Polska Wieś nr 5/2016

66 PW

– M I E S I Ę C Z N I K K R A J O W E J R A DY I Z B R O L N I C Z YC H

maj 2016 NR 5

NR 5 (119) maj 2016 r.

M I E S I Ę C Z N I K K R A J O W E J R A DY I Z B R O L N I C Z YC H Kontrowersyjne Prawo wodne Czytaj na stronie 68

Z prac sejmowej i senackiej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Czytaj na stronie 69

Spotkanie z sieciami handlowymi odnośnie skrócenia łańcucha dostaw Czytaj na stronie 69

Do Biura KRIR wpłynęły do konsultacji Czytaj na stronie 70

Piknik Zbożowy Czytaj na stronie 70

Jak stwierdzać suszę?

14 kwietnia 2016 r. zarząd KRIR przekazał resortowi rolnictwa uwagi samorządu rolniczego do projektu rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wartości klimatycznego bilansu wodnego dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych i gleb.

Z

daniem izb rolniczych, z przesłanego projektu rozporządzenia wynika, że resort rolnictwa przeanalizował problem, który pojawił się w ubiegłym roku przy szacowaniu skutków suszy i zmienił wartości progowe klimatycznego bilansu wodnego (KBW), tj. wskaźników, które pozwalają na monitorowanie wystąpienia suszy w uprawach rolnych.

Niewystarczające zmiany UWAGA!!!

ZIELONE AGRO SHOW w nowej lokalizacji Czytaj na stronie 71

Piknik Wieprzowy Czytaj na stronie 71

Bezpieczne podnoszenie przedmiotów o znaczym ciężarze Czytaj na stronie 72

Piknik Truskawkowy Czytaj na stronie 72

Ziemia tylko dla rolnika Czytaj na stronie 73

Jednak samorząd rolniczy uważa, że zaproponowane w projekcie zmiany, mimo iż idą w dobrym kierunku, są mocno niewystarczające. Zdaniem samorządu rolniczego, należałoby zmienić samą metodologię szacowania strat, bo obowiązująca obecnie metoda nie uwzględnia niskiej ilości opadów w okresie jesienno-zimowym, a więc niskiego, wyjściowego poziomu wód gruntowych przed okresem wegetacji roślin, co ma istotny wpływ na wystąpienie suszy w późniejszym okresie. Poza tym zaproponowane w projekcie rozporządzenia zwiększenie ilości stacji i posterunków meteorologicznych w kraju o zaledwie 93 stacje w stosunku do ubiegłego roku (było 354) jest mocno niewystarczające. Zdaniem izb rolniczych, w celu zwiększenia dokładności szacowania klimatycznego bilansu wodnego punkty monitorujące opady powinny znajdować się w każdej gminie. Tylko taka ilość punktów pomiaru w sposób realny odzwierciedliłaby rozkład opadów w czasie wegetacji, a to przełożyłoby się na wiarygodny obraz suszy w regionie.

Brak trwałych użytków zielonych Ponadto samorząd rolniczy zauważa, że w załączniku do projektowanego rozporządzenia przedstawiającego wartości klimatycznego bilansu wodnego dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych i gleb nie uwzględniono trwałych użytków zielonych, które są przecież podstawową bazą dla produkcji pasz dla zwierząt. Nie skorygowano też zalecanych upraw dla gleb najlżejszych, które to gleby są najbardziej wrażliwe na suszę. Rolnicy uprawiają często rośliny o wyższych wymaganiach glebowych na glebach słabych nie dlatego że tak chcą, a tylko dlatego, że właśnie takie gleby w gospodarstwie posiadają. Dlatego też bilans wodny nie powinien być brany pod uwagę pod względem kategorii gleb, lecz powinien uwzględniać potrzeby wodne danej rośliny bądź uprawy. Dodatkowo, nieporozumieniem wydaje się brak ujemnej wartości klimatycznego bilansu wodnego dla kukurydzy w uprawie zarówno na ziarno, jak i kiszonkę na glebach bardzo lekkich (tj. piasek luźny-pl, piasek luźny pylasty-płp, piasek słabo gliniasty-ps i piasek słabo gliniasty pylasty-psp). Kukurydza podobnie jak pozostałe zboża zaliczana jest do rodziny traw i przy odpowiednim nawożeniu organicznym i mineralnym może być uprawiana na glebach piaszczystych. W związku z powyższym, kukurydza podobnie jak inne gatunki zbóż powinna mieć wyznaczone wartości klimatycznego bilansu wodnego na glebach bardzo lekkich.

Potrzebny nowoczesny system Zdaniem samorządu rolniczego, powinien zostać stworzony nowocze-

sny system monitoringu suszy w Polsce, który w sposób realny i bez opóźnień przedstawiałby stan suszy nie tylko w danym regionie, ale i gminie. Nie może dalej być tak jak było w ubiegłym roku, że klęska suszy dotykała całe województwa, a była ogłaszana tylko w niektórych gminach.

MRiRW wyjaśnia W związku ze zgłoszeniem przez samorząd rolniczy uwag, resort rolnictwa w dniu 25 kwietnia 2016 r. przekazał informacje, że zgodnie z definicją określoną w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz.U. z 2015 r. poz.

577 z późn. zm.) suszę oznaczają szkody spowodowane wystąpieniem, w dowolnym sześciodekadowym okresie od dnia 1 kwietnia do dnia 30 września, spadku klimatycznego bilansu wodnego poniżej wartości określonej dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych i gleb.

Jak określa się suszę?

Jednocześnie zauważono, że system monitoringu suszy rolniczej określa wystąpienie suszy za pomocą klimatycznego bilansu wodnego stanowiącego różnicę pomiędzy opadem atmosferycznym a ewapotranspiracją potencjalną.

Dane dotyczące opadu atmosferycznego, są pozyskiwane ze stacji meteorologicznych Instytutu Meteorologii Gospodarki Wodnej – Państwowego Instytutu Badawczego, Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych oraz Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowego Instytutu Badawczego. Obecnie opady atmosferyczne dla całego kraju są wyznaczane za pomocą specjalistycznego programu

maj 2016 NR 5 komputerowego, na podstawie którego dokonuje się interpolacji danych pozyskiwanych z 354 stacji i posterunków meteorologicznych.

Wartość ewapotranspiracji potencjalnej służącej do obliczenia klimatycznego bilansu wodnego określana jest na podstawie następujących elementów meteorologicznych: ■■temperatury powietrza, ■■wilgotności powietrza, ■■usłonecznienia, ■■prędkości wiatru.

Obecnie ewapotranspiracja potencjalna obliczana jest dla całego kraju na podstawie danych pozyskiwanych z 97 stacji meteorologicznych.

