Focus December-January by Georgia Today Group

ზამთრის კულტურული და ტურისტული გზამკვლევი winter Culture & Tourist Guide

#78

www.focustv.ge

ბანალური ჭეშმარიტებაა, რომ ქალაქი ცოცხალი ორგანიზმია. იზრდება, ვითარდება, სუნთქავს, მას ზრუნვა და გაფრთხილება სჭირდება. 13 ივნისის სტიქიისთვის ჩვენი ქალაქი მოუმზადებელი აღმოჩნდა. უნდა ვაღიაროთ, რომ მისი დაცვა ვერ შევძელით. ამ ტრაგედიის ფონზე, ერთადერთი, რაც თვალსა და გულს უხაროდა, მოხალისეთა ერთსულოვნება იყო. ვერეს ხეობასა და მზიურის პარკში, წაქცეულ, დიდ მორებს ჩაჭიდებული გოგობიჭები ტალახიან მიწას ტკეპნიდნენ, ნიჩბებითა და ურიკებით შეიარაღებულები მძიმე სამუშაოს არ ერიდებოდნენ, დაგვიანებით მოსულები კი დამეწყრილ ტერიტორიაზე შესვლას იხვეწებოდნენ...

A banal truth is that a city is a living organism. It grows, develops and breathes, it needs care and protection. Our city turned out to be unprepared for the natural disaster on June 13th. We should confess that we were incapable of guarding it. In light of this tragedy, the only thing that lightened our heart and eye was the unity of volunteers. Young boys and girls holding big logs and trampling the muddy ground in the Vere Valley and Mziuri Park, equipped with shovels and trolleys – not shying away from difficult work, and those arriving late asking to be admitted to the territory to contribute.

არასოდეს დამავიწყდება გოგა ჩანადირის ძალიან კარგი ფოტოები სტიქიის ზონიდან – გაჩერებული საათი, რომელიც სტიქიის ზუსტ დროს აჩვენებდა, წყლითა და შლამით სავსე სახლები, სველი საბნები და ლეიბები, მიწაზე გასაშრობად გაშლილი წიგნები და შავ-თეთრი ფოტოები, ტალახში ნაპოვნი სათამაშოები, საოჯახო ნივთები და ფერადი ღილები...

I will never forget those wondeful photos taken by Goga Chanadiri in the disaster zone – the stopped clock, showing the exact time of the disaster, houses full of water and mud, wet blankets and mattrasses, books, and the black and white photos layed on the ground to dry, toys, household objects and colorful buttons found in the mud...

ამიტომ, და არა მხოლოდ ამიტომ – 2015 წლის ბოლო „ფოკუსი“„ახალ მზიურს“ ეძღვნება!

It has been more than six months since June 13th and we cannot claim to have surprised anyone with the pace of reconstruction. However, it is promising that the New Mziuri project will become a reality and that one of the most active supporters of it is TBC Bank. The idea of renewing the park was met by enthusiasts on social networks who started gathering Christmas gifts for the Mziuri Cafe. I was really touched TO READ all the comments on the New Mziuri Facebook page ... Because of this and not only– the last Focus of 2015 is dedicated to the New Mziuri!

მაკა ბიბილაშვილი, მთავარი რედაქტორი

Maka Bibilashvili, Editor in Chief

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

რედაქტორის სვეტი / editorial

13 ივნისიდან ექვს თვეზე მეტია გასული და ვერ ვიტყვით, რომ აღმშენებლობის ტემპით ვინმე გავაკვირვეთ. ამ ფონზე, სასიხარულოა, რომ „ახალი მზიურის“ პროექტი რეალურად იწყებს განხორციელებას და ამ საქმის ერთ-ერთი აქტიური მხარდამჭერი თიბისი ბანკია. პარკის განახლების იდეას ენთუზიასტები ფეისბუქშიც გამოუჩნდნენ და „მზიურის“ კაფესთვის საახალწლო საჩუქრების გროვება დაიწყეს. „ახალი მზიურის“ ფეისბუქგვერდისა და კომენტარების თვალიერებისას გული ამიჩუყდა...

ოპერისა და ბალეტის თეატრი ფარდის აწევის მოლოდინში The Opera and BalleT TheaTre WaiTing fOr iTs CurTain TO lifT

ოპერისა და ბალეტის თეატრი ფარდის აწევის მოლოდინში ლელა ოჩიაური LeLa Ochiauri

თეატრი / მიმოხილვა

საზოგადოება, როგორც მოვლენების ეპიცენტრში მყოფი (ორივე დასი), ასევე გარედან, ოღონდ ნამდვილი მაყურებელი (თუ მსმენელი) უკვე რა ხანია ელოდება საქართველოს ზაქარია ფალიაშვილის სახელობის ოპერისა და ბალეტის სახელმწიფო თეატრის გახსნას 5 წელიწადზე მეტხნიანი რემონტის შემდეგ. პირველი ჩანაფიქრით, შენობის რეკონსტრუქცია 2014 წლის მარტში უნდა დასრულებულიყო და 2014-2015 წლის სეზონის გახსნა სექტემბერში, „აბესალომ და ეთერით“ (რომელიც 1919 წელს დაიდგა და მას შემდეგ ქართულის ოპერის სცენიდან არ ჩამოსულა) უნდა აღენიშნათ. ამ თარიღმა შემდეგ რამდენჯერმე გადაიწია და ამჯერად, თვით თეატრის თანამშრომლებისთვისაც კი, „დაუზუსტებელი ინფორმაციით“, საუბარი 2016 წლის დასაწყისზეა, კონკრეტული რიცხვის გარეშე. თუმცა, შენობა, ავთენტურობის სრული შენარჩუნებით მთლიანად დასრულებულია და უნიკალური ხმის, განათებისა და კომპიუტერულ სისტემაზე აწყობილი სცენითაა აღჭურვილი.

„აბესალომ და ეთერი“ კვლავ გახსნის სპექტაკლად რჩება, როგორც უკვე რამდენიმე ათეული წელია (მე-20 საუკუნის 20-იანი წლებიდან), და ეს მთელი „ახალი სეზონის“ სიმბოლური დასაწყისიც იქნება. წინამორბედის რეჟისურა მიხეილ თუმანიშვილს ეკუთვნოდა. ახალს გიზო ჟორდანია დგამს და ზაზა აზმაიფარაშვილი უდირიჟორებს. რეჟისორის ასისტენტი ქეთევან-ხათუნა ბედელაძეა. დამდგმელი მხატვარი, ისევე, როგორც წინა ვერსიის – გოგი ალექსი-მესხიშვილი, მხატვრები: ანკა კალატოზიშვილი და შმაგი შეყლაშვილი, ქორეოგრაფია – ილიკო სუხიშვილი; ცეკვა „ქართულს“ ქართული ნაციონალური ბალეტის მოცეკვავეები შეასრულებენ. ქორმაისტერები – ავთანდილ ჩხენკელი და შალვა შაორშაძე. კონცერტმაისტერები – ვიკა ჩაპლინსკაია და დარეჯან მახაშვილი. პარტიებს ამზადებენ როგორც თბილისის ოპერის რამდენიმე თაობის სოლისტები, ასევე მსოფლიოს სხვადასხვა თეატრში მოღვაწე ქართველი მომღერლები: ეთერი – თამარ ივერი და ხათუნა ჭოხონელიძე; აბესალომი –

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

მიხეილ შეშაბერიძე და თემურ გუგუშვილი; მურმანი – ლადო ათანელი და ნიკა ლაგვილავა; ნათელა – თეა დემურიშვილი და ირინა ალექსიძე; ნაანა – ნანა ძიძიგური და მანანა იორდანიშვილი; მარიხი – მარიკა მაჩიტაძე და ნინო ჩაჩუა; სტუმარი – გია მახარაძე; მოძახილი – თამაზ საგინაძე; სახლთუხუცესი – ვახტანგ ჯაშიაშვილი და ირაკლი მურჯიკნელი; მეფე აბიო – კახა თეთვაძე და გოჩა დათუსანი. ოპერისა და ბალეტის თეატრის საბალეტო ნაწილი შენობაში დაბრუნებას და ახალი ცხოვრების დაწყებას ნინო ანანიაშვილის ხელმძღვანელობით აღდგენილ ბალეტ „გორდათი“ აპირებს – ვახტანგ ჭაბუკიანის ქორეოგრაფიით, დავით თორაძის მუსიკაზე. ეს, თავის დროზე და წლების განმავლობაში, სახელგანთქმული ბალეტის მეორე აღდგენაა. წინამორბედი 1996 წელს, ზურაბ კიკალეიშვილმა განახორციელა. თუმცა, ბალეტმა განახლებულ სცენაზე (რომელიც, როგორც მოცეკვავეები ამბობენ, მსოფლიოში ერთ-ერთი საუკეთესოა), დახურულ ჩვენებაზე, ოღონდ ხალხით სავსე დარბაზში, ახალი სპექტაკლი – ირჟი კილიანის „სარაბანდა“ უკვე იცეკვა. მთლიანობაში კი, საბალეტო რეპერტუარში 22 ძველი და ახალი სპექტაკლია – კლასიკა და თანამედროვე ქორეოგრაფია. ამდენად, ბალეტი ახალი ცხოვრების დასაწყებად მზადაა და ოპერას ელოდება – რადგან ტრადიცია არც ამჯერად უნდა დაირღვეს და პირველობა კვლავ „აბესალომ და ეთერის“ უნდა დარჩეს. რაც შეეხება სცენას – სერგო ქობულაძის სახელგანთქმული ფარდა (ეს დიდებული რეკვიზიტი 1973 წლის ხანძრის დროს განადგურდა), რომელიც დიდი ხნის განმავლობაში ოპერისა და ბალეტის თეატრის დარბაზს ამშვენებდა და მის სიმბოლოს წარმოადგენდა, თანამედროვე ტექნოლოგიებით ქსოვილზე დაბეჭდილი ახალი ვერსიით გაიხსნება და თავის ადგილს 42 წლის შემდეგ დაუბრუნდება.

The Opera and BalleT TheaTre WaiTing fOr iTs CurTain TO lifT Society members, those at the epicenter of events (the troupes) and also those outside it, the real audience, have been waiting for the re-opening of the Zakaria Paliashvili Opera and Ballet State Theatre for a long time, and it has been under renovation works for five years. Originally, the reconstruction of the building was planned to be finished in March, 2014 and the opening of the 2014-15 season was to be celebrated in September with Abesalom and Eteri (staged originally in 1919 and performed on stage since then). This date has been postponed a number of times and now, according to ‘unconfirmed information’, with even theatre employees being unaware, the opening is planned for the beginning of 2016, though specific dates are unknown. Fortunately, the building is now completely renovated, with its authenticity being fully preserved and with the stage being equipped with unique sound, lighting and computer system. Abesalom and Eteri remains the opening performance in the Opera House, just as it has for a number of decades (since the 1920s, in fact) and it will serve as a symbolic beginning of the whole “new

review / theatre

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

season” too. The previous one was directed by Mikheil Tumanishvili, but the new one is being staged by Gizo Zhordania, and conducted by Zaza Azmaiparashvili. The Director’s assistant is Ketevan-Khatuna Bedeladze. The Set artist, just as for the previous version, is Gogi Alexi-Meskhishvili; The painters are Anka Kalatozishvili and Shmagi Sheklashvili; with choreography by Iliko Sukhishvili (the Georgian Dance will be performed by the State Ballet of Georgia dancers). The choirmeisters are Avtandil Chkhenkeli and Shalva Shaorshadze, concertmasters – Vika Chaplinskaya and Darejan Makhashvili.

თეატრი / მიმოხილვა

The sections are prepared by the soloists of various generations of the Tbilisi Opera and Georgian singers working in various theatres across the world: Eteri – Tamar Iveri and Khatuna Chokhonelidze; Abesalom – Mikhiel Sheshaberidze and Temur Gugushvili; Murman – Lado Ataneli and Nika Lagvilava; Natela – Tea Demurishvili and Irina Aleksidze; Nana – Nana Dzidziguri and Manana Iordanishvili; Marikhi – Marika Machitadze and Nino Chachua; Guest – Gia Makharadze; Modzakhili - Tamaz Saginadze; Housemaster - Vakhtang Jashiashvili and Irakli Murjikneli; King Abio – Kakha Tetvadze and Gocha Datusani.

The State Ballet of Georgia, with Nino Ananiashvili as its artistic director, plans to return to the building of the Opera and Ballet Theatre and start its new life with the reinstated ballet – Gorda, based on Vakhtang Chabukiani’s choreography and music by Davit Toradze. This is the second restoration of the once popular and renowned ballet. The previous reinstating was made in 1996 under Zurab Kikaleishvili. However, the ballet has already performed Jiří Kylián’s Sarabanda on the renewed stage, during a private show, but full of guests. The stage according to the dancers is one of the best in the world. On the whole, the ballet repertoire consists of 22 old and new performances, classic and modern choreography. Over the stage hung the symbolic renowned curtain by Sergo Kobuladze. The original was burned during a fire in 1973- having decorated the hall of the Opera and Ballet Theatre for years. The new stage will be opened with a new version of that curtain, made using modern textile printing technologies and will return to its home once more after 42 years.

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

„ხომ არ აჯობებდა მდინარე ვერეს ხეობაში, იქიდან დაწყებული, სადაც ახლა ზოოპარკია, ვიდრე ვაკე-საბურთალოს გადასასვლელამდე, ჩვენებური, ქართული დისნეილენდი აგვეშენებინა? მე უკვე ვხედავ თქვენს სახეზე უნდობლობითა და ირონიით სავსე ღიმილს, მაგრამ ნუ აჩქარდებით, ამდენ ნალაპარაკევსა და ნაფიქრალს ნუ გადამიყრით ნაგავივით მდინარე ვერეში, დაფიქრდით და ისე მიპასუხეთ... რა იქნებოდა, რომ მდინარე ვერეს ხეობაში პიონერთა ქალაქი „მზიური“ აგვეშენებინა თავისი თავშესაქცევი ქალაქის საბჭოთი და ქალაქის მერით, ქარხნებით, საამქროებით, ჰერბარიუმებით, ლაბორატორიებით, ყანებით, ბაღჩებით, ვენახებით, სპორტული მოედნებით, საცურაო აუზებით, ტრანსპორტით, გვირაბებით, ხიდებითა და სადგურებით, თავისი მატარებლით, რომელიც ივლიდა შესანიშნავი ისტორიული მარშრუტით (თბილისი-ბეთანია), თავისი დასასვენებელი სახლებით, სანატორიუმებითა და კლინიკებით. გაიხსენეთ, რამდენი ხელმოკლე მოქალაქის ფერმკრთალი ბავშვი დადის ზაფხულობით თბილისის ქუჩებში, ეს ჩვენი ოცნების ქალაქი კი ათასობით ბავშვს დაიტევს და მოათქმევინებს სულს ზაფხულობით. ათასობით ბავშვს მოუტანს სიხარულს, ბედნიერებას; ხალისით, სიჯანსაღით და მადლიერებით აავსებს მათ პატარა გულებს ეს ქალაქი“. ამონარიდი ნოდარ დუმბაძის წერილიდან „ოცნებას კაცი არ მოუკლავს“

"Wouldn’t it be better if in the Vere River valley, starting from where the zoo is now, until the Vake-Saburtalo crossover, we build a Disneyland of our own, a Georgian one? I can already see the smile full of mistrust and irony on your face, don’t rush, don’t just simply throw these many discussions and thoughts of mine away, just like the garbage thrown into the river Vere. Think about it and answer me afterwards... what if we build a pioneer’s city ‘Mziuri’ in the Vere River valley, with its entertainment city council and mayor, factories, workshops, herbariums, laboratories, fields, gardens, vineyards, sporting grounds, swimming pools, transport, tunnels, bridges and stations; with its own train, which would ride along a wonderful historic route (Tbilisi-Betania), its holiday homes, sanatoriums and clinics. Remember how pale children of many poor citizens walk in the streets in summertime? This dream town of ours will house thousands of children and help them relax in summer. It will bring joy and happiness to thousands of children; this city will fill their little hearts with delight, health and gratitude." Excerpt from Nodar Dumbadze’s letter “A Dream Never Killed Anyone.”

12 ახალი ქართული ფილმი რეკომენდაცია neW geOrgian film reCOmmendaTiOn 16 კინოფესტივალი არ არის ფუფუნება a film fesTival is nOT a luxury 20 25 კითხვა 25 quWsTiOns

ახალი ქართული ფილმი - რეკომენდაცია ციკო ინაური cikO inauri ჟან ლუკ გოდარი ერთ-ერთ ინტერვიუში ამბობდა: „მე მეცოდება ფრანგული კინო, რადგან მას არ აქვს ფული და მეცოდება ამერიკული კინო, რადგან არ აქვს იდეები“. დაახლოებით ორი წელი გავიდა მას შემდეგ, რაც უცხოენოვან ფილმებს ქართულად ვახმოვანებ და გოდარს ამ სიტყვებში ყოველდღე ვეთანხმები. იქიდან გამომდინარე, რომ კინოპორტალების მომხმარებლებს ძირითადად ამერიკული ფილმები სურთ, ხშირად ამერიკული მელოდრამების, როგორც თავად უწოდებენ ხოლმე – „ბაევიკების“ ქართულად ნახვას ითხოვენ ხოლმე. ამის გამო, მსახიობები დიდი უსამართლობის წინაშე ვდგებით - გამხმოვანებელი გოგო ჩუმადაა, გამხმოვანებელი ბიჭი კი, ორსაათნახევრიან იდიოტობას მარტო ახმოვანებს. ამერიკული ფილმების უმეტესობაში, სადაც ვარდისფერ ფერებში გამოწყობილი მაღალქუსლიანი გოგონები ჩიხუახუას ჯიშის ძაღლით ხელში, დეპრესიის დროს შოკოლადებს ჭამენ და თავის პრინცს ელოდებიან, იკარგება ქალის როლი, რომელიც ან დეპრესიაშია და არ ჩანს, ან სექსი აქვს და ასევე მხოლოდ ერთხელ გამოჩნდება კადრში, რომ დავინახოთ, რა ლამაზი ქალი ჰყავს ფილმის მთავარ გმირ-მამაკაცს. ზოგჯერ კი, ქალი უბრალოდ კომიქსის გმირია, რომელსაც გმირობა უნდოდა და ბოლოს ისევ მამაკაცმა დაასწრო. ამაზე რომ ვფიქრობ და ვბრაზდები, მეცინება და მალევე მახსენდება, რომ ქართულ კინოს და არა მხოლოდ მას, არამედ ზოგადად, ქვეყანას, ამ თვალსაზრისით ბევრად მეტი პრობლემა აქვს. ჩვენთან ეშინიათ ფემინიზმის, მასობრივად ძალადობენ ქალებზე და ბავშვებს სათამაშოებით ხელში ათხოვებენ. ამ დროს კი, ასეთ მნიშვნელოვან პრობლემაზე, წლების განმავლობაში, მსოფლიოში ყველაზე ეფექტური და ცხოვრებისეული ხელოვნების დარგი - კინო, დუმს და არ რეაგირებს.

კინო / მიმოხილვა

თუმცა, თუ ბოლო სამ-ოთხ წელს გადავხედავთ, აუცილებლად აღმოვაჩენთ, რომ ქართული კინო მცირე დოზით, მაგრამ ალაპარაკდა! რუსუდან ჭყონიამ გადაიღო „გაიღიმეთ“, კინოთეატრებში ვნახეთ „გრძელი ნათელი დღეები“, და წელს, თბილისის მე-16 საერთაშორისო კინოფესტივალზე, შეგვიძლია კიდევ ერთხელ ვნახოთ ნუცა ალექსი-მესხიშვილის „კრედიტის ლიმიტი“, რომელიც მთლიანად ქალი პერსონაჟის ცხოვრებას და მის ყოველდღიურ პრობლემებს ასახავს. ამის პარალელურად კი, თბილისის მე-16 საერთაშორისო კინოფესტივალზე, ქალთა უფლებებისა და გენდერული დემოკრატიის განვითარებისადმი მიძღვნილი სპეციალური სექცია „ქალთახედვა/WomenEyes“ გაჩნდა, რომლის ფარგლებშიც ქალი რეჟისორების მიერ გადაღებული სრულმეტრაჟიანი მხატვრული და დოკუმენტური ფილმების ჩვენება მოეწყობა. კინოჩვენებების გარდა, იქნება დისკუსიები თემებზე: გენდერული თანასწორობა, ქალთა მიმართ ძალადობა, ქალთა პოლიტიკური, სოციალური თუ კულტურული რეალიზაცია, ფემინიზმი, ქალთა კინო, ქალი ხელოვნებაში. მე, როგორც ერთ ჩვეულებრივ კინოკრიტიკოსს, მიჩნდება იმედი, რომ ასეთი აქტივობები უფრო მეტ ქალს, და არა მარტო ქალს, არამედ მამაკაც რეჟისორებსაც კიდევ ერთხელ დააფიქრებს, რომ ამ თემაზე ფილმების გადაღება ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი აუცილებლობაა საქართველოსთვის.

