Klasse voor Leraren 133

Nr.133 • Maart 2003

www.klasse.be

Maandblad voor Onderwijs in Vlaanderen

Daar knelt

DE JOB

COMPUTERS gezien?

PROFS? Team vervangt

KLIEK LEE van RKR he AC t ja H ar T

Geen

Worden alle leraars

Hoeveel procent van de leerlingen gebruikt zelden of nooit een computer in de les?

FOTO’S: LUC DAELEMANS

75 % - 50 % - 25 %?

Het antwoord op p. 8

Op de cover: Wouter Wouter is nu 15. Toen hij in het vijfde leerjaar zat ontwierp hij al een website voor zijn school. Hij dacht dat hij in het secundair véél met computers zou mogen werken. Maar hij heeft er de eerste jaren amper een computer gezien. Nu gaat het iets beter. «Veel leraars zijn echt bang van computers», zegt hij. «Er zijn nochtans genoeg leerlingen die meteen enthousiast zouden meewerken als ze andere leerlingen of leerkrachten mochten begeleiden. Ze kennen veel van computers. Maar op school mogen ze met die kennis niet veel doen. Dat vind ik echt spijtig.»

Het cijfer

8

Ontdek de Vlaamse Onderwijsdagen

p. 15

Geen computer gezien?

Arbeidsmarkt

10

Weer leraars genoeg?

Begeleiding

Wat doen leerlingen met computers in uw school?

Surf naar p. 8. Het hele verhaal van Wouter leest u in de volgende Klasse voor Ouders.

12

Zorguren voor elke leerling IN DIT NUMMER

2 KLASSE NR.133

Participatie

14

Zweeds model Het Team Foto cover: LIEVEN VAN ASSCHE

Journaal p. 4-7 / Hoe vaak gebruiken leerlingen de computer in de les? p. 8 / De arbeidsmarkt voor leerkrachten p. 10 / Gelijke kansen met zorguren p. 12/ Wedstrijd ‘Participatie op school’ p. 14 / Idee p. 15-37 / Het Team p. 39 / Mensen met klasse p. 40 / In TSO-BSO-KSO van 36 naar 32 lesuren? p. 42 / Inspectie licht nascholing door p. 44 / Hoeken- en contractwerk in secundair onderwijs p. 46 / Over de grenzen samenwerken p. 48 / Signaal p. 50 / Leerkracht van het jaar p.52 / Dialoog p. 53

39

De kliek is weg

«Er zijn mensen die overal de prijs van kennen maar niet de waarde»

Waar leer je het?

In het computerspelletje Postal II komt het erop aan dikke mensen, homo’s, junkies en dieren een na een genadeloos af te slachten.

Fabrikant Playlogic zegt daarover: «De investering om een spel te maken is groot, dus moeten we berekende risico’s nemen en dan kiezen we uiteraard voor geweld.

Dat verkoopt.» Een computerspelletje gaat nog verder dan televisie. Je mag er niet alleen maar naar kijken. Je kan het ook meteen doen. Zoiets heeft het effect van ervaringsgericht leren. In de verte tekent een leraar een hartje op het bord.

Hervorming

42

Iedereen 32 uren?

Doorlichting

44

Worden alle leraars profs?

Zelfstandig leren

46

«Zo geef je les tot 65» Uitwisseling

De overweg is onbewaakt

K

inderen spelen op weg naar school spelletjes bij de onbewaakte overweg: «Wie daagt de trein uit?». Plots loopt dat fataal af en klepperen de media neer aan de schoolpoort. Sensatie. En vragen naar de verantwoordelijkheid van de school. Niemand verwijst naar de media zelf. Of hoe pakweg in De Freaky Frank Show op Jim-Tv ex-Big Brother Frank Molnar enkele weken voordien dat gevaarlijke treinspelletje speelde met zijn cameraman. Hij imiteert daarmee wat Jackass al jaren doet op MTV: onverantwoord risico nemen om cool te zijn. Ze zeggen er wel altijd kneuterig bij dat je «hun gedrag thuis zeker niet mag imiteren». Het doekje voor het bloeden, de rode lap voor de stier. Zijn de media verantwoordelijk voor onverantwoord gedrag? Waarschijnlijk niet. De belangrijkste waarden leert een mens thuis en op school.

Maar wat doe je als die haaks staan op wat dag aan dag succesvol van de glitterende tv-trappen rolt? In de populaire animatiereeks Family Guy pronkt de kleuter in de hoofdrol met een e-mailadres waarin hij de kern van zijn levensmissie verwoordt: zijn moeder vermoorden. Wie er de ironie van snapt (en er sàmen met de kinderen naar kijkt) krijgt een prima aanzet voor waardevorming. Maar de meeste kinderen zitten alléén voor het scherm. Minstens twee uur per dag.

Hun ouders en leerkrachten weten niet eens waar ze naar kijken, met wie ze chatten en msn’en of door wie ze beïnvloed worden. Terwijl op de achtergrond Sam Gooris en Kelly Pfaff in een soort Neandertaal ‘een klapke doen’ bereiden de jonge Kevins en Kimberleys van deze wereld een spreekbeurt voor. Over oorlog en vrede, in correct Nederlands graag. Wil iemand de trein tegenhouden?

48

«Eminem vonden ze te grof» KLASSE NR.133 3

LEERLINGENSTATUUT

Juridisch getouwtrek voorkomen «Een Raad voor evaluatiebeslissingen buiten de school, met een jurist als voorzitter en twee onderwijsmensen als leden, zou gedurende de zomermaanden na kunnen gaan of betwiste evaluatiebeslissingen rechtmatig zijn», zegt Riet Rombaut, de jurist die meeschrijft aan een voorontwerp van decreet over het leerlingenstatuut. Op dat statuut en decreet dringen Vlaamse Scholierenkoepel en Kinderrechtencommissariaat aan. «Vandaag gebeurt het ook geregeld dat leerlingen en/of hun ouders niet akkoord gaan met wat de delibererende klassenraad beslist», vervolgt Riet Rombaut. «Ze stappen naar de burgerlijke rechtbank of de Raad van State.

Een procedureslag bepaalt gewoonlijk wie een fout maakte.

Soms is dat de school. Omdat ze de leerling vooraf weinig of niet waarschuwde en onvoldoende argumenten geeft, al nam ze de juiste beslissing. Dat wil de overheid voorkomen met een decreet over plichten en verantwoordelijkheden

van leerlingen, maar eigenlijk ook van ouders en scholen - de dynamische pedagogische driehoek. Een juridische procedurestrijd voor rechtbanken is nergens voor nodig als ze op school voor hun rechten kunnen opkomen. Intussen leren ze er ook van. Willen ze in beroep gaan, dan zou er die Raad voor evaluatiebeslissingen zijn. Consulenten van die raad zouden zowel de leerling en/of zijn ouders als de school bijstaan. Het decreet ondermijnt het gezag van leraren en ouders niet, het maakt zaken duidelijker. Ook het voorstel om in de school na een ernstige inbreuk op het discipline- en tuchtreglement een herstelprocedure uit te proberen voor ze een leerling wegstuurt, voorkomt juridisch getouwtrek. Als gesprekken en een alternatieve straf - de schade herstellen - niet helpen, kan wegsturen nog altijd.» Het idee is verlaten om leerlingen van veertien tot achtien jaar alleen in beroep te laten gaan tegen wat de klassenraad over ze besluit.

FOTO’S JOURNAAL: LUC DAELEMANS

schaal

UNICEF

25

Grote kloof tussen sterken en zwakken Hoe groot is de kloof tussen de best en de zwakst presterende leerling? Op basis van deze vraag maakte Unicef een rangschikking. Landen zoals Finland, Spanje en Frankrijk scoren vrij goed.

Ze beperken de ongelijkheid van onderwijs tussen hun 15-jarige scholieren. Of ze zorgen ervoor dat de zwakste leerlingen niet te ver achterop geraken. Dit is echter niet het geval in landen zoals de Verenigde Staten, Duitsland en België. ➜ In elk industrieland bestaan er prestatieverschillen tussen de leerlingen. Soms kan dit verschil zo groot zijn dat in dezelfde klas zwakke leerlingen enkele schooljaren achterstand hebben in vergelijking met hun beter presterende medeleerlingen.

22

20 20

20,8

15 14

10

11,2 10

10,2

8,4

5 4,8 3,2

A league table of educational disadvantage in rich nations, 2002

0 Finland Spanje Frankrijk Tsjechië Zweden Japan Verenigd Koninkrijk

VS

Duitsland België

RONDETAFELCONFERENTIE

Hoogdravend geklets?

Schoolreglement en evaluatie van leerlingen moeten doorzichtiger worden.

4 KLASSE NR.133

Vijf verschillende werkgroepen uit 44 verenigingen en organisaties debatteerden een jaar lang over vijf verschillende thema’s: gelijke kansen voor allen, kwaliteitsonderwijs voor allen, financiering van het onderwijs, vrijheid van onderwijs en onderwijspersoneel. ➜ Deze Rondetafelconferentie rond het leerplichtonderwijs is nu afgesloten. Volgens de onderwijsminister ‘levert ze een schat op van ideeën en meningen over de thema’s die de kern van het onderwijsgebeuren uitmaken en die het departement Onderwijs in de voorbereiding van het onderwijsbeleid voor de toekomst zal meenemen’. ➜ Er komen nu twee politieke denkgroepen rond financiering en onderwijspersoneel.

Die moeten beleidsvoorstellen op korte en lange termijn op papier zetten. ➜ De werkgroep financiering pleit trouwens onomwonden voor meer middelen. Voor het basisonderwijs is volledig gratis onderwijs het streefdoel. ➜ De werkgroep rond kwaliteitsonderwijs voor allen ziet stimuleren van schoolnetwerken als een middel om sneller en efficiënter knelpunten op te lossen en om onaanvaardbare verschillen tussen scholen te overbruggen. ➜ De werkgroep die zich in het onderwijspersoneel verdiepte, ziet autonomie van de school als een voorwaarde om een eigen personeelsbeleid te voeren. ➜ De werkgroep gelijke kansen meent dat de school een verantwoordelijkheid heeft in een breder maatschappelijk netwerk. Ze moet gelijke kansen mogelijk maken en zich openstellen voor de directe leefomgeving van de buurt. ➜ De werkgroep rond vrijheid van onderwijs pleit voor een doorzichtiger schoolreglement en evaluatie van de leerlingen.

De onderwijsvakbonden vinden de resultaten van de conferentie ‘hoogdravend geklets’.

U kan de volledige slottoespraak van de minister lezen op www.ond.vlaanderen.be/berichten/2003/autonomie_toespraak_ minister_240103.htm

Weldra een middenkader in scholengemeenschappen?

ONDERWIJSDECREET XIV

Meer autonomie voor scholengemeenschappen Onderwijsdecreet XIV (ODXIV) is een ‘verzameldecreet’ dat meer dan 300 artikels telt. Zeven opvallende punten uit de maatschappelijke vernieuwingen ervan: Scholengemeenschappen verhogen hun autonomie. Ze nemen bijvoorbeeld de eindbeslissingen over hoe ze hun extra uren-leraar verdelen over de afzonderlijke instellingen. Om een slagvaardig samenwerkingsverband mogelijk te maken kunnen ze een middenkader creëren.

Alle officiële scholen krijgen een open karakter. Dat moet blijken uit het project en het reglement, de leerplannen, het schoolwerkplan, de gebruikte schoolboeken en de begeleidingsdienst.

ODXIV verbetert het statuut van tijdelijke personeelsleden. Een leerkracht die aangesteld is voor doorlopende duur in een vacante betrekking heeft werkzekerheid over de schooljaren heen. De tijdelijke aanstelling van doorlopende duur (TADD) wordt nu ook als enig voorrangssysteem ingevoerd in het basis- en deeltijds kunstonderwijs. Het bestaat al in het secundair, het volwassenenonderwijs en de CLB’s.

Voor de CLB’s loopt een netoverschrijdend experiment, gespreid over drie jaar. In één bepaalde regio wordt een onafhankelijke informatiedienst opgericht. Die verstrekt aan leerlingen informatie over de structuur van het onderwijs, het onderwijsaanbod, de aansluiting op de arbeidsmarkt en de welzijns- en gezondheidsvoorzieningen.

Vanaf september komt er ook een cel voor ‘internettensamenwerking’.

Lokale schoolbesturen krijgen de mogelijkheid om makkelijker netoverschrijdend samen te werken.

Gemeenten zijn niet langer verplicht ten minste een van hun op 1 september 1997 bestaande basisscholen in stand te houden.

Als een vrije school een officiële overneemt, moet ze de keuze tussen godsdienst en zedenleer blijven aanbieden in de vestigingsplaats die eerder onder de koepel van officieel onderwijs viel.

Kernpunten op www.ond.vlaanderen.be/berichten/2003pers/DecreetXIV_5feb.htm

STUDIEKEUZE

Mislukkingen in hoger onderwijs beperken Zullen de scharnieren tussen secundaire school en hoger onderwijs in de gemeenten Berlaar, Duffel, Haacht, Heist-op-den-Berg, Keerbergen, Mechelen, Rotselaar en Sint-Katelijne-Waver straks minder schuren? De Vlaamse regering hoopt het, want ze keurt het zogeheten SOHOexperimenteerproject goed, waarbij secundaire scholen extra middelen krijgen om in hun tweede en derde graad ASO, KSO, TSO en het 7de jaar BSO een SOHO-coördinator aan te stellen. Die moet de leerlingen bekwamer leren kiezen en begeleiden in hun keuzeproces. De leerling legt zijn traject (onder begeleiding) vast in zijn keuzedossier. Wetenschappelijk onderzoekers volgen het experiment op. De overheid hoopt dat leerlingen beter slagen als ze beter kiezen.

De leerling mee verantwoordelijk maken voor zijn studiekeuze en beter leren kiezen zijn geleidelijke processen die opgenomen zijn in de eindtermen. De leerling moet er zijn hele loopbaan op school aan werken.

Scholen zullen de resultaten van het experimenteerproject via www.ond.vlaanderen.be/soho kunnen inkijken.

De overgang van secundair naar hoger onderwijs moet verbeteren.

GELIJKE KANSEN

‘Optimale’ kansen voor elke leerling «Een onjuiste interpretatie van ‘gelijke kansen’ zou een aanleiding ervoor kunnen zijn dat onderwijs zich richt naar de ‘gemiddelde leerling’, omdat men aan iedereen dezelfde, want ‘gelijke’ kansen geeft. Kinderen worden met ongelijke kansen geboren. Maatschappelijke, fysieke, culturele, sociale, economische… aspecten bepalen in belangrijke mate de kansen van kinderen. Gelijke kansen hebben vooral te maken met het recht van eenieder om voordeel te halen uit het onderwijs en de voor zijn persoon maximale leerwinst en ontplooiingskansen gerealiseerd te zien, hoewel die van individu tot individu verschillen. Het gaat in essentie over gelijke kansen (rechten) op leren, op verwerven van kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes, op voordeel doen met onderwijs.» Zo luidt de definitie van de werkgroep ‘Gelijke kansen voor allen’ van de Rondetafelconferentie over leerplichtonderwijs. ➜ Ongelijkheid, ondanks de inspanningen uit het verle-

den, geraakt niet uitgeroeid, omdat men steeds opnieuw geprobeerd heeft de kinderen uit lagere sociale milieus in te passen in een selectief systeem. «Men geeft ze wat extra aandacht en middelen, maar zonder de maatschappelijke grondvesten van het onderwijs zelf in vraag te stellen», zegt de werkgroep. «’Gelijke kansen’ houdt daarom veeleer in: aan ieder kind op basis van gelijkwaardigheid ‘optimale kansen’ geven. Dus in de eerste plaats optimale leer- en ontwikkelingskansen voor iedereen, rekening houdend met de diversiteit van de leerlingen. Het gaat over een gedifferentieerd aanbod. Het gaat over leerlingen in hun verscheidenheid fundamenteel anders benaderen om recht te doen aan die verscheidenheid.»

Alle verslagen van de werkgroepen ‘Rondetafelconferentie over het leerplichtonderwijs’ leest u op www.ond.vlaanderen.be/rondetafel/verslagen/ default.htm

KLASSE NR.133 5

Leraren hebben geen stem op school.

LERARENVERENIGINGEN

«We vragen meer inspraak» Dertien lerarenverenigingen en twee onderwijscentra willen meer participeren in het onderwijsbeleid. Daarom klopten ze met een gezamenlijke nota bij de onderwijsminister aan. Marleen Vanderpoorten staat positief tegenover hun opmerkingen, vragen en suggesties. Zij wil de verenigingen structureel betrekken bij het onderwijsoverleg. Een nieuwe bijeenkomst is al achter de rug.

De verenigingen die leraren van het secundair onderwijs vertegenwoordigen bundelen hun vragen in vijf onderwerpen.

Welk antwoord geeft het Participatiedecreet op het feit dat leraren geen stem hebben in de officiële adviesraden, zoals de Vlaamse Onderwijsraad?

Leraren komen op voor rust. Welke maatregelen neemt de minister hiervoor?

Leraren hebben geen stem op school. Ze hebben amper beslissingsrecht. Welk gezag heeft de pedagogische raad die het Participatiedecreet voorstelt?

Leraren komen op voor autonomie. Wat wil de minister ondernemen om hun inspraak in de samenstelling van eindtermen en ontwikkelingsdoelen mogelijk te maken? Ze delen ook mee dat ze moeite hebben met leerplannen die de koepels opstelden en waaraan ze niet konden meewerken.

Leraren komen op voor een degelijke lerarenopleiding voor secundair onderwijs. Een van de vragen luidt of de minister al een beter zicht heeft op de noodzakelijke pre- en in-service training.

OUDERS

Gesprekken aan de schoolpoort

Hoe tevreden zijn de ouders over pakweg de veiligheid en de hygiëne op school?

De meeste ouders zijn tevreden over het onderwijs en de opvoeding van hun kinderen. Maar hoe kom je dit met zekerheid te weten? Bij schooldoorlichtingen peilt de inspectie naar de interne kwaliteitszorg binnen de scholen. Hierbij is het belangrijk dat ze ook naar de stem van de ouders luisteren. Zij zijn toch gebruikers van het onderwijs. Ook kunnen ze een inbreng hebben bij het evalueren van de kwaliteit van opvoeding en onderwijs in de school van hun kind(eren). Bij de Nederlandse inspectie is een gesprek met de ouders al een wezenlijk onderdeel van de procedure van een schooldoorlichting. In Schotland zorgde de inspectie voor een vragenlijst die kan dienen bij een onderzoek naar de tevredenheid van de ouders. Ze houden er gesprekken aan de schoolpoort om de mening van de ouders te kennen. ➜ Nu kreeg ook de Vlaamse inspectie basisonderwijs de opdracht om een vragenlijst voor ouders te ontwerpen. Op basis hiervan kan het onderzoek niet wetenschappelijk zijn, maar het geeft wel een signaal aan de school. ➜ In de periode januari-juni 2000 hielden basisscholen voor het eerst een enquête, een onderzoek naar de tevredenheid van hun ouders. Acht bevindingen: De meeste ouders zijn tevreden over wat hun kind op school leert.

De kinderen kennen goed de afspraken die het schoolleven regelen.

Over algemene zaken communiceert de school vrij goed met de ouders.

Ouders voelen zich welkom als ze op school komen.

De informatie die ze krijgen over de ontwikkeling van hun kind voldoet niet helemaal.

Ouders voelen zich te weinig betrokken bij het overleg over hun kind.

De informatie over de werking van het oudercomité krijgt niet altijd een voldoende.

De (verkeers)veiligheid in de schoolomgeving voldoet niet in alle gevallen.

Het hele onderzoek over de tevredenheid van ouders in het basisonderwijs leest u in de Onderwijsspiegel – verslag over de toestand van het onderwijs – 2001-2002.

Negen basisscholen op tien betrekken ouders bij de doorlichting van de school. Het februarinummer van Klasse voor Ouders toont hoe dat kan. Surf naar www.klasse.be/ouders.

6 KLASSE NR.133

D E

H E T E

N A A L D

❡ Steeds meer Nederlandse ouders sturen hun kinderen naar een Vlaamse school. In vijf jaar tijd steeg het aantal Nederlandse leerlingen in Vlaanderen met 24 procent. Er zitten nu 11 394 Nederlandse jongeren op Vlaamse schoolbanken. De stijging is het grootst in het kleuteronderwijs. ❡ Bijna de helft van de allochtone leerlingen kampt aan het einde van het lager onderwijs met een of meer jaren leerachterstand. Bij de autochtone leerlingen is dat iets meer dan één op tien. Volgens het jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting nam de jongste tien jaar het percentage allochtone kinderen met minimum een jaar achterstand in het lager onderwijs toe met vier procent.

❡ Zonder de naam ‘cultuurbeschouwing’ te hanteren vond de werkgroep rond vrijheid van onderwijs (zie Rondetafelconferentie) een ruime consensus om een vak in te voeren dat in het officieel en in het niet-confessioneel vrij gesubsidieerd onderwijs een alternatief zou zijn voor de vrijstellingen. Scholen zouden dit naast de erkende godsdiensten en de niet-confessionele zedenleer kunnen aanbieden. ❡ Maandag 19 mei, de dag na de federale verkiezingen is geen vrije dag voor het onderwijs. Alleen voor de lokalen die dienst deden als telbureau kan de school de leerkrachten of de leerlingen een hele of een halve dag vrijaf geven, zegt een rondzendbrief.

❡ «Verschillende onderwijsdeskundigen stellen dat men de kwaliteit van het onderwijs moet beoordelen vanuit de leerwinst: ‘wat heeft het onderwijs de leerling aan meerwaarde bijgebracht?’ Talrijke onderzoeken tonen aan dat er geen kwaliteitsverschil bestaat tussen de onderwijsnetten.» (Dries Vandermeersch, woordvoerder Gemeenschapsonderwijs) ❡ 700 000 Vlamingen of 17 procent van de volwassen bevolking zou ‘laaggeletterd’ en ‘laaggecijferd’ zijn. Volgens de Artsenkrant hebben deze volwassenen te veel moeite met lezen, schrijven en rekenen om goed mee te kunnen in de ‘kennismaatschappij’.

Vredesduif

BELGA

Pakistan – Duizend schoolkinderen met een papieren vredesduif in de hand vormen een menselijke ketting in de stad Rawalpindi, vlakbij de hoofdstad Islamabad. Ze protesteren daarmee tegen een militaire ingreep van de VS in Irak. In Vlaanderen verspreidt Pax Christi de papieren vredesduif.

PLANNEN

Iedereen verdient iets anders Het tweede deel van de loonstudie over leraren en andere onderwijsberoepen is er. Vier opvallende voorstellen: Beginnende leerkrachten laten begeleiden door een mentor. Binnen zeven jaar ervaren leerkrachten van ze maken, met een extra loonsverhoging en benoeming na evaluatie eraan vast.

De school de vrijheid geven om een financiële enveloppe te beheren, waarmee ze autonoom enkele ‘senior leerkrachten’ (die een zwaardere functie-inhoud hebben) met een extra premie beloont. Tenzij ze verkiest die som over al haar ervaren leerkrachten te verdelen. Het grootste deel van het loon blijft de overheid betalen en volgens diploma en anciënniteit berekenen.

De taken die leraren op school en thuis uitvoeren in een 38-urenpakket omschrijven, waarvan bijvoorbeeld 21 lesuren, 10,5 uur voorbereiding, verbeteringen en overleg, 1,5 uur nascholing, 5 uur andere taken.

Directies beter vormen, meer personeelsbeleid in handen geven, om de vijf jaar evalueren en beter betalen.

Gaat de sociale samenhang in het team verloren?

De voorstellen komen uit discussiegroepen waarin ook veel leerkrachten hun zeg deden.

Claude Walgraef, algemeen secretaris van de socialistische onderwijsvakbond ACOD, vraagt zich af of de voorgestelde loondifferentiatie tegemoetkomt aan de echte behoeften van het schoolpersoneel. Hij vreest dat de sociale samenhang in het team verloren gaat, dat de werkdruk van de leerkrachten toeneemt en dat de taakbelasting van de directeur bijzonder zwaar en complex wordt. Ten slotte vreest hij dat acht tot tien procent meerkost gecompenseerd zal worden via verschuivingen binnen het onderwijsbudget.

Hoofdpunten uit de ‘loonstudie’ kan u herlezen op www.klasse.be/kvl/132/12

KLASSE NR.133 7

IMAGEBANK

De helft van de le géén computer 40 procent van de leerkrachten gebruikt naar eigen zeggen geregeld een computer tijdens de les. 28 procent doet dat soms, 32 procent nooit. In het secundair maken de leerkrachten het minst gebruik van computers, in het basisonderwijs het vaakst. Opvallend is de enorme terugval van het computergebruik in de eerste graad van het secundair onderwijs: in het basisonderwijs schakelt bijna 1 op 2 leerkrachten wel vaker de computer in, in de eerste graad secundair is dat nog slechts 1 op 4.

Leerkrachten: «Ik gebruik computers tijdens de les.»

100 19

80

60

37

47 35

24 29

40 46

39

20

0

24

basis

1 gr SO

Nee

Soms

Klasse-enquête bij 700 leerkrachten

8 KLASSE NR.133

2/3 gr SO

Ja

e leerlingen ziet in de les Leerlingen zijn blijkbaar nog iets pessimistischer over computergebruik in de klas dan hun leerkrachten. ➜ In de derde graad van de basisschool zeggen 5 op 10 leerlingen dat ze tijdens de lessen nooit zelf met de computer werken. 2 op 10 gaan af en toe met de pc aan de slag.

Slechts 3 op 10 gaan voluit akkoord met de stelling «Tijdens de les gebruiken we een computer». ➜ In de secundaire scholen is het nog slechter gesteld met het computergebruik: ongeveer de helft van de scholieren gebruikt tijdens de lessen nooit of heel zelden de computer.

1 op 4 zegt dat hij de computer weinig gebruikt in de les.

Nog eens 1 op 4 gebruikt de computer daar geregeld. ASOleerlingen gebruiken de pc het minst van al.

Leerlingen: «Tijdens de les gebruik ik een computer.»

100 80

33 48

47

53

60 33

40

20

27 29

20

26

34

14-18 jaar TSO

14-18 jaar BSO

32 18

0

Hoewel elke Vlaamse school vandaag over minstens 1 pc per 10 leerlingen beschikt, moet de computer het nog duidelijk afleggen tegen bord en krijt.

10-12 jaar

14-18 jaar ASO

Nee

Soms

Ja

Yeti- en Maks!-enquête bij 1 600 leerlingen

KLASSE NR.133 9

ARBEIDSMARKT

Leerkrachten. Eerst zijn er te weinig en dan weer te veel. De arbeidsmarkt regelen blijft een moeilijke evenwichtsoefening.

Zoals de baan van leraar zelf. Blijf ik erin?

Stap ik eruit? Houd ik mijn evenwicht in een ‘moeilijke’ school?

LUC DAELEMANS

De arbeidsmarkt regelen is zoals het beroep van leraar: een evenwichtsoefening.

Blijf leerkracht I

k vind geen onderwijzer voor mijn vierde leerjaar.» «Wie helpt onze school aan een leraar Frans?» Vandaag klinken de klachten over lerarentekorten luid. De campagne ‘Word leerkracht’ roept op toe te treden tot het onmisbare lerarenkorps. Met succes, zo blijkt. Vandaag is er weer zicht op een klein overschot. Hoewel. Wie stapt er misschien weer uit? Zullen we nu een ‘Blijf leerkracht’-campagne lanceren?

Wie geen geschikte leerkrachten vindt, kan geen goed ging van 55 naar 58. De vervangingspool draait op volle onderwijs aanbieden. Vandaag hebben schoolbesturen toeren. Het is voor leerkrachten weer aantrekkelijker het hiermee niet onder de markt. Is dat morgen nog om overuren te presteren. Ze kunnen tijdelijk uit hun zo? Hoe evolueert de onderwijsarverlof of pensioen terugkeren in beidsmarkt tussen 2002 en 2006? Drie op tien houden actieve dienst. De Collectieve ArHet antwoord staat in een rapport beidsovereenkomst (CAO) VI brengt het snel voor van het departement Onderwijs dat een lineaire loonsverhoging van de vraag naar en het aanbod aan drie procent. De inschrijvingscijfers bekeken. onderwijsmensen op de arbeidsmarkt aan de lerarenopleidingen tonen grondig analyseert. Sinds het vorige arbeidsmarktrapport aan dat de belangstelling voor het lerarenberoep hoog in 2001 is immers veel veranderd. De uitstapleeftijd blijft. Hoe zit dat nu per onderwijsniveau?

10 KLASSE NR.133

www.ond.vlaanderen.be/berichten/2003pers/arbeidsmarktrapport3feb.htm Beleidssynthese, -aanbevelingen en volledig rapport www.ond.vlaanderen.be/schooldirect/BL0301/arbeidsmarkt2002kortBO.htm Samenvatting cijfers en interpretaties basisonderwijs

Leraren kleuteronderwijs: klein overschot De vraag Twee jaar geleden waren er nog kleuteronderwijzers te veel. Vandaag is dat niet meer het geval. Vorig schooljaar waren er zelfs 196 kleuteronderwijzers te weinig. Vooral in Brussel en Antwerpen waren er grote tekorten. Maar het aantal kleuters daalt gestaag en de opgetrokken uitstapleeftijd voor kleuteronderwijzers - van 55 naar 56 jaar - heeft maar een beperkt gevolg. Tot en met 2005 zullen (maar) 2 168 nieuwe voltijdse kleuteronderwijzers nodig zijn.

Het aanbod Er zitten meer studenten in de lerarenopleidingen. Daardoor zullen tot en met 2005 wellicht 3 285 afstuderende kleuteronderwijzers op de arbeidsmarkt komen. Eén op twintig daarvan stapt niet naar het onderwijs, negentien wel (95 procent). Bijna negen op tien (87 procent) blijven er trouw werken.

De balans Over vier jaar zijn er 1 117 (voltijdse) kleuteronderwijzers te veel. Trek daar de vraag naar 196 kleuteronderwijzers van vandaag van af en er blijft een klein overschot aan voltijdse kleuteronderwijzers van 921. Extra jobs door nieuwe beleidsmaatregelen zoals bewegingsopvoeding voor kleuters, een aangepast lestijdenpakket en het zorgbeleid, putten het extra aanbod aan kleuteronderwijzers niet uit.

Leraren lager onderwijs: vraag wordt kleiner De vraag Lagere scholen riepen om onderwijzers.

Vorig schooljaar raakten maar liefst 1 031 betrekkingen in de vervangingspool niet ingevuld. Maar de vraag naar onderwijzers wordt kleiner. Het aantal leerlingen in de lagere scholen daalt. De onderwijzers stromen trager uit, want de grensleeftijd is van 55 naar 58 jaar opgetrokken. Tot en met 2005 zullen 3 523 nieuwe (voltijdse) onderwijzers gezocht én gevonden worden.

Het aanbod Het aantal onderwijzers stijgt. Tot en met 2005 komen naar schatting 5 434 onderwijzers op de arbeidsmarkt. Op één procent na stromen ze allemaal door naar het onderwijs. Niet meer dan dertien procent stapt er na verloop van tijd weer uit.

De balans Over vier jaar zijn er 1 911 onderwijzers te veel. Trek daar het huidige tekort van 1 031 onderwijzers van af en er ontstaat tegen 2006 een overschot van 880 onderwijzers. Zelfs extra jobs voor ICT- en zorgcoördinatie, zullen die reserve niet opgebruiken.

Leraren secundair onderwijs: knelpuntvakken De vraag Secundaire scholen vinden voor bepaalde vakken geen leraars. Vorig schooljaar geraakten 1 012 betrekkingen in de vervangingspool niet ingevuld.

Natuurlijk moeten we hier de vraag en het aanbod per vak of specialiteit bekijken. Knelpuntvakken zijn Nederlands, wiskunde, Frans, technologische opvoeding, elektriciteit en verpleegkunde. Het aantal leerlingen neemt toe, oudere leerkrachten stappen op, nieuwe beleidsmaatregelen scheppen banen. De volgende vier jaar moeten 9 728 vacante betrekkingen worden ingevuld.

Het aanbod 11 786 nieuwe leerkrachten secundair onderwijs zullen allicht instromen. Die instroom dekt de vraag. Het aantal inschrijvingen stijgt lichtjes in de

lerarenopleiding groep 1 (aan de universiteiten) en groep 2 (in de hogescholen) en zeer sterk in groep 3, de GPB-opleidingen (Getuigschrift voor Pedagogische Bekwaamheid, in het volwassenenonderwijs). Neveninstromers van buiten het onderwijs komen daarbij. Hoeveel weten we niet, maar vermoedelijk neemt deze instroom toe omdat zij in economisch minder gunstige periodes gemakkelijker de overstap maken.

Wel stroomt twee derde van de afstuderenden uit groep 1 en bijna een derde (31%) van die uit groep 2 niet door naar het onderwijs. Binnen de vijf jaar zou nog eens bijna een derde (30%) het voor bekeken houden.

De balans Het huidige tekort in de Vlaamse secundaire scholen zal de komende jaren ombuigen tot een overschot van 1 046 leerkrachten. Dit betekent natuurlijk niet dat de tekorten voor alle vakken en alle regio’s opgelost zullen zijn.

Kwaliteiten van de leraar

DE MEESTER BRUSSELT NIET Geschikte leraren vinden is een groter probleem in grote steden. Uit cijfers voor de vervangingspool blijkt dat zeker voor Brussel te kloppen.

Het tekort aan kleuteronderwijzers concentreert zich vooral rond Brussel en Antwerpen. Ook het tekort aan onderwijzers is in de hoofdstad zeer groot. En maar iets meer dan een kwart van de plaatsen in de pool raakt in Brussel ingevuld. Bovendien blijkt dat de vervangers er, meer dan in de rest van Vlaanderen, een ander bekwaamheidsbewijs voorleggen dan het vereiste. Met andere woorden: in Brussel moeten schooldirecteurs minder kieskeurig aanwerven.Verder ligt het percentage dat uit het lerarenberoep uitstroomt er beduidend hoger dan in de rest van Vlaanderen. Bijna zes op tien leerkrachten in Brusselse basisscholen (57 procent) houden het na een tijd voor bekeken. In Vlaanderen is dat iets meer dan één op tien (13 procent). In secundaire scholen in Brussel stappen bijna zeven op de tien leraren op (67 procent), tegenover ongeveer drie op tien in Vlaanderen (30 procent).

