Goiberri 232. zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

Mikel Urdangarin

232. zenbakia. 2017ko apirilaren 7a

Janire Agirre 3 Iritzia 4-5 Segurako Aste Santuko gazteen harrobia 6 Goierri Campusak 15 urte 10-11 Legazpiko Sustraiak, dantza herritarrentzat 12 Balkoietako erreginak 13 Aste Santurako proposamenak 14-15

Ernaiko eleduna

ÂŤGure nahiei erantzungo dien herri eredua eraiki behar duguÂť

8-9

GOI B ERRI

Mikel Urdangarin beasaindarra Ernai gazte antolakundeko bozeramailetako bat da. MIKEL ALBISU

02 GOIBERRI

PUBLIZITATEA

GOIBERRI 03

KATE MOTZEAn

Janire Agirre Mendi lasterkaria

«Atletismoak momentu polit asko eta jendea ezagutzeko aukera eman dizkit» Mikel Albisu Ataun Iazko denboraldian hasi zen mendi lasterketetan Janire Agirre (Ataun, 1996) eta Euskal Herriko Kopa irabazi zuen junior kategorian. Orain dela bi urtera arte atletismoan aritzen zen, abiadura lasterketetan. «Atletismoak momentu polit asko eta jendea ezagutzeko aukera eman dizkit» dio Agirrek.

Aldaketa kuadrillako lagun bat hil zenean etorri zen: «Bizitza bi egun zirela ikusteko balio izan zidan. Orduan, atletismoa utzi eta mendian hasi nintzen.

Lasaitzeko izugarri ondo etorri zitzaidan, barne aurkikuntza bat egiteko eta beteta sentitze-

ko. Orain ez dut atletismoan nuen presio hori. Baina giharrak aldatu beharrean nago eta fondo asko falta zait».

Edari bat.

Ze zaletasun dituzu?

Amets bat.

Mendia (korrika, oinez, eskiatuz...) eta furgonetan bidaiatzea. Baina, beti izango da atletismoa ere nire parte.

Egunerokotasuna bizitzea, maite ditudanak alboan izatea eta euskaldunok askeak izatea.

Pelikula bat.

Pura vida.

Liburu bat.

Nacidos para correr.

Musika talde bat.

Berri Txarrak.

Abesti bat.

Nere herriko neskatxa maite.

Janari bat.

Etxeko oilaskoa.

Mendiko ura.

Oporretarako leku bat.

Himalaia.

Zeri diozu beldurra?

Sufritzeari.

Zerk sortzen dizu irribarrea?

«Lasaitzeko, barne aurkikuntza bat egiteko eta beteta sentitzeko balio izan dit mendiak»

Maite nauen jendearen inguruan egoteak eta haiek zoriontsu ikusteak.

Goierriko txoko bat.

Agautz.

Herriko alkate bazina...

Aiari garrantzia gehiago emango nioke.

MIKEL ALBISU Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Olaberria, Urretxu, Zerain, Segura eta Zumarraga

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Iñaki Gurrutxaga Kudeatzailea: Josu Iñigo Koordinatzailea: Tere Madinabeitia

Diseinua eta banaketa:

GOI B ERRI

Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.eus

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

607 530 424 – jizagirre@hitza.eus 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Itxaro Mendizabal Amundarain Ttiklik! Elkargunea

Trenak adaude bizitzan behin bakarrik pasatzen diren trenak; hauek hartu edo ez erabakitzeak badu bere garrantzia. Hartuz gero, baliteke gauden lekutik beste leku hobeago batera eramatea, beste batzuk, berriz, buelta batzuk eman ondoren, hartu genuen leku berean utziko gaituzte; bidaiako nekearekin, baina leku berean. Azkenak, okerrekoak hauek, gustukoa ez den lekura eramango gaituzte, baina leku honetara iritsi aurretik seguru ikasi beharreko lezioren bat ikasita izango dugula.

Aukerak aprobetxatu behar direla pentsatzen dut, beti egongo baita hauetatik ikasteko zerbait. Eta gainera, ez dut uste aukerak ausazkoak direnik, gauzak zerbaitegatik/zerbaitetarako pasatzen dira, guri dagokigu bertatik ikasketa on bat ateratzea‌ edo ez.

Tren bat, aukera bat, pasatzen uztearen arrazoi handienetako bat beldurra izaten da eta beste bat, berriz, lotsa. Bi

B

horien artean gabiltzanean ondo hausnartu beharko dugu igotzen uzten ez digun emozioa zein den, eta benetan bere funtzioa betetzen ari ote den. Zer da ba tren horretara igoz gero gertatu daitekeen gauzarik okerrena?

Duela ia bi hilabete telebistako programa batean ateratzeko aukera suertatu zitzaidan. 20 urte luzez sufritu dugun gaixotasun bati buruz hitz egitea zen helburua. Dugun diot, nahiz eta gaixoa bakarra izan bere ondorioak inguru osoak pairatu dituelako.

Eta ez gaixotasunaz bakarrik, 20 urte luze hauetan pasatako une zail/korapilatsu/tristeak ere atera beharko nituen. Ez nuen bi aldiz pentsatu. Proposamena entzutearekin batera ÂŤprest nago!Âť bat atera zen nire barrenetik. Prest nago aurrera egiteko, prest nago orainbizitzen hasi naizela kontatzeko. Prest nago barruan ditudan mamuak askatu (irakurri otsailaren 17ko GoiBerri-ko 225. aleko Mamuak idatzia) eta beraiekin dantza luze batean hasteko.