რაც შეეხება მეორე თემას - რეალობის კინოში რეფლექსირების შეუძლებლობას, რაც ბოლო პერიოდში განსაკუთრებით აქტუალურ პრობლემას წარმოადგენდა - ვფიქრობ, თუ კინოფესტივალზე მიბრძანდებით, ან უბრალოდ Google-ში მოიძიებთ, თქვენც აუცილებლად დამეთანხმებით, რომ განსაკუთრებით 2014-2015 წლებში უამრავი სოციალური თემატიკის კინოსურათი შეიქმნა. მაგალითად, „მოირა“, რომელმაც სან-სებასტიანის კინოფესტივალზე სპეციალური პრიზი მიიღო და წელს „ოსკარზეა“ წარდგენილი. ასევე სოციალური თემებით გაჯერებული ფილმი „მე ვარ ბესო“. ოთარ იოსელიანის კინოსურათი Chant d’hiver, ზაზა ურუშაძის „მანდარინები“, რომელიც ასევე „ოსკარზე“ იყო წარდგენილი და დადებითი კრიტიკა მოჰყვა. მიუხედავად იმისა, რომ ეს ფილმი „საოცრებად“ შერაცხეს, აზრი მაინც ორად გაიყო და მაყურებლის ნაწილს მიაჩნია, რომ ეს ნამუშევარი გაცვეთილ და აქამდე ასჯერ გადაღეჭილი თემების ერთ დიდ შეკვრას წარმოადგენს. მეც ამ მოსაზრებას ვეთანხმები, თუმცა ამჯერად საკუთარ აზრს ჩემთვის დავიტოვებ და 2015 წლის მიწურულს, რუბრიკაში „კინორეკომენდაცია“, აუცილებლად სანახავ 3 ახალ ქართულ ფილმს წარმოგიდგენთ, რომლებსაც ჟურნალი Focus სტანდარტული სახით გთავაზობთ.

„მოირა“

რეჟისორი: ლევან თუთბერიძე გამოშვების წელი: 2015 როლებში: პაატა ინაური, გიორგი ხურცილავა

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

ფილმმა A კლასის - სან-სებასტიანის კინოფესტივალზე სპეციალური ჯილდო -„შიგნის“ პრიზი მიიღო. ამ პრიზს აძლევენ ფილმებს, რომლებიც საერთაშორისო სტანდარტებს პასუხობს. ეს ნიშნავს იმას, რომ ფილმი საერთო პრობლემებს ეხება და ყველასთვის ცნობილ და მნიშვნელოვან ტკივილს წარმოადგენს. „მოირა“ საქართველომ „ოსკარის“ უცხოენოვანი ფილმების ნომინაციაში წარადგინა. ფილმის სახელწოდება - „მოირა“, ბედისწერის ქალღმერთს ნიშნავს. ეს არის ისტორია ოჯახის შესახებ, რომელიც ზღვისპირა ქალაქში ცხოვრობს. ციხიდან გამოსვლის შემდეგ, მამუკა ცდილობს ოჯახი სიღარიბისგან იხსნას. დედამისი საზღვარგარეთ ცხოვრობს, მამა - სავარძელსაა მიჯაჭვული, ხოლო მისი უმცროსი ძმა უმუშევარია და კრიმინალების წრეში ტრიალებს. მამუკა ბანკიდან სესხს იღებს და პატარა ნავს ყიდულობს სათევზაოდ. ის ძალიან ბევრს მუშაობს და უნდა, რომ დედამისი ჩამოიყვანოს. მთავარი პერსონაჟები - ძმები თევზსაჭერ ნავს ბედისწერის ქალღმერთის - მოირას სახელს არქმევენ, თუმცა ბედისწერა მათთვის დაუნდობელი აღმოჩნდება…

„მოირა“

„კრედიტის ლიმიტი“

რეჟისორი: ნუცა ალექსი-მესხიშვილი „კრედიტის ლიმიტი“ გამოშვების წელი: 2014 როლებში: ნინო კასრაძე, ზანდა იოსელიანი, ანა ყაჭეიშვილი, ბაჩო ჩხეიძე ფილმის პრემიერა ვენეციის რიგით 71-ე საერთაშორისო კინოფესტივალზე შედგა და დადებითი შეფასებები დაიმსახურა. თბილისის საერთაშორისო კინოფესტივალზე კი, ვერცხლის „პრომეთეს“ პრიზიორი გახდა. ფილმის სიუჟეტი შემდეგია: მთავარი გმირი - ორმოცი წლის ნინო, რომელიც საბჭოთა კავშირში უზრუნველად ცხოვრობდა, ცდილობს, თუმცა ვერ ახერხებს ახალ რეალობაში ცხოვრებას შეეგუოს. ის ყველანაირად მოინდომებს, რომ ძველი ცხოვრების დონე შეინარჩუნოს, მაგრამ არაფერი გამოსდის. ნინო პროცენტიან ვალებს იღებს. ვალის გასასტუმრებლად, პირველს მეორეს ამატებს და საბოლოოდ, ისეთ გამოუვალ მდგომარეობაში აღმოჩნდება, საიდანაც თავის დაღწევას ვეღარ ახერხებს.

„მე ვარ ბესო“

რეჟისორი : ლაშა ცქვიტინიძე გამოშვების წელი: 2015 როლებში: ცოტნე ბარბაქაძე, სოსო ტარყაშვილი, ზაზა სალია, ლერი ბექაური ფილმი სარაევოს კინოფესტივალზე მოხვდა. კინოსურათში მაყურებელი უამრავ სისასტიკეს უყურებს, რომელიც დღევანდელ რელობასთან ძალიან ახლოსაა: სიღარიბე, ოჯახური დრამა, ძალადობა, ჰომოფობია, ქუჩური გარჩევები... ამ ყველაფერს კი, 14 წლის მოზარდის თვალით ვუყურებთ.

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

review / cinema

ფილმის სიუჟეტი შემდეგია: ბესო ოცნებობს, რომ რეპერი გახდეს და მთელი ძალისხმევით ცდილობს, მიზანს მიაღწიოს. მის ოჯახში ბევრი პრობლემაა: მამა ჩერნობილში მუშაობის შედეგად დახეიბრებული ხანშიშესული მამაკაცია, რომელიც მთელი დღე ტელევიზორს უყურებს და ოჯახის წევრებს აგინებს. ბესოს დედა ოჯახში ერთადერთია, რომელიც მუშაობს და ყოველ დილით ქალაქში სავაჭროდ დადის. ძმა - ლერი, ჰომოსექსუალია და შინ ცეკვის კერძო გაკვეთილებს ატარებს. ბესოს და მის მეგობარ ბექას თანაკლასელები ჩაგრავენ, თუმცა მოზარდები ყველანაირად ცდილობენ სისასტიკეს თავი აარიდონ და საკუთარი ოცნებები აისრულონ.

neW geOrgian film – reCOmmendaTiOn In one of his interviews, Jean-Luc Godard said: I pity French Cinema because it has no money. I pity American Cinema because it has no ideas. About two years has passed since I began dubbing foreign language films. I dub them in the Georgian language and every day I agree to these words by Godard’s. As movie-portal users are mainly interested in the American films, often American melodramas as they call it – they often ask for the opportunity to watch “thrillers” in Georgian and because of this we, the actors, have to face great injustice – the dubbing girl is silent, while the boy dubs a two and a half hour stupidity alone. In most of the American films, where the high-heeled girls, dressed in pink, hold Chihuahuas, eat chocolate during depression and wait for their prince to come – the role of a woman is completely lost: she is either in depression and cannot be seen anywhere, or has sex and is also seen only once in a cut, and just in order to illustrate what a beautiful girlfriend the film’s main character has. Sometimes, the woman is just a character from a comic, who wanted to become a superhero, but was still in the end outclassed by a man. When I think about this I get angry, then I laugh, because I remember that Georgian film and not only film, but Georgia in general, has much deeper problems in this regard. While feminism is feared, women are abused, and children, still holding toys, are getting married, the most effective and close to reality sphere of art – the film remains silent and does not react, and this has been going on for years. However, if we look at the past three-four years, we will for sure discover that Georgian film has started speaking up, in small portions, but still! Rusudan Chkonia directed Smile, we saw In Bloom in the movie theatres and this year, at the 16th Tbilisi International Film Festival, we can once again watch Nutsa Aleksi-Meskhishvili’s Line of Credit, which is all about the life of a woman and her everyday problems. Parallel to this, the special section in the Tbilisi Film Festival, called Women’s Eyes, has been devoted to women’s rights and the development of gender democracy. The screening of full-length fiction and documentaries directed by female directors was held in its frameworks. Apart from the film screenings, there were discussions about the following themes: gender equality, abuse against women, women’s political, social and cultural realization, feminism, films of women, and women in arts. I, as an ordinary film critic, hope that these activities will make more women, and not only women, but men directors also, think once again about the importance and necessity the filming of films about these themes carry for Georgia.

კინო / მიმოხილვა

As for the second issue – the impossibility of reflecting reality in films, an especially relevant issue of recent times, I think that if you attend the film festival or Google it, you will agree for sure, that in 2014-15 many films were created that addressed social issues. For example Moira, a film which was awarded a special prize at the San Sebastian Film Festival and is also nominated by Georgia for the Oscars this year. Other examples are: the film covering social themes called I am Beso, Otar Ioseliani’s movie Chant d’hiver and Zaza Urushadze’s Tangarines, which was also nominated for Oscars and got a positive outcry. Despite the fact that this film was claimed as a “wonder”, opinions were divided and part of the audience thinks that the work is a bunch of worn out, hundred-times-analyzed themes. I also agree to the latter, however, this time will keep my opinion to myself. To round up 2015, in the section Film Recommendation, I will include the new must-see Georgian films, which are presented in the Focus Magazine in the usual style:

MOira

Director: Levan Tutberidze Release: 2015 Starring: Paata Inauri, Giorgi Khurtsilava The film won a special Signis Award at the A class San-Sebastian Film Festival. This award is granted to films which meet international standards, this means that the film addresses common problems and reflects a major pain that is familiar to the world. Moira has been submitted for the Oscar’s foreign

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

language film nomination by Georgia. The title Moira means the goddess of fate. This is a story about a family which lives in a coastal town. After Mamuka is released from prison, he tries to rescue his family from poverty. His mother is working abroad, his father is wheelchair-ridden, and his unemployed younger brother appears to be attracted by criminals. Mamuka takes out a loan and buys a small fishing boat, eager to work and bring his mother back. The brothers name the fishing boat after Moira, goddess of fate. But fate is often blind and merciless.

Line Of credit

Director: Nutsa Aleksi- Meskhishvili Release: 2014 Starring: Nino Kasradze, Zanda Ioseliani, Ana Kacheishvili, Bacho Chkeidze The film premiered at the 71st Venice International Film Festival and got a positive evaluation. It was awarded the Silver Prometheus at the Tbilisi International Film Festival. The plot of the film is the following: Nino, woman in her 40s, led a comfortable life in the Soviet Union, but in modern Georgia she finds it hard to keep up with the changes. Nino resolves to the most widespread practice of getting a mortgage loan at high interest. Little by little she gets deeper into debt, which becomes a vicious circle she cannot escape.

„მე ვარ ბესო“

i aM BesO

Director: Lasha Tskvitinidze Release: 2015 Starring: Tsotne Barbakadze, Soso Tarkaishvili, Zaza Salia, Leri Bekauri

Beso dreams of becoming a rapper and tries to be successful in his endeavor. Beso's family has numerous problems: his father is an old man, disabled as a result of the tragedy of Chernobyl. All day long he watches TV and swears at his family. Beso's mother is the bread-winner in the family. Every morning she goes to town to her small retail business. Beso's brother Leri is a gay who gives private dansing lessons at home. Beso and his friend Beka are often insulted by their classmates. Despite these problems, Beso and his friend try to avoid the violence and make their dreams come true.

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

review / cinema

This film was listed in the Saraevo Film Festival. The audience sees a lot of cruelty, which is very close to today’s reality: poverty, family drama, abuse, homophobia, street showdowns... And all this seen from the perspective of a 14 year old adolescent.

კინოფესტივალი არ არის ფუფუნება ლელა ოჩიაური LeLa Ochiauri თბილისის მე-16 საერთაშორისო კინოფესტივალიც დასრულდა. იმის მიუხედავად, რომ ფინანსური პრობლემები შეექმნა (არსებული ინფლაციიდან გამომდინარე), ასეთი მრავალფეროვანი, ამდენსტუმრიანი და უხვფილმიანი, წინამორბედი 15-დან, როგორც მახსოვს, არცერთი ყოფილა. წლევანდელ ფესტივალს ისიც გამოარჩევდა, რომ მნიშვნელოვან და თანადროულ პრობლემას ეხმიანებოდა – ქალთა უფლებებისა და გენდერული დემოკრატიის განვითარებას. სექციის „ქალთახედვა“ (WomenEyes) ფარგლებში მოეწყო ქალ რეჟისორთა სრულმეტრაჟიანი მხატვრული და დოკუმენტური ფილმების ჩვენება. საერთო პროგრამაში, ფილმების ჩვენებების გარდა, ტრადიციულად (თუმცა – გაზრდილი რაოდენობითა და თემატიკით) შედიოდა: ინდუსტრიული დღეები, ვორქშოფები, ფიჩინგები, ტრენინგები, მასტერკლასები, ლექციები, მრგვალი მაგიდები სხვადასხვა – შემოქმედებით, პრაქტიკულ, წარმოების, პროდიუსინგისა და ა.შ. თემებზე, კონკრეტულ სფეროებში მსოფლიოს წამყვანი პროფესიონალების მონაწილეობით. მათ შორის, ისეთ საკითხებზე, როგორებიცაა: რიჩარდ პენას „ამერიკული დამოუკიდებელი კინემატოგრაფი: ისტორია და პრაქტიკა“; მრგვალი მაგიდა „კანონი და კინოკულტურა რეგიონებში"; რეიმონდ ვან დერ კაიმ ჩაატარა მასტერკლასი თემაზე „შესაძლებლობა დამოუკიდებელი პროდიუსერებისა და რეჟისორებისათვის სწრაფად ცვალებად ბაზარზე“; ულრიხ გრეგორის „შანტალ აკერმანის შემოქმედება“; მაიკლ ჰოფმანის „სცენარის სტრუქტურა“; კატრიელ შორის „ფილმის გადაღება დაბალი ბიუჯეტის პირობებში“, ადამ მიხნიკის ლექციებისა და დისკუსიების ციკლი და ა.შ.

კინო / მიმოხილვა

22 ახალი ფილმი იყო წარმოდგენილი საერთაშორისო კინოფორუმში. მათ შორის: ოთარ იოსელიანის „ზამთრის ზღაპარი“, პაოლო და ვიტორიო ტავიანების „საოცარი ბოკაჩო“, როი ანდერსონის „იჯდა მტრედი ტოტზე და ცხოვრების არსზე ფიქრობდა“, თოდ ჰეინსის „კაროლი“, ჰუსეინ კარაბეის „მიჰყევი ჩემს ხმას“, კარლოს საურას „არგენტინა“, ბარბარა ედერის „გმადლობთ, რომ გვბომბავთ!“, ბაკურ ბაკურაძის „ძმა დეიანი“, ვუკ რშუმოციჩის „არავის ბავშვი“, პაოლო სორენტინოს „ახალგაზრდობა“, პაულა ორტისის „პატარძალი“, ჟაკო ვან დორმალის „ახალთახალი აღთქმა“ და სხვები.

წარმატებით იმუშავა პროგრამებმა: „დამზადებულია გერმანიაში“, „ფრანგული კოლექცია“, „ჰორიზონტი“, „ქვეყანა ფოკუსში – შვეიცარია“, „ქალთა ხედვა“, „ქართული პანორამა“ და მათ შორის, განსაკუთრებული ყურადღება დაიმსახურა სპეციალურმა რეტროსპექტივამ „აპოლო“, რომლის ფარგლებში წარმოდგენილი იყო გერმანელ რეჟისორ რაინერ-ვერნერ ფასბინდერის „პეტრა ფონ კანტის ცხარე ცრემლები“ და „ერიდეთ წმინდა მეძავს“, ასევე ფოლკერ შლენდორფის „ბაალი“ და ქრისთიან ბრაად თომსენის „ფასბინდერი – სიყვარული მოთხოვნების გარეშე“. საერთაშორისო კონკურსში მონაწილეობდნენ: სენემ თიუზენის „სამშობლო“, ლილი ჰორვათის „ოთხშაბათის ბავშვები“, ნიკიას ქრისოსის „ბუნკერი“, ივან ოსტრახოვსკის „თხა“, იონას კარპინიანოს „ხმელთაშუა ზღვისპირეთი“, მიჰკელ ულკის „ნულოვანი წერტილი“, ბენ შეროკის „პიკადერო“, ჰელენ უოლშის „მოძალადეები“, კრისტინა გროზევას „გაკვეთილი“, ლაურა ბისპურის „აღთქმადადებული ქალწული“.

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

ქართული კინო საკონკურსოდ წარმოდგენილი იყო სხვადასხვა თაობის რეჟისორთა სრულმეტრაჟიანი, მოკლემეტრაჟიანი და დოკუმენტური ფილმებით: „გაყინული შადრევნების წელიწადი“ – ვანო ბურდული; „სოლომონი“ – ზაზა ხალვაში; „გამოსვლა“ – ვახტან ჯაჯანიძე; „მამა“ – დათა ფირცხალავა; „მექელეხე“ – თორნიკე ბზიავა; „ოგასავარა“ – ტატო კოტეტიშვილი; „პირველი დღე“ – თამარ შავგულიძე; „ვეფხი და მოყმე“ – მარიამ კანდელაკი; „5000 ბავშვის დედა“ – მარგო ზუბაშვილი; „დახშული სივრცე“ – ლევან შუბაშვილი; „ჯანოს თევზები“ – გიორგი მოლოდინაშვილი; „ხმა ამოიღეთ!“ – ზურაბ ინაშვილი; „ნიკოს გზა“ – გიორგი ცხვედიანი; „მადონა“ – ნინო გოგუა“; „ორმაგი უცხოები“ – უგის ოლტე; „პირიმზე“ – სოფო ტაბატაძე; „როცა დედამიწა მსუბუქია“ – სალომე მაჩაიძე, თამუნა ქარუმიძე, დავით მესხი; „შავ-თეთრი ომი“ – ლევან ახობაძე; „სომალელი ტყვეები“ – ლევან ადამია. საკონკურსო ფილმებს აფასებდა საერთაშორისო ჟიური: თავმჯდომარე – მარტა ფაინსი; წევრები – სალომე ალექსი (ნუცა ალექსი-მესხიშვილი), პნინა ბლეიერი, პიტერ სკარლეტი და ალიკ შპილიუკი; ეროვნული კონკურსის ჟიური: ულრიხ გრეგორი, ერიკა გრეგორი და ჰოსეინ ეიდიზადე. ფესტივალი კინოთეატრ „ამირანში“ ლევან თუთბერიძის ახალი ფილმით „მოირა“ (რომელიც წელს საქართველომ „ოსკარზე“ წარადგინა უცხოენოვანი ფილმის კატეგორიაში) გაიხსნა და დიტო ცინცაძის ახალი ფილმით „ბედნიერების ღმერთი“ (გერმანია) დაიხურა. დახურვის ცერემონიალზე საკონკურსო პროგრამის გამარჯვებულები გამოავლინეს და დააჯილდოვეს. თბილისის მე-16 საერთაშორისო კინოფესტივალის გამარჯვებულები არიან: საერთაშორისო პროგრამით: „ოქროს პრომეთე“ საუკეთესო ფილმისთვის მიენიჭა სენემ თიუზენის თურქულ-ბერძნულ ფილმს „სამშობლო"; „ვერცხლის პრომეთე“ საუკეთესო რეჟისორს – იონას კარპინანოს კინოსურათისთვის „ხმელთაშუაზღვისპირეთი“ (იტალია, საფრანგეთი, აშშ, გერმანია, ყატარი). „პრომეთე“ ეროვნული კონკურსის, ანუ ქართველი რეჟისორების ნამუშევრებისთვის – საუკეთესო მოკლემეტრაჟიანი ფილმისთვის გადაეცა თორნიკე ბზიავას „მექელეხეს"; მხატვრულისთვის – ზაზა ხალვაშის „სოლომონს“; დოკუმენტური ფილმისთვის – სალომე მაჩაიძის, თამუნა ქარუმიძისა და დავით მესხის ნამუშევარს „როცა დედამიწა მსუბუქია“, ხოლო ჟიურის სპეციალური პრიზით ვახტანგ ჯაჯანიძის „გამოსვლა“ დაჯილდოვდა. „პრომეთე“ მსოფლიო კინოს განვითარებაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისთვის ორ იუბილარს – ლანა ღოღობერიძესა და არუტიუნ ხაჩატრიანს (საქართველოში დაბადებულ სომეხ რეჟისორს, სომხეთის კინოფესტივალ „ოქროს გარგარის“ ერთ-ერთ დამფუძნებელს) გადაეცათ.

