„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
2011 აპრილიაგვისტო
“ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი”
საინფორმაციო ბიულეტენი № 3 2011 კვლევა განხორციელდა პროექტ საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა- www.opendata.ge“- ფარგლებში.
ფინანსური მხარდაჭერა - ფონდი „ღია საზოგადოება-საქართველო“ ბიულეტენში გამოთქმული მოსაზრებები არ გამოხატავს ფონდ „ღია საზოგადოება-საქართველოს“ პოზიციას. შესაბამისად, აღნიშნული ორგანიზაცია არ არის პასუხისმგებელი ბიულეტენის შინაარსზე.
აკრძალულია ბიულეტენში მოყვანილი მასალების გადაბეჭდვა, გამრავლება ან გავრცელება კომერციული მიზნით, ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის წერილობითი ნებართვის გარეშე.
ავტორები: სერგი ჯორბენაძე (პროექტის კოორდინატორი) თეა ცერაძე (ანალიტიკოსი)
საკონტაქტო ინფორმაცია: ა.მაჭავარიანის (არაგვის) ქუჩა №4 საქართველო, თბილისი, 0179 ტელ: + 995322 996364 ელ-ფოსტა: info@idfi.ge ვებ-მისამართი: www.idfi .ge
1
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
I პროექტი − „საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ ა(ა)იპ − ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი (შემდგომში − ინსტიტუტი) ახორციელებს პროექტს „საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“, რომლის მიზანია საქართველოში, ინფორმაციის თავისუფლებისა და საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის განვითარება. პროექტი ფინანსდება ფონდ „ღია საზოგადოება საქართველოს“ მიერ.
2011 აპრილიაგვისტო
1) ინფორმაციის თავისუფლების, როგორც სამართლებრივი ინსტიტუტის განვითარება; 2) საქართველოში სამოქალაქო საზოგადოების შექმნის გზაზე კიდევ ერთი ნაბიჯი, რომლითაც ნებისმიერი ადამიანი შეძლებს სურვილისამებრ მოითხოვოს დაწესებულებაში არსებული საჯარო ინფორმაცია;
პროექტის ფარგლებში ხდება ადმინისტრაციული ორგანოებიდან საჯარო ინფორმაციის მოთხოვნა და შემდეგ მისი ელექტრონული სახით დამუშავება, ანუ პროექტის ვებ-გვერდზე ატვირთვა (www.opendata.ge). აღნიშნული ვებ-რესურსის საშუალებით ნებისმიერ დაინტერესებულ პირს შესაძლებლობა აქვს გაეცნოს, ჩამოტვირთოს და დაამუშაოს ინსტიტუტის მიერ მოპოვებული საჯარო ინფორმაცია. ვებ-გვერდზე მოცემულია იმ საჯარო დაწესებულებების ჩამონათვალი, რომელთაც გაეგზავნათ ინსტიტუტის მოთხოვნა. შესაბამისად, ნებისმიერ მსურველს შეუძლია ჩამონათვალის გასწვრივ აირჩიოს თემა და იხილოს ამა თუ იმ დაწესებულების მიერ გამოგზავნილი პასუხი (მაგალითად, საჯარო დაწესებულების თანამშრომლებზე გაცემული ხელფასები, პრემიები და სხვ.). საჯარო დაწესებულებების მიერ განხორციელებული ქმედება, საჯარო ინფორმაციის გაცემის სახით, პირველ რიგში, საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისი ნორმების დაცვაა, რაც, თავის მხრივ, ორგანოს ვალდებულებაშიც გამოიხატება. ამასთან, ნებისმიერ პირს გააჩნია უფლება, იცოდეს ყველაფერი სახელმწიფო სტრუქტურებში არსებულ ვითარებაზე და მდგომარეობაზე. აღნიშნული არ ვრცელდება შემთხვევებზე, როდესაც საქმე საიდუმლოების შემცველ ინფორმაციას ეხება. საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა მნიშვნელოვანია შემდეგი საკითხების განვითარებისთვის.
3) საჯარო ინფორმაციის მოთხოვნისა და გაცემის პრაქტიკის ანალიზი, ძირითადი ტენდენციებისა და პრობლემების დადგენა; 4) საჯარო დაწესებულებათა საზოგადოებრივი კონტროლი, შესაბამისი სამართლებრივი ნორმების დაცვის ვალდებულების დამკვიდრება.
II ინფორმაციის თავისუფლება საქართველოში პროექტი ხორციელდება საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად. კერძოდ, საქართველოს კონსტიტუციითა და საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსით მინიჭებული უფლებამოსილების საფუძველზე. საქართველოს კონსტიტუციის 24-ე მუხლი პირის მიერ ინფორმაციის გამოყენების უფლებაზე საუბრობს. იგი განმარტავს, რომ ყოველ ადამიანს აქვს შესაძლებლობა მიიღოს და გაავრცელოს ინფორმაცია. მიუხედავად საქართველოს კონსტიტუციაში ნორმის ამგვარი სახით ინტერპრეტაციისა, ინფორმაციის მიღება-
2
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
გავრცელების ფაქტი აბსოლუტურ და შეუზღუდავ უფლებად არ უნდა იქნეს გაგებული. იგი შეიძლება შეიზღუდოს, ანუ მას გააჩნია გარკვეული ბოჭვის ფარგლები. სწორედ ამ საკითხზე საუბრობს საქართველოს კონსტიტუციის 41-ე მუხლი, რომელიც ინფორმაციის თავისუფლების მოქმედების არეალს კიდევ უფრო ავიწროებს და კონკრეტული ჩარჩოს სახით, მისი გაცემის ვალდებულებას საჯარო დაწესებულებას ანიჭებს. თავდაპირველად ერთმანეთისგან უნდა გაიმიჯნოს საქართველოს კონსტიტუციის 24-ე1 და 41-ე2 მუხლები. თუ 24-ე მუხლის მე-4 პუნქტში ინფორმაციის გავრცელების შეზღუდვაზე ზოგადადაა საუბარი (საუბარია, ამ უფლების შეზღუდვაზე სხვათა უფლებების დასაცავად), 41-ე მუხლის მე-2 პუნქტი აღნიშნული უფლების შეზღუდვას კიდევ უფრო აკონკრეტებს და აღნიშნავს, რომ სხვისი უფლების დაცვა, კონკრეტული ინფორმაციის საიდუმლოდ ცნობაა, ხოლო თავის მხრივ, საიდუმლოება იყოფა სამ სახედ:
1
საქართველოს კონსტიტუციის 24-ე მუხლი 1. ყოველ ადამიანს აქვს უფლება თავისუფლად მიიღოს და გაავრცელოს ინფორმაცია, გამოთქვას და გაავრცელოს თავისი აზრი ზეპირად, წერილობით ან სხვაგვარი საშუალებით. 2. მასობრივი ინფორმაციის საშუალებები თავისუფალია. ცენზურა დაუშვებელია. 3. სახელმწიფოს ან ცალკეულ პირებს არა აქვთ მასობრივი ინფორმაციის ან მისი გავრცელების საშუალებათა მონოპოლიზაციის უფლება. 4. ამ მუხლის პირველ და მეორე პუნქტებში ჩამოთვლილ უფლებათა განხორციელება შესაძლებელია კანონით შეიზღუდოს ისეთი პირობებით, რომლებიც აუცილებელია დემოკრატიულ საზოგადოებაში სახელმწიფო უშიშროების, ტერიტორიალური მთლიანობის ან საზოგადოებრივი უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად, დანაშაულის თავიდან ასაცილებლად, სხვათა უფლებებისა და ღირსების დასაცავად, კონფიდენციალურად აღიარებული ინფორმაციის გამჟღავნების თავიდან ასაცილებლად ან სასამართლოს დამოუკიდებლობისა და მიუკერძოებლობის უზრუნველსაყოფად. 2 საქართველოს კონსტიტუციის 41-ე მუხლი 1. საქართველოს ყოველ მოქალაქეს უფლება აქვს კანონით დადგენილი წესით გაეცნოს სახელმწიფო დაწესებულებებში მასზე არსებულ ინფორმაციას, აგრეთვე იქ არსებულ ოფიციალურ დოკუმენტებს, თუ ისინი არ შეიცავენ სახელმწიფო, პროფესიულ ან კომერციულ საიდუმლოებას. 2. ოფიციალურ ჩანაწერებში არსებული ინფორმაცია, რომელიც დაკავშირებულია ადამიანის ჯანმრთელობასთან, მის ფინანსებთან ან სხვა კერძო საკითხებთან, არავისთვის არ უნდა იყოს ხელმისაწვდომი თვით ამ ადამიანის თანხმობის გარეშე, გარდა კანონით დადგენილი შემთხვევებისა, როდესაც ეს აუცილებელია სახელმწიფო უშიშროების ან საზოგადოებრივი უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად, ჯანმრთელობის, სხვათა უფლებებისა და თავისუფლების დასაცავად.
სახელმწიფო, საიდუმლოებად.
კომერციულ
2011 აპრილიაგვისტო
ან
პირად
საქართველოს კონსტიტუციის ზემოთ ჩამოთვლილი ნორმები დაკონკრეტებულ ხასიათს საქართველოს ზოგად ადმინისტრაციულ კოდექსში (შემდგომში სზაკ) ჰპოვებს. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, კონსტიტუციით გაწერილ, ზოგადი ხასიათის ქცევის წესებს სზაკ-ი დეტალურად განსაზღვრავს. აღნიშნული კოდექსის მესამე თავში გაწერილია ის სამართლებრივი შესაძლებლობები, რაც საჯარო ინფორმაციის მომთხოვს, საჯარო დაწესებულებიდან ამგვარი ინფორმაციის მიღებისთვის გააჩნია. აქვე განსაზღვრულია საჯარო დაწესებულებათა ვალდებულებანი, თუ რა სახის მოვალეობა ეკისრებათ მათ, როდესაც პირი დაწესებულებაში არსებულ საჯარო ინფორმაციას ითხოვს.
III ა(ა)იპ − ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის მიერ პროექტის ფარგლებში წარმოებული საქმიანობის ძირითადი ასპექტები სზაკ-ის III თავი მთლიანად ინფორმაციის თავისუფლებაზე საუბრობს. სწორედ ამ თავში გაწერილი მუხლების საფუძველზე აქვს თითოეულ პირს უფლებამოსილება, გამოითხოვოს საჯარო დაწესებულებებში არსებული საჯარო ინფორმაცია. ა(ა)იპ − ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი აღნიშნული ნორმების საფუძველზე მოქმედებს და სწორედ 2011 წლის 17 აპრილიდან საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად დაიწყო საჯარო დაწესებულებებიდან საჯარო ინფორმაციის მოთხოვნა.
1. საჯარო ინფორმაციის მოთხოვნა საქართველოს კანონმდებლობის საფუძველზე, საჯარო ინფორმაციის მომთხოვნი შეიძლება იყოს ყველა პირი. სზაკ-ის 37-ე მუხლის პირველ ნაწილში სწორედ ამგვარი დათქმაა გაკეთებული, როდესაც კანონმდებელი სიტყვა„ყველა“-ს იყენებს.3
3
სზაკ-ის 37-ე მუხლი.
3
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
შესაბამისად, იკვეთება იმ პირთა წრე, რომელთაც აქვთ შესაძლებლობა საჯარო სექტორში არსებულ ინფორმაციას გაეცნონ. ესენი გახლავთ: ნებისმიერი ფიზიკური ან/და იურიდიული პირი. მიუხედავად, ერთი შეხედვით საკმაოდ მრავალმხრივი სამართლებრივი უფლებისა, საჯარო ინფორმაციის მიღების უფლება მაინც არ წარმოადგენს აბსოლუტურ უფლებას და იგი შეიძლება შეიზღუდოს სხვადასხვა საშუალებით. შეზღუდვის ფარგლებს აწესებს საქართველოს კონსტიტუცია,4 საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსი5 და საქართველოს კანონი „სახელმწიფო საიდუმლოების შესახებ“.
2. საიდუმლოების შემცველი ინფორმაცია საკმაოდ საინტერესო პრაქტიკა გამოიკვეთა საიდუმლოების შემცველ ინფორმაციასთან დაკავშირებით. სამწუხაროდ არსებობენ საჯარო დაწესებულებში მომუშავე პირები, რომელთაც არ აქვთ გათავისებული, თუ რა არის საიდუმლოება და შესაბამისი ნორმა სამართლებრივად გამართულად არ აქვთ გაგებული. მაგალითისთვის, შეგვიძლია მოვიყვანოთ, საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტრო,6 რომელმაც პასუხი საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე სამართლებრივად გაუმართავად დაასაბუთა. კერძოდ, პასუხში მიუთითა, რომ საქართველოს კონსტიტუციის 41-ე
1. ყველას აქვს უფლება მოითხოვოს საჯარო ინფორმაცია მისი ფიზიკური ფორმისა და შენახვის მდგომარეობის მიუხედავად და აირჩიოს საჯარო ინფორმაციის მიღების ფორმა, თუ იგი სხვადასხვა სახით არსებობს, აგრეთვე გაეცნოს ინფორმაციას დედანში. თუ არსებობს დედნის დაზიანების საფრთხე, საჯარო დაწესებულება ვალდებულია უზრუნველყოს ზედამხედველობის ქვეშ მისი გაცნობის შესაძლებლობა ან წარუდგინოს სათანადო წესით დამოწმებული ასლი. 2. საჯარო ინფორმაციის მისაღებად პირი წარადგენს წერილობით განცხადებას. განცხადებაში აუცილებელი არ არის მიეთითოს საჯარო ინფორმაციის მოთხოვნის მოტივი ან მიზანი. სხვისი პერსონალური მონაცემების ან კომერციული საიდუმლოების მოთხოვნის თაობაზე განცხადების შეტანისას განმცხადებელი, გარდა კანონით გათვალისწინებული შემთხვევებისა, წარადგენს შესაბამისი პირის სანოტარო წესით ან ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ დამოწმებულ თანხმობას. (2.03.2001 N 772) 4 იხ. სქოლიო №2, საქართველოს კონსტიტუციის 41-ე მუხლი. 5 სზაკ-ის 271, 272, 273, 274 მუხლები. 6 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=120&lang=ka
2011 აპრილიაგვისტო
მუხლის საფუძველზე, ყველა ის ინფორმაცია, რომელიც მოიცავს პირის ჯანმრთელობის, ფინანსების ან სხვა კერძო საკითხებს, არავისთვის უნდა იყოს ხელმისაწვდომი თვით ამ პირის თანხმობის გარეშე, ხოლო იმავე წერილში აღნიშნავს, რომ: „მოთხოვნილი ინფორმაცია არის ოფიციალურ ჩანაწერებში [...] თანამდებობის პირების შესახებ არსებული პერსონალური მონაცემი - ფინანსებთან დაკავშირებული ინფორმაცია, რომლის გამჟღავნების უფლებაც ადმინისტრაციულ ორგანოს არა აქვს თვით ამ პირის თანხმობის გარეშე, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც სახეზეა კონსტიტუციით გათვალისწინებული შეზღუდვები“.7 პასუხიდან ჩანს, რომ დაწესებულებამ უარი საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე საქართველოს კონსტიტუციის 41-ე მუხლის საფუძველზე განაცხადა. აღნიშნული კი სამართლებრივ საფუძველსაა მოკლებული, ვინაიდან, სზაკ-ის 44-ე მუხლი თანამდებობის პირთა პერსონალურ მონაცემებს პირად საიდუმლოებად არ განმარტავს. აქედან გამომდინარე, სამინისტროს პასუხში მოყვანილი დასაბუთება უსაფუძვლოა.
აღნიშნულიდან გამომდინარე ნათლად ჩანს, რომ სამინისტროს პასუხი არ არის სამართლებრივად დასაბუთებული.8 ამ შემთხვევაში სახეზეა უარი 7
საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს 2011 წლის 04 მაისის №959 წერილი, რომლითაც უარი ეთქვა ა(ა)იპ - ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტს საჯარო ინფორმაციის მიწოდებაზე. 8 სამართლებრივად დასაბუთებული საკითხების შესახებ საუბარი ქვემოთ გვექნება, სადაც განხილულია საჯარო ინფორმაციის მოწოდებისას საჯარო დაწესებულებათა მოქმედების შეფასების კრიტერიუმები. ერთ-ერთი ასეთი კატეგორიაა - სამართლებრივი
4
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
საჯარო დაწესებულებისგან. სზაკ-ი უარის თქმის შემთხვევაში, საჯარო დაწესებულებას ავალდებულებს, საჯარო ინფორმაციის მომთხოვნს განუმარტოს მისი უფლებანი,9 რაც სამინისტროს პასუხში არ არის მითითებული. იმის გათვალისწინებით, რომ პირადი საიდუმლოების შემცველი ინფორმაცია პირის პირად მონაცემებს მოიცავს, სასამართლოები უმეტეს შემთხვევაში სასამართლო გადაწყვეტილებებსა, თუ განჩინებებს დაშტრიხული სახით გვაწვდიდნენ.10 აღნიშნულთან დაკავშირებით საინტერესო პრაქტიკას ვხვდებით თბილისის საქალაქო სასამართლოს პასუხში. IDFI-მ აღნიშნულ სასამართლოს მიმართა საჯარო ინფორმაციის მიღების მოთხოვნით და განცხადებაში მიუთითა შემდეგი: თბილისის საქალაქო სასამართლოს სისხლის სამართლის კოლეგიის მიერ მიღებული იმ სასამართლო გადაწყვეტილების ასლი, რომლის მიხედვითაც, ექიმ მეან-გინეკოლოგ ნადეჟდა გაბრიჩიძის მიმართ გამამტყუნებელი განაჩენი იქნა გამოტანილი და მას სასჯელის სახედ და ზომად 2 წლითა და 6 თვით თავისუფლების აღკვეთა განესაზღვრა. ზემოაღნიშნული განაჩენი (N1/2308-11, 2011 წლის 08 ივლისი) თბილისის საქალაქო სასამართლოს მიერ მიღებულ იქნა დაუშტრიხავი სახით. კერძოდ, განაჩენში არ იქნა დაფარული დამნაშავედ ცნობილი პირის სახელი და გვარი.
2011 აპრილიაგვისტო
იბადება კითხვა - თუ ადმინისტრაციულ ან სამოქალაქო დავებში მონაწილე ფიზიკური პირების ინდენტიფიკაცია, პირადი საიდუმლოების გათვალისწინებით შეუძლებელია, რატომ აწვდის სასამართლო საჯარო ინფორმაციის მომთხოვნს კონკრეტულ სასამართლო განაჩენს დაუშტრიხავი ფორმით? თუ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი დავებში მონაწილე პირების სახელები პირად მონაცემებს წარმოადგენს, მაშინ რატომაა, რომ სისხლის-სამართლებრივ დავებში მონაწილე პირების (დამნაშავეების) სახელი და გვარი ღია ინფორმაციას წარმოადგენს? პასუხიდან ჩანს, რომ საერთო სასამართლოებს აღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებით არ გააჩნიათ ერთგვაროვანი პრაქტიკა. ცალკე განსახილველი შემთხვევაა საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგამოძიებო სამსახურის პასუხი, რომლითაც ინსტიტუტს მართალია მიეწოდა საჯარო ინფორმაცია, მაგრამ კითხვების იმ ნაწილში, სადაც ინფორმაციის მოთხოვნა ავტომობილების პერსონალურ გადანაწილებას ეხებოდა, დაწესებულებამ ინსტიტუტს უარი უთხრა იმ საფუძველზე, რომ სზაკ-ის მე-3 მუხლის მე-4 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით11 ინფომრაცია გაცემას არ ექვემდებარება.12 პასუხიდან ჩანს, რომ საჯარო დაწესებულება ასაბუთებს უარს, საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე. ინსტიტუტის პრაქტიკაში ჯერ არ ყოფილა, რომ საჯარო დაწესებულებას ინფორმაცია არ გაეცა საიდუმლოების შემცველი შინაარსის გამო და სამართლებრივ საფუძვლად ის კანონქვემდებარე აქტი მიეთითებინა, რომლითაც ინფორმაციას საიდუმლოების გრიფი ადევს. ამის მიზეზი გახლავთ უპირველესად ის ფაქტი, რომ ინსტიტუტის მიერ მოთხოვნილი საჯარო ინფორმაცია, არ არის საიდუმლოების შემცველი.
აღნიშნულ პრაქტიკაზე ყურადღებაა გასამახვილებელი იმდენად, რამდენადაც სასამართლოს სხვა შემთხვევებში დავებში მონაწილე პირთა სახელები და გვარები პირად საიდუმლოებად აქვს მიჩნეული. შესაბამისად,
საფუძვლის არმქონე უარი საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე, რომელსაც ასევე ზემოაღნიშნული პასუხი წარმოადგენს. 9 სზაკ-ის 41-ე მუხლი. 10 არ იყო მითითებული სასამართლო დავაში მონაწილე მხარე.
11
„ამ კოდექსის მოქმედება არ ვრცელდება აღმასრულებელი ხელისუფლების ორგანოთა იმ საქმიანობაზე, რომელიც დაკავშირებულია [...] ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობასთან.“ 12 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=1272&lang=ka გვ. 2.
5
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
3. საჯარო ინფორმაციის ფორმა
ინტერნეტთან ირღვევა საჯარო ინფორმაცია.
მისი
2011 აპრილიაგვისტო
უფლებაც მიიღოს
საჯარო ინფორმაცია -სზაკ-ის მე-2 მუხლის პირველი ნაწილის „მ“ ქვეპუნქტის მიხედვით არის ოფიციალური დოკუმენტი, ანუ საჯარო დაწესებულების მიერ დამუშავებული ან ამ საჯარო დაწესებულებაში არსებული საჯარო ინფორმაცია. იგი შეიძლება წარმოდგენილი იყოს ნახაზის, გეგმის, სქემისა თუ სხვა სახით. სზაკ-ის 37-ე მუხლის პირველი ნაწილი განსაზღვრავს საჯარო ინფორმაციის მოთხოვნის შესაძლებლობებს და განმარტავს თუ რა სახის საჯარო ინფორმაცია შეიძლება იქნეს მოთხოვნილი. მიუხედავად კანონმდებლობით გათვალისწინებული ამგვარი ნორმისა, ხშირია შემთხვევა, როდესაც საჯარო დაწესებულება ინფორმაციის მომთხოვნს თავად სთავაზობს ინფორმაციის მიღების ფორმას. მაგალითად, განვიხილოთ შემთხვევა, როდესაც ინსტიტუტი საჯარო დაწესებულებებიდან ითხოვდა სახელმწიფო შესყიდვებისა და ტენდერების ამომწურავ ჩამონათვალს. უმეტეს შემთხვევაში, ინსტიტუტმა დანართის სახით მიიღო მოთხოვნილი ინფორმაცია, მაგრამ ასევე, იყო შემთხვევები, როდესაც პასუხი მხოლოდ საჯარო დაწესებულების ვებ-გვერდზე მითითებით შემოიფარგლა. პასუხში ამომწურავი ჩამონათვალის მაგივრად, ჩაწერილ იქნა, რომ ამგვარი სახის ინფორმაცია შესაძლებელია მოძიებულ იქნეს ამა თუ იმ ვებ-გვერდის მისამართზე. მაგალითად, საქართველოს პარლამენტის აპარატის13 პასუხში წერია, რომ საჯარო ინფორმაციის მომთხოვნს შეუძლია ინფორმაცია მოიძიოს შესაბამის ინტერნეტ მისამართზე.14 ამგვარი პასუხი არ არის სრულყოფილი, მეტიც, იგი არ შეიძლება ჩაითვალოს მოწოდებულ საჯარო ინფორმაციად, ვინაიდან სზაკ-ის თანახმად ნებისმიერ პირს თავად აქვს უფლება აირჩიოს საჯარო ინფორმაციის მიღების სახე და ფორმა, ამავე დროს თუ ინფორმაციის მომთხოვნს არ აქვს წვდომა
4. მოთხოვნილი ინფორმაცია ა(ა)იპ − ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის მიერ საჯარო დაწესებულებებისგან მოთხოვნილი ინფორმაცია არ წარმოადგენდა საიდუმლოების შემცველ ინფორმაციას. კითხვები უმეტეს შემთხვევაში იყო სტანდარტული ხასიათის, მაგრამ ასევე კონკრეტულ დაწესებულებებს ეგზავნებოდათ კითხვები განსხვავებულ საკითხებზე. განვიხილოთ თითოეული მათგანი.
4.1 სტანდარტული კითხვები (საერთო კითხვები) ყველა საჯარო დაწესებულებას სტანდარტული კითხვები ეხებოდა თანამდებობის პირთა ვინაობას, საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფაზე პასუხისმგებელ პირთა საკონტაქტო მონაცემებს; საკომუნიკაციო ხარჯებს; დაწესებულებების მიერ გამოცხადებულ ტენდერებსა და შესყიდვებს; სახელფასო და საპრემიო ფონდებს; სამივლინებო და ავტომანქანის მომსახურებაზე გაწეულ ხარჯებს; უძრავი ქონების ჩამონათვალს (კონკრეტულ შემთხვევებში); პრეზიდენტისა და მთავრობის სარეზერვო ფონდებიდან გამოყოფილ თანხებს; საჯარო ინფორმაციის გაცემის შესახებ ანგარიშებს; დაწესებულების მიერ განხორციელებულ პროექტებს, კულტურულ ღონისძიებებსა და სახელმწიფო ბიუჯეტის შესრულების ბალანსს.15
13
იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=672&lang=ka მითითებაა ბმულზე. 14 ამ შემთხვევაში, www.parliament.ge და ასევე www.spa.ge
15
იხ. მაგ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=112&lang=ka
6
2011 აპრილი-
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
მეტი სიცხადისთვის წარმოგიდგენთ კონკრეტულად გაგზავნილ შეკითხვებს: 1. წინამდებარე განცხადების მიღების მომენტისათვის საჯარო დაწესებულების საჯარო სამსახურებრივი უფლებამოსილების განმახორციელებელი თანამდებობის პირთა ჩამონათვალი (თანამდებობის პირთა ვინაობა [სახელი და გვარი] და თანამდებობის სახელწოდება); 2. საჯარო დაწესებულებაში საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე პასუხისმგებელი პირის სახელი, გვარი და საკონტაქტო ინფორმაცია;
აგვისტო
გაწეული სატელეკომუნიკაციო ხარჯების შესახებ ინფორმაცია; 7.
საჯარო დაწესებულების სრული სისტემის
(ყველა
სტრუქტურული
ერთეული,
ტერიტორიული და სხვა სისტემაში შემავალი ორგანო თუ დანაყოფი) თანამშრომელთა მიერ 2011 წლის პირველ კვარტალში (სამი თვე) განხორციელებულ (ზარები
სატელეფონო
მობილურ
საერთაშორისო
და
საუბრებზე
ოპერატორებთან, ლოკალური
ზარები)
გაწეული სატელეკომუნიკაციო ხარჯების შესახებ ინფორმაცია;
3. საჯარო დაწესებულების მიერ 2011 წლის პირველ კვარტალში (სამი თვე) განხორციელებული კულტურული და სარეკლამო ხასიათის ღონისძიებათა ამომწურავი ჩამონათვალი (სია); 4. საჯარო დაწესებულების მიერ 2011 წლის პირველ კვარტალში (სამი თვე) განხორციელებული სახელმწიფო შესყიდვებისა (გამოცხადებული ტენდერები, კონკურსები და სხვა სახის სახელმწიფო შესყიდვები) და განხორციელებული სახელმწიფო ქონების პრივატიზების (ელექტრონული/საჯარო აუქციონების, პირდაპირი მიყიდვის, სხვა გზით) ამომწურავი ჩამონათვალი (სია);
8.
საჯარო დაწესებულების ადმინისტრაციის
(ცენტრალური აპარატის) თანამდებობის პირთა (ან
ადმინისტრაციის
სხვა
საჯარო
მოსამსახურეთა) ოფიციალურ და სამუშაო, მათ შორის საერთაშორისო, ვიზიტებზე 2011 წლის პირველ
კვარტალში
(სამი
თვე)
გაწეული
სამივლინებო ხარჯების შესახებ ინფორმაცია; 9.
საჯარო დაწესებულების ადმინისტრაციის
(ცენტრალური აპარატის) ბალანსზე რიცხული ავტომანქანების (მათ
შორის
პერსონალური
გადანაწილება
ავტომანქანის
მოდელი)
თანამდებობის პირებზე ან ადმინისტრაციის სხვა 5. საჯარო დაწესებულების მიერ 2011 წლის პირველ კვარტალში (სამი თვე) გამოცემული იმ ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულსამართლებრივი აქტების ჩამონათვალი (რეკვიზიტებზე მითითებით), რომლებიც მოიცავენ საჯარო ინფორმაციის მოთხოვნის დაკმაყოფილებასა ან მასზე უარის თქმის თაობაზე მიღებულ გადაწყვეტილებებს. 6.