De onderzoekers en minister Vanderpoorten trekken deze conclusies:

Stadsvlucht Misschien komt dat door het hoge Zoek uit wat jonge leerkrachten in het onaantal anderstalige leerlingen in Nederwijs houdt. derlandstalige Brusselse scholen en het onveilige gevoel dat de grootstad Per stad of streek zijn er zeer sterke verschillen soms veroorzaakt. Misschien verkieMaak nog meer werk van een gedifferentizen leerkrachten uit het Vlaamse eerd beleid, zoals een beetje meer loon voor gewest werk in eigen streek en onderwijzers in Brussel. ontvluchten leerkrachten uit het Doe iets extra voor knelpuntvakken in de seBrusselse gewest de stad, net als cundaire scholen. Onderneem acties om specihun leerlingen. In het Brusselse alisten van buiten het onderwijs aan te trekken hebben werkzoekenden overivoor technische en praktische vakken. gens ruim de keuze tussen jobs Behoud de maatregelen om vakgebonden en/of buiten het onderwijs. lokale tekorten in secundaire scholen te helpen opvangen.

Neem geen overhaaste maatregelen om overschotten op de arbeidsmarkt weer weg te werken. Het is noodzakelijk om scholen een optimaal personeels- en wervingsbeleid te laten voeren. Je vangt er nieuwe evoluties zoals een betere conjunctuur of minder inschrijvingen aan de lerarenopleiding mee op. Het schept ruimte voor nieuw beleid waarbij extra leerkrachten nodig zijn.

Kijk uit met de uitstapleeftijd aanpassen.

Zorg voor flexibele lerarenopleidingen, zoals de GPB-opleiding, die veel cursisten aantrekt.

Voer nieuwe personeelscategorieën in (beleids- en ondersteunend personeel, zorg- en ict-coördinatie).

Dat maakt het mogelijk uit de arbeidsreserves van andere beroepssegmenten te putten.

Laat tijdelijke personeelsleden (de ‘stille reserve’) meer werken, zo mogelijk voltijds. Laat scholengemeenschappen leerkrachten nog beter inzetten.

Zorg voor een betere rechtspositie voor leraren zodat ze geen nadeel ervaren als hun schoolbestuur ze in een andere school inzet. ➓ Zet de campagne ‘Word leerkracht’ voort, maar maak ze minder algemeen. Leg accenten. Beklemtoon de kwaliteiten van de leraar en de tekorten in bepaalde regio’s en voor bepaalde vakken.

www.ond.vlaanderen.be/schooldirect/BL0301/arbeidsmarkt2002kortSO.htm Samenvatting cijfers en interpretaties secundair onderwijs

KLASSE NR.133 11

BREDE ZORG

In elke school zitten leerlingen die extra zorg nodig hebben. Niet alleen kansarmen en allochtonen, ook leerlingen die het om andere redenen moeilijker hebben. Vanaf september zou elke school nieuwe middelen moeten krijgen om ze nog beter te begeleiden. Een onmogelijke opdracht?

Chris Baelde (links op de foto) en Christel Tratsaert (rechts): «We noemen ons interne pedagogisch begeleiders.»

Rugzak met zorguren Alle leerlingen hebben er recht op dat scholen ze extra ondersteunen en begeleiden. Ook als ze niet voldoen aan de ‘gelijke-kansenindicatoren’ van ‘GOK 1’. Scholen krijgen daarom vanaf 1 september 2003 – als het Vlaams parlement het decreet tijdig goedkeurt – een enveloppe zorguren op basis van hun totale aantal leerlingen (‘GOK 2’). Elke school zal autonoom kunnen beslissen hoe zij haar zorgbeleid opvat. Het zorgbeleid moet drie elementen bevatten: ‘zorginitiatieven op het niveau van de school’ (of de scholengemeenschap) coördineren, ‘het handelen van het onderwijzend personeel ondersteunen’ en ‘leerlingen begeleiden’.

Niet dat scholen dat nog niet deden, dat deden en doen ze wel in de vorm van bijzondere pedagogische taken en met de lestijden zorgverbreding van voor ‘GOK 1’.

De basisscholen Regina Caeli in Dilbeek en ‘t Groene Schooltje in Hove hebben zo hun eigen werkwijzen.

LUC DAELEMANS

Preventief

V

olgend schooljaar krijgen alle scholen wellicht een pakket extra middelenvoorzorgcoördinatie.Hetdecreet over gelijke onderwijskansen – ‘GOK 1’ - legt de klemtoon op het inschrijvingsrecht, lokaal overleg en extra inspanningen van scholen voor leerlingen met sociale achterstand, kansarmen en allochtonen. Het vervolgdecreet erop - ‘GOK 2’ - zal over een andere vorm van brede zorg gaan: zorg voor leerlingen met ontwikkelings- en leerproblemen en leerstoornissen. In élke school.

12 KLASSE NR.133

«Zorgcoördinatoren noemen we ze niet, maar we hebben sinds anderhalf jaar vijf interne pedagogisch begeleiders, IPB’ers», zet directeur Magda Vertonghen uiteen. «Eén IPB’er per leerjaar van het eerste tot het vierde. De vijfde IPB’er staat in voor de vijfde en zesde jaren. Voorheen waren er twee taakleerkrachten.

Chris Baelde, IPB’er van het vierde jaar: «Ik ben opgeleid als ‘remedial teacher’, werkte als taakleerkracht en hielp bij rekenen in de vierde jaren. De andere IPB’ers waren voorheen klasleraren. Nu staan vier van ons in voor de brede zorg binnen een groep van elk ongeveer 125 leerlingen of vijf klassen, de IPB’er van de derde graad voor zo’n 250 leerlingen. We vinden het belangrijk vooral preventief te werken in de eerste graad, remediërend in de tweede en derde graad. We hebben vorig jaar geen enkele leerling naar buitengewoon onderwijs verwezen, wel één leerling van het vijfde leerjaar naar de brugklas 1B. Er zijn ook twee autistische leerlingen zonder Gon-begeleider.»

Aanspreekpunt Magda Vertonghen: «Onze IPB’ers zijn eigenlijk jaarcoördinatoren. Ze hebben elk een klein lokaal tussen de klaslokalen van ‘hun’ jaar in. Ze begeleiden niet alleen leerlingen die moeilijker leren. Ze ondersteunen ook hun collega’s.»

www.ond.vlaanderen.be/berichten/artikels/gelijkekansenbeleid_visietekst.htm De visietekst van de minister over Gelijke Onderwijskansen 1 www.ond.vlaanderen.be/edulex/bundel/goki.htm Alle parlementaire teksten over Gok 1.

Christel Tratsaert: «Als IPB’er van het eerste leerjaar maak ik in de klas ook de lestijden lezen en schrijven mee. Ik help de klasleraar om gedifferentieerd te werken. Met zijn tweeën kunnen we vier tot zes niveaugroepen beter begeleiden. Soms werk ik mee in de klas, soms werk ik erbuiten met een groepje.

Ik werk ook als groene leraar: individuele sociale en psychologische problemen helpen oplossen. Leerlingen geven me veel vertrouwen. Ze komen bijvoorbeeld ook naar me toe als ze angstig zijn omdat ze hun les niet hebben geleerd. De IPB’ers hebben ook wachtbeurten tijdens de speeltijden om pesterijen en agressie aan te pakken. Met slachtoffers en daders hebben we meteen een gesprek en maken we duidelijke afspraken. Daarvan brengen we zowel bij de ouders als de directie en de klasleraar verslag uit.

Ouders komen ons overigens ook zelf opzoeken. De IPB’er is een aanspreekpunt.»

Magda Vertonghen: «Wie in het begin sceptisch was, is dat vandaag al wat minder. Wel hebben we beloofd geen klassen met meer dan 25 leerlingen te maken. Aan nog grotere klassen lesgeven willen de meeste leraren niet in ruil voor dit zorgsysteem.»

RECHT OP EEN ATTEST

«Mijn kerntaak is ervoor zorgen dat elk kind krijgt waar het recht op heeft», zegt Brigitte Van Dael.

Zij is zorgcoördinator van ’t Groen Schooltje, basisschool van het gemeenschapsonderwijs in Hove. «Ik streef ernaar dat elk normaal begaafd kind met de wil om te werken een attest van de Niets gemist gewone lagere school haalt. Zo krijgt het de meeste Chris Baelde: «Alle klassen van een kansen om verder door te stromen. Ik volg de leerjaar krijgen op hetzelfde ogenblik loopbaan van alle leerlingen in de lagere school rekenles. De kinderen die moeite heben zorg ervoor dat de klasleraren op de hoogte ben met rekenen zetten we samen zijn van waar ze het moeilijk mee hebben. Als de in één rekenklasje dat ik als IPB’er leerlingen negen jaar zijn, gaan we na wie er een apart neem. We werken er trager en leerachterstand of –stoornis heeft. Dan stellen we individueler, meer op maat van hun een stappenplan op: wie begeleidt dat kind het behoeften. Ze durven er meer praten best, hoe gaan we dat doen? Ik zorg ervoor dat over wat niet goed lukt. Ze voelen niet alle professionelen die bij dat kind betrokken zijn, de sociale druk van de gewone klasgroep samen rond de tafel gaat zitten: de klasleraar, de Middenkader en ervaren nu ook eens succes. Als dat taakleerkracht, de logopedist… Ook externen Directeur Magda Vertonghen vindt de IPB’ers een nodig is, grijpen we naar leerstof van haal ik erbij: de psycholoog of neuropsychiater soort middenkader, . «Ze regelen uitstappen en de vorige leerjaren terug of naar een die het kind behandelt bijvoorbeeld. Het is van verblijven, stimuleren om aan nascholingen deel te andere rekenmethode. Mijn zorg is dat het allergrootste belang dat ze allemaal op nemen, zijn mentoren van nieuwe leraren. ze de basis van rekenen ondezelfde manier met het kind omgaan.»

Ze kijken erop toe of leerlingen te vaak der de knie krijgen. Omdat Cht en gt afwezig zijn. Ze overleggen met het CLB. «Ze durven hun eigen klas intussen ook «Ik werk er ook aan dat de leerling en zijn Ze staan in voor het leerlingvolgsysteem meer praten rekent, missen ze geen lessen ouders assertief opkomen voor hun recht. Zo waarvoor ze de screenings begeleiden over wat niet die ze leuker vinden. Vroeger heeft een leerling met dyslexie recht op 15 en de foutenanalyse maken. Chris is gebeurde het wel dat ze taakles tot 20 procent meer tijd om een toets af te goed lukt» daarvan de draaischijf.» rekenen kregen tijdens W.O. leggen dan een leerling die niet met zo’n Chris Baelde: «De tests wijzen uit wie bijvoorbeeld.» leerprobleem worstelt. Wij geven ze ook met taal of wiskunde problemen heeft. Dan stellen Of dat allemaal te organiseren valt? Magda liever aangepaste toetsen en hulpkaarten we een soort diagnose, we maken een handelingsVertonghen: «Het vraagt veel planning. Heel voor spelling of wiskunde dan nullen. Ze plan. Over leerlingen met leer- en gedragsproblemen ons lessenrooster is erop afgestemd. Maar het hebben een probleem met geheugen en overleggen we - samen met het CLB - wekelijks in lukt en heeft veel voordelen.» automatiseren en hebben hulp nodig het multidisciplinair overleg. We hebben met zijn om de leerstof vast te houden. Ik vijven en de directie ook wekelijks IPB-overleg. Wij Eliteschool begeleid ook aparte dyslexiegroezullen in staat zijn leerlingen zes jaar van nabij te Sommigen beweren dat Regina Caeli een eliteschool pen in het vierde, vijfde en zesde. volgen.» is die het gemakkelijk heeft. «Er zijn hier weinig De moeilijkste onderdelen van taal kansarmen, dat is waar. We krijgen dan ook geen bied ik ze daar geïsoleerd aan.

Woede-aanval GOK-uren. We hebben weinig allochtone leerlingen op Geen ‘cht’ en ‘gt’ verstopt in Christel Tratsaert: «De IPB’ers gaan wekelijks in een school, die zich daardoor snel integreren. Maar kinderen een dictee met nog honderd klas vervangen, terwijl de titularis overlegt met coluit welstellende gezinnen hebben ook emotionele en moeilijkheden, maar alleen lega’s tijdens de klassenraad. Zo doen we dat voor leerproblemen. Een vierde van onze leerlingen komt ‘cht’ en ‘gt’ aanleren en de zes leerjaren.» uit tweetalige gezinnen. Als Franstalige gezinnen zich inoefenen.»

Chris Baelde: «We ondersteunen de klasleraren ook ertoe aangetrokken voelen hun kinderen bij ons in op andere manieren. Een leerling die zich moeilijk kan te schrijven, vragen we wel dat ze hun Nederlands concentreren krijgt in de klas bijvoorbeeld tijdens een extra trainen - bijvoorbeeld in een jeugdbeweging toets een woede-aanval. De klasleraar kan daar even - en zich bij hun huiswerk laten begeleiden. Onze niet mee bezig zijn en stuurt het kind naar mij. Ik breng IPB’ers kunnen niet met extra taaltraining bezig zijn. het tot kalmte en rede en hij of zij maakt die toets dan Klasleraren bieden taalhulp, maar het is geen cadeau maar in mijn IPB-lokaal, waar minder afleiding is. Dat voor een kind dat moeilijk leert dat het er nog een is ook een goede zaak voor die leerkracht.» extra taal bovenop krijgt.» ■

Magda Vertonghen (derde van rechts): «De vijf interne pedagogische begeleiders vormen een middenkader.» www.ond.vlaanderen.be/publicaties/2003/ De brochure ‘Gelijke onderwijskansen voor elk kind … scholen maken er werk van!’ online

KLASSE NR.133 13

PARTICIPEREN

weeds model de buurt van 85 die deelnamen, voortaan een label ‘Wij mee!’ aan hun schoolpoort De Buurt’ ging met de en mag een delegatie en naar Örebro in Zwen, met zijn verregaande articipatiecultuur in onderwijs.

‘Kleurrijk Vlaanderen’ zocht en vond ‘een Zweeds model’. Het woont in de wijk Sluizeken-Muide, een ‘kansarme wijk’ in Gent en heet ‘De Buurt’. De jury van de participatiewedstrijd kende de eerste prijs van voorbeeldig participatieve school toe aan deze ervaringsgerichte basisschool. Wat er dan zo Zweeds aan is?

Meer lezen over ‘De Buurt’? Op de site www.kleurrijkvlaanderen. be staat hun winnende dossier. U vindt er ook de lijst van alle scholen die het label van participatieve school haalden en het juryverslag in de speech van minister Vanderpoorten. Een brochure met goede praktijkvoorbeelden is in de maak.

14 KLASSE NR.133

Loopt de participatie zo goed bij ullie? aleria Siffer (ouder): hebben niets verbloemd. atie zit ingeweven in het geheel van de school en in elke kleine vezel ervan. In ‘De Buurt’ hebben ouders zichtbaar de hand in wat de school doet. Ze zijn partners, samen met het personeel verantwoordelijk, ook voor het beheer, en ze nemen er veel werk op zich. Er is in de leefwereld van de kinderen geen breuk tussen school en thuis. Door intens samen te werken krijgen de ouders meer zicht op de school en vertrouwen erin en kunnen ouders en school samen kinderen beter ondersteunen.»

Hoe nemen ouders concreet aan het schoolleven deel?

Valeria Siffer: «Als ouder kan je in ‘De Buurt’ haast niet aan participeren ontsnappen. In de halfjaarlijkse algemene vergadering stippelen ouders samen met begeleiders - zo noemen wij de leerkrachten - en personeel het schoolbeleid uit. Ze smeden er de grote plannen, lichten de werking van ‘De Buurt’ volledig door, evalueren alle interacties, sturen ze bij waar dat nodig is. De vergadering vindt een consensus of stemt. Ook in de stuurgroep en het bouwteam van de school hebben ouders zitting. Elke maandagmorgen om halfnegen komen alle Buurters - ouders, kinderen, begeleiders…

- naar een gezellige weekopening die een ouder, een begeleider en de brugfiguur (een schoolopbouwwerker) verzorgen: mededelingen, afspraken, leefregels, nieuwe mensen of dingen, een mopje… Op maandelijkse leefgroepvergaderingen nodigen de begeleiders van de leefgroepen (waarin drie leerjaren samenzitten) alle ouders van de kinderen van hun leefgroep met aandrang uit. Samen bespreken ze er alles wat met de leefgroep van hun kinderen te maken heeft. Het project waarmee de kinderen bezig waren, zijn of zullen zijn, staat vaak centraal. Maar het kan eveneens gaan over al of niet biologisch fruit, huiswerk, groepssfeer, cadeautjes van sinterklaas… . Ouders werken ook mee in de leefgroepen. De begeleiders spreken hen op hun sterke kanten aan: muzikaal, creatief, handig, veel weten over… Soms zitten twee leefgroepvergaderingen samen rond thema’s die iedereen ter harte kunnen gaan: ontwikkelend onderwijs, leren leren, verantwoord speelgoed… In ‘De spiegel’ komen ouders samen om te reflecteren over de pedagogische werking. ‘Beurtrollers’ zijn ouders die

toezicht houden en praktisch werk doen voor, tussen en na de schoolse momenten.»

Overleggen de ‘begeleiders’ dan nooit zonder ouders of leerlingen in de buurt?

Ludo Merckx: «In de personeelsvergadering vergaderen begeleiders en personeel elke donderdag over de middag over heel concrete punten van pedagogische, organisatorische of praktische aard. Eén avond per maand is er een vormingsmoment voor begeleiders over een pedagogisch of didactisch thema. De begeleiders bepalen de werkagenda grotendeels zelf. Samen bepalen zij hoe de school pedagogisch evolueert.»

De leerlingen doen ook hun zegje.

Ludo Merckx (begeleider): «Leerlingen beslissen net zo goed mee. Over de school- en leefgroepregels, maar ook over de projecten waaraan zij willen werken. In de schoolmeeting bespreken de kinderen en de begeleiders twee keer per maand duimen, donderwolken en vragen.

Met andere woorden: positieve, negatieve en onduidelijke zaken die de hele school aanbelangen.»

Kayoko Jodts (leerling): «Ik zit in de oudste leefgroep.

Wij gaan nu naar Oostende om te helpen met de vogels die plakken van de stookolie. We zoeken zelf uit hoe we er geraken, waar we logeren, wat we eten…»

Emma De Kimpe (leerling): «We hebben ook onze eigen leefgroep ingericht. Nu is die nog meer van ons.

We werken er op pantoffels.»

Arnout D’Haene (leerling): «Wij kiezen zelf waarmee we bezig zijn. Dat is toch beter dan dat ‘de meester’ - een stom woord vind ik - alles beslist.»

Ludo Merckx: «De kinderen kiezen een ‘probleem’ en onderzoeken wat ze eraan kunnen doen De begeleiders koppelen er leerinhouden aan. De schoolwereld van ‘De Buurt’ benadert die van het kind zo dicht mogelijk. De organisatie van de school is kleinschalig, doorzichtig en overzichtelijk. De vorm en inhoud van de leerprocessen zijn op de kinderen gericht.»

Is dat allemaal niet erg tijdrovend?

Valeria Siffer: «Het kost tijd en soms vind ik het overleg ook wat traag verlopen, maar het loont. Niet alleen voor de school, ook voor de ouders, de leerlingen en de wijk. Mensen hebben het gevoel echt mee te tellen, beslissen democratisch, drukken zich assertief uit voor een groep, pakken metterdaad iets aan dat ze organiseren… Elke mening telt en iedereen moet vat krijgen op zijn leefomgeving, vinden wij. De informatie moet daarom wel goed doorstromen. We hebben daarvoor een wekelijkse berichtenbrief, een nieuwsbrief per kwartaal, vergaderingen…»

Ludo Merckx: «Ons schoolproject verbindt een andere, democratische aanpak van onderwijs met streven naar een andere maatschappij. Ouders, leerlingen, begeleiders moeten ‘de transfer maken’, de opgedane kennis in andere situaties benutten. Onze inspanningen om democratisch te werken vinden we in de samenleving echter vaak niet terug.» ■

t

idee 䊳

Gratis naar de Vlaamse Onderwijsdagen p. 16

䊳

800 vrijkaarten voor 2003 Beaufort p. 19

䊳

Exclusief: uw tijdreis in onderwijs p. 21

VLOD

Met Klasse naar de Vlaamse Onderwijsdagen 훽 Wil u een sneak preview van de schoolboeken die in september in de handel komen? Is alle inspiratie welkom voor uw volgende schooluitstap? Is uw bord, uw wereldbol, uw printer aan vervanging toe of voelt u een workshopkriebel opkomen? Maak een lijstje van al wat u voor uw school, klas of les zocht, zoekt of kwijt bent en breng het op 26, 27, 28 of 29 maart mee naar Flanders Expo in Gent. Dan vinden de eerste Vlaamse Onderwijsdagen plaats, een bruisende beurs die vier dagen duurt en waar alle Vlaamse leerkrachten gratis naartoe kunnen.

Het aanbod is gigantisch en bestrijkt alle thema’s waar u van ver of van dichtbij mee te maken krijgt: kunst in de klas, software voor uw vak, sprookjesdans voor kleuters, taal- en andere methodes, gymtoestellen, pakketten om leerstoornissen te lijf te gaan, theater- en speelplaatsspellen enz. U kan gratis of tegen democratisch tarief deelnemen aan workshops, ateliers en demonstraties, debatten volgen over sporen en dwarsliggers in het onderwijs, uw arsenaal uitstappen uitbreiden, de nieuwste schoolboeken doorbladeren, meubilair en ander schoolmateriaal keuren, kennismaken met de vele organisaties met een educatief aanbod enz.

Bovendien stapt u computer- en interland binnen, want ook de tandem ict-onderwijs is sterk aanwezig. Voor zo’n groot onderwijsgebeuren moest u vroeger naar Nederland, maar dat is vanaf nu verleden tijd.

Wat mag u van deze actie verwachten?

De Vlaamse Onderwijsdagen slaan drie vliegen in een klap: de totaalvakbeurs Educa, de beurs Computers Thuis en op School (CST) en Gewu, de groep van Wetenschappelijke en Educatieve Uitgevers kieperen een vat vol ideeën over u uit. Een overzicht: ➜ Een vakbeurs in drievoud In niet minder dan drie expohallen krijgt u een staalkaart van al wat u nodig hebt op school: infrastructuur (meubilair, sportmateriaal, speeltuigen, schoolborden enz.), informatica (hard- en software), school- en andere boeken, presentaties van musea en cultuur, reisbestemmingen, alle mogelijke lesmateriaal en de nieuwste lespakketten. Mis zeker de blikvangers niet, zoals het gezondheidspaviljoen (info en lesmateriaal over gezonde voeding, tabakspreventie, sociale vaardigheden…), het cultuurstation (infobalie met uitleenbare projecten rond alle domeinen van muzische vorming, inclusief twintig gratis workshops), het demopaviljoen buitengewoon onderwijs, de ‘wijde wereld’, het educatief aanbod van de non-profitsector (musea, verenigingen en vzw’s) en nog veel meer… ➜ Een hal vol computers De beurs Computer op School en Thuis stimuleert al vijftien jaar educatief computergebruik. Behalve info- en demostands wachten u meer dan dertig praktijkseminaries: communicatie met leerlingen in virtuele klassen, didactisch gebruik van ict voor de leraar, hoekenwerking en ict, draadloos werken, CST-wedstrijden Whizzkids en Screenteens over multimedia en internet voor leerlingen, speciaal programma voor het buitengewoon onderwijs. CST heeft voor elke doelgroep een speciaal programma: van leerkrachten over inspecteurs tot ouders en grootouders. ➜ Een paviljoen vol boeken Voor het eerst stellen twintig uitgevers van educatieve en wetenschappelijke publicaties, literatuur en kinderboeken hun nieuwe projecten en publicaties massaal voor op een onderwijsvakbeurs. Daarnaast kan u deelnemen aan lezingen en debatten over thema’s als hoogbegaafdheid, kansarmoede, intercultureel onderwijs, taalachterstand, conflictbeheersing, ouder- & leerlingparticipatie en voorlezen. Een organisatie van Gewu. ➜ Workshops, demonstraties en congressen De vele dozijnen workshops opnoemen is onbegonnen werk. In de brochure en op de website www.vlod.be vindt u het complete aanbod, dat zich richt tot alle onderwijsniveaus, van kleuter- tot pedagogisch hoger onderwijs. Enkele smaakmakers: Muziek in de klas, leesbevordering, speelplaatsspelletjes, 16 KLASSE NR.133

Hoe draadloos werken?

1 000 ideeën voor uw klasuitstap.

Hoe schrijft u in?

De Vlaamse Onderwijsdagen vinden van 26 tot 29 maart plaats in Flanders Expo. U bent welkom van 10 tot 18 uur. Het dagtarief voor de Vlaamse Onderwijsdagen is normaliter 6 euro, maar voor leerkrachten is de toegang gratis. Knip de bon uit die u in de advertentie op de volgende pagina vindt en breng hem volledig ingevuld mee naar de Vlod. U geeft hem daar af aan de balie en de deuren gaan voor u open. Eén bon per persoon. Voor de praktijkseminaries rond computeronderwijs van CST betalen leerkrachten 14 euro (dagticket), studenten 7 euro en groepen van 20 of meer 4 euro per persoon. Bovendien moet u voor deze seminaries vooraf inschrijven, want het aantal plaatsen is beperkt. Dat doet u via de website www.vlod.be.

technologische opvoeding, gelijke kansen, wetenschappen in TSO, popmuziek in de klas, jongerenkortfilms, museumpakketten, leren leren, dramatische expressie, elektronische klasboeken, strips als medium, mondiale vorming, seksuele en relationele vorming, de ecologische voetafdruk, taalbeschouwing, godsdienst met internet, afvalpreventie, conflicthantering, knuffelpoppen, wiskunde op de pc, inclusie, duurzame ontwikkeling, kinderrechten, vaardigheden, gevoelens, kwaliteitszorg, leerlingvolgsystemen, pesten, communicatie enz. ➜ Praktijkseminaries rond computers Dertig praktijkseminaries zijn er bovendien in de CST-hal, waar alles draait rond de pc: de virtuele klas, evaluatie met de computer, e-learning, internet en zowat alle vakken, open leercentra, automatische tekstanalyse, de computer voor leerlingen met een handicap, vrije software en software voor de leerkracht, een betaalbaar schoolnetwerk enz. Voor deze computerseminaries moet u vooraf inschrijven en betalen (zie: Hoe schrijft u in?) ➜ Voorleesdag, debatten, prijzen en meer…

Als u er echt niet genoeg van krijgt, dan is er de voorleesdag, een zaaldebat over de nieuwe lerarenopleiding met onderwijsminister Marleen Vanderpoorten, een paneldiscussie over de obstakels tegen computers in de klas, en voorts lezingen, congressen, finales van wedstrijden en prijsuitreikingen. Wat u ook doet, met een leeg hoofd gaat u niet naar huis.

Welke dag is voor u het interessantst? ➜ Voor de beurs en het programma van Educa en Gewu maakt het weinig uit wanneer u precies komt: alle stands blijven vier dagen lang present. Ook de meeste workshops en ateliers worden meerdere keren hernomen, maar raadpleeg om zeker te zijn de brochure. U zou net die ene workshop over hoogbegaafdheid of die eenmalige demonstratie over stage-evaluatie kunnen missen. ➜ Voor CST zijn er eveneens permanente standen, maar het aanbod van workshops varieert sterk. Bovendien zijn er extra activiteiten voor uiteenlopende doelgroepen.

• woensdag 26 maart: programma voor leerkrachten en finale van de wedstrijden Whizzkids 2003 (derde graad gewoon en buitengewoon basisonderwijs) en Screenteens 2003 (eerste graad gewoon en buitengewoon secundair onderwijs).

• donderdag 27 maart: programma voor inspecteurs, begeleiders, directies, beleidsmensen, ict-coördinatoren, lectoren multimedia. Een paneldebat over lesgeven met/ondanks multimedia, reflecties over werkvormen met ict, presentaties over (draadloos) netwerkbeheer én… één gratis laptop, te verloten onder de aanwezigen.

• vrijdag 28 maart: speciaal programma voor het buitengewoon onderwijs, voor leerkrachten en lerarenopleiders.

Leerkrachten demonstreren zelf hoe ze lesgeven met de pc: organisatie en didactiek (met o.a. open leercentra, portfolio evaluatie), valkuilen en problemen. Hogescholen en universiteiten geven aan hoe de computer meedraait in de lerarenopleiding. Voor het buitengewoon onderwijs zijn er kiosken met getuigenissen en toelichting van collega’s. Leerlingen demonstreren zelf de programma’s waarmee ze werken.

• zaterdag 29 maart: uitgebreid programma voor leerkrachten, ouders en grootouders. Hoe veilig is computeren voor kinderen? Hoe maak ik een website voor het oudercomité? Welke computer koop ik aan en welke software? Er zijn aangepaste demosessies voor kinderen van verschillende leeftijdsgroepen en sessies voor ouders: van absolute beginners tot ver gevorderden. De winnaars van de Whizzkid-wedstrijd stellen hun project voor.

Waar vindt u meer informatie?

Surf naar www.vlod.be. Daar vindt u het volledige programma, achtergrondinformatie, een wegbeschrijving enz. Voor andere vragen of knelpunten is er de gratis infolijn 0800 97 777. 훽lgemeen,

훾asisonderwijs,

wijs, ecundair onder oger onderwijs

(advertentie)

(advertentie)

Minder planlast

훽 WESTTOER BRUGGE

Hebt u of uw team vanuit uw specifieke ervaring goede ideeën om de administratie bij u op school of in heel het Vlaamse onderwijs te vereenvoudigen? Hebt u de voor- en nadelen van uw idee goed afgewogen? Met uw ideeën kan u de rest van Vlaanderen planlast besparen. Stuur ze daarom naar vereenvoudiging.onderwijs@vlaanderen.be. Want minder planlast, minder administratieve last, eenvoudiger procedures, doorzichtige en op elkaar afgestemde regels, dat wil iedereen. Soms zit het in eenvoudige ingrepen. Op de webpagina’s «Vereenvoudiging» kan u lezen wat het departement Onderwijs doet om de planlast niet toe te laten nemen bij nieuwe initiatieven en om bestaande procedures sterk te vereenvoudigen.

Departement Onderwijs - Secretariaat-generaal - t.a.v. Willy Van Belleghem - Kamer 5B12 -Koning Albert II laan 15 - 1210 Brussel - tel. 02 553 95 00 (Ann Bellon) of 02 553 95 55 (Willy Van Belleghem) vereenvoudiging.onderwijs@vlaanderen.be www.ond.vlaanderen.be/vereenvoudiging

Ik wil dokter worden…



Met emoties de zee vangen.

Laatstejaars secundair onderwijs moeten vooraf slagen voor een toelatingsexamen, als ze volgend academiejaar een opleiding arts of tandarts willen beginnen.

De Vlaamse regering organiseert dit examen voor alle kandidaat-studenten in het Tentoonstellingspark (Heizel) in Brussel. Het examen duurt een volledige dag. Er zijn twee sessies, op 1 juli (inschrijven tot 4 juni) en op 26 augustus (inschrijven tot 6 augustus).

Het inschrijvingsgeld bedraagt 27 euro. U kan bij u op school (mits u een derde graad ASO hebt op school), bij alle universitaire studieadviesdiensten, bij de CLB’s en bij het departement Onderwijs een brochure krijgen met modelvragen met bijhorende antwoorden en een inschrijvingsformulier.



«Katharina Frappe frappe son coeur» is een komedie voor twaalf jonge acteurs, twee muzikanten en twee dj’s, met als basis Shakespeares «The Taming of the Shrew».

Het losvaste gezelschap «Willighe Vanckenis» vertaalde zelf, componeerde, repeteerde en gaat op 30 april in première in de Molens van Orshoven, Leuven. Het stuk mikt op een publiek tussen 14 en 22 jaar, meteen ook de leeftijd van de meeste acteurs.

Een visie op de Noordzee.

Info: Manon Billiet - tel. 059 56 45 89 manon.billiet@west-vlaanderen.be - «Marines in confrontatie» en de «Triënnale voor hedendaagse kunst aan zee» lopen van 5 april tot 28 september 2003. Er zijn educatieve boekjes voor lager en secundair onderwijs, die kan u op 7 april kopen of bestellen via Inne Gheeraert - tel. 059 56 45 99.

✁

MET KLASSE NAAR HET PMMK Ja, ik wil op 7 april gratis naar «Marines in confrontatie» ➜ Ik kom alleen / met collega of partner (omcirkel wat past) ➜ Ik verkies een bezoek om (stip minstens twee momenten aan) 9 u. 9.30 u.

10 u. 10.30 u.

13 u. 13.30 u.

14 u. 14.30 u.

Meer info op www.katharina.be of bij Jerry Olbrechts tel. 02 767 01 22 - simon@katharina.be Geïnteresseerde leerkrachten krijgen op eenvoudige aanvraag een vrijkaart voor de eerste reeks voorstellingen - aanvragen via www.katharina.be - vermeld het nummer van uw lerarenkaart

Kindsoldaten



Tot 5 mei maakt de interactieve tentoonstelling «Kindsoldaten» een tournee langs de verschillende Kinepolislocaties. De tentoonstelling schetst een beeld van het fenomeen kindsoldaten en de (wereldwijde) acties om deze kinderen opnieuw een «normaal» leven te geven. Aansluitend kijken uw leerlingen (vanaf 12 jaar) naar de film «Killer Kid Libanon». Dit educatief, multimediaal project is een initiatief van Jeugd & Vrede en Unicef België.

U vindt de tentoonstelling van 10 tot 21/3 in Supercity Leuven; van 24/3 tot 4/4 in Metropolis Antwerpen en van 21 tot 30/4 in Kinepolis Hasselt. Deelnemen kost 5 euro per leerling. Meer info en inschrijvingen bij Jeugd & Vrede - Renate Kerkhofs - tel. 02 640 19 98

훽

Snuif zoute zeelucht op uit een Monet, hoor de golven klotsen in een Ensor, voel de zeebries bij Turner… 800 leerkrachten maken op maandag 7 april, de eerste dag van de paasvakantie, gratis kennis met de tentoonstelling «Marines in confrontatie» in het Provinciaal Museum voor Moderne Kunst (Oostende). Een gids laat u tijdens de rondleiding ontdekken hoe moderne schilders met verf en kleur, met emoties en ideeën de zee in hun werk vangen. Hedendaagse kunstenaars als Elias, Raveel, Fleck en Katz hebben speciaal voor deze tentoonstelling hun visie op de Noordzee gepenseeld.

