��ي��ارة)‪،‬دواي��ش بؤتة ي��اري��دةدةرى‬ ‫بة ِريَوةبةرى ثؤليسى خولى ئةفسةران لة‬ ‫ب���ةروارى‪ 1939/1/1‬بؤتة (معاون شرطة)‬ ‫لة ليواى هةول َير‪،‬دوايى لة ‪1940/12/1‬‬ ‫ِراذةكةى طواستراوةتةوة‪،‬دوايش جاريَكى‬ ‫تر ِراذةكةى طواستراوةتةوة بؤ بةغداد (القوة‬ ‫السيارة) بؤتة ياريدةدةرى ثؤليسى بةغداد‬ ‫لة طة ِرةكى ئةعزةمية (االعزمية)تابةروارى‬ ‫‪ 1942/11/21‬لةم وةزيفةدا ماوةتةوةو ثلةى‬ ‫(معاون لة ثؤليسى ليواى بةغداد )ى‬ ‫ث َيسث َيردراوة ‪،‬دوايش تا ‪1942/2/17‬‬ ‫لة سلكى وةزارةتى ناوةخؤ لةم ثلةيةدا‬ ‫ماوةتةوة ‪،‬ئةمةى كة ئاماذةمان ث َيبدا‬ ‫بةش َيكى سةرةكى بووة لة ذيانى‬ ‫كة لةسلكى وةزارةت��ى ناوةخؤ بة‬ ‫ئةفسةرى بة ِر َى كردووة ‪،‬بةآلم وةك‬ ‫كةس َيكى بةتواناو عةشقى خويَندن و‬ ‫دةبينى ئةم جارة ِروو لة‬ ‫ف َيركردن‬ ‫َ‬ ‫ياساو كؤليجى ماف دةكات بؤية لة‬ ‫سالَى خويَندنى (‪)1951- 1950‬‬ ‫بؤتة خويَندكاريَكى كورد لة قؤناغى‬ ‫يةكةمى كؤليجى ماف ‪/‬دةوام��ى‬ ‫ئ َيواران لة بةغداو لةهةمانكاتيشدا‬ ‫بةيانيان وةك (وتةب َيذيَك )(محازر)‬ ‫لة كؤليجى ثؤليس (كولية الشرطة)‬ ‫وانة دةلَ​َيتةوة تا لة سالَى( ‪1953‬‬ ‫‪) 1954‬كؤل َيجى ماف تةواو دةكات‬‫بةسةركةوتوويى لة سالَى (‪)1954‬‬ ‫ثيشةى ثاريَزةرايةتى دةك��ات لة‬ ‫ش��ارى ب��ةغ��داد ‪ .‬هاوثيشةكانى‬ ‫شايةدى بة توانيى و زيرةكى بؤ دةدةن كة‬ ‫لةبوارى ياساو ثاريَزةرايةتيدا ضةندة شارةزا‬ ‫بووة‪،‬تةنانةت ئؤفيسى ثاريَزةرايةتى يةكةمى‬ ‫لة ناوضةى (حافظ القاضى) لة شةقامى ِرةشيد‬ ‫طةواهى قسةكانمان كة ض خةلَك َيك ئيشى‬ ‫ث َيكردووةو دلَسؤز بووة لة ئيشةكةيدا‪،‬هةم‬ ‫لة ِرووى ئةخالقى ثيشةكةي و هةميسان‬ ‫لة ِرووى ت َيطةيشتنى و بةرزكردنةوةى‬ ‫دةعوايةكانى بة ِريَك ث َيكى لة ِرووى ياسا ‪.‬‬ ‫لةقؤناغى س َييةمى ذيانى ئةمزاتة‪،‬ثاش ذيانى‬ ‫ئةفسةرى ثؤليس و ثاريَزةرايةتى‪،‬ئةمجارة‬


‫دةبينين ِروو لة ِرؤذنامةطةرى و ذيانى‬ ‫سياسى كردووة هةربةتة لة شارى كؤية‬ ‫طةورة بووب َيت و يةكةم مذةى م َيذووى‬ ‫بيستب َيت لة ذيانيدا‪،‬ب َيشكة هةستى‬ ‫كوردايةتى بويَرى‪،‬ئةمة ب َيجطة لة ث َيطةى‬ ‫كةسايةتى خؤى و خ َيزانةكةيدا‪،‬بؤية‬ ‫ِرةنطدانةوةيةكى بةه َيز هةيةلة وةرطرتنى‬ ‫مافى ئيتياز و ِرؤذنامةيةكى سياسى‬ ‫سةربةخؤ بة ناوى دةنطى(كورد) (صوت‬ ‫الكورد) كة لةبةغدا دةرض��وو توانى ئةم‬ ‫زاتة طةورةية (‪ )75‬حةفتاو ث َينض ذمارةى‬ ‫َ‬ ‫دابخرى لة اليةن‬ ‫لي دةربضويَن َيت دوايش‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةسةآلتى حكومةتةوة ‪ .‬بةل َى هةر هةستى‬ ‫كوردايةتى ئةم زاتةى َ‬ ‫ثال ث َيوةنا بؤ بةدةست‬ ‫ه َينانى ِرؤذنامةيةك كةبب َيتة سةكؤيةكى‬ ‫ئازاد بؤ طةياندنى دةنطى ميللةتى كورد‬ ‫بة طةلى ع َي ِراق و ِروونكردنةوةى ك َيشةى‬ ‫نةتةوايةتى ميللةتةكةمان بة يةك َيتيدا‪،‬بؤية‬ ‫يةكةم ذمارة لة بةروارى ‪1960/2/9‬دةرضوو‬ ‫دوا ذمارةش كة ذمارة (‪ )75‬بوو لة بةروارى‬ ‫‪ 1961/5/14‬دةرضوو‪،‬كة دوا ثةيام بوو‬ ‫داخ��راوو بةش َيك لة ذيانى ِرؤذناطةرى‬ ‫ك��وردى ث ِركردؤتةوة‪،‬ئةوةتا لةسةرضاوة‬ ‫كورديةكانى دا ضؤن هةلَدةسةنط َي َ‬ ‫نرى و‬ ‫ل َيكؤلَينةوةى لةسةر كراوة ‪،‬كةبة بايةخةوة‬ ‫باسكراوة وةك كت َيبةكانى بة ِريَزان (كاك‬ ‫نةوشيروان مستةفا ئةمين)و(جمال‬ ‫خةزنةدار) (لة ِرابةرى ِرؤذنامةطةرى كورد)‬ ‫يدا‪،‬ياخود لة كتابى (تاريخ الصحافة الكردية‬ ‫في العراق) (جةبار محمد الجبارى)‪...‬‬ ‫هتد كة زؤر بةحورمةتةوة باسى ِرؤلَى ئةم‬ ‫ِرؤذنامةية دةكةن ‪،‬ئةوةتة لة نووسةرى وةك‬ ‫شةهيدى قةلَةم (مامؤستا مةال جةميل ِرؤذ‬ ‫بةيانى ) بةناوى (حسبتك ساهرا فخت )‬ ‫(دةبواية نةخةويى و نووستم ) كة بةواتاى‬ ‫دةبوواية نةخةويى و ئاطادارى و ذيان و‬ ‫ِرةوشى طةلةكةى خؤى بى َتاكو دةست‬ ‫دريَذى نةكريَتة سةرى ئةم وتارة ئا ِراستةى‬ ‫سةركردةى شةهيد (عبد الكريم قاسم)‬ ‫كراوة كة لة كؤتايى ماوةى حوكمةكةى‬ ‫ثاشطةز دةب َيتةوة لة بةلَ​َينةكانى بةرامبةر‬ ‫طةلى كورد و شة ِر هةلَدةطيرس َيتةوة و‬ ‫وآلت بةرةو َ‬ ‫مال ويَرانى دةبات جا لةسةر‬ ‫ئةم وتارة (مامؤستا عمر جالل حةويَزى)‬ ‫يةكسةر بةندةكريَت لة بةنديخانةى‬ ‫مةركةزى بةغداد ماوةيةك دةم َين َيتةوة‬ ‫ئينجا ئازاد دةكريَت‪ِ ،‬راستةوخؤش ضاثخانةى‬ ‫ِرؤذن��ام��ةك��ةش كة لةناوضةى (راس‬ ‫الخيمة)بووة لة شةقامى ِرةشيد دةستى‬

‫َ‬ ‫بةسةردادةطيرى و حكومةت (مصادرة)‬ ‫ى دةك��ات و ِرؤذن��ام��ةك��ةش دادةخ��ات‬ ‫بؤية ِراستةوخؤ مامؤستا (عمر حةويَزى‬ ‫) ثةيوةندى بة شؤ ِرش دةكات و دةض َيتة‬ ‫ِريَزى ث َيشمةرطةى كوردستانةوة و دةب َيتة‬ ‫(دادوةرى شؤ ِرش) لة الى بارزانى نةمرةوة‬ ‫‪،‬ئةوةتا لة ِرؤذى ‪ 1970/1/3‬دةبينين لة ناو‬ ‫وةفدى دانوستان بووة لة َ‬ ‫طةل حكومةتى‬ ‫مةركةزيدا‪ ،‬وةفدى حكومةت ث َيكهاتبوو لة‬ ‫مانةى خوارةوة ‪-:‬‬ ‫‪-1‬س��ةددام حسين مةجيد‪-‬ج َيطرى‬ ‫سةرؤكى (جمليس قيادة الثورة)‪.‬‬ ‫‪-2‬سعدون غيدات –وةزيرى ناوةخؤى‬ ‫ع َيراق ‪.‬‬ ‫‪-3‬عيزةت مستةفا‪-‬وةزيرى تةندروستى‬ ‫ع َيراق‪.‬‬ ‫بةآلم وةفدى شؤ ِرش لةمانةى خوارةوة‬ ‫ث َيكهاتبوون‪:‬‬ ‫بارزانى)‪-‬سةرؤكى‬ ‫‪-1‬كاك(مسعود‬ ‫وةفدةكة‪.‬‬ ‫‪-2‬عةلى سنجارى‪-‬ج َيطرى مةكتةبى‬ ‫سياسى‪.‬‬ ‫‪-3‬عومةر جالل ح��ةويَ��زى‪-‬دادوةرى‬ ‫شؤ ِرش‪.‬‬ ‫َ‬ ‫هةربةتة كة لةطةل وةفدى شؤ ِرش‬ ‫دانراوة بؤ دانووساندن و ضارةسةركردنى‬ ‫ك َيشةى ِرةواى ميللةتى ك��ورد‪ ،‬ديارة‬ ‫ج َيطاى متمانةو ب��اوة ِرى سةركردايةتى‬ ‫ش��ؤ ِرش ب��ووة‪ ،‬دواي��ش لةثاش بةيانامة‬ ‫م َيذوويةكةى(‪ /11‬ئازارى سالَى(‪)1970‬‬ ‫دةطة ِريَتةوة بةغداد بةفةرمانى شؤ ِرش‬ ‫دادةمةزريَتةوة بةياريدةدةرى بة ِريَوةبةرى‬ ‫طشتى لة((مديرية االغاثة العامة)) سةر‬ ‫بةوةزارةتى كارو بارى كؤمةآليةتى‪،‬لةم‬ ‫ثلةية دةم َين َيتةوة تا ِرؤذى ‪1974/3/27‬‬ ‫َ‬ ‫دةكرى بة يةكجارى دةطة ِريَتةوة‬ ‫خانةنشين‬ ‫ثيشةى (ثاريَزةرايةتى )‪،‬واتا لةدواى ئةوةى‬ ‫َ‬ ‫دةكرى دةست بةثاريَزةرايةتى‬ ‫كةخانةنشين‬ ‫دةكاتةوة لةشارى بةغدا لة سالَى(‪)1980‬‬ ‫بؤية يةكجارى مالَةكةى باردةكات و‬ ‫دةطة ِريَتةوة شارى كؤية‪ ،‬كةمالَةكةى‬ ‫لةناوضةى(حاريثية)‪-‬طة ِرةكى(اخلضراء)بووة‪،‬‬ ‫واتا بةيةكجارى طة ِرايةوة ناوكةس وكارو‬ ‫كاتى‬ ‫خ َيزانةكةى تا لة ِرؤذى ‪َ 1988/6/16‬‬ ‫كة سةردانى بةغداد دةكات بؤ وةرطرتنى‬ ‫موضةى خانةنشينيةكةى لةشةقامى‬ ‫ِرةشيد لة ناوضةى (حافظ القاضى) لة كاتى‬ ‫ثة ِرينةوةى لة شةقامةكة سةيارةيةك خؤى‬ ‫لى دةدات و كؤتايى بة ذيانى ديَن َيت‪،‬بؤ‬ ‫َ‬

‫ذمارة ‪12‬‬

‫ِرؤذى دوايى لة ‪ 1988/6/17‬تةرمةكةى‬ ‫دةه َينريَتةوة كؤيةو لةطؤ ِرستانى (باسكى‬ ‫عةرةبيان) بة خاك دةسث َيردريَت‪،‬لة تةك‬ ‫بى دوو‬ ‫لي خؤش َ‬ ‫باوو باثيرانى خؤيدا‪ .‬خوا َ‬ ‫جار خ َيزانى ث َيكه َيناوة واتا دوو ذنى هةيةو‬ ‫هةردووكيان لة ذياندا ماون ‪،‬ذنى يةكةمى‬ ‫ناوى(زيَبة كاكل موراد)ة كة لةجولةكةكانى‬ ‫شارى كؤيةيةو دوو مندالَى هةية لةم‬ ‫ذنة كو ِريَك بة ناوى(يةكتا) كة ثاريَزةر‬ ‫دائةنيشى‬ ‫بوو‪،‬ئ َيستاش لة وآلتى سويد‬ ‫َ‬ ‫‪،‬وةكض َيك بةناوى(ئافتاب) خ��ان كة‬ ‫خ َيزانى(د‪.‬ابراهيم بالَدار) بوو‪ ،‬ئ َيستا ئةويش‬ ‫دائةنيشى بةآلم خ َيزانى‬ ‫لة شارى لةندةن‬ ‫َ‬ ‫دووةمى ناوى (زيَبا كةريم رةش عبداهلل)ية‬ ‫كة لةبنةمالَةى ضةلةبيةكانة بةآلم مندالَى‬ ‫لةم خ َيزانة نيية‪.‬ئةوةى ماوةتةوة تةنها‬ ‫ئةوةندةية كة ئةم كةلَة ِرؤشنبيرو بويَرة‬ ‫قؤناغةكانى ذيانى بةمامؤستاى سةرةتايى‬ ‫َ‬ ‫ماوةيى(‪)7‬سال بة ِريَكردووةو ذيانى‬ ‫بؤ‬ ‫ئةفسةرى ثؤليسى و طواستنوةى ِراذةكةى‬ ‫لةشويَن َيكةوة بؤ شويَن َيكى تر‪ ،‬دوايش‬ ‫ث َي ِرةوكردنى ثيشةى ثاريَزةرايةتى و لةدوا‬ ‫هةنطاويش ِرؤذنامةطةرى و كوردايةتى بووة‪،‬‬ ‫كةبتوانى لةسةرحسابى خؤى ِرؤذنامةيةكى‬ ‫َ‬ ‫َنى خاوةن‬ ‫وةك(دةنطى كورد) دابمةزري َ‬ ‫بنووسى‬ ‫قةلَمى ئازاو ضاونةترسى وتارى ت َيدا‬ ‫َ‬ ‫‪،‬كة ئةمانة هةمووى ج َيطةى سةدان باس‬ ‫و خواسى تر هةلَدةكريَت كة لةسةرى‬ ‫َ‬ ‫بنووسرى و تويَذينةوةى زانستى لةسةر‬ ‫ئةنجام بدريَت لة زانكؤكانى كوردستاندا‬ ‫ئةبى ِرؤذيَك ب َيت تؤزيَك لة خةرمانى‬ ‫‪،‬كة َ‬ ‫كةلَكة بووى ئةم شارة ديَرينة هةلَبدلريَتةوة‬ ‫لة اليةن كةسانى زاناو خةمخؤر بؤ ئةوةى‬ ‫ثى شاد بكريَت لة هةموو‬ ‫نةوةى داهاتووى َ‬ ‫ِروويةكةوة ‪ .‬بؤية لة كؤتايش تةنها حةز‬ ‫دةكةم ئاماذة بة سالَى لةدايك بوونى ئةم‬ ‫زاتة طةورةية بدةم كة دوو ذمارةى جياواز‬ ‫هةية بؤ سالَى لةدايك بوونةكةى بةقسةى‬ ‫كضةكةى ب َيت كة ناوى (ئافتاب) خانة ئةلَ َى‬ ‫سالَى لةدايك بوونى باوكم سالَى(‪ 1911‬ز)‬ ‫‪،‬بةآلم مامؤستاى طةورة (م‪.‬كةريم شارةزا)‬ ‫نووسيويةتى كة سالَى(‪ )1908‬سالَى لةدايك‬ ‫بوونيةتى ‪،‬ضونكة لة وتارةكةى مامؤستا‬ ‫شارةزا نووسراوة (عومةر جالل حةويَزى)‬ ‫سالَى (‪ )1908‬لة دايك بووةو س َييةمين‬ ‫كو ِرى باوكى بووة كة هاتؤتة دونياوة‪،‬بؤية‬ ‫ِراى دووةم زياتر ثةسةند دةكريَت لة ِرووى‬ ‫زانستيةوة‪.‬‬

‫شوباتي ‪2011‬‬

‫‪29‬‬


‫ليَثرسراوى فةرمانطةى ئاوى كؤية‪:‬‬ ‫*بيرة كشتوكالَيةكانى حةمامؤك‬ ‫كاريطةريان لةسةر سةرضاوةى‬ ‫حةمامؤك كردية‬ ‫لةضاوث َيكةوتنى طؤظارى كةكؤندا بة ِريَز‬ ‫ل َيثرسراوى فةرمانطةى ئاوى كؤية ئاماذة‬ ‫بة هؤكارةكانى كةم ئاوى دةدات لة كؤيةو‬ ‫هةروةها باس لة ب��ةرةو ث َيشضوونةكانى‬ ‫ث ِرؤذةى ئاوى بؤطد‪-‬كؤية دةكات و ضةندين‬ ‫باس و طرفتى ترو ثالنةكانى خؤيان دةخاتة‬ ‫ِروو دةربارةى كارو ضاالكيةكانيان‪.‬‬ ‫ث‪:‬لةكؤية زي���ادة ِرؤى زؤر دةكريَت‪،‬‬ ‫ضةندين بةرثرس هةن هيض حساب َيك‬ ‫بؤ ياساو ئةوجؤرة شتانة ناكةن‪ ،‬هةروةها‬ ‫خةلَك َيكى زؤر لةكؤية بةزيادة ِرؤيى ئاوى‬ ‫ِراك َيشاوة‪ ،‬ئايا ئ َيوة بؤ ئةوجؤرة خةلَكانة‬ ‫بةرنامةوثالنتان ضى ية؟‬ ‫و‪ :‬لةث َيشةكيدا بةخ َيرهاتنتان دةكةم‪،‬‬ ‫طؤظارى كةكؤن يةك َيكة لةوطؤظارانةى‬ ‫كةلةكؤية دةردةض�� َي��ت ل��ةب��ةرئ��ةوةى‬ ‫لةك َيشةوطرفتةكانى شارةكةو هاوآلتيانى‬ ‫شارةكة دةكؤلَ​َيتةوة وةتاكة حاكمى شارى‬ ‫كؤيةشة كةوا كةموكو ِريةكانى بة ِراشكاوى‬ ‫نيشانى ل َيثرسراوانى كؤية دةدات ض لةناوخؤى‬ ‫بى‬ ‫كؤية ب َيت ض لة س��ةرةوةى خؤمانةوة َ‬ ‫لة مستةوابةرزةكانى حكومى و حيزبى‪،‬‬ ‫بةنيسبةت ئاويش كؤية ك َيشى ئاوى هةية‬ ‫ضونكة ث ِرؤذةى ئاوةكةى هى سالَى ‪1982‬‬ ‫كة ئةوكاتة كؤية(‪)1825‬ئيشتراكى ئاوى‬ ‫هةبووة وة وشكة سالَى نةبووة سةرضاوةى‬ ‫ئاوى حةمامؤكيش هةبووةو كاريَزةكانيش‬ ‫َ‬ ‫هةبووينة َ‬ ‫بةسال و لةدواى ِراثةرين‬ ‫سال‬ ‫كؤية بةرةو فراوانى ِرؤيشتية ئةو ئاوةى‬ ‫هةيةتى وردةوردة كةمبؤتةوة ث َيضةوانة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ِراس��ت ك��ردن��ةوةى مةعيشةت‬ ‫وث َيشكةوتنى كؤية‪ ،‬دروستكردنى خانووبةرةو‬ ‫دام و دةزطاى حكومى و كردنةوةى بينايةو‬ ‫زيادبوونى خويَندنطاو نةخؤشخانةكان و و‬ ‫زانكؤو ثةيمانطاكان و كارطةكان و ناوضة‬ ‫َ‬ ‫دةوى‪،‬‬ ‫ثيشةسازيةكان كةئاوى زؤري��ان‬ ‫ئةوئاوةى ئ َيستا هةية بةو ِريَذة كةمةشةوة‬ ‫هى سالَى ‪ 1982‬كة كؤية ‪ 1825‬ئيشتراكى‬ ‫هةبووة‪ ،‬بةآلم ئيستا (‪)15000‬ئيشتراكى‬ ‫ئاو هةية جطة لةزانكؤوثةيمانطاكان و‬ ‫نةخؤشخانةكان كة ئةوانة حةوزى ئاويان‬ ‫‪30‬‬

‫هةية ِرؤذانة بةكؤى هةموويان‬ ‫دةب��ى (‪)1500‬م‪ 3‬ئاويان‬ ‫َ‬ ‫بدةينى ه��ةروةه��ا ضةند‬ ‫َ‬ ‫اليةن َيكى ترمان هةية‬ ‫دةب���ى خزمةتكارى‬ ‫َ‬ ‫ئةوانيش بين و ئاطامان‬ ‫بي‪ ،‬ئةوئاوةى‬ ‫ل َييان َ‬ ‫ئ َيستا بةرهةم ديَت‬ ‫بةشى هيض هاوآلتيةك‬ ‫ناكات بةستانداردى‬ ‫دةبى(‪)250‬ليتر ئاو دابين بكريَت‬ ‫جيهانى َ‬ ‫بؤهةر هاوآلتييةك‪ ،‬كةضى ئ َيمة بة (‪)48‬‬ ‫سعات دةتوانين تةنها (‪ )1‬سعات ئاو بدةين‬ ‫ئاخر (‪ )1،5‬سعات لةهاويندا‪ ،‬هؤكارةكةى‬ ‫دةطة ِريَتةوة بؤ ئةمانة‪ :‬يةكةم‪ :‬سةرضاوةى‬ ‫ئاوةى حةمامؤك و كاريَزةكان ووشك بوون‬ ‫سالَى ِراب��ردوو تةنها بؤماوةى دوو مانط‬ ‫ذيانةوة‪ ،‬دووةم‪:‬دابةزينى ئاستى ئاوى بيرةكان‬ ‫سى يةم‪:‬ووشك‬ ‫هةرضةندة بيرى ترمان ل َيداوة‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫بوونى زؤربةى بيرةكان‪ ،‬ضوارةم‪:‬ظؤلتيةى‬ ‫كارةبايى كةكاريطةرى زؤرى هةية كات َيك‬ ‫كارةباى ناوشاروطوندةكان دةدةنةوة يةكسةر‬ ‫ظؤلَتيةى كارةبايى دادةبةزيَت بؤ(‪-340‬‬ ‫دةب��ى مؤليدة ث َيبكةين‬ ‫‪ ، )320‬ئيدى‬ ‫َ‬ ‫هةردةقيقةيةك كارةبا دةكوذي َيتةوة(‪)6‬م‪3‬‬ ‫دةضى ئينجا حساب بكة كة‬ ‫ئاومان لةدةست‬ ‫َ‬ ‫ثي دةكةى‬ ‫كارةبا دةكؤذيَتةوة دةضى مؤليدة َ‬ ‫َ‬ ‫دةوى كةدةكاتة(‪)60‬م‪ 3‬ئاو لة‬ ‫(‪)10‬دةقةى‬ ‫دةست من دةض َيت‪ ،‬لةو سعاتةى كارةباش‬ ‫هاتةوة بةهةمان ش َيوة ديسان (‪)15-10‬‬ ‫َ‬ ‫دةوى واتا لة سعات َيك نيو‬ ‫دةقةى ترت‬ ‫سعاتت ِرؤيشت هةمان ب ِر ئاوت لةدةست‬ ‫ثي‬ ‫دةبى مؤليدةى َ‬ ‫دةضى‪ ،‬ياخود زؤرجار َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةبى‪ ،‬ضونكة‬ ‫كةم‬ ‫كارةبا‬ ‫تيةى‬ ‫ظؤل‬ ‫كة‬ ‫بكةى‬ ‫َ‬ ‫سو ِرانى ماتؤرةكان ناطاتة ئاستى خؤى ئاو‬ ‫َ‬ ‫قةسرى‬ ‫بةسةر ناخات بؤية لةطة ِرةكةكانى‬ ‫و حةمامؤك هةتا مؤليدةمان بةكارنةه َينا‬ ‫بةكارةبا ك َيشةى ئةم دوو طة ِرةكة ضارةسةر‬ ‫نةبوو كةمؤليدةمان بةكاره َينا ئاو ضووة‬ ‫ئاخيرى مالَةكان‪ ،‬ئةوة ذيَرخان َيك دةربارةى‬ ‫َ‬ ‫هةندى كةس‬ ‫ئاوى كؤية‪ ،‬ئاويش كةكةم بوو‬