საჯარო დაწესებულების ადმინისტრაციის
(ცენტრალური აპარატის) თანამშრომელთა მიერ 2011 წლის პირველ კვარტალში (სამი თვე) განხორციელებულ (ზარები
სატელეფონო
მობილურ
საერთაშორისო
და
საუბრებზე
ოპერატორებთან, ლოკალური
ზარები)
საჯარო მოსამსახურეებზე; 10. საჯარო დაწესებულების ადმინისტრაციის (ცენტრალური აპარატის) საწვავის მოხმარებაზე გაწეული ფაქტობრივი ხარჯი და ყოველთვიური ზღვრული ლიმიტი (მათ შორის საწვავის ტიპი) 2011 წლის პირველი კვარტალის (სამი თვე) განმავლობაში; 11. საჯარო დაწესებულების ადმინისტრაციის (ცენტრალური აპარატის) მიერ ავტომანქანებით მომსახურებაზე (შეკეთება, ცვეთა) ბიუჯეტიდან დახარჯული
თანხის
ოდენობა
2011
წლის
პირველ კვარტალის (სამი თვე) განმავლობაში;
7
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
12. წინამდებარე განცხადების მიღების მომენტისათვის საჯარო დაწესებულების ბალანსზე არსებული უძრავი ქონების ჩამონათვალი და თითოეულის საბაზრო ღირებულება; 13. საჯარო დაწესებულების მიერ 2011 წლის პირველ კვარტალში (სამი თვე) შესაბამისი სამართლებრივი აქტის საფუძველზე ან/და საკუთარი ინიციატივით განხორციელებული იმ პროექტებისა და პროგრამების (სოციალური, მიზნობრივი, კვლევითი, სამეცნიერო, საგანმანათლებლო, ამა თუ იმ სფეროს განვითარებაზე მიმართული და მისთ) ამომწურავი ჩამონათვალი, რომელთა დამკვეთს, შემსრულებელს ან რეალიზაციაში რაიმე სახით მონაწილე მხარეს წარმოადგენს საჯარო დაწესებულება; 14. საქართველოს საქართველოს
პრეზიდენტის მთავრობის
და
სარეზერვო
ფონდებიდან 2011 წლის პირველ კვარტალში (სამი
თვე)
გამოყოფილი
საჯარო
დაწესებულებისთვის
თანხების
ოდენობის
შესახებ
2011 აპრილიაგვისტო
წლის პირველ კვარტალში (სამი თვე) გაცემული ხელფასების და დანამატების (ასეთის არსებობის შემთხვევაში) საერთო კვარტალური ოდენობების შესახებ
ინფორმაცია
(კონკრეტულ
პირთა
ვინაობაზე მითითების გარეშე); 18. საჯარო დაწესებულების ადმინისტრაციის (ცენტრალური აპარატის) თანამშრომლებზე 2011 წლის
პირველ
კვარტალში
(სამი
თვე)
დარიცხული პრემიების საერთო კვარტალური ოდენობების შესახებ ინფორმაცია (კონკრეტულ პირთა ვინაობაზე მითითების გარეშე); 19. საჯარო დაწესებულების სრული სისტემის (ყველა
სტრუქტურული
ერთეული,
ტერიტორიული და სხვა სისტემაში შემავალი ორგანო თუ დანაყოფი) თანამშრომლებზე 2011 წლის
პირველ
კვარტალში
(სამი
თვე)
დარიცხული პრემიების საერთო კვარტალური ოდენობების შესახებ ინფორმაცია (კონკრეტულ პირთა ვინაობაზე მითითების გარეშე).
ინფორმაცია; 15. საჯარო დაწესებულების მიერ 2011 წლის პირველ
კვარტალში
განხორციელებული ასიგნებების
(სამი
სახელმწიფო
ხარჯვის
შესახებ
ბიუჯეტის ინფორმაცია
(სახელმწიფო ბიუჯეტის შესრულების ბალანსი); 16. საჯარო დაწესებულების ადმინისტრაციის (ცენტრალური აპარატის) თანამშრომლებზე 2011 წლის პირველ კვარტალში (სამი თვე) გაცემული ხელფასების და დანამატების (ასეთის არსებობის შემთხვევაში) საერთო კვარტალური ოდენობების შესახებ
ინფორმაცია
4.2 განსხვავებული კითხვები
თვე)
(კონკრეტულ
პირთა
ვინაობაზე მითითების გარეშე);
განსხვავებული კითხვები ძირითად კითხვებთან ერთად უმეტეს შემთხვევაში გაეგზავნათ საერთო სასამრთლოებს (ასევე საკონსტიტუციო სასამართლოს). გარდა ზემოაღნიშნული კითხვებისა, სასამართლოებს მოეთხოვათ ასევე საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 72-76 და 78-ე მუხლების საფუძველზე, სასამართლოში წარმოშობილი დავების საერთო რაოდენობა; აღნიშნულზე მოწოდებული პასუხით იკვეთება პრაქტიკა, რომლის მიხედვითაც, სასამართლოები ვერ ახდენენ ცალკეული ნორმის საფუძველზე წარმოშობილი დავების საერთო რაოდენობის აღწერას.
17. საჯარო დაწესებულების სრული სისტემის (ყველა
სტრუქტურული
ერთეული,
ტერიტორიული და სხვა სისტემაში შემავალი ორგანო თუ დანაყოფი) თანამშრომლებზე 2011
8
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
ამასთან, სასამართლოებს მოეთხოვათ: სასამართლოების მიერ დახურულ სხდომაზე განხილული საქმეების სრული ოდენობა; სასამართლო სხდომაზე გამოყენებული აუდიოვიდეო ჩანაწერების შესახებ ინფორმაცია; ყველა იმ სასამართლო გადაწყვეტილებები/განჩინებების სრული ოდენობა (ასლების სახით), რომელთა დავის საგანს საჯარო ინფორმაციის გაცემა წარმოადგენს; სასამართლოში დადებული საპროცესო 16 შეთანხმებების სრული რაოდენობა და სხვ. განსხვავებული შეკითხვა გაეგზავნა სსიპ − საზოგადოებრივ მაუწყებელს, რომელსაც „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 25ე მუხლის მე-4 პუნქტის საფუძველზე, წინამდებარე წერილის მიღების მომენტისთვის, სსიპ საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს მეურვეების და სამეურვეო საბჭოს კანდიდატებად წარმდგენი (დამსახელებელი) ფიზიკური ან/და იურიდიული პირების ჩამონათვალი მოეთხოვა.17 განსხვავებული შეკითხვები, ასევე გაეგზავნა საქართველოს პრეზიდენტის ადმინისტრაციას, საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს, სსიპ საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახურს (საქსტატს), თბილისის მერიას, საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს და სხვ. განსხვავებული კითხვების შინაარსი საჯარო დაწესებულებების უშუალო საქმიანობიდან გამომდინარეობდა და ამავე დროს არ შეესაბამებოდა „საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზის“ ძირითად თემატურ ბლოკებს. მაგალითად, საქართველოს პრეზიდენტის ადმინისტრაციას გაეგზავნა მოთხოვნა, რომლის მიხედვითაც მოეთხოვა 2011
16
იხ. http://www.opendata.ge/?share_link2=55&lang=ka ა(ა)იპ − ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის მიერ, 2011 წლის 11 ივლისს, გაგზავნილი № 20110725 წერილი, ხოლო საჯარო დაწესებულების პასუხი დათარიღებული 2011 წლის 12 ივლისით, პასუხის ნომერი №2296/02. 17
2011 აპრილიაგვისტო
წლის 01 იანვრიდან - 2011 წლის 31 მაისამდე გამოცემული პრეზიდენტის ადმინისტრაციის ყველა ბრძანებულების ასლი.18 მოთხოვნა თავდაპირველად არ იქნა დაკმაყოფილებული საჯარო დაწესებულების მიერ და მხოლოდ ადმინისტრაციული საჩივრის შეტანის შემდეგ მოახდინა დაწესებულებამ მასზე რეაგირება და გამოაგზავნა პასუხი, თუმცა სამწუხაროდ, არასრულყოფილი.19
5. საჯარო ინფორმაციის რეესტრი
სზაკ-ის 35-ე მუხლის საფუძველზე,20 საჯარო დაწესებულებებს უნდა გააჩნდეთ საჯარო ინფორმაციის რეესტრი. ყველა სახის მონაცემი, რაც მათ საქმიანობასთანაა დაკავშირებული, შეტანილ უნდა იქნეს საჯარო ინფორმაციის რეესტრში. მიუხედავად ამისა, იყო შემთხვევები, როდესაც ინსტიტუტმა მიიღო პასუხი, რომლის მიხედვითაც, მოთხოვნილ საჯარო ინფორმაციაზე, დაწესებულება პასუხს ვერ სცემდა და მიზეზად მოყავდა ის, რომ დაწესებულება არ ახორციელებს ამგვარი სახის სტატისტიკის აღწერას. მაგალითად, ქუთაისის სააპელაციო სასამართლო, რომელთა განცხადებითაც, ცალკეული ნორმის საფუძველზე წარმოშობილი სასამართლო დავების საერთო რაოდენობის აღწერა არ ხორციელდება.21 18
ა(ა)იპ - ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის მიერ 2011 წლის 14 ივნისს გაგზავნილი № 20110673 წერილი, ხოლო საჯარო დაწესებულების პასუხი დათარიღებულია 2011 წლის 12 ივლისით, წერილი №15/198. 19 იქვე. პასუხი არადამაკმაყოფილებელია, ვინაიდან მოწოდებული არ არის რამდენიმე ბრძანებულება. 20 სზაკ-ის 35-ე მუხლი. საჯარო დაწესებულება ვალდებულია შეიტანოს ამ დაწესებულებაში არსებული საჯარო ინფორმაცია საჯარო რეესტრში. საჯარო რეესტრში შეტანილი უნდა იქნეს საჯარო ინფორმაციაზე მითითება მისი მიღებიდან, შექმნიდან, დამუშავებიდან ან გამოცემიდან 2 დღის ვადაში საჯარო ინფორმაციის დასახელების, მიღების, შექმნის, დამუშავების, გამოცემის თარიღის, იმ ფიზიკური ან იურიდიული პირის, საჯარო მოსამსახურის, საჯარო დაწესებულების დასახელების მითითებით, რომლისგანაც შემოვიდა ან/და რომელსაც გაეგზავნა ეს ინფორმაცია. 21იხ. http://www.opendata.ge/userfiles/files/qutaisis_sasamartlo0001.pdf ინსტიტუტმა მაგალითისთვის გამოითხოვა საჯარო ინფორმაცია საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის, 72-76 და 78-ე მუხლების საფუძველზე, ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოში
9
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
6. საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფაზე პასუხისმგებელი პირი
სანამ უშუალოდ კონკრეტულ საკითხებზე საუბარს გავაგრძელებდეთ, აუცილებლად უნდა აღვნიშნოთ, საჯარო დაწესებულებათა კიდევ ერთი, საკმაოდ მნიშვნელოვანი ვალდებულების შესახებ. კერძოდ, სზაკ-ის 36-ე მუხლი22 ყველა საჯარო დაწესებულებას ავალდებულებს საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფაზე პასუხისმგებელი პირის ყოლას. აღნიშნული ნორმა, მოცემულია დირექტივის სახით და საჯარო დაწესებულებას არ გააჩნია იმის უფლებამოსილება, რომ საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფაზე პასუხისმგებელი პირი არ ჰყავდეს.
2011 აპრილიაგვისტო
სრულყოფილად,23 მაგრამ გაცემულ წერილს ხელს აწერს ნაცვლად საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფაზე პასუხისმგებელი პირისა, საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს, საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამმართველო, კერძოდ, სამმართველოს უფროსი.24 აღნიშნულის საილუსტრაციოდ გამოდგება კიდევ ერთი ფაქტი: მესტიის რაიონული სასამართლოს მიერ გაცემულ საჯარო ინფორმაციას25 ხელს აწერს მესტიის რაიონული სასამართლოს მოსამართლე.26
ცალკე საკითხია, თუ რამდენად იცავენ პრაქტიკაში საჯარო დაწესებულებები ზემოაღნიშნულ ნორმას. ინსტიტუტის პრაქტიკიდან გამომდინარე ხშირია შემთხვევა როდესაც საჯარო დაწესებულებისგან მოთხოვნილ საჯარო ინფორმაციას ხელს არ აწერს სზაკ-ის 36-ე მუხლის საფუძველზე შესაბამისი უფლებამოსილების განმახორციელებელი პირი. მაგალითად, საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტრო, რომელმაც ინსტიტუტის მიერ მოთხოვნილი საჯარო ინფორმაცია გასცა
წარმოშობილი დავების საერთო რაოდენობის შესახებ. აღნიშნულ მოთხოვნაზე სასამართლოსგან მიღებულ იქნა პასუხი, რომ ისინი ვერ ახორციელებენ სტატისტიკის ამგავრი სახით აღრიცხვას. ინსტიტუტმა ინფორმაცია მოითხოვა იმ მიზნით, რომ თავდაპირველად სურდა გაეგო, თუ რამდენი დავა დაფიქსირდა საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის ზოგადი ნაწილით გათვალისწინებული მუხლების საფუძველზე და მხოლოდ ამის შემდგომ სურდა დაედგინა, ამავე კოდექსის მესამე წიგნის (სახელშეკრულებო-სამართლებრივი ურთიერთობების შესაბამისად) შესაბამისად, წარმოშობილი დავების შესახებ სტატისტიკური ინფორმაცია (მაგალითად საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 477-523 მუხლების საფუძველზე (ნასყიდობა, გაცვლა) სასამართლოში არსებული დავის საგნის საერთო რაოდენობა და სხვ.). სამწუხაროდ, სასამართლოს არ გააჩნია იმის რესურსი, რომ განახორციელოს მასზე დაკისრებული ვალდებულება, რაც კანონის დარღვევაა. 22 სზაკ-ის 36-ე მუხლი. საჯარო დაწესებულება ვალდებულია დაადგინოს საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფაზე პასუხისმგებელი საჯარო მოსამსახურე.
აღნიშნული პრეცენდენტი შეიძლება ორი კუთხით იქნეს განხილული: ა) საჯარო დაწესებულების წარმომადგენელს არ გააჩნია შესაბამისი სამართლებრივი ცოდნა, რომ საჯარო ინფორმაციის გაცემისას ხელი მან მოაწეროს, როგორც საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის 23
იხ. მაგალითად, საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს ხელფასები და პრემიები, რომელიც ერთ-ერთი ნაწილია, გამოთხოვილი საჯარო ინფორმაციიდან. პასუხი სრულყოფილი და აბსოლუტურად დამაკმაყოფილებელია: http://www.opendata.ge/?share_link=797&lang=ka 24 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=797&lang=ka გვ. 1, ფურცლის ბოლო ნაწილი, სადაც წერილზეა სამინისტროს წარმომადგენლის ხელმოწერა. 25 კითხვა ეხებოდა საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის მე-9 და მე-10 მუხლების შედეგად გამოტანილ გამამართლებელ და გამატყუნებელ განაჩენთა საერთო რაოდენობას 2010 და 2011 წწ. 26 იხ. http://www.opendata.ge/pdf_files/mestia.pdf
10
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
უზრუნველყოფაზე პასუხისმგებელმა პირმა, ან ბ) საჯარო დაწესებულება არღვევს სზაკ-ის 36-ე მუხლს და არ განსაზღვრავს ამგვარ თანამდებობის პირს მის სტრუქტურაში. ამავე დროს, ინსტიტუტის პრაქტიკაში შეიძლება გამოვყოთ რამდენიმე შემთხვევა როდესაც სრულყოფილად გაცემულ საჯარო ინფორმაციას ხელს აწერს საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფაზე პასუხისმგებელი პირი. მაგალითად, სსიპ − განათლების ხარისხის განვითარების ეროვნული ცენტრი,27 რომლის მიერ გაცემულ პასუხს, სზაკ-ის 36-ე მუხლის საფუძველზე, ხელს აწერს საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფაზე პასუხისმგებელი პირი.28
7. საჯარო ინფორმაციის გაცემის ვადები სზაკ-ის მიხედვით საჯარო დაწესებულება ვალდებულია დაუყოვნებლივ გასცეს საჯარო ინფორმაცია. ამავე დროს, თუ ინფორმაცია მოითხოვს დამუშავებას, საჯარო ინფორმაციის გაცემისთვის შეიძლება დაწესდეს 10 დღიანი ვადა.
2011 აპრილიაგვისტო
თავის მხრივ, განუსაზღვრელ თარიღს ნიშნავს და ამ შემთხვევაში, კონკრეტული ვადები უნდა დადგინდეს გონივრული ფაქტორების გათვალისწინებით. კერძოდ, საჯარო ინფორმაცია დაუყოვნებლივ გაცემულად ჩაითვლება, თუ მაგალითად, ინფორმაციის მომთხოვნს იგი მოთხოვნიდან 3 (სამი) დღეში მიეწოდა. ინსტიტუტს კანონმდებლობის ნორმის დაცვით ინფორმაცია მიაწოდა არაერთმა საჯარო დაწესებულებამ. მაგალითისთვის შეგიძლიათ იხილოთ: სსიპ − განათლების ხარისხის განვითარების ეროვნული ცენტრი,30 სსიპ − საქართველოს შოთა რუსთაველის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო უნივერსიტეტი,31 სსიპ − იუსტიციის უმაღლესი სკოლა32 და სხვ.
7.2 საჯარო ინფორმაციის გაცემის 10 დღიანი ვადა სზაკ-ის მე-40 მუხლი აკეთებს დათქმას და განსაზღვრავს შემთხვევებს, როდესაც საჯარო ინფორმაციის მიწოდებისთვის საჯარო დაწესებულებას ნაცვლად პასუხის დაუყოვნებლივ გაცემისა, შეუძლია მოითხოვოს 10 დღე.33
7.1 საჯარო ინფორმაციის დაუყოვნებლივ გაცემა სზაკ-ის მე-40 მუხლის პირველი ნაწილი საჯარო დაწესებულებებს საჯარო ინფორმაციის გაცემას დაუყოვნებლივ ავალდებულებს.29 დაუყოვნებლივ,
27
იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&page=4&lang=ka სიახლის სათაური: განათლების ხარისხის განვითარების ეროვნული ცენტრის ბიუჯეტი, ავტოპარკისა და საკომუნიკაციო ხარჯები, სახელფასო ფონდები, პრემიები და სხვა. 28 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=694&lang=ka გვ. 2, ფურცლის ბოლოში, ხელმომწერი პირის თანამდებობა. 29 სზაკ-ის მე-40 მუხლი. 1. საჯარო დაწესებულება ვალდებულია გასცეს საჯარო ინფორმაცია დაუყოვნებლივ ან არა უგვიანეს 10 დღისა, თუ საჯარო ინფორმაციის მოთხოვნაზე პასუხის გაცემა მოითხოვს: ა) სხვა დასახლებულ პუნქტში არსებული მისი სტრუქტურული ქვედანაყოფიდან ან სხვა საჯარო დაწესებულებიდან ინფორმაციის მოძიებასა და დამუშავებას; ბ) მნიშვნელოვანი მოცულობის ერთმანეთთან დაუკავშირებელი ცალკეული დოკუმენტების მოძიებასა და დამუშავებას;
ინსტიტუტის მიერ საჯარო ინფორმაციის გამოთხოვისას ამგვარი შემთხვევები ხშირად არ დაფიქსირებულა, რაც რამდენიმე ფაქტორმა განაპირობა. აღნიშნული დამოკიდებული იყო შემდეგზე: 1) საჯარო დაწესებულებას არ შეეძლო საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე დაუყოვნებლივ რეაგირება; გ) სხვა დასახლებულ პუნქტში არსებულ მის სტრუქტურულ ქვედანაყოფთან ან სხვა საჯარო დაწესებულებასთან კონსულტაციას. 30 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=697&lang=ka 31 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=866&lang=ka 32 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=824&lang=ka 33 იხ. სქოლიო №19.
11
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
2) საჯარო დაწესებულება გულგრილობას იჩენდა საჯარო ინფორმაციის გაცემისას, შესაბამისად, საერთოდ არ გასცემდა ინფორმაციას; 3) საჯარო დაწესებულებებში მომუშავე პირებს არ ჰქონდათ სამართლებრივი ცოდნა, თუ რა შემთხვევაში უნდა მოეთხოვათ 10 დღიანი ვადა; 4) საჯარო დაწესებულებას კანონში გაწერილი 10 დღიანი ვადა მიაჩნდა კონკრეტულად გაწერილ ვადად და გულისხმობდა, რომ საჯარო ინფორმაცია უნდა გაეცა არა დაუყოვნებლივ, არამედ 10 დღიან ვადაში. მაგალითისთვის შეგვიძლია მოვიყვანოთ სსიპ − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული სააგენტო,34 რომელმაც 2011 წლის 25 მაისს ჩაბარებულ წერილზე (№24 სქოლიოში მითითებულ ბმულზე შეგიძლიათ იხილოთ დაწესებულების მეირ ჩაბარებაგამოგზავნის თარიღი) 2011 წლის 03 ივნისს მოახდინა რეაგირება და გასცა ინფორმაცია. თავისთავად, ვადები დაცულად ითვლება, რაც უკვე კანონმდებლობის ხარვეზად უნდა ჩაითვალოს, ვინაიდან კანონმდებელი არ მიჯნავს საჯარო ინფორმაციის გაცემას დაუყოვნებლივ და 10 დღიან ვადას ერთმანეთისგან, რაც სწორედ სიტყვა − დაუყოვნებლივ ბუნდოვანებაში გამოიხატება და ორაზროვანს ხდის მას, თუ რა თარიღი უნდა ჩაითვალოს კანონის დაცვად.
2011 აპრილიაგვისტო
დღიანი ვადა.36 IDFI-ს მიერ განხორციელებული საქმიანობის შესაბამისად, 152 საჯარო დაწესებულებიდან,37 მხოლოდ 23 მათგანმა მოითხოვა ინფორმაციის გაცემისთვის, სზაკ-ის მე-40 მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად, 10 დღიანი ვადა.
7.3 კანონმდებლობით გათვალისწინებული ვადების დარღვევა მიუხედავად ზემოთ მოყვანილი ორი პუნქტისა, დღევანდელ პრაქტიკაში ხშირია შემთხვევა, როდესაც საჯარო დაწესებულება არღვევს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ ვადებს და არ გასცემს საჯარო ინფორმაციას მის მომთხოვნზე დაუყოვნებლივ, ან 10 დღიან ვადაში. ამის მაგალითად შეგვიძლია მოვიყვანოთ საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს პასუხი საჯარო ინფორმაციის გაცემასთან დაკავშირებით. სამინისტროს IDFI-ს მიერ გაგზავნილი წერილი ჩაბარდა 2011 წლის 02 მაისს, ხოლო პასუხი მიღებულ იქნა 2011 წლის 31 მაისს. ინსტიტუტში წერილი შემოვიდა 01 ივნისს, ანუ საჯარო ინფორმაციის მოთხოვნიდან დაახლოებით ერთი თვის შემდეგ.38 აქვე აღვნიშნავთ, რომ ამ პერიოდში სამინისტროს არც 10 დღიანი ვადა მოუთხოვია.
ზემოთ ჩამოთვლილი შემთხვევებიდან საინტერესოა საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიერ განხორციელებული ქმედება, კერძოდ, სამინისტრომ 2011 წლის 02 მაისს მოთხოვნილ საჯარო ინფორმაციაზე გარკვეული ვადა (იგულისხმება 10 დღიანი ვადა) 2011 წლის 11 ივლისს მოითხოვა,35 რომელიც ნაცვლად დაუყოვნებლივ მოწოდებისა, საჯარო ინფორმაციის მოთხოვნის მიღებიდან 2 (ორი) თვესა და 9 (ცხრა) დღეში მოგვაწოდა. ინსტიტუტმა აწარმოა სტატისტიკური აღწერა ყველა იმ წერილისა, რომლითაც მოთხოვნილი იყო 10 36
34
იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=916&lang=ka იხ. საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს 2011 წლის 11 ივლისის №869545 წერილი. 35
უნდა აღინიშნოს, რომ ამგვარი სახის წერილები არაა ატვირთული პროექტის ვებ-გვერდზე, მათ სტატისტიკურ აღწერას ინსტიტუტი თავად აწარმოებდა. 37 დაწესებულებები, რომელთაც გაეგზავნათ მოთხოვნა საჯარო ინფორმაციის მოწოდებასთან დაკავშირებით. 38 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=787&lang=ka პასუხში მითითებულია ინსტიტუტის მიერ გაგზავნილი წერილის თარიღი და შესაბამისი საიდენტიფიკაციო ნომერი (რეკვიზიტი).
12
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
მეორე მაგალითად შეგვიძლია სსიპ - სამოქალაქო რეესტრის ეროვნული სააგენტო მოვიყვანოთ, რომელმაც 20 დღიანი ინტერვალით მიაწოდა ინსტიტუტს პასუხი საჯარო ინფორმაციის მოთხოვნაზე.39 რა თქმა უნდა, თითოეული ეს გარემოება წარმოადგენს საქართველოს კანონმდებლობის დარღვევას და სზაკ-ის შესაბამისად (მაგალითად, სზაკ-ის 47-ე მუხლი), პირს ეძლევა უფლება, მოითხოვოს შელახული უფლების აღდგენა, ქონებრივი ან არაქონებრივი ზიანის ანაზღაურება.
2011 აპრილიაგვისტო
სრულყოფილად მიღებულ იქნა პასუხი რიგი საჯარო დაწესებულებებიდან, რომელთაგან გამოსარჩევია: სსიპ - განათლების ხარისხის განვითარების ეროვნული ცენტრი,40 სსიპ - საქართველოს ოლიმპიური რეზერვების მზადების ეროვნული ცენტრი,41 სსიპ - საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ლაბორატორია42 და სხვ.43 აღსანიშნავია ასევე, რომ ზოგიერთი სრულყოფილად მოწოდებული ინფორმაცია ხშირ შემთხვევაში მოწოდებულია კანონმდებლობით გათვალისწინებული ვადების დარღვევით.44
8. მიღებული საჯარო ინფორმაცია სამუშაო პერიოდში IDFI-ში მიღებული საჯარო ინფორმაციის სახით საკმაოდ დიდი მონაცემთა ბაზა დაგროვდა, რაც საშუალებას იძლევა, მიღებული პასუხები რამდენიმე კატეგორიად დავყოთ: ა) სრულყოფილი პასუხი; ბ) არასრულყოფილი პასუხი; გ) სამართლებრივი საფუძვლის არმქონე უარი; დ) იგნორირება.
8.1 სრულყოფილი პასუხი შემოსული პასუხების პირველი კატეგორია არის სრულყოფილი პასუხების ჩამონათვალი. სრულყოფილად მიჩნეულია გაცემული საჯარო ინფორმაცია, რომელიც ამომწურავად პასუხობს IDFI-ს მიერ დასმულ შეკითხვებს. მაგალითად, სამინისტროში არსებული თითოეული სტრუქტურული ერთეულისა, თუ ქვედანაყოფის შესახებ კონკრეტული ინფორმაცია, რომელიც საჯარო დაწესებულების მიერ იმ შემთხვევაშია სრულყოფილად გაცემული, თუ პასუხში ინფორმაცია დეტალური სახითაა წარმოდგენილი.
39
იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=746&lang=ka
40
იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=155&lang=ka იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=229&lang=ka 42 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=201&lang=ka 43 ყველა სრულყოფილი სახით მოწოდებული საჯარო ინფორმაცია თავისთავად ვერ შევიდოდა ჩამონათვალში. დამატებითი ინფორმაციის მისაღებად ეწვიეთ ვებ გვერდს: www.opendata.ge 44 იხ. მაგალითად, http://www.opendata.ge/?share_link=797&lang=ka 41
13
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
2011 აპრილიაგვისტო
8.2 არასრულყოფილი პასუხი არასრულყოფილადაა მოწოდებული საჯარო ინფორმაცია, რომელიც არ მოიცავს ყველა დასმულ შეკითხვაზე პასუხს, ან რომლითაც ინფორმაციის მომთხოვნის მიერ არჩეული ფორმის შეცვლა ხდება. მაგალითად, ინსტიტუტი ითხოვდა საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს მიერ 2011 წლის პირველ კვარტალში (იანვარი-მარტი) სამართლებრივი აქტების სრულ ჩამონათვალს (რეკვიზიტებზე მითითებით), რის საფუძველზეც გაცემულ/არგაცემულ იქნა საჯარო ინფორმაცია. საქართველოს იუსტიციის უმაღლესმა საბჭომ პასუხში მიუთითა მხოლოდ მოთხოვნილი საჯარო ინფორმაციის რაოდენობა და მათი დაკმაყოფილების ოდენობა.45 ასეთი პასუხი არ შეიძლება მივიჩნიოთ დამაკმაყოფილებელ პასუხად.
არასრულყოფილი პასუხისგან ზემოაღნიშნული იმით განსხვავდება, რომ უარს არ გააჩნია სამართლებრივი დასაბუთება. მაგალითისთვის შესაძლებელია მოვიყვანოთ სსიპ - კადეტთა სამხედრო ლიცეუმის პასუხი,48 სადაც ინფორმაციის გაცემაზე უარს არ გააჩნია სამართლებრივი საფუძველი. კერძოდ,
საჯარო
დაწესებულება
თვლის,
რომ
ასევე, მაგალითისთვის გამოდგება საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს პასუხი,46 სადაც საერთოდ არაა მითითებული სრული სისტემის თანამშრომლებზე გაცემული ხელფასების ოდენობა და პასუხგაუცემელია შეკითხვა პრემიების შესახებ.47
8.3 სამართლებრივი საფუძვლის არმქონე უარი საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე
მოწოდებული პასუხების დაყოფისას ერთ-ერთ მნიშვნელოვან რგოლს წარმოადგენს სამართლებრივი საფუძვლის არმქონე უარი, როდესაც საჯარო დაწესებულება მომთხოვნზე არ გასცემს საჯარო ინფორმაციას.