Besteari entzun eta besteak entzun diezagula. Itxurak eta itxurakeriak hainbeste garrantzia duen gizarte honetan biluz-

Gogorra bezain polita izan da egin dudan bidaia berri hau.

Oroimenean gordeta neuzkan hainbat egoera berriro ekarri behar izan ditut. Familiarekin, lagunekin aspaldian pasatu ziren gauzez hitz egitea lortu dut, eta hitz egitea gutxi bazen, beraiek ere gaixotasuna nola sufritu zuten entzun dut. Ze aberasgarria izan den!

Inguruan dugun jendearekin gehiago hitz egin beharko genuke. Sentimenduak atera, nola sentitzen garen azaldu.

tu gaitezen. Sentitu dezagun, eta sentiarazi dezagun.

Askok egin dudana ausarta izan dela esan didate, nik ez dut uste ausarta naizenik, ez beste inor baina gehiago behintzat.

Aukera zoragarria eman didate eta aprobetxatu egin dut. Trenera igo naiz eta zauriak ixteko bidea hartu dut. Ateak berriro ireki ditut ondo itxita uzteko, eta ixtearekin batera berri asko ireki zaizkit. Hori gutxi bada, bidaia honetako trenean ni bezala igotzeko aukera izan duten beste pertsona batzuekin topo egin dut. Hauek ezagutzeak oraindik gehiago aberastu du esperientzia hau.

Tren horren barruan noa oraindik eta ez nago ziur amaieran zer topatuko dudan, etorriko dena ez dakit zer eta nolakoa izango den, baina une honetan pozik eta lasai sentitzen naiz. Ez baita garrantzitsua helmugan dagoena, bidaia bera baizik.

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

Ele Gaur Zumarragako Zelai Arizti aretoan aurkeztuko da Ele, Lauaxeta eta Lorcaren inguruan Gorka Hermosak eta Jon Maiak prestaturiko ikuskizuna. Bertan izango da salgai atzo Donostian aurkeztu zuten CDa.

Alproja maitea, gogoratzen al zara Kafe Antzokiaren gaiarekin ibili ginen garaiaz? Ojan, Ritxi eta hirurok jardun genuen batez ere eta inork sasoi hartan esaten (eta idazten) genituenak irakurri nahi baditu, badu nora jo: http://blogak.eus/kulturerrota.

Euskararen arnasgune fisiko izateko eta euskarazko kultura-eskaintza biziberritzeko espazio bezala sortu ziren Kafe Antzokiak, eta orduan ilusio handiz ekin genion proiektuari beste herritako ereduak Zumarraga eta Urretxura ekarri asmoz. Bilera eta bisita asko egin genituen, alderdi politikoen konpromiso batzuk lotu genituen eta kokapen zehatzak mahai gaineratu (Kalebarrenen, esaterako), baina azkenean ez zen atera. Zumarragan Zelai Arizti kultur etxearen proiektua martxan zegoen jada (bertan kokatzen ere saiatu ginen), herritarren bulkada ez zen apartekoa (edo ez ginen ilusionatzeko gai izan) eta bideragarritasunarekin zeuden zalantzekin (krisialdia sumatzen hasi zen) proiektua hozkailuan sartzea erabaki genuen.

Distantziatik begiratuta, asmoz eta jakitez jokatu genuen, baina

beste herrietako ereduak ekartzen ez genuen asmatu. Batzuetan tematzen gara proiektu handia sortzen eta pentsatzen, baina nago txikitik eta pertsonen igurtzitik sortzen direla askotan proiektu interesgarrienak. Gurean badira kimu berriak (Kalegorrian, Zarraparraz‌) eta (elkar)zaintzen asmatzen badugu (bertan ari garenok , martxan dauden Gaztelekua bezalako proiektuekin eta udalekin) gauza interesgarriak aterako dira. Ametsen fabrika martxan berriz.

Josu Aztiria

bat eta

Josu, auzokide despistatu maitea; Udaberriko egitarauari erreparatzea baino ez dago gure zumarraga-urretxuotan kultur nahiz gizarte ekimenen eltzea sutan dagoela jabetzeko. Su txikia izan liteke, baina herritarrek, kultur nahiz auzo kolektiboek piztutako su txikia.

Su txiki horrek asko berotzen du. Zeuk aipatuez gain (ez gaude kexatzeko musikaren esparruari dagokionean: Biba Gaztetxea eta Kkinzona!, Biba Zarraparraz!, Biba Mutamu!, Biba Kalegoarrian!...), gogora datorkit Bertso Eskolaren gidaritzapeko Martxoan Bertsoa ekimen eder popularra (15 urte!!), Irrintzi dantza taldearen 50. urtemugako egitarau oparoa eta azken urteetan landutako bide berri interesgarria (besteak beste, genero ikuspegitik egindako lanketa eta aurrerabidea), edota Eitzako Jai Batzordeak ikuspegi auzotarrez egiten duen lan andana... Badira gehiago ere jakina.