Het museumbezoek combineert u met een educatieve uitwaai-sessie aan onze kust. Samen met «Marines in confrontatie» loopt in negen kustgemeenten de «Triënnale voor hedendaagse kunst aan zee». In elke kustgemeente staat een monumentale constructie: een baken als een ouderwetse vuurtoren, speciaal gecreëerd voor deze artistieke happening door een binnen- of buitenlandse kunstenaar.

Beroemde fotografen projecteren op reusachtige schermen hun visie op de kust en het leven aan de kust. U verneemt meer in de speciale wandelgids die u uitsluitend op de 2003 Beaufortlijn kan bestellen: tel. 070 22 50 04. Als u deze brochure voor 31 maart bestelt, ligt zij op 7 april vanaf 9 u. klaar in het Provinciaal Museum voor Moderne Kunst en betaalt u 3,18 euro i.p.v. 5 euro.

Een speciaal Triënnale tram-dagticket waarmee u de evenementen in de andere ku(n)stgemeenten kan bezoeken, kost 5 euro. Alleen te koop in De Lijn-winkel.

Hoe schrijft u in voor deze actie?

U kan voor 1 of 2 personen inschrijven. 800 deelnemers is het maximum. Elk half uur zijn er rondleidingen, vanaf 9 u. (voormiddag) en vanaf 13 u. (namiddag). Duid op de bon aan welke rondleiding uw voorkeur geniet. Kruis minstens twee tijdstippen aan. (De gigantische beelden en levensgrote foto’s van de Triënnale bezoekt u vooraf of achteraf, op eigen initiatief.) Alleen een originele en volledig ingevulde Klassebon is geldig. Stuur samen met de bon een zelfklevend adresetiket op met uw naam en volledige adres. Doe dat voor 10 maart. Vanaf 25 maart krijgen 800 gelukkigen een persoonlijke uitnodiging toegestuurd.

departement Onderwijs - cel Publicaties - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - tel. 02 553 66 53 onderwijspublicaties@vlaanderen.be www.ond.vlaanderen.be/arts-tandarts (hier kan u de brochure, met vragen, antwoorden en inschrijvingsformulier ook gewoon downloaden)

Katharina

Met Klasse naar 2003 Beaufort

Stuur deze originele bon voor 10 maart volledig en correct ingevuld - samen met een zelfklevend adresetiket met uw naam en adres - naar 2003 Beaufort - Manon Billiet - Romestraat 11 - 8400 Oostende. Niet faxen a.u.b. 800 gelukkigen ontvangen een persoonlijk deelnemingsbewijs met praktische informatie. Wie inschrijft, komt!

Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Stamboeknummer (zie lerarenkaart): ...........................

Volledig adres: . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... ............................

School: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Onderwijsniveau (omcirkel wat past): kleuter / lager / secundair / hoger (advertentie) KLASSE NR.133 19

ONDERSTROOM/STEUNPUNT NT2

Een schepje boer op je bord

훽

Alle Vlaams-Brabantse leerkrachten basisonderwijs kunnen vier namiddagen lang op vier verschillende locaties de weg van boer tot bord verkennen. Elke namiddag start met een rondleiding voor het hele gezin, door de boer of boerin, op het landbouwbedrijf. Daarna kunnen de kinderen deelnemen aan een reeks workshops rond en met landbouwproducten, terwijl de ouders/leerkrachten kennismaken met educatieve projecten en materialen die vzw Plattelandsklassen ter beschikking heeft. Op een kleine, afsluitende receptie kan u ten slotte hoeveproducten proeven.

Het gezin dat de voel-, proef- en ruikopdracht tot een goed einde brengt, krijgt bovendien een mand vol hoeveproducten mee naar huis. Achteraf kan u natuurlijk met de hele klas naar de boerderij, zodat uw leerlingen met eigen ogen kunnen zien hoe de producten er geteeld en gekweekt worden.

U kan een «schepje boer op uw bord» krijgen op woensdag 5 april in Londerzeel (tuinbouw), zaterdag 9 april in Bertem (akkerbouw), zaterdag 3 mei in Meensel-Kiezegem (fruitteelt) en woensdag 7 mei in Vollezele/Galmaarden (melk- en pluimvee). Deelnemen is gratis, maar inschrijven is verplicht.

Alle kleine beetjes helpen, is het motto.

Klasse-service CASTERMAN/J. MARTIN

훽

Tot 2 maart kan u nog snel meegenieten van de tentoonstelling «Lefranc, 50 jaar explosieve avonturen». Sinds zijn eerste optreden in 1952 is en blijft Guy Lefranc één van de meest opmerkelijke onderzoeksjournalisten. U bent als het ware toeschouwer ín het verhaal. De originele platen, omslagtekeningen, maquettes, documentatiefoto’s, postkaarten enz. tonen dat de verhalen niet verzonnen zijn, maar beklemtonen ook de verbeeldingskracht van auteur Jacques Martin.

Tot 18 mei ontdekt u in hetzelfde (historische) gebouw «Hermann, van gisteren tot nu», een tentoonstelling over de grafische evolutie van de grootmeester van de realistische strip (Bernard Prince, Jeremiah, De Torens van Schemerwoude). Later (20 mei tot 7 september) volgt een tentoonstelling over de grafische en emotionele links tussen bekend stripwerk en Brel’s «Vlakke land». Nog te verwachten tentoonstellingen: «Strips uit Afrika» en «Guido Buzzelli - Zelfportretten van de artiest als lelijkaard».

Martin: mengelmoes van realisme, sf en fantasy.

HERMANN HUPPEN

Meer info bij Research & Leven - Maria-Louizasquare 49 - 1000 Brussel - tel. 02 238 99 76 - info@agim-avgi.be - www.avgi.be (rubriek «geneesmiddelen»)

➜ Gezocht: gastfamilies voor buitenlandse lange-termijn vrijwilligers, die (meestal één jaar lang) actief zijn in een Vlaams socio-cultureel project.

Meer info bij VIA - Draakstraat 37 - 2018 Antwerpen tel. 03 235 94 19 - via@glo.be - www.jeugdwerknet.be/via

➜ Op zaterdag 17 mei kunnen alle leerkrachten en leerlingen derde graad secundair onderwijs in Lier deelnemen aan de 1ste Vlaamse Trio Schoolatlon: 800 m zwemmen, 35 km fietsen en 9 km lopen, in teams van drie personen. Deelnemen kost 20 euro per ploeg (opbrengst gaat naar «School na ziekenhuis»).

RESEARCH & LEVEN

U kan voor al uw leerlingen derde graad lager onderwijs gratis een educatief pakket aanvragen rond «Het goed gebruik van geneesmiddelen». Het pakket bestaat uit een kleurrijke brochure en een (ganzen)spelbord. Voor uzelf is er een didactische handleiding en een klasposter. Meer dan 1 500 scholen hebben het materiaal al aangevraagd, goed voor ruim 94 000 leerlingen en 5 500 leerkrachten.

Initiatiefnemer «Research & Leven» probeert uiteraard op deze manier ook de ouders te bereiken om hen bewust te maken van het belang van het goed gebruik van geneesmiddelen.

Meteen solliciteren met cv bij Forum van EtnischCulturele Minderheden vzw - Naima Charkaoui - Gallaitstraat 76/14 - 1030 Brussel - tel. 02 245 88 30 info@minderhedenforum.be - www.minderhedenforum.be

Talent-Scout - Hans Raeves - Postbus 43 - 9100 SintNiklaas - tel. 0477 44 16 62 - info@talent-scout.be - www.talent-scout.be - www.neut.be

Hermann: meester van de realistische strip.

훾

➜ U wil wel eens een jaar lang als gedetacheerd leerkracht werken rond onderwijs en etnisch-culturele minderheden?

➜ «Jukebox-Impro» brengt improvisatie- en muziektheater bij u op school. Vier zangeressen brengen eigen nummers en covers voor leerlingen vanaf 6 jaar.

Belgisch Centrum van het Beeldverhaal - Zandstraat 20 - 1000 Brussel - tel. 02 219 19 80 - visit@stripmuseum.be

Geneesmiddelen goed gebruiken

Meer info en inschrijvingen vóór 25 april bij SOS Sport op School-personeel onderwijs - Daniël Kerkhofs - Schransveld 3 - 2560 Kessel - tel. 03 489 01 68 - kdee@vt4.net

➜ «Joelia!» is een voorstelling rond «Romeo & Julia» voor en met kleuters van 4 tot 7 jaar, met inleefoefeningen achteraf. Het kan ook in uw klas.

Meer info bij Tania Cnaepkens & Nathalie Van den Berg tel. 0477 43 31 22 - tania.cnaepkens@tiscali.be

➜ Gezocht: leraars secundair onderwijs die bij het horen van «erfgoed» en «muzisch-creatieve vorming» spontaan beginnen te dromen. De Veerman ontwikkelt een geïntegreerd project en wil hiervoor van gedachten wisselen met leerkrachten hout, economie, Frans, geschiedenis, mechanica…

De Veerman vzw - Annemie Geerts - Kronenburgstraat 34 2000 Antwerpen - tel. 03 290 69 66 - deveerman@pi.be

Zoek de schat Niet spelen met geneesmiddelen.

훾

Leerlingen van 10 tot 12 jaar kunnen tijdens de Jeugdboekenweek (vanaf 16 maart) in de lokale bibliotheek een schat zoeken tussen de boeken die voor hen bestemd zijn. Yeti verstopt zo’n Yeti-doos-met-schat in drie Vlaamse bibliotheken. Er zitten o.a. vier tickets voor een pretpark bij.

Zie ook Yeti 11, half februari bij u op school geleverd.

20 KLASSE NR.133

훾

Reggie plaatst uw leerlingen voor een uitdaging: ze daagt hen uit om zoveel mogelijk energie te besparen en zo het leefmilieu te redden. Hoe kunnen ze energie besparen? En hoe kan internet hen daarbij helpen? Daar draait het inderdaad om, want de website van Reggie is de uitvalsbasis van het project. Gedurende 15 à 20 lesuren gaan leerlingen vijfde en zesde klas lager onderwijs op zoek naar antwoorden op hun vragen. Voor de leerkracht is er een volledig uitgewerkt lespakket.

Het project «OnderStroom» wil zinvol gebruik van internet in onderwijs bevorderen. Leerlingen leren doelgericht gebruik maken van internet om een motiverende uitdaging tot een goed einde te brengen. Om met dit project te starten, hebt u een wachtwoord nodig. Dat ontvangt u, nadat u uzelf (gratis en vrijblijvend) hebt ingeschreven op de leerkrachtenwebsite. Met het wachtwoord kan u het lespakket downloaden, waarna u aan de slag kan.

De handleiding veronderstelt wel dat u beschikt over minstens drie computers met internetverbinding in (de buurt van) de klas.

U vindt alle info op www.onderstroom.be/leerkrachten of bij Steunpunt NT2 - KULeuven - Blijde-Inkomststraat 7 - 3000 Leuven - tel. 016 32 53 57 - onderstroom@arts.kuleuven.ac.be

Meer info en inschrijvingen bij vzw Plattelandsklassen - tel. 09 379 74 77 of 016 24 20 71 - info@plattelandsklassen.be www.plattelandsklassen.be

Strips, strips, strips…

OnderStroom

Snurk

훽

Exclusief: onderwijs met Klasse STEDELIJK ONDERWIJSMUSEUM IEPER

Als u op 21 maart de neiging voelt om wat langer in bed te blijven liggen, verwonder u dan niet. 21 maart is de «Derde Dag van de Slaap». Gezonde slaap staat dan in de kijker in de klinische slaapcentra, die opendeurdag houden. Een bezoek met uw klas waard? Een slaapexpert in uw school?

Surf voor meer informatie vanaf 1 maart naar www.belsleep.org.

Wie is dat rare kindje in de klas?

훽

Op maandag 31 maart kan u in het Canvas-programma «Kwesties» een reportage zien over inclusief onderwijs.

In «Wie is dat rare kindje in de klas?» vertelt programmamaker Márti Molnár het verhaal van kinderen die de stap van het buitengewoon onderwijs naar het gewoon onderwijs zetten of hebben gezet. Meer en meer ouders (en ook schooldirecties en leerkrachten) vinden dat een school moet openstaan voor álle kinderen. Hoe functioneren zij tussen «normale» klasgenootjes? Kunnen ze mee met de leerstof? Is de druk soms niet te groot?

Wat houdt dat in voor de leerkracht en de klasgenoten?

Welke inbreng hebben de ouders?

Kwesties - «Wie is dat rare kindje in de klas?» - maandag 31 maart - Canvas - 21 u. - meer info via kwesties@canvas.be of www.canvas.be

Bimbimbie of Omaroo?

훾

Wie kent er een leuke naam voor een baby-koala?

Dierenpark Planckendael en Yeti maken er alvast een leuke wedstrijd van. Zoek met uw leerlingen (derde graad lager onderwijs) een leuke naam en win misschien de eer om peter van de kleine koala te zijn én een dagje gratis door te brengen met de hele klas in Planckendael. Een driedubbele handicap: de naam moet verplicht beginnen met de letter «d»; het moet een aboriginalnaam zijn én u moet eigenlijk twee namen verzinnen (voor een jongen én voor een meisje), want pas na enkele maanden is het geslacht van de baby bekend.

U leest alles over deze wedstrijd in de volgende Yeti, half maart bij u op school. Begin alvast namen te zoeken, want snel zijn is de boodschap.

Beroepsonderwijs anno 1500?

P.S. «Bimbimbie» betekent «plaats van vele vogels»; «Omaroo» is «mooi uitzicht».

Dierenpark Planckendael - Veerle De Bie - Leuvensesteenweg 582 - 2812 Muizen - tel. 01545 09 25 veerle.de.bie@planckendael.be - www.planckendael.be

KUNSTHAL SINT-PIETERSABDIJ

7000 jaar themablaadjes

훽

De tentoonstelling «7000 jaar Perzische kunst» heeft een erfenis nagelaten: een stapel pedagogische themablaadjes die u gratis kan aanvragen bij het museum.

Elk themablaadje focust op opvallende aspecten van het Perzische wereldrijk, in vier kleuren en rijkelijk geïllustreerd: opmaak, hygiëne, juwelen, kledij… («Glitter en glamour»); Iran als kruispunt van culturen en beschavingen («Smeltkroes»); archeologische sites («Schatgravers en wetenschap»); de «ontmoeting» tussen Darius I de Grote en Alexander de Grote («Darius en Alexander»); het ontstaan van het schrift («In de sterren geschreven») en (voor kinderen vanaf 8 jaar) historische voorwerpen («De leeuwenkoning»).

Het museum is alle dagen behalve maandag open van 10 tot 12.30 u. en van 14 tot 17 u. (april-oktober: tot 18 u.). Rondleidingen op aanvraag. Komt u met een klas, dan betaalt u 0,50 euro per leerling. De tentoonstelling «Al doende leert men» loopt tot 23 november.

U wil er graag bij zijn op 29 maart? Stuur een kaartje met uw naam, adres, onderwijsniveau, vak, school, aantal bezoekers (1 of 2) en het nummer van uw lerarenkaart naar Petra Delvaux - Onderwijs met Klasse - Lakenhallen - Grote Markt 34 - 8900 Ieper.

Als u een schriftelijke uitnodiging ontvangt, komt u ook.

Eén of twee gratis exemplaren van deze themablaadjes krijgt u meteen thuisgestuurd. Wie meer exemplaren wil, moet ze zelf even ophalen of bereid zijn de verzendingskosten te betalen.

Kunsthal Sint-Pietersabdij - Sint-Pietersplein 9 - 9000 Gent - tel. 09 243 97 30 - drr.sintpietersabdij@gent.be - www.gent.be/spa

훽

Hoe onderwijs er vroeger uitzag? Hoeveel er ondanks evergreens als bord en krijt veranderd is? Bezoek de gloednieuwe tentoonstelling «Al doende leert men.

Leertijd en ambacht in het ancien regime 1500-1800» in het Ieperse Onderwijsmuseum. Hier ontdekt u de finesses achter het gekende verhaal van leerling, gezel en meester in het ambacht. Welk systeem ontwikkelden de vroeg-moderne ambachten om kwaliteit te bewaken? Wie ontwierp de meesterproef en hoe verliep ze? Welke opleidingen kon een leerjongen volgen en hoe bracht hij zijn dagen door? Documenten, gravures, schilderijen en voorwerpen bij meesterproeven beantwoorden uw vragen.

Het onderwijsmuseum toont de evolutie van het onderwijs in de Ieperse regio van wastafeltje tot computer. Sta in de rij voor de speelse, kleurrijke, moderne presentatie van schoolboeken, -prenten, -foto’s, didactisch materiaal. Eenmaal binnen leeft het verleden op in twee gereconstrueerde klaslokalen, eentje van 1700 en een van 1930. De «doe-klas» geeft u de kans zelf in een oude schoolbank aan te schuiven en met een griffel op een lei te krassen.

Op zaterdag 29 maart krijgen 100 leerkrachten met partner of collega een gratis vipkaart voor twee geleide bezoeken en een rondleiding in Ieper. Vanaf 9 uur bent u welkom in het Jeugdontmoetingscentrum op de Neermarkt. U bezoekt in kleine groepen het Stedelijk Onderwijsmuseum en de tijdelijke tentoonstelling «Al doende leert men». Vervolgens sluipt u voor een ludieke rondleiding met de gids het Hotel-Museum Arthur Merghelynck binnen. Dat is een 18de-eeuws herenhuis, waar alles doet veronderstellen dat de bewoners slechts voor vijf minuten de deur uit zijn. Aansluitend kiest u voor een geleide stads- of vestingwandeling of voor een zoektocht in de binnenstad. Ieper in al zijn glorie. U krijgt een broodjesmaaltijd, een educatief pakket en heel wat aanvullende documentatie. Deze vipactie is volledige gratis. Ze wordt u aangeboden door de stedelijke musea en de dienst voor toerisme van Ieper. Schrijf snel in, want er zijn slechts honderd plaatsen.

Nog twee toemaatjes: ➜ Op vrijdag 21 maart kan u deelnemen aan een colloquium over leertijd en beroepsopleiding.

U schrijft daarvoor apart in via Annick Vandenblicke (tel. 057 22 85 82, vanaf 1 maart 057 23 94 50). ➜ Van 3 juni tot 28 september kunnen zes- tot veertienjarigen op een speelse manier kennismaken met de tentoonstelling «Al doende leert men». Daarvoor werd een speciale zoektocht uitgestippeld waarmee een fiets te winnen valt. Wedstrijdformulieren vindt u in het museum zelf. Ze zijn meteen uw toegangsticket. Reserveer vooraf als u met de klas komt.

Gratis Perzen in de klas.

KLASSE NR.133 21

BIVV



Bluts noch buil

«Waar is je helm?» «Een helm is toch niet cool» is de eeuwige dooddoener, bij fietsers zowel als bromfietsers.

Het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid wil sinds 1 januari álle bromfietsers doen «helmen». Een helm reduceert het aantal dodelijke hoofdletsels met 50 procent. Dit veegt toch alle tegenargumenten van de tafel. Niet?



Plopperdeplopperdeplop

Gratis educatieve projecten tussen de kabouters.



Stichting Teleac/NOT - Postbus 1070 - 1200 BB Hilversum - Nederland - tel. 00 31 35 629 34 56 - teleacnot@teleacnot.nl - www.teleacnot.nl VZW ESMERALDAS

훾

Trek, samen met uw leerlingen derde graad lager onderwijs, uw stoutste schoenen aan en laad uw rugzak in… want u vertrekt naar de andere kant van de aardbol. Bestemming: Ecuador. Uw voertuig: de nieuwe educatieve werkmappen «Zwerftocht door de Andes» (48 blz.; 4 euro per leerling, gratis handleiding) en «Genoemd naar de evenaar» (24 blz., 2 euro per leerling; gratis handleiding). Beide brochures bekijken niet alleen de Ecuadoriaanse realiteit, maar leggen ook verbanden met België. Diversiteit, duurzame ontwikkeling, de oorzaken van de verschillen in rijkdom tussen Noord en Zuid enz. zijn thema’s waaruit u kan kiezen.

훾

Meer info, brochure, reservaties bij Ecologisch Domein Het Meershof vzw - Lakstraat 110 - 2431 Veerle (Laakdal) tel. 014 30 89 18 of 0498 83 67 30

Wapengekletter en feestgedruis

훽

Elk boek vertelt een eigen verhaal, geschreven in een bepaalde tijd, vrolijk of rouwend, in volle gevecht of in vredestijd, woelig golvend of windstil… Ook de Nederlandse literatuur is daarop geen uitzondering. Zes literatuuronderzoekers vragen zich in evenveel lezingen af hoe al deze situaties doorklinken in onze taal. Literatuur is immers niet alleen «een boekje in een hoekje», maar kan evengoed turbulent zijn en kabaal verkiezen boven stilte.

Een greep uit het aanbod: Een hoopje vuil in de feestzaal (de huiskamer als slagveld bij Willem Elschot), Wat hoort men nu in dorpen en steden? (horror, sensatie en belering in het Vlaamse moordlied)…

De lezingen vinden plaats op 6 achtereenvolgende dinsdagen in het literair café Henri Vandevelde - Openbare Bibliotheek Tweebronnen - Leuven (30 à 45 min. én gratis).

Elke Brems - Nederlandse literatuur KULeuven - Blijde Inkomststraat 21 - 3000 Leuven - tel. 016 32 48 45 Elke.Brems@arts.kuleuven.ac.be

Meer info en bestellingen bij vzw Esmeraldas - Sint-Kristoffelstraat 12 - 9000 Gent tel. 09 223 12 09 - info@ecuador-esmeraldas.be - www.ecuador-esmeraldas.be

Reis naar Ecuador, het land van de evenaar.

22 KLASSE NR.133

Wie op 10 of 17 april op verkenning wil komen, moet vooraf reserveren met een speciaal formulier. Dit kan u aanvragen op tel. 058 42 02 02 of via info@plopsaland.be

Zelf brood bakken, koken op een houtvuur, zaaien en planten in de bio-tuin, potten boetseren, natuurcosmetica maken, overlevingstechnieken, figuurzagen, kaarsen maken, wassen op grootmoeders wijze…: een bezoek aan Ecologisch Domein Het Meershof is een doe-reis naar het (nabije) verleden. Deze primitieve nederzetting heeft alles om een dagje in de natuur te leven. U kiest uit het ruime aanbod van doe-ateliers, waarbij een ruime inzet van uw leerlingen nodig zal blijken (het zijn géén demonstratie-ateliers!). Nieuw op het lijstje zijn o.a. water en waterzuivering (zelf een waterfilter maken), ambachtelijk ijzer smeden en wassen en plassen op grootmoeders wijze.

U kan zelfs met uw leerlingen (max. twee klassen tegelijk) ‘s middags een vegetarisch driegangenmenu bereiden.

Maandagen 24 en 31 maart (telkens om 9.15 u. op Ned. 3) programmeert de Nederlandse Educatieve Omroep (schooltelevisie) afleveringen 6 en 7 uit «Science Bank: Biologie». De inhoud: wetenschappelijke experimenten rond longen, hart en skelet en rond voedsel en spijsvertering.

Op donderdag 17 april (om 11.10 u.) kan u beide programma’s na elkaar bekijken.

Zwerftocht door de Andes

훽

Op donderdagen 10 en 17 april zijn alle leerkrachten, mét gezin, familie of vrienden welkom in Plopsaland.

U toont uw Lerarenkaart en krijgt gratis toegang, uw metgezellen betalen slechts 10 euro.

Plopsaland is opgebouwd rond de televisiehelden Samson & Gert, Kabouter Plop, Big & Betsy, Wizzy & Woppy en Piet Piraat. Alle attracties (behalve ééntje) zijn toegankelijk voor kinderen vanaf 1 meter. Scholen kunnen kiezen uit twee educatieve projecten: de «Vertelklas» en de «Boerderijklas». Beide zijn gratis, mits reservatie.

Reis naar het verleden

De meeste examens (alle afdelingen) vinden plaats in CVO-KTA Anderlecht. U vindt alle info ook op www.ond.vlaanderen.be/secundair/examencommissie

Bio op EO

Vlaams Centrum voor Openbare Bibliotheken vzw - Frederika Van Wing - Koningsstraat 146 - 1000 Brussel - tel. 02 220 31 31 - frederika.van.wing@vcob.be - www.vcob.be

Brommen zonder brokken!

PLOPSALAND

Leerplichtigen én volwassenen kunnen bij de Vlaamse examencommissies alsnog getuigschriften en diploma’s secundair onderwijs behalen. Vermits uit recent onderzoek blijkt dat ongeschoolden en/of laaggeschoolden alsmaar moeilijker aan werk geraken, ligt hier een weg open naar betere kansen op de arbeidsmarkt.

Er zijn vier afdelingen. Bij de eerste afdeling behalen de kandidaten een getuigschrift van de eerste en tweede graad secundair onderwijs. Iedereen, ongeacht leeftijd en vooropleiding, kan voor deze examens inschrijven. Meer info bij secretaris Dirk Herckenrath tel. 02 528 09 31 of via dirk.herckenrath@ond.vlaanderen.be.

De tweede afdeling reikt diploma’s uit van het algemeen secundair onderwijs. De kandidaten leggen er dus de examens af van de derde graad ASO. Meer info bij secretaris Roland Van Dyck - tel.

02 528 09 33 - roland.vandyck@ond.vlaanderen.be.

De derde afdeling reikt diploma’s uit van het technisch, kunsten beroepssecundair onderwijs (examens derde graad) en het attest waarmee «leerlingen» een vierde graad mogen beginnen. Meer info bij secretaris Noël Rossel - tel. 02 528 09 35 - noel.rossel@ond.vlaanderen.be.

De vierde afdeling ten slotte reikt diploma’s uit van de vierde graad secundair onderwijs, studierichtingen ziekenhuisverpleegkunde en psychiatrische verpleegkunde. Meer info bij secretaris Dirk Herckenrath - tel. 02 528 09 31.

훽

Tijdens de Jeugdboekenweek (16-30 maart) sturen de Vlaamse bibliotheken uw leerlingen op pad binnen en/of buiten de bibliotheek. Aan de hand van een vragenlijst, zoeken ze fragmenten literatuur die her en der in de gemeente te vinden zijn. De «Boekenrally» is er in alle vormen en formaten. Sommige bibliotheken houden het veeleer klein en binnenshuis, anderen trekken eropuit of organiseren een heuse «Boekenrallydag». Voorts grijpen de bibliotheken de Jeugdboekenweek aan om hun collecties extra in de kijker te zetten. Op www.vcob.be vindt u alvast «Collecties in de kijker», een overzicht van materialen rond «Jij en ik», het thema van de Jeugdboekenweek.

Ook op www.vcob.be vindt u de «Inspiratiegids Jeugdboekenweek», met allerlei activiteiten om in klasverband met jeugdboeken te werken.

De brochure «Brommen zonder brokken» en de affiche «Helm verplicht» kan u gratis krijgen bij Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid - Haachtsesteenweg 1405 - 1130 Brussel tel. 02 244 15 11 - info@bivv.be - www.bivv.be

Een nieuwe diplomakans

Boekenrally in de bib



SEAFRONT

Avonturendag

Wil u met uw leerlingen (tweede of derde graad) een avonturendag doorbrengen in Brussel? Dat kan. Op zondag 27 april, naar aanleiding van Vlaanderendag, vertrekt vanuit elke provinciehoofdstad een touringcar die vijftig jongeren al of niet in klasverband meeneemt naar het departement Onderwijs in Brussel. Onderweg krijgen ze een briefing voor een heuse avonturentocht in de hoofdstad: voetrally, knettergekke opdrachten, prijzen voor de winnaars. In de volgende MAKS! lezen uw leerlingen er meer over. U kan uw leerlingen alvast warm maken. In de volgende Klasse verneemt u meer over uw Vlaanderendag. Instant met vipontvangst.

Vaar mee op het droge.

Zin in cijfers?



De volledig vernieuwde website van de administratie Planning en Statistiek (APS) biedt interessant oefenmateriaal voor studenten en leerlingen van het secundair onderwijs. Het eerste criterium bij de vernieuwing was «gebruiksvriendelijkheid». De website is dus toegankelijk voor iedereen.

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - administratie Planning en Statistiek - Boudewijnlaan 30 - 1000 Brussel - tel. 02 553 52 07 - aps.dg@azf.vlaanderen.be www.vlaanderen.be/aps

Machtswijzer

훽 VROUWENRAAD

Als leerkracht krijgt u elke dag te maken met macht en machtssituaties: in de klas, onder collega’s en tegenover de directie. Op zich geen probleem, ware het niet dat men macht ook kan misbruiken. Hoe zit machtsmisbruik in elkaar? Welke onderdrukkingstechnieken zijn er? Hoe kan u uit macht kracht putten?

De «Machtswijzer» bestaat uit een handleiding (3,75 euro; folder en bladwijzer inbegrepen) en een map met vormingsmodules (12,50 euro); verzendingskosten telkens inbegrepen.

Meer info en bestellingen bij Vrouwenraad - Middaglijnstraat 10 - 1210 Brussel - tel. 02 229 38 19 - nvr@amazone.be - www.vrouwenraad.be

Valery virtueel

훾

Meer info op www.azg.be/meteor of bij Artsen Zonder Grenzen - Cécile Béduwé - tel. 02 474 74 83 cecile.beduwe@azg.be - www.azg.be

훽

U hoeft niet de zee in om uw leerlingen vertrouwd te maken met het leven aan boord van een duikboot of een lichtschip. Net zomin hebt u hengel en visnet nodig om thema’s als visserij, vismijn en marine aan de man te brengen. Voor de geschiedenis, de rijkdom en de legenden van de zee kan u eveneens op het droge blijven. U vindt het allemaal in Seafront, een 20 000 vierkante meter of vier voetbalvelden groot maritiem themapark in de oude vismijnwijk van Zeebrugge, het laatste authentieke stukje Belgische kust.

Op dinsdag 8 en woensdag 9 april, van 14 tot 17 uur, kunnen 300 leerkrachten naar Seafront voor een gratis rondvaart in de zeehaven en een bezoek aan het maritiem park.

Om 14 u. vaart u af aan de steiger bij de Oude Vismijn met de passagiersboot River Palace van de rederij Euro-Line. Een havenplan en een boekje met uitleg over de geschiedenis, de bouw en de bedrijvigheid in de haven van Zeebrugge brengen u op kruissnelheid. U vaart langs de oude vismijn en de duikboot in de jachthaven. Daarna volgt het grovere werk: de containertrafiek, de belangrijkste bedrijvigheid in een wereldhaven zoals Zeebrugge, en de Pierre Vandammesluis, de grootste sluis ter wereld. U ontsnapt niet aan de ro-ro trafiek, het windturbinepark, de werkhaven met zijn baggerschepen en grote hijskranen.

Top of the bill is de grote gasterminal. Reuzentankers uit alle hoeken van de wereld meren hier aan. U verneemt alles over de educatieve mogelijkheden voor een bezoek met uw leerlingen en krijgt een informatiepakket.

Om 15.15 u. troont de gids u mee naar het maritiem themapark. U vertrekt op de zeebodem, ten minste, dat willen beelden en geluiden u doen geloven. Via een transportzone en duinen leert u meer over de geschiedenis van onze kust. Dan is het de beurt aan de mens en zijn activiteiten.

Visserij vroeger en nu, de eerste vismijn, «St. George Day» en de moderne vismijn. Vandaar maakt u een overstap naar de haven van vandaag. Hoe werkt een sluis? Wat vervoeren containers? Welke bedrijven zijn actief in het havengebied? Hoe bedreigend is een olieramp? Na de realiteit komen de verhalen, legendes en mysteries van de zee. Daarna tonen oorlogstuigen hoe strategisch belangrijk de zee wel is en hoe de Belgische marine werkt. U gaat kapitein Nemo achterna met een bezoek aan de «Foxtrot», een 75 meter lange duikboot van Russische makelij. En als u het geluid van draaiende motoren, de stress van de commandobrug en de tonen van radio en sonar achter laat, bent u klaar voor een verkenning boven water. Het Belgisch lichtschip «West-Hinder» ligt met dat doel droog voor anker. Deze drijvende vuurtoren vertelt u hoe de bemanning leeft en wat het betekent om post te vatten achter het stuurwiel.

Deze actie is gratis voor de leerkracht. Breng uw lerarenkaart mee. Partner en/of gezin (max. 3 personen behalve uzelf) mogen ook mee, zij betalen het groepstarief van 13 euro in plaats van de gewone 15,95 euro (kinderen -12 jaar 9,95 i.p.v. 13 euro).

Wil u erbij zijn op 8 of 9 april? Bel tot 24 maart naar 050 55 14 15. De eerste 300 bellers ontvangen voor 31 maart een schriftelijke bevestiging.

ARTSEN ZONDER GRENZEN/METEOR

«Het geheim van Valery» is de nieuwste pedagogische Meteor-map voor leerlingen derde graad lager onderwijs.

«Meteor» is een sensibiliseringsproject van Artsen Zonder Grenzen, waarbij uw leerlingen, aan de hand van een levensecht verhaal van een leeftijdgenootje, een aantal sleutels krijgen om te begrijpen wat er in de wereld gebeurt. U kan de map gebruiken in de lessen godsdienst of moraal, Frans, aardrijkskunde, geschiedenis of wereldoriëntatie… De «map» bestaat uit een video, een brochure voor de leerlingen en een pedagogisch dossier voor de leerkracht. U kan de map gratis bestellen bij Artsen Zonder Grenzen. Trouwens, er zijn er op korte tijd al voor meer dan 26 000 leerlingen de deur uit.

Dit succes heeft nu geleid tot www.azg.be/meteor, een website die helemaal aan kinderen is gewijd. Zo kunnen uw leerlingen op een interactieve manier het verhaal van Valery (her)ontdekken. Valery is 12 en woont in Lima (Peru). Rosa, haar mama, is ziek. Ze heeft aids. Naast informatie over aids en over de problemen om in minder begunstigde landen aan medicijnen te geraken, vinden de leerlingen op de website heel wat wetenswaardigheden en beeldmateriaal over Peru. Ze kunnen er hun mening kwijt, vragen stellen, deelnemen aan een wedstrijdje en screensavers downloaden.

