KELAM yatı açıklarken beden ve ruh arasını tamamen kopuk ve birbirinden bağımsız olarak ele almaz. Çünkü insan bir bütündür ve onun duygusal, zihinsel ve bedensel eylemleri arasında bir bütünlük söz konusudur. Bu âlemdeki her canlı hayatını bu anlamda maddeye dayandırmaya mecburdur. Bunun için de her canlı doğar, büyür, yaşlanır ve ölür. Kelam ilmi, hayatın kaynağının Allah olduğunu açıklarken bundan başka bir ilkeye daha dikkat çeker. Bu da hayatın amacının ne olduğu ve ahlâkîliğin kaynağı ile ilgilidir. Çünkü Kur’an’a göre hayat ve ölüm insanlardan hangisinin daha iyi işler yapacağını sınamak için yaratılmıştır. Dünya hayatı geçici, oyalayıcı olup esasen bir imtihandır. Ölüm gerçeği karşısında insan gerçek ve tükenmez hayatın ahiret hayatı olduğunu bilmelidir. Dolayısıyla insan hayatını ve ölümünü hiçbir ortağı bulunmayan âlemlerin Rabb’i Allah’a adamalıdır.17
KONUŞALIM “O ki, hanginizin daha güzel davranacağını sınamak için ölümü ve hadavranaca yatı yaratmıştır. ...” (Mülk suresi, 2. ayet.) “De ki: Şüphesiz benim namazım, kurbanım, hayatım ve ölümüm hepsi âlemlerin Rabbi Allah içindir.” (En’âm suresi, 162. ayet.) Yukarıdaki ayetlere göre hayatın amacı nedir? Konuşunuz.
6.4. İnsan Kur’an, insanın Allah tarafından en güzel şekilde yaratıldığını ve onun yaşaması için yeryüzünün uygun şartlarda düzenlendiğini ifade eder. O, rahmetiyle gökyüzünden yağmurlar indirir, yeryüzünde insanın beslenmesi ve gelişmesi için her türlü nimeti yaratır. Bunlardan başka insana düşünebilme ve özgür seçim yapabilme yeteneği vermiştir. Aklını ve özgür iradesini kullanarak doğru seçimler yapabilmesi için de vahiy ve peygamberler göndermiştir. Bunun için Allah izzet, kudret, iyilik, ihsan, af, rahmet, nimet ve kerem sahibidir. İnsana verilen nimetler onun sorumluluk emanetini yüklenmesini gerektirir. Bu emanet, insanın yaratıcısının birliğini tanıması (tevhid) ve yeryüzünde ahlaka ve adalete dayalı bir haDua, insanın Allah ile iletişim biçimlerinden biridir. 18 yat sürme sorumluluğudur. İnsan; Allah’tan aldığı vahiy, sahip olduğu akıl, özgür iradesi, fıtratı ve ahlak duygusu ile bu sorumluluğunu yerine getirir, Allah’a ibadet ve dua eder, şükür ve takva sahibi olursa dünya ve ahiret mutluluğuna ulaşır. 17 Mülk suresi, 2. ayet; En’âm suresi, 32, 162. ayetler; Ankebût suresi, 64. ayet; Câsiye suresi 21. ayet. 18 Fahreddin er-Râzî, Tefsir-i Kebir, C. 25, s. 235, 236.
24