მართლაც ამ ნიშნებით იყო შერჩეული წლევანდელი საფესტივალო პროგრამა, მისი ყველა სეგმენტი და მიმართულება, და კიდევ – თემატიკასა და პრობლემატიკასთან ერთად, განსაკუთრებული მხატვრული ხარისხით გამოირჩეოდა, რომელიც ხელოვნების ნაწარმოებისთვის, ყველა ზემოხსენებულთან ერთად, უპირველესი ღირებულებაა.

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

review / cinema

როგორც ფესტივალის დამფუძნებელი და გენერალური დირექტორი გაგა ჩხეიძე ფესტივალის ბუკლეტში აღნიშნავს: „კინოფესტივალი არავითარ შემთხვევაში არ არის ფუფუნება. მას უდიდესი დატვირთვა აქვს ჩვენი ქალაქის, ქვეყნის ცხოვრებაში, ვინაიდან ფილმები, რომლებსაც ჩვენი მაყურებელი დიდ ეკრანებზე იხილავს, ხელს უწყობს ჰუმანური იდეების დამკვიდრებას. ადამიანის ღირსების პატივისცემა, მისი პრობლემებისა და მისწრაფებების დანახვა, ტოლერანტობა – ის პრინციპებია, რომლებითაც ვარჩევთ ფილმებს ჩვენი პროგრამისთვის“.

a film fesTival is nOT a luxury The 16th Tbilisi International Film Festival has ended and despite the fact that it faced financial problems (considering the current inflation), as far as I can remember, none of the previous 15 have been so diverse, varied, crowded. This year’s festival was marked by addressing an important and contemporary problem of women rights and the development of gender democracy. The screening of full-length fiction and documentary films by female directors was held within the framework of the ‘Women’sEyes’ section. Apart from the film screenings, the general program traditionally included (although this time the number of films and themes increased): industrial days, workshops, pitching, trainings, master classes, lectures and round tables about the themes of creative and practical production, post-production, etc. These were led by the world’s leading professionals in specific spheres. Among others, the following issues were discussed at various events: Richard Pena’s lecture on the “American Independent Cinema: History and Practice; Round table ‘Law and Film Culture in Regions;’ Raymond van der Kaaij led a master class on: ‘Opportunities for independent producers and filmmakers on a fast changing international market;’ Ulrich Gregor spoke about the life and work of Chantal Akerman; Michael Hoffman held a master-class focusing on ‘screenplay structure;’ Katriel Schory spoke about low budget film making. Adam Michnik had a master-class and discussions about major obstacles on the road to Europe; and many more.

კინო / მიმოხილვა

22 New films were presented at the international film forum, including: Winter Song, Otar Ioseliani; Wondrous Boccaccio, Paolo and Vittorio Taviani; A Pigeon Sat on a Branch Reflecting on Existence, Roy Andersson; Carol, Todd Haynes; Come to my Voice, Hüseyn Karabey; Argentina, Carlos Saura; Thank You for Bombing, Barbara Eder; Brother Dejan, Bakur Bakuradze; No One’s Child, Vuk Ršumović; Youth, Paolo Sorentino;The Bride, Paula Ortiz; The Brand New Testament, Jaco Van Dormael; and others.

There were programs: Made in Germany, French Collection, Horizon, Country in Focus – Switzerland, Women’s View and Georgian Panorama, all of which were successful. Among these the special retrospective Apolo was distinguished, screening: Rainer Werner Fassbinder’s The Bitter Tears of Petra von Kant and Beware of a Holy Whore; Volker Schlöndorff’s Baal and Christian Braad Thomsen’s Fassbinder: To Love Without Demands. The following films participated in the international competition: Motherland directed by Senem Tüzen, The Wednesday Child by Lili Horváth, Der Bunker by Nikias Chryssos, Goat by Ivan Ostrochovsky, Mediterranea byJonas Carpignano, Zero Point by Mihkel Ulk, Pikadero by Ben Sharrock, The Violators by Helen Walsh, The Lesson by Kristina Grozeva and Sworn Virgin by Laura Bispuri.

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

Georgian film was presented at the competition with full-length, short and documentary films by directors of various generations: The Summer of Frozen Fountains by Vano Burduli, Solomon by Zaza Khalvashi. Exodus by Vaktang Jajanidze, Father by Data Pirtskhalava, Wake Man by Tornike Bziava, Ogasavara by Tato Kotetishvili, The First Day by Tamar Shavgulidze, The Youth and the Leopard by Mariam Kandelaki; When the Earth Seems To Be Light by Salome Machaidze, Tamar Karumidze, David Meskhi; Somali Captives by Levan Adamia, Speak Out! by Zurab Inashvili, The Enclosed Space by Levan Shubashvili, Mother Of 5000 Babies by Margo Zubashvili, Fishes of Jano by Giorgi Molodinashvili, Niko’s Way by Giorgi Tskhvediani, Madona by Nino Gogua, Double Aliens by Ugis Olte, Pirimze by Sophia Tabatadze; and Black-and-White War by Levan Akhobadze. The competition films were evaluated by the International: Head, Martha Fiennes, and members: Salome Alexi (Nutsa Alexi-Meskhishvili), Pnina Blayer, Peter Scarlet, Alik Shpilyuk; Jury of the national competition: Ulrich Gregor, Erika Gregor and Hossein Eidizadeh. The Tbilisi International Film Festival opened in Amirani Theatre with Levan Tutberidze's film "Moira" (which has been submitted by Georgia for the Oscars in the Best foreign film nomination) and closed by Dito Tsintsadze’s new film “God of Happiness” (Germany). The winners of the competition were announced and awarded at the closing ceremony. The 16th Tbilisi International Film Festival winners: International competition: The Golden Prometheus for the best film was awarded to the Turkish-Greek film Motherland, directed by Senem Tüzen; the Silver Prometheus for the best director was awarded to Jonas Caprignano – Mediterranea (Italy, France, USA, Germany, Qatar). National competition: Prometheus for the best short film - Wake man (Tornike Bziava); Prometheus for the best motion picture - Solomon (Zaza Khalvashi); for the best documentary - When the Earth Seems to be Light (Salome Machaidze, Tamuna Karumidze, David Meskhi); While the special jury award was granted to Vakhtang Jajanidze’s Exodus; The Honorary Prometheus for contribution to world cinema was given to Lana Ghoghoberidze and Harutyun Khachatryan (a Georgian-born Armenian director and one of the co-founders of the Armenian Film Festival, Golden Apricot). As the founder and general director of the festival notes in the festival brochure: “The film festival is by no means a luxury, it has an enormous meaning for the life of our city and country, as the films, which our audience will watch on the screen, support the establishment of humanistic ideas. Respecting human dignity, seeing its problems and endeavors, tolerance – these are the principles according to which the films are chosen for the program.”

თბილისი / მზიური

review / cinema

Indeed, this year’s program including all of its segments and directions was selected according to these points, for addressing these themes and problems and for the exceptional artistic quality, which, together with the abovementioned, is an ultimate value of any artistic work.

tbilisi / mziuri

k iT xv a ციკო ინაური cikO inauri 1. სახელი

1. მერაბ.

2. გვარი

2. ნინიძე.

3. რატომ მსახიობი?

3. რატომ არა? მაგარი პროფესიაა.

4. ფილმი, რომელმაც ყველაზე დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა?

4. „გრძნობათა იმპერია“ - ნაგისა ოშიმას ფილმი.

5. საყვარელი რეჟისორი? 6. საყვარელი მსახიობი?

7. „მარტოობის ასი წელი“. 8. სერჟ გინზბურგი.

8. საყვარელი მუსიკალური შემსრულებელი?

9. „კავკასიური ცარცის წრე“, პირველი შემადგენლობით, 1980-იანებში როგორც თამაშობდნენ.

10. ყველაზე დიდი სიგიჟე, რაც ჩაგიდენიათ…

კინო / 25 კითხვა

6. ალბათ, სმოკტუნოვსკი.

7. საყვარელი წიგნი?

9. საყვარელი სპექტაკლი?

5. ინგმარ ბერგმანი.

11. რას ვერ პატიობთ? 12. თქვენი ყველაზე დიდი მიღწევა? 13. რომელია თქვენთვის სასურველი როლი? 14. ვინ გენატრებათ?

თბილისი / მზიური

10. ემიგრაციაში რომ წავედი, ეგ იყო სიგიჟე და ყველაზე გიჟური პერიოდი ჩემს ცხოვრებაში. 11. ვერ ვპატიობ? ყველაფრის პატიება შეიძლება, ნებისმიერი სახის ძალადობის გარდა. 12. არ ვიცი, ნობელის პრემია იქნებოდა ერთადერთი, რაც მაფიქრებინებდა, რომ რამეს მივაღწიე, მაგრამ მსახიობებს ამ პრემიას არ აძლევენ. ასე რომ...

tbilisi / mziuri

15. ქალაქი, სადაც იცხოვრებდით...

13. იბსენის პერ გიუნტი.

16. საყვარელი ქუჩა თბილისში...

14. ჩემი მეგობარი რეჟისორი - ბახტიარ ხუდოინაზაროვი. წელს გარდაიცვალა.

17. რომელი სიმღერა ასოცირდება თბილისთან? 18. ბედნიერებისთვის გჭირდებათ... 19. სიყვარული არის… 20. რა გჭირდებათ სიმშვიდისთვის?

15. სტამბოლი. 16. სოლოლაკის და მთაწმინდის ყველა ქუჩა. 17. ლილიკო ნემსაძის „თბილისის მზე“. 18. მე ყოველთვის მაქვს ის, რაც ბედნიერებისთვის მჭირდება.

21. ნივთი, რომლის გარეშე ვერ იცხოვრებთ... 22. ჩვევა, რომელიც გაღიზიანებთ... 23. რას ნიშნავს, იყო თავისუფალი? 24. მეოცნებე ხართ? 25. სამი რამ, რისთვისაც ბრძოლა ღირს...

19. სიყვარული არის ყველაფრის აზრი, საწყისი და საფუძველი, სიცოცხლის მიზანი, მიზეზი და არსი. 20. სიმშვიდისთვის? არ ვიცი. მე მგონი, სიმშვიდეს უფრო გავურბივარ, ვიდრე ვეძებ. 21. აიპოდი. 22. მანქანების ტროტუარებზე შეყენება არის ჩვევა, რომელიც მაღიზიანებს, და საზოგადოება, სადაც მანქანა უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე ადამიანი. 23. თავისუფალი იყო, ნიშნავს, მართლა გეკიდოს, ვინ რას ფიქრობს შენზე. 24. „უთხარით მათ, რომ მეოცნებე ვარ“, - ჯონ ლენონმა ჩემ მაგივრად თქვა. 25. მე მშვიდობისმოყვარე ადამიანი ვარ და ერთადერთი, შეიძლება ჩემზე სუსტისა და დაუცველის დასაცავად ვიბრძოლო, მართლა ბრძოლა რასაც ჰქვია.

25 quwstions / cinema

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

k iTxv a

1. NAME:

3. WHY ACTING?

3. Why not? It’s a great profession 4. In the Realm of the Senses by Nagisa Oshima.

6. Innokenty Smoktunovsky, I guess. 7. 100 years of Solitude

4. FILM THAT HAD THE BIGGEST IMPACT ON YOU?

8. Serge Gainsbourg

5. FAVORITE FILM DIRECTOR?

9. The Caucasian Chalk Circle with its primary cast and how they played in the 1980s

6. FAVORITE ACTOR? 7. FAVORITE BOOK? 8. FAVORITE SINGER? 9. FAVORITE PLAY? 10. THE CRAZIEST THING YOU’VE DONE... 11. WHAT IS IT YOU CANNOT FORGIVE?

10. Emigrating, this was a crazy and the craziest period of my life 11. What I cannot forgive? Everything can be forgiven except for any kind of violence 12. The Nobel Prize would be the one to make me think I had achieved anything, but actors are not granted this award, so... 13. Henrik Ibsen’s Peer Gynt

12. YOUR BIGGEST ACHIEVEMENT?

14. My friend, director Bakhtyar Khudojnazarov, who passed away this year.

13. THE ROLE YOU WOULD LIKE TO PLAY?

15. Istanbul

14. WHO DO YOU MISS?

16. Every street in the Sololaki and Mtatsminda districts

15. THE CITY YOU WOULD LIVE IN?

17. Liliko Nemsadze’s Sun of Tbilisi

16. FAVORITE STREET IN TBILISI?

18. I always have what I need for happiness ☺

17. WHICH SONG IS ASSOCIATED WITH TBILISI?

19. Love is the meaning, origin and foundation of everything and the purpose, reason and essence of life

18. FOR HAPPINESS YOU NEED... 19. LOVE IS... 20. WHAT IS IT YOU NEED FOR PEACE?

კინო / 25 კითხვა

2. Ninidze

5. Ingmar Bergman

2. SURNAME:

1. Merab

20. Peace? I don’t know, I think I’m rather trying to run away from it, than looking for it 21. an iPod

21. AN OBJECT YOU CANNOT LIVE WITHOUT...

22. Stopping cars on the pavement is a habit that irritates me and the society in which a car is more important than a person

22. A HABIT THAT IRRITATES YOU

23. Being free means really not caring about who thinks what about you

23. WHAT DOES IT MEAN TO BE FREE? 24. ARE YOU A DREAMER? 25. THREE THINGS WORTH FIGHTING FOR

თბილისი / მზიური

24. “You may say I'm a dreamer” John Lennon said, speaking for me 25. I am a peace-loving person and the only thing I would fight for, meaning a real fight, is to protect someone weaker and more helpless than me

tbilisi / mziuri

24 რეკომენდაცია reCOmmended 26 ორი წიგნის რეცენზია revieW Of TWO BOOks 30 რატომ უნდა ვიმეტყველოთ ქართულად? Why shOuld We Talk in geOrgian? 34 გადაიფრინე, ჩემო თავო fly Over my head

wigneb i თვის ბესტსელერები BestseLLers Of MOnth „ვარსკვლავის მტვერი“ ნილ გეიმანი ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა სოფელი უოლი ზღაპრულ ქვეყანას ესაზღვრება და მისგან კედლითაა გამოყოფილი. უბრალო მოკვდავებს კედლის იქით გასვლის ნებას მხოლოდ ცხრა წელიწადში ერთხელ, ზღაპრული ბაზრობის დღეს აძლევენ. ერთ დღესაც, ახალგაზრდა ტრისტრან თორნი ჩამოვარდნილი ვარსკვლავის სატრფოსთვის მოსატანად, კედლის იქით მიემგზავრება. როგორც ირკვევა, ზღაპრულ ქვეყანაში ვარსკვლავები ცოცხალი არსებები არიან...

StarduSt Neil Gaimen Bakur Sulakauri Publishing The Village Wall is divided by a wall and borders a magical country. Ordinary visitors can cross it only once every nine years, on the day of the magical Faerie Market. One day young Tristan Thorn travels across the border to search for a shooting star for his loved one. It turns out that stars in this magical country are living creatures... „სასაკლაო 5“ კურტ ვონეგუტი გამომცემლობა „დიოგენე“ რომანის მთავარი გმირი ბილი პილგრიმი რიგითი ამერიკელია: ბავშვობა 1920-იანი წლების აშშ-ში, ტყვედ ყოფნა გერმანელებთან მეორე მსოფლიო ომის მიწურულს, პოსტტრავმული სტრესი, „ჩვეულებრივი“ სამსახური, სტანდარტული ქორწინება და შვილები... პარალელურად, ბილი დროში მოგზაურობს, მის თავს ყოვლად უჩვეულო, ფანტასტიკური ამბები ხდება, თუმცა ეს ყველაფერი რეალური ცხოვრების სევდიანი თუ კომიკური გარემოებებითაა განპირობებული.

წიგნები / რეკომენდაცია

SlaughterhouSe-Five Kurt Vonnegut Diogene Publishing The main character, Billy Pilgrim, is an ordinary American growing up in 1920s USA, slavery with Germans at the end of the WWII, post-traumatic stress, ordinary work, standard marriage and children... Yet parallel to this Billy travels through time: absolutely unordinary, fantastic things happen to him. However all this is caused by the sad and comic circumstances of his life in reality.

„მის პერეგრინის სახლი უჩვეულო ბავშვებისთვის“ რენსომ რიგზი გამომცემლობა „წიგნები ბათუმში“ რენსომ რიგზი ცნობილი იყო, როგორც სცენარისტი და მოკლემეტრაჟიანი ფილმების რეჟისორი, შემდეგ კი ბედი მწერლობაში სცადა. ეს წიგნი მისი სადებიუტო ნამუშევარი და ტრილოგიის პირველი ნაწილია. ნაწარმოებს გამოსვლისთანავე უდიდესი აღიარება ხვდა წილად. ორიგინალური სიუჟეტით გამორჩეული ფენტეზი საშიში და ლამაზი ფოტომასალითაა გამდიდრებული.

MiSS Peregrine'S hoMe For Peculiar children Ransom Riggs

Books in Batumi Publishing Famous for his screenplays and directing short films, Ransom Riggs tried his luck in writing. This book is his debut and the first novel of a trilogy. It has become greatly popular since its release. The fantasy is distinguished with an original plot and enriched with horrific and beautiful photos.

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

წიგნის მაღაზია „სანტა ესპერანსა“ მის.: სანკტ-პეტერბურგის 12 Book shop „Santa Esperanza“/Address: 12 Saint Petersburg „სიკვდილით განკურნება“ ჯეიმზ დაშნერი გამომცემლობა „პალიტრა L“ თომასმა იცის, რომ უკეთურის ნდობა არ შეიძლება. მათ ბიჭს მეხსიერება დაუკარგეს და ლაბირინთში გამოამწყვდიეს, მერე კი სასიკვდილოდ გაწირეს; უახლოეს მეგობრებს – კორდელებს დააშორეს. უკეთური ირწმუნება, რომ სიცრუის ხანა დასრულდა, მეხსიერებადაბრუნებული კორდელი მოზარდების მისია კი, ელვარებისგან დამცავი მატრიცის შექმნაა. ნუთუ სიკვდილით განკურნების შემდეგ ვინმე გადარჩება? თომასმა ბევრი რამ გაიხსენა და ახლა უკანასკნელი გამოცდა უნდა ჩააბაროს.

the death cure James Dashner Palitra L Publishing Thomas knows that he cannot trust a villain. His memory was taken from him, he has been enslaved in a labyrinth and doomed to death, and he has been separated from his best friends. The villain claims that the era of deception has ended. The mission of those whose memory has been restored is to create a protective matrix. Will anyone survive the death cure? Thomas remembers a lot of things but has yet to pass the final exam. „ინგლისი, ინგლისი“ ჯულიან ბარნსი გამომცემლობა „დიოგენე“ რა უფრო მნიშვნელოვანია თანამედროვე სამყაროში – ორიგინალი თუ ასლი? სადამდე შეიძლება მიიყვანოს საზოგადოება სიმულაციური პროცესებით გატაცებამ? შესაძლებელია თუ არა წარსულის გამოგონება და გამოგონილი ტრადიციებით ცხოვრება? – ქვეყანაში, სადაც ასეთი შეკითხვები ბუნებრივად ჩნდება, რომანის მთავარი გმირი მართა კოკრინი ბედნიერებას ეძებს.

england, england Julian Barnes Diogene Publishing What’s more important in the contemporary world: an original or a copy? Where can the fascinations with simulation processes take society to? Is it possible to live by inventing past and traditions? The protagonist Cochrane seeks happiness in a country where these questions arise naturally.

Blood oMen 2: drawn to darkneSS K. R. Davies Bakur Sulakauri Publishing Dea's adventure in the mysterious world of the vampires continues in the second book of the Blood Omen Saga. Will Santi give in to his love for her? Can she resist the dark forces drawing her towards the vampire of her nightmares? Will she be able to save herself and her best friend from the Apophi? Every choice that Dea makes holds the ultimate fate of the world in balance. And the pressure is starting to show.