Mugimendua nabari da kultur zein gizarte esparruetan urretxuzumarragotan, eta bai poztekoa ere! Ez duzu arrazoi faltarik; sarri handirako ordagoek itsutzen gaituzte, eta ideiak teilatuetatik abiatzeko joera ere izaten dugu; baina ez dezagun geure bururik lar egur ametsak izatearren. Modu atomizatuan bada ere, bada mugimen-

bat

Gorka Erostarbe

dua. Baina, agian, hurrengo urratsak izan behar luke mugimendu horien arteko harreman sarea jostea, nork bere nortasuna eta autonomia galdu gabe ikuspegi orokor bat lantzea. Elkarri babesa emanez, errazagoa izan baitaiteke herriotako gizarte nahiz kultura jarduera kooperatibo, (auto)kritiko eta autoaskia garatzea. Adibidez: bi herriotako musika talde eta sortzaileak urte askoan aritu dira lokal esparru txukun eta duin bat eskatuz. Talde, kolektibo eta norbanako horiek aurrez elkartu izan bagina, ez al genuke indar gehiago azalduko, eta emaitza lehenago erdietsiko, oraintsu artean entzungor samar jokatu duten bi udalen aurrean? Merezi duelakoan nago...

06 GOIBERRI

GAZTEAK

Andoni Telleria, Markel Fernandezekin eta Egoitz Berasategirekin. ASIER ZALDUA

Segurako Aste Santuko prozesioetako harrobia Asier Zaldua Segura Segurako Aste Santuko prozesioetan adin guztietako 300 lagun baino gehiagok parte hartzen dute. Gazteenek 3 urte dituzte eta zaharrenek 70etik gora. Gazteei dagokienez, 3-4 urteko hamar ateratzen dira, 78 urteko 60 eta 17-18 urteko 24.

Arduradunek harrobia ondo zaintzen dute, ederki baitakite egungo gazteek halako ekime-

Babeslea

netan parte hartzea zein zaila den.

Prozesioan parte hartzen dutenen gazteen artean, korneta eta danborra jotzen duten erromatar batzuk daude: Andoni Telleria, Xabat Maiotz, Imanol Intsausti, Mikel Imaz, Markel Fernandez eta Egoitz Berasategi.

Taldeko gazteena Telleria da. 17 urte ditu eta ia bizitza

osoa darama prozesioan parte hartzen. «Umetan San Migel izan nintzen eta aingeru bezala ere atera nintzen. Nire anaia Joanesek ere San Migelen rola bete zuen».

Geroz eta zailagoa da, ordea, San Migelen rola beteko duen haurra topatzea. «Lehen haur guztiek nahi zuten San Migel izan, baina orain lotsatu egiten dira», dio Pako Mujika erromatarren arduradunak.

Nerabezarora pasa diren gaztetxoek prozesioan parte hartzen jarraitzea ere ez da erraza. Telleriak gustura parte hartzen du, ordea. «Segurako Aste Santuko prozesioek tradizio luzea dute eta herritarrok parte hartzea ohitura zaharra

da. Kale egingo banu, arraro sentituko nintzateke. Tradizio kontua da. Familiako ia guztiok parte hartu dugu prozesioan eta aita parrokiako abesbatzako zuzendaria da, gainera».

Korneta Luzaroan jarraitzeko asmoa du.

«Korneta jotzea ez da erraza.

Indar handia egin behar da.

Baina musika ikasketak ditugunok errazago ikasten dugu. Ni txistularia ere banaiz. Prozesioan oso gustura parte hartzen dut. Hori bai, apur bat urduri jartzea saihestezina da: kaleak ikuslez eta argazkilariz beteta egoten dira. Elizan jotzea erraza da, baina jende horren guztiaren aurrean jotzea...».

GOIBERRI 07

GARAI BATEAN

Soldadu Joakin Izagirre eta Gotzon Etxeberria, kapitain Benantxio Ormazabal eta danbor jotzaile Luis Lezeta eta Martin Berasategi, 1967an. ‘LAN ISILA’

Urtetan prozesio segurua Goierrin biziraun duen Aste Santuko prozesio bakarra da Segurakoa. Lehen orokorra zena, bereizgarri eta arranditsu bihurtu da. Aspalditik du ospea.

Aimar Maiz Segura Aste Santuko Segurako prozesioen argazki zaharrena 1892koa da, jakinak direnen artean. Askoz lehenagokoa da ohitura. Agirietan, lehenengo aipamena 1719ko prozesioari egiten zaio.

Irudiak ere aspaldikoak dira.

Ohoretsuena San Joanena da.

1750ean Madrilen egina da. 80 kilo da, eta lau eramaile ditu.

Baratzeko Otoitzak 116 kilo ditu, lau eramaile eta bi ordezko.

Etsaien pausoak 215 kilo hartzen ditu; sei eramaile eta hiru

ordezko. Pilatosen pausoak 240 kilo, sei eramaile eta hiru ordezko ditu.

Soldadu erromatarren jantziak 1897an egin zituzten, Parisen. Segurako mutil handienen neurriak hartu zituzten: sei soldadu, bi korneta jotzaile eta ka-

pitaina. 13 kiloko pisua dute. Lehengoen ordez berriak sartutakoan, iskanbilak eta haserreak izan ziren Seguran.

Segurako bizilagunen laurdenak parte hartzen du, urtero, Ostegun eta Ostiral Santu eguneko prozesioetan: 320 lagun.