საქართველოს პრეზიდენტის N42 ბრძანებულების საფუძველზე, დაწესებულებას არ გააჩნია უფლება, გასცეს საჯარო ინფორმაცია.49 აღნიშნული პასუხი არის სამართლებრივი საფუძვლის არმქონე უარი, ვიანიდან არაა დასახელებული პრეზიდენტის ბრძანებულების გამოცემის თარიღი, აღნიშნული ბრძანებულების მუხლი და პუნქტი.
48 45 46 47
იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=1142&lang=ka იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=784&lang=ka იხ. იქვე.
იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=202&lang=ka
49იხ.http://www.opendata.ge/userfiles/files/07_06_11%20კადეტები.pdf
, სსიპ - კადეტთა სამხედრო ლიცეუმის 2011 წლის 06 ივნისის N812 წერილი.
14
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
სამართლებრივი საფუძვლის არმქონე უარია ასევე თბილისისა და ქუთაისის საქალაქო სასამართლოდან მიღებული პასუხები.50 თბილისის საქალაქო სასამართლოს შემთხვევაში, სასამართლო უთითებს, რომ ინსტიტუტის მიერ მოთხოვნილი ინფორმაციის დამუშავება გამოიწვევს სასამართლოს საქმიანობის შეფერხებას, ხოლო ეს თავის მხრივ, საფუძველია იმ პირთა უფლებების დარღვევისა, რომელთაც მიმართეს სასამართლოს თავისი უფლებების დასაცავად.51 პასუხს არ გააჩნია სამართლებრივი საფუძველი რამდენიმე მიზეზის გამო: 1) საჯარო დაწესებულებას უნდა გააჩნდეს რეესტრი, სადაც აღრიცხული ექნება ყველა სახის ინფორმაცია; 2) საჯარო დაწესებულებას უნდა ჰყავდეს საჯარო მოხელე, რომელიც პასუხისმგებელი იქნება საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე, რაც თავისთავად, არ გამოიწვევს სასამართლოს საქმიანობის შეფერხებას და მაგალითად, როგორც პასუხიდან ჩანს, მოსამართლეებს არ მოუწევთ საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე პასუხისმგებლობის აღება; 3) თუ საჯარო დაწესებულება არ გასცემს საჯარო ინფორმაციას, უნდა დაასაბუთოს სამართლებრივი საფუძველი (კონკრეტული სამართლებრივი აქტის დასახელება და რეკვიზიტი), რაც პასუხში არ ჩანს. აღსანიშნავია ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს პასუხი,52 სადაც სასამართლო საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე უარს ამბობს იმ მიზეზით, რომ აღნიშნული საჯარო ინფორმაციის გაცემა გამოიწვევს სასამართლოს აპარატის საქმიანობის შეფერხებას, ხოლო აპარატის: „[...]მობილიზება ამ ეტაპზე არ წარმოადგენს სასამართლოს საქმიანობისთვის აუცილებელ საჭიროებას.“53 სამწუხაროა, როდესაც სასამართლო ამგვარად ასაბუთებს უარს საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე, ვინაიდან კანონი არ ითვალისწინებს სხვის სურვილს, კანონი 50
იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=176&lang=ka იხ. http://www.opendata.ge/userfiles/files/saqalaqo_sasamartlo0001.pdf 52 ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს 2011 წლის 09 ივნისის №2816 პასუხი საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე. 53 აღნიშნულ წერილზე ა(ა)იპ - ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტმა ქუთაისის საქალაქო სასამართლოში შეიტანა ადმინისტრაციული საჩივარი (2011 წლის 01 ივლისს იქნა ფოსტით გაგაზავნილი), რომელზეც 2011 წლის 05 აგვისტოს, პასუხი იქნა გაცემული სასამართლოს მხრიდან უარის თქმის თაობაზე. შედეგად, IDFI-ს ადმინისტრაციული საჩივარი არ დაკმაყოფილდა. 51
2011 აპრილიაგვისტო
შესასრულებელია ყველასთვის და ყველა მის წინაშე თანასწორია. საინტერესოა სსიპ - გამოცდების ეროვნული ცენტრის პასუხი საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე, რომლითაც იგი მოთხოვნილი 19 კითხვიდან, მხოლოდ ორ მათგანს ეხმიანება,54 ხოლო პასუხგაუცემელ კითხვებზე წერილში აღნიშნულია, რომ ვინაიდან საჯარო ინფორმაციის მოთხოვნისას მიმდინარეობს სასკოლო გამოცდები, ხოლო შემდეგ ეროვნული მისაღები გამოცდები, ცენტრი ვერ გასცემს საჯარო ინფორმაციას, ვინაიდან თანამშრომლები სრულად არიან დაკავებულნი ზემოთ ჩამოთვლილი საქმიანობით.55
სამართლებრივი საფუძვლის არმქონე უარის შემთხვევა დეტალურად,56 ისევე როგორც სხვა
შემთხვევაშიც, შეგიძლიათ იხილოთ ვებ-გვერდზე: www.opendata.ge
54
საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფაზე პასუხისმგებელი პირი უთითებს თავის სახელს, გვარსა და საკონტაქტო ინფორმაციას, ასევე თანამდებობის პირთა ჩამონათვალის პასუხად სსიპ-ის დირექტორის სახელსა და გვარს. 55 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=156&lang=ka და ასევე უშალოდ სსიპ - გამოცდების ეროვნული ცენტრის პასუხი http://www.opendata.ge/userfiles/files/gemocdebiserovnulicentri0001.p df 56 მაგალითად, საქრათველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტრო, რომლის შესახებაც ზემოთ აღინიშნა http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=120&lang=ka და სხვ.
15
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
8.4 იგნორირება ინსტიტუტის პრაქტიკაში ასევე ხშირია შემთხვევა, როდესაც საჯარო დაწესებულება საერთოდ არ ასრულებს მასზე დაკისრებულ ვალდებულებებს და არ გასცემს საჯარო ინფორმაციას. ეს არის მაგალითი, რომლის დროსაც, დაწესებულება არა თუ რაიმე არგუმენტებს იშველიებს, არამედ საერთოდ არ ახორციელებს ქმედებას.57
2011 აპრილიაგვისტო
1. საქართველოს პრეზიდენტი/საქართველოს პრეზიდენტის ადმინისტრაცია
საქართველოს პრეზიდენტის ადმინისტრაციიდან IDFI-ს მიერ მოთხოვნილ კითხვებს თავდაპირველად არანაირი რეაგირება არ მოჰყოლია, რასაც ამ უკანასკნელის მხრიდან ადმინისტრაციული საჩივრის შეტანა მოჰყვა. მხოლოდ ამის შემდეგ, საჯარო დაწესებულებამ ადმინისტრაციული საჩივრის შეტანის დღის წინა თარიღით გამოაგზავნა პასუხი. პასუხი მოწოდებულ იქნა არასრულყოფილად, მაგრამ ინსტიტუტმა სზაკ-ის შესაბამისად,59 უარი განაცხადა ადმინისტრაციულ საჩივარზე. მოწოდებულ პასუხში რამდენიმე საკითხზე სრულყოფილად იქნა გაცემული საჯარო ინფორმაცია. მაგალითისთვის მოვიყვანთ საქართველოს პრეზიდენტის აპარატის თანამშრომელთა სამივლინებო ხარჯების შესახებ ინფორმაციას.60
IV საჯარო დაწესებულებები ა(ა)იპ − ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტმა მთლიანობაში 152 საჯარო დაწესებულებას გაუგზავნა წერილი საჯარო ინფორმაციის მიღების მოთხოვნით (სულ 2714 მოთხოვნა).58 აღნიშნულ საჯარო დაწესებულებებს წარმოადგენენ: სამინისტროები, საჯარო სამართლის იურიდიული პირები, საქვეუწყებო დაწესებულებები და სხვა საჯარო სამართლებრივი უფლებამოსილების განმახორციელებელი ორგანოები. მივყვეთ თითოეულ მათგანს დეტალურად:
57
იხ. მაგალითად, http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=206&lang=ka 58 სამინისტროების მიერ განხორციელებულ იგნორირებას IDFI-ს მხრიდან მოჰყვა ადმინისტრაციული საჩივრის შეტანა. საჯარო დაწესებულებებმა, რომელთაც არ განახორციელეს ქმედება და შესაბამისად არ დააკმაყოფილეს ადმინისტრაციული საჩივარი IDFI-ს მიერ სარჩელით იქნა რეაგირებული.
ინსტიტუტმა კიდევ ერთხელ გამოიყენა საქართველოს კანონმდებლობით მინიჭებული უფლებამოსილება და 2011 წლის 14 ივნისს კიდევ ერთხელ გამოითხოვა საჯარო ინფორმაცია.
59
სზაკ-ის 191-ე მუხლი. 1. ადმინისტრაციული საჩივრის წარმდგენ პირს უფლება აქვს ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ გადაწყვეტილების გამოტანამდე უარი განაცხადოს ადმინისტრაციულ საჩივარზე. 2. უარი ადმინისტრაციულ საჩივარზე განცხადებული უნდა იქნეს წერილობით. ზეპირი მოსმენის დროს დაინტერესებული მხარე უფლებამოსილია ადმინისტრაციულ საჩივარზე უარი განაცხადოს აგრეთვე ზეპირადაც. 3. ადმინისტრაციულ საჩივარზე უარის თქმა არ აჩერებს მის განხილვას, თუ საჩივრის განუხილველობას შეიძლება მოჰყვეს სახელმწიფო ან საზოგადოებრივი ინტერესების შელახვა ან მნიშვნელოვანი ზიანი. 60 იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/949/lang/ka
16
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
მოთხოვნა მოიცავდა საქართველოს პრეზიდენტის მიერ 01.01.11-31.05.11 პერიოდში გამოცემული ყველა ბრძანებულების ასლს. პრეზიდენტის ადმინისტრაციამ ამჯერადაც იგნორირება მოახდინა ინსტიტუტის მოთხოვნაზე და მხოლოდ ადმინისტრაციული საჩივარის წარდგენის შემდგომ მოგვაწოდა არასრული პასუხი.
2011 აპრილიაგვისტო
1.2 საქართველოს სახელმწიფო დაცვის სპეციალური სამსახური საქართველოს სახელმწიფო დაცვის სპეციალურმა სამსახურმა ნაწილობრივ სრულყოფილი პასუხი მოგვაწოდა, კერძოდ, არასრულყოფილადაა მოწოდებული ინფორმაცია სახელმწიფო შესყიდვების შესახებ (მითითებულია მხოლოდ შესაბამისი ინტერნეტ მისამართი)62 და ასევე არ იყო მითითებული საწვავის ტიპი.63
1.3 საქართველოს დაზვერვის სამსახური ინსტიტუტმა საქართველოს დაზვერვის სამსახურსაც ზემოთ ნახსენები საჯარო დაწესებულებების მსგავსად, ანალოგიური კითხვებით მიმართა. აღსანიშნავია, რომ ზოგი არასრული პასუხის მიუხედავად64, დაზვერვის სამსახურს არცერთ კითხვაზე არ მოუხდენია იგნორირება.
1.1 საქართველოს ეროვნული უშიშროების საბჭო IDFI-ს საქართველოს ეროვნული უშიშროების საბჭოდან მიღებული პასუხით სრულყოფილად არ მიეწოდა მოთხოვნილი საჯარო ინფორმაცია. არადამაკმაყოფილებელი იყო ერთი პასუხი მხოლოდ იმის გათვალისწინებით, რომ არ იქნა მოწოდებული ინფორმაცია სახელმწიფო ბიუჯეტის ასიგნებების შესრულების ბალანსის შესახებ. სხვა შემთხვევაში პასუხი სრულყოფილია.61
2. საქართველოს პარლამენტი IDFI-მ საქართველოს პარლამენტისგან პასუხი სზაკის მე-40 მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული ვადების დარღვევით, არადამაკმაყოფილებელი სახით მიიღო. კერძოდ, რამდენიმე კითხვა აბსოლიტურად იგნორირებულია,65 ხოლო ნაწილზე მოწოდებულია არასრულყოფილი პასუხი.66
62
იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=213&lang=ka იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=1105&lang=ka 64 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=165&lang=ka 65 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=151&lang=ka ინსტიტუტს პასუხი არ მიუღია კითხვებზე: ბიუჯეტის ასიგნების, მივლინებების, სახელმწიფო შესყიდვებისა და განხორციელებული პროექტებისა და პროგრამების შესახებ. 66 იხ. იქვე, ხელფასები, პრემიები და საჯარო ინფორმაციის გაცემის წლიური ანგარიშები. 63
61
იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=222&lang=ka
17
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
2011 აპრილიაგვისტო
ხელფასებზე და პრემიებზე გახარჯული თანხების კონკრეტული, კვარტალური რიცხვი, თუმცა პასუხში მითითება იყო სამართლებრივ აქტებზე, რომლებიც არეგულირებენ მოცემულ საკითხს და ა.შ.
2.1 საქართველოს პარლამენტთან არსებული აუდიტორიული საქმიანობის საბჭო
მაგალითად, დამაკმაყოფილებელ, შესაბამისად სრულყოფილ ინფორმაციად ვერ ჩავთვლით პასუხს სახელფასო ფონდების შესახებ, ვინაიდან მიუხედავად იმისა, რომ მოთხოვნაში ინსტიტუტს გამოყოფილი ჰქონდა ცალ-ცალკე თანამშრომლები და სრული სისტემის ერთეულები, პასუხში არ იკვეთება თუ რომელ მათგანზეა გაცემული გახარჯული თანხა.67 სამწუხაროდ, ანაზღაურების ერთიანი ციფრი საჯარო ინფორმაციის მიმღებს მხოლოდ ერთ არჩევანს უტოვებს - თავად იმარჩიელოს, თუ მის მიერ დასმულ რომელ შეკითხვას ეხებოდა საჯარო დაწესებულების პასუხი.
2011 წლის 07 ივლისს ინსტიტუტმა საქართველოს პარლამენტს დამატებითი კითხვებით მიმართა (მათ შორის პარლამენტის წევრ დეპუტატებზე გაცემული ხელფასების საერთო ოდენობასა და სხვ.)68 თუმცა, მიღებული პასუხი არც ამ შემთხვევაში იყო სრულყოფილი. მაგალითად, არ არის გამოყოფილი ქვეყნის შიგნით და ქვეყნის გარეთ მივლინებებზე გაწეული ხარჯების შესახებ ინფორმაცია. აღნიშნული საკითხი ინსტიტუტის მიერ სპეციალურად იყო დაკონკრეტებული. არასრულყოფილი იყო პასუხი პარლამენტის წევრებზე გაცემული ხელფასებისა და პრემიების შესახებ. ინსტიტუტმა მოითხოვა დეპუტატების
67
იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=672&lang=ka ა(ა)იპ - ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის 2011 წლის 07 ივლისის № 20110724 წერილი საქართველოს პარლამენტს. 68
ნაწილობრივ არასრულყოფილი პასუხი იქნა მიღებული საქართველოს პარლამენტთან არსებული აუდიტორული საქმიანობის საბჭოდან.69 უპასუხოდ დარჩა მოთხოვნა საბჭოს თანამშრომლებზე გაცემული პრემიების შესახებ.70
2.2 საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკის პასუხიც ნაწილობრივ დამაკმაყოფილებელია, რადგან, საერთოდ პასუხგაუცემელი დარჩა შეკითხვა საჯარო ინფორმაციის გაცემის ანგარიშების შესახებ.
3. საქართველოს მთავრობა/მთავრობის კანცელარია საქართველოს მთავრობის მიერ მოწოდებული პასუხი შემოსულია საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ვადების სრული დაცვით.
69
იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=183&lang=ka ამასთან, ისევე როგორც სხვა დაწესებულებებს, საქართველოს პარლამენტთან არსებულ აუდიტორიული საქმიანობის საბჭოსაც მოეთხოვა სრული სისტემის (ყველა დეპარტამენტი, თუ სტრუქტურული ერთეული ცალ-ცალკე) შესახებ ინფორმაცია. დაწესებულებამ პასუხში მიუთითა, რომ მას არ გააჩნია ცალკეული სამსახურები (იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=886&lang=ka), რაც შესაბამისად, მოთხოვილ საჯარო ინფორმაციაზე სრულყოფილ პასუხს წარმოადგენს. 70
18
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
2011 აპრილიაგვისტო
მოთხოვნები (საერთო კითხვები)74. საინტერესოა სტატისტიკა, რომლის თანახმადაც, ზოგიერთი სამინისტრო საჯარო ინფორმაციას გასცემს სრულყოფილად, ხოლო ზოგიერთი მათგანი არასრულყოფილი სახით. დაფიქსირდა ერთი შემთხვევა როდესაც, ინსტიტუტს უსამართლოდ ეთქვა უარი საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე, ხოლო რამდენიმე სამინისტრომ სრული იგნორირება მოახდინა საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე.
მიუხედავად ამისა, იგი მთლიანობაში არადამაკმაყოფილებელად შეიძლება ჩაითვალოს. მაგალითად, საერთოდ არაა გაცემული პასუხი საქართველოს პრეზიდენტისა და საქართველოს მთავრობის სარეზერვო ფონდების, განხორციელებული სახელმწიფო პროექტებისა და პროგრამების შესახებ.71 ასევე, არასრულყოფილადაა მოწოდებული პასუხი სახელმწიფო ბიუჯეტის ასიგნებების ხარჯვის შესახებ,72 ინფორმაცია სახელმწიფო შესყიდვების, ტენდერებისა და თანამდებობის პირთა ჩამონათვალის შესახებ (მითითებულია ვებ-მისამართი) და სხვ.73 მთლიანობაში უნდა ითქვას, რომ მართალია საქართველოს მთავრობის/მთავრობის კანცელარიის პასუხი მოწოდებულია კანონმდებლობით გაწერილი ვადების დაცვით, მიღებული ინფორმაციის შენაარსი და ნაწილ შეკითხვებზე იგნორირება ცუდი მაგალითია მთავრობაში შემავალ ან დაქვემდებარებულ საჯარო დაწესებულებებისთვის.
4. სამინისტროები საქართველოს სამინისტროებს 2011 წლის 02 მაისს გაეგზავნათ საჯარო ინფორმაციის მიღების
71
იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=136&lang=ka მხოლოდ თანხაა მითითებული, იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=584&lang=ka 73 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=585&lang=ka 72
74
საერთო კითხვების გარდა, შემდგომ გაგზავნილ იქნა დამატებითი კითხვები, რომელიც შეგიძლიათ უშუალოდ თითოეული სამინისტროს განხილვისას იხილოთ.
19
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
4.1 რეინტეგრაციის საკითხებში საქართველოს სახელმწიფო მინისტრის აპარატი რეინტეგრაციის საკითხებში საქართველოს სახელმწიფო მინისტრის აპარატის პასუხი დასმულ კითხვებზე მოწოდებულია ნაწილობრივ დამაკმაყოფილებელი სახით. უმეტეს შემთხვევაში პასუხები სრულყოფილადაა მოწოდებული, მაგრამ რამდენიმე მათგანზე გაცემული საჯარო 75 ინფორმაცია არადამაკამყოფილებელია. მოწოდებული ინფორმაცია არასრულყოფილია 76 ხელფასების/პრემიების, საკომუნიკაციო ხარჯებისა77 და ავტოპარკის ხარჯების78 შესახებ. პირველ ორ მათგანში პრობლემა არის ცალკეული სტრუქტურული ერთეულების გამოყოფა და მოთხოვნის შესაბამისად პასუხის სრულყოფილად გაცემა.79 ხოლო, რაც შეეხება ავტოპარკის ხარჯების შესახებ ინფორმაციას, მასში საერთოდ არაა მითითებული ავტომობილის მარკა და მათი თანამდებობის პირებზე გადანაწილების შესახებ ინფორმაცია.
2011 აპრილიაგვისტო
პროგრამებისა82 და კულტურული/სარეკლამო ღონისძიებების შესახებ.83 ამასთან, ხელფასებსა და პრემიებზე მოთხოვნილი ინფორმაციის გაცემისას მითითებაა გაკეთებული, რომ დაწესებულებას არ გააჩნია ცალკეული სტრუქტურული ქვედანაყოფები.84 აქედან გამომდინარე, საკომუნიკაციო ხარჯების შესახებ მიღებული ინფორმაციაც სრულყოფილად უნდა ჩაითვალოს.85 სხვა შემთხვევებშიც პასუხი დამაკმაყოფილებელია.
4.3 საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრო საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრომ პასუხი გამოაგზავნა საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ვადების დარღვევით.86
4.2 დიასპორის საკითხებში საქართველოს სახელმწიფო მინისტრის აპარატი
დიასპორის საკითხებში საქართველოს სახელმწიფო მინისტრის აპარატის მიერ მოწოდებული პასუხი საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე არის ის შემთხვევა, როდესაც პასუხი არასრულადაა მოწოდებული.80 მაგალითისთვის შეგიძლიათ იხილოთ მოწოდებული პასუხი სახელმწიფო ბიუჯეტის ასიგნებების ხარჯვის შესახებ,81 ასევე, განხორციელებული სახელმწიფო პროექტების,
სამწუხაროდ, პასუხი არასრულყოფილი სახითაა მოწოდებული. კერძოდ, არადამაკმაყოფილებელია მიღებული პასუხები ავტოპარკის ხარჯებისა87 და სახელფასო/პრემიის ხარჯების88 შესახებ. პასუხში ავტოპარკის ხარჯების შესახებ არაა აღნიშნული ავტომანქანათა მოდელი და მათი პერსონალური გადანაწილების შესახებ ინფორმაცია. ხელფასებისა და პრემიების შესახებ პასუხში არაა მოცემული
75
იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=166&lang=ka იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=767&lang=ka 77 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=772&lang=ka 78 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=773&lang=ka 79 არაა გამოყოფილი ცალკეული სტრუქტურული ქვედანაყოფები, ან სტურქტურული ერთეულები. 80 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=131&lang=ka 81 იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/551/lang/ka 76
82 83 84 85 86 87 88
იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/555/lang/ka იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/552/lang/ka იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=556&lang=ka იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=557&lang=ka იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=150&lang=ka იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=670&lang=ka იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=666&lang=ka
20
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
ცალკეული სტრუქტურული სამსახურებისა ქვედანაყოფების შესახებ ინფორმაცია.
თუ
საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს თანამშრომელთა მივლინებების, სახელმწიფო პროექტებისა და პროგრამების, სარეზერვო ფონდებისა და საჯარო ინფორმაციის გაცემის ანგარიშების შესახებ მოთხოვნილ ინფორმაციაზე პასუხი საერთოდ არაა გაცემული და ჩამოთვლილ კითხვებზე სამინისტროს მიერ განხორციელებულია სრული იგნორირება. IDFI-მ კვლავ მიმართა სამინისტროს წერილით და მოითხოვა რიგ ქვეყანებში (აშშ, გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკა და სხვ.) მოქმედი საქართველოს დიპლომატიური წარმომადგენლობების შესახებ ინფორმაცია. სამინისტრომ დაუყოვნებლად მოახდინა რეაგირება და ინსტიტუტს აცნობა, რომ მათ მიერ გაგზავნილია შესაბამისი მოთხოვნა საზღვარგარეთ მყოფ დაწესებულებებში და პასუხის მიღებისთანავე IDFIს მიეწოდება საჯარო ინფორმაცია.89
2011 აპრილიაგვისტო
საკითხებზე: ავტოპარკის ხარჯები,91 საკომუნიკაციო ხარჯები,92 განხორციელებული სახელმწიფო პროექტები/პროგრამები93 და დაფინანსებული კულტურული ღონისძიებები.94
სამართლებრივი საფუძვლის არმქონე უარია მოწოდებული საჯარო ინფორმაციის გაცემის ანგარიშების მოთხოვნაზე.95 საჯარო დაწესებულება განმარტავს, რომ სზაკ-ის 49-ე მუხლის თანახმად, საჯარო დაწესებულება ვალდებულია ყოველი წლის 10 დეკემბერს საქართველოს პრეზიდენტსა და პარლამენტს წარუდგინოს ანგარიში და ამ მოტივით, დაწესებულება უარს ამბობს ინფორმაციის გაცემაზე. პასუხი არ არის სამართლებრივი საფუძვლის მქონე, ვინაიდან სზაკ-ში აღნიშნულ მუხლზე საუბარი განსხვავებული კუთხითაა გაწერილი.96 კერძოდ, ის ფაქტი, რომ საჯარო დაწესებულებამ საქართველოს პრეზიდენტთან და საქართველოს პარლამენტთან უნდა წარადგინოს შესაბამისი ანგარიშები, საჯარო დაწესებულების მიერ საჯარო ინფორმაციის გაცემისგან თავის შეკავების სამართლებრივი
91
4.4 საქართველოს გარემოს დაცვის სამინისტრო საქართველოს გარემოს დაცვის სამინისტროს პასუხი მოთხოვნილ საჯარო ინფორმაციაზე არასრულყოფილადაა გაცემული.90 კონკრეტულად, ამომწურავად არ არის მოცემული პასუხი შემდეგ
89
საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს 2011 წლის 07 ივლისის №3/1851-22 წერილი. 90 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=177&lang=ka
იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=846&lang=ka არაა საუბარი ავტომანქანების პრესონალური გადანაწილების შესახებ. 92 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=849&lang=ka არაა გამოყოფილი ცალკეული სტრუქტურული ერთეულები. 93 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=850&lang=ka მითითებაა ლინკზე. 94 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=848&lang=ka მითითებაა ლინკზე. 95 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=852&lang=ka 96 სზაკ-ის 49-ე მუხლი. ყოველი წლის 10 დეკემბერს საჯარო დაწესებულება ვალდებულია წარუდგინოს ანგარიში საქართველოს პრეზიდენტს და პარლამენტს: ა) საჯარო დაწესებულებაში შესული საჯარო ინფორმაციის გაცემისა და საჯარო ინფორმაციაში შესწორების შეტანის მოთხოვნათა რაოდენობის შესახებ და მოთხოვნაზე უარის თქმის თაობაზე მიღებულ გადაწყვეტილებათა რაოდენობის შესახებ;[...]
21
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
2011 აპრილიაგვისტო
საფუძველი ვერ იქნება.97 ყოველივეს ასაბუთებს ის ფაქტიც, რომ თუ საჯარო დაწესებულებამ მთელი წლის განმავლობაში არ განახორციელა ქმედება, საჯარო ინფორმაციის გაცემის სახით, იგი მოკლებული იქნება შესაძლებლობას, წლის ბოლოს (10 დეკემბერს) წარადგინოს შესაბამისი ანგარიში, ვინაიდან ფიზიკურად არ ექნება გაცემული საჯარო ინფორმაცია. აქედან გამომდინარე, საქართველოს გარემოს დაცვის სამინისტროს პასუხი არადამაკმაყოფილებელი და სამართლებრივად დაუსაბუთებელია. დანარჩენ შემთხვევაში, პასუხი დამაკმაყოფილებელია, მაგალითისთვის შეგვიძლია განვიხილოთ საქართველოს გარემოს დაცვის სამინისტროს პასუხი თანამშრომელთა მივლინებების შესახებ.98
4.5 ევროპულ და ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციის საკითხებში სახელმწიფო მინისტრის აპარატი ევროპულ და ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციის საკითხებში სახელმწიფო მინისტრის აპარატის წერილი საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე, მოწოდებულია საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ნორმების დარღვევით.99 პასუხები, გარდა ორი საკითხისა (საჯარო ინფორმაცია ავტოპარკის ხარჯებისა100 და ავტომობილის მოდელების შესახებ101), სრულყოფილადაა გაცემული.102
97
იმ მოტივით, როდესაც საუბარია საჯარო ინფორმაციის ანგარიშების წარდგენაზე და არა მაგალითად საიდუმლოების შემცველი ინფორმაციის არგაცემაზე. 98 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=845&lang=ka 99 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=140&lang=ka 100 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=608&lang=ka არაა მოწოდებული საწვავის ტიპი. 101 იხ. იქვე, 102 იხ. მაგალითად, სახელფასო ფონდებისა და პრემიების შესახებ მოთხოვნილი საჯარო ინფორმაცია http://www.opendata.ge/?share_link=614&lang=ka
4.6 საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტრო საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტრომ პასუხი კანონმდებლობით გათვალისწინებული 103 ვადების დარღვევით გასცა. სამწუხაროდ, საჯარო დაწესებულებამ რიგ მოთხოვნებზე სრული იგნორირება მოახდინა და არ მიაწოდა ინსტიტუტს საჯარო ინფორმაცია.104 არასრულყოფილადაა გაცემული პასუხი ავტოპარკის ხარჯების, საწვავის ტიპისა და ავტომანქანათა პერსონალური გადანაწილების შესახებ.105 არსებული ნაკლოვანებების გარდა პასუხების ნაწილი სრულყოფილად იქნა მოწოდებული.
