2
SPECIJALNA VETERINARSKA PATOLOGIJA
ULAZNA VRATA Putovi ulaska patogena u probavni sustav su ograniËeni (okvir 1−1), s time da je najËešÊi, naravno, putem inge− stije. Pod odre]enim okolnostima patogeni mogu biti iskašljani iz pluÊa i progutani. Sistemske hematogene virusne (viremija) i bakterijske (bakteriemija) infekcije te toksini (septikemija i toksemija) mogu pronaÊi put putem krvi i priËvrstiti se na specifiËne receptore epi− telnih stanica probavnog sustava. Paraziti mogu migri− rati u sluznicu ili u lumen alimentarnog trakta tako]er iz razliËitih dijelova tijela.
OBRAMBENI MEHANIZMI Ovdje treba istaknuti da unatoË razliËitim tvarima koje svakodnevno ulaze u probavni sustav putem ingestije, životinje nisu konstantno bolesne. Ova rezistencija je posljedica Ëinjenice da je probavni sustav vrlo dobro zaštiÊen u odnosu na brojne potencijalno patogene inzulte (okvir 1−2). Zaštitni mehanizmi ukljuÊuju oralne sekrete kao što je slina, “normalnu” priro]enu floru i faunu, želuËani pH, ulazak makromolekula kao što su imunoglobulini u lumen putem otvaranja me]usta− niËnih spojeva, povraÊanje, ekstraintestinalne izluËe− vine jetre i gušteraËe, crijevne proteolitiËke enzime, Okvir 1−1
Ulazna vrata u probavni sustav ● ● ● ●
Ingestija Iskašljavanje iz pluÊa i gutanje Sistemske hematogene infekcije Migracija parazita
Okvir 1−2
Obrambeni mehanizmi probavnog sustava ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●
Slina Rezidentna flora i fauna ŽeluËani pH IzluÊivanje imunoglobulina PovraÊanje Ekstraintestinalni sekreti jetre i gušteraËe Crijevni proteolitiËki enzimi Fagociti i druge efektorske stanice u submukozi Visoki stupanj obnavljanja epitela PoveÊana peristaltika s posljediËnim proljevom Panethove stanice Adaptivni imunosni sustav
A02870_01probava.indd Sec1:2
fagocite i druge submukozne efektorske stanice koje ulaze u lumen, brzo obnavljanje epitelnih stanica, ubr− zanu peristaltika koja dovodi do proljeva, Panethove stanice i, na kraju, imunosni sustav. Panethove sta− nice stvaraju antimikrobne peptide i bjelanËevine, što ukljuËuje lizocim, sekretornu fosfolipazu A2 i a−defen− zine (kriptidine).
BOLESTI USNA ŠUPLJINA UVOD Pretraga i procjena stanja usne šupljine jedno je od mnogih podruËja kod kojih dolazi do stapanja patolo− gije i kliniËke medicine, što je posljedica Ëinjenice da i patolozi i kliniËari koriste iste kriterije za uoËavanje i opisivanje nenormalnosti. Isto vrijedi i za pretragu sluznice rektuma.
GRA}A I FUNKCIJA Normalna sluznica usne šupljine je glatka, sjajna i ružiËaste boje. U životinja koje imaju izrazito pigmen− tiranu usnu šupljinu (melanosis) procjena cirkulacij− skih funkcija, kao što su vrijeme ponovnog punjenja kapilara (capillary refill time − CRT) i boje kao indi− katora koncentracije eritrocita (hematokrit), može biti otežana. U ovom sluËaju može nam pomoÊi pretraga konjunktiva te rektalne i urogenitalne sluznice. U usnoj šupljini hrana se žvaËe, miješa sa slinom, koja sadrži enzime koji sudjeluju u probavi, te prolazi kroz orofarings u jednjak.
OBRAMBENI MEHANIZMI Obrambeni mehanizmi usne šupljine ukljuËuju osjetilna tjelešca pomoÊu kojih životinje odbacuju potencijalno toksiËnu hranu neugodna okusa i osjeta na jeziku, uro]enu bakterijsku floru koja zauzima potencijalna mjesta priËvršÊivanja patogena i slinu (okvir 1−3). Slina ispiranjem odstranjuje potencijalne patogene iz orofaringsa te tako]er Ëini zaštitni sloj na sluznici koji sadržava protumikrobni lizocim i imuno− globuline. Osim toga, s obzirom na to da se istrošeni neutrofilni granulociti uklanjaju putem probavnog sustava, ukljuËujuÊi i usnu šupljinu, što pridonosi obrani od infekcije, u sluËaju njihova nedostatka dolazi do razvoja stomatitisa.
RAZVOJNE ANOMALIJE U usnoj šupljini pojavljuju se brojne razvojne anomalije, od kojih neke uzrokuju uginuÊe ako se pravodobno kirurški ne saniraju. Samo kod nekih anomalija dokazano je nasljedno pojavljivanje, tako da je veÊina idiopatska. Svaka podrobna fizikalna pretraga
7/31/08 10:00:32 AM