08 GOIBERRI

ELKARRIZKETA

MIKEL ALBISU

Mikel Urdangarin Ernai gazte antolakundeko bozeramailea

ÂŤEra duinean eta eskubide ororen jabe lan, ikasi eta bizi nahi duguÂť Loinaz Agirre Beasain Mikel Urdangarin (Beasain, 1994) Ernai gazte antolakundeko bozeramaileetako bat da.

Gazteen egoeraz, arazoez eta erronkez hausnarketa egin du beasaindarrak.

Inurritegia eztabaida bukatu berria du Ernaik. Zein izan da eztabaidaren eduki nagusia?

Urtarriletik apirilera garatu da eztabaida eta besteak beste, honako eztabaidagai nagusiak

izan ditugu: gazteon arazo eta suminduratik abiatuta, nola piztu ditzakegu borroka ezberdinak? Nola gauzatu ditzakegu gazteon arazoei soluziobidea emango dioten proiektu alternatiboak? Nola hauspotu dezakegu gazte eremutik estatu propioaren aldeko bidea? Azkenik, eremu horietan ahalik eta ekarpenik txukunena egin ahal izateko, nola antolatuko gara Ernaiko kideok? Galdera

horiei ahalik eta erarik eraginkorrenean erantzuten ahalegindu gara herriz herri egin ditugun batzarretan. Erronka argia da: gaurdanik gure nahi eta beharrei erantzungo dien estatu eta herri eredua eraikitzea.

Zein dira gaur egungo gazteen nahiak, ametsak eta erronkak?

Era duinean eta eskubide ororen jabe lan, ikasi eta bizitzea. ÂŤIkasi eta enplegu nahiz bizi duin batÂť izango genuela hitze-

man baziguten ere, iruzur egin digute. Ondorioz, agindutakoaren kontrara, aldi baterako zabor kontratuak, langabezia edota atzerrira alde egin beharra da ordainetan eskaintzen diguten bakarra. Horrez gain, etxebizitza edota hezkuntza bezalako eskubideak negozio bide bilakatu dituzte, denoi dagozkigun eskubideak geroz eta gutxiagoren pribilegio bihurtuz.

Hori gutxi ez nonbait, gure es-

GOIBERRI 09

ElkArrIZkEtA

kubideak defendatzeko eskubidea ere ukatu nahi digute.

Hori da gazteoi eskaintzen zaigun «paradisua». Bizi baino iraun beharra. Horren aurrean, guk iraun baino bizi egin nahi dugu, ez besterik.

Gaur egungo gazteek politikaz eta gai sozialez interesik ez dutela esaten dute askok.

Askotan aipatzen da gazteok ez diogula gai politiko eta sozialei jaramonik egiten. Gure ustez, ordea, politikarekiko kezka eta bereziki, haserrea, inoiz baino presenteago dago gazteongan. Horren adierazle, martxoko ikasle greban 17.000 ikaslek hartu zuten parte. Ez zaigu arrazoirik falta. Izan ere, gazteoi prekarietatea, zabor kontratuak, enplegurik ezean ikasketak luzatzen aritu beharra, debalde egin beharreko lan praktikak, LOMCE, Heziberri edota EU2015 (“3+2) bezalako hezkuntza erreformak, etxebizitza eskubidea utopia bilakatu izana, ikasketak eta lana uztartu beharra edota kaleratzeak baino ez zaizkigu eskaintzen.

Azken batean, sekulako sakrifizioak egin beharra gutxiengo pribilegiatu bat inoiz baino gehiago aberasten ari den bitartean. Iruzur honen aurrean, logikoa da sumindu eta haserretzea.

Zeintzuk dira, zuen ustez, gazteen egoera horren arrazoiak?

Batzuek diotenaren kontra, gazteon eta herritarron egoera kaskartu izana ez da fenomeno meteorologiko baten ordaina, ez eta arazo tekniko bat ere.

Hau krisi deitutako iruzurraren aitzakian elite baten mesedetan (eta ondorioz, herritarron kaltetan) ezarritako politika jakin batzuen ondorioa da. Elite horrek agindu eta estatu espainolak bertako zenbait agintariren konplizitatez inposatutako politika horiek ugari izan dira: lan erreformak, murrizketak, AHTa bezalako proiektu faraonikoetan sekulako milioi jasak xahutu izana, hezkuntza eta osasungintzaren pribatizazio

progresiboa… Horren ondorioa argia da: gutxiengo bat geroz eta aberatsagoa, herritarrok geroz eta pobreagoak. Gaztea, emakumea edota atzerritarra izanez gero, zer esanik ez. Bide horretan sakontzeko asmoa dute gainera, estatu espainola 8.000 milioiko murrizketak eta lan nahiz pentsio erreforma berriak egitekoa baita. Agerikoa denez, partidari buelta eman ezean ez da «brote berderik» izango.

Euskal oasiaz hitz egiten da.

Oasia, ordea, norentzat? Agintean daudenen laguntxoentzat. Repsoleko administrazio kontseiluko kide gisa iaz 3 milioi euro irabazi zituen Josu Jon Imazentzat, adibidez. Edo zergarik ordaintzen ez duten iruzurgileentzat. Edo krisi deitutako iruzurraz geroztik %8a aberastu den elite ekonomiko eta enpresarialarentzat.

Fase politiko honetan zein da Ernairen funtzioa eta helburua?