4.7 საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტრო საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს პასუხი IDFI-მ საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ვადების დარღვევით მიიღო.106 მიუხედავად ამისა, პასუხი გაეცა ყველა მოთხოვნას, 103
იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=145&lang=ka იხ. იქვე. იგნორირებული მოთხოვნებია: ბიუჯეტის ასიგნების ხარჯები; სარეზერვო ფონდები; სახელმწიფო პროექტები/პროგრამები; კულტურული/სარეკლამო ღონისძიებები და საჯარო ინფორმაციის გაცემის შესახებ კავრტალური ანგარიში. 105 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=638&lang=ka 106 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=170&lang=ka 104
22
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
გარდა სამინისტროს მიერ გაწეული ავტოპარკის ხარჯებისა107 და სახელმწიფო ქონების შესახებ ინფორმაციისა.108 დანარჩენ შემთხვევაში პასუხი სრულიად დამაკმაყოფილებელი იყო. მაგალითად, მითითებულია სამინისტროს მიერ განხორციელებული კულტურული და სარეკლამო ღონისძიებების დეტალური ჩამონათვალი.109 2011 წლის 22 ივნისს ინსტიტუმა დამატებით გამოითხოვა ინფორმაცია სამინისტროს კონკრეტული თანამდებობის პირებზე (მინისტრი, მინისტრის მოადგილე და ა.შ.) 2011 წლის პირველ და მეორე კვარტალში გაცემული პრემიების შესახებ ინფორმაცია. 2011 წლის 20 ივლისს მიღებული პასუხი კანონმდებლობით გათვალისწინებული ვადების დარღვევითა და არასრულყოფილი ფორმითაა მოწოდებული, ვინაიდან მითითებულია გაცემული პრემიების საერთო ოდენობა და არა კონკრეტულ პირებზე გაცემული პრემიალური ანაზღაურების ანგარიში.
4.8 საქართველოს სპორტისა და ახალგაზრდობის საქმეთა სამინისტრო საქართველოს სპორტისა და ახალგაზრდობის საქმეთა სამინისტრომ ინსტიტუტს პასუხი მისწერა კანონმდებლობით გათვალისწინებული ვადების დაცვით.110 წერილში სრულყოფილადაა გაცემული პასუხი ყველა კითხვაზე.111 აუცილებლად უნდა აღინიშნოს, რომ საქართველოს სპორტისა და ახალგაზრდობის საქმეთა სამინისტრო ერთადერთი საჯარო დაწესებულება აღმოჩნდა საქართველოს სამინისტროებს შორის, რომელმაც საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ ვადებში და სრულყოფილად გასცა საჯარო ინფორმაცია.
2011 აპრილიაგვისტო
4.9 საქართველოს ენერგეტიკისა და ბუნებრივი რესურსების სამინისტრო
საქართველოს ენერგეტიკისა და ბუნებრივი რესურსების სამინისტროდანაც საჯარო ინფორმაცია ინსტიტუტში საქართველოს კანონმდებლობით გაწერილი ვადების დარღვევით შემოვიდა.112 საჯარო ინფორმაცია გაცემულია ყველა კითხვაზე დამაკმაყოფილებლად, გარდა საკომუნიკაციო113 და სახელმწიფო ბიუჯეტის ასიგნებების ხარჯებისა.114 აღნიშნულ პასუხში ცალკე არაა გამოყოფილი სამინისტროს ცენტრალური აპარატი და თითოეული სტრუქტურული ქვედანაყოფი, ან ცალკეული სამსახური115, რაც პასუხს არასრულყოფილის სტატუსს ანიჭებს. ზემოაღნიშნული შემთხვევა საინტერესოა იმ მხრივ, რომ თუ საჯარო დაწესებულებების უმეტეს ნაწილს არ ჰქონდათ გამიჯნული ინფორმაცია ცენტრალური აპარატისა და სრული სისტემის შესახებ, საქართველოს ენერგეტიკისა და ბუნებრივი რესურსების სამინისტროს მიერ მოწოდებულ პასუხებში ინსტიტუტის ეს მოთხოვნა კარგად იყო გამოყოფილი,116 გარდა საკომუნიკაციო ხარჯების შესახებ მიღებული ინფორმაციისა.
4.10 საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტრო IDFI-ში საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს პასუხი საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ვადების დარღვევით შემოვიდა.117 სამინისტროს პასუხი არ არის სრულყოფილი და ამომწურავი. მეტიც, აღნიშნულ სამინისტროს საერთოდ არ აქვს მოწოდებული ინფორმაცია ისეთ საკითხებზე, როგორიცაა, მაგალითად, სახელმწიფო ბიუჯეტის ასიგნებების ხარჯვა,118 სარეზერვო ფონდები და სხვ.
107
იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=794&lang=ka იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/790/lang/ka 109 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=791&lang=ka 110 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=135&lang=ka 111 იხ. მაგალითად, საქართველოს სპორტისა და ახალგაზრდობის საქმეთა სამინისტროს თანამშრომელთა ხელფასებისა და პრემიების შესახებ ინფორმაცია http://www.opendata.ge/?share_link=576&lang=ka 108
112
113 114 115 116 117 118
იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=158&lang=ka იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/716/lang/ka იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/711/lang/ka იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=716&lang=ka იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=712&lang=ka იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=168&lang=ka იხ. http://www.opendata.ge/?cat=main_page&lang=ka
23
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
2011 აპრილიაგვისტო
მოთხოვნაზე.122 რაც შეეხება მოწოდებულ პასუხებს, სრულყოფილად არის გაცემული ინფორმაცია მაგალითად ხელფასების შესახებ,123 სადაც გამოყოფილია სამინისტროს ცენტრალური აპარატი და სამინისტროს სრული სისტემა.
ამასთან, არასრულყოფილი სახით არის მოწოდებული ინფორმაცია, რომელიც ეხება სამინისტროს თანამდებობის პირთა ჩამონათვალს (სახელი, გვარი, თანამდებობა).119 არასრულყოფილ პასუხს ვხვდებით ასევე სახელმწიფო შესყიდვებისა და ტენდერების შესახებ მოთხოვნილი საჯარო ინფორმაციის შემთხვევაშიც. ორივე ზემოაღნიშნულ პასუხში სამინისტრო უთითებს ინტერნეტ-ბმულებს და ინსტიტუტის მიერ არჩეულ ფორმას, რომლითაც მას საჯარო ინფორმაციის მიღება სურდა, სხვა ფორმით ანაცვლებს. მიუხედავად იმისა, რომ არის კითხვები, რაზეც სამინისტრომ სრულყოფილი პასუხი გასცა (მაგალითად: დაფინანსებული კულტურული და სარეკლამო ღონისძიებების შესახებ საჯარო ინფორმაცია)120, საერთო ჯამში უნდა აღინიშნოს, რომ საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროდან ერთ-ერთი ყველაზე არადამაკმაყოფილებელი და არასრული პასუხი მიიღო ინსტიტუტმა.
4.11 საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს პასუხი ინსტიტუტში ასევე საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ვადების დარღვევით 121 შემოვიდა. პასუხი არ არის დამაკმაყოფილებელი, ვინაიდან სამინისტროს მიერ საერთოდ არაა გაცემული საჯარო ინფორმაცია რამდენიმე
119
იხ. http://www.opendata.ge/?cat=main_page&lang=ka იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=788&lang=ka 121 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=219&lang=ka 120
4.12 საქართველოს იუსტიციის სამინისტრო IDFI-მ საქართველოს იუსტიციის სამინისტროსგან წერილი მიიღო 2011 წლის 19 მაისს, სადაც მოთხოვნილ საჯარო ინფორმაციაზე პასუხი ნაწილობრივ არის გაცემული.124 კერძოდ, სამინისტრომ არ მოგვაწოდა ინფორმაცია საქართველოს პრეზიდენტისა და საქართველოს პარლამენტის სარეზერვო ფონდებიდან მიღებული დაფინანსების შესახებ (ასეთის არსებობის შემთხვევაში). არასრულყოფილადაა გაცემული საჯარო ინფორმაცია რამდენიმე საკითხთან დაკავშირებით, კერძოდ, ავტოპარკის ხარჯების შესახებ,125 სადაც მოწოდებული საჯარო ინფორმაციიდან არც საწვავის ტიპზეა მითითება და არც ავტომანქანათა პერსონალურ გადანაწილებაზეა საუბარი. ამასთან, საკომუნიკაციო ხარჯების126 შესახებ მოწოდებულ 122
მაგალითად, სამინისტროს პრემიების, ავტოპარკის ხარჯების, სახელმწიფო უძრავი ქონების და სხვა მოთხოვნებზე არ მოხდა ინფორმაციის გაცემა. 123 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=1164&lang=ka 124 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=137&lang=ka 125 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=595&lang=ka არ ჩანს საწვავის/ავტომობლის ტიპი და პერსონალური გადანაწილება. 126 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=594&lang=ka სრულ სისტემაზე და ცენტრალურ აპარატზე ერთი, მთლიანი ციფრია მოწოდებული.
24
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
პასუხში მთლიანი თანხაა მითითებული, არაა გამოყოფილი სრული სისტემისა და ცენტრალური აპარატის თანამშრომლებზე გაწეული ხარჯების შესახებ ამომწურავი ინფორმაცია. არასრულყოფილადაა ასევე მოწოდებული საჯარო ინფორმაციის გაცემის ანგარიშები, სადაც მითითებაა მხოლოდ ერთ კონკრეტული ციფრზე, რომელიც სამინისტროში შესული და სამინისტროს მიერ გაცემული განცხადებების (სამინისტროს მხრიდან დაკმაყოფილებულია ყველა მოთხოვნილი საჯარო ინფორმაცია) რაოდენობას გულისხმობს.127 IDFI-მ კი სამინისტროსგან მოითხოვა საჯარო ინფორმაციის გაცემის ანგარიშები, რეკვიზიტებზე მითითებით. დანარჩენ შემთხვევებში პასუხი დამაკმაყოფილებელია. მაგალითისთვის, განვიხილოთ ინფორმაცია საჯარო დაწესებულების ბიუჯეტის ასიგნებების ხარჯვის შესახებ,128 სადაც დეტალურადაა მოცემული საჯარო დაწესებულების ხარჯთაღრიცხვა. ასევე გამოსარჩევია, სამინისტროს მიერ გაცემული ხელფასებისა და პრემიების შესახებ ინფორმაცია129 და სხვ.
2011 აპრილიაგვისტო
დარღვევა იქნება.132 თავისთავად, პასუხი საერთოდ მოკლებულია სამართლებრივ ნორმებს და პირი, რომელიც ხელს აწერს წერილს, ვერ ითვალისწინებს თუნდაც იმ ფაქტს, რომ მოთხოვნილი ინფორმაცია არ არის საიდუმლოების შემცველი.133 ინსტიტუტმა ამასთან დაკავშირებით საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის მინისტრის, ბატონ რამაზ ნიკოლეიშვილის სახელზე შეიტანა ადმინისტრაციული საჩივარი. IDFI-ს ადმინისტრაციულ საჩივარზე პასუხი საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ 1 (ერთ) თვიან ვადაში არ მიუღია. შესაბამისად, ინსტიტუტმა შეიტანა სარჩელი თბილისის საქალაქო სასამართლოში, ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიაში 2011 წლის 2 აგვისტოს. ამის შემდეგ, 2011 წლის 12 აგვისტოს, ინსტიტუტმა სამინისტროსგან მიიღო საჯარო ინფორმაცია თუმცა არასრულყოფილი სახით.
4.13 საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტრო საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტრომ ინსტიტუტს მოთხოვნილი საჯარო ინფორმაციის მიწოდებაზე უარი არასამართლებრივი დასაბუთებით უთხრა.130 პასუხში მითითებულია, რომ მოთხოვნილი შეკითხვები მოიცავს საიდუმლოების შემცველ მონაცემებს131 და მისი გაცემა სხვათა უფლებების
127
იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=596&lang=ka დასახელებულია მხოლოდ მოთხოვნილი საჯარო ინფორმაციის რაოდენობა და არაა მითითებული რეკვიზტიები. 128 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=597&lang=ka 129 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=591&lang=ka, სადაც სამინისტროს სრული სისტემის თანამშრომლებზე გაცემული ინფორმაციის შესახებაა სრულყოფილი ინფორმაცია მოწოდებული. 130 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=120&lang=ka 131 ისევე, როგორც დანარჩენი სამინისტროების შემთხვევაში, საუბარია ა(ა)იპ - ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის მიერ დასმულ საერთო კითხვებზე.
ვინაიდან, საჯარო ინფორმაციის გაცემა სასამართლოში სარჩელის შეტანის სამართლებრივ საფუძველს წარმოადგენდა და აღნიშნული სახის ქმედება სამინისტროს მიერ განხორციელდა, 2011 წლის 16 აგვისტოს IDFI-მ გამოიყენა საქართველოს კანონმდებლობის საფუძველზე მინიჭებული დისპოზიციურობის პრინციპი და ამავე ინსტანციის სასამართლოში განცხადება შეიტანა, სარჩელზე უარის თქმის თაობაზე. 132
დაწვრილებით პასუხის სანახავად იხ. http://www.opendata.ge/userfiles/files/regionaluris%20pasuxi.pdf 133 იხ. http://www.opendata.ge/userfiles/files/regionaluris%20pasuxi.pdf შეამჩნევთ, რომ სამინისტრო პასუხს უთითებს მხოლოდ 2 წერილზე, მაშინ, როდესაც ინსტიტუტმა სამინისტროში გაგზავნა 4 წერილი. გამოდის, რომ დანარჩენ 2 წერილზე სრული იგნორირება მოახდინა.
25
2011 აპრილი-
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
აგვისტო
ამასთან, IDFI-მ აღნიშნულ სამინისტროს კიდევ
საბოლოო ჯამში, სამინისტრომ ინსტიტუტს მიწერა
ერთხელ მიმართა საჯარო ინფორმაციის გაცემის
კიდევ ერთი წერილი, რითაც ადმინისტრაციული
მოთხოვნით, რომელიც სამინისტროს მიერ 2010 და
საჩივარი დაკმაყოფილებულად ჩათვალა.
2011
წ.წ.
სტიქიური
მოვლენების
შედეგად
განხორციელებულ საქმიანობასა და სხვა საკითხებს შეეხებოდა. აღნიშნულ წერილზე სამინისტრომ ასევე არადამაკმაყოფილებელი (საჯარო
ინფორმაცია
შეტანილი
პასუხი გაცემულია
მოგვაწოდა IDFI-ს
ადმინისტრაციული
დაკმაყოფილების
თაობაზე
4.15 საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტრო
მოწერილ
მიერ
საჩივარის
საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის
პასუხთან
სამინისტრომ შემდეგ,
ერთად).
პასუხი
რაც
IDFI-მ
დაწესებულებაში შეიტანა.
4.14 საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო განათლებისა
და
მხოლოდ
მას
აღნიშნულ
საჯარო
ადმინისტრაციული
საჩივარი
ამასთან,
უნდა
აღინიშნოს,
რომ
გაგზავნილი 17 შეკითხვიდან პასუხი მხოლოდ ხუთს გაეცა.
მოწოდებული
ხელფასებისა საქართველოს
მოგვაწოდა
მეცნიერების
საჯარო
და
პასუხებიდან
პრემიების
ინფორმაცია,
აღსანიშნავია
შესახებ
რომლის
გაცემული
მიხედვითაც,
სამინისტროს, ისევე როგორც სხვა სამინისტროებს,
სამინისტროს
საჯარო ინფორმაციის მიღების მოთხოვნით საერთო
პრემიები აღემატება გაცემულ ხელფასებს.
ხელმძღვანელებზე
გაცემული
კითხვები გაეგზავნა. სამინისტრომ აღნიშნულზე აბსოლიტური განახორციელა
იგნორირება ქმედება
მოახდინა
საჯარო
და
არ
ინფორმაციის
დანარჩენ 12 მოთხოვნაზე, დაპირების მიუხედავად, სამინისტროდან პასუხი არ მიგვიღია.135
გაცემის სახით. შედეგად, ინსტიტუტმა შეიტანა ადმინისტრაციული საჩივარი მინისტრ დიმიტრი შაშკინის სახელზე, რასაც სამინისტროს მხრიდან მოჰყვა რეაგირება და IDFI-მ მიიღო მოთხოვნილი საჯარო ინფორმაციის ნაწილი134 არასრულყოფილი სახით.
134
იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/238
135
იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/234
26
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
2011 აპრილიაგვისტო
ფაქტი, რომ 2 (ორი) თვისა და 20 (ოცი) დღის შემდეგ საჯარო დაწესებულებამ გამოაგზავნა პასუხი დამატებითი ვადის მოთხოვნით, საკმაოდ კურიოზულია, ვინაიდან: 1) სამინისტრო ვალდებული იყო დაუყოვნებლივ მოეწოდებინა საჯარო ინფორმაცია და 2) 10 დღიან ვადის მოთხოვნა ასევე დაუყოვნებლივ უნდა გამოეგზავნა.
ა(ა)იპ − ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტმა ამავე სამინისტროში დამატებით გააგზავნა კითხვები, რითაც 2011 წლის 5 ივნისს თბილისში მხ. ფილმის „აგვისტოს 5 დღის“ პრემიერისა და ბათუმში, მუსიკალური არხის „მტვ“ (MTV) კონცერტზე სამინისტროდან გამოყოფილი თანხების შესახებ ინფორმაციას ითხოვდა. დაწესებულებამ საქართველოს კანონდმებლობით გათვალისწინებულ ვადებში გასცა სრულყოფილი ინფორმაცია.136 აღნიშნულიდან ირკვევა რომ, ბათუმში გამართულ კონცერტზე საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს მხრიდან დახარჯული თანხა შეადგენს ერთი მილიონ სამას ოთხმოცდაათი ათას ოთხას სამოცდაცამეტ ლარსა და ორმოცდათხუთმეტ თეთრს (1 390 473,55).137
4.17 სამინისტროები, რომელთაც რეაგირების გარეშე დატოვეს ინსტიტუტის მოთხოვნები საჯარო ინფორმაციის მიღებაზე
ქვემოთ წარმოდგენილია სამინისტროები, რომლებმაც ინსტიტუტს არა მხოლოდ არ მიაწოდეს საჯარო ინფორმაცია, მათ ადმინისტრაციულ საჩივარზეც კი არ მოახდინეს შესაბამისი რეაგირება. ეს სამინისტროებია:
- საქართველოს თავდაცვის სამინისტრო; - საქართველოს სასჯელაღსრულების, პრობაციისა და იურიდიული დახმარების საკითხთა სამინისტრო;
4.16. საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრო საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრომ 2011 წლის 2 მაისს ჩაბარებულ წერილზე პასუხი 2011 წლის 22 ივლისს მოგვაწოდა. აღნიშნული წერილით სამინისტრომ 10 დღიანი ვადა მოითხოვა. თავად 136
იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/280 იხ. http://www.opendata.ge/userfiles/files/MTVkoncerti_kultura.pdf 137
- საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან იძულებით გადაადგილებულ პირთა, განსახლებისა და ლტოლვილთა სამინისტრო. თითოეულ მათგანზე ა(ა)იპ - ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტმა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიაში შეიტანა ადმინისტრაციული სარჩელი, საჯარო ინფორმაციის გაცემისა და არაქონებრივი ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნით.
27
2011 აპრილი-
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
5. თვითმმართველობის ორგანოები138
აგვისტო
ინფორმაცია); დ) ქ. თბილისში, რიყეზე აგებული „მშვიდობის ხიდის“ აშენებისთვის გამოყოფილი თანხების
5.1ქალაქ თბილისის მერია
ოდენობა
თბილისში ქ. თბილისის მერიიდან IDFI-მ პასუხი ნაწილობრივ დამაკმაყოფილებელი სახით მიიღო.139 თბილისის მერიის პასუხებიდან საყურადღებოა ხელფასებისა და პრემიების შესახებ მოწოდებული ინფორმაცია, რაც ბიუჯეტის ასიგნების ხარჯვის შესახებ ინფორმაციაშია გაწერილი და არ არის ცალკე გამოყოფილი.140 ამავე დროს იგნორირებულია შეკითხვები სარეზერვო ფონდებისა და სახელმწიფო შესყიდვების შესახებ.
და
ე)
2010-2011
ფეიერვერკების
წწ.
ქ.
გამოყენებისთვის
გაწეული ხარჯების შესახებ ინფორმაცია. აღნიშნული კითხვებიდან გარდა ფეიერვერკების ხარჯებზე მერიამ
საჯარო
ყველა
რომლითაც
ინფორმაციისა,
მოთხოვნაზე აღნიშნა,
ზემოთჩამოთვლილ
თბილისის
გასცა
პასუხი,
რომ
თითოეულ
საკითხზე
თბილისის
ბიუჯეტიდან თანხების გამოყოფას ადგილი არ ჰქონია.
გარდა საერთო კითხვებისა, IDFI-მ თბილისის მერიიდან
ასევე
ინფორმაცია: ა)
მოითხოვა
შემდეგი
საჯარო
ქ. თბილისში, 2011 წლის 05
5.2 საკრებულო
ივნისს, მხატვრული ფილმის „აგვისტოს 5 დღე“ პრემიერისათვის
და
შემდგომ
გამართული
საზეიმო ცერემონიისთვის, ქ. თბილისის მერიიდან დახარჯული თანხის დეტალური ხარჯთაღრიცხვა; ბ)
თბილისში,
„ესტაკადის“ შემდგომ
გმირთა
მოედანზე
აგებული
მოვლა-შეკეთებისთვის
(გახსნის
პერიოდში)
ქ.
ბიუჯეტიდან
დახარჯული
ოდენობა;
ქ.
გ)
მშენებლობაზე გამოყოფილი ხარჯთაღრიცხვა
თბილისი
მერიის
თანხის
სრული
თბილისში ქ.
რიყეზე,
თბილისის თანხების
(ასევე,
რიყეზე
ქ. თბილისის საკრებულომ 11 კითხვაზე საერთოდ არ გასცა პასუხი.141 რამდენიმე დამაკმაყოფილებელი პასუხიდან აღსანიშნავია საკრებულოს თანამშრომელთა მივლინებების შესახებ მოწოდებული ინფორმაცია.142
პარკის
ბიუჯეტიდან დეტალური გაკეთებული
გვირაბისთვის გამოყოფილი თანხების შესახებ
138
იხილეთ საქართველოს ორგანული კანონი „ადგილობრივი თვითმმართველობის შესახებ“. პირველი მუხლის „ა“ ქვეპუნქტი: „ადგილობრივი თვითმმართველობა – საქართველოს მოქალაქეთა უფლება და შესაძლებლობა, ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების მეშვეობით, საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად მოაწესრიგონ და მართონ ადგილობრივი მნიშვნელობის საკითხები საკუთარი პასუხისმგებლობით და ადგილობრივი მოსახლეობის ინტერესების შესაბამისად“. 139 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=154&lang=ka 140 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=689&lang=ka
5.3 სსიპ - ქ. თბილისის არქიტექტურის სამსახური თბილისის მერიის არქიტექტურის 141 142
სსიპ ქ. სამსახურმა
თბილისის IDFI-ს
იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=122&lang=ka იხ. იქვე, დაწესებულებისგან მოწოდებული დანართის გვ. 2.
28
2011 აპრილი-
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
არადამაკმაყოფილებლად მიაწოდა საჯარო ინფორმაცია.143 მოწოდებულ პასუხში მაგალითად, კითხვაზე, საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე პასუხისმგებელი პირისა და მისი საკონტაქტო მონაცემების შესახებ, მხოლოდ ზემოაღნიშნულ თანამდებობაზე მომუშავე პირის სახელი და გვარია აღნიშნული, კოორდინატების მითითების გარეშე. დაწესებულებამ არასრულყოფილიად უპასუხა მოთხოვნას მათ მიერ გაცემული საჯარო ინფორმაციის ანგარიშებისა და ავტოპარკის ხარჯების შესახებ, ვინაიდან არ არის მოცემული ავტომანქანების პერსონალური გადანაწილების შესახებ ინფორმაცია. სხვა დანარჩენ საკითხებზე გამოგზავნილია დამაკმაყოფილებელი პასუხი.
აგვისტო
5.5 ქალაქ ბათუმის მერია IDFI-იმ ქ. ბათუმის მერიას ასევე გაუგზავნა წერილი საჯარო
ინფორმაციის
აღნიშნულ
მიღების
დაწესებულებას
მოთხოვნით.
მოეთხოვა
შემდეგი:
ბათუმში, 2011 წლის 02 აგვისტოს, მუსიკალური არხის „მტვ“ (MTV) კონცერტზე (MTV LIVE BATUMI), ქ.
ბათუმის
მერიის
ბიუჯეტიდან
დახარჯული
თანხების სრული ოდენობა და ბათუმში, 2011 წლის 14
აგვისტოს,
ბათუმის
ხელოვნების
ცენტრში
მუზიკლზე − „ქეთო და კოტე“, ბათუმის მერიიდან გამოყოფილი თანხების სრული ოდენობა. საჯარო დაწესებულების მიერ მოწოდებული ინფორმაცია მხოლოდ პირველ კითხვაზე პასუხობს.145
5.4 ქ. თბილისის მერიის სსიპ - ქონების მართვის სააგენტო IDFI-მ სსიპ - ქონების მართვის სააგენტოს მიერ მოწერილი პასუხი საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ვადების დაცვით მიიღო.144 პასუხი არ არის სრულად დამაკმაყოფილებელი, ვინაიდან სამ საკითხზე არასრულყოფილი ინფორმაციაა მოწოდებული. კერძოდ, ავტოპარკის ხარჯების შესახებ მოთხოვნის პასუხში საწვავის ტიპი და ავტომანქანების მოდელები საერთოდ არ არის ნახსენები. ამასთან, დაწესებულების მიერ გაცემული საჯარო ინფორმაციის ანგარიშების შესახებ პასუხში, არ არის მითითება შესაბამის რეკვიზიტებზე, ხოლო სახელმწიფო შესყიდვების შესახებ ინფორმაციაში მითითებული ვებ-გვერდია, რაც, თავისთავად, არ შეიძლება ჩაითვალოს სრულყოფილ პასუხად იმ მიზეზის გამო, რომ IDFI სახელმწიფო შესყიდვების დეტალურ ჩამონათვალს ითხოვდა. დანარჩენ შემთხვევებში მოწოდებული ინფორმაცია დამაკმაყოფილებელია.
პროექტის ფარგლებში წერილები საჯარო ინფორმაციის მოთხოვნით გაეგზავნა საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიასა და საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელ ეროვნულ კომისიას.
143
145
144
იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/242 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/259
6. დამოუკიდებელი მარეგულირებელი ორგანოები
6.1 საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისია საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიისგან ინსტიტუტმა პასუხი საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ვადების სრული დაცვით მიიღო. წერილით რამდენიმე კითხვას არასრულყოფილად გაეცა პასუხი.146 ხელფასებისა და პრემიების შესახებ მოთხოვნები
146
იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/287 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=138&lang=ka
29
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
დაწესებულების მხრიდან იგნორირებულად დარჩა. სხვა მხრივ პასუხი დამაკმაყოფილებელია.147
6.2 საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისია საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისიისგან პასუხი საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ვადების სრული დაცვით (გამოგზავნილია ფოსტით ქალაქ ქუთაისიდან) მივიღეთ. პასუხში148 მითითებული იყო, რომ საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისია არ არის ვალდებული გასცეს საჯარო ინფორმაცია.149 აღნიშნული პასუხი სამართლებრივ საფუძველს მოკლებულია, ვინაიდან, მართალია, საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისია არ ფინანსდება სახელმწიფო ბიუჯეტიდან, მაგრამ საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი კომისიის N4 დადგენილებით (2008 წლის 4 თებერვალი, ქ. თბილისი), განსაზღვრულია საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული 147
იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=599&lang=ka იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=153&lang=ka 149 იხ. http://www.opendata.ge/userfiles/files/energetikawyalmomarageba_uari 0001.pdf 148
2011 აპრილიაგვისტო
კომისიის დებულება. აღნიშნული დებულების პირველი მუხლის პირველ პუნქტში აღნიშნულია, რომ საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისია არის საჯარო სამართლის იურიდიული პირი.150 ამასთან, „საჯარო სამართლის იურიდიული პირის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-2 მუხლის პირველ პუნქტში მითითებულია, რომ საჯარო სამართლის იურიდიული პირი ახორციელებს საჯარო საქმიანობას. ამავე კანონის მე-9 მუხლი კი უშუალოდ საჯარო სამართლის იურიდიული პირის საქმიანობაზე საუბრობს და აღნიშნავს, რომ სსიპ-ი შეიძლება მხოლოდ საჯარო მიზნებისა და ფუნქციების განსახორციელებლად შეიქმნას. შესაბამისად, მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისია სახელმწიფო ბიუჯეტიდან არ ფინანსდება, იგი ვალდებულია გასცეს ინფორმაცია მისი საჯარო საქმიანობის შესახებ. ინსტიტუტმა საქართველოს სახალხო დამცველის აპარატს მიმართა თხოვნით, რომ შუამდგომლობა გაეწია საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელ ეროვნულ კომისიაში, ინსტიტუტის მიერ მოთხოვნილი საჯარო ინფორმაციის მიღების თაობაზე.151 საქართველოს სახალხო დამცველის აპარატმა 2011 წლის 01 ივლისს გაგზვანა აღნიშნულ საკითხებზე მოთხოვნა საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისიაში.