‫هةنديك‬ ‫جار شةوانة‬ ‫دةست كارى بؤ ِريةكةى ئاوى خؤى دةكات‪،‬‬ ‫َ‬ ‫دةيةوى ئاوى‬ ‫بةهةموو ش َيوةيةك خةلَك‬ ‫شى ضونكة ئةوسعاتة‬ ‫دوو قات بؤخؤى ِرابك َي َ‬ ‫ئاوةى كةدةدريَتة هاوآلتيان بةشى ناكات‬ ‫ثى كردوة‪،‬‬ ‫هةروةك لةسرةوة ئاماذةمان َ‬ ‫ك َيشةكة دةطة ِريَتةوة بؤئةوى كةئاوى‬ ‫بؤطد‪-‬كؤية تا تةواونةب َيت ك َيشةى ئاو‬ ‫ضارةسةر ناب َيت ئةوكاتة ئةطةر هاوآلتيان‬ ‫هاوكارمان بن و تةوافة بةكاربه َينن ئةوا‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫ئةو ضوارحةوزةى كة هةية لةكؤية‬ ‫حةوزة كؤنةكةى تةق تةق وامان داناوة‬ ‫كةئاوةكة دةورانى بكات لةناو حةوزةكان‬ ‫شةبةكةى ئاويش كرايةوة ئةوكاتة ِرؤذانة(‪-8‬‬ ‫‪)10‬سعات ئاو بةبةردةوامى ديَت ئةطةر زياتر‬ ‫هاوكاربن و ئاستى ِرؤشنبيرى بةكاره َينانى‬ ‫ئاو بةرزب َيتةوة بةتاكيد ت��ا(‪ )25-20‬سالَى‬ ‫نابى و‬ ‫تر ث َيويستمان بة هيض ب ِريَكى ترئاو َ‬ ‫ث ِرؤذةكؤنةكةشمان تاقةى ئينتاجى كردؤتة‬ ‫دوو قات‪ .‬بؤية دةست دريَذى كردنة سةر‬ ‫تؤ ِرى ئاو دةطة ِريَتةوة سةر بةشنةكردنى‬ ‫ئةوئاوةى كة هةية‪.‬‬ ‫ث‪ :‬ضارتان ضية بؤئةوانةى زيادةرؤيى‬ ‫دةكةن؟‬ ‫و‪ :‬بؤزيادةرؤيى بةهةموو جؤرةكانيةوة‬ ‫َ‬ ‫تاوتوى كراوةو ئامادة كراوة‬ ‫ياساى سزادان‬ ‫دةرضى كة بةطويَرةى‬ ‫ثى‬ ‫َ‬ ‫بةس ماوة فةرمانى َ‬ ‫قةوارةى زيادةرؤيةكةى سزاى تياية (‪)12‬‬ ‫ب ِرطةية‪ ،‬وةسزاكةى لة (‪)150000‬دينار‬ ‫دةست ث َيدةكات تا (‪)6‬مانط بةندكردن لةسةر‬ ‫ئةوانةى كةزانياريمان هةيةبةم ش َيوةية كة‬


‫ئةم ك َيشةية ك َيشةى زؤربةى كوردستانةو‬ ‫ضارةسةرى زؤربةى زيادة ِرؤيةكان دةكات‪.‬‬ ‫ث‪:‬لةضؤنيةتى بةردانةوةى ئاو كاتةكة‬ ‫دي��ارى كراو نيية ِرؤذ هةية سةعات(‪)9‬‬ ‫ى بةيانى و ِرؤذيَكى تر دةب َيتة(‪)12‬ى‬ ‫نيوة ِرؤ‪ِ ،‬رؤذيَكى تر دةب َيتة(‪)5‬ى ئ َي َ‬ ‫وارى‪ ،‬ئةمة‬ ‫هؤكارةكةى ضى ية؟‬ ‫و‪:‬لةمانطى(‪4‬و‪)5‬تةسبيت كرابوو سعاتى‬ ‫خؤت دياربوو جطة لةطة ِرةكى حةمامؤك و‬ ‫َ‬ ‫قةسرى كة لةسةر بيرةكانن كةموتةعةليقن‬ ‫بة بارى كارةبايى و شكستى بيرةكان باقى‬ ‫ترى كؤية لة (‪ 3/19‬تا ‪)6/1‬ى سالَى ِرابردوو‬ ‫جةدوةل سابت بوو‪ ،‬شةوانة ئاوى تةق تةقمان‬ ‫خةزن دةكرد لةم ماوةيةى سةرضاوةى ئاوى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل بيرةكان‬ ‫حةمامؤك و كاريَز ذيابؤوة‬ ‫ث َيمان ئاودةدا‪ ،‬هؤكارةكةى بؤئةوة دةطة ِريَتةوة‬ ‫ئةوئاوةى ئ َيستا بؤت َ‬ ‫دى سةرضاوةكةى ئاوى‬ ‫تةق تةقة لةويَوة َ‬ ‫دى و تةوزيع دةب َيت خةزن‬ ‫لى قةتع‬ ‫كةكارةبات‬ ‫نةبوو‪،‬‬ ‫نابى كة خةزن‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةبى‬ ‫بوو يا خةلةل َيك دروست بوو ئاو قةتع َ‬ ‫دةبى‬ ‫لةكؤية‪،‬خؤ هةواى نادةية خةلَكى‬ ‫َ‬ ‫كةينى ئاو هاتةوة شةبةكة‬ ‫ئاوةكةى ِرابطرى‬ ‫َ‬ ‫ث ِربوو ئينجا دةست بة دابةشكردنى ئاو‬ ‫بكةيةوة‪ ،‬ضةندين جار شةوانة موشكيلةمان‬ ‫دةبى و كارةبا دةكوذيَتةوة‪ ،‬بةآلم‬ ‫بؤ دروست َ‬ ‫ئ َيستا لة(‪)11‬ى شةو تا(‪)8‬ى بةيانى نيوةى‬ ‫ماتؤ ِرةكان دةكوذيَنينةوة بؤضى؟ضونكة‬ ‫لةسةرةتاى مانطى(‪)11‬وة حةوزةكةى ثشتى‬ ‫صناعةى ث ِر ببوو لةسةرى ِرذابوو‪ ،‬مةسةلةكة‬ ‫ضى ية خةرجى ئ��اوى ِرؤذان��ةى خةلَك‬ ‫كةمبؤتةوة زوو بةلوعةكانيان دةطرنةوة كة‬ ‫ئاو دةض َيتة ناوشةبةكةى و كةث ِربوو دةض َيتة‬ ‫ناوحةوزةكةى تةق تةق واى ل َي َ‬ ‫دى خةزن‬ ‫دةبى ئ َيستا كةدةتوانم بلَ َيم نيوةى تةسبيتى‬ ‫َ‬ ‫كات كرايتةوة ضونكة بةيانيان خةزنى‬ ‫ئاومان دةب َيت لةحةوزى تةتةقى كات َيك‬ ‫خةزنى تةق تةق نةما هةر شكست َيك ِرووبدا‬ ‫َ‬ ‫دةكةوى‪ ،‬ئةوحةوزانةى‬ ‫سةعات َيك ئاو دوا‬ ‫كةدروستكراون بؤمةشروعة نويَيةكة بؤئةوةى‬ ‫ئاو خةزن بكةين ئينجا تةوزيعى بكةين‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بكرى ئةطةر‬ ‫بى و تةوزيع‬ ‫نةك يةكسةر َ‬ ‫دةبى ئةطةر‬ ‫سابت‬ ‫جةدةول‬ ‫خةزنت هةبوو‬ ‫َ‬ ‫نةبوو وة بة طويَرةى ت َيكضونةكةى ثاش و‬ ‫َ‬ ‫دةكةوى هؤكارى ثاش و ث َيشةكةش‬ ‫ث َيش‬ ‫كارةبايى و شكست و ميكانيكية‪.‬‬ ‫ث‪:‬باست لةكةمبوونى ئاوى حةمامؤك‬ ‫كرد َ‬ ‫لي‬ ‫لةوى كؤمةلَ​َيك بيرى كوشتوكالَى َ‬ ‫دراوة واتا باخضةوانةكان بيريان ل َيداوة ئةو‬ ‫بيرل َيدانة كاريطةرى نةبووة لةسةر بيرةكانى‬

‫ث ِرؤذةى ئاوى كؤية؟‬ ‫و‪:‬نةخ َير‪،‬نةخ َير‪ ،‬تأسيرى لةسةر بيرةكان‬ ‫نيية‪ ،‬بةس تأسيرى لة سةرضاوةى ئاوى‬ ‫حةمامؤكى كرد بةلَ َى‪ ،‬بةس بةحةديَكى كةم‬ ‫َ‬ ‫كردى‪.‬‬ ‫ث‪:‬بؤ نموونة ئاويَكتان هةبوو كاريَز بوو‪،‬‬ ‫بيرة كوشتوكالَيةكان كاريطةرى هةبوو؟‬ ‫و‪:‬ن��ةخ� َي��ر‪ ،‬ضونكة قوآليى بيرةكان‬ ‫هيضى ل��ة(‪)120‬م كةمتر نيية تةبةقاتى‬ ‫ئاوى (ثالسثى ية) بؤنموونة بؤئاوى كاريَزو‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫حةمامؤكى لةسالَى(‪)1996‬دا‬ ‫كانى‬ ‫َ‬ ‫ِريَكخراوى(‪)S.E.F‬ى بةريتانى خةت َيكى ترى‬ ‫ئاومان ه َينابؤكؤنت ِرؤلى(‪)60‬سم كةبةهاربوو‬ ‫نةماندةتوانى ئيشى لةسةر بكةين ئاوةكة‬ ‫لةسةر بوو دانةبةزي ئ َيستاش شويَنى‬ ‫مةنهؤلَةكةى ماوة خؤرى سورمان ه َينا‬ ‫َ‬ ‫نايلؤني ئينجا توانيمان كؤنت ِرؤلى‬ ‫لةطةل‬ ‫َ‬ ‫ئاوى شويَنى مةنهؤلَةكة بكةين‪.‬‬ ‫ث‪:‬واتا بيرةكانى خوارتر كاريطةريان هةية‬ ‫لةسةر بيرةكانى سةروتر؟‬ ‫و‪:‬بةتاكيد ضونكة ي��ةك تةبةقةية‬ ‫َ‬ ‫حةمامؤكى‪،‬‬ ‫لةطةل تةبةقةى سةروضاوى‬ ‫َ‬ ‫بؤية نةيانه َيشت ئ َيمة بةالى سةرضاوةى‬ ‫حةمامؤكى بيرل َيبدةيين‪ ،‬جيؤلؤجى هات‬ ‫َ‬ ‫طوتى ب ِرؤن بةالى ضيا ل َييبدةن بةآلم لةو‬ ‫بةرةى نا‪.‬‬ ‫ث‪:‬ض��ؤن ِريَطايان بةخةلَك دا كةبير‬ ‫لةخوارتر ل َي َ‬ ‫بدرى؟‬

‫ث ِرؤذةى ئاوى‬ ‫بؤطد‪-‬كؤية‬ ‫بةرةو ثيَش‬ ‫ضووة وة(‪)85%‬ى‬ ‫ث ِرؤذةكة تةواو‬ ‫بووة‬

‫و‪:‬بؤئةمة ليذنةيةك هةبوو لة قايمقاميةت‬ ‫و سةرضاوةكانى ئاو و شارةوانى‪ ،‬ئةوان‬ ‫ليذنةى ِريَطة ث َيدان بوون بؤل َيدانى بير‪.‬‬ ‫ث‪:‬دوا قسةت ضية؟‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫و‪:‬دةمةوى ئةوة بةهاوآلتيان بل َيم كةئاوى‬ ‫بؤطد‪-‬كؤية لةبةرةوث َيش ض��وون داية‬

‫ذمارة ‪12‬‬

‫َ‬ ‫طوى بةديعايةى خةلَك مةدةن كةدةلَ​َين‬ ‫ث ِرؤذةكة ئ��اواى ل َيهات بؤ ِريةكة بضوك‬ ‫بوويتةوة‪ ،‬ضونكة هةموو دلَسؤزانى كؤية‬ ‫هاوكارمانن ل َيثرسراوانى حيزبى و حكومى‬ ‫و ثشتطيريشمان دةكةن كات َيك سةردانى‬ ‫ج َيطاى ثلةبةرزةكان دةكةين‪ ،‬لةم ماوةيةى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ليذنةى ثالندانان لةسةر‬ ‫ِرابردوودا‬ ‫كةشفى ئيزافةى ئةو مةشروعة كؤبووينةوة‬ ‫طؤ ِرانكارى تةكنؤلؤجى نويَمان بؤكردية‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫بؤكؤنت ِرؤلكردنى حةوزةكانى كؤية‬ ‫ث ِرؤذةكانى داوداوةو كؤية كةذووريَكى‬ ‫كؤنت ِرؤل دادةن َيين بةقةمةرسناعى كؤنت ِرؤلى‬ ‫كردنةوةى قفلَة ِرةئيسيةكان دةكةين‪،‬‬ ‫دةبى بؤخؤى قفلَةكةى‬ ‫كةحةوزيَك ث ِر َ‬ ‫بطريَتةوة بؤئةوةى ك َيشةكان كةمب َيتةوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫دةوى و ئيشةكان‬ ‫كارمةندى كةمى‬ ‫بؤخؤى دة ِروات بةبةردةوامى‪ ،‬ئةم شتانة‬ ‫بةجى كراية دةرب��ارةى ثةمثوو‬ ‫هةموو ج َي َ‬ ‫مؤليدةو حةوزةكان‪ .‬هةروةها نزيكةى (‪)80‬‬ ‫كم شةبةكاتى ئاومان كردية لة ناو شارو‬ ‫دةوروبةرى بؤ ئةوةى ئامادةب َيت بؤ ث ِرؤذة‬ ‫نويَيةكة‪ ،‬وة زؤر ث ِرؤذةكة بةرةو ث َيش ضووة‬ ‫وة(‪)85%‬ى ث ِرؤذةكة تةواو بووة ضاوة ِروانى‬ ‫هاتنى ثةمثةكان دةكةين كةتايبةتن بةم‬ ‫َ‬ ‫دةكرى لة كؤتايى‬ ‫ث ِرؤذةية لة ئةلَمانيادروست‬ ‫َ‬ ‫دةبى بةطويَرةى‬ ‫مانطى (‪)4‬ى‬ ‫ئةمسال تةواو َ‬ ‫َ‬ ‫طريَبةستى كؤمثانياى دروستكةرو بةل َين‬ ‫دةرى ث ِرؤذةكة وةهؤى دواكةوتنى طة ِرايةوة‬ ‫بؤ ثةسندكردنى دةرخستةى سةربار ضونكة‬ ‫هةنديَك كارى زيادمان بؤكرد تاكو ئاوى‬ ‫ث ِرؤذةكة كؤنت ِرؤلى طوندى تؤبزاوا بكات‬ ‫لةطةلض تةواو بوونى ئةم ث ِرؤذةية بيرةكان‬ ‫هةموو ِرادةطرين و ئةمةش دةب َيتة هةردوو‬ ‫ث ِرؤذةى كؤن َ‬ ‫ونوى و دةبنة تاكة سةرضاوةى‬ ‫َ‬ ‫جى‬ ‫ئاوى كؤية ئةطةر بةخ َير تون َيلةكةش َ‬ ‫بةجى كرا دةتوانين ئاو بطةي َينينة ضنارؤك‬ ‫َ‬ ‫‪ .‬هةروةها سوثاسى طؤظارةكةتان دةكةين‬ ‫كةهاوكاريمان دةكةن لة ث َيدانى زانيارى‬ ‫بةجى ‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ث‪:‬ب��اس��ى ت��ةك��ن��ؤل��ؤذي��اى ن��ويَ��ت‬ ‫كرد؟ئةمةلةهيض شويَن َيكى ترهةية؟‬ ‫و‪:‬بةلَ َى هةية بةآلم بةكار نةهاتية ئ َيمة‬ ‫بةكارى دةه َينين كة ث َيك ديَت لةذووريَك‬ ‫كةكؤنت ِرؤلى هةموو حةوزو قوفلَةكان بكات‪،‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل نةبوو بةآلم زيادمان كرد‪،‬‬ ‫ئةمةى‬ ‫َ‬ ‫هةنديَك خةلك هةن قسةمان لةسةر دةكةن‬ ‫بى بنةما ئ َيستا ئةو جؤرة كةسانة‬ ‫قسةى َ‬ ‫َ‬ ‫لةئيدارة الدراينة بؤية قسة لةسةرخةلكى تر‬ ‫دةكةن‪.‬‬

‫شوباتي ‪2011‬‬

‫‪31‬‬


‫كورتةيةك لةذيانامةى دادوةرى قةزاى كؤية‬ ‫(دكتؤر همداد مجيد على مةرزانى)‬ ‫تايبةت بةكةكؤن‬ ‫بةشى يةكةم‬ ‫لةمانطى جؤزةردانى سالَى‪ 1970‬لةطوندى‬ ‫شيواشؤكى طةورة هاتوومةتة دنياو ذيانى‬ ‫منالَيم ل� َ‬ ‫�ةوى بةسةربردووة لةدواييدا‬ ‫ضومةتة خويَندن ل��ةالى مةالعوسمان‬ ‫شيواشؤكى‪ ،‬دووج��زوو قورئانم لةالى‬ ‫ئةوخويَندووة لةدواييدا بةهؤى بةرثابوونى‬ ‫شؤ ِرشى ئةيلول مةالعوسمان ب��وو بة‬ ‫ثى‬ ‫ث َيشمةرطةو منيش كةسنةبوو دةرسم َ‬ ‫بلَ َى و لةخويَندن داب� ِرام وة لةبةرئةوةى‬ ‫تاقانةبووم دايكوباوكم ِرازى نةبوون بضم‬ ‫بؤطوندى ئيلنجاغ بؤخويَندن‪ ،‬ضونكة تةنيا‬ ‫لى بوو‪ .‬وة‬ ‫طوندى ئيلنجاغ قوتابخانةى َ‬ ‫دايكوباوكم لةبةرئةوةى ث َينج كضيان هةبوو‬ ‫تةنيا من كو ِر بووم زؤر دلَيان بةمنةوة بوو‪.‬‬ ‫لةدواى نسكؤى شؤ ِرشى ئةيلول بؤيةكةمجار‬ ‫قوتابخانة لة وندى شيواشؤك كرايةوة‬ ‫ل��ةس��ةردةس��ت��ى م��ام��ؤس��ت��اى ب��ة ِريَ��ز‬ ‫ض��ةت��ؤح��ةويَ��زى ئ��ةن��دام��ى ث َيشوى‬ ‫سةركردايةتى(ى‪.‬ن‪.‬ك)و مامؤستا دلَثاك‬ ‫عبدالرحمن ِرووتة هةردووكيان خةلَكى‬ ‫شارى كؤية بوون لةسالَى‪ ،1977‬وة من‬ ‫يةك َيك ب��ووم لةقوتابية زيرةكةكانى‬ ‫طوندةكةمان كةبةردةوام هةولَم دةدا زالَبم‬ ‫بةسةرقوتابية زيرةكةكانى تر كةهةنديَك‬ ‫قوتابى زؤرزي��رةك هةبوو لةثؤلةكةمان‬ ‫بةناوى(صباح عزيز) كةمالَيان ضووة هةول َير‬ ‫نةى توانى خويَندن تةواوبكات و(صالح‬ ‫كريم فتاح) ئ َيستا مامؤستاى بابةتى‬ ‫ئينطليزية لةيةك َيك لةقوتابخانةكانى‬ ‫كؤيةو( ِريَبازهباس) كةكو ِرى خالَم بوو‬ ‫ئامادةيى بازرطانى تةواوكردو لةدواييدا‬ ‫ثةيمانطاى تةكنيكى كؤية بةشى كارط َي ِرى‬ ‫ياسايى تةواوكردوو لةدواييدا كؤل َيذى‬ ‫ياساى زانكؤى سل َيمانى تةواوكرد‪ .‬ثاش‬ ‫ئةوةى ثؤلى يةكةمى سةرةتايم تةواوكرد‬ ‫َ‬ ‫لةوى‬ ‫مالَمان ضوو بؤشارى هةول َيرو‬ ‫لةقوتابخانةى س َيتاقان قؤناغى سةرةتايم‬ ‫تةواوكرد كة ئةوكات مامؤستايةكى كؤيى‬ ‫بةناوى(عبدالخالق عالْ الدين) ياريدةدةرى‬ ‫بة ِريَوةبةرو مامؤستاى كورديمان بوو‪.‬‬ ‫لةسالَى‪ 1983‬لةقوتابخانةى ناوةندى‬ ‫سى‬ ‫ضيمةن وةرطيرام كة ل��ةوة ث َيش َ‬ ‫مامؤستاى شارى كؤية دةرسيان ث َيدةوتم‬ ‫‪32‬‬

‫دكتؤر هيمداد مةجيد عةلي مةرزاني‬ ‫يةك َيكيان بةناوى مامؤستا(ش َيركؤ)وانةى‬ ‫أومربلى)‬ ‫ك��وردى و مامؤستا(صالح‬ ‫َ‬ ‫مامؤستاى بيركارى و مامؤستا(عبدالرحمن)‬ ‫وةرزش كةخةلَكى طوندى ئيلنجاغ بوو‪.‬‬ ‫سالَى‪ 1986‬لةئامادةيى كوردستان وةرطيرام‬ ‫كةلةويَش ضةندمامؤستايةكى كؤية وانةيان‬ ‫ث َيطوتووم لةوانة مامؤستا ئازاد فقى رسول‬ ‫مامؤستاى فيزياو مامؤستا جميل عيساكريم‬ ‫مامؤستاى جوطرافياو مةسيحى طوندى‬ ‫هةرمؤتةو ثياويَكى كوردثةروةربوو‪ .‬تةنانةت‬ ‫ِرؤذيَك داواى ل َيكردين كةدةب َيت ِراثؤرت َيك‬ ‫بنووسين لةسةر ئةوطوندةى ل َيى لةدايك‬ ‫بووين بةمةرج َيك ل��ة ِرووى ئابورى و‬ ‫كؤمةآليةتى و م َيذوويى و جوطرافى و‬ ‫ِريَطاوبان وكانى و كانياوةكان و ويَنةيةكى‬ ‫فؤتؤطرافى طوندةكة‪ ،‬ب��ةآلم يةك َيك‬ ‫لةقوتابيةكان ثرسى مامؤستا طوندةكةى‬ ‫من تةختكراوة مامؤستا جميل ووتى‪:‬‬ ‫َ‬ ‫دادى‬ ‫دةب َيت ئاوةدانى بكةينةوة ِرؤذيَك‬ ‫هةموو ئةوطوندانة ئاوةندان بكريَنةوة‪.‬‬ ‫كات َيك ثؤلى ضوارةمى ئامادةيم تةواوكرد‬ ‫لةبةرئةوةى بةشى ويَذةيى نةكرايةوة‬ ‫لةئامادةيى كوردستان بؤية ضووم بؤئامادةيى‬ ‫ِرزطارى كو ِران كات َيك لةويَذةيى وةرطيرام‬ ‫لةباوكميان ثرسى بوو هيمداد لةض بةش َيك‬ ‫َنى ئةويش ووتبوى ويَذةى طوتبويان‬ ‫دةخوي َ‬ ‫ثي نايةو لةكؤل َيذى‬ ‫ياساى‬ ‫كؤل َيذى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫وةردةطيرى باوكم هاتةوة‬ ‫هونةرةجوانةكان‬ ‫زؤرل َيم توو ِرةبوو طوتى بةم ش َيوة كو ِر‬

