694
E. Stanowski i wsp.
WYNIKI W grupie powikłań śródoperacyjnych uszkodzenie głównej drogi żółciowej wystąpiło u 56 chorych (0,4%). Brano pod uwagę uszkodzenia, które zauważono podczas operacji i z tego powodu wykonywano konwersję. Powikłania te, to punktowe uszkodzenie, nacięcie, przecięcie głównej drogi żółciowej lub wycięcie jej fragmentu. Naprawa uszkodzeń polegała na założeniu pojedynczych szwów, zespoleniu głównej drogi żółciowej „koniec do końca” i drenażu sposobem Kehra. Ubytek w głównej drodze żółciowej uzupełniono protezą bądź wykonywano zespolenie przewodowo-jelitowe sposobem Rouxa-Y. Do uszkodzeń tych doszło na skutek działania elektrokoagulacji lub z powodu trudności w identyfikacji struktur anatomicznych w operowanej okolicy, wywołanych naciekiem zapalnym lub nowotworowym. Uszkodzenie przewodu pokarmowego wystąpiło u 14 chorych (0,09%). Wywołane było elektrokoagulacją. Rozpoznanie śródoperacyjne wymagało wykonania konwersji i założenia szwów. W żadnym z analizowanych przypadków nie było potrzeby przeprowadzenia operacji resekcyjnej. Uszkodzenie przepony wystąpiło u 2 chorych (0,01%). Wynikiem tego uszkodzenia była odma opłucnowa, stwierdzona śródoperacyjnie. W obu przypadkach otwór w przeponie spowodowany elektrokoagulacją zaopatrzono pojedynczym szwem w momencie maksymalnego rozprężenia płuca. W żadnym z tych przypadków nie trzeba było stosować drenażu ssącego w okresie pooperacyjnym. Powikłania w postaci krwawienia lub krwotoku stwierdzono u 80 (0,5%) chorych. Omówiono przypadki wymagające konwersji. W jednym przypadku nastąpił zgon, a dotyczył chorej, która zastrzegła przed operacją bezwzględny zakaz przetaczania krwi. Krwawienie z narządów miąższowych oraz naczyń powłoki brzusznej opatrzono dodatkowymi szwami, elektrokoagulacją lub koagulacją argonową. Konwersja wykonana w tych przypadkach przedłużyła pobyt chorych w szpitalu. Jako powikłania wczesne przyjęto te, które pojawiły się po operacji w 1-3 dobie, a przed wypisaniem chorych ze szpitala. Zakażenie w miejsce wprowadzenia trokarów wystąpiło u 26 (0,17%) chorych i zwykle wystarczające było postępowanie zachowawcze (niektórzy chorzy wymagali antybiotykoterapii). Przedłużony wy-
tration. Gastrointestinal tract injuries occurred in 14 patients (0.09%) due to electrocoagulation. Conversion and suturing were required. Resections were unnecessary. Diaphragm damage was observed in 2 cases (0.01%), which resulted in pneumothorax. In both cases the injury, caused by electrocoagulation was managed by means of a single suture during maximal lung expansion. No suction drainage was required after the operation. Bleeding and hemorrhage appeared in 80 cases (0.5%). Cases that required conversion were discussed. Death was noted in a patient who did not sign the consent for blood transfusion. Bleeding from parenchymal organs and cutaneous vessels were sutured or managed by means of electrocoagulation or argon coagulation. Conversion performed in such cases prolonged hospitalization. Early complications concerned the 1-3 postoperative days, during hospitalization. Wound trocar site infections occurred in 26 patients (0.17%) and conservative therapy proved successful (some patients required antibiotics). Prolonged bile leakage through a surgical drain was noted in 19 cases (0.12%). Bile leakage exceeding 150 ml per day was considered as significant. Conservative treatment and prolonged drainage usually resolved this problem. Analyzed late complications occurred during several months after hospitalization. Wound infections (mainly umbilical) were most common (143 patients - 0.94%), managed conservatively with antibiotics and local agents. Abscess incision and drainage was performed in several cases on an ambulatory basis. Fiftyfive patients (0.36%) presented with umbilical hernia. All underwent surgery. Port-site cancer metastases were found in 2 cases (0.02%). After local lesion excisions, patients were treated in oncological departments. Thirty- two patients (0.2%) required another videosurgical operation due to massive postoperative bleeding or bile discharge through the surgical drain. Surgery was performed on the 1-3 postoperative day, bleeding sites sutured or cauterized followed by peritoneal lavage. These patients did not require a laparotomy. Laparotomy was performed in 42 cases (0.3%). Patients who underwent conversion to the open procedure were not included in this group. Three patients died due to multiorgan complications, not being directly related to the surgical technique.