Put kracht uit macht.

20 000 mijlen op en rond de zee

Valery, gewoon meisje met gewone dromen.

Seafront Zeebrugge is het hele jaar open van 10 tot 18 u., in juli en augustus tot 19 u. Het themapark bevindt zich in een de oude vismijn, vlakbij de kustlijn tussen Blankenberge en Knokke.

Seafront - Vismijnstraat 7 - 8380 Zeebrugge - tel 050 55 14 15 - fax 050 55 04 13 - info@seafront.be - www.seafront.be - Info over rondvaarten in de haven van Zeebrugge vindt u op www.euro-line.be.

KLASSE NR.133 23

훽

VZW DE BOOT

Een dag achter de IJzer

Een energieklas op ecoboot Isera, in het spoor van de otter, fluistervaren tussen futen en reigers, handen uit de mouwen voor meer natuur, loeren in de broeken, fietsen en wandelen door overstroombaar broekland, het spook van de Blankaart, ontmoetingen met visser en molenaar, het verhaal van de eendenkooi, scheppen naar waterleven, drinkwatermakers, werken met kruiden… Mogelijkheden zat dus voor een actieve dag in de IJzervallei.

Meer info over ecoboot Isera, vzw De Boot en het uitgebreide educatief aanbod op www.deboot.be.

Smaak



U kan met dit programma kennismaken tijdens de Vlaamse Onderwijsdagen (26-29/3) in Flanders Expo in Gent. Initiatiefnemer Forum voor Smaakvorming vzw geeft er trouwens een speciale workshop op 27 maart (16.30 u.).

Meer info bij Forum voor Smaakvorming vzw - Livornostraat 13 bus 5 - 1060 Brussel - tel. 02 539 36 64 forum.taste.education@skynet.be www.forum-taste-education.com

OLYMPIC HEALTH FOUNDATION

Hoe meer balpennen, hoe meer sport

훽

Verkoop met uw leerlingen setjes balpennen en verdien zo geld om sport op uw school te bevorderen. De 20ste editie van de actie «Sport op school» is definitief gelanceerd. Dit is een initiatief van de Olympic Health Foundation (gesticht binnen het Belgisch Olympisch en Interfederaal Comité). Uw leerlingen verkopen de setjes aan 3 euro; de helft daarvan mag u meteen in de schoolsportkas steken. De actie loopt nog wel even (tot eind april), maar momenteel proberen al zo’n 250 Vlaamse scholen hun balpennen te slijten. Denk aan de Olympische gedachte: «Meedoen is belangrijker dan winnen». Hoewel, voor de best verkopende scholen liggen heel wat prijzen klaar.

Techno…

KATHOLIEKE HOGESCHOOL LIMBURG

Info wedstrijd: Global Image - Geert Cools Stevenslei 55 - 2100 Deurne - tel. 03 201 97 03 - fax 03 226 72 78 - geert@globalimage.be -

24 KLASSE NR.133

Sport op school

Meer info op www.olympic.be of bij Sport op school - c/o CID - Lesbroussartstraat 42 - 1050 Brussel tel. 02 640 73 68 - cid@busmail.net

Inschrijven voor de wedstrijd doet u via www.globalimage.be/databeck/klasse -

Web to Date proefversie/bestellingen: ABC Soft - Iris Heuzel - tel. 02 333 86 86 - iris@abcsoft.be



«Vorming en ontwikkeling van de smaak» is een gratis, ludiek en pedagogisch programma voor leerlingen van 15 tot 18 jaar. Oefeningen en discussies brengen uw leerlingen ertoe zelf een mening te vormen rond alcoholgebruik en -misbruik. In een tweede werkt u aan de ontwikkeling van de reuk- en smaakzin van uw leerlingen.

Over broekloeren, fluistervaren en peuren.

Op 21, 23 of 28 mei naar keuze kan u een dag lang met heel uw klas gratis (vervoer en maaltijden inbegrepen) naar het Euro Space Center in Redu.

Daar gaat u met Dirk Frimout en de Atlas-1 raket de ruimte in, u bezoekt de ruimtevaarttentoonstelling, bouwt mee aan microraketten en u maakt een wandeling op de maan. Wat u hiervoor moet doen? Construeer met uw leerlingen binnen tien dagen een website rond een wetenschappelijk onderwerp. U gebruikt daarvoor het nieuwe programma «Web to Date». Nee, loop niet meteen naar de winkel. Als u inschrijft voor deze wedstrijd, krijgt u een proefversie of u kan dit downloaden via www.web-2-date.com/nl (ook voor scholen die niet aan de wedstrijd deelnemen).

Deze proefversie blijft tien dagen actief en u krijgt een miniopleiding vooraf. Op die manier krijgen alle scholen even veel tijd om hun inzending klaar te maken. U plaatst uw website vervolgens zelf online of u bezorgt uw werk via diskette of cd-rom aan de organisatoren, die het nodige doen. Uit de inzendingen selecteert een deskundige jury één winnende klas en die mag in mei naar het Euro Space Center.

Doet u mee? Inschrijven kan tot en met 31 maart 2003. Uw inzending (diskette, cd-rom of websiteadres en alle gegevens van de klas) moeten binnen zijn uiterlijk op 25 april. De winnaar wordt persoonlijk op de hoogte gebracht.

«Web to Date» is een nieuw programma voor scholen en niet-professionals. U kan er websites mee maken, actualiseren en onderhouden zonder dat u een letter html moet kennen. Voor die webcodes zorgt het programma zelf. Op die manier plaatst u klasfoto’s, tabellen, logo’s, aanvraagformulieren voor nieuwsbrieven, audio en video probleemloos online. U kan zelfs koppelingen maken met Worddocumenten die op een schijf of een netwerk staan.

Normaliter kost «Web to Date» 149 euro. Scholen krijgen een korting van 20 procent en betalen dus 119 euro voor een pakket.



Jonge componisten (geboren na 15 april 1962) kunnen deelnemen aan de tweejaarlijkse «Cantabile Compositie-wedstrijd». De kandidaten zijn gedomicilieerd in Vlaanderen of het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en schrijven in vóór 15 april. Kinderen tot 13 jaar schrijven een pianostuk van 2 à 3 minuten, geschikt voor de lagere graad. Jongeren tot 16 jaar maken een pianowerk van 3 à 4 minuten voor de middelbare graad. De vorm van het werk is vrij te kiezen.

De bekroonde werken (één per categorie) winnen 750 euro, geschonken door Lionsclub Antwerpen Haven. Meer info en inschrijvingen bij vzw Cantabile - Buckenslindestraat 1a - 3730 Hoeselt - tel. 089 41 42 52 - cantabile.pianowedstrijd @pandora.be - users.pandora.be/cantabile.pianowedstrijd

Op zaterdag 5 april kunnen 120 leerkrachten (met collega of partner) deelnemen aan een gratis drie uur durende programmavoorstelling. Inschrijven vóór 20 maart op tel. 058 28 70 56 - wim.packet@deboot.be (u kan kiezen tussen voor- of namiddag). Een bevestiging met meer concrete info volgt per post.

Win een dag in de ruimte

Gezocht: Mozart

Is dit een paneel voor logische schakelingen?



Studenten van de Katholieke Hogeschool Limburg werkten samen met hun docent en de firma Getronics rond de combinatie technologische opvoeding, sturingen en ICT. Na twee jaren gericht zoeken om dit vak nieuwe impulsen in te blazen, is het resultaat er: een paneel waarop leerlingen realistische logische schakelingen kunnen maken die vooraf geprogrammeerd worden op de computer. Dit paneel kan de huidige «blauwe panelen» vervangen of aanvullen. Enkele geslaagde testen in klassen tonen aan dat het paneel de leerlingen aanspreekt.

Katholieke Hogeschool Limburg - departement Lerarenopleiding - Universitaire Campus - gebouw B bus 4 - 3590 Diepenbeek - tel. 011 56 15 70 - hugo.meus@pandora.be - www.khlim.be

CENTRUM RONDE VAN VLAANDEREN

Leerkrachten derde graad secundair onderwijs kunnen op woensdag 12 maart, van 14 tot 17 u., gratis kennis maken met het educatief aanbod van Volkssterrenwacht Beisbroek (Brugge). De interactieve, multimediale tentoonstelling is volledig vernieuwd, het nieuwe projectieplanetarium is een juweeltje van moderne techniek (Carl Zeiss uit Jena), voor ASO is er een oefening om de leeftijd van een bolvormige sterrenhoop te bepalen, leerlingen TSO leren de hoogte bepalen van maanbergen aan de hand van maanfoto’s enz.

Inschrijven vóór 7 maart, met vermelding van uw naam, adresgegevens, telefoonnummer en e-mailadres op info@beisbroek.be of fax 050 39 32 44 - u krijgt een bevestiging Volkssterrenwacht Beisbroek - Zeeweg 96 - 8200 Brugge - info@beisbroek.be - www.beisbroek.be

Dijle, Zenne en Nete

훽

Winnaar voor één dag of echte Flandrien?

Letters vertalen

DE MILIEUBOOT

De «Milieuboot» vaart in 2003 in de provincies VlaamsBrabant en Antwerpen. Het volledige programma aan boord staat in het teken van milieu en natuur, maar ook de boot en de gebruikte materialen zijn milieuvriendelijk en/of duurzaam. Nee, u hoeft de boot niet te trekken, maar zonnepanelen zorgen voor warmte en elektriciteit en het afvalwater wordt aan boord gezuiverd en hergebruikt.

Aan boord bestudeert u, samen met uw leerlingen, het leven en het landschap langs de oevers, de rivieren en de beken in de buurt. In het labo test u waterstalen op de kwaliteit van het water. Benedendeks zoekt u naar mogelijke oorzaken van watervervuiling én naar oplossingen om zelf een «milieusteentje» bij te dragen.

Op schooldagen is het programma afgestemd op de derde graad lager onderwijs, de eerste graad secundair onderwijs en studenten lerarenopleiding. Op woensdagnamiddagen en tijdens het weekend zijn jongeren en volwassenen welkom, individueel of in verenigingsverband.

In 2003 vindt u de «Milieuboot» in het voorjaar op Kanaal Leuven-Dijle, Rupel en Nete, Zeekanaal Brussel-Schelde en Kanaal naar Charleroi. Vanaf september vaart de boot op Netekanaal en Albertkanaal. Meevaren kost 2 euro per leerling voor een halve dag.

Meer info bij De Milieuboot - Korte Nieuwstraat 12 - 9300 Aalst - tel. 053 72 94 20 - info@milieuboot.be www.milieuboot.be

Voel de spanning, het lijden, de euforie… alsof u naast Briek Schotte, Eddy Merckx of Johan Museeuw over de Vlaamse kasseien en hellingen dokkert. De introductiefilm (15 min.) dompelt u en uw leerlingen onder in de wereld van de Ronde van Vlaanderen. Hoogtepunten, pakkende beelden, valpartijen, euforie, pech en ellende uit 90 jaar Ronde-geschiedenis (een productie van de VRT-sportredactie). Daarna wandelt u met uw klas door dit nieuwe belevingsmuseum. Het foto- en tekstarchief van Het Nieuwsblad en Het Volk, het beeld- en geluidsarchief van de VRT en archiefmateriaal van vele Vlaamse verzamelaars laten u in tien thema’s de geestdriftige sfeer van de Ronde proeven, van start tot aankomst. Elk thema is uitgewerkt in een installatie met tekst, foto’s, beelden, grafische creaties, geluiden en objecten. Computermonitoren geven aanvullende informatie en statistieken. Elke bezoeker krijgt de kans in de huid te kruipen van een wielerkampioen, van Van Lerberghe tot Museeuw. U krijgt informatie mee over de figuur van stichter/journalist Karel Van Wijnendaele, de sociale context van de Ronde, de Flandriëns, de Ronde tijdens de oorlogsjaren, de evolutie van de wielersport…

Kers op de taart is de Oude Kwaremont: op een computergestuurde fiets kan u «virtueel» (proberen te) klimmen in het wiel van Johan Museeuw. Voorts kunnen uw leerlingen experimenteren met fietsfenomenen als hellingspercentages, versnellingen, sportvoeding, calorieën en energie, wielertaal… en kunnen ze aan den lijve de kasseien voelen.

Het gloednieuwe (opening op 27 februari) Centrum Ronde van Vlaanderen is een multimediale cocktail waarin u de unieke betekenis en sfeer van de Ronde kan ruiken en smaken. Tickets kosten 7,50 euro. Reductiehouders en groepen betalen 5 euro.

Schoolgroepen betalen 4 euro per leerling.

Centrum Ronde van Vlaanderen - Markt 43 - 9700 Oudenaarde - tel. 055 33 99 33 - info@crvv.be - www.crvv.be

Op zaterdag 15 maart kan u, drie weken voor de échte wedstrijd, gratis «meerijden» in de Ronde van Vlaanderen. Er zijn drie rondleidingen (10, 13.30 en 16 u.), voor in totaal 120 leerkrachten plus collega of partner. Koffie, frisdrank, broodjes en gebakjes staan klaar, een infopakket over het Centrum en over de educatieve mogelijkheden krijgt u er al even gratis bij. U kan inschrijven met bijgaand bonnetje (vóór 8 maart!); 120 inzenders krijgen een schriftelijke uitnodiging voor twee personen.

Hoe proper is het water?

✁



Co-producenten Het beschrijf, Promotion des Lettres en het Paleis voor Schone Kunsten willen met het nieuwe festival Brussel op de literaire wereldkaart zetten.

Meer info over het festival én over de vertaalworkshops bij Literair Rendez-vous - Songteksten vertalen - Ilke Froyen - A. Maxlaan 55/4 - 1000 Brussel - tel. 02 226 04 56 ilke.froyen@beschrijf.be - info@litlit.be - www.litlit.be

HET BESCHRIJF

Op het nieuwe literatuurfestival «Literair Rendez-vous» (8-9-10 mei in Brussel) komen de letteren in de meest brede zin aan bod. Zo zal er ook aandacht zijn voor het literaire vertalen en de prettige combinatie literatuur en muziek. «Literair Rendez-vous» en de vertalersvereniging Diapason organiseren acht workshops waarin telkens een klas uit de derde graad secundair onderwijs met een vertaler aan de slag kan om Engelse songteksten te vertalen naar het Nederlands.

U kan u met uw klas kandidaat stellen voor zo’n workshop (een gewone motivatiebrief volstaat; deadline voor kandidaturen: 14 maart). Acht klassen krijgen een vertaler over de vloer voor een workshop van twee uur. Benno Barnard, Koen Stassijns, Peter Nijmijer en Katelijne De Vuyst zullen elk twee klassen voor hun rekening nemen.

Tijdens het festival, op zaterdag 10 mei, vertolken de deelnemers hun vertaling, ondersteund door professionele muzikanten.

훽

Flandriens

Gratis naar de sterren… kijken

Gratis workshop voor acht klassen.

Stuur deze originele bon volledig ingevuld en vóór 8 maart naar Centrum Ronde van Vlaanderen - Markt 43 - 9700 Oudenaarde. Als u bij de gelukkigen bent, ontvangt u een schriftelijke uitnodiging. Uw naam komt op een vip-lijst. Als u een uitnodiging ontvangt, komt u ook.

GRATIS DE OUDE KWAREMONT OP Ja, stuur mij een uitnodiging voor een gratis kennismaking (met collega of partner) met het nieuwe Centrum Ronde van Vlaanderen op zaterdag 15 maart. Ik kom om (voorkeur aankruisen a.u.b.): 10 u. 13.30 u. 16 u.

Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Stamboeknummer (zie lerarenkaart): . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...........................

Adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...........................

Tel.: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Naam en adres van de school: ............................ ............................ ............................

Deze actie is gratis voor de leerkracht en vergezellende collega of partner KLASSE NR.133 25

훾

Speuren naar kunst

Wie van uw leerlingen bespeelt een instrument en heeft minstens 1 jaar instrumentenles achter de rug?

Of zit in uw klas een echte nachtegaal? Zangertjes en andere muziekmakers (vanaf 6 jaar) worden tijdens twee musiceerdagen samengebracht in ensembles en geven als slot een concert in deSingel in Antwerpen.

De musiceerdagen worden drie maal georganiseerd (zonder overnachting). Data: 4 en 5 maart; 7 en 8 april en 10 en 11 april 2003. Het jong talent betaalt 25 euro per tweedaagse, maaltijden inbegrepen.

STEDELIJKE MUSEA LIER

Bij een eerste reservatie krijgt u een werkboekje en een handleiding gratis.

Meer info en reservaties: Stedelijke Musea Lier - dienst Educatie Griet Van Opstal - tel. 03 480 11 96 - griet.vanopstal@lier.be

Info: Jeugd en Muziek Antwerpen - Desguinlei 25 - 2018 Antwerpen - tel. 03 237 97 30 - jma@desingel.be

Kunstspeurneuzen in Lier.

SCHOOL ZONDER RACISME VZW

«Figuurlijk natuurlijk» is een nieuwe, rondreizende theatervoorstelling over kastelen, koningen, koningskinderen en oorlog. Een voorstelling voor leerlingen tweede en derde graad lager onderwijs, die hen wil tonen dat in een oorlog niemand gelijk heeft en dat ook de winnaars verloren hebben… Bart Meuleman schreef een verhaal over luie tronen, onbezonnen spelende koningskinderen en paleisrevoluties.

De voorstelling duurt 45 min. Er zijn geen speciale technische vereisten, een zaal met wat speelruimte volstaat.

De uitkoopsom bedraagt 3,75 euro per leerling (min. 300 euro), plus vervoerkosten.

Op dinsdag 18 maart (19 u. in Vredeshuis, Gent) en op donderdag 20 maart (20.30 u. in CC De Brouckère, Torhout) kan u een gratis kennismakingsvoorstelling voor leerkrachten lager onderwijs bijwonen. Meteen reserveren dus, met brief, e-mail of telefoon (max. vijf gratis plaatsen per school!). U krijgt een bevestiging met wegbeschrijving.

Maak van uw school een school zonder racisme.

VLAM

훾

Wie binnenkort met de klas een bezoek aan een aardappelteler plant, kan zijn leerlingen leuke gadgets bezorgen. De aardappelsector van de Vlam (Vlaams Promotiecentrum voor Agro- en Visserijmarketing) heeft promotiepakketten klaarliggen voor uw leerlingen. In elk pakket zitten vier gadgets met aardappelspreuken: een rugzakje («Pas op, ik heb ogen op mijn rug») met een meetlatje («Niet wegdromen, straks zit je in de puree»), een balpen («Huiswerk? Tusssen de soep en de patatten!») en een polsbandje («Afblijven of ik maak chips van jou»).

26 KLASSE NR.133

Meer info bij School Zonder Racisme vzw - Cellebroersstraat 37 - 1000 Brussel - tel. 02 511 16 36 info@schoolzonderracisme.be www.schoolzonderracisme.be

훽

Drie meisjes zitten in dezelfde school. Alledrie verschillen ze van karakter. Het haantje-de-voorste houdt van pesten, het meelopertje doet gretig mee en de kop van jut voelt zich zeer eenzaam en ongelukkig. Het meelopertje krijgt medelijden, maar weet niet hoe ze dit moet aanpakken, uit schrik om zelf het volgende slachtoffer te zijn.

«Pesten is niet cool» is een educatieve muzikale productie van Rob De Groof (Joker Events) voor leerlingen vierde, vijfde en zesde klas lager onderwijs. Er is eveneens een aangepaste versie voor leerlingen eerste graad secundair onderwijs. Voor de leerkrachten is er een lesmap. De uitkoopsom bedraagt 770 euro, plus vervoerkosten.

«Een andere kijk» is een tweede voorstelling voor dezelfde doelgroepen. Thema is dit keer omgaan met een handicap. Maité, een blind meisje, komt in een nieuwe school terecht. Het duurt wel even voor haar klasgenootjes doorhebben dat Maité een «normaal» kind is. Deze voorstelling kost 620 euro, plus vervoerkosten.

Meer info bij Joker Events - Dynastielaan 13/1 - 3200 Aarschot - tel. 0475 74 20 81 - info@jokerevents.be www.jokerevents.be Op dinsdag 18 maart kan u gratis kennismaken met «Pesten is niet cool» in CC Het Gasthuis, Aarschot, in de voormiddag de versie voor het lager onderwijs, in de namiddag de voorstelling voor de eerste graad secundair onderwijs. Meer info en reservaties bij Joker Events - tel. 0475 74 20 81 - info@jokerevents.be

JOKER EVENTS

Meer info over aardappels op www.aardappel.be - meer info over deze actie bij Vlam - Hilde Peeters - tel. 02 510 62 79 - hilde.peeters@vlam.be

«Maak van je school een School Zonder Racisme» is een handboek met duizenden redenen en tips om uw school racismevrij te maken. Leerkrachten én leerlingen vertellen hoe zij het in hun school doen/deden. Een lijst met films, boeken en brochures om in de klas te bespreken geeft u nog meer discussiestof.

School Zonder Racisme vzw heeft voorts een uitgebreid pedagogisch aanbod uitgewerkt met vormingen, brochures, spelen, educatief materiaal, alternatieve schoolreizen, thematische zoektochten, diareeksen, doeateliers enz. U vindt het volledige aanbod op www.schoolzonderracisme.be.

Pesten is niet cool

Meer info en reservaties bij Theater De Verwondering - Zandloperstraat 28 - 9030 Gent - tel. 09 236 38 01 of 0495 51 68 27 - info@deverwondering.be - www.deverwondering.be

De aardappeltelers

훽

School zonder racisme

훾

Figuurlijk natuurlijk

훽

Musiceerdagen

Leerlingen tweede en derde graad lager onderwijs kunnen via creatieve opdrachten kijken naar en denken voor kunst. Dat is «Kunstspeuren», een educatief pakket waarmee u aan de slag kan in het Stedelijk Museum Wuyts-Van Campen en Baron Caroly. Voor u is er een handleiding beschikbaar, voor uw leerlingen een werkboekje met opdrachten. Na het museumbezoek kan u de theorie omzetten in de praktijk van een kunstatelier in de Stedelijke Academie voor Schone Kunsten. Ook het Timmermans-Opsomerhuis biedt zo’n programma aan.

«Geschilderd, gesmeed, verteld…» laat uw leerlingen kennis maken met figuren uit de Lierse cultuurgeschiedenis. Via zoek- en tekenopdrachten komen ze in contact met belangrijke kunstenaars uit de stad. Opnieuw is er naast dit werkboekje een leerkrachtenhandleiding.

Huiswerk? Tussen de soep en de patatten!

Gratis fitness, gratis sauna

훽

Te veel gewicht op uw schouders, stekende pijn in de armen als u hoog op het bord moet schrijven, stress die gepaard gaat met het gebruik van de rode balpen, muisarm van het intense computergebruik? Kwaaltjes waar de Lerarenkaart en «Passage Fitness First» u vanaf willen helpen. U laat zich een volle dag gratis verwennen in één van de Passage Fitness First clubs: fitness, cardiotraining, een groepsles aerobics, indoor cycling, relaxatie in sauna of stoombad…: u kiest maar uit. Frisdrank, koffie en thee zijn gratis. U belt naar de club van uw keuze, geeft het nummer van uw lerarenkaart door en maakt een afspraak. Telefoonnummers en adressen vindt u op www.lerarenkaart.be (rubriek extra, trefwoord ‘fitness’).

Nieuw educatief aanbod

De

Met uw lerarenkaart krijgt u voortaan gratis toegang in het Gallo-Romeins Museum (Tongeren), het Stedelijk Museum Ieper, het Stedelijk Onderwijsmuseum (Ieper), het Museum Godshuis Belle (Ieper), het Museum van Deinze en de Leiestreek (Deinze), het Nationaal Gedenkteken Fort van Breendonk (Willebroek) en op de Ecoboot Isera (Merkem). Het In Flanders Fields Museum (Ieper) biedt leerkrachten een belangrijke korting. Op de site is het Heem- en Oudheidkundig museum van Kontich toegevoegd (gratis voor alle bezoekers). Het pakket «extra» (kortingen in winkels en aanbod in scholen) breidt uit.

Geregeld www.lerarenkaart.be raadplegen loont!

leraren

Openbaar Kunstbezit

Er zijn clubs in Roeselare, Waregem, Kortrijk, Gent, Aalst, Sint-Niklaas, Dendermonde, Antwerpen, Schelle, Hoboken, Mechelen, Anderlecht, Evere, Ukkel, Brussel-centrum, Brussel-noord, Luik en Namen. In Gent is het aanbod beperkt tot anderhalf uur gratis fitness op de toestellen of een groepsles naar keuze. Inschrijven kan tot 31 maart, het nummer op uw lerarenkaart wordt in de centrale computer van Passage Fitness First opgeslagen, legitimatie gebeurt met lerarenkaart en identiteitskaart, er zijn geen aankoopverplichtingen.

IRST ITNESS F

PASSAGE F

Bakkerijmuseum Veurne

Openbaar Kunstbezit Vlaanderen - www.tento.be - een abonnement kan op ieder moment ingaan. De korting is niet combineerbaar met andere voordelen.

OPENBAAR KUNSTBEZIT VLAANDEREN

Het Bakkerijmuseum Walter Plaetinck vond u niet terug in de brochure van de lerarenkaart die bij de vorige Klasse stak. Een vergissing van de redactie, waarvoor excuus. U kan met uw lerarenkaart het bakkerijmuseum gratis bezoeken.

훽

Ook thuis in de zetel kan u genieten van belangrijke stukken uit de collecties van Vlaamse musea. Wie een abonnement neemt op Openbaar Kunstbezit Vlaanderen krijgt jaarlijks 4 geïllustreerde magazines thuisgestuurd, waarin telkens één Vlaams museum centraal staat. Daarnaast ontvangt u 4 nummers van OKV-plus met een tentoonstellingsagenda, uitleg bij tijdelijke evenementen en aandacht voor een minder bekende collectie. Houders van de lerarenkaart betalen 20 euro voor een abonnement in plaats van 24 euro. Dit aanbod vindt u op www.lerarenkaart.be onder «extra». Tik als trefwoorden «openbaar kunstbezit» in.

(advertentie)

PROPOP VZW

훾

Op zoek naar water

In Kiroemboe offert watermaker Sacarubue elke dag colanoten zodat het water blijft stromen. Wanneer de watermaker niet weerkeert van een bijeenkomst, stopt de waterstroom en raakt het dorp van Babakar en zijn zusje Aminta in paniek. Stel u samen met uw leerlingen een dag zonder water voor! Het poppenspel (met levende acteurs) «Op zoek naar water» dompelt uw leerlingen van 5 tot 10 jaar onder in de gewoontes en rituelen van de mensen in Afrika. U kan de voorstelling op school halen (375 euro uitkoopsom). U krijgt bovendien een lesmap plus cd voor de voorbereiding en/of naverwerking. Een voorstelling buiten de schooluren kan ook (425 euro uitkoopsom).

Kinder- en poppentheater Propop vzw - Steenweg op Oosthoven 114 2300 Turnhout - tel. 014 42 33 22 - info@propop.be - www.propop.be

Wat als water niet uit een kraantje komt?



De eerste keer

OKV

«Rep & Roer» is een reeks cahiers voor leerkrachten, vormingswerkers enz. over telkens een ander aspect van relationele en seksuele opvoeding. Het nieuwe (14de) cahier gaat over «de eerste keer». Een eerste artikel schetst het juridische kader: wat mag, wat mag niet en op welke leeftijd mag het. Vervolgens gaat het cahier dieper in op de psychologische componenten die in zekere mate kunnen voorspellen of de jongere klaar is voor een seksuele relatie. Het is immers niet omdat iets van de wet mag, dat het ook aangewezen is om te doen. Voorts vindt u een bijdrage met aanzetten om uw leerlingen over dit onderwerp aan het praten te krijgen, zodat ze zelf beter kunnen communiceren over seks en relaties. Het cahier bevat ten slotte ook een reeks recensies van jeugdboeken rond dit thema.

Haal gratis een heel museum in huis.



Kleding uitgekleed

U zoekt lesmateriaal rond de «Schone Kleren Campagne»? Studenten en docenten hoger onderwijs krijgen gratis de informatieve cd-rom «Kleding uitgekleed» toegestuurd. Daarop vindt u actuele informatie (studies, rapporten, wetteksten, documenten enz.) rond de mondiale kledingindustrie.

SSE ET KLA REIS M

Stad met Klasse: Weimar

Schone Kleren Campagne - Haachtse Steenweg 579 - 1031 Brussel - tel. 02 246 36 81 - frieda.dekoninck@wsm.be - materiaal@schone kleren.be - www.schonekleren.be



«Flits» is een multimediale theatermonoloog die het thema «verkeersveiligheid» wil bespreekbaar maken bij jongeren (vanaf 15 jaar) én volwassenen. Een jongeman vertelt over een groep vrienden die in het weekend samenkomt voor een avondje uit. Er wordt gedanst, gelachen, gefeest, «geleefd». De avond eindigt heel abrupt. Het leven van de verteller en dat van de andere getuigen verandert ingrijpend. Wat er juist is gebeurd, hoort u pas helemaal op het einde.

Het verhaal nagespeeld op groot scherm, animatiefilmpjes, videospelen en popmuziek geven dit theaterstuk de uitstraling van een videoclip.

Een verrassende reis: ontdek nu Weimar met Klasse.

WIM GEYSEN

Bij de voorstelling hoort een werkmap (i.s.m.

BIVV, Langzaam Verkeer vzw, Vlaamse Stichting Verkeerskunde, Ouders van Verongelukte Kinderen vzw en Vlaamse Jeugdraad).

Meer info bij acteur/auteur/ theatermaker Wim Geysen - tel. 03 651 68 81 - wimgeysen@pandora.be www.wimgeysen.cjb.net

28 KLASSE NR.133

Het Museum Dr. Guislain in Gent is onderwerp van het meest recente nummer van «Openbaar Kunstbezit in Vlaanderen» (OKV), dat dit jaar veertig jaar bestaat. Het museum is gevestigd in de voormalige gebouwen van het gelijknamig psychiatrisch centrum. Het ademt de sfeer van de negentiende eeuw en van een medische praktijk die toen haar ontstaan en ontwikkeling kende: de psychiatrie. Wat was psychiatrie toen? Wie was Joseph Guislain, de eerste Belgische psychiater? Lieve Blancquaert, Michiel Hendryckx en Stephan Vanfleteren tekenen voor de foto’s.

Dit nummer van OKV (en ook vorige nummers) kan u bestellen voor 6,20 euro, verzendingskosten inbegrepen.

OKV en Klasse schenken 20 nummers gratis weg n.a.v. de veertigste verjaardag van dit tijdschrift.

Mail naar info@okv.be en vermeld «OKV en Klasse Museum Dr. Guislain». Een onschuldige hand haalt er twintig winnaars uit.

OKV brengt viermaal per jaar een aflevering over één museum of thema én maakt daarbij telkens een apart tijdschrift met achtergrondartikels bij musea en tentoonstellingen in Vlaanderen. Een abonnement (één jaargang) kost 24 euro. Abonnees krijgen bovendien een «Museumjaarkaart» om musea en tentoonstellingen in Vlaanderen te bezoeken.

OKV en de Lerarenkaart werken voortaan samen.

Abonneer u op OKV via www.tento.be en vermeld daarbij uw naam, adres en stamboeknummer (vindt u op de Lerarenkaart). U betaalt dan slechts 20 euro voor uw abonnement. Meer info op www.lerarenkaart.be.

Openbaar Kunstbezit in Vlaanderen - Huis den Rhyn - Hofstraat 15 - 2000 Antwerpen - tel. 03 224 15 30 info@okv.be - www.tento.be (klik op «Abonneer» en ga naar «Lerarenkaart»)

«Rep & Roer 14» kost 5 euro. U kan het cahier bestellen bij vzw Jeugd & Seksualiteit - Koningin Astridlaan 106 bus 002 - 2800 Mechelen - tel. 015 20 69 68 jeugd.en.seksualiteit@jeugdwerknet.be www.jeugdwerknet.be/jeugd.en.seksualiteit

Flits

Openbaar Kunstbezit is jarig 훽

«Flits» verkeer.

훽

Sinds Weimar Culturele Hoofdstad van Europa is geweest, hebben honderden Klasse-lezers (vaak met heel hun gezin) de stad al bezocht. En over geen enkel reisaanbod lopen er nadien zoveel positieve reacties binnen: «Een verademing en een echte ontdekking!» Ga dit jaar zelf de stad ontdekken. Weimar ligt in de voormalige Duitse Democratische Republiek, op zo’n 500 kilometer snelweg hier vandaan. Het is een kleine, gezellige stad met een bijzonder rijke geschiedenis en veel parken, kleine en grote musea, kerken, cafeetjes, eethuizen, kastelen en paleizen. U bezoekt het woonhuis van Goethe en Schiller, kuiert langs de rivier Ilm, volgt een stadswandeling langs beroemde Bauhausgebouwen, ontdekt klassieke én moderne kunst… Ook in de omgeving wachten talrijke schitterende historische plaatsen. Een beklijvende confrontatie vormt een bezoek aan het voormalige concentratiekamp Buchenwald.

Het aanbod. U verblijft ginder in het voortreffelijke Treff-hotel, kort bij de afrit van de snelweg (ruime kamers, inclusief ontbijt, gratis zwembad, sauna enz.).

U krijgt de volledige Marco-Polo-gids voor de stad én de Weimarcard voor drie dagen gratis openbaar vervoer, kortingen in musea enz. Uw prijs: vijf dagen (vier overnachtingen) voor 160 euro per persoon. Eén kind tot twaalf jaar slaapt gratis op de kamers van de ouders. Dit extra-goedkope aanbod geldt in 2003 tijdens de maanden maart, juli, augustus, oktober, november en december (tot 22 december). Tijdens de andere maanden betaalt u 170 euro per persoon voor vier dagen (drie overnachtingen).

Dit aanbod geldt alleen voor lezers van dit blad. Vermeld het toverwoord Klasse en boek uw reis rechtstreeks bij Transeurope/ Holiday Line op het nummer 050 33 09 90.

Met Arion in wonderland

훽

Sawa dee

Catalogus en aanvraagformulieren 2003-2004 bij Johan De Coninck - departement Onderwijs - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - tel. 02 553 95 70 - www.ond.vlaanderen.be/socrates/ Socrates/Nederlands/Arion.

Hoe is het weer in Lissabon? Met het weerstation van het Vlaams Socrates-Agentschap bent u zelf weerman of -vrouw.