‫بةخ َيوبكةو ئةويش بب َيتة ضاوةش بؤية‬ ‫دةب َيت بةيانى بضيتة بةشى زانستى‪ ،‬بةآلم‬ ‫بى توانيم قةناعةت بةباوكم‬ ‫هةرضؤن َيك َ‬ ‫ب َينم كةبةشى ويَذيى تةواوبكةم‪ ،‬بةآلم‬ ‫باوكم ناحةقى نةبوو‪ ،‬ضونكة خزمةكان‬ ‫بةباوكميان دةوت بؤ لةقوتابخانة دةرى‬ ‫ثى بكةى تةنانةت ضةند‬ ‫ناه َينى و كريَكارى َ‬ ‫تيروتونجيان دةهاويشت دةيان طوت ضؤن‬ ‫ك��و ِرى ثياويَكى هةذارونةخويَندةوار‬ ‫َ‬ ‫وةردةطيرى‪ ،‬بةآلم باوكم‬ ‫لةكؤل َيذى ياسا‬ ‫بةبةردةوام دةيطوت نةمردبام هيمداد ببواية‬ ‫بة مةالوكةواوسةلَتةى مةالى لةبةربكرداية‬ ‫من إسراحةتم دةك��رد‪ .‬كةثؤلى شةشم‬ ‫تةواوكرد (على كويَخا ِرةحيمى طؤثتةثة)‬ ‫داواى ل َيكردم بضمة كؤل َيذى شةريعة‪،‬‬ ‫ضونكة خؤى ثياويَكى نويَذكةرو بةدين بوو‪.‬‬ ‫لةسالَى‪ 1989‬ثؤلى شةشةمى ئامادةيم‬ ‫ت��ةواوك��ردو ت َيكراي نمرةكانم‪ %84‬بوو‬ ‫لةكؤل َيذى ياساى زانكؤى كوفة وةرطيرام‬ ‫لةشارى حلة ئةوكاتة باوكم مةولوديَكى‬ ‫طةورةى كرد بةبؤنةى وةرطيرانم لةكؤل َيذى‬ ‫ياسا‪ ،‬بةآلم بةداخةوة هةنديَك لةخزمةكان‬ ‫ئةوانةى ث َيشتر قسةيان دةكرد ئةوجارة‬ ‫بةباوكميان دةطوت تؤ ناتوانى هيمداد‬ ‫بةخ َيوبكةى لةكول َيذ‪ ،‬ب��ةآلم باوكم‬ ‫خانووةكةمانى كرد بةدووبةش و بةش َيكيانى‬ ‫بةكريَدا‪ ،‬بؤئةوةى من بةكريَى ئةوخانووة‬ ‫خويَندن تةواوبكةم‪ .‬ثاش ئةوةى مولود‬ ‫خويَندنةوة تةواوبوو باوكم منى برد بؤطةراج‬ ‫بؤئةوةى بة ِريَم بكات بؤبةغدا منيش قةت‬ ‫بةغدام نةبينى بوو وةعةرةبيم نةدةزانى‬ ‫باوكم سوارى ثاس َيكى مةنشةئةى كردم و‬ ‫خؤى ضاوةريَى دةكردو دةهاتة ناوثاسةكةو‬ ‫َ‬ ‫خوارى و دةطرياو دةى طوت من‬ ‫دةضووة‬ ‫تةنيا تؤم هةية دةب َيت زؤر وورياى خؤت‬ ‫بيت‪ .‬ب��ؤدواج��ار كةهاتةوة ناوثاسةكة‬ ‫دووثاكةتى جطةرةى سؤمةرى بولَطارى‬ ‫بؤك ِريم و ووتى جطةرةبخؤ‪ ،‬ضونكة من نةم‬ ‫ه َيشتووة جطةرة بخؤى با لةسةردلَم نةب َيتة‬ ‫َ‬ ‫بةسةربى دلَم ث ِربوو‬ ‫طرى نةوةك شت َيكت‬ ‫َ‬ ‫لةخةفةت و ضاوم ث ِربوو لةطريان‪ ،‬ضونكة‬ ‫قسةكةى باوكم زؤركارى ت َيكردم كات َيك‬ ‫ب��ة ِر َى كةوتين لةناوثاسةكة لةتةنيشت‬ ‫كو ِريَك دانيشتم بةناوى(جمعةقادر)طوتى‬ ‫خةلَكى طوندى تالَةبانم ثةيمانطاى ثزيشكى‬ ‫بةغدام تةواوكردووةو دةضم تأيد ديَنم‬


‫بؤعةسكةرى‪ ،‬لةدواييدا لةطةراجى نةهزة‬ ‫لةيةكتر داب ِراين و من ضووم بؤحلةو َ‬ ‫لةوى‬ ‫ك��ارةك��ان��ى خ��ؤم ت��ةواوك��ردو تووشى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل وان شوقةمان‬ ‫ضةندكورديَك بووم‬ ‫َ‬ ‫بةكرى طرت‪ ،‬بةآلم لةبةرنةبوونى نةمان‬ ‫دةتوانى هةموو مانط َيك ب َيينةوة تةنيا ضل و‬ ‫ث َينج رؤذ جاريَك دةهاتينةوة ئةوكات‬ ‫تةلةفؤن نةبوو‪ِ .‬رؤذيَك ضووم بؤكؤل َيذ بينيم‬ ‫باوكم لةبةردةم ثرسطةى كؤل َيذ دانيشتووة‪.‬‬ ‫ئةوكات من دووكضم لةطةلَدابوو كةباوكم‬ ‫منى بينى ووتى‪ :‬ئةوة لةبةر ئةوكضانةية‬ ‫ئاطات لةئ َيمة نةماوة‪ِ .‬رؤذيَكى زؤرخؤش بوو‬ ‫ثرسيم تؤ عةرةبى نازانى و شارةزانيت ضؤن‬ ‫هاتووي بؤشارى حلة؟ طوتى‪ :‬هاتمة‬ ‫طةراجى بةغدا لةهةول َير بةعةسكةرة‬ ‫كى بمباتة كؤل َيذى ياسا‬ ‫كوردةكانم طووت‪َ :‬‬ ‫لةشارى حلة كريَى سةيارةو نان خواردنى‬ ‫لةسةرمن و ئةوانيش منيان ه َينا بؤئ َيرة‪.‬‬ ‫بؤنيوةرؤكةى باوكم هةموومانى دةعوةتكرد‬ ‫بةمريشكى سوركراوة كةذمارةمان ‪12‬كةس‬ ‫دةبووين‪ .‬سالَى يةكةم بةسةركةوتوويى‬ ‫خويَندنم ت��ةواوك��رد ل��ةش��ارى حلةو‬ ‫لة‪ 1990/6/18‬بة ِريَز كاك كؤسرةت لةئ َيران‬ ‫كاغةزيَكى بؤناردم ثيرؤزبايى ئةوةى ل َيكردم‬ ‫كةوا لة ؤل َيذى ياسا وةرطيراوم‪ ،‬وةثاش‬ ‫ئ���ةوةى ع�� َي��راق ك��ويَ��ت��ى داط��ي��رك��رد‬ ‫لة‪ 1990/8/2‬ئ َيمة هةولَماندا خؤمان نقل‬ ‫بكةين ب��ؤزان��ك��ؤى(ص�لاح ال��دي��ن) من‬ ‫ل���ة‪ 1990/12/5‬نقلى كؤل َيذى ياساى‬ ‫زانكؤى صالح الدين بووم‪ .‬ثاش ئةوةى‬ ‫ع� َي��راق ل��ةالي��ةن ئةمريكاوة ل َيى درا‬ ‫ل��������ة‪ 1991/1/17‬ل���ةدواي���ي���دا من‬ ‫ل���ة‪1991/5/1‬ط���ة ِرام���ةوة ه��ةول� َي��رو‬ ‫ب����ؤت����ةواوك����ردن����ى خ���ويَ���ن���دن‬ ‫لةسالَى‪(1993‬كؤل َيذى ياساى زانكؤى‬ ‫صالح الدين)م تةواو كرد‪ ،‬من لةهةموو‬ ‫ذيانى خويَندن تةنيا سالَ​َيك نةماوةتمةوةو‬ ‫بةلَكو هةموو سالَ​َيك بةثلةى باش‬ ‫دةردةض��ووم‪ .‬لةسالَى‪ 1993‬كةخويَندنم‬ ‫تةواوكردو ب ِروانامةى بةكالؤريؤسم وةرطرت‬ ‫لةبوارى ياسا لةبة ِريَوةبةرايةتى ئاسايشى‬ ‫هةول َير دامةزرام بةثلةى مالزم لةسالَى‪1996‬‬ ‫لةكؤل َيذى سةربازى قةآلضؤالن وةرطيرام‬ ‫ب ِروانامةى دبلؤمم وةرطرت لةبوارى زانستى‬ ‫س����ةرب����ازى ل����ةس����الَ����ى‪.1997‬‬ ‫وةلةسالَى‪1998‬طوازرامةوة بؤوةزارةتى دادو‬ ‫دام��ةزرام بةئةندامى داواك��ارى طشتى و‬ ‫تةنسيب كرام ب��ةدادةوةرى ل َيكؤلَينةوةى‬ ‫كؤية ل��ةس��الَ��ى‪ 2000‬لةخويَندنى باآل‬ ‫وةرط���ي���رام ل��ةزان��ك��ؤى سل َيمانى‬ ‫ماستةر‬ ‫ب ِروانامةى‬ ‫بؤبةدةسته َينانى‬

‫ل��ةس��الَ��ى‪2003‬ب�� ِروان��ام��ةى ماستةرم‬ ‫ب��ةدةس��ت��ه � َي��ن��او م��اس��ت��ةر ن��ام��ةك��ةم‬ ‫لةذيَرناونيشانى(كاريطةرى هةلَضون لةسةر‬ ‫بةرثرسياريَتى تاوان وسزا) بوو كةبةزمانى‬ ‫عةرةبى نوسيم (أثر اإلنفعال في المسؤولية‬ ‫الجنائية والعقاب) لةسالَى‪ 2003‬دامةزرام‬ ‫بةدادوةرلةدادطاى كؤيةو لةسالَى‪2004‬‬ ‫لةخويَندنى دكتؤرا وةرطيرام لةزانكؤى‬ ‫كؤيةو لةسالَى‪ 2007‬ب ِروانامةى دكتؤرام‬ ‫بةدةسته َينا بةثلةى ناياب وة ناونيشانى‬ ‫ئةتروحةكةم (القتل بدافع الشرف) بوو‪.‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫وةمن يةك َيك بووم لةوكةسانةى‬ ‫بة ِريَزان مامؤستا (بكرمستةفا)و دكتؤر‬ ‫(باوةدين)و(ئاراس حويَز)و (محمدمستةفا)و‬ ‫(ش َيخ ص�لاح)و (دكتؤرمحمدصابر)و‬ ‫(مامؤستارؤستةم)و (دكتؤروةلى) هةولَى‬ ‫ك��ردن��ةوةى زانكؤى كؤيةمان داو وة‬ ‫ئ َيستاش ضةندين كت َيب و تويَذينةوةى‬ ‫زانستيم بةضاث طةياندووة‪ .‬وة لةسالَى‪1983‬‬ ‫كةئةوكات تازة لةقؤناغى يةكةمى ناوةندى‬ ‫َ‬ ‫تةمةنم‪15‬سال دةبوو ثةيوةندى‬ ‫بووم و‬ ‫َ‬ ‫لةطةل كض َيك بؤدروست‬ ‫خؤشةويستيم‬ ‫بوو ب��ةن��اوى(ف) لةثشت مالَى خؤمان‬ ‫كةكض َيكى زؤرجوان و سةرةنج ِراك َيش بوو‪،‬‬ ‫زؤرم خؤش دةويست لةبةر ئةوثةيوةندية‬ ‫لةنيوةى َ‬ ‫لةسى وانة كةوتم بؤية باوكم‬ ‫سال‬ ‫َ‬ ‫لى قةدةغةكردم و بةرميل َيى‬ ‫سةربانى َ‬ ‫بةبى‬ ‫نةوتى بةث ِرى لةسةرقادرمةكة دانا‬ ‫َ‬ ‫ئاطادارى من خوازب َينى ذن َيكى بؤكردم‬ ‫بةناوى(؟) كةكض َيكى نةخويَندةواربوو‬ ‫ئةوكات ضووم بؤالى بة ِريَز(كاك كؤسرةت)‬ ‫و ث َيم ووت باوكم دةيةويَت بةزؤر ذنم‬ ‫نى‪ ،‬بةآلم من دةمةويَت خويَندن‬ ‫بؤب َي َ‬ ‫تةواوبكةم بؤية جةنابى(كاك كؤسرةت)‬ ‫نى بؤئةوةى‬ ‫داواى لةباوكم كرد واز لةمن ب َي َ‬ ‫خويَندن تةواوبكةم و دواي��ى ذن ب َينم‪.‬‬ ‫منيش بةلَ​َينم بةباوكم دا كة بةباشى بايةخ‬ ‫بةخويَندنكةم بدةم لةماوةى يةك مانط‬ ‫هةرسى وانةكةى ل َيى كةوتبووم ث ِرم كردةوة‬ ‫َ‬ ‫و ل َيى دةرضووم‪ .‬بةآلم لةثؤلى س َيى ناوةندى‬ ‫كض َيكى جيرانمان كةئةوكات ئةويش ثؤلى‬ ‫س َييةم بوو ن��اوى(ط) زؤرح��ةزى لةمن‬ ‫دةكرد‪ ،‬بةآلم من لةبةر باوكم نةم دةويَرا‬ ‫هيض وآلم َيكى بدةمةوة‪ ،‬ب��ةآلم كات َيك‬ ‫لةكؤل َيذى ياساى زانكؤى صالح الدين بووم‬ ‫ئةم كضةم دؤزي��ةوة كةب ِروانامةى ثؤلى‬ ‫س َييةم دامةزرابوو ئيتر هةموو ِرازونيازى‬ ‫ضةندين سالَةى خؤمان هةبوو بؤيةكتريمان‬ ‫باس كرد‪ ،‬بةآلم ئةوكات من ثةيوةندى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل كض َيكى تر هةبوو‪،‬‬ ‫خؤشةويستسم‬ ‫بةآلم نةم دةتوانى هاوسةرطيرى دروست‬

‫ذمارة ‪12‬‬

‫َ‬ ‫لةطةل ئةوكضةى كةوا ثةيوةنديم‬ ‫بكةم‬ ‫َ‬ ‫لةطةلَى هةبوو‪ ،‬ضونكة ئ��ةوداواى مالى‬ ‫بةجياى دةك��رد وة من لةبةرئةوةى‬ ‫تاقانةبووم نةم دةتوانى مالَى بةجيا ث َيك‬ ‫ب َينم بؤية لةوئاستة ثةيوةنديةكةمان كؤتايى‬ ‫هات‪ ،‬بةآلم كةخويَندنم تةواوكرد باوكم‬ ‫دةبى لةماوةى يةك مانط ذن ب َينى‬ ‫ووتى‪َ :‬‬ ‫دةنا نايةلم ب َييتةوة ئةم مالَة‪ .‬بؤية ئةم‬ ‫خ َيزانةى ئ َيستام(سةروين) كةمامؤستاى‬ ‫سةرةتايية جيرانى مالَى خوشك َيكم بوو‪،‬‬ ‫بووة نسيبم بةش َيوةيةكى ئاسايى دوور‬ ‫لةخؤشةويستى‪ ،‬ب��ةآلم ئ َيستا دايكى‬ ‫ضوارمندالَة بةناوةكانى(هؤزان‪ ،‬باهؤز‪ ،‬ه َيور‪،‬‬ ‫ه َيشوو) ذن َيكى ذيرو لةسةرخؤيةو وة ئةطةر‬ ‫زيرةكى و ل َيهاتوويى ئةم ذنةم نةبواية‬ ‫زؤردةم َيك بوو ذنى دووةمم ه َينابوو‪ ،‬بةآلم‬ ‫ئةوةندة ل َيى ِرازيم هةرطيز ناتوانم بير لةذن‬ ‫ه َينانى دووةم ب��ك��ةم��ةوة‪ .‬لةذيانى‬ ‫خويَندكاريمدا لةثؤلى ث َينجةمى سةرةتايى‬ ‫تائةوكاتةى كؤل َيذم تةواوكرد هةموو ثشووى‬ ‫هاوينةكةى ب��ةب��ةردةوام ك��ارم دةك��رد‬ ‫لةشاطردى ضايخانةو سايق و كريكارى و‪...‬‬ ‫هتد‪ .‬بةآلم ئةوةى قةت لةبيرم ناض َيتةوة‬ ‫ِرؤلَ��ى دايكم ب��وو ل��ةث��ةروةردةك��ردن و‬ ‫خزمةتكردنم وةك تاكة هيوايةك بؤئةو‬ ‫ضونكة تاقانةى ئةوبووم و ب��راى ث َينج‬ ‫خوشك بووم‪ ،‬بةآلم بةداخةوة تةمةن ِريَطاى‬ ‫ببينى و‬ ‫ن��ةدا كةبةرى ِرةنجى خ��ؤى‬ ‫َ‬ ‫ل��ةس��الَ��ى‪1996‬ك��ؤض��ى دواي��ى ك��رد كة‬ ‫بةطةورةترين كارةساتى دةزانم بةسةرذيانم‬ ‫داهاتووة‪.‬‬ ‫دكتؤر همداد مجيد على مةرزانى‬ ‫‪-1‬ب ِروانامةى بةكالؤريؤسى لةياسا‬ ‫وةرطرتووة لةسالَى(‪ )1993‬لةزانكؤى صالح‬ ‫الدين‪.‬‬ ‫‪-2‬ب ِروانامةى دبلؤمى لةزانستى سةربازى‬ ‫وةرطرتووة لةكؤل َيذى سةربازى قةآلضؤالن‬ ‫لةسالَى(‪.)1997‬‬ ‫‪-3‬لةسالَى(‪)2003‬دا ب ِروانامةى ماستةرى‬ ‫وةرطرتووة لةياسا لةزانكؤى سل َيمانى‪.‬‬ ‫‪-4‬ب ِروانامةى دكتؤراى لةياسا وةرطرتووة‬ ‫لةسالَى(‪ )2007‬لةزانكؤى كؤية بةثلةى‬ ‫ئيمتياز‪.‬‬ ‫‪-5‬لةسالَى(‪ )1998‬بةج َيطرى داواكارى‬ ‫طشتى دامةزراوةو وة دةسةآلتى دادوةرى‬ ‫ل َيكؤلَينةوةى كؤيةى ث َيدراوة‪.‬‬ ‫‪-6‬لةسالَى(‪)2003‬دا دامةزراوة بةدادوةر‬ ‫لةكؤية تائةمرؤ‪.‬‬ ‫‪-7‬وانةب َيذبووة لةكؤل َيذى ياساى زانكؤى‬ ‫كؤيةو كؤل َيذى شةريعةو ثةيمانطاى‬ ‫تةكنيكى كؤية‪ ،‬كؤل َيذى ياساى زانكؤى‬

‫شوباتي ‪2011‬‬

‫‪33‬‬


‫جيهان‪.‬‬ ‫ئ��ةم بةرهةمانةى بةضاث‬ ‫طةياندووة‪-:‬‬ ‫‪(-1‬أثر اإلنفعال في المسؤلية‬ ‫الجنائية والعقاب)‪( ،‬رسالة‬ ‫ماجستر)‪.2003‬‬ ‫‪-2‬اإلرهاب‪-‬أركانة‪-‬اشكالة‪-‬‬ ‫اسبابة‪.2006 ،‬‬ ‫‪-3‬ال��ق��ت��ل ب��داف��ع الشرف‬ ‫دراسة قانونية مقارنة بالشريعة‬ ‫اإلسالمية(رسالة دكتورا)‪. 2007‬‬ ‫‪-4‬القتل بدافع الشفقة مجلة‬ ‫جامعة كوية عدد(‪.)6‬‬ ‫‪-5‬حق اإلنسان في الرد على‬ ‫الجرائم السب والقذف مجلة‬ ‫جامعة كوية عدد(‪.)5‬‬ ‫‪-6‬كاريطةرى هةلَضوون لةسةر‬ ‫بةرثرسايةتى تاوان وسزا ‪.2004‬‬ ‫‪-7‬زانستى سزا بةهاوبةشى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل دكتورة(كةوسةر أحمد‬ ‫خالند)‪.2005‬‬ ‫‪-8‬ب���ةش���دارى خول َيكى‬ ‫دةره َينانى نةوت و طريَبةستى‬ ‫نةوتى ك��ردووة لةئةستةمبول‬ ‫كةلةاليةن ريَكخراوى كةنةدى‬ ‫كرابؤوة ‪.2007/8/20-1‬‬ ‫‪-9‬ب���ةش���دارى كؤنطرةى‬ ‫يةكةمى زانستى كؤل َيذى‬ ‫شةريعةى زان��ك��ؤى كؤيةى‬ ‫كردووة لةسالَى ‪2006‬دا‪.‬‬ ‫‪-10‬ب����ةش����دارى خولى‬ ‫ه��ةش��ت��ةم��ى(ي��ةك�� َي��ت��ى‬ ‫جيهانى)كردووة‬ ‫ثاريَزةرانى‬ ‫ل��ةوآلت��ى ئيماراتى عةرةبى‬ ‫لة ذ يَر نا و نيشا نى ( تا و ا نة كا نى‬ ‫كؤمةلَكوذى و دذبةمرؤظايةتى)‪.‬‬ ‫‪-11‬م��ك��ان��ة ال��ش��رف في‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫المجتمع‪-‬بةهاوبةشى‬ ‫دكتؤر غالب على ال��داودي‪،‬‬ ‫مجلةجامعةكوية‪ ،‬عدد‪.8‬‬ ‫‪-12‬قتل الوليد من قبل‬ ‫أمها اتقاْ للعار باإلشتراك مع‬ ‫دكتورجواد فقى على‪.‬‬ ‫‪-13‬ب���ةش���دارى خول َيكى‬ ‫ِراه َينانى كردووة لةوآلتى ئوردن‬ ‫لة ذيَرناونيشانى قانون الدولي‬ ‫اإلنسانى‪.‬‬ ‫‪-14‬كويَخا على مةرزانى‬ ‫ثى‬ ‫بةهرةمةندى لةشويَن‬ ‫َ‬ ‫هةلَطرتن‪.‬‬ ‫‪34‬‬

