Zapraszamy na cykl spotkań z autorami Fundacji im. Tymoteusza Karpowicza, których książki poetyckie i prozatorskie ukazały się w latach 2013-2015. Podczas pięciu dni swoją twórczość prezentować będą:
Agnieszka Kłos / Klara Nowakowska / Jacek Bierut Darek Foks / Piotr Janicki / Karol Maliszewski Andrzej Niewiadomski Gościem specjalnym będzie hiszpański poeta
Pablo García Casado którego książka poetycka Peryferie ukazała się w ubiegłym roku w przekładzie Marcina Kurka.
PABLO GARCÍA CASADO
Pablo García Casado [1972] — osobny głos w hiszpańskiej poezji. Opublikował trzy książki: Las afueras [1997, wyd. polskie Peryferie, 2014, przeł. Marcin Kurek], El mapa de América [2001] i Dinero [2007, wyd. polskie Pieniądze, 2011, przeł. Marcin Kurek]. Mieszka w Kordobie.
MARCIN KUREK
Marcin Kurek [1970] – polski iberysta, poeta i tłumacz. Za tłumaczenie 62 wierszy Joana Brossy otrzymał Nagrodę „Literatury na Świecie” [2006]. Wykłada literaturę hispanoamerykańską na Uniwersytecie Wrocławskim, mieszka we Wrocławiu.
PERYFERIE
Peryferie to zestaw bezwzględnych, odartych ze złudzeń wierszy skupionych na frustrującej codzienności młodych ludzi we współczesnym kapitalizmie. Kiedy ta książka powstawała, nikt nie przewidywał kryzysu gospodarczego, ale Casado dostrzegał w pozorach hiszpańskiej prosperity, konsumpcji, propagandzie sukcesu pustkę i katastrofę. Dzięki temu, po nadejściu prawdziwego kryzysu, dramatów masowego bezrobocia, eksmisji, samobójstw, którymi Hiszpania żyje od kilku lat, Casado stał się kimś w rodzaju poetyckiego głosu pokolenia. W Polsce Peryferie mogą się okazać ważnym głosem w dyskusji o zaangażowaniu literatury – ta poezja uświadamia, ile w tej materii mamy jeszcze do odrobienia. Oszczędne, upiorne i piorunujące wiersze Casado zyskują dzięki wysokiej próby tłumaczeniu Marcina Kurka, wielokrotnie nagradzanego wrocławskiego iberysty. Książka w wysmakowanej oprawie graficznej Karoliny Marii Wiśniewskiej.
DAREK FOKS
Darek Foks [1966] — poeta, prozaik i scenarzysta. Jest autorem m.in. Wierszy o fryzjerach, Orcia, Pizzy weselnej i Ustaleń z Ma‑ astricht, a także współautorem szeroko omawianej książki Co robi łączniczka. W 2012 opublikował powieść Kebab Meister. Laureat m.in. Nagrody TVP Kultura, znalazł się wśród nominowanych do Nagrody Literackiej Gdynia; laureat Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius.
SUSZA
W 2012 roku Darek Foks po wieloletniej pracy nad finalnym kształtem powieści Kebab Meister – i totalną redukcją materiału, która się z tym wiązała – skompromitował model powieści historycznej. Dwa lata później nakładem Fundacji im. Tymoteusza Karpowicza ukazuje się Susza, nowa „powieść”, która kontynuuje wyznaczony kierunek. Foks rozwija doświadczenia narracyjne i fabularne, zdobyte podczas prac nad poprzednimi prozami. Jest w tym wyczuwalna intuicja, że literatura z obrazem nie ma wielkich szans, skoro powieść Foksa jest nie tylko osobliwą satyrą na polskie społeczeństwo, ale również krytyką narodowych narracji, które się u nas realizują w tekście – i na ekranie. Bo i jest co punktować. Przywykliśmy u Foksa do doskonałych dialogów i genialnie napisanych, lapidarnych szczątków fabuły – tyle ironicznych, co ponurych. Jednak jeszcze nigdy skierniewicki autor nie był tak blisko materii filmu. Swoją drogą Suszę można czytać też jako kpinę z obszernych powieści w stylu Tokarczuk, Twardocha czy Dukaja. Oprawa graficzna w konwencji Gallimarda dorzuca też swoje parę groszy.
