،ذمارة ( )15كانوونى دووةمى 2013 40
:2-10-1هؤكاري كولتووريCultural : Factors هؤكاري كولتووري رؤَل َيكي باآل دةبن َيت لة جؤري ضاكسازي كة لةو كؤمةَلطاية دياري َ لةطةل سةركةوتني ضاكسازي يان دةكر َيت، سةرنةكةوتنيدا ،ضونكة ث َيكهاتةي كؤمةَلطا و بةهاكاني وش َيوازي ذيان دياريدةكات: :1-2-10-1بؤ نمونة كؤمةَلطايةك عةشيرةتطةري ب َيت ،هةميشة دذي طؤ ِرانكاريية ريشةييةكان دةب َيت ،هةوَلدةدةن بةرووكةش طؤ ِرانكارييةكان وةربطرن بةآلم لةناخةوة بةهةمان ريتمي كالسيكي هةَلسوكةوت دةكةن. ضونكة كؤمةَلطاي عةشرةتطةري وتايةفي وناوضةطةري لة جيهان َيكي تةسكدا دةذين، دذي نو َيبوونةوة و ضاكسازي و طؤ ِرانكاري دةذ َيت هةرضةندة لة رووكةشدا هةوَلدةدا خؤي بة ث َيشكةوتووخواز دةربخات وئامرازةكاني مؤدر َين َيتة بةكاربه َين َيت ،هةربؤية بةم جؤرة دةسةآلتانة دةوتر َيت .Tribes with Flags ئةم جؤرة كؤمةَلطاية ث َييان دةوتر َيت كؤمةَلطاي داخراو كة لةضةمكي هاووآلتيبوون اليانداوة و لةج َيطةيدا ضةمكي رةعيةت بةكاردةه َينن بؤية ئةم كؤمةَلطاية دابةشكردن َيكي ضينايةتي هةية. :2-2-10-1دةسةآلتي سياسي ئةطةر ثةنا بةر َيتة بةر عةشيرةت و ناوضةكان بؤ ث َيشكةشكردني ثرؤذةكاني ضاكسازي ئةوا شكست بةدةست دةه َين َيت ،ضونكة ثةنا بردنة بةر عةشيرةت وناوضة و تايةفةطةري ر َيطري دةكات لةبةردةم سةرهةَلداني دام و دةزطاي نيشتيمانيء مةدةني كة هةموو ثرؤسةيةكي نيشتيماني ث َيويستي بة
دام ودةزط��اي نيشتيماني هةية بؤ ئةوةي بةجي بكر َيت .دةسةآلتي ضاكسازي ج َي َ سياسي بةثشتيوانيكردني عةشيرةتطةري َ لةطةل ناوضةطةري ئةوا و تايةفةطةري دةستةبذ َير َيكي سياسي ثةروةردة دةكات ،كة تةنها لةكولتووري تةكتول وداخراوةيي و ملمالني لةن َيوان خؤياندا دةذين ،كة ئةمانة َ دةبنة دةسةآلتي سياسي ئيدي هةر ثرؤذةيةكي ضاكسازي شكست د َين َيت.ضونكة ئةمان بة خةآلتي جاسوسيكردن لةسةر يةكدا ث َيطةي خؤيان بةه َيزدةكةن ،ئةم دةستةبذ َيرة هةرطيز تواناي دامةزراندني كؤمةَلطي مةدةني نيية، هةرطيز تواناي ت َيطةيشتنيان نيية لة ثرؤذةي ضاكسازي نيشتيماني ،ضونكة ل��ةدةرةوةي بازنةي بيركردنةوة وهةَلو َيستي سياسييانة. :3-2-10-1ضاكسازي سياسي ث َيويستي بة كولتوور َيكي نو َيية لة بةها وت َيطةي كراوة وئاشتيخواز كةلةسةر رؤشنبيري هاوبةشي وث َيكةوةكاركردن دةب َيت ،لةسةر ر َيزطرتن لة ياسا وئاَلوطؤري ئاشتيانة دةب َيت بؤ دةسةآلت ،ئةمةش ث َيي دةوتر َيت كولتووري مةدةني ،Civic Cultureئ���ةم بةهايانة لةناوكؤمةَلطاي ناوضةطةري و عةشيرةتطةري دروست ناب َيت ،بةهايةكي نيية. :3-10-1هؤكاري ئابووري: هةموو ثرؤذةيةكي ضاكسازي ث َيويستي بة بودجةيةكي طشتي هةية بؤ ج َيبةج َيكردني، بةمةش ئةو وآلتانةي قةيراني ئابووريان هةية ،ناتوانن ث��رؤذةي ضاكسازي سياسي سةركةوتوو بةرهةم به َينن ،ضونكة بايةخ بة ضاكسازي سياسي نادةن بةَلكو ئةوةي الي ئةوان طرنطة ضاكسازي ئابووريية بةتةنها،