150
საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისიის დებულება, პირველი მუხლი. 1. საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისია (შემდგომში კომისია) არის “ელექტროენერგეტიკისა და ბუნებრივი გაზის შესახებ” საქართველოს კანონის საფუძველზე შექმნილი და “დამოუკიდებელი ეროვნული მარეგულირებელი ორგანოების შესახებ” საქართველოს კანონით განსაზღვრული საჯარო სამართლის იურიდიული პირი, რომელიც წარმოადგენს სახელმწიფოს მიერ განსაზღვრული სფეროს რეგულირების მიზნით შექმნილ, სპეციალური უფლებაუნარიანობის მქონე დამოუკიდებელ ორგანოს, იგი დამოუკიდებელია სახელმწიფო ორგანოების, უწყებებისა და ორგანიზაციებისაგან და არ არის დაფუძნებული სახელმწიფო ქონების ბაზაზე. [...] 151 ა(ა)იპ - ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის 2011 წლის 14 ივნისის №20110672 წერილი საქართველოს სახალხო დამცველის აპარატს.
30
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
2011 აპრილიაგვისტო
7. საჯარო სამართლის იურიდიული პირები და საქვეუწყებო დაწესებულებები ა(ა)იპ − ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტმა საჯარო ინფორმაციის მოთხოვნით მიმართა სხვადასხვა სსიპ-ებსა და საქვეუწყებო დაწესებულებებს.152
7.1 დამოუკიდებელი ადმინისტრაციული ორგანოები (საჯარო დაწესებულებები, რომელიც არ არიან ანგარიშვალდებული უშუალოდ სამინისტროების წინაშე) 2011 წლის 31 მაისს ინსტიტუტმა წერილით მიმართა სხვადასხვა დამოუკიდებელ ადმინისტრაციულ ორგანოებს153 და საერთო კითხვების საფუძველზე მოითხოვა შესაბამისი საჯარო ინფორმაცია. ქვემოთ განხილულია თითოეულ მოთხოვნაზე მიღებული პასუხების ანალიზს:
მსჯავრდებულთა, ნახევრად ღია ტიპის დაწესებულებებში და დახურულ დაწესებულებებში მყოფ მსჯვარდებულთა საერთო რაოდენობა), თავისუფლებააღკვეთილ და ადმინისტრაციულ პატიმრობაშეფარდებულ პირთა საერთო რაოდენობასა და საქართველოს თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებებში, უცხოელ პატიმართა საერთო რაოდენობას ეხებოდა. „საქსტატმა“ პასუხი ზემოაღნიშნულ კითხვებს 2011 წლის 14 ივლისს გასცა და ინსტიტუტს გაუგზავნა მოთხოვნილი საჯარო ინფორმაცია შემდეგი სახით:155 2010 წელს156 თავისუფლების აღკვეთა შეეფარდა 9135 პირს (მსჯავრდებული იყო - 19940 პირი), ხოლო ადმინისტრაციული პატიმრობა - 4397 პირს;
ბიუჯეტის ასიგნებების ხარჯვის შესახებ მოთხოვნილ ინფორმაციაზე სრულყოფილი პასუხი კანონმდებლობით გათვალისწინებულ ვადაში მოგვაწოდა სსიპ - საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახურმა „საქსტატმა“.154 მაგალითებისთვის: (2011 წლის 01 ივლისს ინსტიტუტმა „საქსტატს“ მიმართა დამატებითი შეკითხვებით, რომელიც მსჯავრდებულების საერთო რაოდენობას (მათ შორის, ცალ-ცალკე, ქალ მსჯავრდებულთა, არასრულწლოვან
დაწესებულებამ
იხ.მაგალითად,http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=116&lang =ka, ასევე შეგიძლიათ იხილოთ http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=169&lang=ka და სხვ. 153 დამოუკიდებელი ორგანო, არის საჯარო უფლებამოსილების განმახორციელებელი დაწესებულება, რომელიც უშუალოდ არ არის კონკრეტული ადმინისტრაციული ორგანოს დაქვემდებარებაში და ანგარიშვალდებულია არა სამინისტროს, არამედ მაგალითად, საქართველოს მთავრობის წინაშე. მეტი სიცხადისთვის იხილეთ საქართველოს მთავრობის 2007 წლის 10 მაისის N92 დადგენილება, რომლის მიხედვითაც დამტკიცებულია სსიპ - სახელმწიფო შესყიდვების სააგენტოს დებულება და სტრუქტურა. აღნიშნული დებულების პირველი მუხლის პირველ პუნქტში საუბარია დაწესებულების საქართველოს მთავრობასთან ანგარიშვალდებულების შესახებ. 154 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=1201&lang=ka
შეძლო
მოეწოდებინა
ინფორმაცია ნახევრად ღია და დახურული ტიპის დაწესებულებებში საერთო
152
ვერ
მყოფი
რაოდენობის
განცხადებით,
2011
მსჯავრდებულების
შესახებ,
ხოლო
წლის
მათივე
მაისისთვის
საქართველოში ბრალდებულ და მსჯავრდებულ პირთა
საერთო
შეადგენდა;
157
რაოდენობას
-
23968
პირი
რაც შეეხება კითხვას, დღეისთვის
თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებებში, უცხო 155
იხ. http://www.opendata.ge/userfiles/files/saqstati_msjavrdebulebi0001.pdf 156 დაწესებულების განმარტებით, 2011 წლის მონაცემები დამუშავების პროცესშია. იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/199 157 აქედან, 1164 - მდედრობითი სქესის წარმომადგენელი, ხოლო 208 - არასრულწლოვანი.
31
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
გაცემული ხელფასებისა
2011 აპრილიაგვისტო
და პრემიების
შესახებ
ინფორმაცია სრულყოფილად მოგვაწოდა სსიპ საარჩევნო სისტემების განვითარების, რეფორმებისა და სწავლების ცენტრმა.160 უნდა აღინიშნოს, რომ ამ უკანასკნელის
პასუხები
დამაკმაყოფილებელია,
გარდა ერთისა, რომელშიც ამავე დაწესებულებაში ქვეყნის მოქალაქეთა რაოდენობის შესახებ (პირთა
საჯარო
მითითების გარეშე, მხოლოდ მათი მოქალაქეობის
პასუხისმგებელი პირის საკონტაქტო ინფორმაცია
დასახელება), დაწესებულების მიერ მოწოდებული
არაა აღნიშნული.161
ინფორმაციის მიხედვით ასეთი 368 პირია.
158
საქართველოს კანონდმებლობით გათვალისწინებული ვადების დარღვევით მოგვაწოდა პასუხი სსიპ საქართველოს ინტელექტუალური საკუთრების ეროვნული ცენტრმა, საქპატენტმა.159
ინფორმაციის
ხელმისაწვდომობაზე
საქართველოს სახალხო დამცველის აპარატმა სხვა საკითხებთან ერთად,162 გასცა საჯარო ინფორმაცია თანამშრომელთა
მივლინებების
შესახებ,
სადაც
აღნიშნულია ქვეყნის შიგნით და ქვეყნის გარეთ გაწეული ინფორმაცია.
სამივლინებო 163
დაკავშირებით
ხარჯების
შესახებ
აღნიშნულ
საკითხთან
ანალოგიურად
მიგვაწოდა
ინფორმაცია სსიპ - ლევან სამხარაულის სახელობის სასამართლო ექსპერტიზის ეროვნულმა ბიურომ.164 სსიპ - საზოგადოებრივი მაუწყებლიდან ამომწურავი პასუხი მივიღეთ საქართველოს პრეზიდენტისა და საქართველოს მთავრობის სარეზერვო ფონდებიდან საჯარო
დაწესებულებისთვის
გამოყოფილი
თანხების ოდენობის შესახებ.
პასუხებში
არაა
მოწოდებული
ინფორმაცია
საკომუნიკაციო ხარჯებზე, რამდენიმე კითხვაზე პასუხი
არასრულყოფილადაა
მოწოდებული
(მაგალითად, ავტოპარკის ხარჯები), ხოლო სხვა შემთხვევაში პასუხები დამაკმაყოფილებელია.
158
აქედან, აზერბაიჯანი - 29; ბელგია - 2; ბულგარეთი - 1; თურქეთი - 74; ინდოეთი - 19; ნეპალი - 1; მოლდოვა - 2; კანადა - 1; კამერუნი - 1; ირანი - 6; ისრაელი - 21; ლიტვა- 1; ნიგერია - 2; პაკისტანი - 3; პალესტინა - 1; რუსეთი - 60; საბერძნეთი - 9; საფრანგეთი - 2; სირია - 1; სომხეთი - 55; ტუნისი - 1; უზბეკეთი 9; უკრაინა - 10; ყაზახეთი -3; ყირგიზეთი - 2; ჩინეთი - 2. ჯამში გამოვიდა, რომ საქართველოში თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებებში მთელი მსოფლიოდან 26 ქვეყნის წარმომადგენელია მსჯავრდებული. 159 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/274
160
იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=227&lang=ka იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=1224&lang=ka 162 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=200&lang=ka საჯარო დაწესებულების მიერ ყველა კითხვაზე დამაკმაყოფილებელი პასუხია გაცემული. 163 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=984&lang=ka 164 http://www.opendata.ge/?share_link=1124&lang=ka 161
32
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
2011 აპრილიაგვისტო
სახელმწიფო შესყიდვების შესახებ დასმულ შეკითხვას. კერძოდ, ნაცვლად შესყიდვებისა და ტენდერების სრულყოფილი ჩამონათვალისა, მოწოდებულია მხოლოდ განხორციელებული საქმიანობის ერთიანი ციფრი, რაც, თავის მხრივ, არაა სრულყოფილად გაცემული საჯარო ინფორმაცია.169 ამასთან, გარდა ავტოპარკის ხარჯისა, ყველა სხვა დანარჩენ კითხვაზე პასუხი სრულყოფილადაა გაცემული.170
არადამაკმაყოფილებელი პასუხებიდან, მაგალითად, შეგვიძლია მოვიყვანოთ ინფორმაცია სახელმწიფო შესყიდვების შესახებ, როდესაც ნაცვლად განხორციელებული შესყიდვების ამომწურავი ჩამონათვალისა, დაწესებულებამ პასუხში მიუთითა ვებ გვერდის ბმული. გარდა სახელმწიფო ქონებისა165 და სახელმწიფო შესყიდვების შესახებ არსებული ინფორმაციისა166 სსიპ - საქართველოს ფინანსური მონიტორინგის სამსახურმა მიერ ამომწურავად იქნა მოწოდებული პასუხი სხვა კითხვებზე. მაგალითად, ავტოპარკის ხარჯების შესახებ მოწოდებული საჯარო ინფორმაცია167 (სამსახურებრივი საქმიანობისთვის გათვალისწინებული ავტომანქანების მოდელი და შესაბამის პირებზე გადანაწილება, საწვავის ხარჯის შესახებ საწვავის ტიპის მითითებით და ავტომობილების შეკეთების ხარჯების შესახებ ინფორმაცია). საქართველოს ეროვნულმა ბანკმა სრულყოფილი ინფორმაცია გამოგვიგზავნა საკომუნიკაციო 168 ხარჯების შესახებ. ზემოაღნიშნული დაწესებულების პასუხი ასევე დამაკმაყოფილებელია დანარჩენ მოთხოვნებთან დაკავშირებით გარდა სახელმწიფო შესყიდვებისა და ტენდერების შესახებ ინფორმაციისა. სსიპ - თავისუფალი ვაჭრობისა და კონკურენციის სააგენტომ არასრულყოფილად გასცა პასუხი 165
იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1219/lang/ka იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=1218&lang=ka ნაცვლად პასუხისა, მითითებულია ბმული. 167 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=226&lang=ka 168 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/240 166
მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოს ცენტრალურმა საარჩევნო კომისიამ რიგი 171 შეკითხვები უპასუხოდ დატოვა, ინსტიტუტს სრულყოფილად მიაწოდა ინფორმაცია ბალანსზე არსებული უძრავი ქონების შესახებ.172 ამ მხრივ პარალელის გავლება შეიძლება მაგალითად, სსიპ ლევან სამხარაულის სახელობის სასამართლო ექსპერტიზის ეროვნულ ბიუროსთან. აღნიშნულმა საჯარო დაწესებულებამ ასევე დაწვრილებით უპასუხა სახელმწიფო ქონების შესახებ დასმულ შეკითხვას.173 სრულყოფილად აქვს მოწოდებული პასუხი საქართველოს კონტროლის პალატას განხორციელებული სარეკლამო თუ კულტურული ღონისძიებების შესახებ.174 სსიპ - საჯარო სამსახურის ბიუროდან მიღებულია დამაკმაყოფილებელი პასუხი საჯარო ინფორმაციის გაცემის ანგარიშების 169
სსიპ - თავისუფალი ვაჭრობისა და ზრუნვის სააგენტოს 2011 წლის 06 ივნისის №48 წერილის გვ. 2. 170 იხ. იქვე. 171 მაგალითად, ინფორმაცია განხორციელებული სახელმწიფო პროექტებისა და პროგრამების შესახებ. 172 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/236 173 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=1129&lang=ka 174 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/243
33
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
შესახებ.175 პასუხის მიხედვით, დაწესებულებაში 2011 წლის პირველ კვარტალში არ შესულა მოთხოვნა საჯარო ინფორმაციის მიღებაზე. ამ მხრივ, საკმაოდ საინტერესო პასუხი აქვს გაცემული სსიპ - საქართველოს სტატისტიკის ეროვნულ სამსახურს „საქსტატს“. მათი წერილის თანახმად, 2011 წლის პირველ კვარტალში არავის მიუმართავს საჯარო ინფორმაციის მიღების მოთხოვნით,176 რაც გაოცებას იწვევს იმ კუთხით, რომ საქართველოში მყოფ არცერთ ფიზიკურ, თუ იურიდიულ პირს, არ გამოუთქვამს სურვილი, მიეღო საჯარო ინფორმაციის სახით კონკრეტული სტატისტიკური მონაცემები.
2011 აპრილიაგვისტო
საქართველოს სამინისტროების დაქვემდებარებაში მყოფ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირებსა (სსიპ) და საქვეუწყებო დაწესებულებებს.
7.2.1 საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი საჯარო დაწესებულებები საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი საჯარო დაწესებულებებიდან IDFI-მ მიიღო როგორც დამაკმაყოფილებელი, ისე არასრულყოფილი პასუხებიც.
ჩამოთვლილ დაწესებულებების გარდა, ინსტიტუტმა ასევე საერთო კითხვებით მიმართა სსიპ - სახელმწიფო შესყიდვების სააგენტოს, რომელმაც აბსოლუტურად იგნორირებული დატოვა საჯარო ინფორმაციის მომთხოვნი და არ მიაწოდა შესაბამისი საჯარო ინფორმაცია.
7.2 საჯარო სამართლის იურიდიული პირები და საქვეუწყებო დაწესებულებები ინსტიტუტმა საერთო კითხვების საფუძველზე საჯარო ინფორმაციის მოთხოვნით ასევე მიმართა 175 176
იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/232 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=1211&lang=ka
მაგალითად, სსიპ - საქართველოს საკანონმდებლო მაცნემ, რომელმაც პასუხი გასცა საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ვადების დაცვით,177 რამდენიმე კითხვაზე პასუხი მოგვაწოდა სრულყოფილი სახით. მაგალითად, საჯარო
177
იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=144&lang=ka
34
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
ინფორმაცია ბიუჯეტის შესახებ.178 ამასთან, 179 რამდენიმე კითხვაზე პასუხი არასრულყოფილია. მაგალითისთვის, ავტოპარკის ხარჯების შესახებ მოწოდებულ პასუხში არაა მოცემული ავტომანქანათა პერსონალური გადანაწილება180 და სხვ.
2011 აპრილიაგვისტო
პასუხში,189 სადაც სამივლინებო ხარჯების შესახებ ინფორმაცია დაყოფილია ორ ნაწილად: ქვეყნის შიგნით და ქვეყნის გარეთ გაწეული სამივლინებო ხარჯები,190 რაც, თავის მხრივ, სრულყოფილ პასუხს წარმოადგენს.191 სსიპ
-
მონაცემთა
გაცვლის
სააგენტომ
გარდა
სსიპ - საქართველოს ნოტარისუთა პალატამ უარი განაცხადა საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე.181 დაწესებულებამ მიუთითა შემდეგი: იმის გათვალისწინებით, რომ დაწესებულება არ ფინანსდება სახელმწიფო ბიუჯეტიდან, მათ აქვთ შესაძლებლობა არ გასცენ საჯარო ინფორმაცია.182 ინსტიტუტმა გარდა საერთო წერილებისა, სსიპ საქართველოს ნოტარიუსთა პალატას ასევე მიმართა დამატებითი კითხვით (საერთო წერილებთან ერთად) და მოთიხოვა ინფორმაცია საქართველოს მთელს ტერიტორიაზე 2008, 2009 და 2010 წლებში საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 1172-ე მუხლის183 საფუძველზე დადებული საქორწინო ხელშეკრულებების სრული რაოდენობის შესახებ. სსიპ - საქართველოს ნოტარიუსთა პალატის მიერ პასუხი გამოგზავნილ იქნა საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ვადების დაცვით184 და მასში ზუსტად მითითებულია საქორწინო ხელშეკრულებათა საერთო რაოდენობა.185
ბიუჯეტის ასიგნებების შესახებ ინფორმაციისა,192
არადამაკმაყოფილებელი პასუხია გაცემული სსიპ საქართველოს იუსტიციის სასწავლო ცენტრის მიერ სამივლინებო ხარჯების შესახებ.186 ანალოგიური სიტუაციაა სსიპ - საქართველოს ეროვნული არქივის პასუხის შემთხვევაშიც.187 ორივე უწყებამ სამივლინებო ხარჯების შესახებ გაცემულ პასუხში მიუთითა ერთიანი ციფრი.188 განსხვავებული სიტუაციაა სსიპ - აღსრულების ეროვნული ბიუროს
დაწესებულების
მიერ
იგნორირებული
დარჩა198,
178
იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=625&lang=ka მაგალითად, ავტოპარკის ხარჯების შესახებ ინფორმაცია. 180 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=629&lang=ka 181 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=139&lang=ka 182 http://www.opendata.ge/userfiles/files/uari_notariustapalata0001.pdf 183 საქართველოს სამოქალაქო კოდექსი, წიგნი V, მუხლი 1172, საქორწინო ხელშეკრულება. 184 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=147&lang=ka 185 იხ. http://www.opendata.ge/userfiles/files/notariustapalata_qortsineba0001. pdf 186 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=619&lang=ka 187 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=157&lang=ka 188 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=707&lang=ka 179
ამომწურავი
პასუხი
გაგზავნილ
შეკითხვებს.
ინფორმაცია ამასთან,
გასცა 193
მაგალითად,
ავტოპარკის
ინსტიტუტმა
ინსტიტუტის
მიერ
საჯარო შესახებ.194
ხარჯების
დაწესებულებას
მიმართა
დამატებითი კითხვით, კერძოდ, მოითხოვა საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე პასუხისმგებელი საჯარო მოხელის საკონტაქტო მონაცემები და სააგენტოში ელექტრონული
საშუალებით
(დაწესებულების
ოფიციალური ელექტრონული ფოსტა) მიღებული ან გაგზავნილი
საჯარო ინფორმაცია,195 რაზეც IDFI-მ
სრულყოფილი პასუხები მიიღო. არასრულყოფილად
იქნა
მოწოდებული
საჯარო
ინფორმაცია საქართველოს მთავარი პროკურატურის მიერ,196
რომელმაც
მაგალითად,
ბიუჯეტის
ასიგნების ხარჯვის შესახებ ინფორმაცია მხოლოდ ერთიანი
ციფრით
მოგვაწოდა.197
აღნიშნული
რამდენიმე
კითხვა
ხოლო
ნაწილი
ინფორმაცია სრულყოფილად იქნა მოწოდებული.199
189
იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=167&lang=ka იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=167&lang=ka 191 აუცილებლად უნდა იქნეს აღნიშნული, რომ ინსტიტუტმა სამივლინებო ხარჯების შესახებ ინფორმაცია მოითხოვა მთლიანად და არ გამოყო ცალ-ცალკე, მაგალითად, ქვეყნის შიგნით და ქვეყნის გარეთ არსებული ხარჯები. შესაბამისად, პასუხი, სადაც უშუალოდ ხარჯების თუნდაც ერთი ციფრია მითითებული სრულყოფილ პასუხს წარმოადგენს, მაგრამ ამომწურავია ინფორმაცია, თუ იგი დეტალურადაა მოწოდებული. 192 იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/522/lang/ka 193 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=119&lang=ka 194 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=526&lang=ka 195 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=130&lang=ka 196 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=160&lang=ka 197 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=731&lang=ka 198 მაგალითად, ინფორმაცია განხორციელებული პროექტებისა და პროგრამების შესახებ. 199 მაგალითად, სამივლინები ხარჯი, იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=733&lang=ka 190
35
2011 აპრილი-
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
აგვისტო
საერთო ჯამში შეიძლება გაკეთდეს შუალედური ნაწილი კითხვებისა უპასუხოდ დატოვა სსიპ -
შეფასება, რომლის მიხედვითაც იკვეთება შემდეგი
საჯარო
ტენდენცია:
რეესტრის
ეროვნულმა
სააგენტომ,
საჯარო
დაწესებულებები
ხშირ
მაგალითად, დაწესებულებებში განხორციელებული
შემთხვევაში არ გასცემენ ამომწურავ ინფორმაციას
კულტურული
კონკრეტულ
და
სარეკლამო
ღონისძიებების
საკითხთან
დაკავშირებით.
შესახებ კითხვა აბსოლუტურად იგნორირებულია.
მაგალითად, სამივლინებო ხარჯები, რაც, თავის
სააგენტომ
შეკითხვაზე
მხრივ, ქვეყნის შიგნით და ქვეყნის გარეთ გაწეულ
არასრულყოფილად გასცა პასუხი,200 ხოლო დანარჩენ
ხარჯებს მოიცავს. ამასთან, ასევე ხშირია შემთხვევა,
რამდენიმე
მოთხოვნებს ამომწურავად უპასუხა.
201
როდესაც არ გამოიყოფა ცენტრალური აპარატი და სრული სისტემის თანამშრომლები. ყველაზე დიდ
რიგ
შეკითხვებზე
პასუხი
უკიდურესობას წარმოადგენს შემთხვევა, როდესაც
გაცემული სსიპ - სამოქალაქო რეესტრის სააგენტოს
დაწესებულება ახდენს მოთხოვნის იგნორირებას და
მიერ,202 მაგალითად, სახელმწიფო შესყიდვებისა და
თავისი
ტენდერების შესახებ ინფორმაციაზე მითითებულია
ინფორმაციას.
ვებ-გვერდის
არასრულად
ბმული.203
ამავე
იქნა
დროს,
სსიპ
უმოქმედობით
არ
გასცემს
საჯარო
-
სამოქალაქო რეესტრის სააგენტომ სრულყოფილი პასუხი გასცა ხელფასებსა და პრემიების შესახებ მოთხოვნებს. (ცენტრალური აპარატი და სრული სისტემა/
ტერიტორიული
სტრუქტურული
ქვედანაყოფები,
ერთეულები),
დაწესებულებამ
დეტალურად
თუ სადაც
მოგვაწოდა,
გახარჯული თანხების სრული ოდენობა.204 აღსანიშნავია
ასევე,
რომ
ინსტიტუტმა
საერთო
სააგენტოს მიმართა დამატებითი შეკითვით და ინფორმაცია
საქართველოს
ტერიტორიაზე 2008, 2009 და 2010 წ.წ. ქორწინებათა რეგისტრაციის205 დაწესებულებამ საქართველოს
სრული ოდენობის შესახებ.206 პასუხი
ინფორმაციის ინსტიტუტმა
თავისუფლების საქართველოს
სამინისტროს
კითხვებთან ერთად სსიპ - სამოქალაქო რეესტრის მოითხოვა
7.2.2 საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი საჯარო დაწესებულებები
სრულყოფილად
და
კანონმდებლობით
განვითარების
შინაგან
საქმეთა
დაქვემდებარებაში
მყოფ
დაწესებულებებსაც საერთო კითხვებით მიმართა. თავიდანვე მათგანმა
უნდა არ
აღინიშნოს,
მიაწოდა
რომ
რამდენიმე
ინსტიტუტს
შესაბამისი
ინფორმაცია. აღნიშნული დაწესებულებები არიან: საქართველოს
შინაგან
საქმეთა
სამინისტროს
საქვეუწყებო დაწესებულება სასაზღვრო პოლიცია და
სსიპ
-
საქართველოს
შინაგან
სამინისტროს მომსახურების სააგენტო.
გათვალისწინებული ვადების დაცვით მოგვაწოდა.207
200
მაგალითად, შეკითხვაზე, რომელიც ავტოპარკის ხარჯებს, კონკრეტულად კი საწვავის ტიპს ეხებოდა. 201 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/239 202 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=164&lang=ka 203 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=750&lang=ka 204 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=678&lang=ka 205 საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 1110-1114 მუხლები. 206 ა(ა)იპ - ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის 2011 წლის 06 მაისის №201105168 წერილი. 207 იხ. http://www.opendata.ge/userfiles/files/samoqalaqo_reesri0001.pdf
36
საქმეთა
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
2011 აპრილიაგვისტო
სსიპ - საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ჯანმრთელობის დაცვის სამსახურს ინსტიტუტმა 2011 წლის 16 მაისს მიმართა, ხოლო დაწესებულებისგან პასუხი 2011 წლის 05 ივლისს ანუ მოთხოვნიდან დაახლოებით ორი თვის შემდეგ მიიღო.212 პასუხი ორ ნაწილად შეიძლება დავყოთ: იგნორირებული და სრულყოფილი პასუხები,213 ვინაიდან ზოგიერთ საკითხზე დაწესებულებამ საჯარო ინფორმაცია საერთოდ არ გასცა.214 სსიპ - საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს სახელისუფლებო
სპეციალური
კავშირებისა
და
ინფორმაციის სააგენტოს მიერ გაცემული საჯარო საინტერესო შემთხვევაა სსიპ - დაცვის პოლიციის მაგალითი, რომელმაც თავდაპირველად სზაკ-ის შესაბამისად ინფორმაციის გაცემისთვის მოითხოვეს 10 დღიანი ვადა,208 ხოლო შემდეგ მოთხოვნილი ინფორმაცია ვადების დარღვევით და არასრულყოფილად გასცეს. კერძოდ, მართალია მოწოდებულ წერილში, თარიღად 23 მაისია მითითებული, მაგრამ IDFI-მ პასუხი 25 ივლისს მიიღო. ანუ ორი თვის შემდეგ, რაც, თავისთავად, არ არის გონივრულ ვადებში მოწოდებული პასუხი. ეს ფაქტი მიუთითებს იმაზე, რომ საჯარო დაწესებულებამ საჯარო ინფორმაცია გასცა 2011 წლის ივლისში, ხოლო შედგენის თარიღად მიუთითა ამა წლის მაისი.
ინფორმაცია215
გათვალისწინებული მოწოდებული.
208
იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/277 იხ. სსიპ - საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს აკადემიის 2011 წლის 23 მაისის №40/5/621 წერილი, რომელიც ინსტიტუტში შემოსულ იქნა 2011 წლის 22 ივნისს. საინტერესოა, რომ წერილის ჩაბარებას დაახლოებით ერთი თვე დასჭირდა http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/251 210 იხ. იქვე. მითითებაა ბმულზე. 211 იქვე. მაგალითად, სატელეკომუნიკაციო ხარჯები, საჯარო ინფორმაციის გაცემის ანგარიშები და სხვ. 209
216
კანონმდებლობით
ვადების
დარღვევითაა
ამ შემთხვევაშიც, მოწოდებულია
როგორც სრულყოფილი217 ასევე არასრულყოფილი პასუხები,218 ხოლო ზოგიერთი საკითხი სრულად იგნორირებულია.219 ზემოაღნიშნულ სრულიად
დაწესებულებებთან
განსხვავებული
საქართველოს
შინაგან
მატერიალური
შედარებით,
სიტუაციაა
საქმეთა
რეზერვების
სსიპ
-
სამინისტროს დეპარტამენტის
შემთხვევაში, რომელმაც საჯარო ინფორმაცია გასცა საქართველოს ნორმების
უპასუხოდ დატოვა რამდენიმე შეკითხვა სსიპ საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს 209 აკადემიამ. მაგალითად, საერთოდ არ გასცა ინფორმაცია სახელმწიფო შესყიდვების, ტენდერებისა და ბიუჯეტის ასიგნებების ხარჯვის (სახელმწიფო ბიუჯეტის შესრულების ბალანსი) შესახებ. არასრულყოფილად გასცა პასუხი მოთხოვნას, თანამდებობის პირთა ჩამონათვალის შესახებ,210 ხოლო დანარჩენ მოთხოვნებზე 211 სრულყოფილი პასუხი მოგვაწოდა.
საქართველოს
კანონმდებლობის სრული
სრულყოფილადაა
დაცვით.