AGNIESZKA KŁOS
Agnieszka Kłos − studiowała m.in. historię sztuki i fotografię artystyczną. Jest autorką zbiorów opowiadań Całkowity koszt wszyst‑ kiego [2008] i Gry w Birkenau [2015]. Zawodowo pisze o sztuce i estetyce Holokaustu oraz jego związkach ze współczesnością. Wykłada na Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, jest również dziennikarką, fotografką, krytykiem sztuki, redaguje pismo „Rita Baum”. Dwukrotna stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dziedziny literatury i teatru. Mieszka we Wrocławiu.
GRY W BIRKENAU
Gry w Birkenau – #wojna, #trauma, #pamięć, #humor – za pomocą tych hashtagów można spróbować opisać najbardziej istotne wątki książki Agnieszki Kłos, zbioru próz wydanych przez Fundację im. Tymoteusza Karpowicza. Wojna, bo jest to okoliczność tożsamościowo nie do wymazania. Trauma, ponieważ wciąż posiadamy odziedziczone ślady po Zagładzie. Pamięć, bo jest tak obciążona historią i przepełniona fikcją, że nie można jej ufać. I humor, który objawia się czasami w najbardziej nieodpowiednim momencie.
PIOTR JANICKI
Piotr Janicki [1974] — poeta, urodził się w Białymstoku, obecnie mieszka w Supraślu. W 2006 r. Wydał tomy wierszy Nadal aksamit (2006) i Wyrazy uznania (2014); współautor portalu Cyc Gada; drukował wiersze w branżowych pismach.
WYRAZY UZNANIA
Platon zdefiniował człowieka jako istotę dwunożną i nieopierzoną. Diogenes oskubał koguta, mówiąc: „oto człowiek Platona”. Piotr Janicki zdeklasował ich wszystkich, dając w swojej nowej książce poetyckiej opis kosmity. W Wyrazach uznania poeta z Supraśla przeinacza i przemienia coś zupełnie innego niż tylko materia (ziemska i pozaziemska). Na przykład zmienia nasze podejście do zapomnianych „kresowych” idiomów, staropolszczyzny i pism papieskich. A przede wszystkim: do miksu tonacji serio i buffo. Mamy tu osobliwą mieszaninę, ale nie o samą dziwność tu idzie. Janicki przypomniał nam o paru ważnych kwestiach. Po pierwsze, „Poezja jest też zabawą”; po drugie „slalomem między bramkami”. W tym sensie Wyrazy uznania to strzał z woleja w samo okienko. Po trzecie wreszcie, „Zdziwienie jest / jak odrąbana od prognozy pogody chmura”. Nie dziwmy się więc, że prognoza na lekturę tej książki jest wielce obiecująca.
KLARA NOWAKOWSKA
Klara Nowakowska [1978] — opublikowała książki poetyckie Zrosty [1999], Wodne wiersze [2002], Składnia [2004], Ulica Słowiańska [2012] i Niska rozdzielczość [2013]. Laureatka głównej nagrody w konkursie im. Jacka Bierezina [1998] i nagrody „Gazety Wyborczej” WARTO [2013]. Mieszka we Wrocławiu przy ulicy Słowiańskiej.