Działania IUNG-PIB ukierunkowane są na systematyczne zwiększanie liczby stacji meteorologicznych, które są podstawą do określenia zasięgu suszy i starania Instytutu prowadzone są w tym kierunku od wielu lat. Starania te najlepiej odzwierciedlają dane przedstawione w tabeli. W 2007 roku, tj. w pierwszym roku prowadzenia SMSR dysponowano danymi meteorologicznymi pochodzącymi z 227 stacji. Obecnie wykorzystywane są dane pochodzące z 354 stacji, a zatem w ciągu ostatnich dziewięciu lat (2007–2015) baza danych meteorologicznych, na których oparty jest System, została wzbogacona o 127 stacji (o 56%). W ostatnich latach Instytut z pozyskanych środków, m.in. w ramach prowadzenia SMSR, zakupił 47 nowych stacji.

Zatem, zdaniem resortu rolnictwa, sytuacja pod względem liczby stacji i posterunków ulega w ostatnim czasie niewątpliwie radykalnej poprawie i wszystko wskazuje na to, że w najbliższej przyszłości sieć tych stacji będzie stale ulegała zwiększeniu i sytuacja pod względem zagęszczenia stacji będzie coraz lepsza, a więc tym samym polepszy się również dokładność wyników monitoringu suszy rolniczej.

Nowe stacje to duże koszty MRiRW nie wyklucza, że po stosownych uzgodnieniach liczba stacji z danymi w systemie monitoringu suszy rolniczej może jeszcze wzrosnąć, albowiem istnieje perspektywa pozyskania danych z kolejnych instytucji, które zakupiły stacje meteorologiczne i prawdopodobnie również użyczą swoich danych na rzecz systemu. Trwają również uzgodnienia dotyczące pozyskania danych meteorologicznych z ośrodków doradztwa rolniczego, które już zakupiły lub zakupią w najbliższej przyszłości stacje meteorologiczne i prawdopodobnie również użyczą danych na rzecz monitoringu suszy rolniczej.

Przedstawiając powyższe, resort poinformował, że zakup oraz instala-

– M I E S I Ę C Z N I K K R A J O W E J R A DY I Z B R O L N I C Z YC H

PW

67

cja jednej profesjonalnej automatycznej stacji meteorologicznej to wydatek ok.

50 000 zł. Natomiast po zainstalowaniu stacji ponoszone są również wysokie koszty bieżącej ich eksploatacji.

Uprawy na glebach bardzo lekkich na własne ryzyko Zgodnie z aktualnie obowiązującą ustawą z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, monitoring suszy prowadzony jest dla upraw w niej wskazanych.

Zatem, nie jest możliwe uwzględnienie w przedmiotowym projekcie rozporządzenia wartości klimatycznego bilansu wodnego dla trwałych użytków zielonych. Ponadto poinformowano, że wilgotność gleb użytków zielonych zależy od dwu czynników, tj. klimatycznego bilansu wodnego oraz poziomu zwierciadła wody gruntowej. Poziomy wody gruntowej mogą być określane w oparciu o szczegółowe mapy dla kraju, które jak do tej pory nie zostały jeszcze opracowane.

Równocześnie poinformowano, że uprawa kukurydzy, buraka cukrowego i rzepaku na glebach suchych i piaszczystych nie jest wskazana (gleby I kategorii, bardzo lekkie, bardzo podatne na susze), grupa granulometryczna: piasek luźny, piasek luźny pylasty, piasek słabo gliniasty, piasek słabo gliniasty pylasty. Z tego względu dla tych gatunków roślin uprawianych na glebach I kategorii nie są podawane wartości krytyczne klimatycznego bilansu wodnego, mimo to zdarza się, że są one w uprawie na tych glebach.

W latach, w których warunki wilgotnościowe gleb są dobre, plony ww. upraw są na dobrym poziomie, jednakże już przy małym deficycie wody plony tych upraw ulęgają gwałtownemu obniżeniu.

Uprawa kukurydzy na glebach słabszych jest dopuszczalna, ale „pod warunkiem dobrego zaopatrzenia w wodę i składniki pokarmowe”. A zatem, z wymogami związanymi ze względami środowiskowymi, uprawy zlokalizowane na glebach bardzo lekkich nie są rozpatrywane przez system monitoringu suszy rolniczej, mimo i uprawiane są na tych glebach. W związku z powyższym, rolnicy uprawiający na tych glebach powyższe uprawy powinni liczyć się z ryzykiem uzyskania niskich plonów już przy niedużym niedoborze wody w glebie – przekazało MRiRW. Niezależnie od powyższego poinformowano, że w celu dalszego usprawnienia systemu monitoringu suszy rolniczej w IUNiG–PIB prowadzone są prace nad wyznaczeniem klimatycznego bilansu wodnego dla okresu zimowego (grudzień–marzec) dla obszaru Polski w okresie 1970–2015.

Opracowanie: KRIR

IV Posiedzenie KRIR

W

Warszawie 10 maja 2016 r. odbyło się IV Posiedzenie Krajowej Rady Izb Rolniczych V kadencji.

Wśród najważniejszych punktów statutowych obrad samorządu rolniczego znalazło się zatwierdzenie sprawozdania finansowego z działalności KRIR za 2015 rok, a także udzielenie zarządowi KRIR absolutorium za 2015 rok. Stosowne uchwały w tej sprawie zatwierdzone zostały w drodze głosowań, w trakcie których obecni członkowie KRIR wyrazili poparcie dla dotychczasowych działań zarządu KRIR. W trakcie posiedzenia dyskutowano m.in. o projekcie ustawy Prawo wodne.

Członkowie KRIR zwrócili uwagę, że opracowany przez Ministerstwo Środowiska projekt ustawy Prawo wodne nie został przekazany do konsultacji Krajowej Radzie Izb Rolniczych reprezentującej rolników.

Dopiero po interwencji projekt został poddany szerszym konsultacjom, choć wpłynął do opinii z ministerstwa rolnictwa i rozwoju wsi z bardzo krótkim terminem do zgłoszenia uwag. Projektowane przepisy nowelizowanej ustawy w znaczący jednak sposób wpłyną na prowadzenie gospodarstw rolnych i bezpośrednio przełożą się na koszty produkcji płodów rolnych.

W wyniku dyskusji członkowie KRIR jednogłośnie opowiedzieli się przeciw objęciu całego kraju OSN bez wcześniejszego przeprowadzenia badań gleb i wód na koszt budżetu państwa i szerokiej kampanii informacyjnej dla rolników oraz stworzenia programów pomocowych w celu dostosowania gospodarstw do nowych zwiększonych wymogów. Obecnie nie ma jednoznacznych wyników badań potwierdzających, że to gospodarstwa rolne są źródłem skażenia wód czy gleb, co byłyby podstawą do wprowadzenia na teryto-

rium całego kraju programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotanów pochodzenia rolniczego. Polska jest zróżnicowana rolniczo i tylko odpowiednio przeprowadzone badania i monitoring środowiska mogą wskazać obszary, na których faktycznie należy wprowadzić programy.

Przedstawiciele izb rolniczych zwrócili także uwagę, że projekt wprowadza ograniczenie posiadania poprzez ograniczenia prowadzenia produkcji rolnej – na co nie ma zgody rolników. Jeżeli jest brana pod uwagę opcja wprowadzenia programu działań na terenie całego kraju, państwo musi stworzyć możliwość dostosowania gospodarstw do programu. Wiele gospodarstw nie ma odpowiednich zbiorników i płyt obornikowych, a nałożenie programu działań będzie wiązało się z kosztami poniesienia inwestycji, których wielu rolników nie będzie mogło udźwignąć.