Klasse geeft er vijf cadeau. Mail voor 15 maart naar Klasse-Internationaal - an.declercq@ond.vlaanderen.be. Misschien wordt ù de volgende Weerman of -vrouw van het Jaar.

Terug naar school

Duizend sprookjes en één nacht Wereldpoëzie in Mortsel.

Voor catalogus en inschrijvingen surft u naar www.ond.vlaanderen.be/socrates, de website van het Vlaams Socrates-Agentschap.

Eurosong for kids

훽

Voor alle activiteiten is vooraf inschrijven noodzakelijk.

Neem contact op met Constance Nevens - tel. 089 51 93 43 - constance.nevens@wvc.vlaanderen.be

Werken in het buitenland? 훽

KAREL VERLEYE

Inschrijven kan tot 1 april 2003 - meer info bij www.eurosongforkids.be.

In de pocket

U droomt al jaren van grensverleggend werk, maar u ziet de administratieve rompslomp echt niet zitten. Surf dan naar www.vdab.be/internationaal voor de meest actuele en praktische informatie over werken in het buitenland. Deze website is een coproductie tussen VDAB en European Employment Service (Eures), een netwerk met meer dan 500 euro-consulenten over heel Europa. U verneemt via dit netwerk meer over jobs, leef- en werkomstandigheden en arbeidsmarkt in het buitenland. www.vdab.be - tel. 070 34 50 00 (werkdagen van 8 tot 20 u.)

훽

Wie op zoek is naar een snelcursus «Internationale samenwerking» én die informatie graag dicht bij de hand houdt, kan zich de agenda «Gemeentelijk Internationaal Beleid» aanschaffen. In vijf hoofdstukken maakt deze pocket duidelijk hoezeer de Europese Unie en de internationale context het lokale beleid beïnvloeden én unieke kansen bieden over alle beleidsterreinen heen. U vindt er ook inspirerende voorbeelden van internationale samenwerking door lokale besturen in eigen land of daarbuiten. Een uitgebreide bibliografie, webadressen, overzicht van Vlaamse, Europese en internationale subsidies en fondsen vervolledigen de agenda.

Hebt u vooral interesse voor jumelages? Bestel dan de pocket «Jumelages: van uitwisseling tot samenwerking». Hierin leest u hoe u bestaande jumelages nieuw leven kan inblazen, welke kansen een gemeentelijke uitwisseling creëert voor de lokale economie en het sociaal beleid en welke nieuwe trends in de internationale gemeentelijke samenwerking er zijn. It’s in the pocket.

VVSG-pocket «Gemeentelijk Internationaal Beleid» en «Jumelages: van uitwisseling tot samenwerking» te verkrijgen via info@politeia.be of www.politeia.net.

훽

Laat u van 10 tot 17 maart 2003 onderdompelen in de wereld van de «fantasy» met sprookjes, poëtische vertellingen enz. tijdens het «Achtste Internationaal Vertelfestival» in Landcommanderij Alden Biesen. Twintig professionele vertellers uit vijf landen brengen verhalen voor jong en oud: komisch of griezelig, poëzie, sprookjes, fabels, volksverhalen… Vertellers uit Vlaanderen, Groot-Brittannië, Nederland, Frankrijk, Wallonië en Duitsland vertellen in hun moedertaal.

Tijdens de week kan u er met uw leerlingen terecht. Dit jaar zijn er bovendien workshops voor volwassenen die willen leren vertellen. In het weekend kan u met uw familie erotische vertellingen beluisteren op vrijdagavond, lekker griezelen tijdens de grote vertelavond op zaterdagavond of lunchen-met-verhalen op zondagmiddag. In de namiddag zijn er doorlopend optredens tussen 14 en 18 u. met alle vertellers simultaan in de verschillende zalen.

STICHTING RYCKEVELDE

Jong muzikaal talent in uw klas? Maak hen dan warm voor het eerste «Eurosong for Kids». Jongeren uit vijftien Europese landen zingen op zaterdag 15 november 2003 live vanuit Kopenhagen. De artiesten-in-spe zijn tussen 8 tot 15 jaar en brengen in hun nationale taal eigengeschreven songs.

Jongens én meisjes kunnen inschrijven met pop-, dance- en rapnummers. Ze mogen nog geen platencontract op zak hebben of een commerciële CD uitgebracht hebben. Bovenal: ze moeten de tekst en muziek van hun song zélf schrijven.

TV1 en Ketnet werken samen voor dit allereerste Eurovisiesongfestival voor jongeren. Vanaf mei kan u op Ketnet wekelijks de evolutie zien van de tien geselecteerde kandidaten. TV1 brengt een grootse live-show waarbij de tien jongeren centraal staan.

Ontdek met uw leerlingen van 7 tot 14 jaar de wereldpoëzie in Fort 4 te Mortsel! Van 16 tot 26 juni 2003 kan u deelnemen aan een unieke ontdekkingsreis met poëzie, dans, interactieve tentoonstellingen en doe-ateliers. Een poëzie-happening op wereldformaat, want ook jongeren en kunstenaars uit andere landen nemen deel. Het project staat in het teken van het NoordZuid-gegeven en de wereldcommunicatie: «Kinderen schrijven over de wereld heen».

Kunstenaarscollectief «Koraal vzw - Het Muzische Huis» wil kunstzinnig en creatief werken aan actief en mondiaal burgerschap. Voor een smaakmaker van de Wereldpoëzie-14-daagse kan u op 21 juni 2003 terecht op de Internationale Poëziedag in Fort 4, een speciale dag met toonmomenten van kinderen, optredens en uitwisselingen. Toegang is gratis. Met de klas deelnemen aan de Wereldpoëzie-happening kost 4 euro per leerling, werelddrankje en -hapje inbegrepen.

Koraal vzw - Het Muzische Huis - Henk Mesuere of Jan Koenders - tel/ fax 03 281 10 89 - hetmuzischehuis@yucom.be

훽

Wil u een nascholingscursus volgen en tegelijkertijd de grens over? Met de financiële steun van het Europese programma Comenius kan dat. In elk Europees land zijn er cursussen rond intercultureel onderwijs, aanpak extramuros-activiteiten, buitengewoon onderwijs… Voertaal van de nascholing is meestal het Engels. De cursusduur varieert van één tot vier weken.

Een beurs bedraagt maximaal 1500 euro. Vanaf nu is er geen vaste indieningsdatum meer. U dient 14 weken voor de start van de cursus uw aanvraag in bij het Vlaams SocratesAgentschap. Een voorlopige inschrijving én het akkoord van uw instelling vervolledigen deze aanvraag.

훽

Tiritoemba

LUC DAELEMANS

Bent u als directeur, docent lerarenopleiding of CLB-medewerker intensief bezig met het onderwijsbeleid en wil u informatie en ervaringen over onderwijssystemen uitwisselen met collega’s uit andere Europese landen? Stel u dan kandidaat voor een Arion-studiebezoek en ontdek de wondere wereld van het onderwijs in een ander Europees land.

De Europese commissie betaalt de reis- en verblijfkosten.

Waag uw kans als u nog nooit dergelijke beurs kreeg.

Klasse Internationaal

Win een prijs



Bent u universiteits- of hogeschoolstudent en schrijft u dit of volgend academiejaar een eindwerk over Europa? Doe dan mee aan de «Prijs Karel Verleye» en win een cheque van 1 000, 500 of 250 euro. U stuurt twee exemplaren van uw eindwerk naar Stichting Ryckevelde. Niet-gepubliceerde, Nederlandstalige werken die op een originele manier focussen op «de vergeten factoren» van de Europese eenwording of de relatie van de burger met Europa, krijgen de voorkeur.

De wedstrijd vraagt meer aandacht voor «vergeten dimensies» (cultuur, onderwijs, religie, ethiek…) in de Europese samenwerking. Inschrijven kan tot 1 augustus 2004.

Karel Verleye: met hart en ziel voor Europa

Info bij Stichting Ryckevelde - tel. 050 35 27 20 - www.ryckevelde.be

KLASSE NR.133 29

(advertentie)

(advertentie)

Cultuurgangmakers gezocht 훽 Bent u begaan met kunst en cultuur op uw school?

Organiseert of coördineert u cultuurprojecten of zou u dat in de toekomst willen doen? Canon Cultuurcel zoekt cultuurgangmakers in alle Vlaamse scholen, van kleutertot hoger onderwijs. Surf naar www.canoncultuurcel.be en volg de link «cultuurgangmakers». Schrijf in en ontdek de vele mogelijkheden en voordelen. De gangmakers zijn onze eerste culturele vips en aanspreekpunten voor cultuur op school. De barometer voor een cultureel schoolklimaat!

De eerste 100 leerkrachten ontvangen bovendien een niet te missen cultureel verwenpakket.

Nieuw: Canonwebsite

DynaMo²-studiedag

CANON CULTUURCEL Jan Staes - Dirk Terryn - Jan Luyten Koning Albert II-laan 15 1210 Brussel tel. 02 553 96 63 - fax 02 553 96 75 canon@ond.vlaanderen.be

CANON CULTUURCEL

훽

Wat is Canon Cultuurcel? Wat doet ze? Voor welke Canon-projecten kan u inschrijven? Welke uitgave van Canon Cultuurcel hebt u nog niet? Waar kan u financiële ondersteuning voor uw projecten aanvragen?

Voor deze en andere vragen kan u vanaf 1 maart terecht op de Canonwebsite. U vindt hier alle informatie over Canon Cultuurcel en haar projecten en uitgaven. Een handige zoekrobot brengt u in contact met meer dan 1000 adressen van verenigingen, musea, kunsthuizen en kunstenaars. Én u kan uw eigen initiatieven en schoolprojecten via de site kenbaar maken.

Surf naar www.canoncultuurcel.be en blijf als eerste op de hoogte van kunst en cultuur in onderwijs.

훽

De DynaMo²-studiedag vindt plaats in het Consciencegebouw (op 5 minuten van Brussel-Noord) op 19 maart van 14 tot 17 u. U kan inschrijven via de Canonwebsite www.canoncultuurcel.be of u stuurt een kaartje met uw naam en adres, uw klas en de naam en het adres van uw school naar Canon Cultuurcel - DynaMo²-studiedag - Koning Albert II laan 15 - 1210 Brussel. Wie inschrijft kan deelnemen (tenzij u een tegenbericht ontvangt).

Vlaamse onderwijsdagen

Het volledige Canon-VLOD programma vindt u op www.canoncultuurcel.be en bij uw directie. En alsof dat nog niet voldoende is, kan u ook een kijkje nemen in de Canon-Cultuurbarak waar u een antwoord vindt op elke culturele vraag.

Literaire competentie 2

Centen voor creatieve scholen.

훽

Van 26 tot 29 maart vinden in Flanders Expo Gent de Vlaamse Onderwijsdagen plaats. Deze educatieve beurs is een vakforum voor iedereen in het onderwijs. Met een zeer breed spectrum van activiteiten zoals het beursprogramma, debatten, workshops e.d., is dit het grootste en meest veelzijdige vakgebeuren voor het onderwijs: een oriëntatiepunt waar iedere betrokkene zich grondig kan laten informeren over actuele ontwikkelingen en het nieuwste materiaal. Canon Cultuurcel kampeert vier dagen lang op de VLOD, met twintig verschillende culturele navormingsworkshops en evenveel cultuurprojecten- en methodes, van filmeducatie over theaterbeelden tot mondiale muzische vorming. Zie ook p. 16 in deze Klasse.



Op 25 maart kan u in Nieuwegein (Utrecht, Nederland) deelnemen aan een studiedag rond literair lezen in de lerarenopleiding. Na een soortgelijke studiedag vorig jaar (met 120 lectoren uit de lerarenopleiding) kwam heel wat materiaal tot stand rond zes thema’s: literaire ontwikkeling, genres, praten over lezen, betekenis toekennen aan boeken, vindplaats en aanbod aan boeken en het beoordelen van literaire kwaliteit. Canon Cultuurcel, Stichting Lezen Nederland en het departement WVC (Nederland) bieden 40 Vlaamse lectoren naast een gratis studiedag ook een gratis hotelovernachting aan in Utrecht op 24 maart. Zo kan u de volgende ochtend rustig ontbijten en nadien de studiedag volgen.

POPPUNT

Canon Cultuurcel geeft het startschot voor de elfde editie van het DynaMo²-project. Via DynaMo² krijgt u van Canon Cultuurcel een financiële ondersteuning voor uw projecten in het schooljaar 2003-2004. Of u nu wiskunde, technologie, WO, muziek, talen, wetenschappen of praktijk geeft… breng vakmensen naar uw klas of school en geef samen vorm aan úw idee voor een creatief project. Groene, gezonde, muzische of muzischcreatieve, creatieve, sportieve, bedrijvige, democratische, sociale… projecten, ze komen allemaal in aanmerking voor een ondersteuning van maximaal 2000 euro. Een deskundige jury maakt een selectie uit de voorstellen.

Deze projecten ontvangen een financiële ondersteuning van Canon Cultuurcel, zodat u ze volgend schooljaar kan realiseren. Hoe gaat u praktisch te werk?

1. Ga met een aantal collega’s rond de tafel zitten en bedenk een project. Neem hiervoor de DynaMo²-brochure die vanaf 10 maart in twee exemplaren op uw school ligt bij de hand. Doorblader de brochure en maak kennis met de vijf werkvelden: de bedrijvige, de democratische, de groene, de gezonde en de muzisch-creatieve school.

Bekijk de handige tips en voorbeelden en werk samen uw idee uit. U kan ook surfen naar de DynaMo²-site www.dynamo2.be waarop u alle informatie terugvindt.

2. Zoek een organisatie of kunstenaar die kan helpen bij het uitwerken van het idee tot een project. U vindt meer dan 250 organisaties en kunstenaars in de database op www.canoncultuurcel.be. Een handige zoekrobot helpt u bij het selecteren van een organisatie op uw maat.

3. Vul het aanvraagformulier uit de brochure of het formulier op de DynaMo²-site in.

4. Stuur vóór 15 mei 2003 uw projectaanvraag op.

5. Voor 27 juni weet u of uw project geselecteerd is en hoeveel ondersteuning u krijgt. U krijgt maximum 2000 euro.

6. Vanaf 1 september kan u aan de slag.

7. Voor 15 juli 2004 stuurt u uw evaluatie op. Nadien krijgt u het toegezegde bedrag terugbetaald. Aarzel dus niet en dien uw school- of klassenproject in. Een betere start van het nieuwe schooljaar kan u zich niet wensen.

CANON CULTUURCEL

DynaMo² 2002-2003

훽

U wilt een DynaMo²-project insturen, maar weet niet hoe aan zo’n uitdaging te beginnen? Op 19 maart organiseert Canon Cultuurcel met de steun van alle onderwijskoepels de DynaMo²-studiedag. Naast een bondige, heldere uitleg over het hoe, wat, waar en wanneer van DynaMo² geven leerkrachten u talrijke praktische voorbeelden van gerealiseerde projecten. Tot slot kan u tijdens deze studiedag terecht bij talrijke medewerkers die uw vragen graag beantwoorden.

U schrijft in met een brief of e-mail met uw naam, adres, naam van de opleiding en schooladres naar Canon Cultuurcel studiedag lerarenopleiding - Koning Albert II laan 15 - 1210 Brussel - deanne.durant@ond. vlaanderen.be. U krijgt een schriftelijke bevestiging van uw deelname met reisroute en volledig programma.

Popdag 12 maart 2003 Antwerpen  Zo’n 2000 leerlingen en leraars uit het secundair onderwijs ontdekken elkaars cultuur op de Canon Cultuurcel Popdag op woensdag 12 maart. Schreef u nog niet in? Surf naar www.popdag.be en laat u verrassen door het uitgebreide programma.

Wie graag een zitje reserveert voor de slothappening (‘s avonds) kan ook op deze website terecht.

KLASSE NR.133 31

(advertentie)

Algemeen

훽

De start Hoe begeleid je een beginnende leerkracht als school, als directeur, als collega? Wat geef je hem mee vanaf het eerste moment en hoe help je hem meer opstaan dan vallen? In de nieuwe Impuls leveren schooldirecteurs, onderwijsbegeleiders en beginnende leraren zelf hun bijdragen. Tien artikels voor klas en leraarskamer.

Toeka en Miembo Als kleuters zich minder goed voelen op school, dan kunnen Toeka en Miembo voor de vrolijke noot zorgen.

Toeka wil kleuters helpen hun sociale vaardigheden te ontwikkelen en hun goed gevoel op school. Miembo gaat nog een stapje verder en wil depressies van kinderen voorkomen. Twee programma’s van Leefsleutels, te koop als complete sets of in afzonderlijke componenten (verhalenboek, prentenboek, begeleidersmap, handpop enz.)

Impuls (8 euro, jaarabonnement 4 nrs. 22,31 euro), jg. 33 nr. 2 - uitg. Acco – Brusselsestraat 153 - 3000 Leuven - tel. 016 62 80 00 - fax 016 62 80 01 – uitgeverij@acco.be - www.acco.be

Toeka (complete set 80,34 euro), Miembo (complete set 48,34 euro) - Leefsleutels vzw – Leopoldstraat 95 – 2800 Mechelen – tel. 015 45 94 20 – fax 015 45 94 29 – leefclefs@skynet.be - www.leefsleutels.be

De babbelbox Een hulpmiddel om taal te leren? Studeren zonder hulp van derden? Ruggensteun bij leesproblemen? Het programma ‘M-Reader’ leest teksten uit Word 2000 of recenter voor in feilloos Nederlands (en zeven andere talen): per zin of woord voor woord, in normaal tempo of trager. De teksten brengt u zelf in naar believen, al of niet in groter lettertype.

Spinazie en zo Met Ballade voor Oma’s Kast, versjes om te rappen en slaapliedjes om niet in slaap te vallen krijgt u van Frank Adams een heleboel nieuwe vrolijke versjes voor de kleuters. U kan ze voorlezen, maar even goed samen zingen, dansen, klappen en rappen.

‘Mijn mond eet niet graag spinazie, maar ik wel’ (9,90 euro) - verkrijgbaar in de handel – WPG uitgever – Maarschalck Gerardstraat 2 – 2000 Antwerpen – tel. 03 204 94 00 – fax 03 233 95 69 – boeken@wpg.be

‘M-Reader’ (200 euro) – Educa – Rotsestraat 77 – 8800 Roeselare – tel. 051 21 04 05 – fax 051 22 95 47 – info@educa-site.com - www.educa-site.com

Inclusief Steeds meer ouders van kinderen met speciale onderwijsbehoeften sturen hun kinderen naar het gewone onderwijs. Daar zitten leerkrachten soms met de handen in het haar. Hoe kan een school inclusie concreet vormgeven? U leest het vanop vijf pijlers en met veel praktijkvoorbeelden in ‘Polyfonie in de klas’: de bron van inclusie, prioriteiten bepalen en plannen, leersleutels, mentor- en tutorsystemen, de rol van de ouders…

Een ongewone leraar Dat is de titel van een roman die uitgroeide tot een spirituele sage die heel wat inspiratie gaf aan zoekers van alle leeftijd. Student Dan Millman ziet zijn wereld op zijn kop gezet als hij een oude man ontmoet, die hij Socrates noemt. Met deze mentor gaat hij op stap. Inspiratie voor de ongewone leraar in u?

‘Polyfonie in de klas’ (22,20 euro) - verkrijgbaar in de handel – uitg.

Acco – Brusselsestraat 153 - 3000 Leuven - tel. 016 62 80 00 - fax 016 62 80 01 – uitgeverij@acco.be - www.acco.be

‘Een ongewone leraar’ (12,50 euro) – verkrijgbaar in de handel – Standaard Uitgeverij – Belgiëlei 147a – 2018 Antwerpen – tel. 03 285 72 00 – fax 03 285 72 99 – www.standaard.com

Vlinders in je buik zijn leuk, maar je verliest er soms het hoofd bij.

Dat is de gedachte achter een nieuwe brochure over veilig vrijen voor jongeren. Gratis op te pikken in de kantoren van de Onafhankelijke Ziekenfondsen, net als andere brochures over gezondheid en opvoeding. U vindt een overzicht op de website. Ook bij andere ziekenfondsen vindt u geregeld nieuwe brochures rond welzijn en gezondheid.

Secundair onderwijs

‘Vlinders in je buik? Veilig verliefd…’ – Info: Sandrine Vandermaesbrugge – Sint-Huibrechtsstraat 19 – 1150 Brussel – tel. 02 778 92 11 – fax 02 778 94 04 – gvo@mloz.be - www.mloz.be/gvo

Een andere jungle Nobelprijswinnaar Rudyard Kipling (‘Het jungleboek’) was tijdens WO I legerofficier. Hij stimuleerde veel jongeren om aan het front te gaan vechten.

Zo ook zijn zoon, hoewel het leger de jongen met zijn zwakke gezondheid niet wou. John Kipling sneuvelde bij zijn eerste opdracht. Pas in 1992 werden zijn stoffelijke resten teruggevonden.

Kipling had de verkeerde keuze gemaakt. Een spannend verhaal van Geert Spillebeen die een tijdsbeeld schetst van de Britse samenleving in de ‘upper class’ honderd jaar geleden.

Misrekend Leerstoornissen zoals dyslexie of dyscalculie beïnvloeden leerlingen op latere leeftijd. Dat blijkt uit cijfers in Nederland en Vlaanderen. Hoe gaat u om met leerlingen die struikelen over woorden en sommen? Het verslagboek van het Congres Dyslexie en Dyscalculie gaat met onderzoeksartikels in op oorzaken en gevolgen, maar reikt ook remedies aan: concrete begeleidingsprojecten, strategietraining bij aanvankelijk rekenen, hulp voor rekenzwakke kleuters, behandeling van dyslexie binnen de school.

‘Dyslexie en dyscalculie: ernstige problemen in het leren lezen en rekenen’ (22,50 euro) - verkrijgbaar in de handel – uitg.

Acco – Brusselsestraat 153 - 3000 Leuven - tel. 016 62 80 00 - fax 016 62 80 01 – uitgeverij@acco.be - www.acco.be

Basisonderwijs

훾

Indiana Jones Gaan alle archeologen tewerk zoals Indiana Jones?

Zo nee, wat doen deze tijdsdetectives dan wel? Welke dateringstechnieken gebruiken ze? Wat doen ze met een gradiometer? Hoe werken ze onder water? Veel vragen waar de Coronagids ‘Archeologie’ in tekst en beeld op antwoordt: technieken en praktijkvoorbeelden uit de piramiden, Pompeii, Kenia. Ontdekkingsvoer voor de derde graad.

‘Archeologie, de studie van ons verleden’ (11,50 euro) – verkrijgbaar in de handel – Agora Uitgeverscentrum – Ninovesteenweg 24 – 9320 Erembodegem – tel. 053 78 87 00 – fax 053 78 26 91 – info@agorabooks.com - www.agorabooks.com



‘Kiplings keuze’ (10,95 euro) – verkrijgbaar in de handel - uitg. Altiora-Averbode - Abdijstraat 1 - Postbus 54 - 3271 Averbode - tel. 013 78 01 36 - fax 013 78 01 83 averbode.publ@verbode.be - www.averbode.be

Hoger onderwijs



Human resource management Human resource management (HRM) gaat vandaag over personeelsadministratie, verloning, medewerkers motiveren, organiseren, groeien en ontwikkelen. Herkenbare zaken? Docent Alex Vanderstraeten (Hogeschool Gent) benadert HRM theoretisch vanuit vier dimensies en praktisch met hoofdstukken over onthaal en introductie van personeel, loopbaanontwikkeling, medewerkers evalueren, interne communicatie, samen leren.

‘HRM in social profit- en publieke organisaties’ (27,27 euro) - verkrijgbaar in de handel – Standaard Uitgeverij – Belgiëlei 147a – 2018 Antwerpen – tel. 03 285 72 00 – fax 03 285 72 99 – www.standaard.com

Op kot Zelfstandig worden en jezelf ontdekken in de flamboyantste biotoop van het leven. Anders gezegd: student zijn en op kot gaan. Terwijl het eten aanbrandt, cirkelen Nina, Judith, Laura, David, Karim en Bo rond zichzelf en hun keuzes, hun jonge verleden, hun aspiraties. Een bruisend relaas gekruid met de verrassingen van een verhaal, op het lijf van jongeren geschreven. Dat is ‘Op Kot’ van Marita De Sterck (12,50 euro).

Verkrijgbaar in de handel – Querido/WPG uitgever – Maarschalck Gerardstraat 2 – 2000 Antwerpen – tel. 03 504 94 00 – fax 03 233 95 69 – boeken@wpg.be

KLASSE NR.133 33

(advertentie)

Algemeen

훽

Duurzaam consumeren

Kopen met je kop Aan de hand van voorbeelden uit de leefwereld van jongeren (gsm, kleding, drank enz.) introduceert deze tentoonstelling thema’s als duurzame ontwikkeling, ecologische voetafdruk, kritisch consumeren en productlabels. Uw leerlingen (12-18 jaar) kunnen er onze westerse levensstijl vergelijken met arbeidsomstandigheden en milieuaspecten in «het zuiden». Ze merken niet alleen de keerzijde van onze consumptiegewoontes, maar krijgen meteen ook positieve alternatieven voorgeschoteld van sociaal, ecologisch en economisch verantwoorde projecten en producten. Een televoting-quiz, een debat, een scan-oefening, de eigen voetafdruk berekenen… stimuleren uw leerlingen om deze zaken zoveel mogelijk zelf te ontdekken.

Permanent aanbod

Het museum zelf is gratis toegankelijk. Op www.museum.antwerpen.be vindt u meer info over het educatieve aanbod, u kan er zelfs materiaal afhalen.

Openluchtmuseum voor Beeldhouwkunst Middelheim - Greet Stappaerts - Middelheimlaan 61 - 2020 Antwerpen - tel. 03 827 15 34 - greet.stappaerts@cs.antwerpen.be www.museum.antwerpen.be

Basisonderwijs

OPENLUCHTMUSEUM MIDDELHEIM

Openluchtmuseum Middelheim Leerkrachten, leerkrachten-in-opleiding en schoolgroepen kunnen steeds terecht in het Openluchtmuseum Middelheim voor allerlei workshops en thema-rondleidingen.

Begin maart start bijvoorbeeld een workshop «steenbewerken», begin april een workshop «installaties bouwen». Leerkrachten-in-spe volgen ateliers rond «leren kijken naar kunst» of «rondleidingen op kindermaat».

Leerlingen vanaf de derde kleuterklas kunnen via allerlei actieve rondleidingen en creatieve ateliers het museum en verschillende aspecten van de beeldhouwkunst leren kennen.

Geleide bezoeken zijn mogelijk. Op zaterdagnamiddag 15 maart, Dag van de bewuste consument, is de tentoonstelling vrij toegankelijk voor iedereen. Meer info en reservaties bij Provinciaal Instituut voor Milieu Educatie - Mechelsesteenweg 365 - 2500 Lier - tel. 015 31 95 11 - info@pime.provant.be - www.pime.be

Pic-niccen tussen beeldhouwkunst?

De sneltrein ➜ Gentle reminders: hedendaagse edelsmeedkunst door Antwerpse

훾

studenten: 1/3 tot 27/4.

Actieve rondleiding

Zilvermuseum Sterckshof - Hooftvunderlei 160 - 2100 Deurne tel. 03 360 52 50 - info@sterckshof.provant.be - www.sterckshof.be

Guus is zoek Al zingend trekt u met uw kleuters door het museum.

Stripfiguurtje Guus en een gids nemen u mee naar het verleden. Achtergrondgeluiden brengen uw leerlingen in de juiste sfeer. Tijdens een bosspel valt Guus in een diep gat en komt weer tevoorschijn… in de oertijd. Wat staat hem allemaal te wachten? Hoe geraakt hij terug thuis?

Uw leerlingen helpen hem, via allerlei opdrachten (de omgeving verkennen, een verkleedpartij, een tent bouwen, op mammoetjacht gaan…), weer terug naar onze tijd.

➜ Il Campiello: 14 en 17/3 om 13.30 u.: twee matineevoorstellingen van deze komedie van Carlo Goldoni voor laatstejaars secundair onderwijs. Zie ook vorige Klasse, p. 26.

Vlekho Studententheater - Ann Van Tricht - Koningsstraat 336 1030 Brussel - tel. 02 221 12 11 - pvermoor@vlekho.wenk.be

➜ Het Antwerps uiltje: 18/3 tot 8/6: expo rond de oudste gekende Antwerpse uilenbeker (1548/49).

Zilvermuseum Sterckshof - Hooftvunderlei 160 - 2100 Deurne - tel. 03 360 52 50 - info@sterckshof.provant.be www.sterckshof.be

«Guus is zoek» duurt één uur en kost 40 euro voor max. 12 leerlingen van 4 tot 7 jaar. Kinderen tot 6 jaar hebben gratis toegang; voor kinderen vanaf 7 jaar betaalt u 1,25 euro.

Provinciaal Gallo-Romeins Museum - Kielenstraat 15 - 3700 Tongeren - tel. 012 67 03 40 - pmathei@limburg.be - www.limburg.be/gallo

➜ Cursus voor leerkrachten: 15-22-29/3: hoe een museumbezoek met de klas ín de klas efficiënt voorbereiden.

Museum voor Schone Kunsten - Citadelpark - 9000 Gent - tel. 09 240 07 37 ZILVERMUSEUM STERCKSHOF

Studienamiddag

Museumkoffer Een museumbezoek met uw leerlingen kleuteronderwijs bestaat uit twee delen. Met de nieuwe «Museumkoffer» kan u het bezoek in de klas voorbereiden. Enkele dagen later volgt een geleid bezoek (75 min.) door de museumcollectie.

Op zaterdag 1 maart (13.30 tot 16 u.) kunnen snelle inschrijvers deelnemen aan een studiedag over deze museumkoffer. U krijgt er meteen ook tips bij voor de creatieve verwerking van uw museumbezoek achteraf in de klas. Deelnemen aan de studiedag kost 10 euro.

Jonna vzw - Aarschotsesteenweg 155 - 3012 Wilsele - tel. 016 44 80 19 - jonna@digilife.be

➜ Schilderijgeheimen/Theater in het museum: 6/3: schilderijen komen tot leven tijdens een speciale dag voor 8-12-jarigen (reservatie verplicht; 8 of 5,50 euro per kind).

Museum voor Schone Kunsten - Regentschapsstraat 3 - 1000 Brussel - tel. 02 508 34 50 - www.fine-arts-museum.be

Seks en relaties

«Goede minnaars, de intieme carrousel over seks en relaties» draait tot 17 augustus. Gentse scholen mogen gratis langskomen, schoolgroepen van buiten Gent betalen 0,50 euro per leerling.

Schoolmuseum Michel Thiery - Sint-Pietersplein 14 - 9000 Gent - meer info bij sensoa/CGSO Trefpunt - tel. 03 238 68 68 - boris.cruyssaert@sensoa.be - www.sensoa.be

De Munt - Muntplein - 1000 Brussel - tel. 02 229 13 37 - a.jungers@demunt.be

theaterfestival voor en door jongeren, met groepen uit Libanon, Litouwen, Italië, Engeland en Vlaanderen.



Goede minnaars De levensgrote carrousel «Goede minnaars» handelt over aspecten van seksualiteit waar jongeren mee bezig zijn: mythes, versier- en verknaltips, seks in taalgebruik, eerste hulp bij seks en relaties en lichamelijke veranderingen. Ook sociale invloeden, zwangerschap, anticonceptie, waarden en normen, SOA, ongewenste intimiteiten, seksueel misbruik, nieuwe relatievormen… komen aan bod. Via werkbladen en beschikbaar materiaal kan u ter plaatse of in de klas seksualiteit van jongeren bespreekbaar maken.

muziekfestival (Afrikaanse jazz, hedendaagse opera, wereldcreaties…) voor jongeren tot 28 jaar - met gratis opendeurdag op 22/3.

➜ Youth on Stage: 3 tot 7 maart: internationaal

Museum voor Schone Kunsten - Citadelpark - 9000 Gent - tel.

09 240 07 37

Secundair onderwijs

➜ Take a note - Festival@opera: 21-23/3: driedaags

«als alle ander fogels sin thoe neste so is min flige beste»

➜ Aqua ter Krachten - Wessel di Wesselli: 1 tot 23/3: multimediale exp(l)ositie over de kunstwerken en uitvindingen van deze filosoof/(meta)fysicus/kunstenaar. Met debatten, workshops, poëzie enz.

CC Sint-Andries - Sint-Andriesplaats 24 - 2000 Antwerpen - tel. 03 260 80 50 - ccandries@cs. antwerpen.be - cultuur.antwerpen.be/ccandries

➜ Op zoek naar een boeiende bestemming voor een schooluitstap? U kan een dagje naar het bedreigde dorpje Doel tijdens de week van 17 tot 21 maart, met begeleid bezoek aan havenwerken, plaats van het nieuwe dok (dwars door de dorpskern), natuurgebied Saeftinghe, kerncentrale, Scheldepolderboerderij enz. Een lespakket is beschikbaar.

Rudi Van Buel - Engelsesteenweg 80 - 9130 Doel - tel. 03 575 88 11 (na 18 u.) doel_forever@belgium-mail.com KLASSE NR.133 35

(advertentie)

Algemeen

훽

➜ Mode creatief onderwijs: de vernieuwingen in het Vlaamse modeonderwijs op kruissnelheid: 11/3 in «Montil», Affligem.

➜ 1ste contactdag Limburgs Natuur- en Milieueducatief Netwerk (Limnet): 15/3 in LUC, Diepenbeek.

Mode Creatief Onderwijs - Liesbet Kenens - tel. 014 42 45 52

Limnet - Het Groene Huis - Domein Bokrijk - 3600 Genk - tel. 011 26 54 63 - limnet@limburg.be - www.limburg.be/ LIMNET/

➜ Schrijven in de winter - basiscursus creatief schrijven: 3 tot 7/3 in Kessel-Lo. Stichting-Lodewijk de Raet - Ellen Panne - tel. 02 240 95 02 - ellen@stichtingderaet.be - www.stichtingderaet.be

➜ Verinnerlijke onderdrukking - workshop voor holebileerkrachten, door Majo Van Ryckeghem: 21/3 in Het Roze Huis, Antwerpen.

Hommeles - tel. 03 322 29 31 - hommeles@tiscalinet.be - surf.to/hommeles

➜ Ouders en kinderen in een nieuw samengesteld gezin: 18/3 en 1/4 in Antwerpen.