NISKA ROZDZIELCZOŚĆ
Niska rozdzielczość składa się z premierowych tekstów pisanych w latach 2002-2012. Czy to wciąż poezja uliczna? Jeśli faktycznie nowa książka Nowakowskiej nie jest już w tej mierze, co poprzedni tytuł, zdeterminowana przez konkretny wycinek realnie istniejącej przestrzeni, nie oznacza to rezygnacji z operowania konkretem w charakterze dominującego poetyckiego narzędzia. Wręcz przeciwnie. Wrocławska poetka wciąż z dużą werwą kondensuje, ścieśnia, zagęszcza. Jej żywiołem są wiersze spakowane do formatu nie większego niż SMS, ale dzieje się w nich więcej niż w niejednym poemacie. Lapidarne teksty Nowakowskiej mają w sobie rzadką właściwość namacalności. Pojęcia egzystują z anegdotami, niewinne obrazy okazują się zwodnicze, a zwykłe scenki z życia błyskawicznie potrafią wystrzelić na poziom meta bez używania krzykliwych, efekciarskich – no właśnie – metafor. Niska rozdzielczość robi to inaczej. Po cichu. Na naszych oczach. W biały dzień.
KAROL MALISZEWSKI
Karol Maliszewski [1960] – opublikował kilka książek krytycznoliterackich, cztery książki prozatorskie oraz dziesięć zbiorów wierszy. W 2012 ukazały się jego Ody odbite, wydane przez Fundację im. Tymoteusza Karpowicza. Laureat nagród im. Barbary Sadowskiej i im. Ryszarda Milczewskiego-Bruno; za tom szkiców Rozproszone głosy nominowany do Nagrody Literackiej Nike (2007). Mieszka w Nowej Rudzie.
PRZEMYŚL‑SZCZECIN
Przemyśl‑Szczecin to nowa proza literackiego człowieka orkiestry i zarazem pierwsza, która została zbudowana jak rasowy film drogi. Zamiast kabiny cadillaca mamy jednak wysłużone przedziały PKP, w roli przydrożnych mordowni występuje tu Wars, a w zastępstwie szeryfa napotkamy w tej książce kontrolera biletów. Jest też cała formacja bohaterów – z księdzem egzorcystą na czele – ale Maliszewski wybiera się również w wycieczki osobiste, dzięki czemu wątki autobiograficzne tworzą mieszaninę z dziarskim żywiołem fikcji. Przemyśl‑Szczecin to książka o wielu prędkościach, gdzie luźno fruwające cytaty z rzeczywistości przetykane są osobliwymi historiami ludzi, których można spotkać tylko w pociągu. A pociąg rządzi się zasadą karnawału i transgresji. Dzięki temu wymuszone rozmowy zamieniają się w pikantne dialogi, relacje między wyalienowanymi ludźmi zacieśniają się zbyt mocno, a niewinni pasażerowie wcielają się w role nieledwie degeneratów.
JACEK BIERUT
Jacek Bierut [1964] – prozaik, poeta. Wydał trzy tomy wierszy, Igła [2002, nagrody im. Kazimiery Iłłakowiczówny i wrocławskiego oddziału SPP], Fizyka, [2008] i Frak człowieka [2011, nominacja do Silesiusa], oraz powieści PiT [2007, nagroda Fundacji Kultury, nominacja do nagrody Cogito], Spojenia [2009, nominacja do Nagrody Księgarzy Witryna], Hajs [2013] i Pornofonia [2014]. Współredaktor antologii Rozkład jazdy. 20 lat literatury Dolnego Śląska po 1989 roku. Publikował w „Twórczości”, „Odrze”, „Czasie Kultury” i wielu innych pismach. Mieszka we Wrocławiu.
PORNOFONIA
Pornofonię można nazwać antyutopią, która dzieje się w Polsce w nieokreślonym czasie przyszłym. Wykreowana w tej książce – na pierwszy rzut oka zseksualizowana do granic – rzeczywistość jest tyle rozrachunkiem ze spuścizną Michela Houellebecqa, co historią o poszukiwaniu czystości. Bierut odświeża przy tym zapomnianą tradycję polskiej prozy, a skomplikowana fabuła zaskakuje i nie pozwala na łatwe uogólnienia czy pospieszne wnioski. Wybuchające wulkany, wściekłe szczury, aktorzy w poszukiwaniu zagubionych protez szczękowych… Nie takiej Polski spodziewa się czytelnik. Katastrofizm Bieruta podszyty jest groteską, a cielesność pełni w tej powieści funkcję sakralną. Jak w poprzednich powieściach, tak i tutaj zwraca uwagę precyzyjna architektura narracji, w toku której odnajdziemy intrygujące odniesienia do znanych tekstów literackich. Pornofonia to również przewrotna historia o pewnej miłości. Przewrotnej, skoro „Miłość za pieniądze to nie miłość. Pieniądze za miłość to pieniądze”.
