postignute perfomanse, efekti i standardi kako na nivou pojedinih organizacija kompanija, tako i među srodnim organizacijama i institucijama u pojedinim gradskim zonama, urbanim sredinama i čitavim regionima. Savremeni FM koncept stavlja pred planere nekoliko dodatnih zadataka kao što su: • Praćenje
perfomansi izgrađenog okruženja u periodu eksploatacije i korišćenje ovih informacija u daljem procesu planiranja • Valorizaciju samih planova u odnosu na dugoročne eksplatacione periode izgrađenog okruženja • Definisanje perfomansi izgrađenog okruženja i opreme u celokupnom periodu eksploatacije, kao i zadržavanje normativne uloge planova u postizanju i održavanju tih perfomansi. Svaki primenjeni FM model zahteva stalnu proveru što može dovesti do njegovog modifikovanja u skladu sa specifičnim procesima, interesima, vlasničkim odnosima i dinamikom koju karakterišu različite urbane sredine. PREGLED OSNOVNIH POJMOVA IZ OBLASTI FASILITI MENADŽMENTA “As is” studija – Studija postojećeg stanja nekog izgrađenog objekta. Outsourcing – Izdvajanje pojedinih segmenata poslovanja i angažovanje eksternih partnera u njihovom obavljanju. Benchmarking – Poređenje poslovnih performansi sa srodnim institucijama u okruženju. Computer Aided Facility Management (CAFM) – Informacioni sistem koji pruža kompjutersku podršku i integriše CAD i FM. Facility – Svaka fizička i virtuelna komponenta, deo opreme i postrojenja koji utiče na funkcionalnost nekog objekta u eksploataciji. Facility Management (FM) – Upravljanje objektima, opremom i održavanjem. Disciplina koja obuhvata mnoge profesije sa ciljem da očuva funkcionalnost izgrađenog okruženja, inetegrišući ljude, mesta, procese i tehnologije (definicija međunarodne organizacije fasiliti menadžera – IFMA)
Istraživanja i projektovanja za privredu 18/2007
Return on Investment (ROI) - Vraćanje uloženih investicija, prilikom primene FM tehnologije kroz različite uštede, optimalno korišćenje prostornih resursa, kontrolu inventara, optimizaciju HVAC sistema i sl. LITERATURA: /1/
Bon, R.: Building as an Economic Process, An Introduction to Building Economics, Prentice-Hall, Inc., 1989 /2/ Devetaković, M.; Radojević, M.; Kosić, T.: Facility Management in Serbia – State of the Art and Perspectives, EFMC2005, Proceedings pp. 583-592, Frankfurt, Germany, 2005. /3/ Devetaković, M.; Radojević, M.; Kosić, T.: FM kao mogući koncept podrške planiranju i upravljanju, Planiranje i menadžment gradova i regiona, monografija, Kruševac, jun 2005. str. 397-405 /4/ Teicholz, E.: Facility Design and Management Handbook, The McGrawHill Companies, 2001. /5/ Kang, J.; Lee, J. S.: Urban Facility Management Using JAVA based GIS, In Joon Kang Ed., URISA 97 Annual Conference Proceedings, 1997. /6/ Kosić, T,; Devetaković, M.; Radojević, M.: Evropska FM konferencija, AG Magazin br. 26, Beograd, jun 2005. /7/ Radojevic, M.; Devetakovic, M.: Public Toilets as part of Cityscape – The Case of Belgrade, poster presentation, XXII World Congress of Architecture, CD proceedings, Istanbul, 2005. /8/ Radojević, M.; Devetaković, M,; Kosić, T.: FM - Profesija budućnosti, AG Magazin br. 25, Beograd, april 2005. /9/ Radojević, M.; Devetaković, M,; Kosić, T.: FM u Srbiji, AG Magazin br. 27, Beograd, septembar 2005. /10/ Facility Management, Jan. 2007, The American Institute of Architects, 20 Dec. 2006, <http://www.aia.org/fm_default> /11/ IFMA International Facility Management Association, Jan. 2007, IFMA, 20 Dec. 2006, <http://www.ifma.org> FACILITY MANAGEMENT – THEORETICAL FRAMEWORK AND APPLICATION IN PRACTICE Real estate is one of the most important parts of a corporate capital, as well as of wealth of 35