მოწოდებული
შესაბამისი
220
წერილში მოთხოვნილი
საჯარო ინფორმაციის უმეტესი ნაწილი.221 თუმცა, ორ
მათგანზე222
საჯარო
ინფორმაცია
არ
იქნა
მიღებული. მთლიანობაში უნდა აღინიშნოს, რომ 212
იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/268 იხ. იქვე. მაგალითად, კულტურული და სარეკლამო ღონისძიებების შესახებ ინფორმაცია. 214 მაგალითად ბიუჯეტის ასიგნების შესახებ ინფორმაცია. 215 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/272 216 განსხვავებაა გაგზავნის თარიღში, რომელიც ამ უკანასკნელს 2011 წლის 19 მაისს გეგზავნა. 217 მაგალითად, საკომუნიკაციო ხარჯები და სხვ. 218 მაგალითად, საწვავის მოხმარებაზე გაწეული ხარჯი (საწვავის ტიპი) და სხვ. 219 მაგალითად სახელმწიფო შესყიდვები, ტენდერები და სხვ. 220 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=148&lang=ka 221 იხ. მაგალითად, დაწესებულების ხელფასებისა და პრემიების შესახებ გაცემული საჯარო ინფორმაცია http://www.opendata.ge/?share_link=649&lang=ka 222 სარეზერვო ფონდებისა და სახელმწიფო პროექტების/პროგრამების შესახებ. 213
37
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
განსხვავებით
ზემოთ
2011 აპრილიაგვისტო
ჩამოთვლილი
2011 წლის 19 მაისს გაეგზავნა. დაწესებულებიდან
დაწესებულებებისგან, სსიპ - საქართველოს შინაგან
პასუხი შემოვიდა საქართველოს კანონმდებლობით
საქმეთა სამინისტროს მატერიალური რეზერვების
გათვალისწინებული ვადების დაცვით.227 პასუხი
დეპარტამენტმა
რაც
არასრულყოფილადაა გაცემული ხელფასებისა და
მნიშვნელოვანია, თითქმის სრულყოფილად გასცა
პრემიების,228 აგრეთვე საკომუნიკაციო ხარჯების
პასუხი ფაქტობრივად ყველა შეკითხვას.
შესახებ.229
ვადების
დაცვით
და
სხვა
დამაკმაყოფილებელია.
შემთხვევაში
პასუხი
230
7.2.3 საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი საჯარო დაწესებულება საქართველოს საჯარო
საგარეო
სამართლის
საქართველოს თარგმნის
საერთაშორისო
ბიურომ
ნაწილობრივ
სამინისტროს პირი
-
ხელშეკრულებათა
სტანდარტულ
კითხვებზე
დამაკმაყოფილებელად
უპასუხა.223
არასრულყოფილადაა საკომუნიკაციო ბიუჯეტის
საქმეთა იურიდიულ
მოწოდებული
ხარჯებისა
224
ასიგნებების
მოწოდებული ინფორმაცია.
და
მხოლოდ სახელმწიფო
ხარჯვის
შესახებ
225
7.2.4 საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი საჯარო დაწესებულებები საქართველოს
რეგიონული
განვითარებისა
ინფრასტრუქტურის დაქვემდებარებაში
და
სამინისტროს მყოფ
ადმინისტრაციულ
ორგანოებს მოთხოვნები გაეგზავნათ 2011 წლის 10 მაისს.226 გამონაკლისს წარმოადგენს სსიპ - ვანო ხუხუნაიშვილის მმართველობის
სახელობის სისტემის
და
ეფექტიანი ტერიტორიული
მოწყობის რეფორმის ცენტრი, რომელსაც მოთხოვნა 227 223
იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=149&lang=ka 224 იხ. http://www.opendata.ge/?cat=news&topic=149&lang=ka სადაც მითითებაა მხოლოდ კონკრეტულ ციფრზე, რაც არ იყო ინსტიტუტის მიერ მოთხოვნილი. 225 იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/656/lang/ka 226 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/116
იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=726&lang=ka#!lang/ka/cat/news/to pic/159 228 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=722&lang=ka 229 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=726&lang=ka 230 იხ. მაგალითად ავტოპარკის ხარჯები http://www.opendata.ge/?share_link=725&lang=ka
38
2011 აპრილი-
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
სსიპ
-
ევრაზიის
საინვესტიციო
სატრანსპორტო
ცენტრმა
დერეფნის
იძულებით გადაადგილებულთა და დევნილთა
მაგალითად,
სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი საჯარო დაწესებულება
სახელმწიფო შესყიდვებსა და ტენდერებზე პასუხი გაცემული,232
არასრულყოფილადაა
ხოლო
ბიუჯეტის ბალანსის შესახებ ინფორმაცია საერთოდ არ
არის
მოწოდებული.
სხვა
შეკითხვებზე
მიღებული პასუხები სრულყოფილია.233 საქართველოს
რეგიონული
ინფრასტრუქტურის
7.2.5 ოკუპირებული ტერიტორიებიდან
არასრულყოფილი
მოგვაწოდა.231
ინფორმაცია
სამინისტროს
სსიპ
-
იძულებით
დევნილთა
და
საქვეუწყებო
გადაადგილებულ
თემის
ინსტიტუტმა
განვითარებისა
პირთა
განვითარების
საჯარო
საჯარო
ინფორმაციის
დაწესებულება
გაცემაზე
დღემდე
გზების დეპარტამენტის პასუხი ინსტიტუტმა მიიღო
ამჯობინებს.
საჯარო
-
ცენტრს მიღების
მოთხოვნით 2011 წლის 11 მაისს მიმართა,
დაწესებულების - საქართველოს საავტომობილო საქართველოს
აგვისტო
240
თუმცა
ინფორმაციის
იგნორირების
პოზიციას
კანონმდებლობით
გათვალისწინებული ვადების დაცვით.234 წერილში რამდენიმე კითხვაზე არასრულყოფილი პასუხია გაცემული,235
რამდენიმე
იგნორირებულია,
236
მათგანი
სრულად
ხოლო დანარჩენ შეკითხვებზე
პასუხი დამაკმაყოფილებელია.237 სსიპ - საქართველოს მუნიციპალური განვითარების ფონდმა რამდენიმე მოთხოვნა უპასუხოდ დატოვა.238 სხვა
შემთხვევაში
დამაკმაყოფილებელი იყო.
მიღებული
პასუხები
239
7.2.6 საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი საჯარო დაწესებულებები 231
იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=725&lang=ka#!lang/ka/cat/news/to pic/134 232 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=566&lang=ka 233 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=562&lang=ka 234 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=725&lang=ka#!lang/ka/cat/news/to pic/146 235 იხ. ავტოპარკის შესახებ ხარჯები http://www.opendata.ge/?share_link=644&lang=ka 236 მაგალითად, განხორციელებული კულტურული და სარეკლამო ღონისძიებები. 237 იხ. სამივლინები ხარჯები http://www.opendata.ge/?share_link=642&lang=ka 238 იხ. http://www.opendata.ge/?share_link=725&lang=ka#!lang/ka/cat/news/to pic/162 239 იხ. ბიუჯეტის ბალანსი http://www.opendata.ge/?share_link=739&lang=ka
საქართველოს
თავდაცვის
სამინისტროს
საჯარო
სამართლის იურიდიულ პირებს IDFI-მ საჯარო ინფორმაციის მიღების მოთხოვნით 2011 წლის 19 მაისს
მიმართა.
დაწესებულებაში
საყურადღებოა, გაგზავნილი
რომ
ოთხ
შეკითხვებიდან
პასუხი მივიღეთ მხოლოდ ორიდან, აქედან ერთმა, ინფორმაციის
გაცემაზე
სამართლებრივად
დაუსაბუთებელი უარი განაცხადა.
240
იხ. ინსტიტუტის მიერ 2011 წლის 11 მაისს გაგაზვნილი წერილი № 201105149.
39
2011 აპრილი-
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
ცალკე
განხილვის
საკითხია
სამხედრო ლიცეუმის პასუხი.
243
აგვისტო
სსიპ
-
კადეტთა
პასუხის მიხედვით
საქართველოს პრეზიდენტის N42 ბრძანებულების საფუძველზე,
ლიცეუმს
არ
გააჩნია
უფლებამოსილება, გასცეს საჯარო ინფორმაცია.244 პასუხში არ იყო მითითებული თუ რა პერიოდით თარიღდება აზრით,
ბრძანებულება.245
აღნიშნული
უარი
არ
შეესაბამება
ჩვენი
საქართველოს
კანონმდებლობით დადგენილ ნორმებს, ვინაიდან: ა) სსიპ - კადეტთა სამხედრო ლიცეუმი ვალდებული იყო გაეცა ინსტიტუტის მიერ მოთხოვნილი საჯარო ინფორმაცია; ნაწილის246
ბ)
სზაკ-ის
თანახმად,
41-ე
საჯარო
მუხლის
მეორე
დაწესებულება
ვალდებულია, პირს განუმარტოს მისი უფლებები და გასაჩივრების წესი. სამწუხაროდ, დაწესებულების 243
იხ. სქოლიო №50. აღნიშნული პასუხის გათვალისწინებით, ინსტიტუტმა 2011 წლის 01 ივლისს საქართველოს თავდაცვის სამინისტროში შეიტანა ადმინისტრაციული საჩივარი. 245 აღნიშნულთან დაკავშირებით, აუცილებელია არვნიშნოთ, რომ ინსტიტუტი თავად დაუკავშირდა საჯარო ინფორმაციის გამცემ პირს და სატელეფონო საუბარში (თავისთავად, მტკიცებულების სახით წარმოდგენა შეუძლებელია და მხოლოს მის შინაარსს მოგახსენებთ) სთხოვა დაკონკრეტება პრეზიდენტის იმ ბრძანებულებისა, რომლის საფუძველზეც დაწესებულება უარს აცხადებდა გაეცა საჯარო ინფორმაცია. ლიცეუმის განმარტებით, აღნიშნული ბრძანებულება თარიღდებოდა 1997 წლის 31 დეკემბრით. ინსტიტუტმა მოიძია ზემოაღნიშნული თარიღით გამოცემული ბრძანებულებები და ამგვარ ფაქტს ვერ შეხვდა იმ უბრალო მიზეზის გამო, რომ 1997 წლის 31 დეკემბერს საქართველოს პრეზიდენტის მიერ ამ სახის ბრძანებულება არ გამოცემულა (მითუმეტეს N42 ბრძანებულება). თავდაცვის სფეროს მიკუთვნებული ბრძანებულება, 1997 წლის 21 იანვრით თარიღდება, აღნიშნულ ბრძანებულებაში საუბარია სახელმწიფო საიდუმლოების შემცველი ინფორმაციის შესახებ და არაფერია ნახსენები, მაგალითად თანამდებობის პირებსა, თუ დაწესებიულების მიერ განხორციელებულ სახელმწიფო შესყიდვებსა და ტენდერებზე. მაგალითად, II თავის 2.1 პუნქტში გასაიდუმლოებულ ინფორმაციად მიჩნეულია საქართველოს სამხედრო ძალების სტრატეგიული და ოპერატიული გეგმებით გათვალისწინებული ინფორმაცია, რაც სრულიად განსხვავდება ინსტიტუტის მიერ მოთხვონილი ინფორმაციისგან. 246 სზაკ-ის 41-ე მუხლი. 1. საჯარო დაწესებულების უარი საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე განმცხადებელს უნდა ეცნობოს დაუყოვნებლივ. 2. საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე უარის თქმის შემთხვევაში საჯარო დაწესებულება ვალდებულია გადაწყვეტილების მიღებიდან 3 დღის ვადაში პირს წერილობით განუმარტოს მისი უფლებები და გასაჩივრების წესი, ასევე მიუთითოს ის სტრუქტურული ქვედანაყოფი ან საჯარო დაწესებულება, რომელთანაც წარმოებდა კონსულტაცია ინფორმაციის გაცემაზე უარის თქმის გადაწყვეტილების მიღებისას. 244
თავდაპირველად
განვიხილოთ
ის
ორი
დაწესებულება, რომლებმაც იგნორირების პოზიცია ამჯობინებს. ესენი არიან: სსიპ - საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს სამხედრო ჰოსპიტალი და სსიპ
-
სახელმწიფო
სამხედრო
სამეცნიერო-
ტექნიკური ცენტრი,,დელტა''. საჯარო ინფორმაცია სრულყოფილად გასცა სსიპ საქართველოს 241
სამსახურმა,
სახელმწიფო
ჰიდროგრაფიულმა
რომელმაც ინსტიტუტს მოთხოვნილ
კითხვებზე შესაბამისი პასუხები მიაწოდა.242
241
იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/203 იხ. საჯარო ინფორმაციის გაცემის წლიური ანგარიშების შესახებ ინფორმაცია: http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1020/lang/ka ან სახელმწიფო შესყიდვებისა და გამოცხადებული ტენდერების შესახებ ინფორმაცია http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1016/lang/ka. აქვე აუცილებლად უნდა აღინიშნოს, რომ ზემოაღნიშნული პასუხი (სახელმწიფო შესყიდვები/ტენდერები) ერთ-ერთ სრულყოფილად მიღებულ პასუხს წარმოადგენს, რომელიც ინსტიტუტმა 2011 წლის პროექტის განხორციელების ფარგლებში მიიღო. 242
40
2011 აპრილი-
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
პასუხში
არ
პროცედურა,
არის
247
დაწესებულებამ
აღნიშნული
შესაბამისად,
საჯარო
არ
ვალდებულებანი, მინიჭებული
დაცული
განახორციელა
რაც
მას
კანონით
და
აგვისტო
ის ჰქონდა
სამართლებრივად
დაუსაბუთებლად უარი თქვა საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე.
7.2.7 საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი საჯარო დაწესებულებები
საჯარო ინფორმაციის გაცემის ანგარიშების გარდა,
საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს სახაზინო სამსახურს ინსტიტუმა განსხვავებული კითხვით მიმართა შემდეგზე:
და
მოითხოვა
საქართველოს
საჯარო
ინფორმაცია
სისხლის
სამართლის
საპროცესო კოდექსის 209-218 მუხლების (XXI თავი)
ყველა კითხვაზე დამაკმაყოფილებელი პასუხი გასცა სსიპ
−
საქართველოს
მომსახურების
ფინანსთა
სააგენტომ.
სახელმწიფო
ბიუჯეტის
სამინისტროს
249
მაგალითად,
შესრულების
ბალანსის
შესახებ ინფორმაცია250 და სხვ.251
შესაბამისად დადებული საპროცესო შეთანხმების შედეგად ჩარიცხული თანხების ოდენობა ცალ-
„საინტერესო“
ცალკე: 2008-2011 წლებში (01 იანვირდან, წერილის
ფინანსთა სამინისტროს საგამოძიებო სამსახურმა.252
მიღების
მათ
მომენტამდე).
პასუხი
დაწესებულებამ
არ
პასუხი
მოგვაწოდა
მოგვაწოდეს
საქართველოს
უძრავი
ქონებისა
და
გამოაგზავნა ვადების დაცვით, მაგრამ სწორედ ამ
ავტომანქანათა
პასუხში აღნიშნა, რომ ისინი შესაძლებლობას არიან
შესახებ
მოკლებულნი, აწარმოონ ამგვარი სახის სტატისტიკა
აღნიშნული
და შესაბამისად, ზუსტი მონაცემების მოწოდებაც
საქმიანობასთანაა დაკავშირებული.253 თავის მხრივ,
შეუძლებელია.248
პასუხი არ შეიძლება ჩაითვალოს სრულყოფილად,
პერსონალური
ინფორმაცია
იმ
საკითხი
ვინაიდან,
გადანაწილების
საფუძველით,
რომ
ოპერატიულ-სამძებრო
დაწესებულების
ხელმძღვანელის
სახელზე გადანაწილებული ავტომანქანის შესახებ ინფორმაცია
არ
საფუძვლის
მქონე
დაწესებულებას შენობის
წარმოადგენს უნდა
შესახებ,
ახორციელებს
მასზე
გასაიდუმლოების
მონაცემს. გაეცა სადაც
მაგალითად,
ინფორმაცია, იგი
უშუალოდ
დაკისრებულ
უფლება-
249
იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/221 იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1168/lang/ka 251 იხ. მაგალითად, საკომუნიკაციო ხარჯებზე http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1173/lang/ka 252 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/231 253 იხ. მაგალითად, საჯარო ინფორმაცია თანამდებობის პირთა შესახებ და ასევე საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფაზე პასუხისმგებელი პირის შესახებ http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1280/lang/ka 250
247 248
იხ. სქოლიო №64. იხ.http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/124.
იმ
41
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
მოვალეობას.
დანარჩენ
დამაკმაყოფილებლია.
შემთხვევაში
2011 აპრილიაგვისტო
პასუხი
254
ავტოპარკისა და ასევე საჯარო ინფორმაციის გაცემის ანგარიშების შესახებ ინფორმაცია არასრულყოფილი სახით მივიღეთ სსიპ − საფინანსო-ანალიტიკური სამსახურისგან.255
დანარჩენ
კითხვებზე
დამაკმაყოფილებელი პასუხია გაცემული.256 სსიპ − შემოსავლების ხარჯების
სამსახურის
შესახებ
მიერ
ავტოპარკის
მოწოდებული
საჯარო
ინფორმაცია ასევე არასრულყოფილია.257 საერთო
ჯამში,
უნდა
ითქვას,
რომ
საერთო
პრობლემად იკვეთება ავტოპარკის ხარჯების შესახებ ინფორმაციის გაცემა, ვინაიდან, ხშირ შემთხვევაში, დაწესებულებები სრულყოფილად
არ
ახდენენ
მოთხოვნის
დაკმაყოფილებას.
მაგალითად,
საწვავის ტიპი არ იყო მითითებული არც ერთ პასუხში.
7.2.8 საქართველოს სასჯელაღსრულების, პრობაციისა და იურიდიული დახმარების საკითხთა სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი საჯარო დაწესებულებები
ასევე მიმართა საქართველოს სასჯელაღსრულების, პრობაციისა და იურიდიული დახმარების საკითხთა დაქვემდებარებაში
−
იურიდიული
ინსტიტუტს
ინსტიტუტმა საჯარო ინფორმაციის მოთხოვნით
სამინისტროს
სსიპ
მყოფ
დაწესებულებებს.
პასუხი
დახმარების გასცა
სამსახურმა
დაუყოვნებლივ.258
დამაკმაყოფილებელი პასუხი მოგვაწოდა ასევე სსიპ − სასჯელაღსრულებისა და პრობაციის სასწავლო ცენტრმა.259 სამწუხაროდ, იგნორირებულად დარჩა შკითხვები, რომელიც გაეგზავნა სსიპ − არასაპატიმრო სასჯელთა აღსრულებისა და პრობაციის ეროვნულ სააგენტოს260 და
სასჯელაღსრულების
დეპარტამენტს.
ამ
უკანასკნელს დამატებითი კითხვებიც გაეგზავნათ261 რომელზეც ასევე პასუხები იქნა იგნორირებული 254
იხ. მაგალითად, http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1279/lang/ka საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგამოძიებო სამსახურის მიერ გაცემული საჯარო ინფორმაციის ანგარიშები. 255 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/211 256 იხ. მაგალითად, სამივლინებო ხარჯები http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1077/lang/ka 257 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/194
258
იხ. მაგალითად, მოწოდებული საჯარო ინფორმაცია ბიუჯეტის შესრულების შესახებ http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/539/lang/ka 259 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/182 260 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/198 261 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/143
42
2011 აპრილი-
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
აგვისტო
(თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებებში მყოფი მსჯავრდებულების
საერთო
რაოდენობა
და
თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებებში მყოფი
საქართველოს
ეკონომიკისა
უცხო ქვეყნის მოქალაქეთა საერთო რაოდენობა -
განვითარების
სამინისტროს
პირთა
მყოფმა საჯარო დაწესებულებებმა IDFI-ს მიაწოდა
დასახელების
გარეშე,
მხოლოდ
მათი
მოქალაქეობის მითითებით).262
მოთხოვნილი
საჯარო
და
მდგრადი
დაქვემდებარებაში
ინფორმაცია,
მაგრამ
არასრულყოფილად. კერძოდ, სსიპ − საქართველოს სტანდარტების, ტექნიკური რეგლამენტებისა და
7.2.9 საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი საჯარო დაწესებულებები
მეტროლოგიის
ეროვნულმა
არასრულყოფილად
გასცა
სახელმწიფო შესახებ,
263
შესახებ
ინფორმაცია
და
მაგრამ,
მაგალითად,
გაცემული
პასუხი
შეკითხვა პალატამ
საჯარო
შესყიდვებისა
დამაკმაყოფილებელია.
სააგენტომ ტენდერების მივლინებების აბსოლუტურად
უპასუხოდ
საქართველოს დაწესებულების
დატოვა
სავაჭრო-სამრეწველო ბალანსზე
არსებული
უძრავი ქონების ჩამონათვალისა და მისი საბაზრო ღირებულების შესახებ.
სხვა მხრივ, მიღებული
პასუხი დამაკმაყოფილებელი იყო.264 სსიპ − საქართველოს ეროვნულმა საინვესიტიციო სააგენტომ
სრულყოფილად
ინფორმაცია
ყველა
გასცა
შეკითხვაზე.
საჯარო
265
ასევე
სრულყოფილად აქვს მოწოდებული პასუხი სსიპ − საწარმოთა
მართვის
სააგენტოს266
მაგალითად,
უძრავი ქონების შესახებ. მაგრამ, ამავე სააგენტოს პასუხებში
არის
ინფორმაციის
ერთი
გაცემის
პუნქტი
-
საჯარო
ანგარიშები,
სადაც
ინფორმაცია არ არის დამაკმაყოფილებელი სახით მოწოდებული. სრულყოფილია სსიპ − საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ხელფასებსა
სააგენტოს და
პასუხი
პრემიების
გაცემული
შესახებ.267
263
მითითებაა ვებ-გვერდის ბმულზე. მაგალითად, დაწესებულების ბალანსზე რიცხული ავტომობილებისა (მათ შორის ავტომობილი მოდელი) და მათი პრესონალური გადანაწილების შესახებ და სხვ. 265 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/218 266 იხ. http://www.opendata.ge/enenenenenenenenenenen#!lang/ka/cat/news/t opic/230 267 იხ. http://www.opendata.ge/enenenenenenenenenenen#!lang/ka/cat/news/t opic/187 264
262
მსჯავრდებულთა შესახებ კითხვა გადაგზავნილ იქნა 2011 წლის 23 მაისს, ხოლო უცხო ქვეყნის მოქალაქეთა შესახებ კითხვა გაგზავნილ იქნა 2011 წლის 01 ივლისს.
ასევე
43
2011 აპრილი-
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
სრულყოფილი
პასუხია
მოწოდებული
სსიპ
აგვისტო
−
აკრედიტაციის ერთიანი ეროვნული ორგანოს აკრედიტაციის
ცენტრის
მიერ.268
მაგალითად,
საქართველოს
ენერგეტიკისა
და
განხორციელებული კულტურულ და სარეკლამო
რესურსების
სამინისტროს
ღონისძიებების შესახებ.
საჯარო
დაწესებულებების
გამოსარჩევია,
საქვეუწყებო
საგამოძიებო
7.2.10 საქართველოს ენერგეტიკისა და ბუნებრივი რესურსების სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი საჯარო დაწესებულებები
გამოსარჩევია
ბუნებრივი
სისტემაში
შემავალი
პასუხებიდან დაწესებულების, პასუხი269
დეპარტამენტის იმ
კუთხით,
რომ
აღნიშნული
დაწესებულება ლიკვიდირებულია 2011 წლის 15 მაისიდან. ანუ, მიუხედავად იმისა, რომ IDFI-ს მიერ საჯარო ინფორმაციის
გამოთხოვისას იგი აღარ
ფუნქციონირებდა,
სამინისტრომ
განახორციელა
საქართველოს
მაინც
კანონმდებლობის
საფუძველზე მასზე დაკისრებული ვალდებულება და გასცა საჯარო ინფორმაცია მომთხოვნზე.270
სსიპ − სატყეო საბაზისო სანერგე მეურნეობამ ინფორმაცია
არასრულყოფილად.271
გასცა
მაგალითად, თუ კულტურული და სარეკლამო ღონისძიებების
შესახებ
კითხვაზე
ამომწურავი
პასუხია გაცემული, სახელმწიფო შესყიდვებისა და ტენდერებზე
საჯარო
მითითებული
ის
ინფორმაციისას
თანხა,
რის
არაა
ფარგლებშიც
განხორციელდა შესყიდვა.
7.2.11 საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი საჯარო დაწესებულებები საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფმა დაწესებულებებიდან არცერთმა არ დატოვა რეაგირების გარეშე ინსტიტუტის მოთხოვნები.272 269
იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/231 ამასთან უნდა აღინიშნოს, რომ მოწოდებული საჯარო ინფორმაცია დამაკმაყოფილებელია. 271 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/245 272 თავის მხრივ, გარკვეულმა ნაწილმა საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ვადების დაცვით, ნაწილმა - ვადების დაუცველად; ნაწილმა სრულყოფილი, ხოლო 270
268
იხ. http://www.opendata.ge/enenenenenenenenenenen#!lang/ka/cat/news/t opic/188
44
2011 აპრილი-
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
აგვისტო
სფეროში შემავალი სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულება სამედიცინო საქმიანობის სახელმწიფო რეგულირების სააგენტომ;274 სსიპ − ადამიანით ვაჭრობის (ტრეფიკინგის) მსხვერპლთა, დაზარალებულთა დაცვისა და 275 დახმარების სახელმწიფო ფონდმა; სსიპ − ლ. საყვარელიძის სახელობის დაავადებათა კონტროლისა და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ეროვნულმა ცენტრმა;276 სსიპ − სახელმწიფო ზრუნვის სააგენტომ;277
-
სსიპ სააგენტომ;278
−
სოციალური
მომსახურების
სსიპ − ჯანმრთელობის მედიაციის სამსახურმა.
დაზღვევის
ზემოაღნიშნული დაწესებულებებიდან მაგალითად, სსიპ
−
ჯანმრთელობის
სამსახურმა დატოვა,279
რამდენიმე მაგრამ
დაზღვევის კითხვა
გარკვეულ
დამაკმაყოფილებელი პასუხი გასცა.
მედიაციის
იგნორირებული შეკითხვებზე 280
გარდა საერთო კითხვებისა, დამატებითი კითხვები გაეგზავნა სსიპ − სახელმწიფო ზრუნვის სააგენტოს, კერძოდ, ინსტიტუტს საჯარო ინფორმაცია მიაწოდეს შემდეგმა დაწესებულებებმა: -
საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს მმართველობის სფეროში შემავალი სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულება ვეტერანთა საქმეების დეპარტამენტმა;273
საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს მმართველობის ნაწილმა არასრულყოფილად. მაგრამ, როგორც ზემოთ აღინიშნა, იგნორირება არ მოუხდენია არცერთ მათგანს. დაწვრილებითი სატატისტიკური მონაცემები იხილიეთ თანდართულ სტატისტიკურ მონაცემთა აღწერაში. 273 იხ. http://www.opendata.ge/enenenenenenenenenenen#!lang/ka/cat/news/t opic/247
რომელმაც
თითოეულ
მათგანს
სრულყოფილად
274
იხ. http://www.opendata.ge/enenenenenenenenenenen#!lang/ka/cat/news/t opic/205 275 იხ. http://www.opendata.ge/enenenenenenenenenenen#!lang/ka/cat/news/t opic/174 276 იხ. http://www.opendata.ge/enenenenenenenenenenen#!lang/ka/cat/news/t opic/254 277 იხ. http://www.opendata.ge/enenenenenenenenenenen#!lang/ka/cat/news/t opic/233 278 იხ. http://www.opendata.ge/enenenenenenenenenenen#!lang/ka/cat/news/t opic/266 279 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/217 280 იხ. მაგალითად, დაწესებულების მიერ მოწოდებული საჯარო ინფორმაცია უძრავი ქონების შესახებ http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1148/lang/ka
45
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
უპასუხა.281
მაგალითად,
2011 აპრილიაგვისტო
განხორციელებული
პროექტებისა და პროგრამების შესახებ მოწოდებულ იქნა დამაკმაყოფილებელი საჯარო ინფორმაცია.282 საერთო კითხვების გარდა ინსტიტუტმა სსიპ − სახელმწიფო ზრუნვის სააგენტოს, დამატებით ორი კითხვით მიმართა, რითაც სრულყოფილი პასუხი მიიღო დაწესებულების ცენტრალურ აპარატსა და თითოეული
სტრუქტურული
დანაყოფში
დასაქმებულ
ერთეულის
პირთა
საერთო
რაოდენობის შესახებ. აღნიშნული სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი
7.2.12 საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი საჯარო დაწესებულებები
დაწესებულებებიდან
სრულყოფილი
პასუხი
თითოეულ შეკითხვას გასცა სსიპ − თბილისის შოთა რუსთაველის სახელობის სახელმწიფო აკადემიურმა დრამატულმა საჯარო
თეატრმა.283
ინფორმაციაა
ასევე
სრულყოფილი
მოწოდებული
სსიპ
−
საქართველოს კულტურისა და ძელგთა დაცვის
საქართველოს შოთა რუსთაველის თეატრისა და
სამინისტროს სისტემაში შემავალ დაწესებულებებს
კინოს სახელმწიფო უნივერსიტეტის მიერ.284
ა(ა)იპ − ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტმა
სხვა
საჯარო
დაწესებულებათა
მსგავსად საერთო კითხვებით მიმართა.