Posiedzenie KRIR tradycyjnie już było także okazją do dyskusji z zaproszonymi gośćmi, wśród których znaleźli się: minister rolnictwa i rozwoju wsi Krzysztof Jurgiel, przewodniczący sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jarosław Sachajko, prezes Agencji Rynku Rolnego Łukasz Hołubowski, zastępca prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Jarosław Sierszchulski oraz zastępca dyrektora Departamentu Płatności Bezpośrednich w ARiMR Jolanta Dobiesz.

Podczas posiedzenia zostało przyjętych 12 wniosków, w tym o stanowisko do projektu ustawy Prawo wodne oraz stanowisko do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o izbach rolniczych oraz niektórych innych ustaw.

Opracowanie: KRIR

Czasopismo Krajowej Rady Izb Rolniczych Ukazuje się raz w miesiącu.

Wydawane na zlecenie Krajowej Rady Izb Rolniczych przez zespół „Tygodnika Poradnika Rolniczego”. Artykuły zamieszczone w „Polskiej Wsi” odzwierciedlają poglądy Krajowej Rady Izb Rolniczych, a redakcja“Tygodnika Poradnika Rolniczego” nie ma wpływu na ich treść.

Kolportaż – czasopismo dostępne razem z„Tygodnikiem Poradnikiem Rolniczym”.

Krajowa Rada Izb Rolniczych ul. Wspólna 30, 00-930 Warszawa, Tel.: (22) 623 21 65, fax (22) 623 11 55; www.krir.pl Redaktor naczelna: Justyna Kostecka, e-mail: sekretariat@krir.pl

68 PW

– M I E S I Ę C Z N I K K R A J O W E J R A DY I Z B R O L N I C Z YC H

maj 2016 NR 5

Kontrowersyjne Prawo wodne W dniu 15 kwietnia 2016 roku Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych wystąpił do Prezes Rady Ministrów, przesyłając do wiadomości Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministrowi Środowiska, zdecydowany protest przeciw niewłączeniu izb rolniczych do konsultacji ważnego projektu ustawy, jakim jest dla rolników „Prawo wodne”.

N

a podstawie art. 45 ustawy z dnia 14 grudnia 1995 r. o izbach rolniczych (Dz.U. 2014 poz.1079 ze zm.) organy administracji rządowej zasięgają opinii Krajowej Rady Izb Rolniczych o projektach ustaw i aktów wykonawczych dotyczących rolnictwa, rozwoju wsi oraz rynków rolnych. Przepisy projektowanej ustawy bardzo ingerują w prowadzenie gospodarstwa rolnego – dlatego niedopuszczalne jest niekonsultowanie tego projektu z przedstawicielami rolników.

Uwagi do resortu rolnictwa Następnie, w dniu 4 maja zarząd KRIR przekazał do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi swoje uwagi do stanowiska MRiRW odnośnie projektu ustawy Prawo wodne oraz uwagi do ww. projektu.

Samorząd rolniczy poparł stanowisko Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, że melioracje wodne (szczegółowe) stanowią bardzo ważny element produkcji rolnej, natomiast nie są najważniejsze z punktu widzenia całej gospodarki wodnej i poparł pogląd, że należy utrzymać oddzielny system finansowania zadań z zakresu wykonania urządzeń melioracji wodnych oraz należy zapewnić możliwość finansowania tych zadań także ze środków będących w dyspozycji PGW Wody Polskie, a także organem wyższego stopnia od decyzji wójta, burmistrza, prezydenta miasta w sprawach wykonania urządzeń melioracji wodnych na koszt Skarbu Państwa powinien być minister właściwy do spraw rozwoju wsi.

Niemniej jednak – nie to jest dla rolników najważniejsze w projektowanych przepisach ustawy Prawo wodne.

Przepisy te nakładają szereg restrykcji dla gospodarstw rolnych, w tym tak wysokie stawki za cenę wody zużytą do produkcji rolnej i rybackiej, że spowodują zniszczenie tej produkcji i poważne zachwianie konkurencji na unijnych rynkach rolnych (względem gospodarstw np. z Niemiec).

Z uwagi na bardzo krótki czas wskazany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi na zgłoszenie uwag – w który wchodziły święta majowe – przedstawiono szczegółowe uwagi do projektu ustawy Prawo wodne, jednocześnie

informując, że uwagi samorządu rolniczego z wojewódzkich izb rolniczych, ze względu na wagę tego projektu dla rolników w Polsce ze wszystkich województw, zostaną przekazane w terminie późniejszym.

Analizy na koszt państwa

1. Do art.16 pkt 15) pozostawiając w słowniczku definicję „eutrofizacja”, należałoby wskazać konkretne wartości graniczne dla związków azotu i fosforu, które będą określały poziom eutrofizacji poszczególnych kategorii wód powierzchniowych przez rolnictwo.

Należy dodać obowiązek wykonywania analiz i ocen, z jakiej przyczyny następuje wzbogacanie wód biogenami, w szczególności związkami azotu lub fosforu, powodujące przyspieszony wzrost glonów oraz wyższych form życia roślinnego, w wyniku którego następują niepożądane zakłócenia biologicznych stosunków w środowisku wodnym oraz pogorszenie jakości tych wód – przez właściwe władze i na koszt budżetu państwa.

Kolejny organ kontroli

2. Do rozdziału: Ochrona wód przed zanieczyszczeniami azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych: Kontrolę przestrzegania przez rolników wymogów program działań dyrektywy azotanowej (art. 108) – będzie dokonywała właściwa Inspekcja Ochrony Środowiska. Jest to kolejny organ kontroli, jaki będzie kontrolował rolników.

Wydaje się, że w ramach zamierzeń rządu, co do łączenia Inspekcji – jest to niekorzystne. Czynności te mogłaby wykonywać ARiMR przy kontroli gospodarstw.

Przy zastosowaniu kontroli należałoby najpierw pouczyć rolnika i wskazać termin na dostosowanie się do wymagań, a dopiero w dalszej kolejności, w przypadku nieusunięcia uchybienia w wyznaczonym terminie, dopiero nakładać opłaty/kary finansowe, których wysokość uzależniona powinna być od rodzaju, zakresu i stopnia naruszenia.

Dodatkowo, odnosząc się do zaproponowanych w projekcie ustawy górnych jednostkowych stawek opłat sanacyjnych (art. 112 ust.3) w wysokości 5 tys. zł – samorząd rolniczy uważa, że są znacznie za wysokie. Izby rolnicze

stwierdziły również, iż w ustawie powinny zostać określone stawki ponoszonych opłat sankcyjnych za stwierdzone uchybienie i powinny one zostać zróżnicowane w zależności od rodzaju i stopnia naruszenia.

