Ryszard Kalamarz
z warsztatu badawczego y innowacje
instytucji, organizacji i stowarzyszeń skupiających ludzi w podeszłym wieku, np. KGW, kół Związku Emerytów i Rencistów, partii politycznych i in., gdyż przejawiana aktywność służy nie tylko celom społecznym, ale ma też znaczenie rozwojowe i terapeutyczne dla uczestników tych działań. Badanie wykazało, iż występuje potrzeba rozwijania skuteczniejszej edukacji społeczeństwa w zakresie sprawowania opieki nad ludźmi starszymi. Szczególną rolę w tym procesie mogą spełnić: szkoła, telewizja i prasa, w tym lokalne środki przekazu. Pożądane jest m.in. ukształtowanie właściwego stosunku młodzieży do ludzi starszych i starości, lepsze przygotowanie osób dorosłych do pełnienia opieki nad swoimi starzejącymi się rodzicami, skuteczniejsza działalność szkoły w środowisku lokalnym („szkoły otwartej”) w zakresie tworzenia warunków umożliwiających animację aktywności kulturalnej mieszkańców. Niezbędna jest koordynacja działalności wszystkich tych instytucji i organizacji lokalnych, których praca może być zorientowana na niesienie pomocy ludziom starszym. Koordynacji mogłyby dokonywać zespoły działaczy oświatowych (z udziałem seniorów), skupione na przykład przy zarządach administracji osiedlowej, ośrodkach i klubach kultury, szkołach, bibliotekach czy urzędach. Ich zadaniem byłoby: diagnozowanie sytuacji ludzi starszych w środowisku, informowanie władz i społeczeństwa o potrzebach i oczekiwaniach seniorów, inspirowanie instytucji środowiskowych oraz ogniw organizacji i stowarzyszeń społecznych do podejmowania określonych zadań na rzecz ludzi starszych (w tym osób niepełnosprawnych, przewlekle chorych, samotnych, żyjących w trudnych warunkach materialnych i in.). Problemy ludzi starszych wymagają szerszego uwzględnienia w zintegrowanych programach działania samorządu lokalnego, instytucji i organizacji lokalnych. Przykładowo w badanym środowisku zasadne byłoby m.in.: - Włączenie do pracy w radach programowych ośrodków i klubów kultury osób starszych ze środowiska lokalnego i z ich udziałem opracowywanie założeń programowych dla grupy wiekowej seniorów; - Dokonywanie okresowych wieloaspektowych diagnoz sytuacji ludzi starszych w środowisku lokalnym, np. przez placówki kultury, szkoły, ośrodki pomocy społecznej i in., co ułatwiłoby podejmowanie skutecznych decyzji w zakresie zaspokajania indywidualnych i grupowych potrzeb seniorów. Bez rzetelnej diagnozy nieraz bardzo dramatyczna sytuacja losowa niektórych osób, niekiedy nawet naszych najbliższych sąsiadów, może pozostać niezauważona, a osoby te nie otrzymają w porę niezbędnego wsparcia; - Podjęcie wysiłków na rzecz poszerzenia zaplecza społecznego aktywu działaczy kultury (wolontariuszy) i odpowiednie przygotowanie ich do pracy z ludźmi starszymi; - Skuteczniejsze informowanie seniorów o organizowanych dla nich w środowisku lokalnym imprezach, spotkaniach i zajęciach z zakresu kultury, oświaty, sportu 20