‫وةآلميَك بؤ (خةونى ترافيك اليت)ى كاك هيواى‬ ‫عبدة تةها كة لةذمارة(‪)11‬ى طؤظارى كةكؤن‬ ‫بآلوكراوةتةوة‬ ‫مةسةلةيةكى كوردى هةية دةلَ​َيت( نان‬ ‫بؤ نانةوا طؤشت بؤ قةصاب)‪.‬‬ ‫دةبوو كاك هيوا طةر بؤ دة دةقيقةش‬ ‫بواية سةردان َيكى بة ِريَوةبةرايةتيةكةمانى‬ ‫كردباية خؤ ِريَطاكةى ئةوةندة دوور نةبوو‬ ‫‪ ,‬ئةو كاتة لة جياتى ئةم نووسينة و تانة‬ ‫ل َيدانة ث َيموا بوو لة كؤتايى دةست خؤشى‬ ‫ل َيدةكردين و بة دلَنيايةوة ئةم نووسينةى‬ ‫نةدةنووسى ياخود ‪,‬طةر ذمارة ( ‪ ) 10‬ى‬ ‫طؤظارى كةكؤن بخويَن َيتةوة زانيارى و‬ ‫وةالَمى بؤ تانةكانى دةبوو‪.‬‬ ‫بةبى ترافيك‬ ‫* كاك هيوا ‪ :‬دةب َيت يان ترافيك اليتت بويَت بة دووسايدى يان يةك سايدةكةى جاران َ‬ ‫اليت لةبةر ئةوةى سيستةمى ترافيكةكة ث َيويستى بة دوو سايدى ية‪.‬‬ ‫سى ِريز‬ ‫ئةو يةك سايدةى كة بة ِريَزتان ث َيتان باشتر بوو ديارة لة بيرت ضووة بةردةوام دوو ِريز تا َ‬ ‫ئؤتؤمب َيلةكان لة تةنيشت يةك دةوةستان لة شةقامى سةرةكى ناو بازا ِر ‪ ,‬كة تةنها ئةو شةقامة لة‬ ‫طةراجى وةستانى ئؤتؤمب َيل دةضوو ! كةضى ئ َيستا جطة لة ِريَكخستنى هاتووضؤ بة سيستةمى ترافيك‬ ‫اليت لة دووسايدةوة ضوون و هاتن هةية لةبةر كةمى ثا ِركى وةستانى ئؤتؤمب َيليش ِريَطامانداوة ‪ ,‬سايديَك‬ ‫بؤ وةستانى كاتى وةستانى ئؤتؤمب َيلى تايبةت وة سايديَك بؤ وةستانى ئؤتؤمب َيلى تاكسى و ثاسةكان ‪,‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةوةشدا با كاك هيوا لة هةموو شارةكانى نةك‬ ‫هةر شوف َيريَكيش بة ث َيضةوانةوة سزا دةدريَت ‪,‬‬ ‫َ‬ ‫هةريَمى كوردستان ع َيراقيش شةقام َيكى بازا ِرم بة نموونة بؤ به َين َيتةوة كة كؤنت ِرؤل كراب َيت لة نةوةستانى‬ ‫ئؤتؤمب َيل و ِريَطا نةدراب َيت بة وةستانى كاتى‪.‬‬ ‫*بؤ ئةو بؤ ِرية ئاسنانةى كة باست كردووة كة ضةند سالَ​َيك ث َيش ئ َيستا دروست كراوة ديارة كاك‬ ‫هيوا خةوتبوو ؟! هةر خةريكى خةون بينين بووة ‪ ,‬بؤ كات َيك ديَتة نووسين كة ئ َيمة وةك بة ِريَوةبةرايتى‬ ‫هاتووضؤى كؤية خةريكى طؤ ِرينين ثؤليسيشمان بؤتة كريَكار ِرؤذانة بؤ ِرى ئاسن هةلَ‬ ‫دةكةنى و بؤ ِرى‬ ‫َ‬ ‫ثالستيكى لة شويَنى دادةن َيين ئةو تازة باسى دةكات طةر بلَ َيت ( ئةى بؤ كرا ؟ بؤ الى دةدةن ؟ ئةى‬ ‫كى بةرثرسيارة ؟ ) ئةوة دةبوو نة خةوتباى ئةو ثرسيارة و خراثى دانانى بؤ ِريةكانت بةو ستافة بطوتباية‬ ‫َ‬ ‫كة كارةكةيان ئةنجامداوة‪ .‬با بؤ بة ِريَزيشتان ِروون كردنةوةيةك بدةم لةسةر طؤ ِرينى ئةم بؤ ِريانة ‪ ,‬ئةو‬ ‫بؤ ِرية ثالستيك يانةى كة ِرؤذانة ثؤليسةكانمان كارى ت َيدادةكةن و دةى ضةق َينن ك ِرينةكةشى لةسةر‬ ‫بوودجةى ساالَنةى بة ِريَوةبةرايةتيةكةمانة كة ثارةى كةمترمان لة كؤى خةرجى يةكان كةم كردؤتةوة‬ ‫دةستمان ث َيوةى طرتووة و مناقةلةمان لة كؤى خةرجى يةكان كردووة بؤ ك ِرينى ئةم بؤ ِريانة خؤشمان‬ ‫لى ى دةدةين طةرضى ئ َيمة كةشف و دةرخستةيةكةمان بة طشتى بؤ هةموو شةقامةكانى كؤية كردووة‬ ‫َ‬ ‫جى بكةن ئةوانيش خستويانة ناو بةرنامةى كارةكانيان‬ ‫جى بة َ‬ ‫داومانة سةرؤكايةتى شارةوانى كؤية كة َ‬ ‫بةالَم ئ َيمة لةسةر ئةوةش نةوةستاوين‪.‬‬ ‫*لة كؤتايشدا دةلَ​َيم كة لة خةويش هةستاى بؤ ضاوت نابين َيت ؟ بة سيستةمى تازة سايدة راهاكانمان‬ ‫كردؤتةوة و مظله ى تازة و شارستانيمان لة ضوار ِريانةكان داناوة و ئؤتؤمب َيلى تازة و مؤديَرنمان دابين‬ ‫كردووة بؤ ثؤليسى شةقامةكان و جيهازى ثةيوةنديمان داناوة لة طشت َ‬ ‫خال و ترافيك و يةكةكانى هاتووض‬ ‫مانةوةى شةوانةى ثؤليسى هاتووضؤ لة ترافيك اليتةكان كة تاكة قةزاية بة شةوان ثؤليس بم َين َيتةوة وة‬ ‫سى ضوار ِريانى تازةى ناو شارى كؤية و كردنةوةى ضوار بنكةى تازة‬ ‫سى ترافيك اليتى تازة بؤ َ‬ ‫ئامادة كردنى َ‬ ‫لة ضوار ناحيةى سةر بة قةزاى كؤية هةر لةسةر ميالكى كؤنةكة و كردنةوةى بة ِريَوةبةرايةتى هاتووضؤى‬ ‫دةرةوةى شار و وةرطرتنى دةسةالَتى دةره َينانى مؤلَةت بة طشت جؤرةكانيةوة بؤ بة ِريَوةبةرايةتيةكةمان‬ ‫كة زياتر لة ث َينض هةزار كةس مؤلَةتيان تةواو بووة لة ماوةى نؤمانطدا ‪ ,‬وة دةيان كارى ترى ئيدارى و‬ ‫ذم َيريارى و ئامار و ه َيلَكارى و ئةندازيارى و ِراطةياندن و ‪ ......‬هتد‪.‬‬ ‫*سوثاسيشت دةكةين طةر ئةو خةونةى بة ِريَزتان نةبواية ئةو هةلةمان بؤ ِريَك نةدةكةوت كةباس‬ ‫لةبةش َيكى كار و ضاالكيةكانمان بكةين‪.‬‬


‫كؤية شارة خنكاوةكة؟!‬ ‫كؤية يةك َيكة لة شارة كؤنةكانى ع َيراق‬ ‫َ‬ ‫ناوى زؤر بةووردى‬ ‫ثى ى‬ ‫و كوردستان هيض َ‬ ‫ووش��ةى (ك��ؤن) شيكردنةوة و ل َيكدانةوةى‬ ‫م َيذوويى بؤ بكةين ضونكة (كويسنجق) خؤى لة‬ ‫خؤيدا وةالَمى ئاشكراو ِروون و ئامادةية ضونكة‬ ‫(سنجق) لة زةمانى عوسمانيةكان بؤ دابةش‬ ‫كردنى حوكم ِرانى و ناوضةكان ديارى كراوة‬ ‫دواى واليةتةكان (سنجق) ديارى كراوة‪ ،‬ئةوةش‬ ‫خؤى ث َيمان دةلَ َى ث َيطةى كؤية خؤى ضى بووة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫نامةوى باسى م َيذووى‬ ‫من لةم نوسينةمدا‬ ‫َ‬ ‫نامةوى باسى شاعير‬ ‫شارستانى ئةم شارة بكةم‬ ‫و ئةديب و نوسةر و سياسى و كةسايةتيةكانى‬ ‫َ‬ ‫نامةوى باسى ئةوة بكةم كة‬ ‫ترى ئةم شارة بكةم‬ ‫ئةم شارة ضى هةبووة لة (مالمح) ى شار لة كؤندا‬ ‫ضونكة ث َيم واية ث َيش من و ث َيش ئةم بابةتة‬ ‫خةلَكى تر و هةظالَى تر باشيان نوسيوة بؤية من‬ ‫هةر بؤ بةراوردكارى ئةم شتانةى ث َيشوترى كة‬ ‫لةسةر شارةكة نوسراوة نانوسمةوة بةالَم داوا لة‬ ‫خويَنةرى بابةتةكة دةكةم كة َ‬ ‫هةول بدات ئةوانة‬ ‫به َين َيتةوة بةرضاوى خؤى وة لةشريتى ميمؤرى‬ ‫م َيشكدا بيانخويَن َيتةوة بؤ بةراوورد و هةلَ​َينجانى‬ ‫مةبةستى نوسينةكةم‪.‬‬ ‫وةك هةموومان دةزانين و ئاطادارين كة‬ ‫بةهارى (‪ )1991‬خةلَكى كوردستان تيايدا‬ ‫ِراثة ِرين و سةرةنجام كوردستان َيكى نيمضة‬ ‫ئازادمان كةوتة دةست بؤ ماوةى (‪ )19‬سالَة‬ ‫كورد حوكم ِرانى ئةم بةشةى كوردستان دةكات‪.‬‬ ‫بى دةرامةتى و ئابلؤقةى‬ ‫ِراستة ئةم نؤزدة سالَة َ‬ ‫سى فاكتةرى كاريطةر‬ ‫ئابوورى و شة ِرى ناوةخؤ َ‬ ‫سى ديَوةزمةى دذ بة ئاوةدانى و ث َيشكةوتن‬ ‫و َ‬ ‫بى‬ ‫بوون ِراستيشة ئةم كاتة كؤية زؤر بضوك و َ‬ ‫ئةهميةت كرابوو ِراستة و زؤريش باش دةزانين‬ ‫كةذيَرخانى ئابوورى ئةم شارةش داتةثيبوو وة‬ ‫بةدةستى ئةنقةست ث ِرؤذة خزمةتطوزاريةكانى‬ ‫لةم شارة بؤ ساالَنى ثةنجاكان و شةستةكان‬ ‫حساب كرابوو وة هيض طؤ ِرانيان تيادا نةكرابوو‪.‬‬ ‫وة لة كاتى شة ِرى ناوةخؤش لةيةكةم شة ِرةوة‬ ‫لة (‪ )1994‬لةذيَر دةست و حوكم ِرانى يةك َيتى‬ ‫نةبى بؤ‬ ‫دابووة تاوةكو ئةم ِرؤش تةنها لة (‪َ )1996‬‬ ‫ماوةى يةك دوو مانط َيك لةذيَر دةسةالَتى ثارتى‬ ‫دابووة‪ .‬وة لةسالَى (‪ )1996‬ةوة تاوةكو ئةم ِرؤش‬ ‫ملمالنى ى‬ ‫كؤية وةك سةنطةرى ث َيشةوةى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةكرى‬ ‫دةسةالَتى ن َيوان يةك َيتى و ثارتى سةيرى‬ ‫و باجةكةشى داوة وة بةم ش َيوةية بووة‪-:‬‬ ‫يةكةم‪ - :‬لةكاتى شة ِرى ناوةخؤ ضونكة‬

‫هةم لةالى تةق تةق و شيوةسورةوة ه َيزةكانى‬ ‫ع َيراق (تهديد) ى ناوضةكةيان دةكرد ناوبةناو‬ ‫تؤثبارانيش هةم لة ثيرةر و باوةقوبةوة هةميشة‬ ‫ه َيزةكانى هةردووال لة بةرامبةر يةكدا بوون‬ ‫اوكى دابوون و‬ ‫هةميشة خةلَكى شار لة دلَة ِر َ‬ ‫ترس دايطرتبوون بؤية هةرضى خاوةن ثارة‬ ‫و ئيمكانيةتة هةرطيز بيرى لةوة نةكردؤتةوة‬ ‫كة هيض ث ِرؤذةيةكى مام ناوةندى و بضوكيش‬ ‫لةم شارة بكةن‪ ،‬وة شارةكةيان ج َيه َيشتووة و‬ ‫ِرؤيشتوون‪.‬‬ ‫دووةم‪ - :‬ضونكة بؤ ِراطرتنى هاوسةنطى‬ ‫هةوادارانى يةك َيتى و بوونى ئاوارةيةكى زؤرى‬ ‫يةك َيتى لةم شارة و خةلَكى هةول َيرى هةالَتوو‬ ‫هيض امتيازيَكيان لة هةول َير و ذيَر دةسةالَتى‬ ‫ثارتى بؤ نةمابؤوة بؤية دابةش كردنى زةوى‬ ‫و زارو دامةزراندن لة فةرمانطة و شويَنةكان‬ ‫بةش َيوازيَكى نانيزامى و تا ِرادةيةك نازانستى‬ ‫وةبى سةرو بةركراوة و سيماى شارى بةضاكى‬ ‫َ‬ ‫ثي يةوة‬ ‫ش َيواندووة‪ ،‬هةمووشمان دةبينين كة َ‬ ‫ديارة‪.‬‬ ‫سى يةم‪ - :‬ئةم كارانةى بةدريَذايى ئةم ماوةية‬ ‫َ‬ ‫كراون لة دابةش كردنى زةوى و دروست كردنى‬ ‫خانوو و شةقام و بالَةخانة و دوكان و طة ِرةكى‬ ‫بى بوونى ماستةر ثالن و لة ئاستى‬ ‫تجاوز ضونكة َ‬ ‫طةشة كردنى شارةكة نةبوون كاريطةريان‬ ‫هةبووة لةسةر ت َيكدانى سيماى شارةكة (وةك‬ ‫شار)‪ ،‬دةتوانم بلَ​َيم هةنديَك كارى بةهؤى‬ ‫نةبوونى خةلَكى زؤر ل َيزان و شارةزا وة خراثى‬ ‫كؤمثانياكانةوة بوون‪.‬‬ ‫ضوارةم‪ - :‬ل َينةث َيضينةوة لة بةرثرسانى شارةكة‬ ‫لة ضؤنيةتى و ش َيوازى ئةنجام دانى ث ِرؤذةكان‬ ‫(دةست دريَذى كردنة سةر مولَكى طشتى لة‬ ‫شارةكة) وة بوونى ئةم قةزاية لة ن َيوان هةردوو‬ ‫حيزبى سياسى و (تاكة قةزاى سةر بةهةول َير و‬ ‫لة ذيَر قةلَةم ِرةوى يةك َيتى) هةنديَك جار ثارة‬ ‫بى‬ ‫و ثولى بؤ داندراوة بةالَم خةرج كردنةكةى َ‬ ‫سةرو بةرى ث َيوة ديار بووة ئةطينا ئةم هةموو‬ ‫لى ى دةكريَن‬ ‫طلةيى و طازاندانةى كةوا ئ َيستا َ‬ ‫ئاوا نابوو‪ ،‬ضؤنيةتى ئةنجامدانى ث ِرؤذةكان و كةم‬ ‫وكو ِريةكان خؤيان دةدويَن‪.‬‬ ‫ث َينجةم‪ - :‬نزيكى شارةكة لة هةول َير و‬ ‫طةورةبوون و خؤش بوونى هةول َير لة زؤر ِرووةوة‬ ‫طؤ ِرانى ذيانى خةلَك و زياد بوونى داواكارى لةسةر‬ ‫ث َيويستيةكانى ذيان و بوونى ئةم هةموو كةم و‬ ‫كو ِريةى شارةكة و نةبوونى ثارك َيكى طونجاو بؤ‬

‫ذمارة ‪12‬‬

‫ث‪ .‬ى‪.‬د‪ .‬ولى محمود حمد‬ ‫مامؤستا لة ثةيمانطاى تةكنيكى كؤية‬ ‫ساالَن َيكى زؤرة نةبوونى مةلةوانطةيةكى ضاك و‬ ‫مؤديَرن بؤ ساالَنيكى زؤر لةم شارة و نةبوونى‬ ‫شارى يارى و كةم و كو ِرى لة بازا ِر و كاالَو‬ ‫دكتؤرى ث َيويست و ثسثؤ ِر و شارةزا و نةمانةويان‬ ‫لة شارةكة‪ ،‬خةلَكى شار بةبةراورديَكى سادة و‬ ‫خ َيرا هةست بةدوا كةوتنةكةيان دةكةن‪ .‬هةر‬ ‫بؤ نمونة ثاش (‪َ )19‬‬ ‫سال حوكم ِرانى كوردى‬ ‫حالَى حازر لة كؤية نةخؤشخانةى كؤية ئةم‬ ‫كةم و كو ِريانةى هةية (دكتؤرى ذنانى نى ية‪،‬‬ ‫دكتؤرى ضاوى نى ية‪ ،‬دكتؤرى ث َيستى نى ية‪،‬‬ ‫دكتؤرى س ِركردنى نى ية) وة طرنطى نةدان‬ ‫بةم بابةتة و بةم تةوةرة لة َ‬ ‫طةل ئةوةش ماوةى‬ ‫سالَ​َيكة كؤية ضؤتةوة سةر ثاريَزطاى هةول َير لة‬ ‫َ‬ ‫طةل هةر بةرثرس َيكى شارةكة قسة دةكةيت‬ ‫بى ضارةسةر‬ ‫طلةيى لة بوونى ضةندين طرفتى َ‬ ‫دةكةن لةوانة كةم كردنةوةى بودجةو دةسةالَت‬ ‫مامةلَةكردن لةسةر بنةماى قةزايةكى بضووك‬ ‫بةذمارةى دانيشتوان طةرضيش ئةم شارة لة‬ ‫ِرووى دام ودةزطاوة ساالَن َيك بةديلى ثاريَزطاى‬ ‫هةول َير بووة‪ ،‬بؤية ث ِريةتى لة بة ِريَوةبةرى طشتى‬ ‫و بة ِريَوةبةر و ‪........‬ه��ت��د‪ ،‬ضةندين دةزطاى‬ ‫زةبةالحى ث‪.‬م و ئاسايش و ثؤليسى ل َيية كة‬ ‫كاريطةرى نةريَنيان لةسةر خزمةتطوزارى‬ ‫يةكانى شارةكة دروست كردووة‪ ،‬كة دةبواية لة‬ ‫ث َيدانى بودجة و دةسةالَت حسابى بؤ بكرابواية‪.‬‬ ‫ئةم َ‬ ‫سال ك َيشةو طرفتى سوتةمةنى دروست‬ ‫كراوة بؤ ئةم شارة كة لةهيض شاريَكى ترى‬ ‫كوردستان ويَنةى نيية‪ ،‬بة ِراستى ( ِرةنطى‬ ‫داوةتةوة دوو ئيدارةيى بة ش َيوةيةك لة ش َيوةكان‬ ‫لة كوردستان ماوة تةنها كؤية سياسيةن لة ذيَر‬ ‫حوكمى يةك َيتى و ئيدارى و دارايى لة ذيَر‬ ‫حوكمى ثارتى ‪ +‬كةم و كو ِرية كةلَةكة بووةكان)‬ ‫بؤية دةلَ​َيم تةنها (زانكؤى كؤية و ثةيمانطاكةى‬ ‫لي البةريت) بةراوردى بكةين بةشارةكانى ترى‬ ‫َ‬ ‫هاوتةمةنى خؤى ئينجا دةزانين هةر بة ِراستى‬ ‫كؤية خنكاوة هاوار فرياى كةون‪.‬‬

‫شوباتي ‪2011‬‬

‫‪35‬‬


‫ثالر بةويَنةوة‬

‫فؤتؤ‪ :‬كاوة عةبدولَآل‬

‫كةر شؤستة ئاواب َى ثيادة لةكو َيوة ب ِروات؟؟‪!1‬‬

‫ئةطةر كالَبيةوة بةقةلَةمى دةست‬ ‫تؤخت دةكةمةوة؟!!!‬

‫كؤية‬ ‫بةنزينخانة‬ ‫باران كرا‪،‬‬ ‫بةتةك‬ ‫نةخؤشخانةوة‬ ‫داندرا؟؟!!‬

‫ِر َيطاى سةرؤكايةتى زانكؤ تةنيشت كؤليذى كةركةوتية ئةم ضالَة لةوانةية ث َيت بلَينَ خوا‬ ‫هيناى؟؟!!‬ ‫زمان؟!!!‬

‫لة كت َيبخانةى زانكؤ لة جياتى مةكتةبةى ئةليكرتؤنى‬ ‫دلَؤثةى ئةليكرت ِؤنيان بؤد َيت؟؟!!‬ ‫‪36‬‬