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

recommended / books

„ვამპირული ომები – მეორე სიცოცხლე“ ქ.რ. დევისი ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა გამოღვიძება ახლოვდება. დეას არჩევანზე მთელი სამყაროს მომავალია დამოკიდებული – მომავალი, რომელიც მან საკუთარი თვალით იხილა. გაუმკლავდება დეა ლუციფერის სისხლს, რომელიც „გრძნეულთა საძმოს“ წევრების დახოცვისაკენ მოუწოდებს? ეყოფა ძალა, არ გაუმხილოს საკუთარი სამალავი და შეწყვიტოს სიზმრისეული შეხვედრები აპოფაის წევრთან? ანას ღალატი „გრძნეულთა საძმოს“ წევრებს სასიკვდილო საფრთხის წინაშე დააყენებს. რა ბედი ეწევათ დეას და მის მეგობრებს?

ორი წიგნის რეცენზია

გაგა ლომიძე gaga LOMidze

მიშელ უელბეკი - „მორჩილება“ თარგმანი: ეკატერინე სუმბათაშვილი ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა, 2015 საინტერესოა, როგორ ხდება ხოლმე: ლიტერატურა წინასწარმეტყველებს ცხოვრებისეული მოვლენების განვითარების ლოგიკას თუ პირიქით - ცხოვრებისეული მოვლენები განაპირობებენ ლიტერატურული ნაწარმოებების სიუჟეტს. ასეა თუ ისე, მიშელ უელბეკმა, თავისი რომანით „მორჩილება“, თითქოს გაუსწრო მოვლენებს. მაგრამ ასეა განსაკუთრებული ალღოს მქონე მწერლების შემთხვევაში. და უელბეკიც ერთ-ერთი მათგანია - დღესდღეობით ცოცხალ მწერლებს შორის გამორჩეული.

წიგნები / რეცენზია

ახალი გამოსული იყო უელბეკის „მორჩილება“, როდესაც „შარლი ებდოს“ ოფისში შეიარაღებული ტერორისტები შეიჭრნენ და 12 ადამიანი სიცოცხლეს გამოასალმეს. იმ დღეებში უელბეკის გამომცემლობას პოლიცია იცავდა. რომანის ქართული თარგმანის გამოსვლა კი წინ უსწრებდა პარიზის 13 ნოემბრის ტერაქტს, რომელმაც მთელი ევროპა შეძრა. არასოდეს დამავიწყდება ტრაგედიის მომდევნო დღეს - 14 ნოემბერს, მადონას კონცერტი სტოკჰოლმში და მისი ამაღელვებელი გამოსვლა, მსხვერპლთა პატივსაცემად ნამღერი ლოცვა - Like a Prayer და რამდენიმეწუთიანი ერთიანობის შეგრძნება, როდესაც პუბლიკა, ანთებული მობილური ტელეფონებით ხელში, თითქოს აცნობიერებდა, რომ მსოფლიო ერთი ორგანიზმია და ერთი ნაწილის დაავადება, მთელ ორგანიზმში ჯაჭვურ რეაქციას იწვევს - როგორც კაბალისტების სწავლებაშია.

ერთსულოვანი ევროპა იქით იყოს. უელბეკის რომანის მთხრობელი არის 44 წლის ფრანსუა - სორბონას უნივერსიტეტის პროფესორი და მე-19 საუკუნის დასასრულის დეკადენტი რომანისტის - ჟორის-კარლ ჰიუსმანსის სპეციალისტი. უკვე 2022 წელია და საფრანგეთში არჩევნების შედეგების მიხედვით, საფრანგეთი მუსლიმური სახელმწიფო ხდება. ის ევროპაში პირველობას იბრუნებს; მაროკო, თურქეთი და ტუნისი ევროკავშირის წევრი ქვეყნები ხდებიან; ქალები ჩადრით დადიან, ებრაელები კი თავიანთ ისტორიულ სამშობლოს უბრუნდებიან. ასეა ფრანსუას სტუდენტი საყვარლის - მირიამის შემთხვევაშიც. ერთი სიტყვით, თითქოს მართლდება ნიცშეს სიტყვები ქრისტიანობასთან მიმართებაში - რომ ის სუსტების რელიგიაა და თითქოს ამიტომაც, ევროპის ცენტრის - საფრანგეთის პოლიტიკური და საზოგადოებრივი ცხოვრების ასპარეზზე წარმმართველ ადგილს ისლამი იკავებს. პარიზი კი უკვე სხვანაირია. სორბონას უნივერსიტეტი ისლამურ უნივერსიტეტად იქცევა, რომელსაც დაფინანსება საუდის არაბეთიდან აქვს, ხოლო მისი რექტორი თავის სასარგებლოდ იყენებს

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

შექმნილ ვითარებას, როდესაც რამდენიმე ცოლი ჰყავს და ერთი მათგანი - 15 წლის გოგონაა. ამ მხრივ, არც მთხრობელი ჩამორჩება - ფრანსუას თითქმის ყოველ წელს ახალი სტუდენტი საყვარელი ჰყავს. თუმცა ის მიზანთროპია და ეგოისტურად მარტო ყოფნა ურჩევნია ხოლმე. და მაინც, საინტერესოა, რისი თქმა უნდა ამ რომანით მიშელ უელბეკს - განამტკიცებს მე-20 საუკუნის დასაწყისში, ოსვალდ შპენგლერის მიერ დაწერილ ნაშრომში „ევროპის დაისი“ გამოთქმულ მოსაზრებას, რომ ევროპა თანდათან სულს ღაფავს და თავისი განვითარების ბოლოს სტადიაშია; კიდევ უფრო ამყარებს ნიცშეს თეორიას ქრისტიანობის მარცხის შესახებ; თუ ფრანგული სახელმწიფოს პოლიტიკას აკრიტიკებს და ცვლილებების აუცილებლობაზე მიუთითებს.

revieW Of TWO BOOks SuBMiSSion - Michel houelleBecq tranSlation: ekaterine SuMBataShvili Bakur Sulakauri PuBliShing, 2015

How does it happen I wonder – does literature predict the logic of development of life events or is it the other way around, life events lead the plot of a literary piece? That way or another, with his novel Submission, Michel Houellebecq preceded events in a way, which is often the case with writers who have an outstanding flair. And Houellebecq is one of them – exceptional among living writers. Houellebecq’s Sumbission was newly published when armed terrorists invaded Charlie Hebdo’s office and killed 12 people, and the police took to guarding Houellebecq’s publishing house. The publishing of this novel in Georgian preceded the 13th November Paris attacks that shocked the whole of Europe. I will never forget the day after the tragedy – November 14th, Madonna’s concert in Stockholm and her thrilling speech, Like a Prayer sung in the name of victims and that feeling of unity for a couple of minutes, when the audience, holding lit cellphones, realized that the world is an organism and that illness infecting one of its parts creates a chain reaction – like in the cabalistic teachings.

And still, it is interesting what Michel Houellebecq wanted to say with this novel – does he reinforce the idea presented at the beginning of the 20th century in Oswald Shpengler’s work The Dawn of Europe, that Europe is gradually brinking and it is in its last stage of development; or does he strengthen Nietzsche’s theory on the failure of Christianity even more; or maybe he is just criticizing French politics and highlights the necessity of changes.

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

review / books

The narrator in Houellebecq’s novel is 44 year-old Francois – Professor at the Sorbonne University and a specialist of the 19th Century decadent novelist Jorick-Karl Husmans. It is the year 2022 already and, according to the elections, France has become a Muslim state. It gains superiority in Europe; Morocco, Turkey and Tunis become members of the European Council; women wear burkas; Jews return to their historical homeland. Which is the case with Francois’ student-lover – Mariam. As if Nietzsche’s words about Christianity come true – that it is the religion of weak, and therefore that is why Islam takes the lead in the political and social life of France, the center of Europe. Paris is different now. Sorbonne becomes an Islamic University and is funded from Saudi Arabia. Its Rector exploits the situation for his own benefits, having a couple of wives, with one of them being a 15-yearold girl. In this regard, even the narrator is not far away – almost every year Francois has a new student-lover. But being a misanthrope, he egoistically prefers being alone.

სვეტლანა ალექსიევიჩი - „ჩერნობილის ლოცვა“ თარგმანი: ნინო ბექიშვილი ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა, 2015 ბელარუსი რუსულენოვანი მწერალი სვეტლანა ალექსიევიჩი წელს ლიტერატურის დარგში ნობელის პრემიის ლაურეატი გახდა. ყოფილ საბჭოთა სივრცეში მისი სახელი უფრო ამის შემდეგ გახდა ცნობილი. არადა, მისი რომანი „ჩერნობილის ლოცვა“ 2005 წელს გამოქვეყნდა. ეს პოლიფონიური რომანი, რომელიც თითქმის ოცი წელი იწერებოდა, სხვადასხვა ადამიანთა შთაბეჭდილებებს აერთიანებს - ადამიანების, რომლებსაც 1986 წელს, ჩერნობილში, ატომურ ელექტროსადგურზე მომხდარი ავარია შეეხო. ბევრი მათგანი დღეს უკვე აღარაა ცოცხალი, მაგრამ მათი „ხმა“ სვეტლანა ალექსიევიჩმა უკვდავყო. დღეს ეს ტერიტორია „აჩრდილი ქალაქების“ რიცხვშია, სადაც არავინ ცხოვრობს და რაღაცით პომპეის წააგავს - ქალაქს, რომელშიც თითქოს დრო გაიყინა. თავის დროზე, საბჭოთა მთავრობა ამ ფაქტს მალავდა, რითაც კიდევ უფრო დიდ საფრთხეს უქმნიდა ისედაც უკვე მოწამლულ გარემოს. და ამ ტრაგედიას კიდევ დიდხანს დამალავდნენ, რომ არა შვედები, რომელთაც თავიანთ ტერიტორიაზე რადიოაქტიური ნივთიერებების ნაწილაკები აღმოაჩინეს. ეს უკვე სტალინის პერვერსიული გონების იმთავითვე განწირული ჩანაფიქრის დასასრულის დასაწყისი იყო საბჭოთა კავშირი უკანასკნელ დღეებს ითვლიდა. ჩერნობილი დაახლოებით ისეთივე მასშტაბის ტრაგედია იყო, როგორიც 2011 წლის ცუნამი იაპონიაში. მაგრამ მთავრობების რეაქციას შორის უზარმაზარი სხვაობაა - როდესაც იაპონიის ტრაგედიას პირდაპირ ეთერში უყურებ, ცხადად ხედავ, რომ 23-ე საუკუნეში მცხოვრები ეს ერი, ტრადიციული, და იმავდროულად, ულტრათანამედროვე, მოდის უახლესი ტენდენციების დამამკვიდრებელი, სამურაების შთამომავლები არიან. საბჭოთა კავშირი (და აღმოსავლეთ ევროპის მთელი ტერიტორია), როგორც ბულგარული წარმოშობის ფრანგი ემიგრანტი ფილოსოფოსი და მწერალი იულია კრისტევა ამბობს ერთ ინტერვიუში - ნამდვილი ჯოჯოხეთია დედამიწაზე, სადაც ადამიანური გრძნობები და შეგრძნებები დაბლაგვებული აქვთ. ძნელია არ დაეთანხმო კრისტევას, როდესაც „ჩერნობილის ლოცვას“ კითხულობ. ალექსიევიჩის რომანში ნახსენებია ფაქტები, როდესაც მოწამლული ზონიდან, სხვა ნივთებთან ერთად, ქურქები გაჰქონდათ და მთელ საბჭოთა კავშირში ყიდდნენ.

წიგნები / რეცენზია

მაგრამ ტრაგედიამ ზოგიერთ ადამიანში მაინც კეთილშობილური გრძნობები აღძრა - ადამიანები მტაცებლური, ცხოველური ინსტინქტებისგან თითქოს გათავისუფლდნენ და ბუნებასთან სიახლოვე იგრძნეს. ეკოლოგიური თვალსაზრისით კი, ალბათ, ბუნება იმ კანონზომიერებას ემორჩილება, რომელსაც ყველაფერი ამქვეყნად, და ამიტომაც, როგორც მოექცევი ბუნებას, ისევე მოგექცევა ის.

ერთ-ერთ ინტერვიუში რომანის ავტორი საგულისხმო აზრს გამოთქვამს: „მე ვუყურებ ჩერნობილს, როგორც ახალი ისტორიის დასაწყისს. ეს არა მხოლოდ ცოდნაა, არამედ რაღაც მეტია, რადგან ადამიანი უკვე ვეღარ ენდობა იმ წარმოდგენებს, რომელიც საკუთარი თავისა და სამყაროს შესახებ აქამდე ჰქონდა. როცა წარსულსა და მომავალზე ვსაუბრობთ, ამ სიტყვებში ჩვენს წარმოდგენებს ვდებთ დროის შესახებ, მაგრამ ჩერნობილი, უპირველეს ყოვლისა, დროის კატასტროფაა. რადიონუკლიდები, რომლებიც დედამიწაზე გამოიტყორცნა, ორმოცდაათ, ას, ორას, ათას წელს იცოცხლებს… და მეტსაც… ადამიანის ცხოვრების ხანგრძლივობის თვალსაზრისით, ისინი მარადიულია“.

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

voiceS FroM chernoBYl - Svetlana alexievich tranSlated BY: nino BekiShvili Bakur Sulakauri PuBliShing, 2015

This year, a Belorussian, Russian-language writer, Svetlana Alexievich, became a Nobel Prize Laureate. Her name became well-known in the former Soviet Union after this, her novel VOICES FROM CHERNOBYL was published in 2005. This polyphonic novel, which was being written for almost twenty years, brings together impressions of different people, those who Svetlana Alexievich were affected by the nuclear power plant accident in 1986, Chernobyl. Despite many of them being no longer alive, their "voices" have been immortalized by Svetlana Alexievich. Today, this territory is among the “ghost cities”, where nobody lives and which in a way resembles Pompeii – the city in which time has been frozen. The Soviet government was hiding the fact at that time and this served as an even greater threat to the already poisoned environment. And this tragedy would have been hidden for longer if not for the Swedes who discovered radioactive particles on their territory. This was the beginning of the end of Stalin’s perverse intentions, ultimately bound to fail - the count down to the final days of the Soviet Union. The affect of the Chernobyl tragedy was almost of the same scale as the 2011 Tsunami in Japan. However, the reaction of the governments is drastically different – when you watch the Japan tragedy live, you clearly see that this nation, living in the 21st century, is traditional and ultramodern, setting the latest trends in fashion, at the same time, and that they are the descendants of Samurais. While the Soviet Union (and the whole territory of Eastern Europe) is, as the Bulgarian immigrant to France philosopher and writer Julia Kristeva says in one of her interviews – a real hell on Earth, where human feelings and senses are blunt. It’s hard to disagree when you read Voices from Chernobyl. Alexievich’s novel brings facts like how fur-coats, together with other objects, were exported from the poisoned territory and sold across the Soviet Union. Nevertheless, the tragedy has evoked the kind of feelings in some people as well – people were as if freed from the predacious, animal instincts and felt closer to nature. In terms of ecology, perhaps nature obeys that same regularity, as everything else does, and according to which it will treat you as you treat it.

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

review / books

In one of her interviews, the author expressed an interesting idea: “I perceive Chernobyl as the beginning of a new history. This is not only knowledge, but something greater than that, as Mankind can no longer count on those perceptions, which it had on humanity or the world until now. When we talk about the past or future we put our perceptions of time into it, but Chernobyl is in the first place a disaster of time. Radionuclides, which burst out onto the earth will live for fifty, hundred, and two hundred thousand years... and even more... In terms of human life span, they are eternal.”

რატომ უნდა ვიმეტყველოთ ქართულად? გოგა ჩანადირი gOga chanadiri „შლანგი“, „ავტობუსი“, „კომპიუტერი“, „რადიო“, „ტელევიზია“, „ბანკი“, „მინისტრი“, „პრეზიდენტი“, „კომპასი“, „ჰალსტუხი“, „რადიატორი“, „ფოტო“ და ასე შემდეგ – ყველამ ვიცით, რომ ქართული სიტყვები არ არის. ისინი სხვადასხვა ენიდან შემოვიდა, დამკვიდრდა და პრინციპში, სისხლხორცეულად შეერწყა ენას. რატომ? პასუხი მარტივია - ეს ყველაფერი ქართველებს თავის დროზე არ გვქონდა. სხვა ქვეყნებში გამოიგონეს ან ჩამოყალიბდა და პირდაპირ გადმოვიტანეთ. მოდი, სხვა სიტყვები ჩამოვთვალოთ: „ჩირაღდანი“, „შარვალი“, „საათი“, „ხალიჩა“, „ქამარი“, „ღუმელი“, „ქაღალდი“, „არაყი“, „ფანჯარა“, „ბოსტანი“, „თასი“, „იასამანი“, „ქარხანა“, „პატივი“, „ხავსი“, „ხიდი“, „ბედაური“, „ნობათი“, „ფარდა“, „ზეთი“, „მახათი“, „კარაქი“, „სურათი“ და ასე შემდეგ. იცით, რომ ეს სიტყვები ასევე არ არის ქართული? ზოგი სპარსულია, ზოგი – არაბული, ოსური, სომხური, თურქული და ა.შ. ამ ჩამონათვალიდან ქართველებს ყველა ქართული შესატყვისი თუ არა, უმეტესობა გვქონდა, მაგრამ კულტურული თუ დამპყრობლური პოლიტიკის გავლენით, მშობლიური სიტყვები უცხოურით ჩავანაცვლეთ.

წიგნები / #წერექართულად

„ფანჯარა“ ავიღოთ – სიტყვა სპარსულიდან შემოვიდა. სულხან-საბა გადმოგვცემს, რომ მისი ქართული შესატყვისი „ლანძვი“ იყო. რა, სპარსელების შემოსევამდე საქართველოში ფანჯრები არ გვქონდა? ცნობილია, რომ ნებისმიერ ნივთსა თუ საგანს ერი სახელს ისევე არქმევს, როგორც ადამიანებს, და ნაცვალსახელებით არ მოიხსენიებს. იმიტომ, რომ სახელი მოხმობაში გვეხმარება. მაგალითად, თუ გვინდა წამალი, ვამბობთ, რომ წამალი მინდა და არა ის მინდა. წვნიანს ვამზადებ და არა იმას ვამზადებ და ასე შემდეგ.

ენათმეცნიერების ნაწილი იმასაც ამბობს, რომ ლანძვის გარდა, ფანჯარას „სარკმელი“ ერქვა, რომელიც ზმნა „კუმევისგან“ მომდინარეობს. უწინ, ქართველები გასათბობი საშუალებების მილს კვამლის გასაწოვად საგანგებო ხვრელს უერთებდნენ და მას საკუმელს უწოდებდნენ. ამ სიტყვიდან წარმოიქმნა სარკმელი, რომელიც თანდათან იმ ფორმითა და შინაარსით ჩამოყალიბდა, ახლა რომ ფანჯარას ვუწოდებთ. კარგია თუ ცუდი ძირძველი სიტყვების უგულვებელყოფა? ზოგიერთი მიმტკიცებს, რომ ამით ენა მდიდრდება. სიამოვნებით გკითხავთ: ჯანმრთელი გული რომ ამოვიჭრათ და ხელოვნური ჩავისვათ, ჩვენი სხეული ამით გამდიდრდება? მე მგონი, რომ არა. ქართული ენა გვიჩვენებს, რომ ის, ძირითადად, საკუთარი სიტყვების ხარჯზე მდიდრდება და ვითარდება – ისევე, როგორც ადამიანის სხეული, როცა ის იზრდება. 5 წლის ადამიანი 15 წლის შემდეგ უკვე სხვა არის, მაგრამ თავის ბუნებას – ადამიანობას არ კარგავს. ასე იყო „იფქლი“ და გახდა „ფქვილი“, „წყლისფქვილი“ და გახდა „წისქვილი“, „ათერთმეტი“ გახდა „თერთმეტი“, „ათორმეტი“ – „თორმეტი“ და ასე შემდეგ. ჩვენ რომ უცხოური სიტყვებით ჩაგვენაცვლებინა, ენა გამდიდრდებოდა?

