688
J. Rdes i wsp.
11. Dempsey DT, Kelberman IA, Dabezies MA: Laparoscopic resection of gastric leiomyosarcoma. J Laparoendosc Adv Surg Tech A 1997; 7: 357-62. 12. Gurbuz AT, Peetz ME: Resection of a gastric leiomyoma using combined laparoscopic and gastroscopic approach. Surg Endosc 1997; 11: 285-86. 13. Seshadri PA, Mamazza J, Poulin EC i wsp.: Technique for laparoscopic gastric surgery. Surg Laparosc Endosc Percutan Tech 1999; 9: 248-52. 14. Yoshikawa A, Kuramoto S, Mimura T i wsp.: Peutz-Jeghers syndrome manifesting complete intussusception of the appendix and associated with a focal cancer of the duodenum and a cystadenocarcinoma of the pancreas: report of a case. Dis Colon Rectum 1998; 41: 517-21. 15. Scintu F, D’Alia G, Cabras M i wsp.: The impact of an incomplete preoperative colonoscopy in pa-
tients with colorectal cancer. Chir Ital 2000; 52:10307. 16. Martinez MN, Martinez-Caballero A, Serrano J i wsp.: Rectorragia recidivante por angiodisplassia de colon, localizada exclusivamente mediante gammagrafia con 99mTc – hematies. Gastroenterol Hepatol 1997; 20: 138-40. 17. Ishida H, Murata N, Tada M i wsp.: A new simple technique for performing intraoperative endoscopic resection of small-bowel polyps in patients with Peutz-Jeghers syndrome. Surg Today 1999; 29: 581-83. 18. Veyrieres M, Baillet P, Hay JM i wsp.: Factors influencing long-term survival in 100 cases of small intestine primary adenocarcinoma. Am J Surg 1997; 173: 237-39.
Pracę nadesłano: 28.08.2001 r. Adres autora: 41-902 Bytom, ul. Żeromskiego 7
KOMENTARZ / COMMENTARY Endoskopia przewodu pokarmowego wykonywana w czasie laparotomii jest metodą diagnostyczną i terapeutyczna mającą pewne dodatkowe możliwości. Nie zmieniają one jednak w sposób znaczący wydolności metody stosowanej w sposób tradycyjny. Autorzy informują w jakich sytuacjach zastosowali endoskopię śródoperacyjną i jakie przyniosła im korzyści dla diagnostyki i leczenia. Opierają swoje doświadczenie na 59 wykonanych gastroduodenoskopiach, 53 kolonoskopiach i 4 enteroskopiach śródoperacyjnych. Niektóre poglądy przedstawione przez Autorów są jednak kontrowersyjne. W tab. 1 przy wskazaniach do endoskopowego śródoperacyjnego badania górnego odcinka przewodu pokarmowego w 48 przypadkach Autorzy wymieniają potrzebę określenia zmian ogniskowych. Przy czym nie wiadomo czy chorzy ci mieli wykonaną gastroskopię przed operacją i jaki był wynik tego badania. Czy w czasie badania endoskopowego przed zabiegiem Autorzy mieli wątpliwości co do określenia rozpoznania, czy też to właśnie w czasie laparoskopii operator podjął podejrzenia co do obecności zmian ogniskowych w żołądku i poprosił endoskopistę o badanie. Autorzy nie podają, niestety, z jakiego powodu wykonywali w tych przypadkach laparoskopię. Przypuszczam, że nie z powodu niejasnych zmian ogniskowych w żołądku. Nieco bardziej uzasadnione wydają mi się wskazania dla weryfikacji małych, przypad-
Alimentary tract endoscopy performed during laparotomy is a diagnostic and therapeutical measure that may present additional advantages. Even though, they do not considerably alter limitations of a „normal” endoscopy. The Authors reported cases when intraoperative endoscopy was used, as well as its diagnostic and therapeutical benefits. Their experience includes 59 gastroduodenoscopies, 53 colonoscopies and 4 enteroscopies, performed intraoperatively. However, several standpoints presented in the study remain controversial. Table 1 demonstrated intraoperative endoscopy indications of the upper alimentary tract. In 48 cases this was indicated due to the need to examine focal lesions. On the other hand, it remains unclear whether patients had preoperative gastroscopy and what were the results. Whether the Authors experienced problems in establishing the diagnosis during preoperative endoscopy, or the surgeon gained suspicion towards focal stomach changes and asked an endoscopist for an intraoperative examination, is also not univocally mentioned. Unfortunately, the Authors did not specify what was the reason for laparoscopy. I presume, laparoscopy was not prompted by unclear focal stomach lesions. A more justified indication for intraoperative endoscopy is the verification of small lesions, incidentally found on palpation, although a verifying gastrotomy would be more reliable, faster and more radical. Furthermore,