Vormingscentrum Samen - Dennenlaan 4 - 2980 HalleZoersel - tel. 03 385 33 61 - samen.vzw@worldonline.be - www.samen.be

➜ Behoren vrouwen tot het verleden? Over «vergeten» vrouwen en vrouwvriendelijke geschiedschrijving: 1522-29/3.

Volkshogeschool Elcker-Ik vzw - Martelaarslaan 402 - 9000 Gent - tel. 09 232 28 32 - elcker-ik@pandora.be

➜ Natuur- en milieueducatie in Vlaanderen: theoretische en praktische omkadering: 15/3.

VUBrussel - vakgroep Menselijke Ecologie - Laarbeeklaan 103 - 1090 Brussel - tel. 02 477 42 82 an.verspecht@vub.ac.be

Basisonderwijs

훾

➜ Gelijke kansen in het basisonderwijs: 7/5 in het Open Onderwijshuis, Antwerpen.

Twaalfde dialoogdag met discussieforum (nu al actief) en bijhorend boek.

Vzw DIROO - Vitsdam 6 - 2880 Bornem - tel. 03 899 22 01 - www.diroo.be («dialoogdagen»)

➜ Zelf natuur- en milieueducatieve activiteiten begeleiden: Kriebelbeesten (tweede en derde graad; 7/5); Bomenwandeling (derde graad; 21/5).

NMEC De Helix - Hoogvorst 2 - 9506 Grimminge - tel. 054 31 79 62 - dehelix@lin.vlaanderen.be

➜ Denk- en discussiedag Musea en onderwijs: 12/3 in Huis van Alijn, Gent.

Het Huis van Alijn - Kraanlei 65 - 9000 Gent - tel. 09 269 23 50 - huis.alijn@gent.be

Secundair onderwijs



➜ Welbevinden en doorstroming van leerlingen klassieke talen: 19/3 in De Pleinschool, Kortrijk.

Vereniging van Leerkrachten Oude Talen - Joeri Facq - Naastveldstraat 140 - 9160 Lokeren - tel. 09 348 54 55 - joeri.facq@vlot-vzw.be - www.vlot-vzw.be

➜ Zelf natuur- en milieueducatieve activiteiten begeleiden: Biotoopstudie van het bos (eerste graad; 23/4); Wateronderzoek (tweede graad; 7/5); Landschapsstudie (eerste graad; 7/5).

NMEC De Helix - Hoogvorst 2 - 9506 Grimminge - tel. 054 31 79 62 - dehelix@lin.vlaanderen.be

➜ Hoogbegaafde leerlingen in het secundair onderwijs: 23-30/4 en 14/28/5.

Centrum voor Begaafdheidsonderzoek - Het Brantijser - Sint-Jacobsmarkt 9-13 - 2000 Antwerpen - corine.vermeu len@ufsia.ac.be - u kan op eenvoudige aanvraag drie maal per jaar een gratis nieuwsbrief via e-mail ontvangen rond recente ontwikkelingen en nieuwigheden voor de opvang hoogbegaafde jongeren

➜ Studiedag WIVO: Van toetsen naar evalueren - alternatieve evaluatie als hefboom naar zelfstandig leren: 18/3 in TPC, Antwerpen.

Werkgroep Informatie Vernieuwing Onderwijs - Lessius Hogeschool - Peter Meyvis, hoofd Lerarenopleiding - Korte Nieuwstraat 33 - 2000 Antwerpen - peter.meyvis@lessius-ho.be

Pisa 2003 Een map vol voorbeelden van testitems van het Programme for International Student Assessment (Pisa) valt omstreeks deze tijd in uw school binnen. In 2003 meet de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) weer in meer dan dertig landen de leerprestaties van vijftienjarigen in leesvaardigheid, wiskundige en wetenschappelijke geletterdheid. Het vorige onderzoek gebeurde in 2000 en daar komen de voorbeelden uit. (Zie ‘De score van Pisa’, www.klasse.be/kvl/122/36.) Pisa doet ook navraag naar vakoverschrijdende leerdoelen: houding tegenover levenslang leren, probleemoplossende vaardigheden, vertrouwdheid met ICT, houding tegenover zelfgestuurd leren… In 2003 meet Pisa probleemoplossen nog uitdrukkelijker.

De items hierover in de map zijn nieuw.

Pisa test vaardigheden in een min of meer reële situatie. Een item bevat telkens een tekst, een tekening, een grafiek… Dan volgen enkele vragen of opdrachten. Leuk en gemakkelijk lesmateriaal voor lessen Nederlands, wiskunde, wetenschappen…

Alle resultaten tussen scholen en landen vergelijken levert interessante gegevens op.

Onderzoekers van de Vakgroep Onderwijskunde van de Universiteit Gent geven ook feedback aan alle scholen die deelnemen.

De Afdeling Begroting en Gegevensbeheer van het departement Onderwijs coördineert.

Programme for International Student Assessment. Voorbeelden van testitems (2002) - Inge De Meyer, Hilde De Vos, Luc Van de Poele (red.) - departement Onderwijs/Universiteit Gent - contactpersoon: Inge De Meyer - Vakgroep Onderwijskunde - Universiteit Gent - tel. 09 331 29 66 - inge.demeyer@rug.ac.be

➜ Engels: An Englishman’s views on and experiences of learning and teachning foreign languages (12/3); Geschiedenis: Israël-Palestina: een onmogelijke vrede?: 15/3; Nederlands: Hoe de tijger werd gedood met een kokosnoot - vertellen en eerste en tweede graad SO: 12/3; Recht: Internationaal Verdrag van de Rechten van het Kind en de opdrachten en werking van het Kinderrechtencommissariaat (12/3).

UFSIA - Centrum voor Didactiek - Het Brantijser - Sint-Jacobsmarkt 9-13 - 2000 Antwerpen - tel. 03 220 46 81 & 82 - danielle.da niels@ua.ac.be - miet.oost@ua.ca.be - www.ufsia.ac.be/IDEA/CVD/

➜ Materialenweek: 10-12-13/3.

Vormingsmateriaal rond drugspreventie, relaties en seksualiteit, alleen gaan wonen, Aidspreventie, weerbaarheid, budgetteren…

JAC Brugge - afdeling CAW De Poort - Kleine Hertsbergestraat 1 8000 Brugge - tel. 050 33 83 06 - caw.depoort.jac@steunpunt.be

➜ Zijn historici goede heelmeesters? De omgang met het oorlogsverleden (WO II) in de lespraktijk van het secundair onderwijs: 22/3 in Huis van de Parlementsleden, Brussel.

CEGES/SOMA - Chantal Kesteloot - tel. 02 287 48 11 - chantal.ke steloot@cegesoma.be

➜ Relationele en seksuele vorming: Werken met de map «Goede minnaars» (10-17-24-31/3); Hulp bij ongewenste zwangerschap (26/3); Seksualiteitsbeleving, relaties, bij allochtone jongeren van de tweede generatie (24/4); Het abc van de soa (30/4); Hanteren van moeilijkheden bij het werken met groepen (5-6/6).

Vormingscentrum Jos van Ussel - sensoa Gent - Meersstraat 138D - 9000 Gent - tel. 09 221 07 22 - cgso@pandora.be - www.cgso.be

➜ Week van de Energie: 14-21/3.

Projectweek rond energie, met tentoonstelling rond alternatieve energiebronnen, reizende tentoonstelling van NIRAS, debatavond enz.

PISO Tienen - A.Dierickx - Alexianenweg 2 - 3300 Tienen - tel. 016 81 45 11 - adierick@vl-brabant.be

➜ Studientag Deutsch: 20/3.

Computer in de lessen Duits, nieuwe Duitse film, praktische didactische tips en woordenschatuitbreiding via pc - middagmaal en koffietafel inbegrepen.

Katholieke Hogeschool Limburg - departement Handelswetenschappen-Bedrijfskunde - Universitaire Campus - 3590 Diepenbeek - tel. 011 23 08 90 - susan.billen@hb.khlim.be

➜ Hedendaagse Israëlische dans: 26/3.

CVV Parnas vzw - Katrien De Cuyper - Stationsstraat 301 - 1700 Dilbeek - tel. 02 463 02 04 - cvv_kdecuyper@hotmail.com

Vivre le français en classe



Op donderdag 13 maart kan u deelnemen aan een studiedag annex infobeurs rond «Vivre le français en classe - Levende lessen in een levende taal». Traditionele thema’s als ICT, motivatie, evaluatie enz. ontbreken uiteraard niet, maar er is ook ruimte voor minder voor de hand liggende onderwerpen, zoals «la cuisine virtuelle» of «Approche ludique de la langue» (rond educatieve spellen).

De studiedag vindt plaats in het departement Lerarenopleiding Ledeganckstraat van de Hogeschool Gent, op donderdag 13 maart.

Deelnemen kost 25 euro. Inschrijven kan tot 26 februari bij Belgische Vereniging Leraren Frans van de Vlaamse Gemeenschap vzw - Carine Dejonge - E. de Turcqplein 2 - 9032 Wondelgem - tel. 09 253 25 75 of online op www.bvlf.org.

Daar vindt u ook alle info.

KLASSE NR.133 37

LUC DAELEMANS

«Op deze bank zaten we vroeger apart.» Het team: 12 leerlingen en 3 leerkrachten. Wie is wie?

De kliek is weg «Hier troepten vroeger alle migrantenjongens Tolken samen.» Alexander (21, 7de jaar glasinstru- «We willen iedereen de verschillen, maar mentenbouw) wijst naar een lege bank op vooral ook de gelijkenissen tussen de verde speelplaats van het Koninlijk Technisch schillende culturen duidelijk maken», legt Atheneum in Mol. «Een kliek die je haast Tinne (18, 7de jaar kantoor) uit. Zij is één niet durfde benaderen. Ze praatten dan ook van de twaalf vertrouwensleerlingen van de meestal Turks onder elkaar. Met de intercul- raad. «Veel jonge allochtonen durven niet turele raad stelden we een reglement op dat naar een leerkracht stappen als ze racistiNederlands spreken tijdens de speeltijd promoot. sche opmerkingen krijgen in de klas», vertelt Nu is de wrevel grotendeels verdwenen.» De Ekrem (19, 5de jaar elektrische installaties). raad bemiddelt al drie jaar bij culturele con- «Ze nemen veel sneller een oudere medeflicten op school. Hij kwam er op initiatief leerling in vertrouwen. In samenspraak met van Musso Ganic, leerkracht de leerkrachten lossen we technische vakken, zelf van «Vroeger waren dan het probleem op en allochtone afkomst. «Ik wilde delen we eventuele straffen vermijden dat een ruzie op we vreemden uit.» De raad zorgt ook de speelplaats zou uitgroeien voor elkaar» voor opvang van nieuwe tot een conflict op de hele anderstalige leerlingen of school. Leerkrachten en leerlingen werken hier tolkt op ouderavonden. «Daardoor is ook het samen aan preventie van probleemgedrag.» engagement van de allochtone ouders groter geworden», zegt leerkracht opvoedkunde Chris Houben, die samen met chemieleraar

Jos Fraiponts de raad begeleidt. «Zij voelen zich nu meer betrokken bij het beleid van de school.»

Honger «Elkaars cultuur leren kennen doe je niet enkel binnen de vier muren van het klaslokaal», zegt Tinne. «Ik kom nu ook vaker bij mijn Turkse en Marokkaanse vrienden over de vloer. De baklava smaakt er heerlijk.» Tijdens de ramadan richtte de raad twee aparte eetruimtes in op school. «Om de vastende moslims niet te veel in verleiding te brengen», verklaart Ekrem. Alexander heeft uit solidariteit ook een hele dag niet gegeten.

«Honger dat ik had!» Binnenkort gaan hij en Ekrem samen naar Moskou om hun team te vertegenwoordigen op een internationaal congres van vertrouwensleerlingen. «Vroeger waren we vreemden voor elkaar, nu zijn we vrienden geworden. Je kan er van op aan dat we kleur zullen brengen in het Kremlin!»

Vier teamtips uit Mol

Het team

➜ Maak multiculturele problemen op school bespreekbaar. ➜ Vertrouw in de kracht en verantwoordelijkheidszin van jongeren.

➜ Hoe kunnen leerkrachten die samenwerken het verschil maken? In ‘Het Team’ vindt u elke maand een schoolvoorbeeld. Teams per vak en over de vakken heen, teams voor een thema of project, teams met ouders of leerlingen. Samen school maken heet dat.

➜ Zet leerlingen in als adviseurs, gesprekspartners of uitvoerders bij leerlingenbegeleiding.

➜ Zit u volgende maand op de bank? Schrijf of mail naar Klasse – Het Team – Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel – fax 05 553 96 85 – red.leerkrachten@klasse.be

➜ Respecteer ieders eigenheid.

Het verhaal van dit team lezen uw leerlingen ook in Maks! (nr. 24 p. 39) KLASSE NR.133 39

«VOOR ONS GEEN YETIKIPPEN» «We hebben in onze schooltuin net een poel aangelegd», zegt Freya De Meester van De Loods in Gent. «Dat is het terrein van enkele knaagdieren. Voor de Yetikippen hebben we geen plek. De dertig scholen die wel een koppel kippen binnenhaalden zullen daar zeker plezier aan beleven. Ik haalde een veel groter beest in de klas: de Yetiredactie! Mijn leerlingen zijn zo al gebeten door het blad. Nu zijn ze er helemaal gek van. Stel je voor: met de Yetiredactie en een fotograaf op tocht naar hún lummelplek, langs hún jeugdhuis. Een maand lang Yetiklas zijn is hard werken. De teksten voor de Kinga Worldpagina maken is echt wel moeilijk. Maar ik geniet nu nog van het enthousiasme van mijn klas.»

Yeti is Klasse voor Tieners (10-12 jaar). Elk nummer wordt o.a. gemaakt door een andere klas. Bezoek hen op www.yetiworld.be

W!N

WIN UW REIS

Een reischeque van 1 000 euro voor wie de «naam» vindt aan de hand van deze drie tips: Win een reischeque van duizend euro voor een citytrip naar keuze! Zoek daarvoor één bekende naam aan de hand van deze drie tips.

Het beroemdste schilderij van Rembrandt.

Spitsbroer en zielezuster van de melkboer.

Streng voor idolen.

Stuur de oplossing (één «naam») vóór 12 maart naar Klasse - Win uw reis - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel secr.leerkrachten@klasse.be - U vindt het juiste antwoord vanaf 17 maart op www.klasse.be/winnaars

KLASSE VOOR OUDERS: NEW LOOK Het nieuwste nummer van Klasse voor Ouders al uitgedeeld? Het blad telt vanaf nu 12 in plaats van 8 bladzijden. Het heeft een magazinelook met duidelijke rubrieken. In de ‘Thuis’-bladzijde gaat het over de opvoeding thuis en de link met de school. In de ‘School’-rubriek neemt het blad de ouders mee naar de klas en achter de schermen van onderwijs. De vernieuwde nieuwsrubriek probeert snel in te spelen op de onderwijsactualiteit. Voorts is er de helprubriek voor ouders en ruimte voor realistische reportages over ouderparticipatie op school.

Wetenschappelijk onderzoek (Universiteit van Gent – KULeuven) toont aan dat 63 procent van de ouders Klasse voor Ouders altijd leest. 32 procent doet dat soms, 5 procent leest het blad nooit.

Uitvoerig feedbackonderzoek met de lezers (schoolpoortgesprekken, straatenquêtes, workshops) toont aan dat ouders het blad typeren als grondig, ernstig, jong, verrassend en actief. Ouders appreciëren vooral de inhoud en de klare en duidelijke taal. 85 procent van de lezers herkent zich heel goed in het blad. Klasse voor Ouders is nu één van de grootste bladen in Vlaanderen: 705 000 exemplaren per maand. Deze brug tussen school en thuis is een unicum in Europa.

U kan meelezen op www.klasse.be

LIEVEN VAN ASSCHE

HONDERDDUIZEND BEZOEKERS «Volgende week trekken we op stadsklassen naar Brussel. Drie dagen stadssafari met een vijfde leerjaar, dat vraagt de nodige voorbereidingen», vertelt juf Bernadette Peckstadt van De Bron in Lovendegem. «Internet helpt ons aardig op weg naar interessante hoofdstedelijke plekjes. Op de agenda staat ook een flitsbezoekje aan Klasse. Mijn leerlingen bestoken sinds kort de redactie met mails om alles te regelen.» Het is dan ook geen toeval dat klas 5A in januari ‘de honderdduizendste bezoeker was op www.klasse.be: een record en een prijs! Juf Bernadette: «Onze school heeft sinds september 2002 een internetaansluiting. Ik heb me meteen ingeschreven voor een cursus webdesign. Een eigen klassite was een van mijn goede voornemens dit schooljaar.» Maar ze nuanceert ook: «Hoewel ik internet gebruik voor lesvoorbereidingen, blijft de bibliotheek voor mij toch een volwaardige informatiepartner.»

Bernadette Peckstadt: «Mijn leerlingen bestoken de Klasse-redactie met mails.»

40 KLASSE NR.133

Janien Huysmans: «Die kaart hang ik boven mijn bed.»

MET BUBBELS, ZONDER HOKJES

Elke maand stopt de Grote Champagnefles ergens waar de sticker ‘Een mens met klasse’ hangt. Volgende keer bij u?

KLASSE

«Ik ben blij dat ik deze mensen met klasse mijn collega’s mag noemen», zegt Tina Vertommen van het Centrum voor Basiseducatie aan de Ruelensvest in Leuven. «De leraren in ons centrum - ‘educatieven’ eigenlijk, de basiseducatie valt niet onder het reguliere onderwijs - werken elke dag tijdens hun lessen Nederlands voor anderstaligen met respect, toewijding en geduld om bruggen te slaan naar andere culturen.» «Pesterijen, strijd, jaloezie… kennen we hier niet», beaamt haar collega Chris Weltens. «Misschien is er geen hokjesmentaliteit doordat wij hier elke dag van de week rond de tafel samen lessen voorbeiden. Aparte bureaus hebben we niet. We geven al ons lesmateriaal door en gaan ook in elkaars lessen op bezoek.» «In een ASO-school verging het me niet zo goed als hier», zegt Katleen Van Impe. «Hier stap ik met plezier mee in die geëngageerde sfeer.» «Vorig jaar waren er wel enkele strubbelingen toen het aantal leerlingen sterk toenam en daardoor ook de werkdruk», vertelt Els Verlinden. «We gingen een hele dag samenzitten en hebben het uitgepraat en opgelost.» «Er is een sfeer van respect voor mensen, wat ook hun diploma, taal of cultuur is», besluit Tina Vertommen en ze drinkt nog een slok uit de koffiemok met de zelfklever ‘Een mens met klasse’. Op de foto ruilde ze de mok - net als haar collega’s - voor een glas champagne.

Tina Vertommen bij de champagne in het leraarslokaal: «We slaan met plezier bruggen naar andere culturen.»

MEESTER BART, DE ONVERSAAGDE «Ik ben al veertien jaren bezig met fantasy, meer bepaald met rollenspellen», demonstreert Bart Baplu, leerkracht in het eerste leerjaar in het Heilig Hart Instituut in Schoten. «Je kan dat in het eerste leerjaar doen met kabouters rond een milieuthema, maar even goed met jongeren in een volledig uitgewerkt scenario.» In fantasy rollenspellen geven de deelnemers gestalte aan een strijder, elf, dwerg, tovenaar enz. Een spelleider leidt ze door een avontuurlijk scenario dat doet denken aan Lord of the Rings of Harry Potter. Alleen door te overleggen, problemen op te lossen en goed samen te werken raken de leerlingen heelhuids door het avontuur. De link met de domeinen van zorgverbreding en vakoverschrijdende eindtermen is nooit ver weg. De problemen kunnen met alle vakken te maken hebben: rekenraadsels, communicatieopdrachten, natuurexploratie enz. Bart Baplu gaf dan ook graag zijn fantasy-knowhow door aan 25 collega’s tijdens de studiedag ‘Fantasy in de klas’ van 22 januari jl. Daar kwamen 130 leerkrachten op af. Nog eens 1 200 leerkrachten waren bij de gelukkigen in Ring met Klasse, vijf exclusieve visies van The Two Towers, filmdeel 2 van The Lord of the Rings. Een speciale filmfiche voor leerkrachten kan u krijgen bij een Kinepolis in uw buurt. Of vraag er meteen de complete Kinescolabox, die u nog meer hints geeft voor film in de klas.

KLASSE

LUC DAELEMANS

NIEUWJAARSCONCERT? Ontroerend waren de vele brieven van enthousiaste collega’s die hun schoolteam nomineerden om «Het nieuwjaarsconcert met Klasse» naar hun school te halen. Er kon echter maar één winnaar zijn. Dat werd de Basisschool Ter Ham in Steenokkerzeel. Tijdens het concert en de receptie werden zij bovendien verrast door journalisten en cameraploegen. De onderwijsminister reikte hen immers ook meteen symbolisch de eerste Lerarenkaart uit. «Ik weet niet of jullie kunnen beseffen of inschatten hoeveel wij ervan genoten hebben», schrijft leerkracht Janien Huysmans achteraf. «Onderwijsmensen zijn ontzettend gevoelig voor waardering. Wij hebben de hele activiteit ervaren als een bevestiging van onze taak en ons leer-‘kracht’ zijn. Die kracht zoeken we bij elkaar en bij de Klassemensen die door hun initiatieven én de tijdschriften waardering, informatie en een stem geven aan vele mensen in het onderwijs.» Graag gedaan.

Zie ook www.kinescola.com. Van de studiedag is een gratis reader beschikbaar: documentatie, lesideeën, doorverwijzingen.

Schrijf of mail naar Klasse (fantasy ) – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel – secr.leerkrachten@klasse.be. Beschikbaar zolang de voorraad strekt.

KLASSE NR.133 41

DISCUSSIE PETER VAN HOOF

Vlaamse leerlingen brengen met 32 lesuren gemiddeld meer onderwijstijd op school door dan hun Europese lotgenoten. Leerlingen in BSO, KSO, TSO en enkele ASOscholen doen er nog eens twee tot vier bovenop. Niet lang meer?

Iedereen 32 uren?

«De weggenomen uren moeten een meerwaarde scheppen voor de TSO- en BSO-leerlingen van wie we ze wegnemen.»

V

andaag duurt de schoolweek van de meeste ASO’ers 32 lesuren. De leerlingen in BSO, KSO en TSO kloppen meestal 34 tot 36 lesuren. De minister van Onderwijs stelt voor iedereen gelijk te behandelen: een 32-lesurenweek in alle onderwijsvormen. Biedt het 32-urenplan een aanzet om de kloof tussen de huidige onderwijsvormen te dempen? Tien standpunten.

HET VOORSTEL

«Niet ten koste van algemene vorming» «Ik stel voor om alle leerlingen in het gewoon secundair onderwijs, in al zijn vormen, een zelfde aantal uren les of praktijk te laten volgen», zegt minister Vanderpoorten. «Ik plan een termijn van 4 jaar om geleidelijk over te schakelen van de huidige 36 uur naar de 32 uur, te starten in het eerste leerjaar van de tweede graad en zo een fasering uit te werken per graad en per leerjaar. Waarom? 36 lesuren per week laten weinig tijd over voor zelfstudie, naschoolse activiteiten en ontspanning.

Leerlingen van het beroeps-, kunst- en technisch secundair onderwijs moeten ook de nodige ruimte krijgen om bijvoorbeeld te leren omgaan met zelfgestuurd leren of ict.»

Is het dan mogelijk het aantal contacturen in het kunst-, technisch - en beroepsonderwijs te verminderen?

Marleen Vanderpoorten: «Wel als we leervakken meer integreren en de leerplannen kritisch doorlichten en ontstoffen. De leerstof is daardoor niet minder waard of diep.

Ook wetenschappers, zowel humane als positieve, leggen vandaag de klemtoon op de verbanden tussen de disciplines. Het vergt wel een nieuwe manier van lesgeven.Scholen moeten een cultuur opbouwen van samenwerken en taken verdelen. In veel gevallen kunnen ze met een efficiëntere

42 KLASSE NR.133

manier van aanpakken hetzelfde rendement halen. De leerling moet voldoende tijd blijven krijgen om bepaalde zaken en bewerkingen in te oefenen, maar dit nodeloos rekken hoeft niet. Een gebalde aanpak kan er alleen maar toe bijdragen dat leerlingen beter gemotiveerd zijn.»

Het zijn praktijkuren die zullen sneuvelen?

Marleen Vanderpoorten: «Het aantal uren inkrimpen mag niet gaan ten koste van de algemene basisvorming. Alle jongeren moeten na zes jaar succesvol secundair onderwijs een volwaardige startkwalificatie hebben. Zevende specialisatiejaren zullen blijven bestaan, maar mogen niet ‘verplicht’ worden. We willen niet aan de leerling-coëfficiënten raken. De uren die vrij komen, brengen we samen in een globale centrale pot. We kunnen ze gebruiken voor brede zorg, individuele leerlingenbegeleiding, om de leraar als leerlingenbegeleider te ondersteunen. We kunnen ze besteden aan opdrachten van personeelsleden om activiteiten te organiseren waarop de leerlingen vrijblijvend kunnen intekenen: leren leren, zelfgestuurd leren, ict- gebruik, socio-culturele activiteiten en sport.» www.ond.vlaanderen.be/secundair Klik op ‘Discussienota Hertekening onderwijslandschap secundair onderwijs (12-11-2002)’.

www.vsko.be/vvkso www.vsknet.be Alle standpunten www.agoria.be/vlaanderen

HOOF

DE REACTIES

«Thuis vinden ze geen machines en instrumenten»

n r n »

[1] Maarten Boel (leerling 6 BSO elektriciteit): «Maar één leerling in mijn klas van negentien – en hij is schoolmoe - vindt minder lesuren praktijk een goede zaak. Integendeel, we willen er liever meer. We zijn aan ons eindwerk bezig en we krijgen het nu al moeilijk rond met de beschikbare uren.»

[2] Liesbeth Kennes (leerling 6 TSO sociaal-technische wetenschappen en lid van de Vlaamse Scholierenkoepel ): « Ik vind het een goed plan en ik geloof dat het de kloof tussen ASO en TSO kleiner maakt. Ik krijg nog 36 uren maar de vijfdes bij ons zijn al naar 34 gezakt.

Veel TSO’ers nemen minstens evenveel taken mee naar huis als ASO-ers. We hebben kleinere pakketten leerstof, maar wel veel vakken en daardoor ook meer toetsen. We hebben de geïntegreerde proef met veel bezoeken en interviews die ons opslorpen. Die hebben ASO’ers niet. In mijn richting kan je het technisch vak huishoudkunde – drie uur – en de praktijk ervan – vier uur – makkelijk naar vijf uur brengen als je theorie en praktijk integreert. Geef ons de theorie en laat ons die meteen toepassen. Maar pits dat niet af van onze algemene vorming alsjeblieft. Voortstuderen moet ook voor ons mogelijk blijven en we zitten nu al met een minimum aan bijvoorbeeld wiskunde. En Spaans in een richting toerisme mag volgens mij niet sneuvelen. Ik sta ook achter die bijkomende muziek, sport- en muziekactiviteiten en zo. Maar dan moeten de leerlingen zelf verantwoordelijk zijn voor de keuzes die ze maken. Het mag niet dat een school op die manier onrechtstreeks vier uur L.O. aan iedereen oplegt in plaats van twee.»

[3] Peter Vanham (voorzitter Vlaamse ScholierenKoepel): «Het VSK is blij dat de minister eindelijk meer tijd vrijmaakt voor naschoolse activiteiten. Niet alleen schoolse vorming is belangrijk voor onze ontwikkeling, ook cultuur en sport zijn dat. Maar is het plan haalbaar? Zal er niet nog een hogere druk op leerlingen en leraren vallen? De leerplannen zijn toch voor meer lesuren gemaakt? Zullen de leraren dezelfde hoeveelheid leerstof in minder uren aanleren? Zullen de leerlingen – die de stof in minder tijd moeten verwerken – zich hierbij wel goed voelen? Zal de kwaliteit van het onderwijs niet dalen? Ik heb nog veel vragen.»

[4] Mia Thiron (leraar BSO publiciteitsgrafiek): «Volgens mij brengt het wel verlies van kwaliteit mee als je de uren praktijk vermindert. Deze leerlingen werken sowieso weinig thuis. Leren gebeurt op school, onder begeleiding: zich documenteren, voorstudies maken, een illustratie herwerken… Op school krijgen ze stap voor stap liefde voor hun beroep en de enthousiastelingen trekken de leerlingen mee die schoolmoe zijn. In de klas werken we als een team. Hoe ouder de leerlingen worden, hoe intenser ze leren werken. Uit zichzelf en buiten de lesuren doen ze dat niet. Thuis hebben ze alleen de televisie als bron. En bovendien: we hebben ons net helemaal aan nieuwe leerplannen aangepast. Moet het nu echt weer veranderen?»

[5] Martine Laumen (directeur Provinciaal Instituut Sint-Godelieve, Antwerpen): «Bij de leraren is het plan nog niet echt doorgesijpeld, vrees ik. Maar ik geloof niet dat het kan zonder de opleidingen schade toe te brengen. Het is nu al moeilijk om alle leeractiviteiten op 34 lesuren te plannen. Misschien als de naschoolse activiteiten iets opvangen van wat er wegvalt. Leerlingen van de mode-opleiding die in groep het ModeMuseum bezoeken, dat kan natuurlijk zowel tijdens praktijkuren als na de lesuren. Toch mogen we niet vergeten dat BSO-leerlingen zich na de schooluren niet bijzonder inspannen voor schoolse zaken. Ik moet er nog eens goed over nadenken.»

[6] Hugo Verbeke (directeur Technisch Instituut Sint-Lucas, Oudenaarde): «Een nijverheidsschool zit nu al in een moeilijke situatie. Ik vrees dat de voordelen van dit plan voor ASO-scholen zijn en de nadelen voor TSO-scholen als de onze. Leerlingen in afdelingen als hout en mechanica – de harde TSO-sector - hebben die uren praktijk en technische vakken broodnodig. Op school vinden ze de machines en instrumenten. Thuis niet. Dan zie ik die uren eerlijk gezegd nog

liever van de algemene vakken afnemen. Nu leveren we technici af met een hoog niveau die de plaatselijke nijverheid graag in dienst neemt. Laten we dat zo houden. Er is tijd nodig om basisvaardigheden in de vingers te krijgen. Met eigen handen ervaren hoe het materiaal reageert, is een goede voorbereiding op gesofisticeerder technologische ingrepen. We hebben na de doorlichting extra beveiligd in de houtateliers en CNC-technologie - Computer Numerical Controls, computergestuurde productie - binnen gebracht voor de mechanica-afdeling. Moeten die ateliers nu bepaalde dagen onbemand blijven, zoals die van de VDAB? Ik vrees dat men voor onderwijs vaak de gemakkelijkste en goedkoopste oplossing kiest. Nergens zie ik een herwaardering van het technisch onderwijs.»

[7] Geert Schelstraete (secretaris-generaal Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs): «Dikwijls zijn leraren praktijk tijdens de lessen zelf onbetaalbare ‘verzorgers’. De minister stelt voor uit de ‘uitgespaarde’ uren zorgcoördinatie-uren aan onderwijsondersteunend personeel te geven. Waarom kunnen de leraren die het al doen dat niet?

Waarom moeten leraren praktische en technische vakken afvloeien? Waar zit de meerwaarde? De betrokken uren worden gegenereerd door TSO-BSO-leerlingen in TSO-BSO-scholen en daar moeten ze blijven. We pleiten ervoor scholen te laten kiezen of ze 32 of 36 uren geven of iets daartussenin. Voor veel studierichtingen is dat niet onlogisch. De overige uren moeten scholen – met vertrouwen van de overheid – kunnen besteden aan zorg, sport, cultuur enz.»

[8] Nicole Peeters (directeur Koninklijk Technisch Atheneum, Genk): «Ik vind het een goed voorstel. We zijn trouwens bezig om van 36 naar 34 lesuren over te schakelen.

De meeste leerkrachten staan achter deze ommezwaai. Die uit de harde technische richtingen weliswaar het minst. Voor de meeste leerlingen in BSO en TSO, zeker voor hen die schoolmoe zijn, is 34 uur op de school al moeilijk haalbaar. Ze zijn blij als ze een uur vroeger klaar zijn met de lessen. Twee lesuren maken geen groot verschil voor de kwaliteit van het onderwijs. Sommige onderdelen van de leerstof komen wel twee tot drie keer aan bod. Als de leerlingen efficiënt en geconcentreerd werken en we de lesuren optimaal – dat is geïntegreerd – gebruiken, bereiden we ze allicht beter voor op hun beroepsleven. Daar moeten ze hun tijd ook goed besteden. Maar ik vind niet dat je eerst een maatregel kan nemen en pas nadien de gevolgen voor lessentabellen en leerplannen - die we overigens net aanpasten - kan inschatten. Dat is de kar voor het paard spannen.»

[9] Fried Van Dooren (directeur Provinciale Technische Scholen, Boom): «Ik ben voorstander van het plan als het geen verkapte besparing is. Wat je op zestien uur frezen en draaien leert, leer je ook op veertien uur. Wij hebben overigens het aantal uren in onze derde, vierde en vijfde jaren TSO en BSO – harde sectoren als hout, mechanica, automechanica, carrosserie en sanitair -– zonder protest van 36 naar 34 gebracht. We blijven de praktijklessen wel groeperen in blokken van vier lesuren en werken met clustervakken stilaan meer geïntegreerd samen. De gewonnen uren mogen naar onze schoolgemeenschap gaan want wij regelen dat samen heel eerlijk. Ze moeten een meerwaarde scheppen voor de TSO- en BSO-leerlingen van wie we ze wegnemen. Ik kijk ernaar uit om uren te kunnen besteden aan bijkomende opdrachten van klasleraren, begeleiders van leerlingenraden, en andere dynamische leerkrachten die zich nu helemaal vrijwillig inzetten bovenop hun lesopdracht.»

[10] Rik Daems (leraar PV-TV bouw en metaal): «Ik integreer nu al de theorie en de praktijk. De technische school van vandaag is niet meer de vakschool van vroeger. De leerlingen kunnen er niet alles leren. Ze moeten basiskennis opdoen, weten waarover het gaat, ervaren voor welk specifiek beroepsprofiel ze het liefst kiezen. Hun kennis diepen ze daarna zelf wel uit.