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

მოქმედების ამსახველი ძალიან მოქნილი სიტყვები გვაქვს. ამიტომ, ვამბობთ: გავფცქვენი, გამეფცქვნა, შემომეფცქვნა და ა.შ. ამ ფორმებმა ენას მეტი სისხარტე და შინაარსი შემატა. ცხადია, შეგვიძლია მივიღოთ უცხოური სიტყვები, როდესაც მისი ქართული შესატყვისები არ გვაქვს და ამის მაგალითები წერილის დასაწყისში მოვიყვანე, თუმცა, ყველაფრის ბრმად მიღებაც არ შეიძლება. მე-20 საუკუნის პირველ ნახევარში, ქართველმა ენათმეცნიერებმა იმსჯელეს და შემოგვიტანეს ისეთი სიტყვები, როგორებიცაა „ფეხბურთი“, „კალათბურთი“, „ფრენბურთი“, „ხელბურთი“, „ზეჟანგი“, „ნახშირორჟანგი“, „განტოლება“, „ცილა“ და სხვა. ახლა ვთქვათ, რომ ამან ენა გააღარიბა? მაგალითად, რუსულში არ თარგმნეს ფეხბურთი, ხელბურთი და სპორტის სხვა სახეობების სახელები, არამედ დარჩა ინგლისური შესატყვისები: „ფუტბოლი“, „განდბოლი“ (ჰენდბოლიდან. რუსებს ასო „ჰ“ არ აქვთ), „ვოლეიბოლი“ და მისთანანი. მოდი, ამაზეც ვთქვათ: ვისი ენა უფრო გამდიდრდა – ჩვენი თუ მათი? არის სიტყვები, რომლებიც ქართულმა ენამ ვერ მიიღო. მაგალითად, „ქვეგრიალა“ („მეტრო“), „ელსმენი“ („ტელეფონი“), „ტელეხედვა“ („ტელევიზია“) და სხვა. თუმცა, იგივე მეტრო სხვა ენებში ითარგმნა („ანდერგრაუნდ“ ან „საბვეი“ ინგლისურად, „უნტერგელადენ“ გერმანულად). ბევრია ისეთი სიტყვა, რომელიც თარგმნას არ ექვემდებარება, რადგან კონკრეტული ქვეყნის კულტურის ნაწილია. ჩემი აზრით, აბსოლუტურად გაუმართლებელი იყო 1980-იან წლებში „ვიოლინოს“ „ყელფანდურათი“ შეცვლის მცდელობა. ეს ისევე არ შეიძლება, როგორც თავად „ფანდურის“, „ჩონგურისა“ თუ „ჭუნირის“, გნებავთ – „გიტარის“, „ორღანის“ ან „პიანინოს“ თარგმნა. რაგბი ავიღოთ - ეს ინგლისის ქალაქია, სადაც სპორტის გუნდური სახეობა – რაგბი შეიქმნა და სახელიც ამის მიხედვით მიიღო. ენათმეცნიერებს მისი გადმოქართულება არც უფიქრიათ. თუმცა, თავიდან, რუსულის გავლენით „რეგბით“ შემოვიდა და შეცდომა მხოლოდ 1980-იანი წლების მიწურულს გამოსწორდა. ბოლო დროს, შეიძლება ითქვას, რომ შემოგვაჩეჩეს სიტყვა „მენეჯერი“ და „მენეჯმენტი“. გვჭირდება? მისი ქართული შესატყვისებია „მმართველი“ და „მართვა“, ან „მმართველობა“. ამას წინათ, ჩემმა ნაცნობმა მითხრა, ერთ-ერთმა კომპანიამ საქმიანობა კარგად ვერ „დაამენეჯმენტაო“. გგონიათ, ამან ენა გაამდიდრა? ვფიქრობ, ჩემმა ნაცნობმა ენას ჯანსაღი გული ამოაცალა და ხელოვნური ჩაუდგა. არ გვჭირდება. ილიამ თქვა: „მამული, ენა, სარწმუნოება“. რას ნიშნავს ეს? ჩემი აზრით, ილია ამაში ერის თვითმყოფადობას გულისხმობს. ამ სამი რამის დაკარგვა ერს გადაგვარებად დაუჯდება. დიახ, ყველა ძველი ერი, რომელმაც სარწმუნოება, ენა და მამული დაკარგა, აღარ არსებობს. თუ ხალხმა ერთი მათგანი მაინც შეინარჩუნა, ის სიცოცხლეს გააგრძელებს. ამის მაგალითი ქურთები და ებრაელები არიან. მათ საუკუნეების მანძილზე საკუთარი მამული არ ჰქონდათ, მაგრამ სარწმუნოებისა თუ ენის გამო, გადარჩნენ. რაღა შორს წავიდეთ? ტაო-კლარჯეთსა და ფერეიდანში მცხოვრებმა ქართველებმა მამული და სარწმუნოება დაკარგეს, მაგრამ ენა შეინარჩუნეს. და მხოლოდ ამ თვისების გამო, ისინი ქართველებად დარჩნენ – მხოლოდ ენით-ღა აქვთ ქართველობასთან წვდომა. ესეც რომ დაკარგონ, განა 100 წლის შემდეგ თავს ქართველებად იგრძნობენ? რა თქმა უნდა, არა. ჰერეთში მცხოვრებ ქართველებს, სარწმუნოება, ენა შემორჩათ, და მათი გადაგვარების საფრთხე გაცილებით ნაკლებია.

ჩემი აზრით, აფხაზეთი იმიტომ წაგვართვეს (და არა დავკარგეთ), რომ იქ მცხოვრები ქართველების დიდი ნაწილი ნელ-ნელა რუსულ წიაღში შედიოდა. ქართულს სულ უფრო იუცხოებდნენ. კაცმა არ იცის, 100 წლის შემდეგ რა სურათი შეიქმნებოდა. ენაშეცვლილი ხალხისთვის საქართველოს საკუთარ სამშობლოდ აღქმა შესაძლებელი იქნებოდა? ეს ერთგვარ მძიმე სასჯელს ჰგავდა. ქართველი მოსახლეობა დევნილად იქცა. თუმცა, ამ მტკივნეული გაკვეთილით, მშობლიურ წიაღში დაბრუნდა, ქართულად აზროვნება და ლაპარაკი დაიწყო და გადაგვარებას გადაურჩა. როცა ერი ერთიანად მომძლავრდება, ანუ, ყველა ერთნაირად დაიწყებს ფიქრსა და ლაპარაკს, მაშინ ჩვენთვის წართმეული აფხაზეთის დაბრუნება გაადვილდება. უნდა მოვუფრთხილდეთ ენას. დანარჩენი კი თქვენ განსაჯეთ. თავადვე უპასუხეთ შეკითხვას – რატომ უნდა ვიმეტყველოთ ქართულად?

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

#writeingeorgian / books

ჩვენ შეგვიცვლია სარწმუნოება, საუკუნეების მანძილზე დაპყრობილი ყოფილა ჩვენი მამული, ენას კი ვერაფერი მოუხერხეს. ამიტომ გადავრჩით და დავრჩით ქართველ ერად.

Why shOuld We Talk in geOrgian?

We all know that the words autobus, computer, radio, television, bank, minister, president, compass, halstuch (tie, German), radiator, photo, etc. – are not Georgian. They have entered and established themselves from various languages and have merged into our language. Why? You may ask. The answer is simple – Georgians had none of these things before. They have been invented or founded in other countries and that is why we acquired them directly. Let’s enumerate other words: sharvali (trousers), saati (watch), panjara (window), khalicha (carpet), kamari (belt), araki (vodka), khidi (bridge), parda (curtain), surati (picture). Did you know that none these words is Georgian? They are Persian, Arabic, Ossetian, Armenian, Turkish, or from some other language. Georgians had most of, if not all, Georgian corresponding words to the ones listed above, but with the cultural or conquering influence, we substituted them with the foreign ones. Let’s take panjara (window) – it comes from Persian. According to Sulkhan-Saba, the word landzvi was the word for it in Georgian. What, didn’t we have windows before the invasion of Persians? It is known that a nation names objects just like people and that this is not done with pronouns. Because the name helps to refer to certain things. For example, if we want a medicine we say I need this medicine and not I need ‘it.’ I am cooking a soup not I am cooking ‘it.’

წიგნები / #წერექართულად

A number of the linguists say that apart from langvi, window was also called sarkmeli, the verb of which is derived from ‘kumevi’. In olden times Georgians used to attach the pipe of a heater to a special hole in order to get rid of the smoke. They called this a sakumeli. Sarkmeli derived from this word, but it gradually evolved and has been established with its form and content as panjara, the word that we call a window today.

Is it good or bad to defy indigenous words? Some say that language becomes richer this way. And so it’s a pleasure for me to ask you: will our body become richer if we cut out the healthy heart and substitute it with an artificial one? I think not. Georgian language has shown that it becomes rich at the expense of its own words and it develops just like a human body when it grows. A 5 year old person becomes different after 15 years, but does not lose its nature – its humanity. This is how ipkli (flour) became pkvili, tsklispkvili – tsiskvili (watermill), atertmeti – tertmeti (eleven), atormeti – tormeti (twelve) and so on. If we had substituted them with foreign words, would the language have become richer? We have plenty of words describing action, which is why we say I peeled, have peeled, accidentally peeled, etc. (in Georgian these forms are the same, as one word). These forms added more agility and meaning to the language.

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

Obviously, we can adopt foreign words when we do not have their corresponding ones, such as those examples I presented at the beginning. However, adopting everything blindly is incorrect. In the early 20th century, linguists discussed and introduced words like football, handball, peroxide, carbon dioxide, equation, protein, etc. Should we now say that this made the language poorer? For example, football, handball and other sport names were not translated into Russian and stayed as their corresponding English ones. Let’s be honest, who’s language became richer, ours or theirs? There are words that the Georgian language did not adopt. For example kvegriala (metro), elsmeni (telephone), telexeedva (television), etc. However, that same metro has been translated into other languages (underground in English and untergeladen in German). There are a lot of words like this, ones that are ‘untranslateable,’ because they are part of the specific culture of a country. In my opinion, it was absolutely unjustifiable to change the violin into a kelpanduri in the 1980s. This cannot be done, just like translating panduri, chonguri, chuniri, (Georgian folk instruments) or a guitar, organ or piano. Let’s take Rugby – a town in England, in which one of the team sports, rugby, was created and named after. Linguists have never even thought of translating its name, however, at first the word was introduced to Georgian from Russian and was pronounced as Ragby, which was corrected only at the end of the 1980s. In recent times ‘word manager’ and ‘word management’ have been imposed on us. Do we need them? The words mmartveli and martva /mmartveloba mean the same in Georgian. Recently, my acquaintance told me, one companys was unable to manage (said in Georgian with the word manage as its foundation, as opposed to martva) its business well. So do you think this way he enriched the language? I believe, my acquaintance has torn out the healthy heart of the language and substituted it with the artificial one. We do not need this. Ilia Chavchavadze said “Homeland, Language, Religion” What does this mean? I think that by this the great public figure meant the identity of a nation. Losing these three things will cost it degeneration. Yes, all ancient nations that lost their religion, language and homeland, no longer exist. If people do keep at least one of them, it continues to live. Kurds and Jews are a good example of this. They did not have their own homeland for centuries, but either because of their language or their religion – they survived. Why seek examples elsewhere? Georgians living in Tao-Klarjeti and Fereidani lost their homeland and religion, but kept their language. And only because of this, they remain Georgians, only through their language do they have a connection with Georgians. If they lose this too, will they still feel Georgian in 100 years? Of course not. Georgians living in Hereti have maintained religion and language and the danger of degeneration is much less in their case. We have changed our religion, our homeland has been conquered for centuries, but nobody could do anything with our language. That is why we survived and why we remain Georgian as a nation.

This resembled a severe sentence in a way. The Abkhazian Georgian population were forced to become IDPs. However, with this painful experience they returned to their home, began thinking and talking in Georgian and survived the degeneration. When the nation strengthens in unity, meaning, when everyone begins thinking and talking in the same language, returning the Abkhazia that has been taken from us will become easier. I believe we should guard our language. I let you judge the rest; answer the question of why we should talk in Georgian yourself.

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

#writeingeorgian / books

I believe that Abkhazia was taken from us (and not that we lost it), because most of the Georgians living their gradually entered into the Russian environment and Georgian there became more and more alienated. God knows what would have happened 100 years later. Would it have been possible for those who changed their language to perceive Georgia as their homeland?

გადაიფრინე, ჩემო თავო ლია ლიქოკელი Lia LikOkeLi

სულ სხვა ამბავი იყო ჩემი მაშინდელი ახალწლობები. სულ სხვა იყო. ძალიან იწელებოდა დეკემბერი. ყველა დეკემბერი უსაშველოდ გრძელდებოდა და ასე მეგონა, ჩაკეტილ, წრიულ დროში ვიყავი მოხვედრილი და დაუმთავრებელ დეკემბრად მოიკრავდა პირს ბოლოს ჩემი ცხოვრება, ახალი წელი კი სადღაც სხვების ქვეყანაში მივიდოდა. ყოველდღე შევდიოდი ოთახში, რომელსაც სტუმრების ოთახს ვეძახდით. დიდი კარადა იდგა, სარკიანი, კარადის თავზე კი ყუთი იყო შემოდგმული. იმ ყუთში ჩაკეცილი ნაძვის ხე ინახებოდა. ასაწყობი, ხელოვნური ნაძვი. ვდგებოდი კარადის წინ, თითის წვერებზე ვიწეოდი და შევყურებდი იმ ყუთს. მისი ჩამოდგმის დრო კი არა და არ დგებოდა.

წიგნები / მოწვეული ავტორი

თოვას ნოემბრიდან იწყებდა ხოლმე. ვერ ვასწრებდით თოვლის გატკეპნას, ამატებდა და ამატებდა. საახალწლოდ კარგად უნდა დაეხვავებინა. ვემზადებოდით ჩვენც - თოვლის პაპებს ჩავამწკრივებდით მე და ჩემი ძმა, უცხვირო და უთვალო თოვლის კაცებს. თოვლის პაპა შიშველი ხელებით უნდა გააკეთო, ჰოდა გვქონდა ჩვენც სულ ლურჯი, ყინვისა და თოვლისგან დამსკდარი ხელები. სულ სადღაც გვეკარგებოდა ბებიაჩემის მოქსოვილი ხელთათმანები, ის კი იჯდა და ახალ-ახალს ქსოვდა.

თვალებს თუ დავხუჭავ, ზუსტად წარმოვიდგენ: დილაა. გაღვიძება მეზარება. ცხვირზე წაფარებული საბნის ქვეშ ვიშმუშნები. რაღაც უცნაურს ვგრძნობ. თითქოს სხვანაირად თბილა. თითქოს სხვანაირი შუქი დგას. ხმებიც ისეთია - ვეღარ ვითმენ. წამოვხტები, იატაკზე მივათრევ საღამური პერანგის ბოლოებს - სულ დედაჩემის პერანგებს ვიცვამდი ხოლმე; ჰოდა, ვხედავ - ჩამოუღიათ ის ყუთი კარადის თავიდან, კიდევ სხვა პატარა ყუთებიც - ზოგში ნაძვის ხის მოსართავი ბურთულებია, ზოგში - ციმციმა ნათურები. დგას დედაჩემი და ნაძვის ხეს აწყობს. მოვიდა-მეთქი, ახალი წელი მოვიდა! - ვყვირი და ჩემი ძმისკენ გავრბივარ, სასწრაფოდ უნდა წამოვაგდო საწოლიდან. მოვიდოდა, ჰო. აბა სად წავიდოდა? ვერ დავიჯერებდი, სადმე, ვინმე თუ ელოდებოდა კიდევ ასე ახალ წელს, როგორც ჩვენ, მთის პატარა სოფელში, უსასრულო თოვაში გამომწყვდეული ბავშვები. და დგებოდა ის ღამეც ვითმენდით ძილს, ვითმენდით, შევყურებდით საათებს, და ვუშვებდით მერე ცაში ფერად შუშხუნებს, ბედნიერი, ბედნიერი ბავშვები. მერე იწყებოდა საახალწლო მსვლელობა სახლიდან სახლში. სოფლიდან სოფელში. ერთი სულაც ერთსახლიანი სოფელი იყო, და იქ წასვლა ყველაზე მეტად მიყვარდა. რომ მოსაღამოვდებოდა, ბავშვებს თბილად ჩაგვაცმევდნენ. ნაქსოვ ქუდებს დაგვახურავდნენ და ყელზე შარფებს შემოგვახვევდნენ, ისე შემოგვიჭერდნენ, თავებს ვეღარ ვატრიალებდით. ყველანი ერთმანეთს ვემსგავსებოდით, ერთნაირად მრგვალები ვიყავით, ერთნაირად შეფუთულები, ერთნაირად ვასრუტუნებდით ცხვირებს. ოღონდ სხვადასხვაფერები სულ. ჩაგვამწკრივებდნენ მერე, შუაში მოგვიქცევდნენ, თავ-ბოლოში ისინი ჩაგვიდგებოდნენ, უფროსები - დედ-მამები, ბიძები და მამიდა-პაპიდები. ნათესავები და სხვების ნათესავები. ბებიები და პაპები უკვე აღარ დადიოდნენ

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

სტუმრად, რჩებოდნენ იმ პატარა, ჩამთბარ ოთახებში, შემწვარი ვაშლისა და მსხლის სუნი რომ იდგა და მოხალული სიმინდის მარცვლების. ასე უნდა გვევლო, მწკრივად. ვიწრო ბილიკი იყო თოვლში გაკვალული. ხან მხრებამდე გვწვდებოდა ის თოვლი, და მივირწეოდით იმ იისფერ ტალანებში, სიცილიანი გადაძახილებით აკინძულები. მერე მდინარეს გადავივლიდით. თითქმის მთლიანად დაფარავდა ხოლმე ყინული - ერთი ციცქნა წყალი იყო, ვიწრო კალაპოტში მომწყვდეული, გვირისტივით მიუყვებოდა მინდორს, ვერცხლის ძაფით ნაკერს ჰგავდა თეთრი ჭალა, შორიდან რომ გახედავდი. მიყვარდა მაშინ სტუმრად სიარული. და შინ დაბრუნებაც მიყვარდა - შუაღამისას, ძილშემოპარულები, უკან რომ გამოვივლიდით იმ თოვლს, ჯიბეებიდან კი მანდარინის ქერქები გვცვიოდა - ჩემს ახალ წლებს ყოველთვის მანდარინის გემო ჰქონდა. და საახალწლო ზეიმები კიდევ. თოვლის ბაბუები და ფიფქიები. ისე გაიარა იმ ზეიმებმა, არ ვყოფილვარ არც ფიფქია, არც პრინცესა. ერთხელ ბურატინო ვიყავი, ერთხელაც - კუდიანი დედაბერი. გაგვინაწილებდნენ როლებს, გამეჩხირებოდა ყელში ბურთი, მივდიოდი შინ და ცრემლში მიბრუნავდა თვალები. შემომხვევდა დედაჩემი ხელებს და ჩუმად ეცინებოდა - ისე, რომ არ დამენახა. დამამშვიდებდა ხოლმე - ეგ უფრო საინტერესოაო, აბა ის რა როლია, თეთრი კაბა რომ გაცვია და მეტი არაფერიო. მერე კი გავიზარდე. ხან ვფიქრობ, მეტისმეტადაც კი გავიზარდე. უკვე რამდენიმე ახალი წელი გავატარე სრულიად მარტომ. არ ვიცი, როდის ვიქეცი იმ უფროსად, რომ შემოგყურებს და იმრიზება - ნეტა რა გიხარია მთელ ამ ჟრიამულში, მთელ ამ ფიფქებში, ნაძვებში და ფერად ნათურებში. დღესასწაულებს რაღაცნაირი სევდა ახლავს თან - როგორ გვჭირდება უმიზეზო, სულელური სიხარულები, თუნდაც ასეთი - ახალი წრე კალენდარზე. როგორ გვჭირდება, რამეს ვულოცავდეთ ერთმანეთს, გვჭირდება საჩუქრები - ისე, როგორც ბავშვებს, და კიდევ უფრო მეტადაც კი. განსაკუთრებით, ჩვენი ცხოვრების ზეიმებში არაფიფქიური როლების შემსრულებლებს. აი, ვუყურებ ჩემს თავს ამ დაჩქარებულ დეკემბერში და ვფიქრობ, ძალიან დამიბერდა თვალები წელს. რომ იყო გრძელი და სევდიანი წელი, რომ დგას ყუთი კარადის თავზე, ჩემი ბავშვობის სახლში, სტუმრების ოთახში, და არავის ახსენდება. რომ ჩემი მხიარული დედა და მამა შინ რჩებიან ახალი წლის დღეებში, შეჰყურებენ ერთმანეთს და ფიქრობენ, ნეტა აღარ მოთოვოს, ძნელია ცხოვრება თოვლში - გზებს ჩაკეტავს და ვეღარ მიაღწევენ შორს წასული შვილები მათთან. არადა, თუ ვერ მივაღწიეთ, სადმე სხვაგან მივა ახალი წელი, სხვების ქვეყანაში. სადმე სხვაგან გაიხარებს ცხოვრება. მე კი აქ მჭირდება, ახლა. დღეს. ჩემი ბებერი თვალების დროში. და ვზივარ მთელი დეკემბერი, ვუყურებ საახალწლო უთოვლო ქალაქს, და ვიმეორებ: გადაიფრინე, ჩემო თავო. გადაიხედე ბავშვობაში.

fly Over my head My New Year times were a totally different story in those days. Totally different...December used to be very long. All Decembers lasted forever and I used to think I was stuck in a closed, circular time warp and that my life would finally become an infinite December, while the New Year would arrive somewhere else, in the country of others.