Agerikoa da estatu antidemokratiko, ustel eta desastre hauekiko dependienteak izatearen kostea zein den: formakuntza europarra, estatu espainol mailako bizi baldintza prekarioak. Datu pare bat gehitzearren, hego Euskal Herriko gazteon langabezia tasa (%41a) Europako bataz bestekoaren bikoitza da. Urtero 6.000tik gora dira atzerrira alde egiten duten gazteak.

Nahikoa da! Ezin dugu segundo bat gehiagoz gure oraina eta etorkizuna Rajoy eta gainontzeko arduragabeen esku utzi.

Eta horren aurrean zer?

Horren aurrean, egin beharrekoa argia da: estatu hauekiko dependienteak izateari utzi eta herritarron nahiz gazteon zerbitzura arituko den estatu propio bat eraiki. Hori da gure interesak babestu eta era duinean lan, ikasi eta bizitzeko zentzuzko aukera bakarra. Ez du dena bere kabuz konponduko, baina herri libre, justu, demokratiko eta parekide baten bidean

urratsak egiteko ezinbesteko tresna izango da. Ez da perfektua izango, baina egungo estatuak baino justuagoa, demokratikoagoa eta parekideagoa izango da. Ez da zaila.

Nola egiten da hori?

Estatu propio nahiz duina eraikitzeko estatu bezala pentsatu eta jardun behar dugu gaurdanik. Zentzu horretan, euskal herritarron nahi, behar eta interesak erdigunean jarriz gaurdanik era burujabean jarduteko garaia da, Madrilgo Mordaza, LOMCE, lan erreforma eta bestelako inposaketei aurre eginez, herritarron zerbitzura hemen erabakiz eta erabakiak errespetaraziz. Bide hori egin ahal izateko, alderdietatik haragoko tsunami herritar bat josi eta aktibatzea da gakoa. Behetik gora, anbizioz, geroz eta herritar gehiago konbentzituz.

Goierritik bertatik has gaitezke.

Iaz, esaterako, 15.109 goierritarrok esan genion baietz euskal

estatu burujabeari. 15.109 goierritarrok eta bidean bertan konbentzituko ditugunak bide horri ekingo bagenio? Hori da erronka. Kataluniarrak eta eskoziarrak frogatzen ari diren bezala, aukera erreala da. Baldintzak aprobetxatzen baditugu, urte gutxiren buruan lortuko dugu.

Hala egingo badugu, gazteok protagonista eta motorra izan beharko gara ezinbestean. Aurreko zikloa ixten ari den honetan, gazteoi dagokigu herri honen orainaldiko nahiz etorkizuneko historia marraztu eta eraikitzea.

Aste Santuan Gazte Akelarrea egingo duzue Zornotzatik Igorrera. Martxa eta topagunea uztartuko dituzue. Zer izango da?

Eztabaidatu, ikasi, sugarren bueltan dantzatu, gazte ezberdinak ezagutu, parranda egin eta gazteon aldarrikapenak lau haizetara zabaltzeko aukera paregabea izango da. Bonoak salgai daude Goierriko ohiko lekuetan eta eskualdetik autobusa ere antolatuko da. Aste Santurako plan bikaina da..

Filosofia ikasketak egindakoa zara. Zein filosofo dituzu erreferentzia?

«Politikarekiko kezka eta bereziki, haserrea, inoiz baino presenteago dago gazteongan» «Estatu propio nahiz duina eraikitzeko estatu bezala pentsatu eta jardun behar dugu» «Euskal Herriko gazteon langabezia tasa Europako bataz bestekoaren bikoitza da»

Autore bat baino gehiago aipatuko nituzke. Urrutira joan gabe, azken urteotan eztabaida oso emankorrak ari dira garatzen Euskal Herrian eta hainbat euskal pentsalari oso ekarpen interesgarriak egiten ari dira: Mario Zubiaga, Jule Goikoetxea, Unai Apaolaza, Andoni Olariaga... Goierrin bertan ere ugari ditugu, zorionez. Idurre Eskisabel eta Lorea Agirre, adibidez. Zentzu horretan, azken hamarkadatan Joxe Azurmendi zegamarrak egindako eta egiten ari den lan oparoa azpimarratu nahiko nuke. Euskaratik eta euskaraz, gure oinarrizko hainbat korapilo ikuspegi aske eta askatzaile batetik landu ditu. Erantzun borobilak emanez baino galdera egokiak planteatuz eta pentsaraziz.

Bada garaia herri gisa dagokion aitortza egin diezaiogun.

10 GOIBERRI

ASTEKO GAIA

Ingeniari harrobia 15 urtez Mondragon Unibertsitatearen Goierri Campusak 15 urte bete ditu. 900 ikasle inguru igaro dira urte horietan.

Ariane Vierbücher Ordizia Ordiziako Mondragon Unibertsitatearen Goierri Campusak 15 urte bete ditu aurten. Urte hauetan guztietan, 900 ikasletik gora igaro dira Ordizian kokatuta dagoen campusetik eta Goierrin industria hain oparoa izanik, tokiko 65 enpresetan baino gehiagotan egin dituzte beren karrera amaierako proiektuak, Goierri campusetik pasatako ikasleek. Goierri Berrikuntza Gunean kokatzen da Mondragon Goi Eskola Politeknikoaren Goierri campusa. Bertan, gaur-gaurkoz, Mekanikako Ingeniaritza Gradua eskaintzan da, bere osotasunean.