დამაკმაყოფილებელია პასუხი სსიპ − თბილისის ზ. ფალიაშვილის სახელობის ოპერისა და ბალეტის სახელმწიფო
აკადემიური
თეატრისგან,285
ხოლო
სსიპ - საქართველოს კინემატოგრაფიის ეროვნულმა ცენტრმა
თავის
პასუხში286
იგნორირებულად დატოვა,
287
რამდენიმე
კითხვა
რამდენიმე კითხვაზე
არასრულყოფილი პასუხი გასცა288 და რამდენიმე კითხვას სრულყოფილად უპასუხა.289 სსიპ
-
სახელობის
თბილისის
აპოლონ
სახელმწიფო
ქუთათელაძის
სამხატვრო
აკადემიამ
მთლიანობაში სრული ინფორმაცია გასცა, გარდა საჯარო
ინფორმაციის
ხელმისაწვდომობის
283
იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/171 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/180 285 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/265 286 იხ. სსიპ - საქართველოს კინემატოგრაფიის ეროვნული ცენტრის 2011 წლის 07 ივნისის №01-144 წერილი. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/204 287 იხ. იქვე, მსამივლინებო ხარჯების შესახებ ინფორმაცია. 288 იხ. მაგალითად, ავტოპარკის ხარჯები http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1032/lang/ka 289 იხ. საჯარო ინფორმაციის გაცემის ანგარიშები http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1038/lang/ka 284
281 282
იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/233 იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1312/lang/ka
46
2011 აპრილი-
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
უზრუნველყოფაზე
პასუხისმგებელი
საკონტაქტო ინფორმაციისა. მემკვიდრეობის
დაცვის
290
პირის
7.2.13 საქართველოს სპორტისა და ახალგაზრდულ
სსიპ − კულტურული
ეროვნულმა
აგვისტო
საქმეთა სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი
სააგენტომ
საჯარო დაწესებულებები
განხორციელებულ სახელმწიფო შესყიდვებსა და ტენდერებზე არასრულყოფილად უპასუხა,291 მაგრამ,
ზემოაღნიშნული სამინისტროს სისტემაში შემავალი
მაგალითად,
სამივლინებო
დაწესებულებებიდან მხოლოდ სსიპ − საქართველოს
ამომწურავად
მიაწოდა
ხარჯების
შესახებ
ინფორმაცია
მის
მომთხოვნს.292
სპორტისა
და
ახალგაზრდობის
სამინისტროს კომპლექსმა
სსიპ – თბილისის ვანო სარაჯიშვილის სახელობის
საქმეთა
სპორტულ-გამაჯანსაღებელმა დატოვა
უპასუხოდ
ინსტიტუტის
კითხვები.
სახელმწიფო კონსერვატორიამ პასუხი გამოაგზავნა ადმინისტრაციული საჩივრის შეტანის შემდგომ.293
საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით
უნდა აღინიშნოს, რომ გარდა ბიუჯეტის ასიგნებების
გასცა ინფორმაცია სსიპ - საქართველოს ოლიმპიური
ხარჯვის
რეზერვების
მზადების
რომელმაც
სრულყოფილად
შესახებ
ინფორმაციისა,
მათ
მიერ
მოწოდებული პასუხი სრულყოფილია (მაგალითად, პროექტები/პროგრამებისა
და
შეკითხვას.
ცენტრმა,294
ეროვნულმა
უპასუხა
ყველა
295
რეკლამა/ღონისძიებების შესახებ ინფორმაცია). არასრულყოფილად მოგვაწოდა საჯარო ინფორმაცია სსიპ − ჯანსუღ კახიძის სახელობის თბილისის
სსიპ − საქართველოს ბავშვთა და ახალგაზრდობის
მუსიკალურ-კულტურულმა
განვითარების
საერთოდ
არ
ინფორმაცია.
მიაწოდა
ცენტრმა
IDFI-ს
მოთხოვნილი
ინსტიტუტმა
საჯარო
საქართველოს
ფონდმა.296
კითხვაზე,
რომელიც
დაწესებულების სრული სისტემის ერთეულების თანამშრომელთა
ხელფასებისა
და
პრემიების
კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროში
(კონკრეტულ პირთა ვინაობაზე მითითების გარეშე)
შეიტანა ადმინისტრაციული საჩივარი და მოითხოვა
საერთო
სსიპ - ჯანსუღ კახიძის სახელობის თბილისის
ჩათვალა, რომ ეს წარმოადგენდა საქართველოს
მუსიკალურ-კულტურული
საჯარო
კონსტიტუციის
ზიანის
შესაბამისი
ინფორმაციის ანაზღაურება. სამინისტროს
გაცემა
ცენტრისგან
და არაქონებრივი
ადმინისტრაციულ მხრიდან
რეაგირება
საჩივარზე კვლავ
არ
მოჰყოლია.
რაოდენობას 41-ე
ნორმის
ეხებოდა, მუხლის
დაწესებულებამ მე-2
დარღვევას,
პუნქტის ვინაიდან
აღნიშნული ინფორმაცია პირადი მონაცემებია და შესაბამისად, აღნიშნული, სამართლებრივ
პირად
საიდუმლოებას
თავისთავად
არ
დასაბუთებას,
შეიცავს.297
წარმოადგენს ვინაიდან
ინსტიტუტმა წერილში სპეციალურად მიუთითა იმის თაობაზე, რომ მხოლოდ საერთო რაოდენობის შესახებ ინფორმაცია აინტერესებდა, კონკრეტულ პირთა ვინაობების მითითების გარეშე.
290
არ არის მოწოდებული მისი კოორდინატები. იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/241 291 მითითებაა ვებ გვერდის მისამართზე. 292 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/249 293 იხ. http://www.opendata.ge/enenenenenenenenenenen#!lang/ka/cat/news/t opic/275
294
იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/229 იხ. მაგალითად, საჯარო ინფორმაცია, დაწესებულების მიერ გაცემული ხელფასებისა და პრემიების შესახებ http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1245/lang/ka და სხვ. 296 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/189 297 იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/937/lang/ka 295
47
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
2011 აპრილიაგვისტო
სსიპ − ბავშვთა და ახალგაზრდობის ეროვნული ცენტრის მიერ მოწერილ პასუხში სრულყოფილადაა გაცემული პასუხი ყველა შეკითხვაზე298 და ერთერთ გამორჩეულ წერილად შეიძლება მივიჩნიოთ.
7.2.14 საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი საჯარო დაწესებულებები საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფმა ყველა საჯარო დაწესებულებამ შესაბამისად გასცა პასუხი თითოეული შეკითხვას.
298
იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/253
რამდენიმე კითხვა უპასუხოდ დატოვა სსიპ − ვაზისა და ღვინის დეპარტამენტმა „სამტრესტმა“.299 თუმცა გარკვეულ კითხვებზე დადებითად უპასუხა.300 რამდენიმე კითხვაზე იგნორირება მოახდინა სსიპ − სურსათის ეროვნულმა სააგენტომ,301 რომელმაც სარეზერვო ფონდებისა და სახელმწიფო პროექტების/პროგრამების შესახებ ინფორმაციის გარდა, ყველაფერზე სრულყოფილი პასუხი გასცა.302 ზემოაღნიშნული ორი დაწესებულებისგან განსხვავებით, ყველა კითხვაზე ამომწურავი პასუხი გასცა სსიპ − საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ლაბორატორიამ.303 მაგალითისთვის, დეტალურადაა გაცემული პასუხი სახელმწიფო ბიუჯეტის ასიგნებების ხარჯვის შესახებ.304
299
იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/246 იხ. იქვე. მაგალითად, კულტურული და სარეკლამო ღონისძიებების შესახებ კითხვაზე. 301 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/228 302 იხ. მაგალითად, დაწესებულების მიერ გაცემული საჯარო ინფორმაცია სახელმწიფო შესყიდვებისა და ტენდერების შესახებ http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1238/lang/ka 303 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/201 304 იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/994/lang/ka 300
48
2011 აპრილი-
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
მოწოდებული
საჯარო
ხელმისაწვდომობის
7.2.15 საქართველოს გარემოს დაცვის სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი საჯარო დაწესებულებები საქართველოს გარემოს დაცვის სამინისტროს მხოლოდ ორ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს გაეგზავნა მოთხოვნა საჯარო ინფორმაციის მიღების მიზნით.
აგვისტო
ინფორმაციის უზრუნველყოფაზე
პასუხისმგებელი პირის საკონტაქტო ინფორმაცია და სხვ.
მიუხედავად
ამისა,
რამდენიმე
კითხვაზე
ამომწურავადაა მოწოდებული ინფორმაცია.306 არასრულყოფილადაა ასევე წარმოდგენილი სსიპ − დაცული
ტერიტორიების
მოწოდებული
სააგენტოს
პასუხი.
307
მიერ
მაგალითად,
განხორციელებული სარეკლამო და კულტურული ღონისძიებების შესახებ ინფორმაციის მაგივრად, დაწესებულებამ უწყების
მითითება
ვებ-გვერდზე.308
გააკეთა
მხოლოდ
რამდენიმე
კითხვაზე
საერთოდ არ არის პასუხი გაცემული.309 თუმცა, დაწესებულების მიერ მოწოდებულ პასუხში ასევე სრულყოფილ ინფორმაციასაც ვხვდებით.310
7.2.16 საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი საჯარო დაწესებულებები საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი დაწესებულებები ა(ა)იპ − ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის კვლევაში ორ ნაწილად არის დაყოფილი: საჯარო დაწესებულებები და უნივერსიტეტები.311 აღნიშნული დაყოფა აუცილებელია მეტი სიცხადისთვის, რომ კვლევის შედეგების გააზრება გაადვილდეს და საინტერესო გახდეს მისი გაცნობა. ორივე მათგანმა გასცა საჯარო ინფორმაცია, თუმცა არასრულყოფილი
სახით.
სსიპ
−
გარემოს
ეროვნულმა სააგენტომ მხოლოდ ნაწილ კითხვებზე გასცა
პასუხი.305
თანამდებობის
305
კერძოდ, პირთა
არაა
მოცემული
ჩამონათვალი,
არაა
იხ. სსიპ - გარემოს ეროვნული სააგენტოს 2011 წლის 16 ივნისის წერილი (ინსტიტუტში წერილი შემოსულ იქნა 2011 წლის 05 ივლისს) წერილი №12-15/455, სადაც მაგალითად, ბიუჯეტის ასიგნების ხარჯვის ბალანსის შესახებ მხოლოდ კონკრეტული ციფრია მოწოდებული და არაა წარმოდგენილი დეტალური ხარჯთაღრიცხვა: http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/267
306
მაგალითად, განხორციელებული სახელმწიფო პროექტებისა და პროგრამების შესახებ ინფორმაცია. 307 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/209 308 იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1056/lang/ka 309 მაგალითად, ინფორმაცია ავტომანქანის მომსახურების (შეკეთება) 310 იხ. მაგალითად, სახელმწიფო შესყიდვებისა და ტენდერების შესახებ გაცემული საჯარო ინფორმაცია http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1054/lang/ka 311 თავის მხრივ, უნივერსიტეტებიც საჯარო დაწესებულბებს წარმოადგენენ და ისინი საჯარო სამართლის იურიდიული პირები არიან.
49
2011 აპრილი-
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
აგვისტო
ორზე გასცა პასუხი.313 დანარჩენ კითხვებზე უარის თქმის სამართლებრივ საფუძვლად კი საგამოცდო პერიოდი მიუთითა, რაც, თავის მხრივ, საქართველოს კანონმდებლობით გაწერილი ნორმების დარღვევაა, ვინაიდან: 1) დაწესებულება არის საჯარო სამართლის იურიდიული პირი და მისი ვალდებულება გაწერილია საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად; 2) სწორედ ამ მინიჭებული ვალდებულების საფუძველზე არ აქვს უფლებამოსილება, რაიმე სახით უარი თქვას საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე; 3) დაწესებულებას უნდა გააჩნდეს საჯარო რეესტრი, რაც, თავის მხრივ, არ გამოიწვევს იმ პირთა დასაქმებას, ვინც საგამოცდო საქმეებს უშუალოდ კურირებენ; 4) დაწესებულებას უნდა გააჩნდეს საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფაზე პასუხისმგებელი პირი, რომელსაც საქმიანობად სწორედ საჯარო ინფორმაციის გაცემა დაევალება. ნაწილობრივ დამაკმაყოფილებელია საქართველოს
(1) საჯარო დაწესებულებები საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი საჯარო დაწესებულებებიდან მხოლოდ ერთმა მათგანმა არ მოგვაწოდა ინფორმაცია კერძოდ: -
სსიპ − ეროვნული სასწავლო გეგმებისა და შეფასების ცენტრი;
კვლევაში ერთხელ უკვე აღინიშნა სსიპ − გამოცდების ეროვნული ცენტრის პასუხი.312 გაგზავნილი შეკითხვებიდან ცენტრმა მხოლოდ
312
იხ. სქოლიო №56-57.
მეცნიერებათა
ეროვნული
მაგალითად,
სრულყოფილადაა
ინფორმაცია
პასუხი.314
აკადემიის
საქართველოს
მოწოდებული
პრეზიდენტისა
და
საქართველოს მთავრობის სარეზერვო ფონდებიდან გამოყოფილი თანხების ოდენობების შესახებ,315 ასევე სამივლინებო ხარჯების შესახებ316 და სხვ. საჯარო
ინფორმაცია
სრულყოფილი მოგვაწოდა
სახით
სსიპ
−
ერთ-ერთი (კვლევის განათლების
ყველაზე პერიოდში) ხარისხის
313
იხ. http://www.opendata.ge/userfiles/files/gemocdebiserovnulicentri0001.p df წერილზე ხელის მომწერმა პირმა ინფორმაცია გასცა თავის თავზე (როგორც საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფაზე პასუხისმგებელ პირზე) და მის ზემდგომ თანამდებობის პირზე მხოლოდ. 314 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/186 315 იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/906/lang/ka 316 იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/904/lang/ka
50
2011 აპრილი-
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
განვითარების მიღებულია
ცენტრმა.317
ეროვნულმა დაუყოვნებლივ
შეკითხვაზე
და
გაცემულია
სრულყოფილი პასუხი.
აგვისტო
პასუხი
თითოეულ
ამომწურავი
და
არასრულყოფილია
−
საგანმანათლებლო
დაწესებულების მანდატურის სამსახურისა და სსიპ −
318
სსიპ
შოთა
რუსთაველის
ეროვნული
სამეცნიერო
ფონდის მიერ მოწოდებული საჯარო ინფორმაცია. და
ორივე მათგანში არ ჩანს სახელმწიფო შესყიდვებისა
ხელშეწყობის რეგიონალურმა ცენტრმა გარკვეული
და ტენდერების ამომწურავი ჩამონათვალი.325 სსიპ -
რაოდენობის კითხვებზე არასრულყოფილად გასცა
საგანმანთლებლო დაწესებულებების მანდატურის
სსიპ
−
კონსტიტუციონალიზმის
საჯარო ინფორმაცია. საჯარო
319
კერძოდ, არაა მითითებული
ინფორმაციის
უზრუნველყოფაზე საკონტაქტო
კვლევისა
ხელმისაწვდომობის
პასუხისმგებელი ინფორმაცია,
პირის
სახელმწიფო
სამსახურის შემთხვევაში საერთოდ უპასუხოდაა დატოვებული
კითხვა
თანამდებობის
პირთა
ჩამონათვალის შესახებ. ამასთან, უნდა აღინიშნოს, რომ
მიუხედავად,
დაწესებულებების
შესყიდვებისა და ტენდერების შემთხვევაში მოხდა
არადამაკმაყოფილებლად
ვებ-გვერდზე
ინფორმაციისა, რამდენიმე კითხვაზე ამომწურავი
გადამისამართება.
დანარჩენ
შემთხვევებში პასუხი დამაკმაყოფილებელია.
გაცემული
მიერ საჯარო
პასუხია გაცემული.326
320
არასრულყოფილია ასევე მოწოდებული პასუხი სსიპ
რამდენიმე
−
დატოვებული სსიპ − მასწავლებელთა პროფესიული
საგანმანათლებლო
და
სამეცნიერო
ინფრასტრუქტურის განვითარების სააგენტოსგან.
განვითარების
იგნორირებულია
მაგალითად,
321
შეკითხვები:
სარეზერვო
საკითხი
საერთოდ
ეროვნული
უპასუხოდაა მიერ.327
ცენტრის
მოწოდებული პასუხიდან
არ
ჩანს
ფონდებიდან გამოყოფილი თანხის ოდენობების,
თანამდებობის და საჯარო ინფორმაციის გაცემის
სახელმწიფო
უზრუნველყოფაზე
პროექტების/პროგრამების,
კულტურული/სარეკლამო
ღონისძიებებისა
და
პასუხისმგებელი
პირების
ვინაობა. ასევე არასრულყოფილადაა მოწოდებული
საჯარო ინფორმაციის გაცემის ანგარიშების შესახებ.
პასუხი
არასრულყოფილადაა
პასუხები
პროგრამების შესახებ. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ
ავტოპარკის
რამდენიმე საკითხი სრულყოფილია, მაგალითად,
ხელფასებისა ხარჯების
და
მოცემული
პრემიების322
შესახებ.323
ამასთან,
და
ვხვდებით
სრულყოფილად გაცემულ პასუხებსაც.
ასევე
324
განხორციელებული
და
ბიუჯეტის ასიგნების ხარჯვის შესახებ ინფორმაცია და სხვ.
(2) უნივერსიტეტები
317
იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/155 318 იხ. მაგალითად, ბიუჯეტის ასიგნებების ხარჯვის შესახებ მოწოდებული საჯარო ინფორმაცია http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/694/lang/ka ან განხორციელებული სახელმწიფო პროექტებისა და პროგრამების შესახებ ინფორმაცია http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/702/lang/ka და სხვ. 319 იხ. http://www.opendata.ge/enenenenenenenenenenen#!lang/ka/cat/news/t opic/244 320 მაგალითად, ინფორმაცია გაცემული ხელფასებისა და პრემიების შესახებ. 321 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/197 322 იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/971/lang/ka 323 იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/977/lang/ka 324 იხ. მაგალითად, საჯარო ინფორმაცია დაწესებულების მიერ ბიუჯეტის ასიგნების ხარჯების შესახებ http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/970/lang/ka
პროექტებისა
საქართველოს
განათლებისა
და
სამინისტროს
დაქვემდებარებაში
უნივერსიტეტების
უმეტესობამ
დამაკმაყოფილებელი აღსანიშნავია,
რომ
საჯარო ყველა
მეცნიერების მყოფი
IDFI-ს
მიაწოდა
ინფორმაცია.
მათგანმა
შეასრულა
325
ბმულზე მითითება. ორივე შემთხვევაში, მაგალითად, საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფაზე პასუხისმგებელი პირის საკონტაქტო ინფორმაცია და სხვ. 327 იხ. http://www.opendata.ge/enenenenenenenenenenen#!lang/ka/cat/news/t opic/273 326
51
2011 აპრილი-
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
საქართველოს
კანონმდებლობით
გათვალისწინებული ვალდებულებანი.
შესახებ), მაგრამ საჯარო ინფორმაცია მათ მიერ გაცემულია. ეს პასუხი შეიძლება ორი კუთხით იქნეს განხილული:
არასრულყოფილია სახელობის ინფორმაცია.
სსიპ - ივანე ჯავახიშვილის თბილისის
უნივერსიტეტის 328
მიერ
აგვისტო
სახელმწიფო
მოწოდებული
საჯარო
ნაწილობრივაა გაცემული პასუხი
1)
დაწესებულებამ
არ
მიაწოდა
ინსტიტუტს ინფორმაცია თითოეული გაცემული საჯარო
ინფორმაციის
მითითებით)
ან
შესახებ
2)
(რეკვიზიტებზე
დაწესებულებას
მცდარი
წარმოდგენა აქვს იმაზე, თუ რა არის საჯარო
ბიუჯეტის ასიგნების ხარჯვისა და ავტოპარკის
ინფორმაციის
შესახებ, ხოლო განხორციელებული პროექტებისა და
ხორციელდება მისი გაცემისას ან მასზე უარის
პროგრამების შესახებ ინფორმაცია საერთოდ არ
თქმისას. სხვა შემთხვევაში (გარდა კიდევ რამდენიმე
მოუწოდებიათ.
არასრულყოფილი პასუხისა), საჯარო ინფორმაცია
სხვა
დამაკმაყოფილებელია.
მხრივ,
პასუხი
329
გაცემა
და
რა
სახის
ქმედება
დამაკმაყოფილებლადაა მოწოდებული. მაგალითად, ინფორმაცია უძრავი ქონების ჩამონათვალისა და
ასევე არასრულყოფილად გაიცა საჯარო ინფორმაცია
მათი საბაზრო ღირებულების შესახებ.
სსიპ − ქუთაისის აკაკი წერეთლის სახელმწიფო მიერ.330
უნივერსიტეტის
მაგალითად,
სრულყოფილად
პასუხგაუცემელი დარჩა კითხვა განხორციელებული
ილიას
პროექტებისა
გარდა
და
პროგრამების
შესახებ.
ხოლო
სახელმწიფო ბიუჯეტის ასიგნებების შესრულების ბალანსისა
და
საჯარო
ინფორმაციის
შეიძლება
სახელმწიფო
ჩაითვალოს,
საკომუნიკაციო
სსიპ
ხარჯების
მოწოდებული ინფორმაციისა.
−
პასუხი,332
უნივერსიტეტის
შესახებ
333
გაცემის
ანგარიშების შესახებ პასუხები არასრულყოფილი
სსიპ − შოთა მესხიას ზუგდიდის სახელმწიფო
სახით იქნა მოწოდებული.
სასწავლო
უნივერსიტეტის
მოწოდებული
საჯარო
პასუხში334
ინფორმაციის
არაა გაცემის
სსიპ − ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო
ანგარიშები, საწვავის ტიპი და სხვ. მაგრამ, უმეტეს
უნივერსიტეტმა პასუხი დაგვიანებით, 14 ივლისს
კითხვაზე პასუხი სრულყოფილადაა გაცემული.335
გამოაგზავნა.331
მართალია,
დაწესებულებას
ინსტიტუტის მიერ მოთხოვნილი არცერთი საჯარო
სსიპ − სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტმა336
ინფორმაცია უპასუხოდ არ დაუტოვებია, მაგრამ
აბსოლუტურად
რამდენიმე მათგანზე პასუხი არასრულყოფილადაა
დამაკმაყოფილებელი პასუხი მიაწოდა ინსტიტუტს.
გაცემული.
მაგალითად,
გაცემის
ანგარიშების
საჯარო
ყველა
კითხვაზე
ინფორმაციის
შესახებ
პასუხში
მითითებულია, რომ მართალია, დაწესებულების მიერ შესაბამისი აქტი არ გამოცემულა (საჯარო ინფორმაციის
328
გაცემის
ან
მასზე
უარის
თქმის
იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/235 მაგალითად, საჯარო ინფორმაცია, სამივლინებო ხარჯების შესახებ. 330 იხ. http://www.opendata.ge/enenenenenenenenenenen#!lang/ka/cat/news/t opic/278 331 იხ. http://www.opendata.ge/enenenenenenenenenenen#!lang/ka/cat/news/t opic/276 329
332
იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/179 იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/855/lang/ka არაა გამოყოფილი სტრუქტურული ერთეულები და ცენტრალური აპარატი (ადმინისტრაცია), ხოლო ასეთის არარსებობის შემთხვევაში, არაა მითითება გაკეთებული, რომ დაწესებულებას არ გააჩნია ცალკეული სისტემური ერთეულები. 334 იხ. http://www.opendata.ge/enenenenenenenenenenen#!lang/ka/cat/news/t opic/271 335 მაგალითად, უძრავი ქონების ჩამონათვალისა და მისი საბაზრო ღირებულების შესახებ ინფორმაცია. 336 იხ. http://www.opendata.ge/enenenenenenenenenenen#!lang/ka/cat/news/t opic/260 333
52
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
თითქმის სრულყოფილი პასუხია მიღებული სსიპ − საქართველოს
ტექნიკური
2011 აპრილიაგვისტო
8. სასამართლოები
337
უნივერსიტეტიდან.
მაგალითისთვის იხილეთ ამავე დაწესებულების მიერ გაცემული ხელფასების რაოდენობის შესახებ საჯარო ინფორმაცია. სსიპ − იაკობ გოგებაშვილის სახელობის თელავის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პასუხში338 მხოლოდ ერთი კითხვაა უპასუხოდ დატოვებული - საჯარო ინფორმაციის გაცემის ანგარიშები.339
ა(ა)იპ − ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტმა საჯარო ინფორმაციის მოთხოვნით მიმართა საერთო სასამართლოებს, საკონსტიტუციო სასამართლოს, საქართველოს იუსტიციის უმაღლეს სკოლასა და იუსტიციის უმაღლეს საბჭოს. მოთხოვნები გაიგზავნა საერთო კითხვების ფარგლებში,342 თუმცა ამავე დროს სასამართლოებს გაეგზავნათ სპეციფიკური კითხვებიც.343
8.1 იუსტიციის უმაღლესი სკოლა
სსიპ − თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის პასუხიც340 არ შეიძლება ჩაითვალოს სრულყოფილად იმის გათვალსწინებით, რომ მაგალითად, კითხვაზე, სახელმწიფო შესყიდვებისა და ტენდერების შესახებ, გაკეთებულია მითითება ბმულზე; ხოლო საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე პასუხისმგებელი პირის მონაცემები საერთოდ არაა მოწოდებული. არასრულყოფილად არის მოწოდებული საჯარო ინფორმაციის ნაწილი სსიპ − გორის სასწავლო უნივერსიტეტიდან.341 მაგალითად, განხორციელებული პროექტებისა და პროგრამების შესახებ არსებული ინფორმაცია სრულიად იგნორირებულია, არასრულყოფილადაა მოწოდებული ინფორმაცია საჯარო ინფორმაციის გაცემის წლიური ანგარიშების შესახებ. სხვა შემთხვევაში პასუხი დამაკმაყოფილებელია.
337
არაა თანამდებობის პირისა და საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფაზე პასუხისმგებელი პირის სახელი და გვარი. 338 იხ. http://www.opendata.ge/enenenenenenenenenenen#!lang/ka/cat/news/t opic/269 339 დანარჩენ კითხვებზე სრულყოფილადაა გაცემული საჯარო ინფორმაცია. 340 იხ. http://www.opendata.ge/enenenenenenenenenenen#!lang/ka/cat/news/t opic/258 341 იხ. http://www.opendata.ge/enenenenenenenenenenen#!lang/ka/cat/news/t opic/263
იუსტიციის უმაღლეს სკოლას IDFI-მ საერთო კითხვებით მიმართა, რაზეც დაწესებულებისგან პასუხი საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი ვადების შესაბამისად მივიღეთ,344 ამასთან გარდა ბიუჯეტის შესრულების ბალანსისა, სხვა ყველა კითხვაზე სრულყოფილი ინფორმაცია იქნა მოწოდებული.345 მაგალითად, ამომწურავადაა მოწოდებული საჯარო ინფორმაცია სახელმწიფო შესყიდვებისა და ტენდერების შესახებ.346 მიუხედავად იმისა, რომ პასუხში ელექტრონული ტენდერების ვებ-გვერდის ბმულია მითითებული, პასუხი მაინც სრულყოფილად უნდა ჩაითვალოს, ვინაიდან აღნიშნული მხოლოდ დამატებითი ინფორმაციის სახითაა მოწოდებული. შესაბამისად, თუ სხვა საჯარო დაწესებულებების მაგალითზე, მხოლოდ ბმულის მოწოდება არასრულყოფილ პასუხს წარმოადგენდა, იუსტიციის უმაღლესი სკოლის ქმედება ამომწურავად პასუხობს გაგზავნილ შეკითხვას, ვინაიდან, ბმულთან ერთად დაწესებულებამ ცალკე წარმოადგინა სახელმწიფო შესყიდვების დეტალური ჩამონათვალიც. ასევე ერთ-ერთ სანიმუშოდ გაცემულ საჯარო ინფორმაციად შეიძლება ჩაითვალოს პასუხი დაწესებულების მიერ გაცემული საჯარო ინფორმაციის ანგარიშების შესახებ,347 რადგან პასუხში მითითებულია საჯარო ინფორმაციის
342
იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/161 იხ. იქვე. 344 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/173 345 იხ. მაგალითად, დაწესებულების მიერ მოწოდებული საჯარო ინფორმაცია უძრავი ქონების შესახებ http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/828/lang/ka 346 იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/827/lang/ka 347 იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/831/lang/ka 343
53
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
გაცემის რეკვიზიტები, მისი მომთხოვნი და სხვა მონაცემები.