Odnosząc się do obszarów objętych kontrolą przestrzegania wymogów programu działań, zdaniem samorządu rolniczego kontrola powinna objąć: ■■dokumentację prowadzonych zabiegów agrotechnicznych związanych z nawożeniem azotem; ■■posiadanie planu nawożenia azotem albo planu niespełniającego wymagań dla podmiotów, na które jest nałożony ten obowiązek; ■■stosowanie nawozów niezgodnie z programem działań (m.in. dawki, terminy, sposób); ■■przechowywanie nawozów w sposób niespełniający wymagań programu (np. pojemność, powierzchnia, szczelność, położenie miejsca).

Zbyt wysokie opłaty

3. W zakresie opłat za pobór wód oraz dodatkowych opłat dla rolników za pobór do nawodnień gruntów i upraw: Podane w art. 282 ust.1 pkt.: e, f i l – są dla rolników i rybaków nie do przyjęcia. Ustanowienie ceny na poziomie 1,64 zł za 1 m3 pobranej wody podziemnej i 0,82 zł za 1 m3 pobranej wody powierzchniowej użytej do produkcji rolniczej i rybackiej w stosunku do odpowiednio 2,10 zł/m3 i 1,05 zł/m3 dla celów przemysłowych, farmaceutycznych czy do chłodzenia elektrowni – wydaje się nieporozumieniem i stanowi 78% opłaty ustanowionej dla przemysłu.

W projekcie ustawy system opłat za pobór wód obejmuje również zwolnienia z ww. opłat (art. 287. Zwolniony z opłat jest pobór wód). Należy włączyć w ten system zwolnienia z opłat za pobór wód powierzchniowych do nawodnień.

W projekcie ustawy proponuje się opłaty za pobór wód „do celów rolniczych lub leśnych na potrzeby nawadniania gruntów i upraw w zakresie niebędącym zwykłym korzystaniem z wód, pobieranej za pomocą urządzeń technicznych” przy górnych jednostkowych stawkach: 0,82 zł za 1m3 pobranej wody powierzchniowej i 1,64 zł za 1m3 pobranej wody podziemnej (przy czym niemieccy rolnicy płacą 0,04 za 1m3 wody pobranej na potrzeby nawadniania wodami powierzchniowymi użytków rolnych i gruntów leśnych za pomocą deszczowni).

Należy ponadto wyłączyć z systemu opłat stałych poboru wód do nawodnień gruntów i upraw.

Nawodnienia nie są prowadzone we wszystkich miesiącach w ciągu roku oraz w latach o wystarczających opadach. Potrzeby w zakresie poboru wód wynikają z długotrwałego braku np. opadów atmosferycznych, na które rolnik nie ma wpływu.

Ponadto nawodnienia gruntów i upraw mają pozytywny wpływ na środowisko, retencjonowanie wody w zlewni, ograniczenie odpływu (co ma znaczenie nie tylko z uwagi na ochronę ilości, ale również jakości zasobów wodnych): ■■rolnicy wykonując nawodnienia (podsiąkowe, z regulowanym odpływem, deszczowanie) z użyciem wód powierzchniowych wnoszą wkład w retencjonowanie wody, ochronę ekosystemów zależnych od wód oraz przyczyniają się do wymiernych korzyści dla środowiska przyrodniczego; ■■inne wymierne korzyści wysokiego uwilgotnienia to utrzymanie gleb torfowych, zapobieganie uwalnianiu się dwutlenku węgla – gazu cieplarnianego. Nie bez znaczenia jest również zachowanie walorów przyrodniczych łąk i pastwisk.

Należy wprowadzić konieczność utrzymania zwolnienia z opłat za pobór wód powierzchniowych do nawodnień.

Niejasny system opłat stałych 4. Zastrzeżenia samorządu rolniczego budzi zaproponowany system opłat stałych. Nie jest jasne czy za pobór wody powyżej 10%/30% udokumentowanych zasobów wód/SNQ naliczane będą równe opłaty dla wszystkich podmiotów pobierających wodę z danego obszaru/zlewni. Czy też podmioty, które później otrzymały pozwolenie wodnoprawne lub później rozpoczęły działalność, w ramach której niezbędny jest pobór wód będą płacić więcej. Te kwestie powinny być ujęte w sposób jasny w projektowanych przepisach ustawy.

Podsumowując, samorząd rolniczy zauważył, że projekt ustawy Prawo wodne wprowadza wiele wymagań finansowych i restrykcji, które spowodują spadek opłacalności produkcji rolniczej i rybackiej, która w obliczu istniejącego kryzysu na rynkach rolnych, może spowodować upadek wielu gospodarstw i zmniejszenie konkurencyjności w stosunku do innych krajów Unii Europejskiej. Ponadto, zdaniem izb rolniczych, projekt ustawy nie wydaje się spójny z założeniami rządu, które dążą do redukcji biurokracji.

Opracowanie: KRIR

maj 2016 NR 5

– M I E S I Ę C Z N I K K R A J O W E J R A DY I Z B R O L N I C Z YC H

PW

69

Z prac sejmowej i senackiej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi 17.03.2016 – Sejm RP

■■rozpatrzenie rządowego projektu ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (druk nr 293).

30.03.2016 – Sejm RP

■■rozpatrzenie poprawek zgłoszonych w czasie drugiego czytania do projektu ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (druki nr 293 i 363).

30.03.2016 – Senat RP

■■rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt (druk senacki nr 100, druki sejmowe nr 245 i 259).

31.03.2016 – Sejm RP

■■ pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (druk nr 283) – uzasadnia poseł Robert Telus; ■■ informacja ministrów: rolnictwa i rozwoju wsi oraz spraw zagranicznych w sprawie zasad obrotu artykułami rolno-spożywczymi między Polską a Ukrainą.

05.04.2016 – Senat RP

■■ rozpatrzenie ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (druk senacki nr 124, druki sejmowe nr 293, 363 i 363-A); ■■przyjęcie planu pracy komisji.

W

związku z licznymi sygnałami napływającymi z całej Polski, prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych Wiktor Szmulewicz i prezydent Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka Leszek Hądzlik zwrócili się do ministra rolnictwa i rozwoju wsi z prośbą o pilne zorganizowanie spotkania przedstawicieli rolników – przedstawicieli przetwórców i przedstawicieli sieci handlowych, którego gospodarzem byłby minister RiRW, celem ustalenia pozycji poszczególnych ogniw łańcucha dostaw w handlu z sieciami.

W odpowiedzi na wniosek, w dniu 21 kwietnia 2016 r. w resorcie rolnictwa zostało zorganizowane spotkanie, celem którego była wymiana poglądów nt. aktualnych warunków współpracy w łańcuchu dostaw towarów rolno-spożywczych oraz działań podejmowanych przez ministerstwo w tym zakresie.

12.04.2016 – Sejm RP

■■ rozpatrzenie Informacji Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli realizacji zadań określonych w ustawie o wyścigach konnych oraz w zakresie nadzoru właścicielskiego nad torem wyścigów konnych na Służewcu w Warszawie – referuje wiceprezes NIK Wojciech Kutyła; ■■pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o wyścigach konnych (druk nr 356) – uzasadnia poseł Piotr Olszówka.

12.04.2016 – Senat RP

■■ informacja ministra rolnictwa i rozwoju wsi na temat proponowanej reformy instytucjonalnej na rzecz poprawy bezpieczeństwa żywności w Polsce; ■■sprawy organizacyjne.