I’ll close my eyes and imagine clearly: morning. I’m lazy to wake up. I turn under the blanket covering my nose. I feel something strange. The warmth is different, it seems. As if the light is different too. The sounds also - I can’t stay patient it anymore. I jump up, dragging the ends of my night shirt on the floor – I always wore my mom’s shirts; And so I see – the box has been put down from the top of the wardrobe, some other smaller boxes also – there are Christmas balls in some of them, lights in the others. My mother is standing there and decorating the Christmas tree.

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

invited author / books

Every day I would enter the room which we called a guest room. There was a big cupboard in there and a box on top of it. A folded Christmas tree was stored there, an artificial one, which needed assembling. I used to stand on my toes in front of the wardrobe and look at the box, waiting for the time to get it down to come. The first snow started to fall in November. We weren’t able to collect the snow as it fell and fell. It had to accumulate before New Year. We were preparing for it too – my brother and I would make snowmen, noseless and eyeless snowmen. You should build the snowman with your bare hands, and so we always had chapped hands which turned blue from cold and snow. We used to lose our gloves, knitted by our grandmother, all the time, so she sat there and knitted new ones.

It came! The New Year came! I yell and run towards my brother, I must wake him up as soon as possible... It would have come, where else could it go. But then I couldn’t believe that somebody somewhere was waiting for the New Year like we did, in the small mountain village, children captured in the infinite snow. And the night came – we coped with our sleep, coped and looked at the clocks and then shot off colorful fireworks up into the sky; happy, happy children. Then the New Year procession began, marching from house to house, from village to village. There was one one-house village, to which I loved going more than anywhere else. When the evening fell, they dressed us warmly, putting knitted hats on our heads and scarves around our neck, tightening them so tight that we couldn’t move our necks anymore. We all looked alike, we were all round and packed alike, sniffing our noses similarly, but all of us in different colors. The elders would make us stand in a line and position themselves in front and the end of it – moms and dads, uncles and aunts, relatives and relatives of relatives, however, grandmothers and grandfathers didn’t come along anymore, they stayed in small, warm rooms, smelling of roasted apples and pine and corn seeds. We had to walk like that, in a line. A narrow trail was groomed in the snow, that snow was sometimes as high as our shoulders, and we moved our way in the violet corridors, with laughing outcries. We would then cross a river. Which was almost completely covered with ice, only a small amount of water left in narrow river-bed, following along the field like a thread; the white grove looked as if it was sewed with silver threads, when you looked at it from a distance. I loved going to visits in those times. And I also loved coming back home – in the middle of the night, sleepy, when we walked that snow on our way home and how the tangerine peels dropped out of our pockets – my New Years always tasted of mandarins. And the New Year festivities, Santas and snow maidens. Those parties all passed by without me neither being a snow maiden, nor a princess. I once played Pinocchio and a wicked old woman. They would distribute the roles, a lump would stick in my throat, I went home and my cried all my tears. My mom would hold me, and she laughed silently, so that I wouldn’t see it. She used to calm me down by saying that these roles were more interesting, and that the role, in which you’re just wearing a white dress and that’s it, is boring.

წიგნები / მოწვეული ავტორი

Then I grew up. Sometimes I think I’ve grown up too much. It has been already a couple of New Years that I’ve spent completely alone. I do not know when I turned into an adult, who looks at you thinking – what is it that makes you happy in this entire hubbub, in these snowflakes, Christmas trees and colorful lights? Usually celebrations are accompanied by some kind of sadness – oh how we need some unreasonable, silly happinesses, at least one – a new circle on the calendar. Oh how we need to congratulate each other, we need presents, just like children and even more than them. Especially for those un-snow-maiden roles, which we have played at the festivities all our lives.

And here I am looking at myself in this accelerated December and think that my eyes got very old this year. That it was a long and gloomy year, and that there is a box on top of the wardrobe, in my childhood house, in the guest room and that nobody remembers it. That my joyous mother and father now stay at home during the New Year days, looking at each other and wishing for the snow not to come, it is difficult to live in the snow – it will close the roads, and their children, who are far from them, won’t be able to reach them; but if we won’t be able to reach them, the New Year will go somewhere else, to somebody else’s country. Life will be good elsewhere. Nonetheless, I need it here and now. Today. In the time of my old eyes. And for December I sit here, looking at the city without snow and repeat to myself: fly over my head, look to childhood.

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

თაჩი გილოცავთ ახალ წელს! საახალწლოდ, სატინის 2 საწოლიანი თეთრეულის კომპლექტი მხოლოდ 99 ლარად.

99 ლარი

თბილისი, საბურთალო, ვაჟა-ფშაველას 15; ტელ.: 238 66 50 / Tbilisi, Saburtalo, Vaja-Pshavela Ave. 15; T: 238 66 50 თბილისი, გლდანი,ხიზანიშვილის ქ. 15; ტელ.: 570 50 89 66 / Tbilisi, Gldani, Khizanishvili str. 15; T: 570 50 89 66

ვერეს ხეობის სასარგებლო ფართი და მისი მრავალფეროვანი რელიეფი ზედგამოჭრილი იყო „მზიურისათვის“ – კომპლექსისთვის მონიშნული ტერიტორია მთლიანად 2200 ჰექტარი იყო, „ატიური“ ტერიტორია – 830 ჰექტარი. ქალაქის სიგრძე – გმირთა მოედნიდან სოფელ ბეთანიამდე, თითქმის 22 კილომეტრი გახლდათ და ამ უზარმაზარ ტერიტორიაზე ყოველდღიურად დაისვენებდა 40 ათასზე მეტი, წელიწადში კი – დაახლოებით 5,5 მილიონი დამსვენებელი. კომპლექსი ერთდროულად შეძლებდა 30-40 ათასი სტუმრის მიღებას. „მზიურის“ ასაგებად საჭირო/საორიენტაციო თანხის ოდენობა ფანტასტიკური იყო – 70 მილიონი მანეთი. სწორედ ამდენად შეფასდა ჩასატარებელი სამუშაოების მასშტაბი. მაგალითად, ზოოპარკის მოსაწყობად, 5 მილიონი მანეთი იყო აუცილებელი და ამდენივე სჭირდებოდა წყალსაცავ სისტემას, 6 მილიონი მანეთი კი აერობუსის დაპროექტებას და განხორციელებას. ახალი ზოოპარკი ათჯერ დიდი იქნებოდა და 16 ჰექტარი უნდა დაეკავებინა (მისი გადატანა „მზიურის“ პროექტის ფარგლებში, ქალაქის სულ სხვა ბოლოში იგეგმებოდა). შთამბეჭდავი იყო „მზიურის“ მომსახურე პერსონალის რაოდენობაც – 4200 ადამიანი!

"Not even for a minute is the hubhub of children quiet in Mziuri, nothing to be surprised of: some kind of event takes place here almost daily – whether it is joining the list of pioneer organizations or meetings with veterans, painting on the pavements or republic competitions of wind orchestras, peace manifestations, cheerful starters, touristic hiking tours in the Vere Valley... Children come here to do some work as well – they water flowers, plant new ones, dig out weeds. Those knowing foreign languages accompany foreign delegations. Each tree, leaf, flower and stone here becomes warm and is charged by the sun of the Mziuri city, from morning till evening, each of them are soaked with the rays of rejoicing children and reciprocate with their rays of adopted warmth and light, in order to let the sun shine infinitely, without being ever turned off, all night long, in Mziuri – the place where dreams come true.” Journalist Nugzar Aphkhazava, from the 1980s, excerpt from the article "Sun through the day and night.'

The living space and varied terrain of the Vere Valley perfectly suited Mziuri – the territory marked for the complex was 2200 hectares, with an "active" area of 830 hectares. The city's length, starting from Heroes Square until the village of Betania, was nearly 22 kilometers long. More than 40 thousand visitors could rest on this vast territory daily, about 5.5 million tourists a year. The complex could host 30-40 thousand guests at the same time. The estimated amount of money for the construction of Mziuri was fantastic – 70 000 Manets. The scale of work to be done was evaluated by this sum. For example, 5 million Manets was necessary for the arrangement of the Zoo, the same amount was needed for the reservoir system, 6 million rubles was needed for the design and implementation of an airbus. The new zoo would have been ten times larger and would cover 16 hectares (having it at a completely different end of the city was planned according to the "Mziuri" project). The number of Mziuri personnel was also inspiring - 4200 people!

„მზიურში“ წუთითაც არ წყდება ბავშვთა ჟრიამული, არც გასაკვირია: აქ თითქმის ყოველდღიურად ტარდება რაიმე ღონისძიება - პიონერული ორგანიზაციების რიგებში მიღება იქნება ეს თუ შეხვედრები ვეტერანებთან, ასფალზე ხატვისა თუ სასულე ორკესტრების რესპუბლიკური კონკურსები, მშვიდობის მანიფესტაციები, მხიარული სტარტები, ტურისტული ლაშქრობები ვერეს ხეობაში... ბავშვები აქ სამუშაოდაც მოდიან ხოლმე რწყავენ ყვავილებს, რგავენ ახალს, თხრიან სარეველებს. უცხოურ ენათა მცოდნენი მეგზურობენ საზღვარგარეთულ დელეგაციებს. აქ თითოეული ხე, ფოთოლი, ყვავილი თუ ქვა „მზიური“ ქალაქის მზითაა გამთბარი და დამუხტული, დილიდან საღამომდე ყოველი მათგანი მოჟრიამულე ბავშვების სხივებით იჟღინთება და მერე უკუასხივებს შეძენილ სითბოსა და სინათლეს, რათა ღამითაც, განუწყვეტლივ, ჩაუქრობლად იჩახჩახოს მზემ „მზიურში“ - ახდენილი ზღაპრების საუფლოში“. 1980-იანი წლების ჟურნალისტი ნუგზარ აფხაზავა, ამონარიდი სტატიიდან „მზე დღისითა და ღამით“

41 2015 წლის მუსიკალური მიმოხილვა 2015 musiC revieW 44 ბრესტის დროით BresT Time

„ჩვენს მიერ მიღებული პრინციპული გადაწყვეტა ითვალისწინებს უწყვეტად, მთელ სიგრძეზე, მდ. ვერეს ხეობის ბუნებრივი გარემოს მაქსიმალურ შენარჩუნებას და მის გაჯანსაღებას. კომპლექს მზიურის სტრუქტურული გააზრებისას დიდი მნიშვნელობა ეძლევა მასში ისეთი ელემენტების აქტიურ ჩართვას, როგორიცაა ბოტანიკური ბაღი და ზოოპარკი. კომპლექსის შიდა სატრანსპორტო საშუალებად მიღებულია ავტობუსი (ან მონორელსი), რომელთა გამოყენება ფუნქციურ მოხერხებულობასთან ერთად საშუალებას მოგვცემს შევინარჩუნოთ მდ. ვერეს ხეობის ეკოლოგიური გარემო, ხოლო გმირთა მოედნიდან „თავისუფალი დროის ქალაქამდე“ 13 კილომეტრ მანძილს დამსვენებელი გაივლის სულ რაღაც 15-20 წუთში“. ამონარიდი „საქქალაქმშენსახპროექტის“ გეგმიდან (1979 წელი)

Mziuri - children's recreational and educational complex - this is a completely new type of multi-functional complex, designed ultimately for giving the young generation boundless opportunities for free creative work and for the creation of a healthy environment for children to rest and to enjoy the difficult process of searching for their interests at an early age. In this period of unprecedented technological advances, our society more than ever needs a mentally strong and physically healthy person, able to be thoughtful and with a kind character. The formation of such a person is only possible in a mentally and physically healthy environment. The creation of such a perfect environment is the idea of building Mziuri complex, which, together with other functional requirements, presupposes developing the stated complex in the river Vere valley, from Heroes Square to the border of Betania Monastery. This is the case in which a green valley with unique landscape is incorporated into the structure of the city and connects its center to a recreational zone ". Excerpt from the Sakkalakmshensaxproekti plan

"The principal solution designed by us includes preserving the natural environment of the river Vere valley along the whole length and improving it to the maximum. During the structural analysis of the Mziuri complex, big importance is given to the active involvement of such elements as the Botanical Garden and the Zoo. A bus has been decided as a means of inner transportation (or a mono-rail), the usage of which, together with the functional convenience, will enable us to preserve the ecological environment of the valley. From Heroes square to the "leisure town," the 13 km can be covered by the visitor in just 15-20 minutes." Excerpt from the Sakkalakmshensaxproekti plan (1979)

„მზიური“– ბავშვთა გამაჯანსაღებელაღმზრდელობითი კომპლექსი. ეს არის სრულიად ახალი ტიპის მრავალფუნქციური კომპლექსი, რომლის უპირველესი მიზანია მოზარდთა თაობას მისცეს განუსაზღვრელი შესაძლებლობა თავისუფალი შემოქმედებითი მუშაობისთვის და შექმნას ჯანსაღი გარემო ბავშვთა დასვენებისა და ადრეულ ასაკში ინტერესთა ძიების რთული პროცესისთვის. არნახული ტექნიკური პროგრესის პირობებში, ჩვენს საზოგადოებას, როგორც არასოდეს, ესაჭიროება სულიერად ძლიერი, ფიზიკურად ჯანსაღი, ღრმად მოაზროვნე და ამასთან – ბუნებით კეთილი ადამიანი. ასეთი პიროვნების ჩამოყალიბება მხოლოდ სულიერად და ფიზიკურად ჯანსაღ გარემოშია შესაძლებელი. სწორედ ასეთი სრულყოფილი გარემოს შექმნის იდეას მოიცავს კომპლექს „მზიურის“ პროგრამა, რომელიც სხვა ფუნქციურ მოთხოვნებთან ერთად, ითვალისწინებს აღნიშნული კომპლექსის განთავსებას მდ. ვერეს ხეობაში – გმირთა მოედნიდან ბეთანიის მონასტრის ტერიტორიის საზღვრებამდე. ეს ის შემთხვევაა, როდესაც უნიკალური ლანდშაფტის მქონე მწვანე ხეობა ზოლად არის შეჭრილი ქალაქის სტრუქტურაში და აკავშირებს მის ცენტრს რეკრეაციულ ზონასთან“. ამონარიდი „საქქალაქმშენსახპროექტის“ გეგმიდან (1979 წელი)

2015 წლის მუსიკალური მიმოხილვა ლაშა გაბუნია Lasha gaBunia შეიძლება ითქვას, რომ 21-ე საუკუნეში 2015 მუსიკალურად ყველაზე მდიდარი და მრავალფეროვანი წელი იყო. სიმდიდრეში ბევრი მნიშვნელოვანი მუსიკოსის სტუმრობას ვგულისხმობ. სამწუხაროა, რომ ადგილობრივ ქართულ მუსიკალურ ინდუსტრიაში უფრო და უფრო ნაკლები ალბომი გამოდის, თუნდაც წინა ათწლეულთან შედარებით. გავიხსენოთ გასული წლის ყველაზე გამორჩეული მოვლენები: 28 მარტს თბილისის სახელმწიფო საკონცერტო დარბაზის წინ, გიული ჩოხელის სახელობის ვარსკვლავი გაიხსნა და ივენთჰოლში მისი შემოქმედებისადმი მიძღვნილი კონცერტიც გაიმართა. ქართველ ჯაზდივას სიმღერები მასთან ერთად ახალი თაობის მომღერლებმაც შეასრულეს; გაზაფხულზე თბილისში ჩამოვიდა ცნობილი ხმის ჩამწერი ლეიბლის - Ninja Tune-ის ერთ-ერთი სახე, მსოფლიოში სახელგანთქმული ელექტრონული ტრიპჰოპ პროექტი Bonobo. 16 მაისს, „ტერმინალ ივენთის“ მოწვევით, ვაჟაფშაველას გამზირზე, პროფკავშირების კულტურის სახლში გაიმართა DJ სეტი, რომლის ჰედლაინერიც იყო Bonobo; თბილისის ივენთჰოლში, 21 მაისს, კონცერტი გამართა ოთხგზის „გრემის“ მფლობელმა, 42 წლის ფილადელფიელმა ბასისტმა Christian McBride-მა და მისმა ტრიომ. მუსიკოსები ჯაზსერიების ფარგლებში „ისთერნ პრომოუშენმა“ ჩამოიყვანა. ამავე თვის მიწურულს, 24 მაისს, ნიგერიული წარმოშობის ამერიკელი მუსიკოსის - Iyoka-ს კონცერტი თბილისის საკონცერტო დარბაზში გაიმართა. მისი ორგანიზატორი „ალტერვიჟენ ჯგუფი“ იყო; სწორედ „ალტერვიჟენ-ჯგუფის“ თაოსნობით, 3-7 ივლისს, თბილისის საერთაშორისო მუსიკალური ფესტივალი Tbilisi Open Air უკვე მეექვსედ ჩატარდა. წლევანდელმა ღონისძიებამ ქართველ მელომანთა მოლოდინს გადააჭარბა, რადგან ამ ხუთდღიანი ფესტივალის ჰედლაინერებს შორის მსოფლიოში ისეთი ცნობილი შემსრულებლები ჩამოვიდნენ, როგორებიც არიან Placebo და Archive. თუმცა, ამ ჯგუფების გარდა, ფესტივალის სცენაზე სხვა უამრავმა სახელოვანმა შემსრულებელმაც მიიღო მონაწილეობა, როგორც ჰედლაინერმა. ესენი გახლდნენ: The Tiger Lillies, Zемфира, Аквариум, Soap&Skin, Black Label Society და Beth Hart. ამ შემსრულებლების გარდა, ფესტივალის ორ სცენაზე დაუკრეს ქართველმა როკმუსიკოსებმა, ასევე საქვეყნოდ ცნობილმა ელექტრონულმა მუსიკოსებმა. 6 წლის არსებობის მანძილზე, ეს იყო ყველაზე მასშტაბური ფესტივალი, რომელსაც მსოფლიოს დიდი ვარსკვლავები ესტუმრნენ; მსოფლიოს ვარსკვლავები ჩამოვიდნენ „შავი ზღვის მე-9 ჯაზფესტივალზე“ ბათუმში. კონცერტები 4 დღის განმავლობაში, ყოველ საღამოს, ჩოგბურთის კორტებზე იმართებოდა. ორგანიზატორი ტრადიციულად „ისთერნ პრომოუშენი“ იყო. ეს ყველაზე მასშტაბური ფესტივალი გახლდათ, რომელშიც მონაწილეობა მიიღეს ისეთმა სახელგანთქმულმა შემსრულებლებმა, როგორებიც არიან: George Clinton Parliament Funkadelic, Liv Warfield feauturing the NGP Hornz, Lisa Stansfield და Snoop Dogg. ფესტივალის ფარგლებში, კლუბ Take Five-ში, კონცერტს ყოველდღე მართავდა ნიუ-იორკში მოღვაწე წარმატებული ქართველი ჯაზპიანისტი გიორგი მიქაძე;

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

review / music

წლის ერთ-ერთი ხალხმრავალი და რამდენიმედღიანი (30 ივლისი-7 აგვისტო) ელექტრონული მუსიკის (და არა მარტო) ფესტივალი GEM Fest ანაკლიაში გაიმართა. ეს გრანდიოზული საერთაშორისო ფესტივალი პირველად სწორედ იმ ადგილას ჩატარდა, სადაც 2014 წელს „კაზანტიპი“ მოეწყო. GEM Fest-ის რეალიზება საქართველოს მთავრობის მხარდაჭერითა და საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის ყოფილი ხელმძღვანელის გიორგი სიგუას თაოსნობით მოხდა. პირველ ფესტივალში მონაწილეობა მიიღეს მუსიკოსებმა: Armin Van Buuren, Booka Shade, Dubfire:Live hybrid, David August Live, Ellen Allien,