8.2 საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭო საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს მიერ მოწოდებულ წერილში უპასუხოდ არის დატოვებული შეკითხვა, სახელმწიფო პროექტებისა და პროგრამების შესახებ. ავტოპარკის ხარჯები,348 ხელფასებისა და პრემიების შესახებ ინფორმაცია349 კი არასრულყოფილია, ვინაიდან: პირველის შემთხვევაში, საერთოდ არ არის მოწოდებული ინფორმაცია ავტომანქანების პერსონალური გადანაწილების შესახებ; ხოლო ხელფასებისა და პრემიების შესახებ საჯარო ინფორმაცია არ არის ერთმანეთისაგან გამიჯნული და მოწოდებულია ერთიანი ციფრი.350 სხვა შემთხვევაში პასუხი სრულყოფილადაა გაცემული.351
8.3 საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს IDFI-მ
2011 აპრილიაგვისტო
პასუხისმგებელი პირის შესახებ.352 რამდენიმე კითხვაზე არასრულყოფილი პასუხია მიღებული, კერძოდ, სახელმწიფო ბიუჯეტის შესრულების ბალანსი მოწოდებულია მხოლოდ კონკრეტული ციფრით, ანუ სახეზე არაა დეტალური ხარჯთაღრიცხვა. ასევე არაა მოწოდებული კონკრეტული ინფორმაცია, ავტომანქანების პერსონალური გადანაწილების თაობაზე და სხვ. სრულყოფილადაა მოწოდებული მოთხოვნილი საჯარო ინფორმაციის ნაწილი. მაგალითად, ინფორმაცია კულტურული და სარეკლამო ღონისძიებების შესახებ. 2011 წლის 6 ივნისს ინსტიტუტმა საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს დამატებითი წერილი გაუგზავნა, სადაც „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 27-ე მუხლის მე-2 პუნქტის საფუძველზე, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ, დახურულ სხდომაზე განხილულ საქმეთა სრული რაოდენობა,353 სახელმწიფო ორგანოთა შორის კომპეტენციის თაობაზე დავების სრული რაოდენობა და ასევე, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოში 2000 წლის 1 იანვრიდან 2011 წლის 31 მაისამდე სზაკ-ის მესამე თავის საქართველოს კონსტიტუციის შესაბამის მუხლებთან განხილული საქმეების სრული რაოდენობა მოითხოვა. პასუხი მოწოდებულია სრულყოფილი სახით.
8.4 საქართველოს საერთო სასამართლოები
ასევე საერთო კითხვებით მიმართა. მოთხოვნილი საჯარო ინფორმაციიდან, უპასუხოდაა დატოვებული კითხვები თანამდებობის პირების ჩამონათვალისა და საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე
საქართველოს საერთო სასამართლოებს ინსტიტუტის მიერ გაეგზავნა როგორც საერთო, ისე დამატებითი კითხვები. თავდაპირველად განვიხილავთ საერთო კითხვებზე გაცემულ პასუხებს.
348
იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1138/lang/ka იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1134/lang/ka 350 იხ. იქვე. მოწოდებულია ერთიანი ციფრი, რომელიც ცალკე არ გამოყოფს ხელფასებისა და პრემიების შესახებ ინფორმაციას. 351 იხ. მაგალითად, http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1142/lang/ka 349
352
იხ. http://www.opendata.ge/enenenenenenenenenenen#!lang/ka/cat/news/t opic/255 353 რეკვიზიტებზე მითითების გარეშე.
54
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
2011 აპრილიაგვისტო
ცენტრალური აპარატი და მთლიანი სისტემა. იგნორირებულია შეკითხვა განხორციელებულ პროექტებსა და პროგრამებზე. ამასთან, დარჩენილ შეკითხვებზე პასუხი სრულყოფილადაა გაცემული.359 ქუთაისის სააპელაციო სასამართლომ საერთო კითხვებზე პასუხი სრულყოფილად მოგვაწოდა, გარდა ავტომობილების პერსონალურ გადანაწილებაზე მოთხოვნილი ინფორმაციისა. იმის გათვალისწინებით, რომ საერთო სასამართლოების (საქართველოს უზენაესი სასამართლოს გარდა) ხარჯთაღრიცხვას საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს საერთო სასამართლოების დეპარტამენტი ახორციელებს, ქუთაისის სააპელაციო სასამართლომ მას მიმართა თხოვნით, გაეცა ინსტიტუტის მიერ მოთხოვნილი ფინანსური ხასიათის საჯარო ინფორმაცია. ამასთან, იმ კითხვებზე, რომელიც უშუალოდ ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს შეეხებოდა, დაწესებულებამ წარმოადგინა სრულყოფილი პასუხი.
8.4.1 საერთო კითხვები ინსტიტუტმა საერთო კითხვებით მიმართა საქართველოს უზენაეს სასამართლოს, თბილისის სააპელაციო სასამართლოს, ქუთაისის სააპელაციო და თბილისის საქალაქო სასამართლოს. საქართველოს უზენაესმა სასამართლომ არასრულყოფილი ინფორმაცია მოგვაწოდა.354 მაგალითად, კითხვაზე, რომელიც ავტოპარკის ხარჯებს ეხებოდა, არაა მითითებული ავტომობილების პერსონალური გადანაწილებისა და ავტომობილების მოდელების შესახებ ინფორმაცია.355 ბიუჯეტის ასიგნებების ხარჯვის ინფორმაცია წარმოდგენილია ერთიანი ციფრით,356 ხოლო 357 საკომუნიკაციო ხარჯების, ხელფასებისა და პრემიების შესახებ პასუხში358 არაა გამოყოფილი 354 355 356 357 358
იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/212 იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1090/lang/ka იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1086/lang/ka იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1091/lang/ka იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1087/lang/ka
ანალოგიური მდგომარეობაა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს შემთხვევაშიც.360 წინამორბედი დაწესებულების მსგავსად, პასუხში ერთადერთ კითხვაზეა მხოლოდ არასრულად გაცემულია ინფორმაცია. კერძოდ, ავტოპარკის ხარჯების შესახებ მოთხოვნილ ინფორმაციაში,361 სადაც ავტომობილების პერსონალურ გადანაწილებას ვერ ვხვდებით. სხვა შემთხვევაში პასუხი დამაკმაყოფილებელია.362 თბილისის საქალაქო სასამართლოს შემთხვევაშიც მსგავს პრაქტიკას ვხვდებით (არაა მოწოდებული ინფორმაცია ავტომობილების პერსონალური გადანაწილების შესახებ).363 სხვა შემთხვევაში პასუხი შეიძლება დამაკმაყოფილებლად ჩაითვალოს.364
359
იხ. მაგალითად, სამივლინებო ხარჯები http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1088/lang/ka 360 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/214 361 იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1115/lang/ka 362 იხ. მაგალითად, დაფინანსებული ღონისძიებანი http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1119/lang/ka 363 იხ. http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1065/lang/ka 364 იხ. მაგალითად, საჯარო ინფორმაციის გაცემის წლიური ანგარიშები, დანართი 49 ფურცლად http://www.opendata.ge/#!cat/text_info/id/1070/lang/ka
55
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
8.4.2 ცალკეული ნორმების საფუძველზე წარმოშობილი დავების შესახებ საჯარო ინფორმაცია სასამართლო სისტემის გამჭვირვალედ ფუნქციონირებისთვის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი წინაპირობაა თითოეულ სასამართლო გადაწყვეტილებასა თუ განჩინებაზე სტატისტიკის წარმოება და შესაბამისი მონაცემების აღრიცხვა. სასამართლოებს გააჩნიათ სტატისტიკის დეპარტამენტი, რომელთა უპირველეს ვალდებულებას სტატისტიკური მონაცემების დამუშავება წარმოადგენს.365 თუ სასამართლო სისტემაში დაცული ყველა სახის საჯარო ინფორმაცია ხელმისაწვდომი იქნება ნებისმიერი მსურველისთვის სასამართლო საქმიანობა ზოგადად კიდევ უფრო მეტად გამჭვრივალე გახდება.366 იმის გათვალისწინებით, რომ სზაკ-ი საჯარო დაწესებულებებს საჯარო რეესტრის ქონას ავალდებულებს, ინსტიტუტმა ჩათვალა მიზანშეწონილად, სასამართლოებიდან გამოეთხოვა შემდეგი სახის სტატისტიკური მონაცემები: საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 72-76 და 78-ე მუხლების367 საფუძველზე წარმოშობილი დავების სრული ოდენობა368, ამასთან თითოეული მუხლის369 365
იხ. მაგალითად, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ვებგვერდი, სადაც ცენტრალური აპარატის სისტემის შესახებ ინფორმაციაა მოწოდებული http://www.supremecourt.ge/structure/staff-of-the-supreme-court/ ასევე შეგიძლიათ იხილოთ, თბილისის საქალაქო სასამართლოს ვებ-გევრდი, სადაც ასევეა მოცემული სტატისტიკის სექტორის უფროსის კოორდინატები http://www.supremecourt.ge/structure/staff-of-the-supreme-court/ 366 ამგვარი მსჯელობის დასტურად შესაძლებელია მოვიყვანოთ ასევე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ვებ-გვერდი, სადაც აღნიშნულია, რომ სასამართლო საქმიანობის ეფექტურობისა და გამჭვირვალობისთვის დიდი ადგილი ეთმობა სტატისტიკურ მონაცემებთა დამუშავებას იხ. http://www.supremecourt.ge/statistics/ 367 საცილო გარიგებანი, შეცდომით დადებული გარიგებანი. შეცდომა გარიგებებში ეს არის შემთხვევა, როდესაც გარიგების (ხელშეკრულების) მონაწილის სურვილის შესაბამისი შედეგი აღნიშნული გარიგებით (ხელშეკრულებით) არ დგება. მაგალითად, პირს სურდა ყიდვა-გაყიდვის ხელშეკრულება დაედო იურიდიულ კომპანიასთან და შეცდომის საფუძველზე დადო სხვა იურიდიულ პირთან. 368 იხ. მაგალითად, http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/184 369 საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის (შემდგომში - სკ) 72-ე მუხლი: შეცდომით დადებული გარიგების ცნება; სკ-ის 73-ე მუხლი: არსებითი შეცდომის სახეები; სკ-ის 74-ე მუხლი: შეცდომა
2011 აპრილიაგვისტო
შესაბამისად ცალ-ცალკე. სულ 9 კითხვა გაიგზავნა სასამართლოებში, რომელთაგანაც მხოლოდ ერთმა თელავის რაიონულმა სასამართლომ გასცა სამართლებრივად დასაბუთებული პასუხი. აღნიშნული სასამართლოს განცხადებით, მოთხოვნილ წლებში, სასამართლოში ზემოთ ნახსენები მუხლების საფუძველზე არცერთი დავა არ იყო წარმოშობილი.370 დანარჩენ შემთხვევაში, სასამართლო აცხადებდა შემდეგს, რომ არ აწარმოებს აღნიშნული მუხლების საფუძველზე წარმოშობილი დავების ოდენობის აღწერას. აღნიშნული პასუხი ინსტიტუტს გასცეს შემდეგმა სასამართლოებმა: -
საქართველოს უზენაესმა სასამართლომ;371 ქუთაისის სააპელაციო სასამართლომ;372 თბილისის სააპელაციო სასამართლომ;373 თბილისი საქალაქო სასამართლომ;374 ქუთაისის საქალაქო სასამართლომ;375 ბათუმის საქალაქო სასამართლომ;376 ზუგდიდის რაიონულმა სასამართლომ;377 ფოთის საქალაქო სასამართლომ.378
ზემოაღნიშნული სასამართლოებიდან ორმა ყოველგვარ სამართლებრივ საფუძველს მოკლებული პასუხი გასცა ინფორმაციის მომთხოვნს. კერძოდ, ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს პასუხში მითითებულია, რომ ინსტიტუტის მიერ მოთხოვნილი ინფორმაციის დამუშავება სასამართლოსთვის ამ ეტაპზე არ წარმოადგენს მნიშვნელოვან და აუცილებელ საქმიანობას. ამასთან, მათივე განცხადებით, სასამართლოს აპარატი დაკავებულია საქართველოს კანონმდებლობის საფუძველზე მინიჭებული საქმიანობით და
კონტრაჰენტის პიროვნებაში; სკ-ის 75-ე მუხლი: შეცდომა უფლებაში; სკ-ის 76-ე მუხლი: შეცდომა გარიგების მოტივში და სკ-ის 78-ე მუხლი: წვრილმანი შეცდომები. 370 იხ. http://www.opendata.ge/pdf_files/telavi2.pdf 371 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/other_useful_information_text/id /56 372 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/181 373 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/175 374 იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/176 375 იხ. http://www.opendata.ge/pdf_files/qutaisis_saqalaqo_sasamartlo0001.pdf 376 იხ. http://www.opendata.ge/pdf_files/batumis_saqalaqo0001.pdf 377 იხ. http://www.opendata.ge/pdf_files/zugdidisn_raionuli_13_06.pdf 378 იხ. http://www.opendata.ge/pdf_files/potis_saqalaqo_10_06.pdf
56
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
შესაბამისად, ვერ ხერხდება პასუხის ჯეროვნად გაცემა.379 ანალოგიური მდგომარეობაა თბილისის საქალაქო სასამართლოს შემთხვევაშიც,380 სადაც პასუხში მითითებაა გაკეთებული, რომ მოთხოვნილი ინფორმაციის დამუშავება დიდ დროს მოითხოვს, ხოლო ამგვარი სტატისტიკური მონაცემების მოწოდება, თავის მხრივ, აპარატის მუშაობასთან უშუალო კავშირშია იმდენად, რომ აპარატი შემდგომ მოწყდება მასზე დაკისრებულ საქმიანობას და ყოველივე, საბოლოო ჯამში გულისხმობს: „იმ მოქალაქეთა უფლებების დარღვევას, რომლებმაც მიმართეს სასამართლოს თავისი კანონიერი ინტერესების დასაცავად“.381
2011 აპრილიაგვისტო
პასუხისმგებელი პირი და, შესაბამისად, მის ვალდებულებებში უნდა შედიოდეს საჯარო ინფორმაციის გაცემა; 2) საჯარო დაწესებულების აპარატი არ არის ვალდებული, გასცეს საჯარო ინფორმაცია მომთხოვნზე, ვინაიდან მათ საქართველოს კანონმდებლობის საფუძველზე სხვა უფლებამოსილებანი გააჩნიათ; 3) საჯარო ინფორმაციის მომთხოვნის დაკმაყოფილება, ინფორმაციის გაცემით, საქართველოს კანონმდებლობის საფუძველზე დაუყოვნებლივ უნდა იქნეს განხორციელებული, რაც, თავის მხრივ, გულისხმობს შემდეგს, რომ საჯარო დაწესებულება თავად არ უნდა წყვეტდეს, თუ რომელი ინფორმაციის გაცემა არის მისთვის მნიშვნელოვანი და რომელი არა. ისევე, როგორც სხვა შემთხვევაში, საჯარო ინფორმაციის გაცემა მომთხოვნზე აუცილებელ საქმიანობას წარმოადგენს დაწესებულებისთვის, ვინაიდან კანონის შესრულება ყველასთვის ერთნაირად სავალდებულოა; 4) სასამართლოს მიაჩნია, რომ აღნიშნული ინფორმაცია მოსამართლეებთან, ან სხვა პირებთან უნდა ინახებოდეს,382 რაც, თავის მხრივ, მცდარი ინტერპრეტირებაა კანონის. დაწესებულებას უნდა გააჩნდეს საჯარო რეესტრი; 5) დაწესებულებამ სწორედ არსებულ საჯარო რეესტრში უნდა განახორციელოს თითოეული სტატისტიკური მონაცემების აღწერა.
ორივე შემთხვევაში, სასამართლოს პასუხი არ არის სრულყოფილი რამდენიმე მიზეზის გამო: 1) საჯარო დაწესებულებას უნდა ჰყავდეს საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობაზე
379
აღნიშნულ წერილზე ინსტიტუტმა შეიტანა ადმინისტრაციული საჩივარი, რომელიც ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს მიერ არ იქნა დაკმაყოფილებული. 380 იხ. დეტალურად: http://www.opendata.ge/userfiles/files/saqalaqo_sasamartlo0001.pdf 381 იხ. იქვე.
რაც შეეხება პასუხს იმის თაობაზე, რომ სასამართლოები ვერ ახორციელებენ კონკრეტული მუხლის საფუძველზე წარმოშობილი დავების აღწერას,383 აღნიშნულიც ვერ ჩაითვლება სამართლებრივი საფუძვლის მქონე პასუხად იმ 382
სხვა შემთხვევაში პასუხში არ იქნებოდა მითითებული, რომ ინფორმაციის გაცემა, იმ პირთა უფლებებს დაარღვევდა, ვინც სასამართლოში კანონიერ ინეტერესებს იცავენ. ამ პასუხით იგულისხმება, რომ სასამართლოს ჰგონია, მოსამართლემ უნდა დაითვალოს მოთხოვნილი ინფორმაცია და შესაბამისად, თავის საქმიანობას მოსწყდეს გარკვეული პერიოდით, რაც აბსოლუტურად არ ექვემდებარება, პირველ რიგში, საქართველოში არსებულ სამართლებრივ ნორმებსა და თავის მხრივ, ლოგიკას. 383 იხ. მაგალითად, http://www.opendata.ge/userfiles/files/qutaisis_sasamartlo0001.pdf
57
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
მიზეზის გამო, რომ ნებისმიერი დაწესებულება ვალდებულია აწარმოოს საჯარო რეესტრი და შესაბამისად, ვალდებულია, საჯარო ინფორმაციის თითოეულ მომთხოვნზე დაუყოვნებლივ გასცეს სრულყოფილი პასუხი. დღეისთვის ამგვარ ფაქტს სამწუხაროდ ვერ ვხვდებით.384
8.4.3 ინფორმაციის თავისუფლების შესახებ გადაწყვეტილებანი/განჩინებანი ა(ა)იპ − ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტმა სასამართლოებს მოსთხოვა ყველა ის სასამართლო გადაწყვეტილება/განჩინება, რომლის დავის საგანსაც წარმოადგენდა საჯარო ინფორმაციის გაცემა.385 ამ მხრივ, საინტერესოა თბილისის საქალაქო სასამართლოს პასუხი, რომელმაც უარი განაცხადა საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე386 და ეს ქმედება საქართველოს კონსტიტუციის 41-ე მუხლით დაასაბუთა, აღნიშნა რა, რომ სასამართლო გადაწყვეტილებებში მოხსენიებულ პირთა პერსონალური მონაცემების იდენტიფიკაცია დაუშვებელია და, შესაბამისად, ამის საფუძველზე, სასამართლო გადაწყვეტილებათა ასლები არ მიაწოდა IDFI-ს.387 სხვა შემთხვევაში, დანარჩენ სასამართლოების მხრიდან იგნორირების ფაქტები არ დაფიქსირებულა.
384
იხ. მაგალითად, http://www.opendata.ge/pdf_files/uzenaesi_shecdomit_dadebuli_garige ba.pdf 385 მაგალითად, საქართველოს უზენაესი სასამართლოსგან: საქართველოს უზენაესი სასამართლოს 2010 წლის 5 ივლისის განჩინების (№ბს-1278-1240(კ-08)) ასლი; თბილისის სააპელაციო სასამართლოსგან: თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2008 წლის 07 ოქტომბრის #3ბ/1254-07 გადაწყვეტილება იხ. http://www.opendata.ge/pdf_files/tbilisis_saapelacio_gadawyvetilebebi. pdf ; ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოსგან: ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2009 წლის 29 ივლისის #3/ბ-355-09 გადაწყვეტილების ასლი; გორის რაიონული სასამართლოსგან: გორის რაიონული სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2008 წლის 05 ივნისის #3-112 გადაწყვეტილების ასლი http://www.opendata.ge/pdf_files/gorisraionuli_gadawyvetilebebi.pdf ; ბათუმის საქალაქო სასამართლოსგან: ბათუმის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2009 წლის 4 დეკემბრის #3-349/09 გადაწყვეტილების ასლი და სხვ. 386 იხ. თბილისის საქალაქო სასამართლოს 2011 წლის 04 ივლისის №2008 წერილი. 387 სხვა სასამართლოები აღნიშნულ ინფორმაციას, პირთა დასახელების გარეშე გასცემდნენ.
2011 აპრილიაგვისტო
8.4.4 განსხვავებული კითხვები IDFI-მ სასამართლოებს ზემოთ ჩამოთვლილი კითხვების გარდა, ასევე განსხვავებული შინაარსის კითხვებითაც მიმართა. მაგალითად, ინსტიტუტმა საქართველოს უზენაესი სასამართლოდან გამოითხოვა ინფორმაცია საპროცესო შეთანხმების შედეგად დაკისრებული თანხების,388 დახურულ სხდომაზე განხილული საქმეების და გამოქვეყნებული გადაწყვეტილებების სრული რაოდენობის, ადმინისტრაციული სახდელების,389 სასამართლოს მიერ განხორციელებული ფოტო-, კინო- და ვიდეო გადაღებების შესახებ არსებული ინფორმაციის შესახებ, აგრეთვე, დიდი პალატის მიერ განხილული განსაკუთრებით რთულ საქმეთა შესახებ ინფორმაციის შესახებ. სასამართლომ პასუხი გამოაგზავნა თითოეულ კითხვაზე. პასუხიდან აღსანიშნავია საკითხი, რომელიც დიდი პალატის მიერ განხილულ საქმეებს შეეხება და სადაც სასამართლო აღნიშნავს, რომ 2010 და 2011 წლებში დიდი პალატის მიერ საქმეები არ განხილულა.390
დახურულ სხდომაზე განხილულ საქმეებსა და ფოტო-, კინო- და ვიდეოგადაღებებს ეხებოდა მოთხოვნილი საჯარო ინფორმაცია, რომელიც ინსტიტუტის მიერ გაიგზავნა თბილისის საქალაქო სასამართლოში, თბილისის სააპელაციო სასამართლოში და ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოში.
388
იხ. http://www.opendata.ge/#!lang/ka/cat/news/topic/118
389
http://www.opendata.ge/#!cat/other_useful_information_text/id/54/lang /ka 390 საქართველოს უზენაესი სასამართლოს 2011 წლის 06 ივნისის №ზ-32-11 წერილი.
58
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
2011 აპრილიაგვისტო
V საბოლოო კვარტალური შეფასება
59
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
საჯარო დაწესებულების მიერ კანონით გათვალისწინებული ვალდებულების შესრულების შეფასების კრიტერიუმები საჯარო დაწესებულებათა მიერ განხორცილებული ქმედებით განისაზღვრება. ყველა მათგანს განსხავავებული მიდგომა გააჩნია საჯარო ინფორმაციის გაცემასთან დაკავშირებით. საჯარო დაწესებულებების ნაწილი ამჯობინებს იგნორირების პოზიციას, რაც ორი გარემოებით შეიძლება აიხსნას: (1) საჯარო დაწესებულებები პირნათლად არ ასრულებენ საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესის შესაბამის ვალდებულებებს. აღნიშნული შეიძლება გამოიხატებოდეს სახელმწიფო სტრუქტურებში მომუშავე პირთა მხრიდან მათზე დაკისრებული ვალდებულებებისადმი გულგრილი დამოკიდებულებით ან კანონდებლობის არცოდნით, რაც ა(ა)იპ − ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტს პრაქტიკაში უკვე არაერთგზის დაფიქსირებულა; (2) საჯარო დაწესებულებებს არ სურთ კონკრეტული ინფორმაციის გამჟღავნება და მის გასაჯაროებას სპეციალურად არიდებენ თავს. მაგალითად, შეიძლება ეს იყოს, პრემიალური ანაზღაურების შესახებ ინფორმაცია, ან თუნდაც, საპროცესო შეთანხმების შედეგად შესული თანხების შესახებ ინფორმაცია. საჯარო დაწესებულებები ხშირ შემთხვევაში ინფორმაციას გასცემენ არასრულყოფილი სახით. აღნიშნულის მიზეზი შეიძლება იყოს შემდეგი: (ა) დაწესებულებებში ვერ გებულობენ კონკრეტულად მოთხოვნილი ინფორმაციის არსს. მაგალითად, ვერ მიჯნავენ ერთმანეთისგან საჯარო დაწესებულების ცენტრალურ აპარატს და სრულ სისტემას ან ცალკეულ სისტემურ ერთეულს; (ბ) დაწესებულებებს არ აქვთ აღწერილი ზემოაღნიშნული სახის ინფორმაცია და, შესაბამისად, გაურბიან პასუხისმგებლობას. პასუხისმგბელობა კი გამოიხატება იმაში, რომ დაწესებულებას უნდა გააჩნდეს საჯარო რეესტრი და
2011 აპრილიაგვისტო
იქ აღწეროს ყოველივე, რაც კი მის საჯარო საქმიანობასთანა არის დაკავშირებული.391 სწორედ ამგვარ შემთხვევებზე მოდის არასრულყოფილი პასუხების უმეტესი ნაწილი. მაგალითად, ავტოპარკის ხარჯები, სადაც მოთხოვნილია ავტომობილის მოდელი და მათი პერსონალური გადანაწილება; ასევე, საკომუნიკაციო ხარჯები, სადაც ერთმანეთისგან განსხვავებულადაა გაწერილი ცენტრალური აპარატისა (ადმინისტრაციის) და სრული სისტემური ერთეულების შესახებ კითხვა; ანალოგიური მდგომარეობაა ხელფასებისა და პრემიების შემთხვევაშიც, როდესაც დაწესებულებები ვერ ან არ ახდენენ ერთმანეთისგან სისტემური ერთეულებისა და ცენტრალური აპარატის განცალკევებას და ინფორმაციას საერთო ციფრით გვაძლევენ. ხშირია, ასევე, შემთხვევა, როდესაც მოთხოვნილი საჯარო ინფორმაციის ნაცვლად, საჯარო დაწესებულებები უთითებენ კონრკეტული ვებგვერდის ბმულებს და ინფორმაციის მომთხოვნს ინფორმაციის გაცნობისთვის სხვა ალტერნატივას სთავაზობენ, რაც, თავისთავად, არასრულყოფილად გაცემული პასუხია. ინფორმაციის თავისუფლება დემოკრატიული სახელმწიფოს ფუნქციონირების ერთ-ერთი ძირითადი პოსტულატი და საფუძველია. აუცილებელია, რომ დემოკრატიული რესპუბლიკა392 არსებობდეს სამართლიანი სახელმწიფოს სივრცეში. ამასთან, სამართლიანი სახელმწიფოს არსებობის გარანტი, მასში მყოფი ფიზიკური თუ იურიდიული პირების მიერ კანონის ჯეროვნად შესრულებაა. ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე, თუ საჯარო უფლებამოსილების განმახორციელებელი დაწესებულებები (მათ შორის სამინისტროები, საერთო სასამართლოები და ა.შ.) არამართლზომიერად მოქმედებენ ან არაჯეროვნად ასრულებენ მათვის კანონით მინიჭებულ 391
სხვა რას უნდა დაბრალდეს ის ფაქტი, რომ თბილისის საქალაქო სასამართლო ვერ ახდენს ცალკეული ნორმის საფუძველზე წარმოშობილი დავების სრული რაოდენობის აღწერას? მაშინ, როდესაც, აპარატში მუშაობს სტატისტიკის სექტორის (http://tcc.gov.ge./index.php?m=542) უფროსი? რა საქმიანობა ევალება სტატისტიკის განყოფილებას? 392 საქართველოს კონსტიტუციის პირველი მუხლის მეორე პუნქტი [...] 2. საქართველოს სახელმწიფო პოლიტიკური წყობილების ფორმა არის დემოკრატიული რესპუბლიკა. [...]
60
„საჯარო ინფორმაციის მონაცემთა ბაზა“ www.opendata.ge
2011 აპრილიაგვისტო
უფლებამოსილებას,393 შეუძლებელი იქნება სამართლიანი სახელმწიფოსა და სამართლიანობის პრინციპებზე დაფუძნებული სამოქალაქო საზოგადოების ჩამოყალიბება. თუ სახელმწიფოში არ იქნება განვითარებული ინფორმაციის თავისუფლების სამართლებრივი ინსტიტუტი, მოქალაქეებს შეზღუდებათ კანონიერი უფლება მიიღონ საჯარო ინფორმაცია სახელმწიფო ორგანოების საქმიანობის შესახებ. ხალხი/ამომრჩეველი ვერ განახორციელებს საკუთარი ნებით არჩეული ხელისუფლების კონტროლს, შედეგად კი შემცირდება ნდობის ხარისხი სახელმწიფო ინსტიტუტების მიმართ და მოსახლეობაში არ იქნება სამართლიანობის განცდა, რაც კრიტიკულად მნიშვნელოვანია დემოკრატიული სახელმწიფოს განვითარებისათვის.
393
იხ. სქოლიო №434. თბილისის საქალაქო სასამართლოს წერილი მიწოდებულ იქნა ა(ა)იპ − ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტისთვის 2011 წლის 05 ივლისს (წერილი 04 ივლისით თარიღდება. საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ვადების დაცვით არის გამოგზავნილი), სადაც სასამართლო საჯარო ინფორმაციის გაცემის შესახებ წარმოებულ სასამართლო საქმეებზე გამოტანილი გადაწყვეტილებებისა და განჩინებებს მხოლოდ იმ მიზეზით არ გასცემს, რომ ზემოაღნიშნულს პერონალურ მონაცემებად მიიჩნევს. ამასთან, ამ შემთხვევაში, ე.წ. „სამართლებრივ საფუძველად“ სასამართლო აპარატის მუშაობას განმარტავს და დასძენს, რომ სისტემატიზირებული და აღრიცხული კონკრეტული საქმეები, კონკრეტულ თემასთან დაკავშირებით არ არის და აღნიშნავს, რომ ამგვარი სამქეების სიმრავლის გამო ინფორმაციის გაცემა ვერ მოხერხდება.
61