Jose Ignacio Vicente Goierri Campuseko Koordinatzailea da eta hark esandakoaren arabera, «15 urte hauetan, teknologiak, produktuak diseinatzeko beste modu bat ahalbidetu du» eta Goierri Campusaren helburua «etorkizuneko fabriketan ondo moldatuko diren ingeniariak formatzea denez, ahalik eta teknika berritzaileenekin lan egiten saiatzen» dira.

Fabrikazio aurreratuan giltzarri den fabrikazio aditiboari loturiko teknologiaren integrazioan

murgilduta dago une honetan, Mondragon Unibertsitatearen Goierri Campusa.

Lanbidek egindako egindako inkesten arabera, Mondragon Unibertsitateko ingeniari mekanikoen arteko langabezia tasa, %6,4koa da. Azken bi urteotan, Goierri Campusean gradua bukatu duten 50 ikasletatik bakarrak jarraitzen du lan bila. Emaitza horien arrazoietako bat «inguruko enpresekin mantentzen den elkarlanean oinarrituta» dagoela nabarmendu du Vicentek.

an unibertsitatea jartzeko proposamena egin zitzaion».Baina, «une hartan Mondragon Unibertsitatearen estrategiarekin ez zetorren bat ideia hura, hau da, beste eskualde batean unibertsitatea jartzea, alegia», argitu du Vicentek.

Denbora gutxira, ordea, «Mondragon Unibertsitateak, estrategiaz aldatu eta aurkeztutako aukera hortan sakontzen hasi» zirela adierazi du Campuseko Koordinatzaileak.

2001.urtean, bihurtu zen errealitate Goierri Campusa.

Lehen urratsak 2.000. urteko abenduaren 12an sinatu zuten lankidetza hitzarmena, Goierri Goi Maila Eskolak, Mondragon Unibertsitateak eta Mondragon Eskola Politeknikoak. «Eskualdean dugun ehun industriala kontutan izanda, ingeniaritza ikasketak bertan egin ahal izatea, aukera bikaina zelako sortu zen, Goierrin unibertsitatea egiteko ideia» argitu du Campuseko Koordinatzaileak.

«Lehenengo saiakera bat egin zen, eta Mondragon Unibertsitateari, Goierri eskualde-

«Garaietara moldatzen jakin dugu eta horrelaxe egingo dugu etorkizunean ere» Jose Ignacio Vicente Koordinatzailea

Sinatutako hItzarmenari esker, Goierrik unibertsitatea izango zuen eta bide berri bat irekiko zitzaien ingeniaritza mekanikoa egin nahi zuten ikasleei. 2001-2002 ikasturtea izan zen lehena eta 82 ikaslerekin hasi ziren. Ingeniaritza Tekniko Mekanikoaren barruan, hiru espezialitate desberdin zeuden eta horietako bat izango zen, Goierri Campusean emango zena; Lotura sistemak titulazioa, hain zuen. Arrasaten emango ziren beste bi espezialitateak.

Horrez gain, beste ingeniaritza titulazioetako lehen maila ere egin ahal izango zen Ordizian dagoen Campusean: Industria diseinuko eta produktu garapenerako ingeniaritza eta Industria antolakuntzako ingeniaritza.

Unibertsitatearen ibilbidean, «2008an indarrean sartu zen Bolonia planak suposatutako norabide aldaketa» nabarmendu du. Plan berriaren ondorioz, «Ingeniaritza Teknikoa desagertu egin zen, eta Ingeniaritza Mekanikoan gradua jarri zen martxan». Goierri Campusarentzat, «gradua ezartzea,

GOIBERRI 11

ASTEKO GAIA

oso ona izan» zela aitortu du VIcentek.

Euskal Herri mailan, «gu izan ginen lehenak, gradua ezartzen» adierazi du koordinatzaileak eta erabaki «oso positiboa» izan zela uste du. «Besteak baino pauso bat aurretik joan» zirelako eta horrek «mesede egin» ziela dio.

Mondragon Unibertsitateak estrategia berri bat definitu zuen Bolonia plana indarrean sartzerakoan; «titulazio bakoitzak, bere ikasketa plana definituko zuen handik aurrera», Horrek, «Ordizian ematen zen

Ezkerrean, MUren Goierriko Campusaren ikuspegia.

Eskubian, 2001ean Goierriko Campusa inauguratu zeneko irudia. GOIBERRI

Ingeniaritza titulazio desberdinetara salto egiteko lehenengo kurtsoa galtzen joatea ekarri zuen», gogoratu du.

Gaur-gaurkoz, Ingeniaritza Mekanikoko Gradoa da Goierri Campusak duen eskaintza. Titulazio «sendoa» dela uste du Vicentek, «eskaera maila ona du eta ondo funtzionatzen ari den titulazioa» dela gehitzen du. Joan den ikasturtean 46

ikasle berrik hasi zuten lehenengo maila. Aurtengo daturik ez dago oraindik, dena den «arrematrikulak oso ondo» doazela argitu du.

Oraina eta etorkizuna Goierri Campusarentzat «formakuntzatik, ikerkuntzara jauzia oso garrantzitsua»izan dela nabarmendu du. Horrez gain, ikasleak erakartzen dituen beste arrazoietako bat, «internalizazioara bideratzen diren ahaleginak eta baliabideak dira». 2011tik, MUk Goierri Campusean ikerketa proiek-

tuak garatzen ditu Ampo, Irizar Forge, Indar edo GH enpresentzat, besteak beste.