Luciano, M.A.N.D.Y, Petre Inspirescu, Rhadoo, Sunnery James & Ryan Marciano, Tale Of Us, Tiefschwarz, WhoMadeWho Live, W&W და უამრავი სხვა. კონცერტებზე დაუკრეს ქართველმა არაელექტრონისტებმაც (ბაკურ ბურდული, Loudspeakers, ნინო ქათამაძე, Goergian Brass & Strings (დირიჟორი: ნიკოლოზ რაჭველი), Niutone, TSU Art); ზაფხულში, ბათუმში, „ჰით ბათუმი 2015“ ჩატარდა, რომელმაც 2 თვის განმავლობაში სხვადასხვა მიმართულების ფესტივალები და გასართობი ღონისძიებები მოაწყო. პროექტი ბათუმის მერიამ და საკრებულომ სხვა სახელმწიფო სტრუქტურების ჩართვით განახორციელა. „ჰით ბათუმმა“ 3-9 აგვისტოს გამართა ფესტივალი „თანამედროვე მუსიკის დღეები ბათუმში“, რომელშიც ცნობილი ქართველი მუსიკოსები მონაწილეობდნენ. 8 აგვისტოს, უკრაინულმა Okean Elzy-მ, ხოლო 9-ში, ინგლისურმა Toploader-მა დაუკრა. კონცერტები ბათუმის ჩოგბურთის კორტებზე გაიმართა. სამდღიანი ელექტრონული მუსიკის ფესტივალი „ბლიკ 2015“ პირველად ბათუმის ჩოგბურთის კორტებზე 2022 აგვისტოს ჩატარდა, რომელშიც მონაწილეობა მიიღეს როგორც ქართველმა, ასევე სტუმრად ჩამოსულმა ელექტრონისტებმა და ჯგუფებმა. 26 აგვისტოს კი, ბათუმში კონცერტი გამართა ლეგენდარულმა მუსიკოსმა Adrian Belew-მა – ჯგუფ King Crimson-ის დამაარსებელმა; წელს, საქართველოში პირველად, მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ელექტრონული მუსიკის ფესტივალი GlobalGathering ჩატარდა. მისი ჩატარების ლიცენზია „ბრავო რექორდსმა“ მოიპოვა და ეს პირველი შემთხვევაა, როცა ქვეყანაში ლიცენზირებული უცხოური მუსიკალური ფესტივალი მოეწყო. ფესტივალი რუსთავის საერთაშორისო ავტოდრომზე გაიმართა. მისი მთავარი ჰედლაინერი მუსიკალური პრემია Grammyის მფლობელი, MTV-ის მუსიკალური დაჯილდოების 10-გზის გამარჯვებული, მსოფლიო ელექტრონული მუსიკის ერთ-ერთი ლეგენდა – Fatboy Slim იყო; ჩვენი ქვეყნის ისტორიაში პირველად, 19 სექტემბერს, Locomotive Promotion-ის თაოსნობით, პროგრესული როკის (პროგროკის) ფესტივალი ჩატარდა თბილისში, რომელშიც ნორვეგიელმა, სომეხმა და ქართველმა შემსრულებლებმა მიიღეს მონაწილეობა; „ისთერნ პრომოუშენმა“, 23-29 ოქტომბერს, „თბილისის მე-18 ჯაზფესტივალი“ ჩაატარა საკონცერტო დარბაზში. ამ ფესტივალზეც ნამდვილი ვარსკვლავცვენა იყო. მასში მონაწილეობა მიიღეს ისეთმა სახელგანთქმულმა მუსიკოსებმა, როგორებიც არიან: Diana Krall, Esperanza Spalding, Jeff Ballard Trio, Avishai Cohen და Triveni, Edmar Castaneda Trio და Fourplay; 5 დეკემბერს კი, „ბრავო რექორდსმა“ ბანკ „რესპუბლიკასთან“ (ჯგუფი „სოსიეტე ჟენერალი“) ერთად, თბილისის საკონცერტო დარბაზში ფრანგი კინოკომპოზიტორის ვლადიმერ კოსმას შემოქმედებითი საღამო მოაწყო, რომელშიც ქართველი მუსიკოსები მონაწილეობდნენ.

2015 musiC revieW

მუსიკა / მიმოხილვა

2015 can be regarded as the most rich and diverse year of the 21st century. By rich I mean based on the number of visits by many important musicians. This despite the sad fact that the local Georgian music industry is producing less, with fewer albums being released compared to the previous decade. Let’s recall the most distinct events of the passing year.

On March 28th Giuli Chokheli Star opened in the Philarmonic and her art concert was held in the Event Hall. Songs by the Georgian Jazz Diva were performed together with the singers of the new generation. One of the faces of a famous record label - Ninja Tune and the renowned trip-hop project Bonobo arrived in Tbilisi this spring. Invited by Terminal Events, this DJ set was performed on May 16th in the Trade Union Culture House on Vazha-Pshavela Street. Christian McBride, the 42 year-old, 4-time Grammy award winner and bassist from Philadelphia, performed with his trio in Tbilisi Event Hall on May 21st. They were invited within the Jazz Series organized by Eastern Promotion. Later that month, on the 24th, Altervision Group organized the concert of an American musician originating from Nigeria – Iyoka, in the Tbilisi Concert Hall. For the sixth time, that same Altervision Group organized an international music festival - Tbilisi Open Air, held on July 3-7. This year’s event exceeded the expectations of Georgian music lovers as during the 5 day festival such famous artists as Placebo and Archive performed among the renowned headliners. However, apart from these bands, many other famous artists held concerts on the festival stages: The Tiger Lillies, Zемфира,

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

Аквариум, Soap&Skin, Black Label Society and Beth Hart. Furthermore, various Georgian rock musicians and famous electronic music artists performed during the festival. Hosting such world renowned stars made the 2015 Open Air the biggest show in the history of the festival. World stars also joined the 9th Black Sea Jazz Festival in Batumi where, for four days, concerts were held on the Tennis Courts. Traditionally organized by the Eastern Promotion, this was one of the biggest festivals in Georgia, with such renowned artists as: George Clinton Parliament Funkadelic, Liv Warfield feauturing the NGP Hornz, Lisa Stansfield and Snoop Dogg. What’s more, New York based, successful Georgian Jazzpianist George Mikadze performed every day in the Take Five Club. One of the most crowned and long-awaited electronic music festivals, GEM Fest, was held in Anaklia July 30 – August 7. This grandiose international festival was held for the first time where Kazantip debuted in 2014. GEM Fest was supported by the Georgian Government and organized by the former Head of The National Tourism Administration – Giorgi Sigua. The first GEM Fest hosted: Armin Van Buuren, Booka Shade, Dubfire:Live hybrid, David August Live, Ellen Allien, Luciano, M.A.N.D.Y, Petre Inspirescu, Rhadoo, Sunnery James & Ryan Marciano, Tale Of Us, Tiefschwarz, Who Made Who Live, W&W and many more. Georgian non-electronic artists also performed: Bakur Burduli, Loudspeakers, Nino Katamadze, Georgian Brass & Strings (Conductor – Nikoloz Rachveli), Niutone and TSU Art. Heat Batumi 2015 was held in summer, bringing together various events and festivals throughout a two-month period. The project was implemented with the help of Batumi City Hall and various governmental organizations. Heat Batumi organized The Modern Music Days in Batumi, August 3-9, hosting famous Georgian musicians, alongside Ukrainian band Okean Elzy performed on August 8th and the British Toploader on the 9th. These concerts were also held on the Tennis Courts in Batumi. Three day electronic music festival Blick 2015 was held on August 20-22, with local as well as foreign DJs and bands performing. Legendary musician Adrian Belew, founder of the band King Crimson, held a concert on August 26th in Batumi. One of the most famous electronic music festivals Global Gathering was held in Georgia for the first time this year. Bravo Records acquired the exclusive rights for it and this is the first case that a licensed foreign music festival has been organized in the country. The Festival headliner was the Grammy award winning, 10 MTV Music Award holder, and one of the legends of electronic music – Fatboy Slim. What’s more, again for the first time in the history of our country, on September 19th Locomotive Promotion organized a Rock (Prog-rock) festival in Tbilisi at which audiences were wowed by Norwegian, Armenian and Georgian artists. Eastern Promotion organized the 18th Tbilisi Jazz Festival on October 23-29 in the Tbilisi Concert Hall. This festival was a real star, featuring such renowned artists as Diana Krall, Esperanza Spalding, Jeff Ballard Trio, Avishai Cohen and Triveni, Edmar Castaneda Trio and Fourplay. An art evening dedicated to French film-composer Vladimer Cosma was held on December 5th in Tbilisi Concert Hall. Georgian artists performed at the concert organized by Bravo Records with the support of Bank Republic Societe General.

review / music

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

ბრესტის დროით რეპორტაჟი ბრესტის ბარდფორუმიდან

აკაკი გაჩეჩილაძე akaki gachechiLadze გათენდა. ოთახში ქუჩის ხმაური შემოიჭრა, სამზარეულოდან კი საუზმის მზადების შიშხინი და სასიამოვნო კულინარიული არომატი. წამიერად დავფიქრდი: „სად ვარ? აჰ, რა თქმა უნდა, ბრესტში“. დიახ, მე უკვე ბრესტში ჩამოვედი. „აკაკი! აკაკი! დიდხანს ვრეკე ზარი კარზე და რა მექნა, შემოვედი. ვიცი, არ გისაუზმია. ასე როგორ შეიძლება? აი, დრანიკები მოვამზადე. შვილიშვილმა წუხელ შენთვის ვაშლის ნამცხვარიც გამოაცხო...“ მაგიდას დავხედე: საუკეთესო რძის პროდუქტი, ძეხვეული, კოხტად დაჭრილი რუხი პური. „ეს ყველაფერი ჩვენ უნდა მივირთვათ?“ - ნამძინარევმა ვიკითხე. „არა, მხოლოდ შენ. მე შინ უკვე ვისაუზმე“, - იყო მასპინძლის ალექსანდრე ვიქტოროვიჩის პასუხი, რომლის სახლშიც გამეღვიძა.

მუსიკა / რეპორტაჟი

აქ ჩემი მეგობრის, პოეტ ნიკოლაი ალექსანდროვის მიწვევით ჩამოვედი. 2015 წელს, ბრესტი ბელორუსიის კულტურულ დედაქალაქად გამოცხადდა. სწორედ ამ პროექტის ბოლო აკორდი ვისოცკის სახელობის საერთაშორისო ბარდფორუმი გახლდათ. ბარდფორუმის ფარგლებში, ბრესტში უამრავი ბარდი მიიწვიეს: ისრაელიდან, რუსეთიდან, პოლონეთიდან და სხვა ქვეყნებიდან. საქართველოს მე წარმოვადგენდი.

ყველაფერი ამა წლის იანვარში, პოლონეთის ქალაქ კოშალინში დაიწყო. მაშინ ბარდები თვრამეტი ქვეყნიდან დოქტორ მარლენა ზიმნას მიწვევით შევიკრიბეთ (ქალბატონი მარლენა კოშალინში ვისოცკის მუზეუმს და მასთან არსებულ ინსტიტუტს ხელძღვანელობს). სწორედ კოშალინში, პოლონეთის ფესტივალმა მისცა მძლავრი იმპულსი ბელორუსებს ბრესტშიც ჩაეტარებინათ საერთაშორისო ფესტივალი. ჩანაფიქრის მიხედვით, ბელორუსიაში მოწვეული ბარდები არა მხოლოდ ვისოცკის, არამედ საკუთარ სიმღერებსაც შეასრულებდნენ. მართლაც, გაზეთ „ბრესტის კურიერის“ რედაქტორმა ნიკოლაი ალექსანდროვმა, ჟურნალისტმა და ფოტოგრაფმა ირინა შეპელიავიჩმა, მოახერხეს და ეს ჩანაფიქრი ბოლომდე წარმატებით მიიყვანეს. ამ ღონისძიებას „ბარდფორუმი“ ეწოდა, რადგან ფესტივალი რომ რქმეოდა, მინსკის ნებართვა გახდებოდა საჭირო. ბარდფორუმს ფინანსური მხარდაჭერა ქალაქის მმართველობამ აღუთქვა და საქმეც დაიძრა. აი, ასე მოვხვდი ბრესტში, საბჭოთა სტილის სასტუმრო „ბუგში“, სადაც მთავარ ფოიეში ლენინის უზარმაზარი ბიუსტი დამხვდა. როგორც ჩანს, ბელორუსებს ამის მოერიდათ და ალექსანდრე ვიქტოროვიჩთან სახლში გამამწესეს. მოგვიანებით კი შევიტყვე, რომ რამდენიმე „შეთავაზებული“ სტუმრიდან ჩემ და თქვენდა საამაყოდ,

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

ისე რომ არც მიცნობდა, ალექსანდრე ვიქტოროვიჩმა დასაბინავებლად თბილისელი სტუმარი არჩია. ბელორუსების მეგობრული განწყობა ქართველების მიმართ მოგვიანებითაც არაერთხელ შევნიშნე. ამასობაში, „ბუგში“ ვისოცკის მემორიალური დარბაზი-მუზეუმი გაიხსნა, რომელსაც ჩემი წიგნი „ვლადიმირ ვისოცკის 101 შედევრი“ და ჩემი აუდიოალბომი „ბროლის სახლი“ გადავეცი. ასევე, გაიხსნა ვისოცკის ნომერილუქსი, სადაც ის ხშირად ჩერდებოდა. სხვათა შორის, „ბუგი“ პოლონურად „ღმერთს“ ნიშნავს. ეს მდინარის დასახელებაცაა, რომლის სიახლოვესაც ბრესტია გაშენებული. კიდევ კარგი, ეს დეტალურად ამიხსნეს, რადგან უკვე ვფიქრობდი, რომ ლენინი მათთვის კვლავ ღმერთად რჩებოდა... თუმცა, ქალაქში არც უამისობა იგრძნობოდა, რაზეც ბრესტის ცენტრში ცოცხალი გვირგვინებით შემკული რევოლუციის ბელადის ძეგლი მეტყველებდა. „ბარდფორუმზე“ გამოსაფენად ჩემი ნახატებიც ჩამოვიტანე. თბილისში საგულდაგულოდ დაშლილი ქვეჩარჩოები ისევ ავაწყე, ტილოები ხელმეორედ გადავჭიმე, ფოტოაპარატი ავიღე და შინიდან გამოვედი. ბრესტი სუფთა ჰაერით შემეგება. აქ ტროტუარებზე მანქანას არავინ აჩერებს, შუქნიშანზე გზას უპრობლემოდ გითმობენ, ქუჩაში არ იფურთხებიან, სადარბაზოებში შარდის სუნი არ გცემს, ველოსიპედისტებს ავტომობილის მძღოლები არ უღრენენ და მიუხედავად ამ ევროპული იდილიისა, ქუჩები კვლავ ამაყად ატარებენ ძველი ბოლშევიკების სახელებს: ჩაპაევის, ორჯონიკიძის, ჟუკოვის... აქ კვლავ არსებობს კომკავშირის მსგავსი ახალგაზრდული ორგანიზაცია „Брсм“, რომლის წევრებმაც, 28 წლის ასაკამდე, ხელფასიდან იძულებითი საწევრო უნდა იხადონ. გავიგე ისიც, რომ თუ ხელფასი არ გაქვთ, ანუ უმუშევარი ბრძანდებით, პატიმრობა გელით მუქთახორობის მუხლით. დავათვალიერე ბრესტის ციხე-სიმაგრე, ძმათა სასაფლაოზე ედუარდ შევარდნაძის ძმის - აკაკის საფლავიც კი აღმოვაჩინე და მოგვიანებით, ჩემი მასპინძლის მოწვევით, ადგილობრივი ხელოვნებათმცოდნეები და კოლექციონერები გავიცანი. ერთ-ერთმა კოლექციონერმა ჩემი ნახატიც შეიძინა. ამ ფაქტმა გუნებაგანწყობილება უფრო მეტად გამომიკეთა და საღამოც მშვიდობიანად მიიწურა. მეორე დილით, ისევ ალექსანდრე ვიქტოროვიჩმა მომაკითხა. საუზმე გააწყო. მას ფეხდაფეხ მოყვა ირინა შეპელიავიჩი (ფორუმის ძირითადი ორგანიზატორი), რომელმაც ჩემი თხოვნით ბელორუსული სოფლების დასათვალიერებლად ერთი დღე გამოითავისუფლა. დაღონებულმა ალექსანდრე ვიქტოროვიჩმა საგზალი ჩამილაგა, ბებიაჩემივით შემომხედა და წნევა ხშირად გაიზომეო, მომაძახა. ირინას მანქანაში ჩავსხედით. საგზალს ჩავხედე - ბუტერბროდებთან ერთად, წნევის საზომიც ჩაედო... უკვე ქალაქს გავცდით. ჩემი მეგზური გაუთავებლად მიყვება ბრესტზე, მის შემოგარენზე, საზღვარზე, სოფლებზე. პეიზაჟი ხშირად იცვლება - ტბები, არყის ხეები, ფერადი ხის სახლები, ღობესთან აღმართული, ყვავილებით მორთული სალოცავი ადგილები. აი, ტბაზე გედები დაეშვნენ, მიმინო აფრინდა... უკვე ბელორუსულ ოჯახში მაგიდასთან ვსხედვართ. გვიმასპინძლდებიან ტყის სურნელით გაჯერებული სოკოს უგემრიელესი წვნიანით. ყველა იღიმის, ჩუმად მაკვირდებიან. მერე გიტარას მაწვდიან და ქართულად, „დღისით შენს ბაღში ვღიღინებ“ - ვმღერი. კვლავ ბრესტის გზაზე ვართ. მივიჩქარით ბარდ საშა პროკოპოვიჩთან. გზად თბილისელი ძმაკაცი - ზურა იობაშვილი გვიერთდება. სახლში საშას დედა - პოეტი ვერა პროკოპოვიჩი გვეგებება. შესანიშნავი საღამოა ლექსით, სიმღერით, ქართულ-ბელორუსული სადღეგრძელოებით.

თბილისი / მზიური

reportage / music

და აი, დადგა გალაკონცერტის დროც. ის კულტურის საოლქო ცენტრში გაიმართა. საკონცერტო დარბაზის კულისებსა და საგრიმიოროში თითქოს ჰაერიც დაიმუხტა. კონცერტის პირველ ნაწილში შვიდი გამომსვლელი შეგვარჩიეს. ვისოცკის სიმღერები უნდა შეგვესრულებინა. ყოველგვარი გამოცხადების გარეშე ვენაცვლებოდით ერთმანეთს. მთელი ემოციით ჩავები ფორუმში. კონცერტის მეორე ნაწილში ბარდული, საავტორო სიმღერები შესრულდა. თურმე რეპერტუარი მკაცრად კონტროლდებოდა ე.წ. „იდეოლოგების“ მხრიდან (ცენზორებთან), მაგრამ მე ქართულად ვმღეროდი. ასე რომ, შინაარსი მათთვის უცნობი დარჩა.

tbilisi / mziuri

კონცერტის შემდეგ, ყველაზე სასიამოვნო ნაწილი - ბანკეტი გაიმართა. იყო ლხინი და მეგობრობა. დავმეგობრდი ბელორუს ბარდ ალექსანდრე პროკოპოვიჩთან, რომელიც პროფესიით სამხედრო მფრინავია. გამთენიისას შინ დავბრუნდი და თბილისამდე არ მასვენებდა ფიქრი: ნუთუ არ შეიძლება მსგავსი ფორუმი საქართველოშიც მოეწყოს - მით უფრო, რომ ბარდკლუბიც გვაქვს და სიმღერაც გვეხერხება. დიახ, გვეხერხება - სიმღერაც და მეგობრობაც.

BresT Time Morning. Street noise entered the room, as well as the sounds of breakfast being made and the pleasing culinary aroma from the kitchen. I thought for a minute – “Where am I? Ah, Of course in Brest” – Yes, I had already arrived in Brest. “Akaki! Akaki! I rang the doorbell for ages and what should have I done? I came in. I know you haven’t had your breakfast yet. You can’t do that. Here, I cooked some cookies. My grandchild baked an apple pie for you yesterday...” I looked at the table: the best dairy products, sausages, nicely cut grey bread. “Are we going to eat all of this?” – I asked drowsily. “No, only you. I already had my breakfast at home,” – answered Alexandr Viktorovich, my host, whose house I had just woken up in. I arrived here following an invitation from my friend, poet Nikolai Alexandrov. In 2015 Brest was declared the cultural capital of Belorussia. The International Bardforum named after Vysotsky was the final accord of this project. Numerous bards were invited from Israel, Russia, Poland and other countries, within the Bardforum, I was representing Georgia. Everything started in January this year, in the city of Koszalin, Poland. We, the bards from 18 counties, gathered there following the invitation from Dr. Marlena Zimna (who manages Vysotsky Museum and the Institute in Koszalin). The Polish festival served as a strong impulse for Belarusians to organize an international festival in Brest also. According to the intentions, the bards invited to Belorussia would sing not only Vysotsky’s songs, but their own ones also.