‫بؤئةوةى بنيشت زوو‬ ‫بةسةر نةض َيت بيكةرة‬ ‫ناو ئاوى كةبسةوة؟!!‬

‫خيخوازى بؤ هةلىَ‬ ‫ئةم ثل َيتة لةكةيةوة لةو َيية؟ ِرابيتةى رَ‬ ‫ناطر َيتةوة؟‬


‫لةم وآلتةى ئيَمة بيرؤكةو ث ِرؤذةش دةبةن و‬ ‫بةناوى خؤيانى دةكةن‬

‫هيواى حالق‬ ‫بؤاليةنة ثةيوةندى دارةكان‪.......‬‬ ‫َ‬ ‫دةمةوى ل َيرةدا شت َيك بط َي ِرمةوة كةثةيوةندى بةفكرةى كردنةوةى هؤلَك َيك هةبوو لةمةكتةبى‬ ‫يةكةمى كؤية بةهؤى ئةوةى كةمن خويَندكارم لةم مكتةبة ِرؤذيَكيان وا ِريَكةوت كةمن بةجةنابى‬ ‫قائيمقامم ِراطةياند سةردانى مةكتةبةكةمان بكات كةث َيشتر ئامادةكارى ئةم سةردانةمان باسكردبوو‬ ‫ضونكة خؤشم خويَندكارم لةمةكتةبى شةو بؤية جةنابى قائيقام زؤر بةدلَ​َيكى فراوانةوة قبوولَى كردو‬ ‫ئامادةيى خؤى دةرب ِرى كةبةزوترين كات سةردانى مةكتةبةكانى شةو بكات ئةوة بوو ِرؤذيَكيان ش َيخ‬ ‫ضاثوك ثةيوةندى كردو طوتى ئةم ِرؤ سةردانى مةكتةبى شةو دةكةين منيش طوتم زؤرباشة يةكسةر‬ ‫منيش تةلةفؤنم بؤ م‪.‬كةيفى بة ِريَوةبةرى خويَندنطاى ماكؤكى ئ َيوارانى كؤية كردو وتم م‪.‬كةيفى ئةم‬ ‫َ‬ ‫خؤشحال بوو بةم سةردانة دواى‬ ‫ئ َيوارةية قائيمقام ديَت بؤسةردانى مةكتةبى شةو م‪.‬كةيفيش زؤر‬ ‫َ‬ ‫لةطةل بةريَوةبةرو مامؤستاكان‬ ‫ئةوةى كةسةردانى مةكتةبى ماكؤكى ئ َيوارانى كرد ش َيخ ضاثووك‬ ‫كؤبؤوة باسى ك َيشةو طرف و ضةند بابةت َيكى تركرا‪ ،‬دواتر طوتى دة ِرؤم سةردانى مةكتةب َيكى تر‬ ‫دةكةم منيش طوتم واث َيويستة َ‬ ‫جارى نة ِرؤيت ضونكة ئةم خويَندنطاية بة ِريَز مام جةالل تالَةبانى ل َيى‬ ‫خويَندوةو يةكةم ئةلف و ب َيى كوردى لةم خويَندنطةية ف َيربووةو ئ َيستاش سةرؤكى هةموو ع َي ِراقة‬ ‫ث َيويستة ضاويَك بةخويَندنطاكة بخش َينيتةوةو بزانى ضى ث َيويستة ضونكة هةتائ َيستا هيض شت َيك‬ ‫لةم خويَندنطاية بةناوى بة ِريَزمام جةاللةوة نيةو هيضى بؤنةكراوة من ث َيم باشة كةهؤلَ​َيك هةية‬ ‫َ‬ ‫لةم خويَندنطاية بةناوى بة ِريَزمام جةالل َ‬ ‫لةطةل ضةندويَنةيةكى‬ ‫بكرى و نمرةكانى هةلَبواسريَت‬ ‫مندالَى بة ِريَز مام جةالل دواتر ِرؤذيَك ئيفتيتاح بة هؤلَةتايبةتةكةى قوتابخانةكةبكةينةوة كة شتةكان‬ ‫َ‬ ‫خؤشحال بوو وتى ضؤنة هةتاوةكو ئ َيستا هيض‬ ‫تةواوبوو ئةوةبوو ش َيخ ضاثووك ِرةزامةندى دةرب ِرى و زؤر‬ ‫َ‬ ‫بةهةرحال نةكراوة ئةوة ئيشى قائيمقام و بة ِريَوةبةرى‬ ‫شت َيك نةكراوة بؤ بة ِريَزمام جةالل منيش طوتم‬ ‫ثةروةردةبووة لة ث َيشتر ئةمة نةكراوة يا كةس ث َيشنيازى نةكردوة بةآلم ئةوة من ئةوة ث َيشنيازدةكةم‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫تاوتوى كردنى بيرؤكةكة قائيقام طوتى ئ َيستا‬ ‫وابكرى‪ ،‬بةآلم كة نةيانكردووة نازانم بؤ دواي‬ ‫كة كاريَكى‬ ‫ثارةمان لةبةردةست نيةو ماوةيةكى تر بودجةيةكى بؤ دابين دةكةين و دةست ث َيدةكةين بؤ ئةوةى‬ ‫بي بة ِريَوةبةرى ثةروةردةشى‬ ‫شت َيكى جوان و ثوخت دروست بكةين كةشايةنى بة ِريَزمام جةالل َ‬ ‫ئاطاداركردةوة كةشت َيكى لةوبابةتةمان بةدةستةوةية بةآلم بةداخةوة مديرتةربيةو ئاشتى خانى‬ ‫بةبى ئةوةى‬ ‫مديرى دةوام َيكى ترلةهةمان مةكتةب هةلَسان ئةم هةلةيان قؤستةوةو شت َيكيان كرد و َ‬ ‫من ئاطاداربكةنةوةو ياخود دةعوةتم بكةن بؤكردنةوةى ئةم هؤلَة‪ ،‬هةر ئاطاداريش نةبووم ِرؤذيَكيان‬ ‫لةهةول َيربووم كةطة ِرامةوة ئ َيوارة سةيرى هةوالًَةكانم دةكرد لةكةنالَى كوردسات زؤرم سةير ث َيهات‬ ‫كةبينيم و طويَم ل َيبوو طوتى هؤلَى يةكةم ث َيطةى ف َيربوونى بة ِريَزمام جةالل كرايةوة لةشارى كؤية‬ ‫لةاليةن بة ِريَز هيرؤخان خ َيزانى مام جةالل دواتر بة ِريَوةرى ثةروةردةو مامؤستا ئاشتى قسةيان كردو‬ ‫وتيان دواى ئةوةى ئةم بيرؤكةيةمان بؤهات حةزمانكرد شت َيك بؤمام جةالل بكةين منيش يةكسةر‬ ‫تةلةفؤنم بؤجةنابى قائيقام كردو ث َيم طوت طلةيم ل َيت هةية طوتى طلةيى ضى منيش طوتم ئةى ئةم‬ ‫بيرؤكةية هى من نةبوو من بة ئ َيوةم ِرانةطةياند كة ث َيويستة هؤلَ​َيك بةناوى مام جةالل بكةيتةوة‪.‬‬ ‫ئةدى ئ َيستا بؤمن هةرئاطاداريش نةكرايمةوة كةئةم هؤلَةتان كردةوة وة جطة لةوةش طوتم ئةم‬ ‫ئاشتى خانة ك َيية كةئ َيستا دةلَ َى ئةم بيرؤكةية هى ئ َيمةية وةطوتم خؤ ئةسلَةن ئةو هةر لةويَش‬ ‫َ‬ ‫لةطةل مدير تةربية خؤيان كردؤتة خاوةنى ئةم‬ ‫نةبوو من هةرناشى ناسم و نةشم بينيوة ئةو ك َيية وا‬ ‫بيرؤكةية قائيمقاميش طوتى ِراستة كاك هيوا ئةم بيرؤكةية هى تؤية بةآلم بةخوا منيش هةر ئاطادار‬ ‫َ‬ ‫كةلةطةل م‪ .‬كةيفى بةيةكةوة‬ ‫نةبوويمة‪ .‬ئةم بيرؤكةية هى بةندةية وةكاتى خؤى من ئامادةيم نيشاندا‬ ‫ثارةكة بدةين و ئةطةر قايمقاميش بةشداربوو بةيةكةوة ثارةكة دابين بكةين بؤ ئةم ث ِرؤذةية‪ ،‬بةآلم‬ ‫هةتا ئ َيمة طوتمان بسميال خةلَك طوتيان ئةلحةمدوريال‪ ،‬تةنانةت كةمن خاوةنى ئةم ث ِرؤذةية بووم‬ ‫لةكاتى كردنةوةى هؤلَةكة بة ميوانيش داوةتيان نةكردم و بانط َيشتيان نةكردم ‪ ،‬كة هؤلَةكةش كراوة‬ ‫َ‬ ‫هةندى اليةنى تر كة ئةم ث ِرؤذةية هى من بووة‬ ‫ثةيوةنديم كرد بة جةنابى قايمقام و ش َيخ سالح و‬ ‫نةك خةلَكى تر وةك ئةوةى لة ِراطةياندنةكان بآلوكراوة كة خةلَكى تر ئيالهى ئةم فكرةيان بؤهاتوة‪،‬‬ ‫من خؤم خاوةنى ئةم ث ِرؤذةيةم و بؤبةردةم اليةنة ثةيوةندى دارةكان ئةم ِرونكردنةوةيةدةدةم وة بة‬ ‫ث َيويستم زانى ئةم ِرونكردنةوةية بدةم بؤ هةموو خةلَكى كوردستان و شارى كؤيةى خؤشةويست‬ ‫كةبزانن بيرؤكةى كردنةوةى هؤلَ​َيك بةناوى مام جالل لةوخويَندطايةى كةل َيى خويَندووة هى بةندة‬ ‫هيواى حةالقة نةك خةلَكى تر وة ل َيرةوةش ِرايدةطةيةنم ث ِرؤذةيةكى تريشم بؤ جةنابى قايمقام باس‬ ‫َ‬ ‫لةطةل بودجة‪ ،‬ث ِرؤذةكةش‬ ‫كردووة وة انشااهلل ج َيبةج َيى دةكات و وةعدى داوة طةر دةرفةت هةبوو‬ ‫ئةوةية كةهةموو ثةيكةرى كةلَة شاعير و هونةرمةندو كةسة ناودارةكانى كؤية لةبةردةم كت َيبخانةى‬ ‫طشتى كؤية دابن َيين لةنزيك ثةيكةرى حاجى قادرى كؤيى لة ِريز يةك ضونكة سةر ريَطايةو شويَنى‬ ‫هاتوضؤى خةلَكى سل َيمانى و هةول َيرو شارةكانى ترة كةهةموو خةلَك دةيبينن وة بؤ ِرؤذنامة نوسانيش‬ ‫َ‬ ‫طةربيانةوى بةرنامةيةك بكةن لةسةر ذيانى شاعير و هونةرمةندةكان طةر ئةويش نةبوو‬ ‫ئاسانترة‬ ‫هةرشويَن َيكى تر ب َيت طرنط ئةوةية لة ِريز يةك بن لةشويَن َيك بؤية بةث َيويستم زانى ئةم ث َرؤذةيةش‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ِريَزم‪.‬‬ ‫ل َيرة باس بكةم نةوةكو يةك َيكى تر وةكو فآلن و فيسار بيكةن بة هى خؤيان‬

‫ذمارة ‪12‬‬

‫بةياننامةى نا ِرةزاى‬ ‫طروثى (دةنط)‬ ‫دذى هيَرش كردنة‬ ‫سةر رؤذنامةنوسان و‬ ‫ريَطرى كردن ليَيان‬ ‫لةقةزاى كؤية‬ ‫جةماوةرى سةربةرزى كوردستان‪.‬‬ ‫دانيشتوانى سنوورى قةزاى كؤية‪.‬‬ ‫هةموومان دةزانين لةماوةى ضةند سالَى‬ ‫رابردوو رؤذنامةنوسان لةهةريَمى كوردستا‬ ‫رؤلَ​َيكى طرنطيان هةبووة لةهؤشيار‬ ‫كردنةوةى خةلَك و طةياندنى ك َيشةكانى‬ ‫هاوالَتيان بةاليةنى ثةيوةنديدار و‬ ‫ضاوديَرى كردنى كارةكانى حكومةت و‬ ‫ئاشكرا كردنى سةدان طةندةلَى كةلةسةر‬ ‫حيسابى خةلَكى كوردستان ئةنجامدراوة‪،‬‬ ‫ئةمةش كاريَكى زؤر بيرؤز و طرنطة‬ ‫لةث َيناو نةه َيشتنى ئةم دياردةية دةب َيت‬ ‫هةموومان شانازى بةو رؤذنامةنوسانة‬ ‫بكةين كةتةنها مةبةستيان خزمةت‬ ‫كردنى خةلَكى كوردستانة و ياسايةكى‬ ‫تايبةتيش بةكارى رؤذنامةنوسى هةية‪،‬‬ ‫كةضى سةرة ِراى ئةوةى ياساى كارى‬ ‫رؤذنامةنوسى لةهةريَمى كوردستان‬ ‫ريَطةى بة ِرؤذنامةنوسان داوة زانيارى‬ ‫بةدةست به َين و روومالَى رووداو و‬ ‫ضاالكيةكان بكةن زؤرج��ار لةاليةن‬ ‫بةرثرسان و دةزط��اك��ان��ى ئاسايش‬ ‫بةجى كردنى ئةركةكانيان‬ ‫جى‬ ‫َ‬ ‫لةكاتى َ‬ ‫رؤذنامةنوسان رووب���ة ِرووى هة ِرةشة‬ ‫و ريَطر ك��ردن دةب��ن��ةوة‪ ،‬لةسنوورى‬ ‫ق��ةزاى كؤيةش لةماوةى دوو مانطى‬ ‫رابردوو شةش جار ه َيرش كراوةتة سةر‬ ‫رؤذنامةنوسان لةكةنالَى ( ‪ knn‬و سث َيدة‬ ‫و طؤظارى كةكؤن ) و ريَطريان ل َيكراوة‬ ‫لةاليةن بةرثرسان و ه َيزةكانى ئاسايش‪،‬‬ ‫ئ َيمة وةك طروثى دةنط لةسنوورى‬ ‫قةزاى كؤية بةتوندى ئيدانةى ه َيرش‬ ‫كردنة سةر رؤذنامةنوسان دةكةين و‬ ‫بةهةنطاويَكى مةترسيدارى دةزانين بؤ‬ ‫بةرتةسك كردنةوةى ئازادى رادةرب ِرين‬ ‫و كث كردنى رؤذنامةنوسان داواكارين‬ ‫لةاليةنى ثةيوةنديدار هةولَةكانى بخاتة‬ ‫طة ِر بؤ نةه َيشتنى ئةو دياردةية و ه َيزكانى‬ ‫ئاسايشيش بةش َيوةيةكى ياساييانة مامةلَة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل سةرجةم رؤذنامةنوسان بكةن‪.‬‬ ‫طروثى (دةنط) لةسنوورى قةزاى كؤية‬ ‫‪2011/1/16‬‬

‫شوباتي ‪2011‬‬

‫‪37‬‬


‫ثيَنض خشتةضى سامى عةودا َل لةسةر شيعرى حاجى قادرى كؤيى‬ ‫جةواد حمد بةط‬ ‫َ‬ ‫عةودال لةسةرجةم بوارةكانى شعرا ئةسثى خؤى تيادا تاوداوة‬ ‫سامى‬ ‫نوواندووة‪،‬وةلى مةخابن تاوةكو ئ َيستا ئةم‬ ‫و بليمةتى و وةستايى خؤى‬ ‫َ‬ ‫شاعيرة مةزنة وةكو ث َيويست ل َيكؤلَينةوةو بةدواداضوونى بؤ ئةنجام‬ ‫نةدراوة‪،‬ئةم نووسين و كةالكردنانةى كةلةمالو ئةوالدا بؤى كراوة لة‬ ‫ئاستى دانايى سامى و ضةندو ضؤنيةتى شيعرةكانيةوة السةنطن و ويَنةى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةندى‬ ‫دةمةوى ئاو ِريَك لة‬ ‫ِراستةقينةى سامى دةرناخةن‪،‬لةم نووسينةمدا‬ ‫ث َينض خشتةكيةكانى بدةمةوة‪،‬بة تايبةتى ئةمانةى تايبةتن بة شيعرى‬ ‫شاعيرانةوة نةك ئةمانةى كة تايبةتن بة خوودى خؤيةوة‪،‬هةروةها لةدوو‬ ‫تويَى ئةم ث َينض خشتةكيانةش ئاماذة بة مانا دةكةن كة بالَونةكراونةتةوة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫عةودال لة دوايى ناوةندى شةستةكانةوة لةوكاتانةى كة لةهةول َير‬ ‫سامى‬ ‫َ‬ ‫هةندى‬ ‫ذيانى بةسةردةبرد‪،‬دةستى كرد بة ث َينض خشتةكى كردنى شيعرى‬ ‫لة شاعيرةكؤنةكان وةك‪-:‬نالى و كوردى و وةفايى و ئةدةب و حةمرى‬ ‫(ئةحمد بةطى ساح َيب ق ِران)و حاجى قادرى كؤيى‪،‬وةك نمونة جطة‬ ‫لةحاجى كة دواتر سةرجةمى ث َينض خشتةكية كة دةخةمة ِروو‪،‬بؤ ئةوانى‬ ‫تر بؤهةريةك َيكيان كؤثلةيةك وةك نموونة دةخةمة ِروو‪-:‬‬ ‫‪-1‬ئةحمد بةطى صاح َيب ق ِران‪-:‬‬ ‫(زيَ ِرى ِرةش طةنج و خةزيَنةو سةروةت و سامانتة‬ ‫هةندريَن قةنديلى ئاكؤ‪،‬ك َيلةشين كويَستانتة‬ ‫قةراجى ِرةنطين و بيتويَن‪،‬طؤرقةرةج طةرميانتة‬ ‫((ئةى وةتةن ِرؤم و عةجةم موشتاقى كوردستانتة‬ ‫ئيفتخارى ميللةتى كورد شةوكةتى عينوانتة)‬ ‫‪-2‬ث َينض خشتةكى سامى لةسةر شيعرى وةفايى‪:‬‬ ‫(بةلةنجةو قامةتى شيرن‪،‬لةباغى كردم و ِرؤيى‬ ‫بةزولفى خاوى خؤى‪،‬خؤدةماخى ث ِركردو ِرؤيى‬ ‫لة ِرووناكى ددانى وةك ضراغى كردو ِرؤيى‬ ‫((بةبى باكى دةم َيك هاتووداغى كردو ِرؤيى‬ ‫َ‬ ‫بى بولبول‪،‬بةهار زؤرى ث َينةضوو ِرؤيى‬ ‫دةبى حالَى ض َ‬ ‫َ‬ ‫‪-3‬سى ث َينض خشتةكى سامى لةسةر شيعرى مستةفا بةطى كوردى‬ ‫َ‬ ‫(لةبةرئةوةى يةك َيكيان لةشويَنكى تر بآلوكراوةتةوة بؤية تةنها نموونة‬ ‫لةسةر دووان دةه َينمةوة)‬ ‫نموونةى( كؤثلةى يةكةم)‪:‬‬ ‫(بؤضى ويَنةت هةر لةضاوم‪،‬قةت َ‬ ‫َ‬ ‫الناكةوى‬ ‫لةدل‬ ‫َ‬ ‫داناكةوى‬ ‫بؤتةماشاى ِرووت عةزيزم‪،‬بؤدلَم‬ ‫َ‬ ‫ئةودلَة واهةر لةطريان‪ِ ،‬رؤذو شةو َ‬ ‫ناخةوى‬ ‫دى‬ ‫َ‬ ‫ناكةوى‬ ‫((ضاوةكةم زانيوتة بؤضى‪،‬خةو لةضاوم‬ ‫َ‬ ‫شةوى)‬ ‫ضونكة من ث َيش خزمةتم‪،‬ث َيش خزمةتان نانوون‬ ‫نموونةى (كؤثلةى دووةم)‪:‬‬ ‫نةبى‬ ‫(هةركةسى مةيلىلةباغو خونضةو جؤبار َ‬ ‫َ‬ ‫نةبى‬ ‫خؤى لة ث َيناوى‬ ‫موحيبةت‪،‬بى بةش و ب َيزار َ‬ ‫َ‬ ‫بةندى داوى مةعشوقى خؤى‪،‬عاشق و دلَ‬ ‫دارنةبى‬ ‫َ‬ ‫يارنةبى‬ ‫((ئةوسةرة سةر بؤضى دائيم‪،‬ث ِر لة عيشقى‬ ‫َ‬ ‫ئةو دلَة َ‬ ‫نةبى )‬ ‫دل بؤضى دائيم عاجزو خةمبار َ‬ ‫َ‬ ‫لة دواى طة ِرانةوةى سامى عةودال بؤ كؤية(‪،)1972‬كة شيعرى (‪)30‬‬ ‫شاعيرى كؤيةو دةرةوةى كؤية كؤكردةوة بةو نيازةى كة بيانكاتة ث َينض‬ ‫مابى ‪(:‬ميرزا حةمةدةمين ميرزا‬ ‫خشتةكى‪،‬لةم شاعيرانةى كة لةيادم َ‬ ‫قادر(ئةمينى)‪،‬قوبادى جةلى زادة‪،‬قوباد بةهرةوةر‪،‬مودريك ذالَى‪،‬ئازاد‬ ‫بةختةوةر‪،‬شوان ئةحمةد‪،‬مةولود ذاكاو‪،‬سةعيد دلَكؤ‪،‬بايز دةرباز‪،‬شوان‬ ‫شةوطار‪،‬عةلى كؤيى‪،‬لةتيف عوسمان(ئاسؤ)لةعةنكاوة‪،‬شةفيق بةياد‪،‬ب َيالن)‪.‬‬ ‫ئةم ث َينض خشتةكييانة هةنديَكيان بالَوكراونةتةوة‪،‬هةنديَكى تريشيان‬ ‫الى من ثاريَزراون‪،‬زؤربةشيان فةوتاون‪،‬مخابن ث َينض خشتةكييةكةى‬ ‫‪38‬‬

‫بو‪،‬كاتى‬ ‫سامى لةسةر شيعرى (ئةمينى)تا سالَى (‪ )1984‬الى من ثاريَزراو‬ ‫َ‬ ‫م‪ِ .‬رةفيق مةجيدشيعرةكانى سامى كؤكردةوة و لة ذيَر ناونيشانى‪،‬باخضةى‬ ‫بيران(حديقة االفكار)تؤمارى كردن ‪،‬لةم كاتانةدا كؤمةلَ​َيكى زؤر لة‬ ‫شيعرةكانى سامى ِرادةستى ساميم كردن‪،‬مخابن دواتر ئةم ث َينض خشتةكية‬ ‫لة الى سامى نةمابوو‪،‬وة لةدةست نووسةئامادةكراوةكةى م‪ِ .‬رةفيق‬ ‫مةجيديش دانةبوو‪،‬مخابن دةستم نةكةوتةوة ‪،‬وة ث َينض خشتةيةكى سامى‬ ‫َ‬ ‫عةودال لةسةر شيعرى ئازاد بةختةوةردا لةالم ثاريَزراوة‪،‬وةك نموونة‬ ‫كؤثلةى يةكةمى دةخةمة ِروو‪:‬‬ ‫َ‬ ‫((سوندى دةخؤم‪ ،‬كةبةول َيوة ئاالَنة‬ ‫طةردةنى سثى و زولفة داوانة‬ ‫بى لةو ضاوانة‬ ‫فرم َيسكى خويَنى َ‬ ‫((هةتا ئةو كاتةى دةست ل َيك بةردانة‬ ‫دة ِر َ‬ ‫ذى فرم َيسكم‪،‬دةلَ َي بارانة)) )‬ ‫هةرلةم كاتانةشداواتا دواى طة ِرانةوةى سامى بؤ كؤية وا تةواوى ئةم‬ ‫ث َينض خشتةكية دةخةمة ِروو‪:‬‬ ‫(ث َينض خشتةكى سامى لةسةر شيعرى حاجى قادرى كؤيى)‬ ‫كرد‪،‬كةويى خاراى لةبةرداوة‬ ‫(كةمةر بةندى لةثشتى‬ ‫َ‬ ‫بةسوخمةى ئةتلَةسى ديبا‪،‬دلَى بردم بةج َيماوة‬ ‫وةكو بةيداغى قورسو ِرؤم ‪،‬قةدو باالَى كة هةستاوة‬ ‫((لةسةر شةو ِرؤذى داناوة‪،‬مةلَ​َين ف َيسى لةسةر ناوة‬ ‫لةبةر باجامى ياقوتى‪،‬بةمشكى وشكى داداوة))‬ ‫هةزار طةنجى فةرةيدون و خةزيَنةى شاجةمو دارا‬ ‫حةكيمى َ‬ ‫دل جةوانانى‪،‬لةبةخشيندا جيهانى ئارا‬ ‫بةقوربانى قةدو ويَنةى‪،‬لةناوباغى سةبا كارا‬ ‫((لةداويَنى ضيا بوو خةرمةنى َ‬ ‫طول خ َيوةتى خارا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةدوو ئةستوونةكةى زيوين‪،‬تةنافى زولفى هةلداوة))‪.‬‬ ‫باسلى ب َيتة سةرنامة‪،‬لة ِروخسارو خةتوخالَى‬ ‫ض َ‬ ‫لةدؤندانى تة ِرى غةبغةب‪،‬لةسامانى لةثى ئالَى‬ ‫لةثةنجةو خونضةكةى دةستى‪،‬لةيةخةو خونضةكةى ئالَى‬ ‫((لةبةرقى ِرةنطى شة ِروالَى‪،‬حةيا داويَنى هةلَمالَى‬ ‫لةشةقةى دةنطى خرخالَى‪،‬لةطةردوون زوهرة داماوة))‪.‬‬ ‫جوانى وا نةديتراوة‪،‬خولقاوة لة ِروونى ئةرزى‬ ‫بةه َيزى ِرؤستةمى َ‬ ‫بةطيونابى بةطؤ دةرزى‬ ‫زال و‬ ‫َ‬ ‫هةذانى واجيهان شةقان‪،‬لة ِرةفتارو قةدى تةرزى‬ ‫((لةتةقةى َ‬ ‫نال و ثانى بةرزى‪،‬ئاسمان لةرزى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫تةقو تؤق كةوتة سةرئةرزى‪،‬دةل َى ى مةحشةر هةلستاوة))‪.‬‬ ‫بةث َيويستى لةسةر شانؤ لةم َيشكوبيرو ثيشةم كرد‬ ‫بةكاريَكى طرنطو زؤر‪،‬لةهةستان و هةميشةم كرد‬ ‫كةداوى زولَفى ش َيواوى‪،‬بةدةستى خؤم بةخؤم شةم كرد‬ ‫((بةسةد خويَنى جطةر‪،‬ف َيرى نيازو عيشوةم كرد‬ ‫دةمبينى‪،‬دةلَ َى ساالضؤ بةمالوة))‪.‬‬ ‫كةضى ئ َيستاكة‬ ‫َ‬ ‫لةكاتى ثةرضةمى خاوى‪،‬هةناسةى لة ِرووى الدا‬ ‫نةسيم هاتوو بالَوى كرد‪،‬هةمووى بةخشيو بة بادا دا‬ ‫لة كاتى ويَنة وةرطرتن‪،‬ط ِرى هات خؤى بةسةر دادا‬ ‫((لة تةصويرى قةلَةم موى موى‪،‬كةوتة بةردةم قطرى دادا‬ ‫ئةوى كردة كةمةر نةقاش‪،‬ئةمى بؤ زارى داناوة))‪.‬‬ ‫خؤت‪،‬بةبى سود و بةهةرزانى‬ ‫مةنؤ ِرة عاشقى ِرووى‬ ‫َ‬ ‫مةلَ َى خ ِرخالَى بازووية‪،‬جيهان ش َيوا لةلةرزانى‬ ‫كة ث َيويستى لةدةستم بوو‪،‬بةتيخ َيكى كةمةرزانى‬ ‫َ‬ ‫((دةرى تؤ كةعبةبوو((حاجى))تةوافى كردو نةيزانى‬ ‫ض قةوماوة كةعبةبووكةضيبوو‪،‬مةسجيداالقصى نة ِرووخاوة))‪.‬‬