In de bedrijven, op stage en als ze in dienst komen. De scholen kunnen zich al die dure machines toch niet aanschaffen. Met twee uur minder zullen we zeker nog goede technici kunnen afleveren. Alleen: laat leerkrachten die hun uren kwijtraken natuurlijk afvloeien. Stuur ze niet naar het stempellokaal.»

«HET MAAKT TECHNICI MINDER INZETBAAR» «Wij gaan ervan uit dat het TSO en BSO het huidige urenpakket meer dan broodnodig heeft. zegt directeur-generaal Wilson De Pril van Agoria Vlaanderen, de federatie van sectoren uit de technologische industrie.

«We zijn niet gelukkig met het voornemen van minister Vanderpoorten om het aantal lesuren te verminderen van 36 uren naar 32 uren per week. Zeker niet als de praktijkuren als eerste sneuvelen.

Wat niet wil zeggen dat snoeien in de theoretische vakken minder erg zou zijn.

Dergelijke maatregel bedreigt ontegensprekelijk de kwaliteit van het technisch en beroepssecundair onderwijs in Vlaanderen. Dat staat degelijk aangeschreven, maar is jammer genoeg nog te fel ondergewaardeerd.»

Onontbeerlijk «Praktijkervaring is voor jongeren onontbeerlijk in het kader van hun toekomstige inzetbaarheid in de industrie», vervolgt Wilson De Pril. «Het aantal uren in het TSO en BSO verminderen, betekent dat de hogescholen een inhaaloperatie zouden moeten leveren bij de jongeren uit de doorstroomrichtingen. Ook de bedrijven krijgen een extra last over zich, gezien zij extra inspanningen zullen moeten leveren om de jongeren voldoende inzetbaar te maken.»

«Stof de leerplannen af»

KLASSE NR.133 43

DOORLICHTING

LUC DAELEMANS

«Ik neem zelf initiatief om nascholing te volgen omdat het interessant is voor mijn vak. Maar in ons team leren we weinig van elkaar.»

«Directies en leraren hebben het zeer moeilijk om een vraag te formuleren naar nascholing op maat van hun school.»

Worden alle leraren profs?

M

et nascholing ontwikkelen leraren hun eigen professionaliteit en zelfs die van het hele schoolteam. Dat zegt althans 90 procent van bevraagde leraren. Ze hebben iets bijgeleerd. Maar dit ook in hun klaspraktijk toepassen blijft vaak achterwege, zegt de onderwijsinspectie. Toch nog amateurs onder de profs?

Hoe bekijkt de leraar van de basisschool zijn nascholing? En zijn directie? In het basisonderwijs zijn de algemene en de specifieke nascholing (zie ‘Twee soorten nascholing’) vrij evenwichtig gespreid. Dat komt omdat daar de scheiding tussen de leergebieden minder uitgesproken is dan in het secundair onderwijs en ook omdat één leraar alle leergebieden moet onderwijzen. In het secundair onderwijs blijkt dat leraren vooral nascholing volgen die gericht is op het vakkenonderricht. Leraren willen er in de eerste plaats degelijke vakmensen zijn. Toch gaat er de jongste jaren meer aandacht naar vakoverschrijdend denken. Zelfevaluatie, kwaliteitszorg en ict-kennis zijn er de toppers voor nascholing, gericht op algemene vorming.

Verplicht «We hebben een nascholingsplan», zeggen ze in de overgrote meerderheid van de basisscholen. Maar 44 KLASSE NR.133

toch beweert ongeveer twee derde van de leraren in basis- en secundair onderwijs dat ze zelf het initiatief tot nascholing neemt. Ze scholen zich na uit eigen interesse en/of behoefte. Ze verhogen daardoor hun eigen professionalisering, vinden ze. Een kleinere groep van 13 procent (5 % in het secundair onderwijs) meent dat ze noodgedwongen de nascholing moet volgen omwille van de onderwijsactualiteit (bv. nieuwe leerplannen). Anderen zeggen dat de schooldirectie of het schoolbestuur ze gewoon verplicht. Deze groep (22 % in het basis- en 5 % in het secundair onderwijs) volgt dan ook uitsluitend de verplichte nascholing.

«Wij hebben geen weet van enige vorm van nascholingsplan op school», zegt de grote meerderheid van de leraren in het secundair onderwijs. «Waarschijnlijk bestaan er heel wat nascholingsplannen en nemen de directies de coördinatie in handen. Maar dit komt blijkbaar niet zo over bij de individuele leraren», opperen de inspecteurs die de Onderwijsspiegel, het

www.klasse.be/kvl/124/6 Onderwijsspiegel van 2000-2001 in de boetiek www.onderwijsinspectie.be Licht zelf de inspectie door

verslag over de toestand van het onderwijs, samenstelden.

HET RAPPORT VAN DE SCHOOL

Na een schooldoorlichting kan het inspectieteam drie mogelijke In sommige basisscholen nemen adviezen geven. leraren bijzonder veel initiatief om Advies 1: Onvoorwaardelijk zich individueel na te scholen. In angunstig.

Dit advies houdt in dat in dere gebeurt dat weinig of helemaal de betrokken school de onderwijsniet. Dat maken de inspecteurs op uit kwaliteit, de materiële toestand en gesprekken tijdens schooldoorlichtingen. de toepassing van de regelgeving Toch zijn heel wat leraren bereid om een voldoen. Toch formuleert de inspecdeel van hun privé-tijd te gebruiken om zich tie een aantal aanbevelingen zodat verder te professionaliseren en om de kwaliteit de school haar onderwijskwaliteit van hun onderwijs te verhogen. In het basisonderop peil houdt en zelfs kan verhogen. wijs wordt ongeveer de helft van de nascholingen Ruim 72 procent van de doorgeProfessionele leergemeenschap buiten de les- of werkuren gevolgd. In het secundair lichte basisscholen voor gewoon «Scholen besteden te weinig aandacht aan onderwijs is dat zelfs meer dan twee derde. en buitengewoon onderwijs (366) implementatietechnieken en aangepaste In het basisonderwijs vinden teamgerichte nascholinin het schooljaar 2001-2002 kreeg werkvormen die de kans op realisatie op de gen vooral plaats binnen de les- of werkuren. Maar een gunstig advies. In het secundair werkvloer enigszins verhogen», besluit de invaak kunnen of mogen alleen een beperkte groep onderwijs (voltijds, deeltijds beroeps, spectie. «Ofwel hebben onze Vlaamse leraren van leraren en niet álle klasleraren deze nascholingen buitengewoon) kreeg 37 procent van niet genoeg tijd, missen ze vaardigheden of volgen. Vooral in kleinere scholen is het namelijk een de doorgelichte scholen (151) advies 1. stellen ze zich te weinig flexibel op om verprobleem om klasleraren te vervangen. Ze hebben Advies 2: Gunstig voor één of twee nieuwende zaken ook in hun klaspraktijk toe geen extra omkadering van ambulante leraren. Dan is schooljaren. Dit advies impliceert dat te passen en moeten de lerarenopleidingen en er een ‘morele druk’ om een collega niet te belasten de school binnen een afgesproken nascholingsinstellingen hierop inspelen. Ofwel met twee klasgroepen. termijn de vastgestelde tekorten hebben directies en middenkader niet genoeg Twee derde van de nascholingen in het basisondermoet wegwerken. Deze tekorten oog voor dit soort technieken en werkvormen en wijs neemt een halve tot een hele dag in beslag. Dit kan men in vier grote rubrieken moeten zij een bijzondere ondersteuning krijgen zou kunnen betekenen dat de meeste nascholingen ordenen: inbreuken op de regelvoor deze problematiek. Er is in elk geval een alleen bestaan uit een beperkt aantal en vaak louter geving, tekorten in infrastructuur dringende behoefte aan toepassingstechnieken om informatieve sessies. en leermiddelen, leemtes in het nieuwe inzichten, principes en inhouden te laten geboden studiepeil en overtredoordringen tot op de werkvloer zelf. Bovendien Moeilijke klus dingen op het vlak van veiligheid zien directies en leraren hun school te weinig als Weinig basisscholen voeren een ernstig onderzoek en hygiëne. De tekorten kunnen een ‘leergemeenschap’. Interne uit naar de nascholingsbehoeften ook gecombineerd zijn. Ruim mogelijkheden om van elkaar van het team vanuit een eigen 27 procent van de doorgelichte prioriteiten- of beleidsplan. Even- «Nascholingsplan? te leren zijn namelijk ook een basisscholen kreeg advies 2. In Geen weet van» vorm van nascholing. Interne min peilen ze naar de behoeften het secundair onderwijs is dat nascholing moet meer aandacht van de individuele leraar. Dit 63 procent. krijgen in schoolteams en werkgroepen, zodat schoondanks het bestaan van een nascholingsplan. In de len deze vormen van nascholing in teamverband dagelijkse schoolpraktijk blijkt dat het ‘keuzemenu’ Advies 3: Ongunstig. Een gaan aanwenden. Dit is één van de vele manieren vooral bestaat uit het aanbod dat de koepel en paritair samengesteld team om te werken aan de creatie van een professionele andere instanties aanbieden. Het aanbod staat los van inspecteurs houdt leergemeenschap in de school.» ■ van eigen prioriteiten voor het schoolteam. «Dit een nieuw onderzoek en alles hangt samen met de visie op nascholing als formuleert een definitief onderdeel van een lerende omgeving. Het verwonadvies. Geen enkele dert ons dan ook niet dat vraaggestuurde nascholing doorgelichte school minder voorkomt», zegt de inspectie over de toestand kreeg advies 3. in het basis- en secundair onderwijs. «In het algemeen hebben directies en leraren het blijkbaar zeer moei‘De nascholing – Professionalisering in onze Vlaamse lijk om een vraag te formuleren voor nascholing op scholen: van nascholingsbeleid tot nascholingspraktijk’, maat van hun school. Een behoefteanalyse op basis of alle besluiten van het onderzoek over de bevordering van concrete behoeften en knelpunten is een moeivan deskundigheid, is de kern van de Onderwijsspielijke klus voor de meeste scholen.» gel – Verslag over de toestand van het onderwijs

Morele druk

r r »

die van het volledige team verhoogde door een nascholing te volgen. «Voor zover het om vrijblijvende aspecten van nascholing gaat, is er geen probleem», schrijft de inspectie. «De aangeboden nascholing komt voldoende tegemoet komt aan de individuele behoefte tot professionalisering.

Indirect beïnvloedt dit positief het welbevinden maar ook het functioneren van leraren. Maar wat ze geleerd hebben in de praktijk toepassen, blijft vaak achterwege. Ook de nascholing evalueren.

Slechts in 20 procent van de gevallen werd in het basisonderwijs de impact van de nascholing op de klaspraktijk geëvalueerd. In het secundair daalt dat percentage tot 16 procent.»

Welbevinden Het merendeel van de leraren is best tevreden over de gevolgde nascholing. Ze hebben iets bijgeleerd en vinden het bruikbaar in de praktijk. In het basisen secundair onderwijs stelt bijna 90 procent van de bevraagde leraren dat hun professionaliteit of

– schooljaar 2001-2002. De schooldoorlichtingen in verschillende onderwijsvormen, hoe tevreden ouders zijn en hoe scholen de doorlichting hebben ervaren in het basisonderwijs, effecten op het takenpakket van de CLB en het gebruik van het lestijdenpakket in het secundair onderwijs zijn andere hoofdstukken. Alle scholen krijgen een exemplaar.

TWEE SOORTEN NASCHOLING In het basisonderwijs bestaat de gevolgde nascholing voor 58 procent uit specifieke vorming. In het secundair onderwijs stijgt dat percentage tot 70.

Deze vorm van nascholing sluit aan bij de leerge-

bied-, vak-, specialiteit- of domeingebonden opdracht.

Nascholing die gericht is op algemene vorming neemt 42 procent voor zijn rekening in het basisonderwijs en 30 procent in het secundair onderwijs.

Deze tweede soort nascholing sluit aan bij de bredere opvoedingsdoelen die leergebied-, vak-, specialiteit- of domeinoverschrijdend zijn en vaak maatschappelijk aangestuurd.

KLASSE NR.133 45

NIEUWE WERKVORMEN

Tot ze naar het secundair onderwijs overstappen, krijgen leerlingen alle vaardigheden mee om zelfstandig te werken. Vanaf dan moeten ze stilzitten en luisteren. Verveling maakt ze lusteloos of lastig. Hoe het anders kan?

Wiskundeleraar Tommy Verburgh in het Open Leercentrum in Blankenberge: «Leerlingen houden van andere werkvormen.»

I

n het lager onderwijs ging ik graag naar school, maar het secundair is oersaai!» Een streng verdict uit de jongste Klasse-enquête bij 1 600 jongeren. Toch zijn er secundaire scholen waar ‘saai’ niet bestaat. Ze organiseren hoekenwerk en contractwerk, in sommige scholen zelfs een open leercentrum. De leerlingen zijn enthousiast en de leerkrachten fleuren op. «Zo geef je les tot je vijfenzestigste», klinkt het.

Van stress hebben de leerkrachten hier geen last.

Nochtans blijven hun meer dan vijftig leerlingen zeker niet op hun plaats zitten. We zijn in het open leercentrum van het Sint-Pieterscollege en de SintJozefshandelschool in Blankenberge. Vier lokalen zien uit op de centrale mediatheek: een voor Frans, een voor wiskunde, een voor Nederlands. In het vierde loopt een geschiedenisles. De deuren staan open, de leerlingen, allemaal twaalf of dertien jaar oud, lopen in en uit. Stefanie zoekt alternatieven voor het werkwoord ‘wandelen’ op in het synoniemenwoordenboek, Bram is aan een tafel met breuken bezig, Joanna en Charis zitten aan een pc die Frans spreekt, Katrien sprokkelt op het net informatie over de farao’s. Elke leerling werkt met een stappenplan en weet wat hem te doen staat. De leerkrachten lopen rond, geven hints, beantwoorden vragen. Niemand profiteert als een leerkracht even verdwijnt.

Drie lesuren lang heerst hier een decibelvriendelijke werksfeer. En dat op een vrijdagnamiddag.

Uitdagend «Een open leercentrum begint met een geschikte ruimte voor boeken, pc’s en tafels om aan te werken», licht Dirk De Grave, leraar Nederlands, toe.

«Elke school heeft wel zo’n ruimte. Eén namiddag per week zetten we twee eerstejaarsklassen samen in het lessenrooster. Vanaf oktober, na een maand 46 KLASSE NR.133

voorbereiding, komen vijftig leerlingen wekelijks een namiddag naar de mediatheek. Onder begeleiding van hun leerkrachten werken ze er drie lesuren lang zelfstandig aan opdrachten voor Nederlands, Frans, wiskunde en informatie- en communicatietechnologie (ict). Soms ook voor een ander vak. Elk vak heeft zijn eigen lokaal, maar de deuren naar de mediatheek staan open. De leerlingen bepalen via een doorschuifsysteem hoeveel uren ze aan een vak spenderen, maar aan het eind van de leerperiode moeten ze al hun opdrachten hebben afgewerkt.

Daarnaast krijgen ze specifieke ict-opdrachten: dactylografie, internet en software gebruiken. De leerkrachten zijn permanent stand-by om een handje toe te steken. De leerlingen evalueren hun werk voor de helft zelf, met correctiesleutels, mappen met de juiste antwoorden. Wijzelf evalueren ze ook op hun attitudes: werken ze stipt, nauwkeurig, taakgericht?

Trekken ze hun plan? Sturen ze zichzelf bij? In hun zelfevaluaties geven de leerling aan wat ze van de opdracht vonden: moeilijk of makkelijk, duidelijk of onduidelijk, uitdagend of saai…»

Moetjes en magjes «De principes van hoekenwerk en contractwerk uit het lager onderwijs vind je hier uitvergroot terug», vertelt directeur Rudy Boydens. «Het zijn manieren om zelfstandig te werken en te leren. In veel lagere

www.sip.be/bao/hoekenwerk/index.htm Lesmateriaal voor hoekenwerk in het lager onderwijs, inspiratie voor het secundair www.brenda.be/demare en www.openleercentrum.be Open leercentrum in Blankenberge

LUC DAELEMANS

«Zo geef je les tot 65»

scholen doen leerlingen dat al jaren. Hoekenwerk, het woord zegt het zelf: de leerlingen trekken in kleine groepjes naar de leeshoek, de rekenhoek, de pc-hoek… Ze voeren er opdrachten uit, de leerkracht loopt van hoek tot hoek en steekt een handje toe.

Of hij neemt de gelegenheid te baat om een leerling met achterstand bij te werken. Contractwerk houdt in dat de leerlingen voor één of meer vakken een takenblad krijgen met verplichte en vrije taken – ‘moetjes’ en ‘magjes’. Ze krijgen bijvoorbeeld een week om dat contract af te werken. Ze werken al of niet samen met een klasgenoot en evalueren hun werk zelf met correctiesleutels. Opnieuw heeft de leerkracht de kans om leerlingen individueel te begeleiden. Het spreekt voor zich dat je hoeken- en contractwerk kan combineren.»

e: .»

«Zeker niet», zegt Lieve Coenen, leerkracht wiskunde en graadcoördinator in het Sint-Ursulalyceum in OnzeLieve-Vrouw-Waver. Samen met zes collega’s van de eerste graad zocht ze naar manieren om leerlingen actiever met leerstof te laten omgaan en om van leerkrachten betere begeleiders te maken. «We volgden een workshop over hoeken- en contractwerk en die werkte aanstekelijk. We besloten hetzelfde te proberen voor Nederlands, Frans en wiskunde in de eerste graad. De drie vakgroepen gingen meteen aan de slag en werkten een pakket met opdrachten en correctiesleutels uit voor zes lesuren in het derde trimester. Dat was vorig schooljaar. Voor Nederlands gebruikten we tv en video.Internet en pc waren praktisch niet haalbaar, maar daar hopen we dit jaar verandering in te brengen.»

HOEKEN EN CONTRACTEN: TIEN TIPS

LUC DAELEMANS

Start niet te ambitieus.

Elke leerkracht kan binnen zijn les momenten van zelfstandig werken inbouwen, met verschillende opdrachten voor verschillende leerlingen. Probeer het kleinschalig uit en werk eventueel met collega’s uit wat werkt en waarbij u zich goed voelt.

Ga vooraf na welke ruimten en lokalen beschikbaar zijn, of ze groot genoeg zijn, of leerlingen met naslagwerken en multimedia aan de Isoleercel slag kunnen.

Veel leerkrachten van het secundair onderwijs weten Nieuwe leerstof Maak de leerlingen vooraf Wat vinden leerlingen van deze werkvormen? wat hoeken- en contractwerk is. Ze kennen het via duidelijk over welke hulpmiddelen ze En de leerkrachten? «Mijn leerlingen vonden collega’s of via hun eigen kinderen. «Toch hebben beschikken en leer ze ermee omgaan. het bijzonder positief», antwoordt Hilde Deleuil, ze het blijkbaar moeilijk om dit zelf in hun lessen toe die Nederlands geeft. «Ze hebben veel bijgete passen», stelt pedagogisch directeur Trui Van Rie Pas contractwerk aan de beschikleerd op een andere, voor hen soms speelse vast. «De kloof tussen lager en secundair onderwijs bare ruimte aan. Kan een groepje een manier. Als leerkracht merk je de voordelen, is geen fabeltje. Veel vaardigheden die leerlingen discussie houden zonder de anderen maar zeker in het begin vraagt het veel werk. meekrijgen uit het lager onderwijs blijven in het te storen die aan een individuele Het is bijna van nul beginnen. Maar dat kan je secundair onbenut. Pas in de derde graad of in het opdracht bezig zijn? oplossen door het werk over de hele vakgroep hoger onderwijs moeten ze opnieuw kunnen samenMaak voor alle vakken dezelfde te verdelen. De moeilijkheden variëwerken, presentaties geven, zelfstandig afspraken, anders werkt het verwarren per vak. Wiskundeleerkrachten een project uitwerken. Eén boosdoener «De stress rend. Hanteer gelijkaardige staphadden het moeilijker om leerlingen in het secundair onderwijs is ongetwijfeld penplannen, codes, pictogrammen, de vakkenstructuur. Een tweede zijn de valt weg» met problemen te ontdekken, het correctiesleutels…. Informeer ook overzicht was weg. Voor Frans lukte vele lokalen zonder voldoende lesmatede ouders van de leerlingen. de grammatica niet zo goed.

Nieuwe leerstof is riaal. Vergelijk dat maar eens met een klas in het Doorbreek het lessenrooster, zodat in het algemeen moeilijker te verwerken. Maar lager onderwijs. Scherp gesteld krijgen leerlingen in je met verschillende vakken een hele aan al die mankementen werken we momenteel. het basisonderwijs een krachtige leeromgeving, in namiddag kan werken, bv. wiskunde, We leren eruit en gaan het anders organiseren. het secundair verdwijnen ze in isoleercellen. Precies Nederlands en Frans samen.

Meer afspraken maken over de vakken heen daarom kozen we meteen voor een open leercentrum. bijvoorbeeld, want voor de leerlingen mag het Organisatorisch is dat makkelijker dan elk klaslokaal Hoeken- en contractwerk impliniet te verwarrend worden.» vol te stouwen met een arsenaal van leermiddelen. ceert vooral in het begin veel werk.

Maar tekort aan ruimte en de rigide lestijdenstrucVerdeel het binnen de vakgroep.

Aap tuur dreigen ons na drie jaar werken en bijsturen te Verwar zelfstandig werken Bram vindt het leuk dat hij meer zelf mag doen en doen vastlopen. We zullen hoe dan ook naar beter niet met ‘de leerling aan zijn lot dat hij mag rondwandelen. Stefanie apprecieert dat uitgeruste klaslokalen moeten.» overlaten’. Elke leerling moet ze zelf mag kiezen welk vak ze wil doen. En Charis duidelijk weten wat hij kan doen en Joanna houden van alleen werken en zelf hun Kwetsbaar als hij ergens vastloopt. werktempo bepalen. «Maar de hele tijd zelfstandig Zelfstandig werk is het Sint-Pieterscollege en de SintLeerlingen leren hun werk werken, hoeft voor ons ook weer niet.»

Jozefshandelschool in Blankenberge niet vreemd. De plannen.

Ze leren omgaan met «Het is een kwestie van evenwichten», vat Dirk De Grave school kent een virtueel kantoor, een miniondernetijd.

Evalueer geregeld samen samen.

«Nieuwe werkvormen stimuleren leerlingen, ming, projecten voor de geïntegreerde proef. Aan met hen hoe ze werken, wat maar je hoeft de andere niet te laten vallen. Dit project het open leercentrum ging een intense voorbereiding minder goed loopt, wat ze van leent zich uitermate goed tot remediëren en differentimet zeker 25 leerkrachten vooraf. Toch is de stap naar de opdrachten vinden enz. eren. Leerlingen die voor leerstof moeten bijgespijkerd een open leercentrum niet evident. «De structuur van worden, krijgen uitbreidingsoefeningen, en zij die wat ➓ Overlaad leerlingen niet het secundair onderwijs, de liefde voor het eigen vak, vlugger werken, krijgen attractieve uitdiepingsoefemet deze nieuwe werkvorde controle over het leerproces gedeeltelijk moeten ningen. Leerlingen zijn in de klas soms apen, maar in men. Zoek het evenwicht prijsgeven en zich tegenover collega’s kwetsbaar moehet open leercentrum gedragen ze zich rustiger en ze met gewoon lesgeven. ten opstellen… Dat zijn inderdaad obstakels», geeft werken vaak ijveriger dan in de klas. Als leerkracht weet Maak van contractwerk Rudy Boydens toe. «Nochtans is een open leercentrum je binnen de kortste keren welke leerlingen een verkeerde ook geen verkapt huisbinnenstappen veel minder bedreigend dan een klas studiemethode hanteren. Verdere winstpunten zijn leren werk. Hou het haalbaar. betreden. Je kan terugvallen op je collega’s. Er ontstaat leren en sociale vaardigheden uit de vakoverschrijdende meer samenwerking en coördinatie.» eindtermen, meer gemotiveerde leerlingen en de vele «De stress valt weg», vindt Dirk De Grave. «Zo kan informele momenten waarbij leerlingen elkaar op weg je tot je 65ste lesgeven.» helpen met een opdracht of de computer. Zo wordt leren een sociaal gebeuren.» ■ Aanstekelijk Ook als een school het niet meteen ziet zitten om ‘Contractwerk. De soepele weg naar differentiatie’, een open leercentrum uit de grond te stampen, is dat A. Peeters – Centrum voor Ervaringsgericht Onderwijs (Cego) nog geen beletsel om werkvormen als hoeken- en - Vesaliusstraat 2 - 3000 Leuven - tel. 016 32 57 90 – contractwerk in de secundaire school in te voeren. fax 016 32 57 91 - www.psy.kuleuven.ac.be/didactiek/CEGO KLASSE NR.133 47

OVER DE GRENZEN

Jaarlijks krijgen 200 Vlaamse scholen subsidies om met andere scholen in Europa samen te werken. Het effect bij leerlingen en leerkrachten is enorm. Uw beurt?

«Eminem vonden ze te grof» A

ls leerkrachten van andere scholen ons vragen: ‘Hoe krijg je dat in godsnaam allemaal gedaan?’, dan heb ik één antwoord: begin met twee kippen.» Leraar Koen Debaene heeft het niet over de kinderboerderij naast de speelplaats. Vijf jaar geleden kreeg De Boomgaard, school voor buitengewoon lager onderwijs in Assebroek (Brugge), de microbe van internationaal samenwerken te pakken. En nu is ze besmet.

Wat bezielt leerkrachten in een school waar leerlingen zoveel extra aandacht vragen om met buitenlandse scholen te gaan samenwerken?

Koen Debaene, leerkracht-coördinator: «Onze eigen werking is best oké en we zijn een heel actieve school. Maar we vonden dat we te weinig naar buiten kwamen. Rond kinderen van het buitengewoon onderwijs hangt zo’n taboe. ‘Wat kan je die laten doen?’ zeggen sommigen. We vonden ook dat ze

48 KLASSE NR.133

weinig in contact komen met cultuur. In 1996 kregen we de kans om met een twintigtal andere Brugse scholen ideeën en ervaringen uit te wisselen met scholen in het Nederlandse Zwolle. We maakten ook kennis met de Stichting Ryckevelde en leerden over Comenius, een project waarmee je als school subsidies kan krijgen voor internationale samenwerking. En toen kwam Brugge 2002 in zicht. Of we daarvoor een internationaal getint cultuurproject uit de grond konden stampen? Een uitdaging, vonden we.»

www.sip.be/de.boomgaard De website van De Boomgaard www.eun.org of http://partase.eupro.se Uw databanken voor Europese partnerscholen

Hoe begin je aan zo’n project?

Koen De Pestel, coördinator: «Je kiest een thema, in ons geval ‘Van kleurboek tot graffiti’ en gaat op zoek naar partners die willen meedoen. Via Comenius vonden we drie scholen voor buitengewoon onderwijs: een in Nederland, een in Wales en een in Litouwen.

We dienden een dossier in en kregen subsidies. In een Comeniusproject leer je elkaar eerst beter kennen.

Met enkele leerkrachten van elke school kwamen we in 2000 samen in Nederland. Daar bouwden we het idee concreet uit. We werkten een jaar met de kinderen rond beelden. In november 2001 trokken we naar Wales voor verdere afspraken en plannen.

Toen zijn we rond muziek en dans gaan werken en vervolgens rond graffiti en beeldende kunsten. In mei 2002 vergaderden we in Brugge. Aanvankelijk wilden we met de vier scholen naar een gezamenlijke graffititentoonstelling toewerken, omdat Brugge culturele hoofdstad van Europa was, kozen we voor T.R.A.F.F.I.C., een expo rond mobiliteit van verschillende disciplines beeldende kinderkunst: video-art, grafiek en zeefdruk, edelsmeedkunst, fotografie, dans…»

Wat levert zo’n project op voor leerlingen? En voor de leerkracht?

Koen De Baene: «Lessen over Europa worden plots heel concreet en functioneel, je leert nieuwe media zoals scanner, webcam of digitale camera kennen en gebruiken en je gaat je PC/KD-geld voor computers ook beter besteden. Ons schoolwerkplan is nu veel meer dan taal en wiskunde, waarop het accent vooral lag. Onze school wordt in de omgeving meer au sérieux genomen, ouders doorbreken makkelijker hun vooroordelen tegenover andere culturen. De leerlingen worden creatiever, durven meer, krijgen een sterker zelfbeeld… Een internationaal project werkt op alle gebieden emanciperend.»

DAG VAN EUROPA Tien gratis lessen 9 mei is de Dag van Europa. U kan daar in de klas op inspelen. Op de website van de Europese Unie vindt u tien gratis lessen rond grote domeinen als geschiedenis, economie, defensie, cultuur… maar ook over de Europese instellingen en Europa in de toekomst. U vindt er wandkaarten, posters en cd-rom’s voor kinderen en jongeren. De meeste zijn gratis. europa.eu.int/abc/symbols/9-may/ index_nl.htm

Springen

Niet alle leerkrachten staan Laat uw leerlingen op 23 maart 2003 te springen om internationaal hun zeg doen over het nieuwe Europa. samen te werken. Hebt u tips voor Op die dag organiseert de Europese beginnende scholen?

Unie een ‘Spring Day for Europe’.

Koen De Pestel: «Je mag leerkrachten er Daarmee wil zij u en uw leerlingen zeker niet toe verplichten, dan werkt het volactief betrekken in het debat over de gens mij niet. Bij ons verloopt alles op vrijwillige toekomstige structuur van de Unie.

Wat verandert er in de klas zodra Nederland, basis, we zijn sowieso een ondernemend team.

Hebt u zelf nog een ander idee om Wales en Litouwen op de kaart staan?

Zes van de tien klassen doen mee, vooral de met de klas over dit onderwerp de Koen De Baene: «Je probeert met zoveel mooudere kinderen. Het is voor de jongste niet altijd discussie aan te gaan? Meld het op gelijk leerlingen aan de slag te gaan. Maandelijks even vanzelfsprekend. Als een enkeling er zich europa.eu.int/futurum/print_en.htm. was minstens één klas actief met een kunstenaar. hals over kop in stort of je wordt er vanbovenaf Deelnemende scholen kunnen daar Elk schooljaar werkten de kinderen van alle klassen toe verplicht, dan loopt het beslist fout. Ons hun initiatieven registreren en onmet kunstenaars rond het mobiliteitsthema. Het werd advies: praat met ervaren scholen, dan mijd je de derling informatie uitwisselen. U een grabbelton van workshops, wedstrijden met echte kinderziektes. Start niet met een te kleine groep vindt er ook informatie om uw jury’s van ouders, lokale politici en inspecteurs, een collega’s, mobiliseer zoveel mogelijk vrijwilligers. project voor te bereiden.

Europese toptien die we op de Brugse vrije radio Als coördinator moet je blijven stimuleren, zowel Meer info? Intezelf mochten dj’en, elkaars dansen imiteren en het intern als extern. Minstens één keer per week eresse? Mail naar resultaat uitwisselen via webcam enz. Drie mailen met je partnerschool is een must. brigitte.parry@eun.org of jaar lang hebben we met de vier scholen Praktisch doe je er goed aan vooraf de guus.wijgaards@eun.org naar elkaar geschreven, geëmaild, video’s Praat eerst kosten in te schatten en je ogen open en tekeningen opgestuurd. Eind oktober met ervaren te houden voor andere subsidiebronnen.

2002 stelden we tentoon in twee histoVoor een kunstproject kan dat Dynamo2 scholen rische panden in de Brugse binnenstad: zijn. Bereid het project ook lang genoeg de graffitidoeken, een met metaal gelast voor, want er komt toch heel wat werk fantasievoertuig, foto’s, grafiekwerkjes… Dat was het bij kijken. Communiceer met ouders en betrek ze in hoogtepunt. We zitten nu in een evaluatiejaar en het project, als het kan. En kijk uit voor gevoelighedenken al aan een project met nieuwe partnerschoden. Toen onze leerlingen hun toptien naar Wales len. Iets rond democratie, burgerzin, kinderrechten. stuurden, kregen we te horen dat ze Eminem daar Niets abstract, maar om te beginnen bijvoorbeeld de niet op de speelplaats wilden draaien wegens te leerlingenraad de verantwoordelijkheid geven om te grof taalgebruik. Tja, Vlaamse kinderen horen dat speelplaats herin te richten.» natuurlijk niet zo.» ■

OP REIS MET COMENIUS Wil u graag een project uitwerken met een of meer buitenlandse scholen? Het Europese onderwijsprogramma Comenius (onderdeel van de grotere organisatie Socrates) subsidieert partnerschappen. U neemt zelf het initiatief en doet een aanvraag. Dit zijn de zeven krijtlijnen: U werkt samen met minstens drie scholen uit drie verschillende Europese landen. Eén van de deelnemende scholen coördineert, de andere participeren.

Met uw partnerscholen kiest u een thema waar elke school rond werkt, bv. de leefwereld van kinderen, internationale recepten, verhalen, mijn school…

Een Comenius-schoolproject loopt minstens een jaar en kan eventueel met twee jaar worden verlengd.

Leerlingen hoeven zich niet te verplaatsen.

Alle communicatie gebeurt via post, fax of email. U bepaalt zelf hoeveel leerlingen aan het project deelnemen.

U kan uw Europese collega’s opzoeken om het project voor te bereiden, kennis te maken met een andere schoolcultuur, lesmateriaal uit te wisselen…

Scholen die dat willen, kunnen een beperkt aantal leerlingen effectief naar een partnerschool laten reizen.

De coördinerende school ontvangt jaarlijks maximum 2 000 euro subsidie, de partnerscholen maximum 1 500 euro subsidie. Met deze subsidie dekken de scholen alle kosten, behalve internationale reis- en verblijfkosten. Daarvoor bestaan aparte mobiliteitssubsidies.

Interesse? Aanvragen doet u voor 1 maart 2004 en met speciale formulieren. Neem contact op met de administratie Basisonderwijs – departement Onderwijs – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel – tel. 02 553 92 30 – fax 02 553 93 95 – annyschka.syssens@ond. vlaanderen.be of greet.bisschop@ond.vlaande ren.be. Uitgebreide informatie over Europese projecten vindt u op http://comenius.eun.org of op de EU-website over Socrates http: //europa.eu.int/comm/education/socrates.html of nog op www.ond.vlaanderen.be/socrates, het Vlaams Socrates-Agentschap.