13.04.2016 – Sejm RP

■■ pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o finansowaniu Wspólnej Polityki Rolnej (druk nr 403) – uzasadnia sekretarz stanu w ministerstwie rolnictwa i rozwoju wsi Jacek Bogucki; ■■ pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 385); ■■informacja ministra rolnictwa i rozwoju wsi na temat aktualnej sytuacji w Stadninie Koni w Janowie Podlaskim – przedstawia minister rolnictwa i rozwoju wsi Krzysztof Jurgiel; ■■informacja ministra rolnictwa i rozwoju wsi o sytuacji na rynku owoców

miękkich – przedstawia sekretarz stanu w MRiRW Jacek Bogucki; ■■ informacja ministra rolnictwa i rozwoju wsi na temat realizacji przez Polskę planu naprawczego w zakresie uznania grup producenckich owoców i warzyw – przedstawia sekretarz stanu w MRiRW Jacek Bogucki; ■■informacja ministra rolnictwa i rozwoju wsi o zadaniach i funkcjonowaniu Centralnej Biblioteki Rolniczej – przedstawia podsekretarz stanu w MRiRW Rafał Romanowski.

13.04.2016 – Senat RP

■■ wspólnie z Komisją Ustawodawczą: rozpatrzenie wniosków zgłoszonych na 15. posiedzeniu Senatu do ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw.

27.04.2016 – Sejm RP

■■ rozpatrzenie sprawozdanie podkomisji nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 385) – referuje przewodniczący podkomisji Zbigniew Dolata; ■■ informacja ministra rolnictwa i rozwoju wsi na temat wykorzystywania polskich surowców w produkcji środków spożywczych wytwarzanych na terenie Polski; ■■rozpatrzenie propozycji tematów kontroli do planu pracy Najwyższej Izby Kontroli na 2017 r.; ■■rozszerzenie składu podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia posel-

skiego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (druk nr 283); ■■dyskusja nad zagrożeniami dla terenów rolniczych wynikającymi z nowo budowanych Kopalni Odkrywkowych węgla brunatnego w Tomisławicach i Ościsłowie; ■■ wspólne z Komisjami: Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa; Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej: rozpatrzenie i zaopiniowanie petycji Stowarzyszenia Inicjatyw Obywatelskich z Bielawy dla Komisji do Spraw Petycji w sprawie zmiany ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz.U. z 2013 poz. 856 ze zm.).

27.04.2016 – Senat RP

■■ informacja ministra rolnictwa i rozwoju wsi na temat aktualnych działań podejmowanych przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

28.04.2016 – Sejm RP

■■rozpatrzenie poprawek zgłoszonych w czasie drugiego czytania do projektu ustawy o zmianie ustawy o wyścigach konnych (druki nr 356 i 422); ■■wspólne z Komisją Zdrowia: pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (druk nr 432) – uzasadnia minister zdrowia; ■■ wspólne z Komisją Finansów Publicznych: rozpatrzenie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym (druk nr 303) – przedstawia poseł Jarosław Sachajko.

Opracowanie: KRIR

Spotkanie z sieciami handlowymi odnośnie skrócenia łańcucha dostaw Gospodarzem spotkania był sekretarz stanu w MRiRW Jacek Bogucki. Wzięła w nim udział również wiceprezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Bernadeta Kasztelan-Świetlik.

Samorząd rolniczy reprezentował wiceprezes KRIR Mirosław Borowski.

Dyskutowano na temat możliwości wdrożenia rozwiązań prawnych regulujących relacje w łańcuchu dostaw towarów rolno-spożywczych, za czym opowiadała się większość uczestników spotkania, szczególnie ze strony rolników i przetwórców.

Za pozostawieniem obecnego systemu i wprowadzenia dobrowolnego kodeksu dobrych praktyk handlowych

opowiedziały się organizacje handlowe.

W związku z tym, prezes UOKiK wskazała na niedoskonałości istniejących rozwiązań i możliwości włączenia się tej instytucji w działania zwalczające nieuczciwe praktyki w oparciu o nową ustawę.

Podsumowując spotkanie, wiceminister wskazał, iż: ■■istnieje potrzeba realizacji inicjatywy ustawodawczej dotyczącej objęcia regulacją wszystkich uczestników łańcucha dostaw, tj. producentów, przetwórców i handlu, ■■należy równolegle prowadzić prace nad opracowaniem Kodeksu Dobrych Praktyk Handlowych,

■■powinien podjąć pracę zespół roboczy ds. zwalczania nieuczciwych praktyk, złożony z przedstawicieli wszystkich zainteresowanych stron.

Wiceprezes KRIR Mirosław Borowski zgłosił chęć udziału przedstawiciela samorządu rolniczego w pracach zespołu roboczego. Podkreślił również konieczność jak najszybszego stworzenia przepisów regulujących łańcuch dostaw, z uwagi na bardzo trudną sytuację, w jakiej obecnie znajdują się polscy rolnicy, która spowodowana jest nadprodukcją artykułów rolno-spożywczych w Europie.

Opracowanie: KRIR

70 PW

– M I E S I Ę C Z N I K K R A J O W E J R A DY I Z B R O L N I C Z YC H

maj 2016 NR 5

Do Biura KRIR wpłynęły do konsultacji: ■ projekt rozporządzenia MRiRW w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Inwestycje w targowiska lub obiekty budowlane przeznaczone na cel promocji lokalnych produktów” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w tworzenie, ulepszanie i rozwijanie podstawowych usług lokalnych dla ludności wiejskiej, w tym rekreacji i kultury, i powiązanej infrastruktury” objętej PROW na lata 2014–2020; ■ projekt rozporządzenia MRiRW w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej w ramach działania „Współpraca” objętego PROW na lata 2014– 2020; ■ projekt ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości; ■ projekt rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej w ramach działania „Tworzenie grup producentów i organizacji producentów” objętego PROW 2014-2020; ■ projekt rozporządzenia w sprawie wprowadzenia „Programu bioasekuracji mającego na celu zapobieganie szerzeniu się afrykańskiego pomoru świń” na lata 2015–2018;

■ projekt rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie stawek opłat za usunięcie drzew i krzewów; ■ projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania wpłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu „Restrukturyzacja małych gospodarstw” w ramach poddziałania „Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020; ■ projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowego trybu udzielania pisemnej zgody na przeniesienie własności nieruchomości albo na ustanowienie hipoteki na nieruchomości nabytej z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa; ■ projekt ustawy o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz nadzorze publicznym (UC 54); ■ projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia sprzedaży żywności przez rolników (UD39);

■ rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych; ■ projekt ustawy o zmianie ustawy o paszach; ■ projekt ustawy – Prawo wodne; ■ projekt rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie szacowania szkód wyrządzonych przez niektóre gatunki zwierząt objętych ochroną gatunkową; ■ projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych sposobów postępowania przy zwalczaniu i zapobieganiu rozprzestrzeniania się bakterii Ralstonia solanacearum; ■ projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013; ■ projekt ustawy o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy i niektórych innych ustaw;

■ projekt rozporządzenia w sprawie dłuższego terminu składania wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich lub płatności niezwiązanej do tytoniu w 2016; ■ projekt dotyczący wdrażania działań w ramach Priorytetu 1.Promowanie rybołówstwa zrównoważonego środowiskowo, zasobooszczędnego, innowacyjnego, konkurencyjnego i opartego na wiedzy, zawartego w programie operacyjnym „Rybactwo i Morze”; ■ projekt rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt; ■ projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej oraz metod analiz kazein spożywczych i kazeinianów spożywczych; ■ projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu znakowania nieprzeznaczonych bezpośrednio dla konsumenta finalnego niektórych grup i rodzajów opakowanych artykułów rolno-spożywczych lub artykułów rolno-spożywczych bez opakowań.

