57
HISTORISCHE RELIËFS: HET VERHAAL VAN HET KEIZERRIJK
De schijnbaar documentaire aard van veel vervangen door die van een ‘goede’ keizer uit het verVaak bevatten de voorstellingen details die een ri- op alledaagse facetten van het soldatenleven als op Romeinse reliëfs is een van hun meest ken- leden of van zijn opvolger Nerva (r. 96–98 n.C.). Dat tueel, gebeuren of plaats thuiswijzen, wat de indruk gevechten. merkende eigenschappen, zoals ook het wis- gebeurde ook op het zogeheten Reliëf van de Cancel- wekt dat het om specifieke beelden gaat en waardoor De indruk van historische accuratesse is veelal een selende verband tussen algemene thema’s leria A (2), wellicht gemaakt ter herinnering aan cam- er een gevoel van journalistieke accuratesse ontstaat. illusie. Zoals bij keizersportretten was de inhoud van (goddelijke gunsten, militaire successen) en pagnes van Domitianus. Hoewel de inhoud van het Zo zijn er rechts op het Suovetauriliareliëf (1) twee deze reliëfs ook sterk symbolisch. De meeste verhaindividuele gebeurtenissen en realisaties. beeldhouwwerk nauw verbonden was met zijn pres- laurierbomen afgebeeld, wellicht een aanwijzing dat lende Romeinse reliëfs die niet funerair zijn, hadden
taties, beschouwde men de hoofdboodschap – godde- het gebeuren voor Augustus’ huis in Rome plaats- betrekking op de keizer, en er is doorgaans maar een Na de moord op keizer Domitianus (r. 81–96 n.C.) be- lijke goedkeuring en de militaire ondernemingen van vond, terwijl details de scrupuleuze uitvoering van beperkt repertoire aan taferelen: offers (1), de voorstempelde de Romeinse senaat hem als een wrede ti- een keizer – als ‘des keizers’ eerder dan als specifiek het ritueel aangeven: het gesluierde hoofd van de bereiding of terugkeer van een campagne (2), strijd ran en vaardigde een damnatio memoriae uit: zoals zijn verbonden met Domitianus. Dit evenwicht tussen al- offeraar, de aanwezigheid van een specifiek publiek. en triomf (3). Ze moesten de positie en de rol van de voorganger Caligula werd hij uit het geheugen geban- gemene thema’s en individuele realisaties is kenmer- Op het Havenreliëf (4) worden de verhoudingen en keizer bevestigen en focussen op de waarden (piëteit, nen, zijn naam uit opschriften gewist en zijn portretten kend voor de Romeinse reliëfsculptuur en beïnvloedt de perspectief verwaarloosd om er zo veel moge- militaire successen) die sinds Augustus de basis vormverminkt. Een reeks reliëfs van hoge kwaliteit bleef de wijze waarop de verhalen in andere Romeinse lijk herkenbare topografische elementen in te doen den voor de keizerlijke macht. intact, maar Domitianus’ kop werd weggehouwen en kunstvormen worden verteld. passen, en de Zuil van Trajanus (5) focust evenveel
1
2
3
HET OUDE ROME
4
ZAAL 57