Dorota Szumna
U: A po co nam te lektury? N: Zaraz się dowiesz. Taki jesteś w gorącej wodzie kąpany. Wszystko chciałbyś wiedzieć. U: Co to będzie to trzecie: kolejarz czy...? N (zniecierpliwionym tonem): Słoneczko, zaraz będziemy dyskutować. N: Nie odpowiadam teraz na żadne pytania. N: Opuść łapkę na razie, bo o nic nie prosiłam.
z warsztatu badawczego y innowacje
N: Ale teraz nie masz głosu. Mogą one stopniowo doprowadzić do sytuacji, jaką ujawniły wspomniane badania Susskind, iż uczniowie przestaną zadawać pytania. Nie bez winy, jak pokazują przytoczone przykłady, są tu sami nauczyciele, którzy – świadomie lub nie – przyczyniają się do obniżenia aktywności uczniów w tym obszarze. W ten sposób skutecznie blokowany jest dialog edukacyjny22. Czasem pytanie ucznia jest zupełnie „nie na rękę” nauczycielowi, stwarza trudną sytuację, z którą prowadzący nie potrafi sobie poradzić w inny sposób, jak uciszając ucznia: N: A po co góralowi taka siekierka mogła być potrzebna? Wskazując na chłopca: Proszę. U1: rąbać drzewa N: Ślicznie. Górale chodzą w góry, jest tam bardzo dużo drzewa, więc góral miał przygotowaną huś... U2 (przerywa): w tańcach N: Teraz wykorzystuje się w tańcach góralskich, pięknie. U3: A to nie jest do zabijania? Kilkoro uczniów śmieje się. N: Nie jest do zabijania. U4: Ale czasami się zabija. N: Wyobraź sobie, że akuratnie tego urządzenia górale do zabijania nie używają. U3: Ale może być... N (przerywa): W ogóle nie zabija się ludzi Damian, od tego trzeba zacząć. Po co góral miałby... U3: ale zwierzęta N: Ale na polowanie w dawnych czasach... Intensywna wymiana zdań wśród kilku chłopców na temat, którego dotyczy rozmowa (mówią równocześnie). N: No widzę, że nam tutaj się pomysłów mnóstwo snuje... Moniczko, Moniczko... Ale Damian już się stara uważać... U3: No niech pani mi powie. 22
50
M. Śnieżyński, op. cit.