Opracowanie: KRIR

maj 2016 NR 5

– M I E S I Ę C Z N I K K R A J O W E J R A DY I Z B R O L N I C Z YC H

PW

71

UWAGA!!! ZIELONE AGRO SHOW W NOWEJ LOKALIZACJI!!!

Po raz pierwszy wystawa przenosi się w nowe miejsce. Po dwóch latach pobytu w Sielinku, tegoroczna impreza odbędzie się na terenie Moto Parku w Ułężu (powiat Ryki, woj. lubelskie) w dniach 4 i 5 czerwca 2016 roku. Organizatorem wydarzenia jest Polska Izba Gospodarcza Maszyn i Urządzeń Rolniczych.

Z

IELONE AGRO SHOW, które do 2015 roku odbywało się pod nazwą Zielone Agro Show – Polskie Zboża, to pierwsza w Polsce Południowo-Wschodniej tak kompleksowa wystawa plenerowa poświęcona nowoczesnej technice i technologii produkcji wysokiej jakości pasz zielonych dla bydła. Stałym i najbardziej widowiskowym punktem imprezy nadal będą pokazy maszyn zielonkowych.

ZIELONE AGRO SHOW to wystawa, która na stałe wpisała się do kalendarza odbywających się na świeżym powietrzu imprez wystawienniczych o tematyce rolniczej. Wydarzenie skierowane

ZIELONE AGRO SHOW to: ■ pierwsza w Polsce polowa wystawa dedykowana hodowcom bydła ■ atrakcyjne pokazy maszyn zielonkowych podczas prac polowych ■ kilka tysięcy rolników obserwujących pokazy ■ prezentacje najnowszego sprzętu – szerokiej oferty maszyn zielonkowych ■ ponad 100 wystawców ■ media branżowe Aktualne informacje dotyczące wystawy można śledzić w internecie na naszej stronie: www.agroshow.pl, na Facebooku i na Youtube.

jest przede wszystkim do rolników uprawiających rośliny zielonkowe oraz hodowców bydła. Wśród tegorocznych wystawców zobaczymy nie tylko firmy oferujące nowoczesne maszyny rolnicze, ale także przedsiębiorstwa produkujące nasiona, nawozy, pasze, dodatki paszowe, folie rolnicze, elementy wyposażenia budynków inwentarskich i wiele innych. ZIELONE AGRO SHOW to niepowtarzalna okazja dla rolników, aby poznać nowości rynkowe. W jednym miejscu będzie można obejrzeć, porównać i wybrać najlepsze maszyny zielonkowe dostępne na światowych rynkach. Korzystając z wiedzy i pomocy wystawców, każdy będzie mógł zapoznać się z technologią zbioru, kosztem eksploatacji oraz wydajnością maszyn. Impreza będzie doskonałą okazją do bezpośred-

niego spotkania rolników z producentami i dealerami maszyn, wymiany doświadczeń i podjęcia współpracy.

Ważnym elementem wystawy jak co roku będą pokazy maszyn zielonkowych podczas pracy. Na polu będzie można zobaczyć: kosiarki, prasy zwijające, prasy do prostopadłościennych bel wielkogabarytowych, prasoowijarki, owijarki do bel, przyczepy zbierające oraz sieczkarnie

polowe. Pokazy maszyn zawsze mają formę dynamicznego i efektownego show, w związku z tym cieszą się ogromnym zainteresowaniem ze strony rolników.

Patronat honorowy nad tegoroczną wystawą objął Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Krzysztof Jurgiel. Natomiast patronem medialnym wydarzenia, wspierającym jego promocję w nowym miejscu, będzie TVP. W pierwszy czerwcowy weekend zapraszamy na teren Moto Parku w Ułężu! 4 i 5 czerwca ekspozycja będzie czynna dla zwiedzających w godzinach od 9:00 do 17:00. Polska Izba Gospodarcza Maszyn i Urządzeń Rolniczych tradycyjnie zapewnia bezpłatny wstęp, parking i katalog wystawy, a także dofinansowanie przyjazdów grupowych organizowanych przez mleczarnie, ośrodki doradztwa rolniczego, urzędy gmin, izby rolnicze oraz szkoły.

Wydarzenie: ZIELONE AGRO SHOW 2016 Termin: 4–5 czerwca 2016 roku (wystawa będzie czynna w godz. 9:00–17:00) Miejsce: teren Moto Parku w Ułężu, powiat Ryki, woj. lubelskie Organizator: Polska Izba Gospodarcza Maszyn i Urządzeń Rolniczych Patronat Honorowy: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Patronat medialny: TVP

Pikniki sfinansowano z Funduszu Promocji Mięsa Wieprzowego

72 PW

– M I E S I Ę C Z N I K K R A J O W E J R A DY I Z B R O L N I C Z YC H

maj 2016 NR 5

Fundusz Składkowy USR

Bezpieczne podnoszenie przedmiotów o znacznym ciężarze

Podczas codziennych czynności w gospodarstwie rolnym wielokrotnie podnosi się, przenosi i odkłada przedmioty. Zbieranie i magazynowanie płodów rolnych wymusza częste pochylanie się, skręty tułowia, czasem przerzucanie. Doglądając zwierząt również wykonuje się szereg czynności, podczas których najmocniej pracuje kręgosłup, ręce i nogi – cały układ kostno-mięśniowo-nerwowy.

Pchanie i ciągnięcie

Nie jest określona dokładnie bezpieczna waga przedmiotu, jaką można swobodnie przenosić. Dla większości ludzi ciężki do przeniesienia jest przedmiot o wadze 20–25 kg. Dlatego zaleca się zastępowanie noszenia podnoszeniem i transportem z użyciem wózka lub taczek. Jednak nawet pchając taczkę lub ciągnąć wózek należy pamiętać o swoim bezpieczeństwie i zdrowiu. Podczas pchania lub ciągnięcia należy wykorzystywać swoją wagę i siłę mięśni nóg – pochylić się przy pchaniu, przy ciągnięciu odchylić do tyłu i pamiętać o prostym kręgosłupie.

Nie należy wykonywać nagłych ruchów, nie szarpać się z wózkiem lub taczką. Kółka powinny mieć odpowiednią wielkość i łatwo się obracać.

