،ذمارة ( )15كانوونى دووةمى 2013 20
لة وياليةتة يةكطرتووةكان دةكات ،عةرةبةكان وا د َينة ث َيش ضاو ت��ةواو ث َيضةوانة بن، سوننةكان لة سيستمى سياسيى دواى سةددام دابران و ثةراو َيزبوون هةست بة جؤر َيك لة ِ دةكةن و طومانيان هةية كة بةثرسيار َيتى سيستمى ث َيشوو لةئةستؤ دةطرن ،بة َالم زؤربةى شيعةكان د ِردؤنطن سةبارةت بة مةبةست و مةرامةكانى وياليةتة يةكطرتووةكان، لةكات َيكدا وياليةتة يةكطرتووةكانيش لةو بروايةداية ئةو سيستمةى ِروخ��ان��دووة ِ كة ئ��ازار و ضةرمةسةرى ث َيبةخشيون و وةلى سةبارةت بة ه َيناونيةتة سةر دةسة َالتَ ، ئةوانيش هةميشة بةرثرسيار َيتى دةخةنةوة وةختى ئةستؤى وياليةتة يةكطرتووةكان َ ث َيشتر سزاكانى سةثاندووة بةسةر ع َيراقدا و بووةتة هؤى ئةو هةموو ضةرمةسةرييةى دوضارى ع َيراقييةكان هاتووة و ه َيشتوويةتى رذ َيمى ث َيشوو زياتر َ شى بةسةر بال بك َي َ كؤمةَلطةدا. هةند َيك لة سياسةتمةدارانى ع َيراق وايدةبينن كة شة ِرى تايفى و ئيقليمى بة ِر َيوةية و ِروودةدات ،وياليةتة يةكطرتووةكانيش دةض َيتة َ ثال و َالتانى سوننة مةزهةب و دذ بة شيعةكان دةوةست َيتةوة ،لةوةش دةترسن وياليةتة يةكطرتووةكان شيعةكانى ع َيراق بكاتة قوربانى لةكاتى رووبة ِروبوونةوة َ لةطةل ئ َيراندا – بةواتاى ثشتيان ت َيدةكات وةك ضؤن لة ساَلى 1991دا جؤرج بؤشى باوك ع َيراقييةكانى بؤ شؤ ِرش و راثة ِرين وةختى ئةوةشيان كرد دذ بة سةدام هاندا و َ سةركوت كران -وياليةتة يةكطرتووةكان رووب��ة ِرووى ضةندةها ثرسيار دةكر َيتةوة
و ئةوةش كاردةكاتة سةر ضؤن َيتى ديدطاى شيعةكان بؤ وياليةتة يةكطرتووةكان، بؤ نمونة ،ثاَلثشتى و كؤمةكى وياليةتة يةكطرتووةكان بؤ ئؤثؤزيسيؤنى سوريا ئايا حكومةتى سةلةفييةكان د َين َيتة سةر دةس��ة َالت؟ ئايا وياليةتة يةكطرتووةكان و ئيسرائيل ه َيرش دةكةنة سةر بةرنامة ئةتؤمييةكةى ئ َيران؟ زؤرينةى ع َيراقييةكان بةهؤى ئةو ك َيشة و طرفتانةى خودى خؤيان دروستى دةكةن لة ئايندةى و َالتةكةيان دةترسن ،ئةمة سةربارى ئةوةى كة ل��ةدةرةوةى سنوورى و َالتيشةوة بؤيان د َيت ،ه َيشتا كة ع َيراق لة ملمالن َييةكداية لةبةرامبةر سستى سياسةتمةداراندا كة بةرذةوةندى نيشتمانيى راستةقينة بخةنة ث َيش بةرذةوةنديية تايبةتييةكانيانةوة، هةروةها نةبوونى توانستى بيرؤكراتييانة ملمالنى ئيقليمييانةى ع َيراقييةكان و ئةو َ بةرةو ئاراستة و ئاقارى جؤراوجؤر دةبةن، لةو جؤرة ل َيكدانةوانةش ،ئةطةر سوريا بةسةر تايفةكاندا دابةش ب َيت ئةوا دةركةوتةكانى لة ع َيراقيشدا روودةدات .زؤربةى ع َيراقييةكان بروايةدان ئيدى ئةو و َالتة نةتةوةييانةى لةو ِ ر َيككةوتننامةى سايكس -بيكؤ لة ساَلى 1916دا دروستى كردوون دوايى ث َيد َيت. ع َيراق وةه��ا دة ِروان َيتة خؤى كة بةرةو ثةت َيكى طر َيدراو ر َيدةكات و لةن َيوان وياليةتة يةكطرتووةكان و ئ َيراندا طيرى خواردووة، ه��ةروةه��ا وا دة ِروان�� َي��ت��ة خ��ؤى كة وةك بريكار َيك كةوتووةتة ناو ئةو جةنطانةوة كة لةن َيوان و َالتانى سوننة و شيعة مةزهةبى ناوضةكةدا روودةدات ،ياخود حكومةتى