Campuseko koordinatzailearen hitzetan, «15 urte hauetan momentu desberdinetako egoerara moldatzen joan gara eta etorkizunean ere horixe da erronka». Gaur-gaurkoz, «hezkuntza arautuko eskaintza zabaldu nahi» dute, «master bat eskaintzeko aukera aztertzen ari» dira eta horrez gain, ikerkuntza eta berrikuntza arloetan ere sakondu nahi dute, inguruko enpresekin duten harremana sendotzeko.

Pintx eroak Pintxoo hot hotzz etetaa bberoak Arrazioak Plat er konbinatuak Plater Legazpi kalea, 3

ORDIZIA

T 943 16 03 04

12 GOIBERRI

MOTZEAN

Sustraiak dantza taldekoak eta Inauterietako entseguetara joandako herritarrak Gipuzkoako Konpartsa dantzan. TERE MADINABEITIA

Dantza herritarrentzat Dantza taldeetan ez dauden herritarrek dantza egiteko aukera asko ez dutela, eta Legazpiko Sustraiak dantza taldekoak 1990an hasi ziren legazpiarrei dantzak erakusten. Santikutz jaietako dantzen ikastaroa amaitzear da.

Miriam Luki Legazpi Legazpiko Sustraiak dantza taldeko kideak amaitzen ari dira aurtengo kapela eta larrain dantza erakusteko ikastaroa. Bi dantza hauek maiatzeko Santikutz jaietan dantzatuko dituzte taldeko kideek eta nahi duten legazpiar guztiek.

Sustraiak 1990ean hasi zen ikastaroak egiten eta ordutik ez dute etenik egin. Areago, inauterietako konpartsak erakusten dituzte azaroan hasita eta, behin inauteriak pasata, jaieta-

Ikastaroak egiten hasi ziren aspaldian legazpiarrak jaietan dantza egitera animatzeko Gaur-gaurkoz emakumezko gehiago joaten da Sustraiak taldearen ikastaroetara

koak eta San Joan dantzak errenkadan datozenez, entseguetan aritzen dira buru-belarri.

Sustraiak taldeko Jon Dorronsorok dioenez, «sumatu genuen dantza egitea dantza taldeen ekintza pribatu bilakatzen ari zela, eta legazpiarrei eurek ere dantzatu dezaketela erakutsi nahi genien». Taldeak dantzak berreskuratzen lan itzela egin du, baita herritarrak dantzara animatzen ere.

Ikastaroetan nahikotxo jen-

dek parte hartzen du, garai batean emakumezko beste gizonezko aritzen zen, «orain, taldean bezalaxe, emakumezkoak gehiago dira», dio Dorronsorok.

Ikastaroetan parte hartzeko ez dago adin mugarik; inauterietako konpartsan helduek zein haurrek parte hartzen dute eta jaietako dantzen ikastaroan gehiago dira helduak.

Ikastaro honetan ikasitakoa maiatzaren 3an eta 6an Legazpiko plazara eramango dute.

GOIBERRI 13

GURE LURRA

Balkoietako erreginak Udaberria heltzearekin balkoietako erreginak bihurtzen dira geranioak.

Sukaldaritzarako landareak eta usaindunak ere lekua egiten ari dira.

Josune Zarandona Neguan zuhaitzak bezala, udaberria loreak landatzeko sasoia izaten da. Itsasoko Alegi auzoko Altzibar Lorazaintzako arduradun Pilar Maritxalarren esanetan, «garairik onena» Aste Santuaren ingurukoa izaten da, apirila eta maiatza bitartean.

Goierriko etxeetan geranioak dira oraindik orain «balkoietako erreginak».

Maritxalarrek dioenez, «bertako girora ondo egokitzen dira, beroa ondo jasaten dute eta neguan izotz handiegirik egiten ez badu ez dira hiltzen. Apiriletik azarora ematen dute lorea, kolorea ematen diete balkoiei eta tamaina polita hartzen dute». Oso praktikoa delako askoren gustukoa izaten da geranioa. Geranio arrunta, geranio huntza eta gitanilla geranioa dira jartzen diren ohiko loreak.

Etxeko balkoietan landatzen diren loreen artean ohikoak dira baita surfiniak ere. Maritxalarreren arabera, «petunia hibrido bat da eta badira urte batzuk gogor sartu zela». Gera-

nioekin alderatuta, surfiniek ur gehiago behar izaten dute. Gainerakoan, «begoniak, alegriak, petuniak eta tageteak ere udaberri garaiko loreak dira».

Sukalderako landareak Azken urteetan indarrez sartu dira Maritxalarren iritziz sukaldaritzarako landareak eta usaindunak. Batez ere gazte jendearen artean joera handia dago balkoietan tomateak, perrexila edo oregano landareak jartzeko. «Modan daude baita

Geranioak ondo egokitzen dira bertako girora eta azarora bitartean ematen dute lorea Baserrietan edo landatzeko lur eremu zabalagoetan zuhaixkak landatzen dira

Geranioak Itsasoko Alegi auzoan dagoen Altzibar Lorazaintzan, salmentarako prest. JOSUNE ZARANDONA

ere izpilikua, erromeroa eta horrelakoak».

Baserrietan edo landatzeko eremu zabalagoa duten lekuetan zuhaixkak landatzea da ohikoena. «Zuhaixken loraldia motzagoa da, baina urtero ematen dute, eta behin landatuta denbora luzean irauten dute».