ANDRZEJ NIEWIADOMSKI
Andrzej Niewiadomski [1965] — poeta, krytyk literacki, redaktor kwartalnika „Kresy”. Autor ośmiu książek poetyckich. Publikował w najważniejszych czasopismach literackich, tłumaczony na wiele języków. W 2013 jako pierwszy autor nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia znalazł się w finale w dwóch kategoriach: poezja i esej. Pracuje w Zakładzie Literatury Współczesnej UMCS w Lublinie. Mieszka w Lublinie.
PAN OPTICO
Pan Optico: poezja „nastawiona na przedstawianie świata, nie na szybką ekspresję bohatera wierszy” – Adam Poprawa trafnie puentuje nowy tom Adama Niewiadomskiego. Długie, zwaliste, czyste struktury; uporządkowane, gęste obrazy; ruch po dokładnie wytyczonym dukcie; komunikatywny głos lektora z offu… Autor zaprasza na dłuższą przejażdżkę, nie dając złudzeń na szybką i łatwą lekturę. Nie oznacza to jednak przedzierania się przez hermetyczne zasieki. Poezja Andrzeja Niewiadomskiego przypomina w pewnej mierze kino drogi, z którym odbiorca zaczyna się na różne sposoby utożsamiać. Żeby to zadziałało, odbiorca i autor muszą się wpierw poznać. Czytelnik wpierw na fotelu pasażera. Niewykluczone jednak, że te zwyczajowe role ulegną zmianie, i to właśnie czytelnik przejmie kierownicę gdzieś w połowie książki.
18.05.2015
Wrocław, Księgarnia Tajne Komplety, Przejście Garncarskie 2 18.00 Prezentacje poetyckie: P. Janicki, K. Nowakowska, A. Niewiadomski 19.00 Prezentacje prozatorskie: A. Kłos, J. Bierut, D. Foks, K. Maliszewski 20.30 Spotkanie z P. G. Casado i M. Kurkiem
19.05.2015
Kraków, Instytut Cervantesa, ul. Kanonicza 12 18.00 Prezentacje poetyckie: P. Janicki, K. Nowakowska, A. Niewiadomski 19.00 Prezentacje prozatorskie: A. Kłos, J. Bierut, D. Foks, K. Maliszewski 20.30 Spotkanie z P. G. Casado i M. Kurkiem
20.05.2015
Warszawa, Instytut Cervantesa, ul. Nowogrodzka 22 18.00 Prezentacje poetyckie: P. Janicki, K. Nowakowska, A. Niewiadomski 19.00 Prezentacje prozatorskie: A. Kłos, J. Bierut, D. Foks, K. Maliszewski Spotkanie z P. G. Casado i M. Kurkiem 20.30
21.05.2015
Poznań, w ramach festiwalu Poznań Poetów, Centrum Kultury Zamek 18.30 — 19.30 Prezentacje poetyckie: P. Janicki, K. Nowakowska, A. Niewiadomski 20.00
Prowadzenie: J. Roszak. Scena Nowa. Spotkanie z P. G. Casado i M. Kurkiem Prowadzenie: H. Steppa. Sala Wielka.
22.05.2015
Poznań, w ramach festiwalu Poznań Poetów, Centrum Kultury Zamek 17.30 — 18.45 Prezentacje prozatorskie: A. Kłos, J. Bierut, D. Foks, K. Maliszewski. Sala Nowa.
PARTNERZY PROJEKTU