676
R. Kędziora-Bartkowska i wsp.
Wysoki koszt preparatów AT III obliguje do weryfikacji wskazań do jej stosowania. Tepper i wsp. (15) podają, że koszt stosowania 10 preparatów (w tym antytrombiny III) w dwóch oddziałach intensywnej terapii chirurgicznej szpitala uniwersyteckiego w Jenie stanowił aż 67% kosztów wszystkich preparatów (łącznie z preparatami krwiopochodnymi i lekami). Istnieje pewna rozbieżność pomiędzy oczekiwaniami dotyczącymi skuteczności podawania substytucyjnego preparatów AT III u pacjentów z jej niedoborami, a rzeczywistymi wynikami leczenia tymi preparatami (5). Jednak niektórzy autorzy podają, że stosowanie preparatów antytrombiny III u chorych z jej nabytym niedoborem, zwłaszcza spowodowanym stanem septycznym, pozwala na zmniejszenie śmiertelności w tej grupie chorych (3, 9, 12, 13, 16, 17, 18). Redukcja śmiertelności i szybszy powrót do zdrowia u pacjentów we wstrząsie septycznym leczonych AT III może również być związana z jej działaniem przeciwzapalnym, zapobiegającym wystąpieniu rozsianego wykrzepiania śródnaczyniowego i zmniejszającym ryzyko wystąpienia zespołu niewydolności wielonarządowej (1, 3, 6, 14). Inni autorzy uważają natomiast, że w przypadku nabytego niedoboru AT III brak jest dowodów na pozytywny rezultat działania preparatów tego czynnika (5, 14, 19). W badanej przez nas grupie chorych preparat antytrombiny III podawaliśmy wszystkim pacjentom, u których w okresie pooperacyjnym wystąpił niedobór tego czynnika (aktywność poniżej 70%) niezależnie od obecności lub braku objawów związanych z uogólnionym zakażeniem. Ze względu na małą liczbę chorych oraz ich stan kliniczny nie konfrontowano wyników leczenia preparatem antytrombiny III z grupą kontrolną otrzymującą placebo. Chorzy, u których nie stwierdzono zakażenia przeżyli okres pooperacyjny oraz zawsze stwierdzano u nich wzrost aktywności endogennej AT III w osoczu po podaniu Kyberniny. Nie zaobserwowano też w tej grupie chorych powikłań zakrzepowo-zatorowych. Natomiast zmarli wszyscy chorzy, u których wystąpiły objawy posocznicy z powikłaniami zakrzepowo-zatorowymi w postaci rozsianego wykrzepiania śródnaczyniowego. W tej grupie chorych wzrost aktywności endogennej AT III był także niższy niż u pacjentów, którzy przeżyli (na granicy istotności statystycznej), a niekiedy obserwowaliśmy nawet spadek stężenia AT III w osoczu po poda-
who survived vs 19.8% in patients, who died) (fig. 3). The mean cost of the treatment with Kybernin P was statistically, significantly higher in patients who died, in comparison to patients who survived (20 530.5 zł vs 6 435 zł) (p = 0.0015; t = 1.481; t-Student test) (fig. 4). DISCUSSION AT III and heparin (or micromolecular heparin) are regarded as the treatment of choice in patients with endogenous AT III deficiency after surgery and at high risk of thromboembolic complications. There were no side effects (including high risk of bleeding) noticed, while AT III without heparin was administered. The use of AT III and heparin (or micromolecular heparin) may increase the risk of bleeding after surgery. Since treatment with AT III is very expensive, several authors recommend treatment only when following complications occur: mesentery vein thrombosis, insufficient prolongation of APTT during treatment with micromolecular heparin and disseminated intravascular coagulation (DIC) (5, 7). High treatment expenses with AT III require the verification of indications towards its application. Tepper et al. (15) noted, that the cost of treatment with 10 various substances (including AT III) in two Surgical Intensive Care Units of the University Hospital in Jena (Germany) amounted to 67% of their total expenses (including blood concentrates and drugs). He observed a difference between expectations and real AT III replacement therapy results in patients with endogenous AT III deficiency (5). Several authors notify, that AT III replacement therapy may reduce mortality in patients with acquired AT III deficiency (especially caused by sepsis) (3, 9, 12, 13, 16, 17, 18). Reduction of mortality and morbidity in patients with septic shock treated with AT III could be also connected with the anti-inflammatory effect of AT III, which prevents these patients from such severe complications, as Disseminated Intravascular Coagulation and Multiple Organ Dysfunction Syndrome (1, 3, 6, 14). On the other hand, the positive effect of AT III replacement therapy in patients with acquired AT III deficiency remains to be proved (5, 14, 19). AT III agents were administered to all patients from the analysed group, when plasma