Maritxalarren iritziz, loreak

mantentzea ez da horren zaila.

Egokiena, «erosterako orduan dendan bertan behar dituen zaintzez galdetzea da». Loreak landatzeko lur egokiena substratua da, eta komeni da baita ere tarteka ongarria botatzea.

Ongarrien artean mota askotakoak daude; «organikoak, ximaurra edo humus-a eta mineralak, pikortsuak edo likidoak».

14 GOIBERRI

ASTE SANTURAKO PROPOSAMENAK

Prozesioak Familia planak aukeran bi egunetan Goierri garaiko eskaintzan Seguran

ARKAITZ APALATEGI

Aste Santuko ekitaldiak erramu bedeinkatzearekin hasiko dituzte igandean Seguran, baina bisitarien arreta Ostegun eta Ostiral Santuko prozesioek erakartzen dute. 18:15ean hasiko dira biak. Ostiral Santuan Gurutze Bidea (08:00) eta Jaunaren Nekaldiaren Ospakizuna (16:30) ere izango dira.

Informazioa: 943 80 15 05.

Urola Garaia mankomunitateak hirugarren urtez eskainiko ditu Familia Planak Aste Santuari eta Pazko Asteari begira. Apirilaren 13tik 23ra bitartean, egunero-egunero tailer ezberdinak jarri dituzte aukeran. Urretxun, Aikur erle museoan erleen mundua ezagutzeko aukera izango da, eta Santa Barbarako aterpetxean, erroskila eta txotxongilo tailerrak programatu dituzte. Legazpin, Artzaintxo, Burdintxo eta Aitona-amonen eskola ezagutzeko aukera izango da Lenbur Fundazioaren eskutik. Artzaintxo plana, esaterako, Telleriarteko Erraizabal baserri-museoan egiten da, eta bisitariek biberoiarekin arkumeei esnea emateko aukera izango dute.

Museoak bisitatzeko aukera ere izango da opor egunetan.

Informazioa: www.urolagaraia.com.

Erromeria eta desafioa Zaldibiako Saturdi auzoan

TERE MADINABEITIA

GOIBERRI

Pazko bigarren egunez festa eguna da Zaldibiako Saturdi auzoan.

Baselizan egin ohi den mezaren ondoren, Iztueta dantza taldekoen saioa, auzoko zaharrenari eta auzoan jaiotako azken haurrari opari-ematea, eta segidan haur-jolasak eta toka txapelketa izango dira. Ane Labaka eta IĂąaki Murua bertsolariek, eta Izer eta Alabier trikitilariek girotuko dute festa bazkal aurretik zein ondoren.

Auzoko gazteen arteko desafioa da aurtengo berritasuna (17:30).

Astelehena, hilak 17, egun osoan, Zaldibiako Saturdi auzoan.

GOIBERRI 15

ASIER ZALDUA

ASTE SANTURAKO PROPOSAMENAK

Erromeri giroa nagusituko da Pazko bigarrenez Antioko zelaian. Jolasak eta txokolatada (16:30) izango dira lehenik. Udal agintariek Andre Mariari ermitan egin ohi dioten bisitaren ondoren (18:00), aizkolarien erakustaldia izango da: Jabier eta Julen Aranberri aitasemeek Xabier Zalduaren eta Joxe Ugartebururen aurka neurtuko dituzte indarrak. Bukatzeko erromeria, txistulari eta trikitilariekin.

Astelehena, hilak 17, 16:30ean hasita, Antioko zelaian.

M. ARANBURU

Pazko bigarrena Antion

MAIALEN IGARTUA

Artzain Eguna Ordizian hilaren 19an, artaldeek kalea hartzen dute eguna

Gozogintza Igartubeitin Apirilaren 13tik 17ra bisita gidatuak eskainiko ditu Igartubeiti baserri-museoak ongi etorri mokadutxo eta guzti. Hilaren 15ean, berriz, Tentagarri gozoak. Artisau gailetak tailer didaktikoan parte hartu ahal izango dute 4 eta 12 urte bitarteko haurrak dituzten familiek.

Larunbata, hilak 15, 16:30-18:30, Igartubeitin. 4,5 euro.

Pazko Asteko asteazkenez ospatuko da aurten ere Artzain Eguna Ordizian. Azoka horixe izaten da Idiazabal Gazta denboraldiari hasiera ematen diona, eta ohi bezala, gaztaren zabalkundean lan egin duen pertsona batek izaten du gazta ebakitzeko ohorea. Luis Irizar sukaldariak izango du aurten ardura hori, Euskal Sukaldaritza Berriaren ordezkarien izenean. Aldez aurretik, Niko Osinalde Goiturreko zuzendaria omenduko dute. Eta Idiazabal Jatorri Izendapenak 2016ko erregulartasun sariak ere banatuko ditu. Garagartza plaza izango da aparteko azokaren topaleku nagusia: Ahari eta ardien erakusketa-lehiaketa, gazta eta mamia egiten eta ile-mozten erakustaldiak... Jakes etxean, berriz, artzainen omenez egindako figura aurkeztuko dute (10:30), eta 11:00etan, 2.000 ardi buruk Ordiziako kasko historikoa zeharkatuko dute.

Asteazkena, hilak 19, 09:00etan hasita, kasko historikoan.