Wprowadzenie
15
cych się (lub zgłoszonych przez rodzinę) do lekarza z objawami dysfunkcji mózgu. Docelowo testy te miałyby charakter przesiewowy, byłyby niezbyt czasochłonne, niewymagające nadmiaru wiedzy specjalistycznej. Nie chodzi więc o to, żeby za pomocą jednego, prostego testu od razu postawić dokładną diagnozę, lecz o to, by można było w miarę szybko ustalić, czy są powody, aby badać w kierunku otępienia typu FTD, czy też nie. Ogólnie rzecz biorąc, klinicysta (lekarz pierwszego kontaktu, neurolog, psychiatra, psycholog kliniczny, neuropsycholog) powinien zadać sobie trzy podstawowe pytania: 1. Czy pacjent cierpi na otępienie, chorobę psychiczną, czy jeszcze inną dysfunkcję mózgu? 2. Jeżeli jest to otępienie, to czy objawy odpowiadają powszechnie przyjętym, w miarę ścisłym kryteriom diagnostycznym DAT (DSM-IV, DSM-IV TR, ICD-10, czy innym)? 3. Jeżeli obraz nie do końca odpowiada takim kryteriom, to czy występujące objawy mogą wskazywać na ogniskowe zwyrodnienie płatów czołowych i/lub skroniowych? Światowa literatura przedmiotu daje praktykowi pewne wskazówki odnośnie do pierwszego i drugiego pytania. Natomiast pomimo istnienia dość obszernej literatury na temat FTD i pokrewnych schorzeń nie ma ogólnie dostępnych narzędzi badawczych mogących nasuwać choćby wstępną odpowiedź na trzecie pytanie. Oczywiście wyniki neuropatologiczne potwierdzające lub obalające jakąś hipotezę diagnostyczną nie są dostępne na wczesnym etapie choroby, tzn. podczas pierwszej wizyty pacjenta w gabinecie. Nie znajdzie się też odpowiedzi na to pytanie po zastosowaniu dostępnych markerów biologicznych wykrywalnych w badaniach laboratoryjnych. Wobec nader skomplikowanych problemów teoretycznych i praktycznych związanych z określeniem związku pomiędzy zmianami zachodzącymi w mózgu a objawami klinicznymi występującymi u pacjentów trudno się dziwić, że klinicysta pracujący z pacjentami z chorobą z kręgu kompleksu Picka czuje się bezradny. Nazewnictwo w zakresie otępień typu FTD (w tym sama nazwa FTD) nie jest wykorzystywane przez wszystkich autorów w tym samym znaczeniu. Co kilka lat pojawiają się nowe schematy nozologiczno-klasyfikacyjne, przy czym wobec słabej lub (czasami) żadnej znaczącej korelacji pomiędzy poszczególnymi patologiami na poziomie komórek mózgowych a objawami klinicznymi łatwo się zgubić w gąszczu terminów, jednostek chorobowych określonych skrótami anglojęzycznymi. Bardzo potrzebne jest więc prowadzenie dalszych prac nad otępieniem czołowo-skroniowym. Należy przy tym wspomnieć, że nawet najbardziej dokładne badanie neuropsychologiczne nie daje podstaw do postawienia diagnozy neuropatologicznej, bez której stuprocentowa pewność co do trafności diagnozy otępienia nie jest możliwa. Testy nie rozstrzygną, czy jest patologia tau, czy też jej nie ma, lub czy powstały w mózgu pacjenta wtręty ubikwityno-dodatnie.
Olszewski_Otepienie czolowo-skro15 15
2008-11-25 11:34:16