Powinno się też pracować na równym i twardym podłożu, pozbawionym przeszkód. Taczkę należy unosić i opuszczać mięśniami nóg – oszczędzać swój kręgosłup.

Ryzyko urazów

Podczas pracy należy zwrócić uwagę szczególnie na: podnoszenie, układanie i odkładanie, pchanie, ciągnięcie, przenoszenie lub przesuwanie i ocenić, czy są bezpiecznie wykonywane. Niepra-

widłowe wykonywanie tych czynności może skutkować: ■ powstawaniem drobnych uszkodzeń kręgosłupa, nakładających się na siebie z upływem czasu; ■ nagłymi urazami wskutek jednorazowego nadwyrężenia (wypadnięcie dysku).

Na możliwość wystąpienia urazu mają wpływ: ■ wiek, płeć, ogólna sprawność fizyczna; ■ częstotliwość powtarzania czynności podnoszenia i przenoszenia; ■ tempo pracy i sposób organizacji pracy, np. możliwość podnoszenia przedmiotów w dwie osoby.

Jak pracować bez bólu?

Gdy ciężar przenoszonego ładunku jest zbyt duży i przewyższa możliwości człowieka, może spowodować poważny uraz kręgosłupa.

Oprócz dopuszczalnego ciężaru koniecznie należy wziąć pod uwagę ilość przedmiotów do przeniesienia, odległość, na jaką przenoszone są przedmioty oraz rozmia-

Krajowa Rada Izb Rolniczych zaprasza wszystkich miłośników owoców na

Piknik Truskawkowy 25 czerwca 2016 r.

Buczek (województwo łódzkie, powiat łaski) Na naszych gości czeka wiele atrakcji: • degustacja świeżych truskawek i pysznych potraw truskawkowych • występy artystyczne • konkursy i zabawy dla dzieci i dorosłych Sfinansowano ze środków finansowych Funduszu Promocji Owoców i Warzyw

ry przedmiotu. Czasem lepiej i zdrowiej jest podzielić ciężar na pół lub przenieść przedmiot w dwie osoby.

Kiedy tylko jest to możliwe, należy korzystać z wózków, przenośników, wciągarek.

Każdą wykonywaną codziennie czynność można robić bezpieczniej.

Należy zapamiętać najważniejszą zasadę: Przedmioty podnoszone powinny być z kolan, nie z krzyża, przy zawsze prostych plecach.

Prawidłowa postawa jest ważna także podczas prac warsztatowych, np. na szlifierce. Pracując, zawsze należy pamiętać o odciążaniu kręgosłupa, opierając jedną rękę/łokieć lub podnoszony przedmiot na udzie. Podnosząc ciężki, mały przedmiot, jak akumulator, należy stanąć nad nim w rozkroku. Pozwoli to na lepsze chwycenie przedmiotu i lepiej będzie rozłożony jego ciężar.

Opracowanie: KRIR na podstawie Broszury PIP „Dźwigaj bezpiecznie.

Informacje dla rolników”

maj 2016 NR 5

O

– M I E S I Ę C Z N I K K R A J O W E J R A DY I Z B R O L N I C Z YC H

PW

73

Ziemia tylko dla rolnika

d 30 kwietnia br. obowiązuje ustawa o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Jej głównym zadaniem jest ochrona polskiej ziemi przed niekontrolowanym wykupem.

Sprzedaż państwowych gruntów została wstrzymana na pięć lat, natomiast na rynku prywatnym grunty rolne będzie mógł nabyć tylko rolnik indywidualny.

Postulaty rolników spełnione Nowa ustawa budzi wiele emocji w kraju i za granicą. Jej przeciwnicy mówią, że jest ona niezgodna z konstytucją, gdyż wprowadza administracyjną reglamentację obrotu ziemią rolną, którą będą mogły nabyć tylko niektóre osoby (rolnik indywidualny). Jeszcze inni twierdzą, że ograniczenie nabywania ziemi będzie niezgodne z prawem Unii Europejskiej. Jednak trzeba pamiętać, że kraje Unii Europejskiej również chronią swoją ziemię. Najczęściej stosowanym mechanizmem ochrony są bariery prawne, które uniemożliwiają nabycie ziemi rolnej osobom nie zajmującym się rolnictwem.

Art. 23 Konstytucji RP mówi, że podstawą ustroju rolnego w Polsce jest gospodarstwo rodzinne. Obecna ustawa ma to na względzie a ponadto spełnia praktycznie wszystkie wnioski środowisk rolniczych zgłaszanych od początku pamiętnych protestów w woj. zachodniopomorskim w grudniu 2012 r. Z jednej strony uniemożliwia dostęp do gruntów rolnych podmiotom (w tym osobom fizycznym), dla których ziemia rolna była celem spekulacji i szybkiego bogacenia się, z drugiej zaś, daje rolnikom równe szanse w dostępie do państwowej ziemi. Wcześniej tak nie było, gdyż rolnicy na skutek wysokich cen nieruchomości (ceny wzrosły o 500% od wejścia do UE) albo nie mieli środków na ich zakup, albo nabywali je nadmiernie się zadłużając. Te wszystkie czynniki spowodowały, że za podstawową i najlepszą formę zagospodarowania państwowych gruntów uznano dzierżawę, natomiast ich sprzedaż wstrzymano na pięć lat. Długoletnie dzierżawy dają pewność gospodarowania i umożliwiają planowanie produkcji rolnej bez angażowania dużych środków finansowych. Te środki rolnik może przeznaczyć na rozwój gospodarstwa np. w jego mechanizację. Obecnie średnia wysokość czynszu dzierżawnego dla gruntów wydzierżawionych przez Agencję w pierwszym kwartale 2016 r. wyniosła 16,7 dt/ha. Czynsz dzierżawny od nowo zawieranych umów rośnie systematycznie od wejścia Polski do Unii Europejskiej. Przeciętny czynsz za grunty rolne dla wszystkich 54 tysięcy trwających umów dzierżawy na koniec pierwszego kwartału 2016 r. wyniósł nieco ponad 4 dt/ha pszenicy.

Ustawa przewiduje wyjątki Zakaz sprzedaży gruntów Zasobu WRSP przewiduje pewne wyjątki i w przypadkach uzasadnionych względami społeczno-gospodarczymi będą mogły być one sprzedawane. Dotyczy to m.in.: ■■ nieruchomości rolnych o powierzchni do 2 ha, ■■ nieruchomości nierolnych przeznaczonych na cele inwestycyjne, ■■ nieruchomości położonych w specjalnych strefach ekonomicznych (SSE), ■■ gruntów rolnych o powierzchni nieprzekraczającej 0,5 ha, które w dniu wejścia w życie ustawy zajęte były pod budynki mieszkalne oraz budynki, budowle i urządzenia niewykorzystywane do produkcji rolniczej, ■■ osób niebędących rolnikami, które będą mogły kupować bez ograniczeń działki o powierzchni mniejszej niż 0,3 ha, ■■ właścicieli domów jednorodzinnych pobudowanych na gruntach rolnych na terenach pozbawionych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które w dniu wejścia w życie ustawy zajęte były pod budynki mieszkalne oraz budynki, budowle i urządzenia niewykorzystywane do produkcji rolniczej.