‫وريا عومةر ئةمين و شيعر‬ ‫د‪.‬كمال معروف‬ ‫د‪.‬وري���ا ع��وم��ةر ئةمين ب��ةه��رةى شيعرى‬ ‫هةية‪،‬بةالَم ئايا بة تةنيا بةهرة مرؤظدةكا بة‬ ‫دةبى لة تةك‬ ‫شاعيريَكى سةركةوتوو‪،‬شاعير َ‬ ‫بةهرةكةيدا‪،‬خؤى زؤرماندوو بكات ماوتسى تؤنط‬ ‫دةبى شاعير‬ ‫دةلَ َى‪-:‬بةهرة لة‪ %10‬يةو لة ‪َ %90‬‬ ‫شةونخونى و خؤى ثةروةردة بكات‪،‬بةخويَندنةوةى‬ ‫زؤر و شارةزايى ثةيداكردن لة بوارةكانى‬ ‫شيعريدا‪،‬تاوةكو هةنطاو بةهةنطاو ث ِرؤسةى‬ ‫شيعرى بةرةو ث َيش بض َيت‪،‬كةواتة قالَبوون و‬ ‫ئةزموونى شيعرى شاعير دةكات بة شاعيريَكى‬ ‫بةهرةدارو طةشاوة‪،‬ضونكة ث ِرؤسةى شعرى‬ ‫دوواليةنة ئةطةر شاعير ثةي ِرةوى هةردوو اليةن‬ ‫َتةوة‪،‬دةبى‬ ‫كى ب َيماية دةطة ِري‬ ‫َ‬ ‫نةكات ئةنجام ناث َي َ‬ ‫شاعير ه��ةردوو اليةنى شيعرى ثشت َ‬ ‫طوى‬ ‫نةخات‪،‬ضونكة تةواوكةرى يةكترن‪،‬بةتةنيا‬ ‫نابى ئةطةر‬ ‫ضى َ‬ ‫اليةن َيك ث ِرؤسةى شيعرى َ‬ ‫َ‬ ‫دةبى لة كاروانى‬ ‫ببى ئةوا‬ ‫ناكامل َ‬ ‫دروستيش َ‬ ‫دةبى‪،‬ضونكة‬ ‫شيعرى دوور ثةريَز و التةريك َ‬ ‫ووزةى ب��ةردةوام بوونى هةلَنةطرتووة‪،‬شاعير‬ ‫ناتواني ث ِرؤذةى بةشاعير‬ ‫ئةطةر داه َينةرنةب َيت‬ ‫َ‬ ‫نى‪،‬اليةنى هونةر لة شيعردا‬ ‫بوونى خؤى بسةلم َي َ‬ ‫ِرؤلَى يةكجار طرنط دةط َي ِر َى‪،‬ديارة ئةوةى‬ ‫كة ث ِرؤسةى بة شاعيربوونى ضى دةكات‪،‬ث َيش‬ ‫هونةرةكةيةتى‪،‬جابةبى بوونى ئةم‬ ‫هةمووشت َيك‬ ‫َ‬ ‫اليةنة ث ِرؤسةى هونةرى شيعرى ضةق بةستوو‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ِرةوتى تازةى ئةدةبى‬ ‫ناتوانى‬ ‫دةم َين َيتةوة‬ ‫َ‬ ‫بضى و بطةش َيتةوة‪،‬هةروةك و‬ ‫شةوة‬ ‫بةرةو ث َي‬ ‫َ‬ ‫ئاشكراو ِروونة د‪.‬وريا لة بوارى زماندا ث َيطةيةكى‬

‫دكتؤر وريا عومةر ئةمني‬ ‫باالَى هةية‪،‬كةبؤتة مايةى خؤشحالَى و ج َيطاى‬ ‫ِرةزامةندى هةموواليةك لةمةيدانى زمانةوانيد‬ ‫توانيويةتى وزةو ل َيهاتوويى خؤى بدؤزيَتةوة و‬ ‫داه َينان و تازةكردنةوةى ت َيدا ئةنجام بدات‪،‬بةالَم‬ ‫لة ِرووى شيعرةوة هةست و سؤزى شاعيرى ت َيدا‬ ‫َ‬ ‫دةكرى ويَنةى جوانى نةخشاندووة‪،‬بةالَم‬ ‫بةدى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل طيانى سةردةمدا طونجاو نية‪،‬شيعرةكان‬ ‫لة ِرووى ش َيوازةوة بؤ ساالَنى شةستةكان‬ ‫دةطة ِريَنةوة‪،‬زمان َيكى ساكار و ك َيشى خؤمالَى‬ ‫و جووت سةرواى بةخؤوة طرتووة‪،‬بةكورتى‬ ‫كاريطةرى (طؤران)ى شاعيرى بةسةرةوةيةو‬ ‫ِريَضكةى طؤرانى شاعيرى بةرنةداوة‪،‬جال َيرةدا‬ ‫ضةند نموونةيةك لة شيعرةكانى دةخةينة‬ ‫ِروو‪،‬لة هؤنراوةى (بةيانى نةورؤز)دا تابلؤيةكى‬ ‫ِرةنطينى بةهارى ك َيشاوةو دةلَ َى‪-:‬‬ ‫َ‬ ‫كاتى ِرؤذ هةلَ َ‬ ‫دى‬ ‫لةطةل بةيانا َ‬ ‫ذى بؤسةر طوندو َ‬ ‫طزنطى ئة ِر َ‬ ‫دى‬

‫ئاسؤ ِرةنطاو ِرةنط ئةطةش َيتةوة‬ ‫لة كةذو ك َيوان ئةوةش َيتةوة‬ ‫طوالَوى شةونم لةسةر ثة ِرى طولَ‬ ‫ئةبى بةاللةو ئةتك َينة سةر َ‬ ‫طل‬ ‫َ‬ ‫نى‬ ‫بالَدار هةلَئةف ِر َى لق ئةوةش َي َ‬ ‫نى‬ ‫خاكى زيَ ِرين بةخوناو ئة ِرش َي َ‬ ‫شنةى باجووكةى مةالن خو ِرةى ئاو‬ ‫ئاوازى شادى ئةبةخشن تاو تاو‬ ‫َ‬ ‫ئةبارى‬ ‫لة هةموو اليةك جوانى‬ ‫كار َ‬ ‫لةدل ئةكات بةالَم ض َ‬ ‫كارى‬ ‫َ‬ ‫دةروونى ش َيلوو ِروون ئةكاتةوة‬ ‫ئي و ئازارى شةو ئةباتةوة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ضةند شيعريَكى بؤ منداالن نووسيون‪،‬‬ ‫لةهؤنراوةى(مانط و ئةست َيرة)دا دةلَ َى‪-:‬‬ ‫ئةى مانط و ئةى ئةست َيرة‬ ‫توخوا زوو وةرنة ئ َيرة‬ ‫باث َيكةوة يارى كةين‬ ‫خؤشةويستى ديارى كةين‬ ‫تاريكى بترس َينين‬ ‫َ‬ ‫خةوتوو لةخةو هةلس َينين‬ ‫كوردستان ئاوةدان كةين‬ ‫دوذمنانمان سةرطةردان كةين‬ ‫ت َيبينى‪ -:‬ئ��ةم دوو ثارضة شيعرةم لة‬ ‫ناميلكةيةك بةناوى(سةيران َيكى شيعرستان)‬ ‫كة لةسالَى‪ 2007‬دةزط��اى ئ��اراس بةضاثى‬ ‫طةياندبوو‪،‬د‪.‬وريا عومةر ئةمين سالَى ‪1947‬‬ ‫لةطة ِرةكى بةفرى قةندى لةشارى كؤية لةدايك‬ ‫بووة‪ ،‬لةبوارى زمانةوانيدا ئةم بةرهةمانةى بة ضاث‬ ‫طةياندوون (‪ِ -1‬ريَزمانى ِراناوى لكاو‪،‬بةغدا‪.1986،‬‬ ‫‪-2‬ضةند ئاسؤيةكى زمانةوانى‪،‬هةول َير‪.)2004،‬‬

‫شاعيريَكي كؤيي لةبةرةي مةاليان‪،‬‬ ‫دةكةويَتة بةر هة ِرةشةي مةاليان‬ ‫شاعيري ناودار (قوباد ئيسماعيل‬ ‫مةال نوري مةاليان) ناسراو بة قوباد‬ ‫جةلي زادة لةسةر ناميلكةيةكي‬ ‫شيعري بةناوي (ستياني بةفر ث ِرة‬ ‫لة ِريشؤلَة) طواية كفري ت َيداية‬ ‫دةكةويَتة بةر هة ِرةشةي مةاليان و‬ ‫كت َيبة شيعرييةكةي كؤدةكريَتةوةو‬ ‫قةدةغةدةكريَت‪ .‬طةرضي بؤ ئةو بةرة‬ ‫بابة حاجي قادري كؤيي وتوويةتي‪:‬‬

‫بةغةيري جدي ئ َيوة ك َيهة دانا‬ ‫لةكوردستان بناغةي عيلمي دانا‬ ‫كةضي ئ َيستا لةو سةردةمة ئةو‬ ‫شاعيرة كة لةو بةرةبابةية لةمينبةري‬ ‫مزطةوتان كةوتؤتة بةر هة ِرةشةي‬ ‫مةاليان‪ ،‬داوا دةكةين قوبادي جةلي‬ ‫زادة ذياني ثاريَزراو ب َيت و كت َيبةكةي‬ ‫ئازاد بكريَت و شيعرةكاني كةلةبضة‬ ‫نةكريَن‪.‬‬

‫ذمارة ‪12‬‬

‫شوباتي ‪2011‬‬

‫‪39‬‬


‫ثةيكةريَكى نوآ بؤ مامة سيَوة‬

‫كةيفى ئةحمةد‬ ‫ش��ارى كؤية م َيذوويةكى ديَرين و ث ِر‬ ‫لةسةروةرى و بةرخودانى هةية لةطشت‬ ‫بوارةكانى ذياندا‪ ،‬ض لة ِرووى ِرؤشنبيرى يان‬ ‫فيكرى يان ئةدةب و هونةر يان سياسى يان‬ ‫بازرطانى ‪...‬تاد‪ ،‬هةر لةم ِروانطةيةوة ضةندين‬ ‫ناودارى طةورة و ديارى لةهةموو بوارةكانى‬ ‫تيا هةلَكةوتووة‪ ،‬كةناو ناوبانطيان بةطشت‬ ‫اليةكدا بآلو بؤتةوةو بوونةتة ئةست َيرةى‬ ‫ث ِرشنطدار و هةميشة دةدرةوش َينةوة ‪ ،‬ئةركى‬

‫‪40‬‬

‫ِرؤلَةكانى ئةمرؤ و دوا ِرؤذيش ئةوةية‪ ،‬كة‬ ‫لةسةر ِريَبازو بةرنامةى ئةوان ب ِرؤن و ثةرة‬ ‫بة بةخششةكانيان بدةن و لة هةمان كاتيش‬ ‫وةفاداربن بةرامبةر ئةو ماندو بوونةيان‪ ،‬ضى‬ ‫لةدةستيان ب َيت دريَخى نةكةن‪.‬‬ ‫وةك وةف��اي��ةك ب��ؤ ن����اودارة كؤض‬ ‫ك��ردووةك��ان��ي��ش ل��ةالي��ةن دلَ��س��ؤزان و‬ ‫هةوادارانيان ‪ ،‬هةلَدةستن بة دروستكردنى‬ ‫ثةيكةر بؤيان‪ ،‬يان بةضاث طةياندن و‬ ‫تؤماركردنى بةرهةمةكانيان ‪ ،‬يان دانانى‬ ‫ثاشماوة و كةل و ثةلةكانيان لة مؤزةخانة و‬ ‫شويَنى تايبةت ‪ ،‬بؤ ئةوةى بة نةمرى لة هزرو‬ ‫زاكيرةى نةوةكاندا بم َيننةوة‪.‬‬ ‫مامة س َيوةش وةك مةقام ب َيذيَكى‬ ‫ناودارى كؤية و كورد‪ ،‬كة شويَن ثةنجةى‬ ‫لةو بوارةدا ديارة و بةهؤى دةنطة خؤشةكةى‬ ‫و ل َيزانيى لة مةقام ‪،‬ناوبانطى لة كوردستانى‬ ‫ط��ةورةدا بآلو بؤتةوة ‪ .‬هةر بؤية ضةند‬ ‫سالَ​َيك لةمةو بةر ثةيكةريَكى ثؤرتريَتى‬ ‫بؤ دروستكراوة و لةسةر ِريَطاى هةول َير‬ ‫كؤية دانرا ‪ ،‬بةآلم لةبةر ئةوةى ثةيكةرةكة‬ ‫لةشويَن َيكى باش دانةنرابوو و باش شويَنةكة‬ ‫ئامادة نةكرابوو ثاش ماوةيةك ِرؤضوو ‪ ،‬بووة‬ ‫هؤى شكانى قاعيدةى ثةيكةرةكة و ناشيرين‬

‫بوون و تيكضوونى ثةيكةرةكة ‪ ،‬لة هةمان‬ ‫كاتيش لة بنة ِرةتدا ثةيكةرةكة زؤر طرينطى‬ ‫ث َينةدرابوو ‪ ،‬بة ش َيوازيَكى جوان دروست‬ ‫نةكرابوو ‪ ،‬بؤية لةاليةن هونةرمةندانى‬ ‫كؤيةوة هةولَدرا كة ثةيكةريَكى جوان و‬ ‫َ‬ ‫بكرى ‪ ،‬بةسوثاسةوة‬ ‫شايستةى بؤ دروست‬ ‫ئةنجومةنى باآلى ِريَكخراوى هونةرمةندانى‬ ‫كوردستانى ث َيشو ئةم ئةركةى طرتة ئةستؤى‬ ‫خؤى و لةاليةن هةردوو سةرؤكى ث َيشووى‬ ‫هونةرمةندان(مامؤستا ئةحمةدساالر و كاك‬ ‫فةرةيدون دارت��اش) زؤر طرينطى ث َيدراو‬ ‫هونةرمةندى ل َيهاتوو مامؤستا(ئازاد جةمال)‬ ‫ِراسث َيردرا بؤ دروستكردنى ثةيكةرةكة ‪ ،‬لة‬ ‫مادةى فيبةر طآلس و بةقةبارةى ئاسايى‬ ‫خؤى دروستكرا ‪ ،‬كة لةمانطى (‪)12‬ى ‪2009‬‬ ‫ثةيكةرةكة تةواوبوو لةاليةن هونةرمةند‬ ‫(ئازاد جةمال) ثاريَزرا بةهؤى ِريَكنةكةوتن‬ ‫لةسةر شويَنى دانانى ثةيكةرةكة‪ ،‬بةهؤى‬ ‫هاوكارى نةكردنى اليةنة ثةيوةنديدارةكان‪.‬‬ ‫هونةرمةندان ث َييان باش بوو لة س َي ِريانى كؤية‬ ‫َ‬ ‫دابنرى ‪ ،‬بةآلم لةبةر ئةوةى‬ ‫هةول َير هةرمؤتة‬ ‫لة ماستةر ثالنى داهاتووى كؤية َ‬ ‫دةبى‬ ‫ئةوى َ‬ ‫بة ترافيك بؤية ئةو داخوازيية سةرى نةطرت‬ ‫‪ ،‬دواجار بةهاوكارى سةرؤكايةتى زانكؤ لةناو‬ ‫باخى كؤل َيذى ثةروةردة دانراو لة ‪2010/12/9‬‬ ‫لة مةراسيم َيكى شايستةو هونةريانةدا بة‬ ‫ئامادة بونى هونةرمةندان و هونةر دؤستان‬ ‫و بةرثرسان لةاليةن(حةناثؤليس) كو ِرة زاى‬ ‫مامةس َيوة ثةردةى لةسةر ثةيكةرةكة الدرا‪.‬‬ ‫لةو مةراسيمةدا وتارى ئةنجومةنى باآلى‬ ‫هونةرمةندان و سةرؤكايةتى زانكؤى كؤية‬ ‫خويَندرايةوة هةروةها هونةرمةند ( باكورى‬ ‫) ضةند بيرةوةرى و ِرونكردنةوةى لةبارةى‬ ‫مامة س َيوة ث َيشكةش بةئامادةبووان كرد ‪،‬‬ ‫وة ِراى طةياند كة مةقامةكانى س َيوة لةسةر‬ ‫ئاوازى ( تة ِراتيلى مةسيحيةوة ) كة لةكاتى‬ ‫دوعاو نزا و عيبادةت كردن لة كةنيسةكان‬ ‫َ‬ ‫ئةنجامدةدرى طوتراوة ‪ ،‬ثاشان هونةرمةند (‬ ‫صالح محمد ) بة دةنطة خؤشةكةى ضةند‬ ‫مةقام َيكى س َيوةى ض ِرى ثاشان بةدةم‬ ‫وةستان و ثةردة الدان بة بةردةوامى لة‬ ‫اليةن مةقامب َيذ ( مةرب َين ) ضةند مةقام َيك‬ ‫ث َيشكةشكرا ‪.‬هيوادارين ئاوريَكيش لةو‬ ‫ثةيكةرانةى ديكة بدريَتةوة وةكو(هونةرمةند‬ ‫َ‬ ‫عةودال و مةالى‬ ‫تاهير تؤفيق و دلَدارو سامى‬ ‫طةورة ) كة ئةوانة ثيكةريان بؤ دانراوة ‪ ،‬بةآلم‬ ‫ثةيكةرةكان باشنين و هةم شويَنةكانيشيان‬ ‫طونجاو نين‪.‬‬


‫بنةمالَةكانى كؤية (خؤشناو)‬ ‫ئازاد مةالعلى‬

‫بةشى ضوارةم‬

‫َ‬ ‫‪-14‬بنةمالةى حةمةرِةش(هةنارى)‪:‬‬ ‫ئةوبنةما ه��ةردةم لةخزمةتى زانست و زانياريدا بووين ثياوى‬ ‫هةلَكةوتويان مامؤستاو بيرمةندو ئةديبوشاعير‪ ،‬م‪.‬زةكى ئةحمةد هةنارى‬ ‫بووة‪ ،‬هةروةها براكانى وكو ِرو نةوةكانيان ئةوانةى سةر بةو بنةمالَةيةن‪:‬‬ ‫م‪.‬زةكى ئةحمةد هةنارى‪ ،‬م‪.‬عبدالرحمان ئةحمةدهةنارى‪،‬م‪ .‬زاهير‬ ‫ئةحمةدهةنارى‪ ،‬د‪.‬فوئاد زكى هةنارى‪ ،‬م‪.‬فةوزى زكى هةنارى‪ ،‬م‪.‬ساالر‬ ‫زةكى هةنارى‪ ،‬م‪.‬فرياد زةكى هةنارى‪ ،‬سةربةست زةكى هةنارى‪،‬‬ ‫خانةخان زةكى هةناى)‪.‬‬ ‫َ‬ ‫بنةمالةى حاجى حةسةنى سناوة‪:‬‬ ‫‪-15‬‬ ‫َ‬ ‫حاجى حةسةن حاجى عبداهلل حمداغا ئةوبنةمالةية لةديَى سكاتن بووين‬ ‫و هاتوونةتة نازةنين و سناوةو ئيجا هاتوون بؤكؤية كو ِرةكانى حاجى‬ ‫كضةكانى(عةيشى‪،‬‬ ‫حةسةن سناوةيى(حةمةد‪ ،‬عبداهلل‪ ،‬قادر‪ ،‬احمد)‪،‬‬ ‫َ‬ ‫هةمين‪ ،‬خةجيج‪ ،‬حةليمة)‪ ،‬عبداهلل حمد حمدامين‪ ،‬حاجى حمدامين‬ ‫حمدحمد امين‪ ،‬فاتيمة حمدحمدامين‪ ،‬زولةيخاحمدامين‪ ،‬حمدامين‬ ‫فقى عزيز عبداهلل كو ِرةكانى(حسن‪ ،‬م‪.‬حس َين‪ ،‬رزطار‪ ،‬هونةر‪ ،‬عزيز)‪.‬‬ ‫فقى عزيز‪ ،‬زوليخا حمدامين فقى عزيز‪ ،‬كو ِرةكانى‬ ‫ئامينة حمدامين َ‬ ‫حاجى حمدحاجى حسن(عزيز‪ ،‬م‪.‬حسين‪ ،‬وةستا عمر‪ ،‬حسن)‬ ‫كضةكانى(صبرية‪ ،‬مريةم‪ ،‬م‪ِ .‬ريَواس‪ ،‬م‪.‬ئاواز‪ ،‬قةدرية)‪،‬كو ِرةكانى عبداهلل‬ ‫حاجى حسن (على‪ ،‬وةستابكر‪ ،‬حاجى جمال‪ ،‬د‪.‬جالل‪ ،‬كةمال‪،‬‬ ‫حةسةن) كضةكانى عبداهلل حاجى حسن ( ئامينة‪ ،‬م‪.‬فاتمة‪ ،‬م‪ِ .‬رووناك)‪.‬‬ ‫قادر حاجى حةسةن كو ِرةكانى(سةرباز‪ ،‬هةلَمةت‪ ،‬سةركةوت‪ ،‬هةذار)‬ ‫َ‬ ‫كةذال‪ ،‬نيطار)‪ .‬ئةحمةد حاجى حةسةن كو ِرةكانى(د‪.‬‬ ‫كضةكانى(‬ ‫سيروان‪ ،‬م‪.‬ب َيستوون‪ ،‬ش َيروان‪ ،‬ش َيركؤ)كضةكانى(بةريظان‪ ،‬حةليمة)‪.‬‬ ‫حمةشانةحمةشانةعبداللة ئاموزاى كو ِرةكانى حاجى حةسةنة‪،‬‬ ‫كو ِركانى حمةشانة( ئةحمةد‪ ،‬سابير‪ ،‬حةسةن‪ ،‬حس َين‪ ،‬مستةفا‪ ،‬شكر)‬ ‫كضةكانى( فاتمة‪ ،‬طولَ َى)‪.‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بنةمالةى كويخا حةسةنى سكتان‪:‬‬ ‫‪-16‬‬ ‫ئةو بنةمالَةية لةتيرةى(ميرئؤمةرى خؤشناوانن‪ ،‬لةديَى سكتان‬ ‫هاتونةتة كؤية‪ .‬ك َيخواحةسةنى سكتان كو ِرةكانى(ك َيخوامحمد‪ ،‬فقى‬ ‫حاجى(حسابطر)‪ ،‬ئةحمةد‪ ،‬رسول)كضةكانى كويَخا حسن(خةديج‪،‬‬ ‫عةيشى‪ ،‬عاصى‪ ،‬حةليم)‪ .‬رسول ك َيخوا حسن مستفا براكانى حمدامين‪،‬‬ ‫َ‬ ‫مستفا ناسراو بة(مام مستةفاى جمعيات)‪ .‬رسول ك َيخواحةسن‬ ‫كو ِرةكانى(ئةحمد‪ ،‬محمد‪ ،‬ش َيمحمد‪ ،‬صابر‪ ،‬كمال‪ ،‬م‪.‬خدر‪ ،‬حسن)‬ ‫كضةكةشى شكرية‪ .‬ئةحمةد رسول حةسةن كو ِرةكانى(جةمال‪-‬ى‪.‬‬ ‫بزيشك‪ ،‬س��ةرك��ةوت‪ ،‬ه��ي��وا‪ ،‬ه�� َي��دى‪ ،‬ب��ة ِريَ��ز) كضةكانى‬ ‫ئةحمةدرسول(شل َير‪ ،‬شكؤفة)‪ .‬محمدرسول حسن كو ِركانى(هةريم‪-‬‬ ‫سةهةند‪ ،‬هةرديَر‪ ،‬ه َيرش) كضةكانى محمد رسول(روخسار‪ ،‬بةيان‪،‬‬ ‫شةهلة‪ ،‬شادان)‪ .‬ش َيمحمد رسول حسن كو ِرةكانى(م‪.‬هةندريَن‪،‬‬ ‫ه َيمن‪ ،‬ه َيرش) كضةكانى ش َيمحمد(م‪.‬شةه َين‪ ،‬شةيدا‪ ،‬شيراز)‪ .‬سابير‬ ‫َ‬ ‫ةكانى(هةظال‪-‬ى‪.‬بزيشك‪ ،‬هاوبةش‪ ،‬هةلَويَست‪،‬‬ ‫رسول حسن كو ِر‬ ‫هاوتا‪ ،‬هاوكار‪ ،‬رسول‪ ،‬محمد)كضةشى ش َيوازخان‪ .‬كمال رسول حسن‬ ‫كورةكانى(هةردى‪-‬ذم َيريار‪ ،‬هةلَبةست‪-‬ذم َيريار‪ ،‬م‪ .‬هؤطر‪ ،‬ه َيمن)‬ ‫كضةشى سؤزةخان‪ .‬مامؤستاخدر رسول حسن كو ِرةكانى(ذيار‪ ،‬احمد)‬ ‫كضةكانى(ش َيواز‪ ،‬م‪.‬شيكار)‪ .‬ج َيطر حسن رسول حسن‪ ،‬طل َيخةخان‬ ‫حسن رسول‪ ،‬طوناحسن رسول‪ ،‬طوظندحسن رسول‪.‬‬ ‫َ‬ ‫بنةمالةى حاجى ئةمين سكتانى‪:‬‬ ‫‪-17‬‬ ‫كو ِرةكانى حاجى ئةمين سكتانى(مةال‪ ،‬جمال‪ ،‬م‪.‬كةيفى) كضةكانى‬ ‫حاجى ئةمين(قةدرية‪ ،‬حةمدية)‪ .‬كو ِرةكانى مةالى حاجى ئةمين(وشيار‪،‬‬