Op zoek naar andere Europese ideeën en praktijkvoorbeelden? Grabbel in de rubriek Sawadee in deze Klasse, p. 29.

www.ryckevelde.be Met o.a. de webadressen van veel gevraagde organisaties en websites bij internationale projecten.

KLASSE NR.133 49

WEBTIPS

[1] Buitengewoon Hoe werkt u doelgericht met de computer in het buitengewoon onderwijs? Een nieuwe website schenkt u 21 uitgewerkte projecten, die u gratis kan downloaden: software voor rekenen en taal, lessen rond verkeer en energie, projecten rond roken, werkbladen rond de euro enz. De site is het werk van leerkrachten uit 14 scholen. En er komen er nog steeds bij. U ook? www.klascement.net

[2] Let op: chatroom Een van uw leerlingen sukkelt met leerstoornissen en u wil daar wat aan doen? De nieuwe site Let-op geeft leerkrachten, ouders én leerlingen heldere en overzichtelijke informatie: praktische artikels, links naar nuttige websites, filmpjes en videofragmenten, een agenda voor nascholing, een forum en een hotspot waar u andere bezoekers ontmoet enz. Met de nieuwsbrief blijft u up-to-date. Voor kinderen en jongeren zijn er info op maat, spelletjes en links. Een chatroom voor jongeren is in de maak. www.letop.be

[3] Planten en dieren Met de klas een boon planten, een bewegend gebit bestuderen, een herbarium aanleggen, kijken hoe een regenworm zich voortbeweegt… U zoekt teksten, foto’s, videofragmenten, meerkeuzetoetsen en practica voor de les wereldoriëntatie of biologie? De Nederlandse BIO-website heeft voor alle onderwijsniveaus een onvoorstelbaar groot arsenaal aan nuttig en praktisch les- en evaluatiemateriaal voor u in huis. www.trq.nl/school

AANPAK

Met de klas naar de bieb Nodig de bibliothecaris uit in de klas. Laat hem vertellen over zijn werk.

Als u met de bibliotheek hebt samengewerkt voor een speciale

«Ik weet niet of ik met leerlingen nog naar de bibliotheek ga», zucht de juf. «Alles liep in het honderd.» Veel kinderen leren een bibliotheek voor het eerst kennen via een bezoek met de klas. Een introductiebezoek slaagt of faalt met een goede organisatie en duidelijke afspraken. In ‘Leesrijk school- en klasklimaat’ krijgt u vijf tips:

activiteit, evalueer ze dan samen met de bibliothecaris. Op die manier kan een programma voor leesbevordering groeien en raken alle betrokken partijen beter op elkaar afgestemd.

Er zijn verschillende soorten introductiebezoeken: een boek uit elkaar halen, voorlezen, een zoektocht of wedstrijd organiseren, de bieb verkennen vanuit een thema enz. Kijk ook uit naar extra activiteiten zoals tijdens de Jeugdboekenweek.

Plan het bezoek tijdig en reserveer een goed moment: wanneer is het rustig in de bibliotheek, wat is het meest gepaste moment voor de klas?

Maak eventueel afspraken voor een vast maandelijks bezoek, want bibliotheken zijn snel volgeboekt met schoolbezoeken.

Overleg met de bibliothecaris over de klas: zijn het jonge of oudere leerlingen? Wat interesseert ze? Zijn het sterke of zwakke lezers? Vraag eventueel om in te spelen op een thema waarrond u werkt of rond een periode in het jaar.

Kies een geschikte plaats voor ontvangst. De leerlingen moeten rustig kunnen zitten en de bibliothecaris moet met alle kinderen oogcontact kunnen hebben.

‘Leesrijk school- en klasklimaat’ (35,00 euro) bevat een schat aan les- en leesideeën voor alle niveaus van het basisonderwijs. Het boek werd samengesteld door het Steunpunt Nederlands als Tweede Taal in Leuven en uitgegeven bij Garant – Tiensesteenweg 83 – 3010 Kessel-Lo – tel. 016-25 31 31 – fax 016-25 13 14.

GELDCULTUUR

Belg overtroeft Vlaming Scandinaviërs geven veel meer geld uit aan film, literatuur, theater, museumbezoek enz. dan Spanjaarden, Italianen en Grieken. De gemiddelde Vlaming houdt niet echt de knip op de beurs, maar veel betalen voor cultuur doet hij evenmin. Minder bijvoorbeeld dan de doorsnee Belg. Een blik op de Europese cultuurportemonnee.

Gemiddelde uitgaven voor cultuur (in %) per huishouden in 1999 6

6,2

6,2 5,6

5

5,5

5,5 4,8

4,8

4,7

4,7

4

4,1 3,6

3

3,3 3,0

Griekenland

Italië

Spanje

Luxemburg

Ierland

Oostenrijk

Vlaanderen

België

Duitsland

Nederland

Finland

Zweden

0

Denemarken

1

Groot-Brittannië

2,7 2

Meer Europese statistieken vindt u in de brochure ‘Profiel Vlaanderen 2002’ – Administratie Planning en Statistiek – Boudewijnlaan 30 – 1000 Brussel – tel. 02 553 57 84 – fax 553 58 08 – caroline.temmerman@azf.vlaanderen.be - www.vlaanderen.be/aps 50 KLASSE NR.133

LEESENQUÊTE

LUC DAELEMANS

In bed en in bad

«Lezen is ‘out’»

‘Boeken lezen is saai en asociaal’, schrijft een laatstejaars leerling van de secundaire handelsschool Sint-Aloïsius in Mortsel. De leerlingen vulden er een enquête in over hun leesgewoonten. Blijkt dat vooral jongens nauwelijks lezen buiten de verplichte schoollectuur. Twee derde komt niet verder dan één boek per jaar. Slechts één op acht leest één boek per maand of meer. Bij meisjes is dat één op vier, zij lezen duidelijk meer. Het leesplezier neemt af per graad: van 45 % regelmatige lezers in de eerste graad naar amper 13 % in de derde.

Waar lezen leerlingen zoal? Bij uitstek in hun eigen kamer en op hun bed. Jongere tieners lezen bovendien graag in de huiskamer. Ouderen zoeken veeleer plekjes op waar ze niet gestoord worden, zoals… de badkamer. In de derde graad houdt 11 % graag een boek vast boven een relaxerend schuimbad. Dat boek lenen ze liever in de bibliotheek dan het te kopen. Een gemiddelde leerling geeft jaarlijks slechts 13 euro uit in de boekwinkel. Hun motivatie om te lezen halen leerlingen vooral bij… hun leerkrachten (33 %). Ook het thema en de auteur bepalen hun leeskeuze, evenals de dikte (lees: dun-te) van het boek Daarnaast halen ze hun leesinspiratie bij vrienden en uit de filmzaal. 22 % van de jongelui grijpt naar het boek waarop een gesmaakte film is gebaseerd.

«Lezen is ‘out’», besluit leraar Tony Proost. «Wie graag leest, is een buitenbeentje, een freak. Jongeren kweken blijkbaar onbewust een soort anti-leescultuur en voelen zich daar goed bij. Jammer. Aan ons allen om onze jeugd opnieuw liefde voor literatuur bij te brengen.» Impulsen daarvoor vindt u op www.stichtinglezen.be.

INITIATIEF

Een ander schoolblad?

Veel schoolbladen staan vol losse verslagen van randactiviteiten, recepten en wist-je-datjes. Niets op tegen. Maar over de kern van de zaak (onderwijs) gaat het zelden. Nochtans hebben ouders daar ook interesse voor. Met Pluspunt slaan ze in het vrij onderwijs van Leopoldsburg een andere weg in. Elke afdeling, van kleuters tot hoger secundair,

krijgt er telkens één bladzijde in om te illustreren hoe zij rond één vakoverschrijdende eindterm werken. Zo krijgen de ouders ook concreet inzicht in de leerlijn die een school volgt. In het nummer rond leren leren vertellen de kleuters hoe ze een speelhoek leren kiezen. De lagere school legt uit hoe ze een project rond wereldoriëntatie aanpakt

of contractwerk organiseert. De middenschool licht de begeleiding van dag- en weekplanning toe en de bovenbouw illustreert hoe een nieuwe mediatheek de leerlingen voorbereidt op levenslang leren. Zo krijgen kleine activiteiten een plaats in een groter geheel en krijgen vage eindtermen een kleur en een gezicht. Een pluspunt.

PROJECT

De kelner is 13 jaar Leren wat het is om ‘chef’ te zijn.

KLASSE

Problemen oplossen aan tafel. Dat deden ze wel heel letterlijk in het Provinciaal Instituut Voedingsbedrijven Antwerpen (Piva). «We wilden graag een peterschapsysteem invoeren, zoals in lagere scholen bestaat en waarbij de oudste leerlingen de jongste onder hun hoede nemen.», vertelt Marleen Hens, leerkracht in de eerste graad. «Maar we zaten met praktische obstakels. Onze hoogstejaars hebben vaak les in een ander gebouw, staan tijdens hun pauzes op een andere speelplaats en hoe vang je hun afwezigheid op tijdens stages?» Tegelijk zaten de zevendejaars van de hotelafdeling met een probleem «De klas organiseerde jaarlijks een benefietetentje, maar daar kwam niet zoveel volk op af», aldus collega Gaston De Belder. «Dus kwamen we op het idee de zevendejaars en de eerste graad te laten samenwerken in een nieuw project.» Het resultaat is het ‘Peterschapsdiner’: de zevendejaars koken, de eerste graad dient op en zorgt voor het publiek. «Leerlingen die kok of kelner willen worden, bedienen hun eerste tafel pas als ze in de tweede graad zitten», licht De Belder toe. «Met dit peterschapsdiner doen ze dat nu al een keer. Hun ouders en grootouders komen massaal op het diner af. Zo zien zij hun eigen kind ook eens bezig in de praktijk. En de zevendejaars leren wat het is om ‘chef’ te zijn. Als een eerstejaars een fout maakt, is een zevendejaars verantwoordelijk. Peterschap wordt op die manier meteen heel concreet.»

KLASSE NR.133 51

COLLEGA’S

Kies de leerkracht van het jaar U hebt waardevolle collega’s. Die verdienen elke dag een pluim. Maar u kent ook die ene leerkracht die er om een of andere reden uitspringt. Misschien wordt hij wel ‘De Leerkracht van het Jaar’ in één van de categorieën die o.a. gebaseerd zijn op het beroepsprofiel van leerkrachten. Die zijn immers zoveel mensen tegelijk: lesgever, opvoeder, begeleider, vernieuwer, organisator, hulpvaardig, warm, slim, eerlijk…

Leerlingen, ouders en collega’s kiezen voor het eerst ‘De Leerkracht van het Jaar’. Daarvoor verschijnen formulieren in Klasse, Klasse voor Ouders, Maks! en Yeti. De boodschap is overal dezelfde. Nomineer een leerkracht in één of meerdere categorieën. Leg op een persoonlijke manier uit waarom die leerkracht

de nominatie verdient. Geen lofzang, maar concrete voorbeelden. Hou alles nog geheim. Vermeld uw eigen naam en adres, naam en adres van de leerkracht én van de school waar hij lesgeeft. Maak een keuze uit een of meer van de volgende categorieën of bedenk zelf een speciale categorie. Overtuig de jury en stuur

het formulier voor 31 maart naar Klasse. Wat er nadien gebeurt, blijft een verrassing.U hebt een collega (of een aangename herinnering uit uw eigen jeugd): nomineer hem of haar. De verleiding is groot om vooral mensen te kiezen ‘op het einde van hun loopbaan’. Dat mag.

Maar durft u ook jonge collega’s nomineren?

1] De beste lesgever 2] De beste begeleider 3] De meest hulpvaardige 4] De meest deskundige 5] De beste organisator 6] De meest verrassende 7] De grootste onderzoeker 8] De meest vernieuwende 9] De meest democratische 10] De muzikaalste 11] De meest humoristische 12] De meest culturele 13] De eerlijkste 14] De slimste 15] De warmste 16] De prijs van de collega’s (voor teaminzet en collegialiteit) 17] De prijs van de samenleving (voor het stimuleren van het contact tussen onderwijs en samenleving) 18] De beste directeur 19] De beste CLB-er 20] De beste studiemeester-opvoeder P.S.: Er komen ook nominaties via Klasse voor Ouders, Maks! en Yeti.

21] De beste klusjesman/poetsvrouw

✃

BEVESTIG DIT FORMULIER AAN DE NOMINATIE Naam en adres van de genomineerde leerkracht: ............................................................................................................................................................................

Functie: ............................................................................................................................................................................

Naam en adres van de school: ............................................................................................................................................................................

Uw eigen naam, adres én telefoonnummer: ............................................................................................................................................................................

Ik ben: collega / ex-collega / oud-leerling / ...........................................................................................................

(Eventueel) Ik nomineer de leerkracht ook in naam van:........................................................................................

Ik nomineer de leerkracht voor categorie nr. … (of :.............................................................................................)

Ik voeg hierbij een brief met de reden van de nominatie Stuur uw nominatie voor 31 maart naar Klasse (Leerkracht van het jaar) – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel.

Niet er dit formulier aan vast.

52 KLASSE NR.133

Dia

Down

Hartelijk

dank voor het januarinummer van Klasse voor Ouders. Een nummer over mensen en kinderen die (zoals Annabel) anders zijn dan wat doorgaans als normaal wordt beschouwd. Als moeder van vier kinderen van wie het jongste Downsyndroom heeft, voel ik dagelijks wat het is een kind te hebben anders dan verwacht.

Door jullie artikels voelen we ons gesteund. Bedankt.

loog

Ouder – naam en adres bekend

Linkshandig

Ik ben

een jongen van 11 jaar. Ik lees altijd graag Klasse en de laatste keer las ik in Yeti dat Koen Wauters linkshandig is. Ik was heel blij want ik ben ook linkshandig en hij is een van mijn idolen.

Giesraw Janbaz - leerling

Inclusief onderwijs

Na het

lezen van ‘De grenzen van Annabel’ in Klasse voor Ouders is het mij heel duidelijk geworden waarom onze minister zo in inclusief onderwijs gelooft. Je laat het draaien op vrijwilligers en je bespaart weeral miljoenen euro in het buitengewoon onderwijs. Knap bedacht.

Julien Van der Auwera – ouder

Leerlingen screenen

Onlangs

ging ik als CLB-medewerker met enkele leerkrachten mee naar een introductie door de Vlor over het Gelijke OnderwijsKansen-beleid (GOK), waar de school dit jaar instapt. ‘Om echt preventief te kunnen werken moet je weten voor welke leerlingen je staat’. De eerstejaars moeten dus worden gescreend. De spreker vond dat drie componeneten daarbij belangrijk zijn: het welbevinden van de leerling, zijn sociale achtergrond en zijn competentie (kennis,aanleg). ‘Maar hoe kunnen wij dat screenen, wij zijn leerkrachten en opgeleid om les te geven en jongeren te begeleiden, niet om screenings op te zetten en te interpreteren.’ Geen probleem, onze minister heeft (plots) geld om enkele universitaire spin-offs te subsidiëren die u daar in zullen bijscholen.

Minder dan drie jaar geleden was er een PMS-centrum (met daartoe opgeleide mensen) om alle leerlingen te screenen op gebied van competentie (de ‘testen’), op gebied van zelfbeleving (‘persoonlijke vragenlijst’). In plaats vanuit de overheid de kwaliteit van die collectieve screenings te bewaken, heeft diezelfde overheid ze eerst in vraag gesteld, dan belachelijk gemaakt en ten slotte verboden. Inderdaad: het kind werd met het badwater weggegooid. Is dit een bank vooruit of twee banken achteruit?

CLB-medewerker – naam en adres bekend

Het vuur van Klasse

Woensdag

namiddag 27 januari was de redactie van onze schoolkrant (leerlingen en leerkrachten samen) te gast bij Klasse. Wat we als lezers al gemerkt hadden, werd bevestigd. Achter Klasse-Maks-Ouders-Yeti zit een opzet: uitgaan van de lezer, hem informeren, iets doen willen en doen nadenken, zodanig dat hij meedenkt en vooral meedoet (participeert!), en dus niet afhaakt, want dat is droef en duur voor ons allen. Die dingen doen ze in Klasse nooit alleen. Wij hadden dat al gevoeld in de pittige, moderne teksten, maar nu voelden we dat ook aan de redacteurs die ons te woord en te koffie stonden. Hun enthousiasme en de warmte werkt aanstekelijk. Een shot opkrikkende energie om zelf gedrevener verder te doen met ons eigen blad. Wat we opstaken was dus wat we al altijd lazen, zagen en voelden. Er is over nagedacht, de rode draad in de korte artikels is een golvende lijn, elk detail is beredeneerd, korte relevante dossiers met beeld enz. De schrijvers zijn open en eerlijk, ja ze verwoorden wel de boodschap van de overheid, dat moet je beseffen, maar ze laten ruimte voor andere standpunten en kritiek. Klasse is objectief, maar heeft toch een eigen gezicht. De standvastigheid waarmee ze nu al 12 jaar lang Klasse brengen is sterk. Ach ja, soms lijken ze irriterend positief en naïef. Bij sommige ideaalbeelden van projecten, denk je soms, ja, jij staat zeker niet meer voor de klas, kom, toon dat bij ons maar eens. Ja, wat wil je? Als wij al roesten, kil zijn, zeggen ze, dan wordt het overal een schroothoop, een ijskast. Wij hebben ons aan het vuur van Klasse gewarmd. Een constant appel om voor meer te gaan. Hou het brandend.

Jade, Annelore, Stefanie, Pieter, Jeroen, Jean-Marie en Mieke, van de DBZ-Gazet van Don Boscocollege Zwijnaarde.

Afgevoerd, weggepest

Meer en

meer hoor ik schrijnende, pijnlijke, onmenselijke verhalen van zeer gedreven en bekwame directeurs (vooral in het basisonderwijs) die weggewerkt, buitengepest, afgevoerd worden… onder het mom van ’hij kan niet omgaan met mensen, hij behandelt ons als kinderen, hij heeft het hele team tegen zich, hij kan zijn job niet aan…’, terwijl de echte oorzaken in het leerkrachtenteam zelf zitten: jaloezie omdat niet zij gekozen zijn. Helemaal te gek wordt het dan nog als ook het schoolbestuur – onbekwaam en ondeskundig – eenzijdig partij kiest en die directeur laat vallen. Op dit moment weet ik zeker een vijftal gevallen waar de meest onmenselijke praktijken toegepast worden: erger nog dan het meest gruwelijke fysische geweld is het psychisch geweld dat hierbij gebruikt wordt. Hoog tijd om deze problematiek eens uit de taboesfeer te halen.

Leerkracht – naam en adres bekend

Big Brother-sleutels

Ik was

verbolgen, onthutst, verbijsterd toen ik de cover van de vorige Klasse (132) zag met de XAFAXsleutels. Dit is je reinste publiciteit voor een firma die, wegens van haar huidige commerciële aanpak, serieus teruggefloten moet worden.

Het gaat niet over de pro’s en contra’s van het systeem. Het gaat in essentie over de manier waarop de firma XAFAX zijn klanten behandelt, met bedrieglijke reclame en loze beloften om de tuin leidt én eenmaal gestrikt, uitsluitend als melkkoe gebruikt! Zij bedriegen de consument, verkopen onwaarheden en stellen het systeem verbloemd voor. Eenmaal een contract ondertekend, heb je als consument geen poot meer om op te staan. En na een miljoeneninvestering houdt het prijskaartje niet op. De jaarlijkse bijkomende kosten aan interventies en herstellingen allerhande overschrijden gemakkelijk 2 500 euro.

Onze school heeft het sleutelsysteem reeds een vijftal jaar in gebruik.

Het verhaal van de XAFAX-sleutels is na al die tijd nog steeds een aaneenrijging van problemen: foutieve of onvolledige registratie van gegevens, een oubollig DOS-softwareprogramma om de gegevens statistisch te verwerken (en dit anno 2003 en peperdure hardware!), grote verschillen tussen het geld dat we in de opwaardeerders vinden en het geld dat er volgens de XAFAX-statistieken in moet zitten… Een resem onverklaarbare defecten. De facturen die we van het bedrijf krijgen zijn telkens torenhoog: een technicus kost net geen 80 euro per uur, verplaatsingskosten niet inbegrepen. Als bepaalde stukken kort na de plaatsing kapot gaan, blijken er problemen met de garantie want die staat nergens beschreven…

Wanneer we de problemen bij XAFAX aankaarten, krijgen we geen of geen afdoend antwoord.

In eer en geweten durf ik te stellen dat het jullie taak was om de Vlaamse scholen te waarschuwen voor dit bedrijf en erop aan te dringen niet met hen in zee te gaan!

Beheerder - Naam en adres bekend

Uw vragen U zoekt informatie.

Waar kan u terecht?

- Vanaf 1 januari 2003 werkt de Infolijn van het departement Onderwijs samen met de Vlaamse Infolijn. Dit betekent dat leerkrachten, ouders, leerlingen en studenten met vragen of problemen rond onderwijs voortaan terecht kunnen op het gratis nummer van de Vlaamse Infolijn: 0800 30 201 (iedere werkdag van 9 u. tot 19 u.).

U kan ook faxen naar 02 553 96 55 of surfen naar www.ond.vlaanderen.be/ infolijn. Daar vindt u het antwoord op een aantal veel gestelde vragen. Vanuit deze website kan u ook een e-mail sturen naar de Infolijn.

- Bij de Vlaamse Infolijn kan u ook terecht voor algemene informatie over en van de Vlaamse overheid en voor publicaties. Een overzicht van de onderwijspublicaties vindt u eveneens op het internet op www.ond.vlaanderen.be/publicaties.

- Op edulex.vlaanderen.be vindt u alle informatie over omzendbrieven en wetgeving.

- Voor vragen over uw persoonlijk dossier (b.v. over uw wedde) stapt u het best eerst naar het secretariaat van uw eigen school. Eventueel zal uw school contact opnemen met uw werkstation.

- De diensten van het departement Onderwijs zitten samen op één adres: Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - tel. 02 553 86 11 (algemeen nummer) - www.ond.vlaanderen.be.

KLASSE NR.133 53

Binnen zonder bellen Een selectie uit lezersbrieven, faxen, e-mails en reacties via internet vindt u op deze pagina’s.

Naamloze brieven of manifesten komen er niet in. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de brieven. Schrijf a.u.b. korte brieven van maximum 25 regels. Wat te lang is, moeten we inkorten. Vermeld uw naam en adres. Enkel uitzonderlijk op gemotiveerd verzoek laten we die weg. We kunnen eventueel brieven doorsturen naar betrokken afdelingen voor een deskundig antwoord.

Klasse publiceert ook brieven die de redactie bereiken via Yeti, MAKS! (Klasse voor Jongeren) en Klasse voor Ouders. Kan voor iedereen interessant zijn.

U kan ook uw mening kwijt op www.klasse.be/forum of www.klasse.be/gastenboek Klasse (Dialoog) – Koning Albert IIlaan 15 – 1210 Brussel - fax 02 553 96 85 - red.leerkrachten@klasse.be

DE VRAAG Gratis openbaar vervoer voor leraars Waar vind ik informatie over de fietsvergoeding die je als leerkracht kan krijgen? En hebben alle leerkrachten sowieso recht op gratis openbaar vervoer van en naar het werk?

Hans De Bosscher – leerkracht

Vastbenoemde, tijdelijke personeelsleden en de personen die als gesubsidieerde contractuele tewerkgesteld zijn in de onderwijsinstellingen en CLB’s hebben recht op de volledige terugbetaling van de kosten voor openbaar vervoer naar en van het werk en/of op een maandelijkse fietsvergoeding, ten laste van

de werkgever. Dat zijn de meeste mensen die tewerkgesteld zijn in de onderwijssector.

Dit wil niet zeggen dat wie met de trein of met de bus/tram/metro naar school gaat zomaar een abonnement in de handen geduwd krijgt.

Over het algemeen krijgt u de kosten ervan terugbetaald op het einde van de maand volgend op de maand waarin de geldigheidsduur van het (goedkoopste) vervoerbewijs verstrijkt.

Wie het volledige of een gedeelte van het woon-werktraject met de fiets aflegt, heeft recht op een maandelijkse fietsvergoeding

Iedereen verdient iets anders

Tot mijn

De

grote spijt wordt op school niet zoveel aandacht geschonken aan pesterijen. Mijn zoon is vorig jaar van school veranderd wegens een verhuis. Sinds hij op de nieuwe school zit, klaagt hij voortdurend over pesterijen. Toegegeven, hij is niet altijd het toonbeeld van een voorbeeldige jongen en vorig jaar had hij het uitzonderlijk moeilijk op gebied van gedrag, beheersing en beleefdheid.

Na een verwittiging van de school zijn wij direct op zoek gegaan naar professionele hulp, wat zijn vruchten heeft afgeworpen. Zijn gedrag is nog niet perfect, maar wel aanzienlijk gebeterd. De pesterijen blijven echter aanhouden. Hij gaat niet graag meer naar school, wordt nooit uitgenodigd op feestjes, wordt uitgedaagd in de klas, op de speelplaats, wat vaak tot ruzies leidt. Het gevolg is dat hij dan een nota krijgt dat hij niet agressief mag reageren tegenover zijn klasgenootjes. Maar als hij tegen de juf zegt dat ze hem weer pesten, dan mag hij niet komen klikken! Na een oudercontact heb ik gevraagd het CLB in te schakelen om de toestand eens te observeren en dan naar een oplossing te zoeken.

Maar de afspraak werd geannuleerd en ik heb tot hiertoe niets meer van hen vernomen. Ik hoop dat de school toch eens wakker schiet en een daadwerkelijke oplossing zoekt voor het probleem.

Nr. 133 • Maart 2003 Klasse is teamwork. De hele ploeg vindt u op www.klasse.be Hoofdredacteur Leo Bormans Redactie Klasse Gaby De Moor (eindredacteur), Jan T’Sas, Dirk Vander Beken, m.m.v. Kris Vanhemelryck, Geert Neirynck Redactiesecretariaat en Katern Idee Patrick De Busscher, Anne Siccard Het hart van Klasse Diana De Caluwé, An Declercq, Anny Lecocq, Patrice Maniscalchi, Ann Nevens Verantw. uitgever Ludy Van Buyten Hendrik Consciencegebouw, 1210 Brussel Abonnement (10x per jaar): 25 euro Alle Vlaamse leerkrachten, CLB-medewerkers enz. (van elk net en van elk niveau) krijgen Klasse gratis.

Adreswijzigingen uitsluitend regelen via de eigen schooladministratie.

Er is ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs t.e.m. tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde tot zevende jaar secundair onderwijs) voor scholen die dat wensen.

Klasse, Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel Tel. redacties 02 553 96 86 Tel. secretariaat 02 553 96 84 Tel. advertenties 02 553 96 94 Redactie red.leerkrachten@klasse.be Abonnementen ann.nevens@ond.vlaanderen.be tel. 02 553 96 84 fax 02 553 95 05 URL www.klasse.be

54 KLASSE NR.133

nieuwste studie van HayGroup (Iedereen verdient iets anders, Klasse 132 p. 12) is niets anders dan een verkapte poging om komaf te maken met de vaste benoemingen in het onderwijs. Volgens de studie wordt een beginnend leraar pas ‘benoembaar’ na drie tot zeven(!) jaar. Als hij het ooit schopt tot ervaren leraar, is zijn benoeming maar voor vijf jaar geldig, want bij twee negatieve evaluaties vliegt hij de deur uit, zonder opzegvergoeding blijkbaar. In ruil voor het opgeven van wellicht het belangrijkste voordeel van het openbaar ambt, krijgen de ‘goede’ leraars een salarisverhoging om de vijf jaar, de grootste uitslovers en flikflooiers zelfs een extra-toeslag als senior-leraar. Mensen die zich zorgen maken om het budget, kunnen op twee oren slapen. Om de salarisverhogingen betaalbaar te maken, worden de zogenaamde biënnales fors teruggeschroefd. En dan te bedenken dat in een andere studie van dezelfde HayGroup de vaste benoeming zwaar doorwoog in de argumentatie dat leraars lang niet slecht betaald zijn.

Herwig Laenen – leerkracht

Bijwedde voor tweede taal

Graag

wij als toekomstige kleuteronderwijzeressen reageren op de brief van Tom Debraekeleer ‘Kleuterjuf in secundair’(Klasse 131 p. 50)? Wij vinden het beneden alle peil dat een regent een kleuterleidster zo onterecht onderschat. Als u nog eens terugkijkt naar uw studieperiode, kan u zich vast en zeker nog wel herinneren dat er een heel aantal vakken zijn die gemeenschappelijk waren, dus leerstof die voor de opleiding kleuter- en lager onderwijs als regentaat hetzelfde zijn.

Voor elke opleiding wordt er dieper ingegaan op de leeftijden waarmee je in je toekomst te maken hebt. U zou moeten weten dat alle leerlingen die bij u terecht komen ook in grote mate opgevoed zijn door kleuterleid-sters. U mag er zeker van zijn dat als een school het in haar hoofd haalt een regent aan te stellen om een kleuterklas te runnen, dat ik zonder meer op zoek ga naar een andere school voor onze kinderen later.

zouden wij als groep leerkrachten uit Voeren willen reageren op het antwoord van de onderwijsadministratie i.v.m. ‘De Vraag’ (Klasse 132 p.42). Uit het antwoord blijkt weeral dat men in Brussel niet goed op de hoogte is van de realiteit. Ook bij ons kan je vaststellen dat de overgrote meerderheid niet in Voeren woonachtig is. Vele leerkrachten dienen 20 tot 50 km af te leggen om naar school te komen. Ook in Zuid-Limburg is er een schaarste aan leerkrachten. Getuige hiervan volgend voorbeeld: vorig schooljaar waren er 69 telefoontjes nodig om een leerkracht te vinden voor een interim van 3 maanden. En dan krijgen wij in Klasse nog eens te lezen dat de personeelsleden in Brussel verdienen gewaardeerd en beloond te worden. Dat vinden wij ook, maar wij voelen ons ‘gepakt’. Verdienen wij dan geen waardering? Verdienen wij deze financiële beloning dan niet? Zijn personeelsleden in Brussel dan meer waard dan die in Voeren of andere faciliteitengemeenten?

Sara, Lieve, Inge, Mieke, Marjan kleuteronderwijzeressen – adres bekend

René Reggers - in naam van de leerkrachtengroep uit Voeren

Kleuterjuf in secundair Klasse

U kan het zelf allemaal nalezen in de omzendbrief van 22/12-2000 of op edulex.vlaanderen.be/ fulldoc.html?docid=13060

Pesterijen

Ouder – naam en adres bekend

Maandblad voor Onderwijs in Vlaanderen Uitgegeven door het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap departement Onderwijs

van 0,15 euro per kilometer. De vergoeding geldt alleen voor de effectieve dagen waarop men de fiets gebruikt.

De fietsvergoeding wordt de laatste dag van de maand aangevraagd met een ‘verklaring op eer’. Een model van de maandelijkse aanvraag is op het schoolsecretariaat te verkrijgen.

Mogen

OPINIE «Kunst en geschiedenis: niet voor wist-je-dat-quiz» Technologie en vooral kunst zijn dé getuigen bij uitstek van de niet aflatende zoektocht van de mens naar wat hem overstijgt. In een onscheidbare samenhang met wetenschap, literatuur, techniek, religie, politiek, filosofie en economie bepaalt kunst op elk moment van de geschiedenis de identiteit van een cultuur. Precies daarom horen kunstvoorwerpen niet thuis in de hobbydoos of de glossy reisgids. Integendeel, een grondige en gedegen kennis ervan is de sleutel tot wie we waren en wat we zijn.

Het inzicht dat al die aspecten met elkaar verweven zijn is niet nieuw. De Grieken waren reeds overtuigd van het belang van een totaaloverzicht: hun onderwijs werd zodanig georganiseerd dat het toenmalige wereldbeeld er zo volledig mogelijk in aan bod kwam. Ook de middeleeuwse zeven vrije kunsten bestreken het gehele palet aan kennis waarover men op

dat ogenblik beschikte. De renaissancistische term ‘uomo universale’ liegt er niet om: een goed opgevoed mens is van alle markten thuis, zo getuigen onder meer Leonardo da Vinci en Michelangelo. De Jezuïeten hadden die les goed begrepen en boden een humaniora-onderwijs aan dat geschoeid was op een brede waaier aan cursussen: wetenschap, wiskunde, klassieke én moderne talen, kunst, lichamelijke vorming en religie kwamen op een evenwichtige manier aan bod. Dat evenwicht precies stond garant voor de vorming van een kritisch onderlegd, humanistisch publiek en diende eeuwenlang als model voor het Europese onderwijsbeleid.

Vandaag lijkt dat evenwicht ver zoek. Steeds meer vervalt ons middelbaar onderwijs tot een kweekvijver voor economen, ingenieurs en technologen die gecastreerd zijn van hun brede humaniora-kijk. Dat wetenschappen en

wiskunde belangrijk zijn, staat niet ter discussie. Een middelbaar onderwijs echter dat talen, kunst, geschiedenis en beschouwing naar het verdomhoekje bant, is ten dode opgeschreven.

Ons onderwijs lijkt steeds meer op de jogger van Baudrillard: hij loopt maar verder, omdat hij vergeten is hoe hij moet stoppen. Kunst, talen en geschiedenis horen niet thuis in een wist-je-dat-quiz op Canvas; zij zijn de munitie voor een maatschappij die wil overleven. Laat de ingenieur zijn brug maar bouwen: welke zin heeft het als hij niet eens weet waarheen de brug leidt? Als de jogger niet snel leert hoe hij moet stilstaan, loopt hij zich binnenkort te pletter tegen een muur, een muur van kortzichtigheid en onbegrip…

Steven Marien – wetenschappelijk medewerker – KULeuven, afdeling Musicologie, Alamire Foundation

(advertentie)

Afgiftekantoor Gent X Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Redactie KLASSE Koning Albert II-laan 15 1210 Brussel

België – Belgique

PB/PP 3/9156

TIJDSCHRIFT

verschijnt maandelijks (behalve in juli en augustus)

S K AT E R S IN WWW.YETIWORLD.BE

STO U T E K I N D E R E N IN KLASSE VOOR OUDERS

GUY KOKKEN

Z O E K R O B OT S BIJ WWW.KLASSE.BE

HACKERS OP WWW.MAKS.BE