Ziemia dla rolnika indywidualnego Obecna ustawa utrzymuje dotychczasową definicję rolnika indywidualnego. Zgodnie z art. 6 ust.1 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego rolnikiem indywidualnym jest osoba fizyczna będąca właścicielem, użytkownikiem wieczystym, samoistnym posiadaczem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych, których łączna powierzchnia nie przekracza 300 ha, posiadająca kwalifikacje rolnicze oraz co najmniej od 5 lat zamieszkuje w gminie, na obszarze której położona jest jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego i prowadząca przez ten okres osobiście to gospodarstwo. Wielu rolników ucieszy wiadomość, że ziemię mogą kupować także ci rolnicy, którzy z racji prowadzonej działalności np. przetwórczej, nie podlegają ubezpieczeniu społecznemu rolników (KRUS). Ponadto, jeśli nabywana nieruchomość rolna albo jej część ma wejść w skład wspólnoty majątkowej małżeńskiej, wystarczy, gdy rolnikiem indywidualnym będzie jeden z małżonków. Ustawa pozwala także na nabywanie ziemi samorządom, Kościołom i związkom wyznaniowym. Natomiast spółki i spółdzielnie rolnicze zostały pozbawione takiej możliwości.

Ojcowizna bez zmian W fazie legislacyjnej wiele emocji wzbudzała tzw. ojcowizna. Nowe przepisy w żaden sposób nie naruszają dotychcza-

sowych zasad przekazywania gospodarstwa„z ojca na syna” w drodze darowizny, dożywocia, sprzedaży, umowy z następcą.

W tej kwestii przepisy nie uległy zmianie i nadal osoby bliskie mogą bez ograniczeń dziedziczyć ziemię rolną czy gospodarstwo rolne, bez względu na jego wielkość oraz status następcy (nie musi być rolnikiem).

Warto w tym miejscu dodać, że dziedziczenie obejmuje także osoby bliskie właściciela lub wspólnika akcji i udziałów spółek posiadających ziemię rolną.

Nie tylko rolnik indywidualny Ustawa, wbrew temu co pojawia się w mediach, nie wyklucza możliwości sprzedaży nieruchomości rolnej na rzecz innych podmiotów niż rolnik indywidualny. Może to jednak nastąpić po uzyskaniu zgody prezesa ANR, wyrażonej w drodze decyzji administracyjnej. Zgoda będzie także potrzebna w razie przeniesienia własności nieruchomości na rzecz osoby, która zamierza utworzyć gospodarstwo rolne.

W przypadku niewyrażenia zgody, Agencja na pisemne żądanie sprzedającego, jest zobowiązana do złożenia oświadczenia o nabyciu nieruchomości rolnej za zapłatą równowartości pieniężnej odpowiadającej jej wartości rynkowej (zapłatę/ wartość ustala Agencja na podstawie przepisów o gospodarce nieruchomościami).

Sprzedający może też wystąpić do sądu o ustalenie wartości rynkowej nieruchomości nabywanej przez Agencję, który wyceni ją również na podstawie przepisów o gospodarce nieruchomościami.

Może też wycofać się (w formie pisemnego oświadczenia) z żądania nabycia tej nieruchomości przez Agencję, już po otrzymaniu powiadomienia o „cenie”, za którą nastąpi nabycie. W takim przypadku Agencji przysługuje roszczenie o zwrot poniesionych przez nią kosztów ustalenia wartości nieruchomości.

Obowiązki nabywcy nieruchomości Osoba, która kupiła nieruchomość rolną jest zobowiązana prowadzić gospodarstwo rolne co najmniej przez 10 lat od dnia nabycia nieruchomości. W tym czasie nabyta nieruchomość nie może być sprzedana ani oddana w posiadanie. Jeżeli jednak zajdą takie okoliczności, że rolnik będzie zmuszony ze względu na sytuację życiową, sprzedać czy wydzierżawić nieruchomość, to może to uczynić za zgodą sądu.

Obowiązki te nie dotyczą m.in.: osoby bliskiej sprzedającego, jednostki samorządu terytorialnego, Skarbu Państwa lub działającej na jego rzecz Agencji, nabycia w wyniku dziedziczenia.

Prawo pierwokupu dla rolnika indywidualnego W przypadku sprzedaży nieruchomości rolnych, prawo pierwokupu przy-

sługuje z mocy ustawy jej dzierżawcy, jeżeli umowa dzierżawy została zawarta w formie pisemnej i ma datę pewną oraz była wykonywana przez co najmniej 3 lata, licząc od tej daty oraz nabywana nieruchomość rolna wchodzi w skład gospodarstwa rodzinnego dzierżawcy. Jednym słowem, prawo pierwokupu przysługuje dzierżawcy będącemu rolnikiem indywidualnym.

Uprawnienia ANR W celu zapewnienia powiększania i tworzenia gospodarstw rodzinnych, a także przeciwdziałania spekulacyjnemu wykupowi nieruchomości rolnych w nowych przepisach utrzymano obowiązujące prawo pierwokupu Agencji oraz prawo nabycia gruntów rolnych, w przypadku przeniesienia własności w innej formie niż sprzedaż. Ma to miejsce w przypadku braku uprawnionego do pierwokupu dzierżawcy lub niewykonania przez niego tego prawa.

Zgodnie z Kodeksem cywilnym, pierwokup wykonuje się po cenie wskazanej w umowie warunkowej dostarczonej uprawnionemu (w tym przypadku ANR) do pierwokupu. Jeżeli cena odbiega od wartości rynkowej nieruchomości, wykonujący prawo pierwokupu (w tym przypadku ANR) może, w terminie 14 dni od daty złożenia oświadczenia o wykonaniu prawa pierwokupu, wystąpić do sądu o ustalenie ceny tej nieruchomości.

Warto pamiętać, że prawo pierwokupu nie przysługuje Agencji, jeżeli w wyniku nabycia nieruchomości rolnej następuje powiększenie gospodarstwa rodzinnego do powierzchni nie większej niż 300 ha UR, a nabywana nieruchomość jest położona w gminie, w której zamieszkuje nabywca lub w gminie graniczącej z tą gminą.

Ustawa przyznaje Agencji również prawo pierwokupu akcji lub udziałów w spółkach prawa handlowego będących właścicielami nieruchomości rolnych. Z prawa pierwokupu w tym przypadku zwolniony jest jedynie obrót akcjami spółek giełdowych oraz zbywanie akcji na rzecz osoby bliskiej. Ponadto w przypadku zmiany wspólnika lub przystąpienia nowego wspólnika do spółki osobowej, która jest właścicielem nieruchomości rolnej, Agencja może złożyć oświadczenie o nabyciu tej nieruchomości (prawo wykupu) za zapłatą odpowiadającą wartości rynkowej. Prawa wykupu w tym przypadku nie stosuje się, jeżeli zamiast dotychczasowego wspólnika, staje się nim osoba mu bliska oraz gdy nowym wspólnikiem staje się osoba bliska któregokolwiek ze wspólników.

Biuro Rzecznika Prasowego