‫م‪.‬دلشاد‪ ،‬مهندس فرياد‪ ،‬م‪.‬ازاد‪،‬‬ ‫عبداهلل‪ ،‬ئاكؤ‪ ،‬نةبةز) كضةكانى(‬ ‫بةفرين)‪.‬‬ ‫نةشميل‪-‬ى‪.‬ثزيشك‪،‬‬ ‫مهندس همدادجمال حاجى ئةمين‪،‬‬ ‫ئاوات خان جمال حاجى ئةمين‪ ،‬ئاواز‬ ‫خان جمال حاجى ئةمين‪ .‬كو ِرةكانى‬ ‫مامؤستاكةيفى حاجى ئةمين(مهندس‬ ‫هؤطر‪ ،‬مافثةروةر هةلَطورد‪ ،‬مهندس‬ ‫هةنطاو)كضةكةى بؤذان خان‪.‬‬ ‫َ‬ ‫بنةمالةى حاجى حةسةنى‬ ‫‪-18‬‬ ‫سكتانى‪:‬‬ ‫ئةوبنةمالَةية لةتيرةى(ميرخدرى)خؤشناوانن‪ ،‬لةديَى سكتان هاتونةتة‬ ‫ديَى سناوة ئيجا هاتوون بؤكؤيةو هةر بةسكتانى ناسسراون‪ .‬كو ِرةكانى‬ ‫حاجى حةسةن سكتانى( محمد‪ ،‬حاجى عمر)‪.‬كو ِرةكانى محمدحاجى‬ ‫حسن(د‪.‬عبدالرحمان‪ ،‬حاجى كةريم‪ -‬ناسراوة بةكةريمى موختبرو‬ ‫مافثةروةريشة‪ ،‬خالد‪ ،‬عبداهلل‪ ،‬عدنان‪ ،‬د‪.‬فوئاد) كضةكانى محمدحاجى‬ ‫حسن(م‪.‬لوتفة‪ ،‬م‪.‬سعاد)‪ .‬حاجى عمرحاجى حةسةن كو ِرةكانى(م‪.‬‬ ‫ش��ؤرش‪ ،‬جةوهةر‪ ،‬م‪.‬غ��ازى‪ِ ،‬رزطار)كضةكانى(ثةروين‪ ،‬ئامين‪،‬‬ ‫م‪.‬ئاودةنط)‪.‬‬ ‫َ‬ ‫‪-19‬بنةمالةى حاجى حةسةنى كورتان دروو‪ ،‬كةريم‬ ‫كةوباز‪:‬‬ ‫ئةو بنةمالَةية لةحاجى ئؤمةران هاتونةتة بنارى ضياى كارؤخ ئينجا‬ ‫هاتوون بؤكؤيةو ضونةتة ِرانيةو دووبارة طة ِراونةتةوة بؤكؤية‪.‬‬ ‫عةبدوآل عةبدول ِرةحيم عومةر قادر كو ِرةكانى (حاجى حةسةن‬ ‫كورتان دروو‪،‬كةريم كةوباز‪،‬حاجى عةزيز) كضةكانى (فةخرية‪،‬فاتمة)‪.‬‬ ‫حاجى حةسةن كورتان دروو دوكانى لةكؤآلنةى كورتان دروان بوو‪،‬‬ ‫بؤى ط َي ِرامةوة كة ذنة ِرةوةنديَك هاتووة بؤدوكانى دةستى بؤ زطى‬ ‫دوكانى و‬ ‫ثي ى طوتووة كاكة منالَم دةبى دةضمة ثشت‬ ‫َ‬ ‫بردووةو َ‬ ‫دوكانى داخةو ب ِرؤ‪-‬حاجى حةسةن طوتى دةرطاى دوكانم‬ ‫ئةتوش‬ ‫َ‬ ‫ل َيداخستو ِرؤيشتمةوة مالَةوة وةختى ض َيشتان بوو ثاش ماوةكى كة‬ ‫ضةند سعاتى ث َيضوو طوتى درةنط داهات و ضووم دوكانم كردةوةو‬ ‫بزانم ض بووة ض نةبووة سةيرم كرد منالَى ببوو ئةوذنة ِرةوةندة‬ ‫شويَنةكةى خاويَن كردبؤوةو منالَةكةى كردبووة مةلؤتكةو ضاوةنوا ِرى‬ ‫منى دةكرد منيش ث َيم وت ئةوا دةضم نانت بؤ ديَنم و بةثةلة‬ ‫ضووم كةباب و ئاوم بؤه َيناو خواردى ئاوى خواردةوةو ثشوةكى داو‬ ‫منالَةمةلؤتكةكةى لةناو ت َي ِرى كردو بةكؤلَى خؤى داداو دوعاى بؤكردم‬ ‫و خواحافيزى كردو ِرؤيشت‪ .‬كو ِرةكانى حاجى حةسةن كورتان‬ ‫دروو(جةالل‪،‬خاليد‪،‬ئةمير‪،‬دلزار عةبدوآل‪،‬كةمال)كضةكانى(م‪.‬شل َير‪،‬م‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ر‪،‬م‪.‬كةذال)‪ .‬كو ِرةكانى جةالل حاجى حةسةن(بةهرؤز‪،‬كاوة‪،‬ب ِروا)‬ ‫كن َي‬ ‫حةسةن‬ ‫حاجى‬ ‫خايد‬ ‫كضةكانى(ظينؤس‪،‬ظيان‪،‬م‪.‬ئاظان)‪.‬‬ ‫َ‬ ‫كضةكانى(م‪.‬سكاآل‪،‬شاطول)‪ .‬ئةمير حاجى‬ ‫كو ِرةكانى(بةلَ​َين‪،‬بلَند)‬ ‫حةسةن كو ِرةكةى(ئةمير) كضةكانى( ِرازة‪ِ ،‬رةنوو)‪ .‬مامؤستائاالن‬ ‫دلزار‪ ،‬كضةكانى دلزار حاجى حةسةن(طوآلن‪،‬خةندة‪،‬ئاسيا)‪ .‬كةمال‬ ‫حاجى حةسةن كو ِرةكانى(زاطرؤس‪،‬محةمةد)كضةكةى (سؤزى)‪.‬‬ ‫كةريم عةبدوآل عةبول ِرةحيم ناسراوبة(كةريم كةوباز)‪ ،‬كو ِرةكانى‬ ‫كةوباز(فةرهاد‪،‬ب َيستوون‪،‬سؤران‪،‬طؤران‪،‬بؤتان‪،‬ك َيوان‪،‬شوا‬ ‫كةريم‬ ‫ن‪،‬كاروان‪،‬باوان‪ِ ،‬رامان)كضةكةى(شيرين)‪ .‬فةرهاد كةريم كةوباز‬ ‫فةرهاد(دةشنى‪،‬ضرا)‪ ،‬يارا سؤران‬ ‫كو ِرةكةى(ئاكام) كضةكانى‬ ‫َ‬ ‫كةريم‪ِ ،‬رامين ك َيوان كةريم‪ ،‬كاروان كةريم كو ِرةكانى( ِرةنجة‪ِ ،‬رؤمان‬ ‫‪،‬كاروان)‪ .‬حاجى عةزيزعةبدوآل عةبدول ِرةحيم كو ِرةكانى (جةوهةر‪-‬‬ ‫موبيالت‪،‬ث َيش ِرةو‪،‬خةسرةو‪،‬هيوا‪،‬زانا‪-‬موبيالت)‪ .‬كاروان جةوهةر حاجى‬

‫ذمارة ‪12‬‬

‫شوباتي ‪2011‬‬

‫‪41‬‬


‫عةزيز‪ ،‬كضةكانى جةوهةر حاجى عةزيز(نارين‪،‬ئاريان‪،‬شنة)‪.‬ث َيش ِرو‬ ‫حاجى عةزيز كو ِرةكانى(ئارى‪ِ ،‬رةوا‪ِ ،‬رةوةند) كضةكانى ث َيش ِرةو حاجى‬ ‫عةزيز( ِريَظين‪ِ ،‬ريَناس‪،‬ث َيش ِرةو)‪ .‬سامان خةسرةو‪،‬ذيلة خةسرةو‪ ،‬سارا‬ ‫خةسرةو‪ ،‬هاوذين زاناعةزيز‪.‬‬ ‫َ‬ ‫‪-20‬بنةمالةى حةسةنى كورتان دروو‪ ،‬عوسمانى كورتان‬ ‫دروو‪:‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫شكى)ى‬ ‫لةطةل بنةمالَةى ث َيشوو يةكن‬ ‫ئةوبنةمالَةية‬ ‫لةدى ى(ك َي َ‬ ‫بنارى ضياى سةفين هاتونةتة كؤية‪ ،‬حاجى مستةفا قادر ئيب ِراهيم‬ ‫باثيرى ئةو بنةمالَةيةية‪،‬حاجى مستةفا قادر كو ِريَك هةبووة‬ ‫بةناوى عمر‪ .‬عومةر مستةفا قادر كو ِرةكانى(حةسةن‪،‬عوسمان)‪.‬‬ ‫حةسةن عمرمستةفا(حةسةنى كورتان درو)كو ِرةكانى(د‪.‬شؤ ِرش‬ ‫مامؤستاى زانكؤى سل َيمانى‪ ،‬حةمة هةلَديَر(ث‪.‬م ديَرين)‪ ،‬ئارى‪،‬م‪.‬‬ ‫كضةكانى(خاوةر‪،‬خةرمان‪،‬م‪.‬ثةيمان)‪.‬‬ ‫ئاراس‪،‬م‪.‬مشير‪ِ ،‬رزطار)‬ ‫دكتؤرشؤ ِرش حةسةن كضةكانى(سارا‪،‬سروة)‪ .‬حةمةهةلَديَر‬ ‫كو ِرةكانى(ماكؤك‪،‬بالَةك‪،‬ئةحمةد)‪ .‬مامؤستامشير حةسةن كو ِرةك‬ ‫انى(هاوبةش‪،‬هاودةم‪،‬هاوسةر)‪ .‬كضةكةى(هاوذين)‪ِ ،‬رزطارحةسةن‬ ‫ك��و ِرةك��ان��ى( ِرؤم��ان‪ِ ،‬رةويَ��ن) كضةكانى( ِرةيان‪ِ ،‬رازة)‪ .‬عوسمان‬ ‫عمرمستةفا(عوسمانى كورتان دروو)كو ِرةكانى(خدر‪ ،‬جةوهةر‪ ،‬مستةفا‪،‬‬ ‫جةعفةر‪ ،‬هاو ِر َى‪ ،‬ديار‪ ،‬هاوكار)كضةكانى(خوشكان‪ِ ،‬رؤناك(نةرمين)‪،‬ط‬ ‫وليزار)‪ .‬خدر عوسمان عومةر كو ِرةكانى(هةلَةت‪،‬سؤرك‪،‬ضيا‪،‬هةلَم‬ ‫ةت‪،‬ئةندام‪،‬هونةر) كضةكانى(تريسكة‪،‬ش َيواز‪،‬طل َينة‪،‬شازة)‪ .‬جةوهةر‬ ‫عوسمان عومةر كو ِرةكانى(ه َيور‪ ،‬م‪.‬هةلَكةوت‪ ،‬هةلَطورد‪ ،‬هةوراز‪،‬‬ ‫هاوتا)‪ .‬مستةما عوسمان عمر كو ِرةكانى(هوما‪،‬هيوا‪،‬دياكؤ‪،‬هةلَويَس‬ ‫ت) كضةكانى مستةفا(ئةظين‪،‬ئةذين‪،‬ثةيام‪،‬جوان)‪ .‬جةعفةر عوسمان‬ ‫كو ِرةكةى (سيظةر)كضةكانى (س َيبةر‪،‬ئاآل)‪ .‬هاو ِر َى عوسمان عومةر‬ ‫كضةكانى (نوالَة‪،‬ه َيشوو‪،‬شنة)‪ .‬هاوكار عوسمان كو ِرةكةى(هةنطاو)‬ ‫كضةكانى(ضرا‪،‬ضرؤ‪،‬ضؤثى‪،‬ضاوان)‪.‬‬ ‫عوسمان عومةرمستةفا (عوسمانى كورتان دروو)ضؤتة بنارى ضياى‬ ‫ئاسؤس لة َ‬ ‫دى ى(كةلةكان)لةزةمانى ثاشايةتى ع َي ِراق فيرارى‬ ‫َ‬ ‫عةسكةرى بووة ضةند سال َيك ماوةتةوة دواى طؤ ِرانى ِرذيَم كة بؤتة‬ ‫كؤمارى ئينجا هاتؤتةوة كؤية‪ ،‬ئةو بنةمكالَةية مولَكيان هةية لة َ‬ ‫دى‬ ‫ى(فةق َييان)‪.‬‬ ‫َ‬ ‫‪-21‬بنةمالةى محةمةد قادر كةريم ناسراو بة(محةمةدى‬ ‫مؤتى)‪:‬‬ ‫قادرى َ‬ ‫وةستا محةمةد قادر ثينةدؤز بوو لة كؤآلنةى كورتان دروان ئةم‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةو دووبنةمالَةى ث َيشوو واتا‬ ‫بنةمالَةية دةبنةوة يةك بنةمالَة‬ ‫بنةمالَةى(حاجى حةسةن كورتان دروو‪ ،‬كةريم كةوباز‪ -‬حةسةن‬ ‫كورتان دروو‪ ،‬عوسمان كورتان دروو)‪ .‬ئةو بنةمالَةيية لةحاجى‬ ‫ئؤمةران هاتونةتة خؤشناوةتى ئينجا هاتوون بؤكؤية‪ .‬كو ِرةكانى‬ ‫محةمةدقادر(دلشاد (شةهيد)‪،‬قاسم (شةهيد)‪ِ ،‬رةفيق‪ ،‬ئاكؤ)‪ .‬كضةكانى‬ ‫محةمةد قادر(م‪.‬بةهار‪،‬م‪.‬سةبيحة‪،‬م‪.‬ئاشنا‪،‬ئاواز‪،‬م‪.‬ئاوات)‪ِ .‬رةفيق‬ ‫محةمةد قادر بة ِريَوةبةرى ئاسايشى ِرؤذهةآلت بة ثلةى عةميد‪.‬‬ ‫كو ِرةكانى ِرةفيق محةمةد(هةوراز‪،‬هاموون‪،‬هاوريَز)‪ .‬ئاكؤ محةمةد قادر‬ ‫كو ِرةكةى (هةرمان)‪ .‬كضةكانى ئاكؤ محةمةد(هةرياد‪،‬هةرشاد)‪ ،‬ئاكؤ‬ ‫محةمةد قادر ئةفسةرى ئاسايشة بةثلةى نةقيب‪ .‬م‪.‬بةهار محمةد قادر‬ ‫بة كارةساتى سوتان بةطةنجى كؤضى كردووة‪ .‬حةمدية مستةفا قادر‬ ‫دايكى ِرةفيق محةمةد دةست َيكى نةماوة بةهؤى بؤردومانى تةيارةى‬ ‫ئ َيران بؤ سةر كؤية كاتى شة ِرى ئ َيران–ع َيراق‪.‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪-22‬بنةمالةى حاجى خاليد سةردؤلى‪:‬‬ ‫ئةو بنةمالَةية لةديَى سةردؤلَى هاتونةتة كؤية حاجى خاليد برايةكى هةية‬ ‫بةناوى مامؤستاأسماعيل مستةفاقادر‪ .‬خوشكةكانى حاجى خاليدمستةفا‬ ‫قادر(هةيبةت‪،‬حةمدية‪،‬بةدرية‪،‬ئامينة)‪ .‬حاجى خاليدمستةفاقادر‬ ‫كو ِرةكانى(م‪.‬ثشتيوان‪،‬ث َيشةوا(مدير بريد)‪،‬دةوةن‪،‬دانا‪،‬زانا(ئةفسةر))‪.‬‬ ‫كضةكانى حاجى خاليد(ئاواز‪-‬مديرحسابات لةبانق‪ ،‬م‪.‬ئاوات)‪.‬ث َيشةوا‬ ‫حاجى خاليدكو ِرةكانى(هاموون‪،‬محةمةد) كضةكةى(هاوذين)‪.‬‬ ‫‪42‬‬

‫دةوةن معاون مديربووة لةشةريكةى حامؤرابى مديرى حساباتيش‬ ‫بووة‪ .‬كو ِرةكانى دةوةن حاجى خاليد(دابان‪،‬كاردؤ‪،‬نةورؤز) كضةكةى‬ ‫( ِرؤذان)‪ .‬دانا كو ِرةكةى(خاليد) كضةكانى(دارظين‪،‬ديَكان)‪ِ .‬رةوةندزانا‬ ‫خاليد‪ .‬مامؤستااسماعيل مستةفاقادركو ِرةكانى(خؤشناو‪-‬مهندس‬ ‫نةوت‪،‬كؤدؤ)كضةكانى(نونة‪،‬م‪.‬خةندة‪،‬م‪.‬خومار)‪.‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪-23‬بنةمالةى َ‬ ‫بةحةويز خؤشناو‪:‬‬ ‫حةويز قادر نادر ناسراو‬ ‫ئ��ةو بنةمالَةية لةهيران هاتونةتة كؤية‪ .‬براكانى حةويَز‬ ‫خؤشناو(حةمةدةمين‪ ،‬تةها)‪.‬حةويَز خؤشناو كو ِرةكانى(خاليد‪،‬‬ ‫عةبدلخالَق‪ ،‬نامق)كضةكةى(صبرية)‪ ،‬خاليد لةشؤ ِرشى ئةيلول‬ ‫شةهيدبووة‪ .‬عةبدلخالق حةويَزخؤشناو كو ِرةكانى(هةنطاو‪-‬ثاريَزةر‪،‬‬ ‫هاوبةش‪ ،‬هاوكار‪ ،‬هاوذين)‪ .‬كضةكانى(هةورام‪-‬ثاريَزةر‪،‬هةوار‪ ،‬ئاوا)‪.‬‬ ‫نامق حةويَزخؤشناو كو ِرةكانى(ئةريظان ‪،‬خؤشناو)كضةكانى(دلَظين‪،‬‬ ‫ِريَظين)‪ ،‬نامق حةويَز كارمةندة لةزراعةى كؤية‪ .‬حاجى حةمةدةمين‬ ‫ق��ادري��ةط ك��و ِرى هةبووة بةناوى(حاجى) كضةكانى حاجى‬ ‫حةمةدةمين(كافية‪،‬ماهية)‪ .‬تةهاقادركو ِرةكانى(كةمال‪ ،‬قادر‪ ،‬صباح)‬ ‫كضةكانى(ثةرذين‪ ،‬ذيان)‪.‬‬ ‫َ‬ ‫‪-24‬بنةمالةى وةستا رِةشيد عةبود‪:‬‬ ‫ئةو بنةمالَةية لة َ‬ ‫دى ى (م َيكوكاو‪-‬زيارةت)ى بنارى ضيايى هاتونةتة‬ ‫كؤية‪ .‬عةبود ناوى عبدوآلية لة بةغداد ئةو ناوةى ل َينراوة‪ .‬عةبود‬ ‫كو ِرةكانى (وةستا ِرةشيد‪،‬حةميد‪،‬مةجيد‪،‬خورشيد) خانة كضى عةبودة‪.‬‬ ‫وةستا ِرشيد و كو ِرةكانى (وةستائازاد‪ ،‬وةستا ِرزطار‪ ،‬عةبدوآل(دارتاش)‪،‬‬ ‫نةوزاد‪-‬زيَ ِرنطر)كضةكانى وةستا ِرةشيد(خانة‪ ،‬فةهيمة‪ ،‬م‪.‬بةهار‪،‬‬ ‫شادية‪ ،‬درةخشان)‪ .‬ئازاد وةستا ِرةشيد كو ِرةكانى (م‪.‬دةطمةن‪،‬‬ ‫دةوةن‪ ،‬باوان)‪ .‬كضةكانى ئازاد وةستا ِرةشيد(داليا‪،‬شةيما)‪ِ .‬رزطار‬ ‫وةستا ِرةشيد كو ِرةكانى(ئاراس‪-‬ى‪.‬ثزيشك‪ ،‬ئارى)كضةكانى(م‪.‬ئاظان‪،‬‬ ‫م‪.‬ئاريان‪ ،‬م‪.‬ئاسودة‪ ،‬م‪.‬ئاسيا)‪ .‬عةبدوآلوةستا ِرةشيدكو ِرةكانى(محةمة‬ ‫د‪،‬ئةحمةد)كضةكةى زةمةند)‪ .‬نةوزادوةستا ِرةشيدكو ِرةكانى(محةمة‬ ‫د‪،‬ب ِروا) كضةكةى سارا‪( .‬حميد‪،‬مةجيد‪،‬خورشيد)براى وةستا ِرةشيد‬ ‫لةكؤية ضونةتة كةركوك‪ .‬حةميدعةبودكو ِرةكانى(سيروان‪،‬ئةرسةالن)‬ ‫كضةكانى(خالدة‪،‬نادية)‪.‬‬ ‫َ‬ ‫‪-25‬بنةمالةى حةمة َ‬ ‫سليمان ناسراوبة(حةمة قاوةضى)‪:‬‬ ‫َ‬ ‫لةدى ى (شكارتة) هاتونةتة كؤية‪ ،‬حةمة قاوةضى‬ ‫ئةو بنةمالَةية‬ ‫كو ِرةكانى(سل َيمان‪ ،‬اسماعيل‪ ،‬سةعيد‪ ،‬خاليد)كضةكانى(ناجية‪،‬‬ ‫نةجيبة)‪ .‬سل َيمان حةمة قاوةضى سالَى ‪ 1963‬بةعسيان شةهيديان كرد‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ضوار هاوآلتى ترى شار‪ .‬سل َيمان حةمة‬ ‫لةدينطةى شةهيدان‬ ‫قاوةضى كو ِرةكانى (سةربةست‪ ،‬كةيفى‪ ،‬ث َيش ِرةو)‪ .‬اسماعيل حةمة‬ ‫قاوةضى كو ِرةكةى(رةوةند) كضةكانى اسماعيل (سةهةند‪ ،‬زةمةند)‪.‬‬ ‫سةعيد سعاتضى كو ِرةكانى(كامة ِران‪-‬سعاتضى‪ ،‬كاوة‪-‬بايلؤجى‪ ،‬كاروان‪،‬‬ ‫طؤران) كضةكانى سةعيد سعاتضى ( ِرةوشةن‪ِ ،‬رووخؤش)‪ .‬خاليد‬ ‫حةمة قاوةضى لةخوارووى ع َيراق (ديوانية)طةورة بووةو هاتؤتةوة‬ ‫كؤية‪ .‬كو ِرةكانى خاليد حةمة قاوةضى (وليد‪ ،‬محمحد‪ ،‬عمر‪ ،‬جاسم‪،‬‬ ‫حسام) كضةكانى خاليد(شيما‪ِ ،‬روئا‪ ،‬شمس)‪ .‬كام ِران سةعيد سعاتضى‬ ‫كو ِرةكةى ناوى(على)ية‪ .‬كضةكانى سةعيد سعاتضى(سانا‪ ،‬سيما)‪ .‬كاوة‬ ‫سعيد كضةكانى(ليزة‪ ،‬الظة‪ ،‬النة)‪ .‬كاروان سةعيد كو ِرةكانى( ِرابوون‪،‬‬ ‫سامان‪ ،‬هاموون)‪ .‬نةوا طؤران سةعيد‪.‬‬ ‫شيخة ر َ‬ ‫َ‬ ‫ِةسول َ‬ ‫‪-26‬بنةمالةى َ‬ ‫شيخة‪:‬‬ ‫لةدى ى (عةآلوا)لة بنارى ضيايى سةفين هاتونةتة َ‬ ‫ئةوبنةمالَةية َ‬ ‫دى ى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫س َينان لة دؤلَى سماقولى ئينجا هاتونةتنة كؤية‪ .‬ش َيخة ِرةسول ش َيخة‬ ‫براكانى(محمود‪ ،‬جرديس)‪.‬خوشكانى ش َيخة ِر َ‬ ‫خة(عةيشى‪،‬‬ ‫ةسول ش َي‬ ‫َ‬ ‫�ةزال‪ ،‬عةنيف‪ ،‬حةبيب)‪ .‬ش َيخة ِرةس� َ‬ ‫خ� َ‬ ‫�ول كو ِرةكانى (محةمةد‪،‬‬ ‫ِر َ‬ ‫ةسول‪،‬تؤفيق‪ ،‬مغديد‪ ،‬سةالم‪ ،‬سةليم‪ ،‬عةبدل ِرةزاق)‪ .‬كضةكانى‬ ‫َ‬ ‫ش َيخة ِرةسول(حةليمة‪،‬زةكية‪ ،‬نةزيف‪ ،‬نةجيبة‪ ،‬كافية)‪ .‬كو ِرةكانى محمد‬ ‫َ‬ ‫كةذال‪،‬حةيات)‪.‬‬ ‫ش َيخة(كةريم‪ ،‬على) كضةكانى(نةسرين‪ ،‬بةفرين‪،‬‬ ‫َ‬ ‫كو ِرةكانى ِر َ‬ ‫شةمال‪ ،‬بةختيار)‪.‬كضةكانى(م‪.‬‬ ‫ةسول ش َيخة(ونس‪ ،‬بةشدار‪،‬‬ ‫َ‬ ‫نةرمين‪ ،‬م‪.‬نارين‪ ،‬ب َيخال‪ ،‬نسار)‪ .‬تؤفيق ش َيخة كو ِرةكانى(ديارى‪،‬‬


‫ئةحمةد)‪ .‬كضةكانى(م‪.‬وةفا‪،‬م‪.‬شيرين‪،‬م‪.‬خوناو‪،‬سةميرة‪،‬ئةميرة)‪ .‬مغديد‬ ‫ش َيخة كو ِرةكانى(ه َيدى‪ ،‬م‪.‬هؤطر‪ ،‬هؤشمند‪ ،‬ئةسوةد)كضةكانى(م‪.‬‬ ‫هةورين‪،‬ه َيرؤ(ذم َيريار)‪ .‬سةالم ش َيخة كو ِرةكانى(ك َيوان‪،‬كةيوان)‬ ‫كضةكانى(بةيان ‪،‬ثةخشان‪ ،‬درةخشان‪ ،‬ئةنديَشة)‪ .‬سةليم ش َيخة‬ ‫كو ِرةكةى(طةيالن) كضةكانى(سةلوة‪ ،‬ساكار‪ ،‬ساجدة)‪ .‬عةبدولرةزاق‬ ‫ش َيخة كو ِرةكةى(محمد) كضةكانى(زيَرين‪ ،‬نةشميل‪ ،‬شةه َين‪،‬‬ ‫شةهال‪ ،‬نةهال‪ ،‬شةونم)‪ .‬ونس ِر َ‬ ‫ةسول ش َيخة كو ِرةكانى(سةروةت‬ ‫‪،‬س��ةروةر)‪ .‬محمود ِرةس� َ‬ ‫�ول ش َيخة كو ِرةكانى(حةسةن‪ ،‬حةيدةر‪،‬‬ ‫عةباس‪ ،‬نةجات)كضةكانى (زةريف‪ ،‬خاتوون)‪ .‬جرديس ِر َ‬ ‫ةسول ش َيخة‬ ‫كو ِرةكانى(عةزيز‪،‬حمدامين‪ ،‬سلَمان)كضةكةى(خةديجة)‪.‬‬ ‫َ‬ ‫‪-27‬بنةمالةى بةكر بةطى طردطؤران(بةكر بةط سةليم‬ ‫بةط)‪:‬‬ ‫ئةوبنةمالَةية لة َ‬ ‫دى ى(طردطؤران) هاتونةتة كؤية‪ .‬براكانى بةكر بةط‬ ‫سةليم بةط (خةسرةو‪،‬صالح‪،‬اسماعيل)‪ .‬بةكربةط يةك خوشكى‬ ‫هةبووة بةناوى(سةفةر)‪ .‬بةكربةط كو ِرةكانى(ئةحمةد‪ ،‬بايز‪ ،‬سل َيمان‪،‬‬ ‫دارا‪ ،‬سةليم‪ ،‬ثاشا‪ ،‬مشير)كضةكانى(محتةبةر‪ ،‬سوعاد)‪ .‬أحمدبةكربةط‬ ‫كو ِرةكانى(ديارى‪،‬محمد)كضةكانى(بةهار‪ ،‬طوليزار‪ ،‬ظيان‪ ،‬دونيا‪،‬‬ ‫جوان‪ ،‬ذيان)‪ .‬بايز بةكر بةط كو ِرةكانى(على بةط‪ ،‬ئةنوةر‪ ،‬نةريمان)‪.‬‬ ‫كضةكانى(نةرمين‪ ،‬م‪.‬ثةروين‪ ،‬شةرمين‪ ،‬شةه َين)‪ .‬دارا بةكر بةط‬ ‫كورةكانى(نافيس‪ ،‬ئةرخةوان‪ ،‬بةشدار‪،‬محمد‪ ،‬هةردى‪ ،‬هاوكار)‪.‬‬ ‫كضةكانى(دلَطةش‪ ،‬طيابةند‪ِ ،‬رؤذان)‪ .‬سةليم (ماماغا)بةكر بةط‬ ‫كو ِرةكانى( ِرابةر‪....‬‬ ‫َ‬ ‫‪-28‬بنةمالةى عوسمان جطةرة فرؤش(عوسمان مستةفا‬ ‫قادر)‪:‬‬ ‫َ‬ ‫(سوسى)‪ .‬مستةفا قادر‬ ‫لةدى ى‬ ‫ئةو بنةمالَةية خزميان هةية‬ ‫َ‬ ‫براكانى(ئةمين‪ ،‬ئةحمد)‪ .‬مستةفا قادر كو ِرةكانى(عوسمان‪،‬بةكر)‬ ‫قادر‬ ‫مستةفا‬ ‫عوسمان‬ ‫كضةكانى(حةليم‪،‬ثيرؤز‪،‬خةيرية)‪.‬‬ ‫كو ِرةكانى(اسماعيل‪ ،‬دالوةر ‪ ،‬قوباد)كضةكانى(زهوة‪ ،‬قةدرى‪،‬‬ ‫منيرة‪ ،‬نةجات‪ ،‬قومرى‪ ،‬سيروان)‪ .‬اسماعيل عوسمان مستةفا‬ ‫كو ِرةكانى(ب َيستوون(شةهيد)‪ ،‬سؤران(شةهيد)‪ِ ،‬ريَبين(شةهيد)‪،‬‬ ‫بؤكان)كضةكانى(سؤزان‪ِ ،‬ريَ��زان‪ ،‬ئ��ةرخ��ةوان)‪ .‬دالوةرعوسمان‬ ‫كو ِرةكةى(م‪.‬تةالن)كضةكانى (م‪.‬ب َيطةرد‪ ،‬م‪.‬نةخشةوان)‪ ،‬نةوشة‬ ‫تةالن دالوةر‪ .‬قوبادعوسمان كو ِرةكانى(ديار‪ ،‬مةلَبةند‪ ،‬بةيات)‬ ‫كضةكانى(بةهرة‪،‬م‪.‬داليا‪ ،‬م‪.‬باآل‪ ،‬ئاآل)‪ .‬بةكرمستةفا قادر بةطةنجى كؤضى‬ ‫دوايى كردووة‪ .‬ئةمين قادر كو ِرةكانى(حةمة على(سةرتاش)‪،‬قادر‬ ‫جطةرة فرؤش(سةرتاش) كضةكانى(زةينةب‪ ،‬هةيبةت)‪ .‬حةمةعلى‬ ‫ئةمين كو ِرةكانى(عةبدولخالَق‪-‬سةرتاش‪ ،‬م‪.‬جمال) كضةكانى حةمة‬ ‫على(نةجيبة‪ ،‬حةسيبة‪ ،‬نةزيف‪ ،‬ثةروين‪ ،‬نةسرين‪ ،‬ناسكة)‪ .‬كو ِرةكانى‬ ‫عةبدولخالَق(م‪.‬هؤشمند‪ ،‬م‪.‬هاومةند‪ ،‬م‪.‬هاو ِر َى‪،‬م‪.‬هاوكار)‪ .‬كضةكةى(م‪.‬‬ ‫شيالن)‪ .‬كو ِرةكانى مامؤستاجمال حةمةعلى(مهندس بؤتان‪ ،‬مةريوان)‪.‬‬ ‫كضةكانى(م‪.‬شايان‪ ،‬م‪.‬شةوين)‪ .‬قادر ئةمين قادر كو ِرةكانى(دلَسؤز‪،‬‬ ‫دلزار‪ِ ،‬رزطار)‪.‬كضةكانى(تانيا‪ ،‬نازدار‪ ،‬نةورؤز‪ ،‬ن َيرطز)‪ .‬دلَسؤز قادر‬ ‫كو ِرةكانى (عباس‪ ،‬سةرمةند‪ ،‬قةنديل)كضةكةى(نةغةم)‪ .‬دلزار قادر‬ ‫كو ِرةكانى( ِرةشوان‪ ،‬حةيدةر‪ ،‬دةريا‪ ،‬محمد)كضةكانى(ئةسرا‪،‬جوان)‪.‬‬ ‫تةها أحمد مستةفا قادر ناسراو بةمام تةهاى ضايضى‪ :‬كو ِرةكانى مام‬ ‫تةهاى ضايضى(م‪.‬عومةر‪ ،‬مال أحمد)كضةكةى(ثةرذين خان)‪.‬‬ ‫َ‬ ‫‪-29‬بنةمالةى عةلى أحمد ناسراو بة(على خةجةمار)‪:‬‬ ‫َ‬ ‫ئةوبنةمالَةية لة َ‬ ‫دى ى (نازةنين) هاتونةتة كؤيةو مولكيان هةية‬ ‫َ‬ ‫لةدى ى( فةق َييان)‪ ،‬لةبةر ئازايةتى ئةو نازناوةيان بؤ دروست بووةو‬ ‫فةقى احمد بووة‬ ‫لة داكةوة دةضنةوة سةر داية‬ ‫خةجى كةدايكى باثير َ‬ ‫َ‬ ‫وة لة بابةوة خؤشناون‪ .‬على أحمد كو ِرةكانى(أحمد ‪ ،‬عومةر‪ ،‬تاهير‪،‬‬ ‫زاهير‪ ،‬م‪.‬اسماعيل‪ ،‬كاكة جوان ناسراوة بة(اب ِراهيم)‪ ،‬عةبدواخالَق)‬ ‫كضةكانى(نايلة‪ ،‬فةخرى‪ِ ،‬رووخسار)‪ .‬أحمدعلى أحمد ناسراو‬ ‫بةأحمدكؤيى لة ِرانيةية‪ ،‬كورةكانى أحمدكؤيى(مؤفةق‪-‬ئةفسةرى‬ ‫مقدم‪ ،‬م‪.‬موئةيد‪ ،‬سيروان‪ ،‬م‪.‬هؤشةنط(مدير) كضةكانى( ِرةمزية‪،‬‬

‫م‪ِ .‬ريَزان‪ ،‬بةهار‪ِ ،‬ريَكان)‪ .‬مؤفق أحمدكؤيى كو ِرةكانى(شظان‪ ،‬شكار‪،‬‬ ‫باوةر)كضةكةى(شاالز)‪ .‬مامؤستاموئةيد أحمدكؤيى كو ِرةكةى(ه َيما)‬ ‫كضةكةى(نما)‪ .‬سيروان أحمدكؤيى كو ِرةكانى (سيظان‪ ،‬ل َيزان)‬ ‫كضةكةى(طولَ َى)‪ .‬مامؤستاهؤشنط أحمدكؤيى كو ِرةكانى(ه َيظار‪،‬‬ ‫هةذير)‪ .‬عومةر على أحمد كو ِرةكانى(د‪.‬دالوةر‪ ،‬دل َير)كضةكانى(م‪.‬‬ ‫فةوزية‪ ،‬ئةظين‪ ،‬وةف��ا)‪ .‬د‪.‬دالوةر عومةرعلى كو ِرةكةى(عومة ر)‬ ‫كضةكةى(دانيا)‪ .‬مامؤستاتاهير على كو ِرةكانى(م‪.‬زانا‪ ،‬مهندس سؤران)‬ ‫كضةكانى(م‪.‬سكاآل‪ ،‬م‪.‬بةيار)‪ .‬زاهير على فةريقى يةكةمةلةسوثاى‬ ‫ع َي ِراقى تازة مالَى لةهةول َيرة‪ ،‬كو ِرةكانى زاهير على(دارا‪ ،‬د‪.‬محمد‪ ،‬على)‬ ‫كضةكانى(شيالن‪ ،‬سؤزان‪ ،‬ظيان)‪ .‬د‪.‬محمد زاهير على كو ِرةكانى(ديالن‪،‬‬ ‫يةحيا)‪ .‬على زاهيرعلى كو ِريَكى هةية(دارا)‪ .‬مامؤستااسماعيل عةلى‬ ‫كو ِرةكةى( ِرةوةز)كضةكانى(م‪.‬مهاباد‪ ،‬م‪.‬شنة)‪ .‬كاكةجوان(اب ِراهيم)‬ ‫عةلى ك��و ِرةك��ةى(الوةن��د) كضةكانى كاكةجوان(بةسؤز‪ ،‬باآل)‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ةكةى(الدى)كضةكانى(الذة‪ ،‬الظة)‪.‬‬ ‫مامؤستاعبدالخالَق عةلى كو ِر‬ ‫َ‬ ‫‪-30‬بنةمالةى وةستا عةلى مستةفا(حداد)‪:‬‬ ‫َ‬ ‫لةدى ى (كاموسةك) هاتونةتة كؤية‪ .‬براكانى وةستا‬ ‫ئةو بنةمالَةية‬ ‫عةلى (حداد)(جمال‪ ،‬نةهرؤ) خوشكى وةستا عةلى حداد(طولَ َى خان‬ ‫مستةفا)‪ .‬محمدوةستاعةلى مستةفا‪،‬مذدةخان وةستاعةلى مستةفا‪.‬‬ ‫َ‬ ‫‪-31‬بنةمالةى حاجى سمايل محمد ابراهيم ناسراو‬ ‫بة(سمايل بزن)‪:‬‬ ‫حاجى سمايل(بزن)بؤية بةو ناوة ناسراون ضونكة بةشيرى بزن‬ ‫بةخ َيوكراوة‪ .‬حاجى سمايل دووخوشكى هةبوو يةكيان جةميلةو‬ ‫ئةويتر ناوى نةزانراوةو نةماون و منالَيان نية‪ .‬حاجى سمايل محمد‬ ‫ابراهيم كو ِرةكانى( ِرةفيق‪ ،‬شةفيق‪ ،‬دلَشاد‪ ،‬دلَدار‪ ،‬دلزار‪ ،‬دلَسؤز‪،‬‬ ‫ابراهيم)كضةكانى(نةزيفة‪ ،‬ناجية‪ ،‬ثيرؤز(نةجيبة) )‪ِ .‬رةفيق حاجى‬ ‫سمايل كو ِرةكانى(( ِرزطار‪ ،‬كاوة‪ ،‬هةلَمةت‪ ،‬هيمداد‪ ،‬م‪.‬هاوكار‪ ،‬هاو ِر َى)‬ ‫كضةكانى(ثةروين‪ ،‬م‪.‬نةرمين)‪ .‬شفيق حاجى سمايل كو ِرةكانى (عادل‪،‬‬ ‫عماد‪ِ ،‬رائد‪ ،‬عدنان)كضةكانى(ئاوات‪ ،‬ئاواز‪ ،‬م‪,‬بةهرة‪ ،‬ئالة)‪ .‬دلَشاد حاجى‬ ‫سمايل كو ِرةكةى(محمد)كضةكانى دلشاد(م‪.‬طؤران‪ ،‬طةردان‪ ،‬طران)‪.‬‬ ‫دلَدار حاجى سمايل كو ِرةكانى(ديار‪ِ ،‬رةوا‪ ،‬دانةر)‪ .‬دلزار حاجى سمايل‬ ‫كضةكانى(م‪.‬طةشاو‪ ،‬م‪.‬ضرا)‪ .‬ابراهيم حاجى سمايل كو ِرةكةى(ئةنجام)‬ ‫َ‬ ‫لةطةل بنةمالَةى‬ ‫كضةكانى(ئيمان‪ ،‬ئيالف)‪.‬ئةوبنةمالَةية دةبنةوة خزم‬ ‫جةالل جؤبار‪.‬‬ ‫‪-32‬بنةمالَةى تةهاى حةسةنى ثيرةباب‪:‬‬ ‫ى(وةرتى) ئينجا بؤ َ‬ ‫ئةوبنةمالَةية لةئ َيران هاتونةتةوة َ‬ ‫ى(سوسى)‬ ‫دى‬ ‫دى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫و ئينجا هاتونةتةوة كؤية‪ .‬تةهاحةسةن كو ِرةكانى(حةسةن‪ِ ،‬رةشيد)‬ ‫كضةكانى(عةيشى‪ ،‬حةليمة‪ ،‬زةينةب‪ ،‬م َيرةم‪ ،‬هةمين)‪ .‬حةسةن تةها‬ ‫َ‬ ‫كو ِرةكانى(حس َين‪ ،‬حةويَز‪ ،‬كازم)‪ِ .‬رةشيدتةهاكو ِرةكانى( ِرزطار‪،‬ثشتيو‬ ‫ان(ئةفسةر) ‪،‬م‪.‬ث َيش ِرةو) كضةكانى ِرةشيدتةها(نيشتمان‪،‬سؤزان‪.)....‬‬ ‫حس َين حةسةن تةهاكو ِرةكانى(زانا‪ ،‬دانا)كضةكانى(م‪.‬سؤزان‪ِ ،‬رؤذان)‪.‬‬ ‫حةويَزحةسةن تةهاكو ِرةكانى(ئاوارة‪ ،‬حةسةن)كضةكانى(بنار‪،‬‬ ‫دارستان‪ ،‬ب َيذان‪ ،‬ئةسرين)‪.‬‬ ‫َ‬ ‫‪-33‬بنةمالةى حةميد احمد بةط ناسراو بةحميد ثينةدؤز‪:‬‬ ‫ئةو بنةمالَةية لةديَى(سكتان )هاتونةتة كؤية‪ .‬براكانى حةميد احمد‬ ‫بةط(مجيد‪ ،‬عبداللهجالل)خوشكةكةى (عائيشة احمد بةط)‪ .‬حميد‬ ‫احمد بةط كو ِرةكانى(شةوقى‪ ،‬صالح‪ ،‬صباح‪ ،‬سفين)كضةكانى(طولَ َى‪،‬‬ ‫شل َير‪ ،‬م‪.‬ئاوات)‪ .‬شةوقى حميدكضةكانى(النة‪ ،‬تةالر‪ ،‬بنار)‪ .‬صالح‬ ‫حميدكو ِرةكانى(سامان‪ ،‬سةروةر‪ ،‬سرود)كضةكةى (تاظطة)‪ .‬صباح‬ ‫حميدكو ِرةكانى(شاآلو‪ ،‬دابان‪،‬محمد)كضةكانى(ساويَن‪ ،‬ه َيلين)‪.‬‬ ‫سفين حميدكو ِرةكةى(كةيظين)كضةكةى(سارين)‪( .‬مجيد‪ ،‬عبداهلل‪،‬‬ ‫جالل )لةهةول َيرن‪ .‬مجيداحمدبةط كو ِرةكانى(ئازاد‪ ،‬م‪.‬تاليب‪،‬‬ ‫محمد)كضةكانى(م‪.‬سعاد‪ ،‬نةجمة‪-‬ثاريَزةر)‪ .‬عبداهلل احمد بةط‬ ‫كو ِرةكانى(احمد بةط‪ ،‬دارا‪ ،‬فةرةيدون)كضةكانى(م‪.‬بةهار‪ ،‬طةالويَذ‪،‬‬ ‫م‪.‬ثةخشان)‪ .‬جالل(خةفاف)كو ِرةكانى(سيروان‪ ،‬ئةردةالن‪ ،‬مةريوان‪،‬‬ ‫نةريمان)‪.‬كضةكانى(نيشتمان‪ ،‬شادومان)‪.‬‬

‫ذمارة ‪12‬‬

‫شوباتي ‪2011‬‬

‫‪43‬‬


‫بةزمي مام مؤتك‬ ‫بةهؤى ئةوةى لة ِرابردوو لةسةر ئةم طؤشةيةى مام‬ ‫مؤتك هة ِرةشة لة طؤظارى كةكؤن كراوة طؤشةى‬ ‫بةزمى مام مؤتك لةم ذمارةية بةسث َيتى و بةبةتالَى‬ ‫ج َيدةه َيلَريَت‪.‬‬

‫كچه‌ ديانه‌كه‌ی‌ كؤيی‌‬ ‫ع �ه‌ش��ق �ی‌ ت���ۆم ب���ه‌ ڕاستگۆی ‌‬ ‫ی‬ ‫س��ه‌خ��ت��ه‌ ده‌ردی‌ ب���ێ‌ ت��ۆی��ی‌‬ ‫ن���ه‌م���خ���ه‌ی���ت���ه‌ ڕه‌ن����ج����ه‌ڕۆی����ی‌‬ ‫ب���ه‌ج���وان���ی‌ و ب���ه‌ م���ه‌ك���رۆی���ی‌‬ ‫ت���ۆ دی�����ان و م���ن موسوڵمان‬ ‫ده‌ب�����ا وه‌ك ش��ێ��خ �ی‌ سه‌نعان‬ ‫ه�������اوار ب����ۆ خ������واو ئ��اس��م��ان‬ ‫ت���ۆش ه���اوش���اری‌ و ه���ه‌ر خۆیی‌‬ ‫ك���چ���ه‌ دی�����ان�����ه‌ك�����ه‌ی‌ ك���ۆی���ی‌‬ ‫ئ�����ه‌وی�����ن ئ����ای����ن چ�����وزان����� ‌‬ ‫ێ‬ ‫ه����ێ����زو ن�����ه‌ری�����ت ن����ات����وان����ێ‌‬ ‫پ����ێ����ی‌ ن�����اك�����رێ‌ م���ل���م�ل�ان���ێ‌‬ ‫ئ�����ه‌و زه‌م�������ان زل������ۆخ ڕۆی�����ی‌‬ ‫ك���چ���ه‌ دی�����ان�����ه‌ك�����ه‌ی‌ ك���ۆی���ی‌‬ ‫ت����وو خ����اچ و ش��ێ��خ��ی‌ دێ����ر ‌‬ ‫ێ‬ ‫ه���ێ���ز ب����ه‌ ئ����ه‌وی����ن ن����اوێ����رێ‌‬ ‫خ���وا ب���ه‌ن���ده‌ی‌ خ���ۆی‌ نابوێرێ‌‬ ‫م������رۆڤ م���اك���ی‌ ی�����ه‌ك ت���ۆی���ی‌‬ ‫ك���چ���ه‌ دی�����ان�����ه‌ك�����ه‌ی‌ ك���ۆی���ی‌‬ ‫ب������ه‌ وی�������ژدان�������ی‌ م�����رۆی����� ‌‬ ‫ی‬ ‫ن����ه‌ خ����ه‌وش����ه‌و زی�����اده‌ڕۆی�����ی‌‬ ‫ع���ه‌ش���ق���ێ���ك���ه‌ ب�����ه‌ ن���ام���ۆی���ی‌‬ ‫ش��ێ��ت��ت��م ب����ه‌ ت����ام����ه‌زرۆی����ی‌‬ ‫ك���چ���ه‌ دی�����ان�����ه‌ك�����ه‌ی‌ ك���ۆی���ی‌‬ ‫ب����ه‌ ئ���ای���ن ل���ێ���ك ج���ی���اوازی���ن‬ ‫ل����ه‌ ئ����ه‌وی����ن ی�����ه‌ك ڕێ���ب���ازی���ن‬ ‫ب���ا ه����ه‌ر ب��ڵ��ێ��ی��ن پ��ێ��ك ڕازی����ن‬ ‫ده‌ژی��������ن ب����ه‌ س���ه‌رب���ه‌خ���ۆی���ی‌‬ ‫ك���چ���ه‌ دی�����ان�����ه‌ك�����ه‌ی‌ ك���ۆی���ی‌‬ ‫شێخ بابۆ‪2010‬‬ ‫ئاوازی‪ :‬م‪.‬ئارەزوو آ‪.‬مەنسور‬

‫‪44‬‬


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.