მუსიკა / რეპორტაჟი

Indeed, editor of The Brest Courier, Nikolai Alexandrov, and journalist and photographer Irina Sheliavich, successfully made this intention into a reality. The event was named Bardforum, because if it were called a festival it would need a special approval from Minsk. The City Hall promised its financial support to Bardforum and the work began.

This is how I found myself in Brest, in the soviet-style hotel named Bug, where in the main lobby I found an enormous bust of Lenin. It seems Belarusians were ashamed of this and so they sent me to Alexander Viktorovich’s house. Later, I was informed, that out of a couple of guests who were proposed to him, surprisingly for me and you also, Alexander Viktorovich chose to host the guest from Tbilisi, even though he didn’t even know me in person. Yet not once did I notice friendly attitude of Belarusian’s towards Georgians. Meanwhile Vysotsky’s memorial hall-museum opened and I presented my book 101 Masterpieces of Vlamider Vysotky and my audio album Crystal House. Vysotsky’s room-lux, where he used to stop frequently, was also opened in Bug.

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

By the way Bug means God in Polish. It is also a name of a river, near which lays Brest. Thank God, they explained this to me, because I already thought Lenin remained as a God there... However, neither was the city completely free of this, which was proved by the monument of the revolution’s leader located in the center and decorated with live flowers. I brought my painting with me for the exhibition at Bardforum. I assembled the frames, taken of in Tbilisi, stretched the pictures on them, took my camera and left the house. Brest welcomed me with fresh air. Nobody parks their cars on the pavements here; cars let you cross the streets without any problems. Nobody spits in the streets, nor does the smell of pee come out of the building entrances. Car drivers do not grumble at bicycle riders and despite this European ideal, streets still proudly carry the names of old Bolshevik’s: Chapaev, Orjonikidze, Jukov... A communist union type of youth organization called BRSM also exists, whose members are obliged to pay a membership fee out of their salaries until they turn 28 years old. I also heard that if you do not have a salary and are unemployed, you are going to be charged with laziness and imprisonment awaits you on this ground. I visited the Brest fortress, where I discovered Eduard Shevardnadze’s brother Akaki’s grave in the Brother’s Graveyard. Later, I met local art critics and collectors who were also invited by my host. One of them bought one of my paintings. This fact made my mood even better and the evening came peacefully to an end. Alexandr Viktorovich came after me the second morning also. He laid the breakfast table and was followed by Irina Shepeliavich (key organizer), who freed one of her busy days to fulfill my request to visit Belorussian villages. Saddened, Alexandr Viktorovich packed a lunchbox for me, looked at me like my grandmother used to and told me to frequently measure my blood pressure. We sat in Irina’s car, I looked in the box and found that a blood pressure measurer was sitting there together with the sandwiches... We passed the city. My fellow traveller talked about Brest, its suburbs, borders, and villages. The landscape changed frequently – lakes, vodka trees, colorful wooden houses, praying spots built near the house fences. The swans flew to the lake, a sparrow flew up... And we are already sitting at the table in one of the Belarusian families. They treated us to delicious mushroom soup smelling of the forest. Everyone’s smiling and examining me silently. Then they hand me a guitar and I sing a Georgian song. We are on the road to Brest again. Hurrying to my friend, bard Sasha Prokopovich. My friend from Tbilisi, Zura Iobashvili, joins us along the way. Sasha’s mother, poet Vera Prokopovich, welcomes us at home. The evening is wonderful – poems, singing, Georgian-Belorussian toasts. And finally, the day of the gala concert arrived. It was held in the Cultural Center. As if even the air got charged in the backstage and the dressing room. Seven participants were chosen to perform in the first part. We had to sing Vysotsky’s songs. We came one after another without any introductions. I engaged the forum with all my emotions. The bardian songs were performed by the authors in the second part. Later it turned out that the repertoire was strictly controlled by the so called ‘ideologists’ (censors), but since I was singing in Georgian, the plot remained unknown to them. :)

Yes, we can do both – sing and be friends.

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

reportage / music

The most pleasant part- the banquet -began after the concert; there was friendship and fun everywhere. I made friends with the Belarusian bard Alexandre Prokopovich, who was a military pilot by profession. I returned home at dawn and the following question kept me restless until I came to Tbilisi: Isn’t it possible to organize such a forum in Georgia as well, especially considering we have a Bard Club and that we can sing so well.

50 რეკომენდაცია reCOmmended 52 ქალაქის ისტორია და გამქრალი უბანი The hisTOry Of The CiTy and The vanished disTriCT

m uze u m e b i/g a l er eeb i ს. ჯანაშიას სახელობის საქართველოს მუზეუმი მის.: რუსთაველის გამზ 3. ტელ.: 299 80 22

17 ნოემბერი - 1 მაისი

ქართველი ემიგრანტი ავიაკონსტრუქტორის, ამერიკული და მსოფლიო ავიაციის ისტორიაში ერთ-ერთი უდიდესი ნოვატორის – ალექსანდრე ქართველისადმი (ქართველიშვილის /1896-1974/) მიძღვნილი გამოფენა.

მუზეუმები და გალერეები / რეკომენდაცია

17 November - 1 May An exhibition dedicated to the greatest military aircraft designer in history Aleksandre Kartveli, demonstrating the life and merits of the Georgian emigrant, an innovator of American and World's aviation (Kartvelishvili /1896-1974/).

გალერეა „ორნამენტი“

GALLERY ORNAMENT Address: 7, Erekle II St., 7, Bambis Rigi St. Tel: (995 32) 2 93 64 12, (995 32) 2 15 94 29 Mob: (995) 555 109127

4 დეკემბერი - 7 იანვარი საახალწლო სათამაშოები

December 4 – January 7

მის.: ერეკლე მეორეს ქ.7, ბამბის რიგის ქ.7 ტელ.: (995 32) 2 93 64 12, (995 32) 2 15 94 29 მობ: (995) 555 109127

NATIONAL GALLERY Address.: 3 Rustaveli Ave. Tel.: 299 80 22

მინანქარში შესრულებული, უძვირფასესი ხელნაკეთი საახალწლო ნაძვის ხის სათამაშოების გამოფენა. ყოველი სათამაშო წარმოადგენს უნიკალურ ექსპონატს, რომელშიც აისახება ტრადიციებისა და სიახლის არაჩვეულებრივი სინთეზი. მინანქრის საახალწლო სათამაშოებისა და აქსესუარების პირველი ექსპერიმენტული გამოფენა გაიმართა 2013 წელს. ეს რიგით მესამე გამოფენაა. გამოფენაში მონაწილეობს 17 მხატვარი. ნამუშევრებში გამოყენებულია მინანქრის სხვადასხვა ტექნოლოგია: ტიხრული, ტვიფრული, ფერწერული, და მასალები: ვერცხლი, სპილენძი, თითბერი, ძვირფასი და ნახევრადძვირფასი ქვები.

CHRISTMAS TREE DECORATIONS Exhibition of valuable, enamel hand-made New Year tree decorations. Each work is a unique exhibit which reflects a wonderful synthesis of tradition and novelty. The first experimental exhibition of New Year enamel decorations and accessories was held in 2013, and this is the third exhibition, with 17 artists participating. Various enamel techniques and materials are used in the works – cloisonné, engraved, painted, silver, copper, brass, and precious and semi-precious stones.

ლადო გუდიაშვილის საგამოფენო დარბაზი მის.: ლ. გუდიაშვილის ქ. 11 ტელ.: 2 93 23 05

საგამოფენო დარბაზში წარმოდგენილია მე-20 საუკუნის თანამედროვე ქართული ხელოვნების ერთ-ერთი ფუძემდებლის, მხატვარ ლადო გუდიაშვილის გამოფენა. ასევე წარმოდგენილია თანამედროვე მხატვრების ნახატები, კერამიკული ნამუშევრები, სამკაული, წიგნები, სუვენირები.

თბილისი / მზიური

LADO GUDIASHVILI ExHIBITION HALL Address: 11 Lado Gudiashvili St. Tel: 2 93 23 05 THE ExHIBITION OFFERS PAINTINGS OF ONE OF THE FOUNDERS OF MODERN GEORGIAN ART – LADO GUDIASHVILI. Various paintings, accessories, ceramics, books and souvenirs by modern painters will also be exhibited.

tbilisi / mziuri

ხის განმავითარებელი სათამაშოები

სათამაშოები, რომლებსაც ჩვენს მაღაზიაშია გთავაზობთ, ლიცენზირებულია ევროპული, გერმანული სტანდარტით გერმანელი სპეციალისტების მიერ, და აქვს ხარისხის დამადასტურებელი სერტიფიკატი. წარმოდგენილია ხის, ეკოლოგიურად სუფთა საღებავებით შეფერადებული, ასევე სხვადასხვა პოლიმერული (პლასტმასი, რეზინი და სხვა) მასალისგან დამზადებული სათამაშოები, რომლებიც ეკოლოგიურად სუფთაა, არ შეიცავს მძიმე ლითონებს თუ სხვა მავნე ნივთიერებებს. ძირითადად, პროდუქცია არის ევროპაში წარმოებული. ასევე, გვაქვს სათამაშოები, რომლებიც ევროპისათვის, კერძოდ გერმანიისთვის იწარმოება აღმოსავლეთში, ყველა იმ სტანდარტის გათვალისწინებით, რომელსაც ითხოვს ევროკავშირი. შემდეგ ეს სათამაშოები გულდასმით მოწმდება უკვე ევროპაში და ენიჭება შესაბამისი სერტიფიკატი. ყველა ჩვენი სათამაშო და თამაში აკმაყოფილებს ევროპულ მოთხოვნათა სტანდარტს EN 71. თითოეულ ნაწარმს ვურთავთ შესაბამის დამადასტურებელ სერტიფიკატს. ჩვენი ხარისხის გერმანელი ექსპერტები უფრო მეტს აკეთებენ - სათამაშოები და თამაშები დამატებით მოწმდება დამოუკიდებელ ინსტიტუტში. მის: საბურთალოს გუდვილი ონლაინ მაღაზია: www.dimari.ge Dimari Toys Shop Tel.: 577792979, 595595957

ქალაქის ისტორია და გამქრალი უბანი

მუზეუმები და გალერეები / მიმოხილვა

ხათუნა ხაბულიანი khatuna khaBuLiani

ელექტრონულ ჟურნალ Euro-East Culture-ის ავტორმა ანგელა უილერმა 2014 წელს გამოქვეყნებულ მიმოხილვაში აღნიშნა, რომ მსოფლიოს ძეგლთა ფონდის ნუსხაში, 1997-2002 წლების მონაცემებით, განადგურების პირას მყოფი ხედების რიცხვში თბილისის ისტორიული ნაწილიც შედიოდა, თუმცა მომდევნო წლებში აქ განხორციელებულმა სარესტავრაციო სამუშაოებმა ქალაქის ისტორიული ქსოვილი დაარღვია. ქალაქის ისტორიული უბნების ნაწილები ერთი შეხედვით გალამაზდა, მოწესრიგდა, თუმცა ნაწილობრივ დაემსგავსა მეზობელი ქვეყნების ძველი ქალაქების ტურისტულ უბნებს, სადაც ყველაფერი ზედაპირულ ეფექტზეა გათვლილი – ე.წ. „დაძველების“ ხერხებით. შედეგად, ყველა „ძველი“ ქალაქი ერთმანეთისგან აღარც განსხვავდება. არქიტექტურის მკვლევრები და უფლებათა დამცველები ჯენთრიფიკაციის პრობლემაზეც ალაპარაკდნენ, რომელიც ურბანისტული პროცესების თანმდევი ნაწილია და მკვიდრი მოსახლეობისთვის, რომელთა წინაპრების რამდენიმე თაობა ბინადრობდა ამ უბნებში, საცხოვრებელი ადგილის შეცვლის გარდაუვალობას გულისხმობს; სახლების გარემონტებას, შენარჩუნებას ისინი ვეღარ ახერხებენ და იძულებულნი არიან გარეუბნებში გადასახლდნენ, მათ ადგილს კი ახალი, მდიდარი ფენა იკავებს. ისტორიული მოსახლეობა ისევე წარმოადგენს ძველი ქალაქის იდენტობის კომპონენტს, და ზოგჯერ ძველ დასახლებებში შენარჩუნებული კომუნიკაციების ფორმები თუ ტრადიცია ისევე ღირებულია ანთროპოლოგიური თვალსაზრისით, როგორც არქიტექტურული ძეგლები და ბუნებრივი ლანდშაფტები. თბილისის შემთხვევაში, სამწუხაროდ, ამაზე თავის დროზე არავინ იზრუნა და ამგვარ „დაუდევრობას“ შეეწირა მირზა შაფის ქუჩაც, რომელიც შეიძლებოდა შენარჩუნებულიყო, როგორც ისტორიული კომპლექსი. ისტორიის მსვლელობისას, ბუნებრივია ადგილი აქვს დანაკარგებსაც და ძველის ახლით ჩანაცვლების პრაქტიკასაც, თუმცა ცვლილებები გამართლებულია კვლევებისა და კარგად გააზრებული პროექტების შემთხვევაში. დღევანდელ თბილისს კი, ყველაზე მართებული იქნება თუ ტრანსფორმაციის პროცესში მყოფ ქალაქად განვსაზღვრავთ, რომელიც გლობალური ქალაქის მოდელის გარეგნულ ნიშნებს აირეკლავს, თუმცა მისი შინაარსი განსხვავებული და ჯერ გაურკვეველია.

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

The hisTOry Of The CiTy and The vanished disTriCT In her review published in 2014, the author of e-magazine Euro-East Culture, Angela Wheeler stated that, according to the data of 1997-2002, the historical part of Tbilisi was also on the list of endangered views by the World Heritage Fund. However, the renovation works carried out in the following years have violated the historical fabric of the city. At first sight, some parts of those historical districts have been made more beautiful and orderly, however, they in a way resemble the touristic districts of old cities in neighboring countries, where everything is designed for a shallow effect using the “aging” techniques, when all ‘old’ cities no longer differ from one another.

The losses as well as the practice of substituting old with new is natural throughout history, however the changes are justified only if they are studied thoroughly and in case of well-thought-out projects. It will be most relevant if we define Tbilisi as a city being in the process of transformation, which, although it does reflect the outer characteristics of a global city model, has still a different and yet undefined meaning.

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

review / museums & galleries

The architectural researchers and rights defenders started talking about gentrification, which is an accompanying part of urbanistic processes and which makes it inevitable for the locals not to change their homes, those locals whose ancestors lived in that place for generations. When they are no longer able to renovate their homes and preserve them, they are therefore obliged to move to the suburbs. Their homes are then taken on by a new, wealthier occupants. The historical population still represents an important component of an old city’s identity and sometimes the forms of communication or traditions preserved there are as valuable in terms of anthropology as the architectural monuments and natural landscapes. In the case of Tbilisi, unfortunately, nobody took care of this and the Mirza Shafi Street which could have been preserved as a cultural complex is one example sacrifice to such “negligence”.

განახლებული იპოთეკური ცენტრი ჭავჭავაძის გამზ.11

56 ახალი „მზიური“ სივრცე ყველასთვის neW mziuri spaCe fOr everyOne 60 „მთავარია, ჩვენ დავიწყოთ“ The mOsT impOrTanT Thing is ThaT We Begin 66 მზიური/გალერეა gallery/mziuri

tbilisi/mziuri თბილისი/მზიური

ნომრის თემა The Theme Of issue

ახალი „მზიური“ სივრცე ყველასთვის ირმა კახურაშვილი irMa kakhurashviLi გჯერათ, რომ გონიერმა სამოქალაქო ინიციატივამ და მონდომებამ შესაძლოა ბევრი რამ შეცვალოს? მაგალითად, ნახევრადგავერანებული თბილისური სივრცე ოაზისად აქციოს, სადაც თავს არტისტები მოიყრიან, პოეტები ლექსებს წაიკითხავენ, მხატვრები და ფოტოგრაფები საკუთარ ნამუშევრებს გამოფენენ, მუსიკოსები დაუკრავენ, ბავშვები გაერთობიან, ხანდაზმულები კი მშვიდად დაისვენებენ? მინდა, გითხრათ, რომ ეს ოცნება არ არის - სამოქალაქო აქტივობის ხარჯზე, „მზიური“ პირვანდელ სახეს დაიბრუნებს. „ახალი მზიურის" იდეის ავტორი, ფოტოგრაფი ანა გოგუაძე ფესტივალ „მზიანის" დამაარსებელი და ორგანიზატორია. ის უკვე ათი წელია, ყოველ 1 ივნისს „მზიურის“ პარკში ბავშვთა ქალაქს აწყობს და ასე აცოცხლებს იქაურობას. დღეს ანა უკვე ახალ საქმეს იწყებს. „ახალი მზიური“ სხვა რეალობისა და ამოცანის წინაშე დგას. პროექტის მიზანი პარკის ფუნქციურად დატვირთვა, მზიურის გაცოცხლებაა, უფრო ზუსტად კი, იქ არსებული კაფეს და ამფითეატრის განახლება. პროექტზე „ახალი მზიური“ ჯერ კიდევ მაშინ ალაპარაკდნენ, როდესაც „ფეისბუკში“ ვიდეომიმართვები გამოჩნდა. ადამიანები ყვებოდნენ, თუ როგორ წარმოედგინათ გაცოცხლებული „მზიურის“ კულტურული სივრცე, რომელიც ჯერ კიდევ 20-25 წლის წინ ყველასთვის საყვარელი მწერლის, ნოდარ დუმბაძის შთაგონება იყო და რომელიც მალევე იქცა თბილისის სავიზიტო ბარათად.

ნომრის თემა / მზიური

„თავიდან ეს იდეა სოციალური ქსელით გავუზიარე მეგობრებს. საბედნიეროდ, საზოგადოებისთვის ჩვეული ერთსულოვნება და მონდომება დამეხმარა, რწმენა არ დამეკარგა და ბოლომდე მივყოლოდი საქმეს. სანამ პროექტის შემუშავებას დავიწყებდით, რამდენიმე ვიდეო ჩავწერეთ ცნობილი ადამიანების მონაწილეობით. თითოეულ მათგანს ერთი და იგივე შეკითხვა დავუსვით - როგორი უნდოდათ ყოფილიყო მათი „მზიური“. პასუხად კი მივიღეთ: მწვანე, სუფთა, სადაც ველოსიპედით სეირნობა იქნება შესაძლებელი, სადაც წიგნს წაიკითხავენ, დაისვენებენ, არომატულ ჩაის დალევენ, ნატურალურ წვენს მიირთმევენ და სადაც შეძლებენ ბუნებასთან უფრო ახლოს ყოფნას, რომელსაც ასე დავშორდით ყველა“, - ამბობს ანა გოგუაძე.

პროექტის განსახორციელებლად საჭირო ნებართვა ანას სახელმწიფოსგან უკვე აღებული აქვს. „ახალი მზიურის“ პროექტი დამტკიცებულია. საკრებულომ 2-წლიანი მინდობილობით გადასცა „მზიური“ ანას და მის მეგობრებს, და 2 წლის განმავლობაში გადასახადებისგან გაათავისუფლა. ანა ამბობს, რომ ახლა ჯერი საზოგადოების მხარდაჭერასა და კერძო სექტორის კეთილ ნებაზეა. კერძო სექტორიდან პირველი მხარდამჭერი და გულშემატკივარი პროექტს უკვე გამოუჩნდა - თიბისი ბანკი. მკითხველს ალბათ ემახსოვრება, რომ სწორედ თიბისი ბანკი იყო პირველი კომპანია, რომელმაც 13 ივნისის სტიქიისგან დაზარალებულთა დასახმარებლად, მასშტაბური საქველმოქმედო და სამოქალაქო აქტივობა წამოიწყო და რომელსაც ახლაც აგრძელებს - ამჯერად უკვე საკუთარი თანამშრომლების სახელით. მათ მიერ აკუმულირებული თანხა – 50 000 ლარი მზიურის აღდგენა-გამოცოცხლებას მოხმარდება. პროექტის ავტორებს სურთ, პარკი ყოველდღე სუნთქავდეს, გახდეს კულტურული მოვლენების ეპიცენტრი. „მზიური“ ყველასია, ამიტომ აქ ყველამ უნდა შეძლოს მოხვედრა. მათ შორის - მცირეწლოვანმა ბავშვებმა, ხანდაზმულებმა, შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირებმა“, - ამბობს ანა.

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

მისი ვარაუდით, „მზიური“ მომავალი წლის აპრილიდან ამზიურდება. პირველ ეტაპზე, დაგეგმილია ამფითეატრის აღდგენა და ყოფილი „სანაყინის“ შენობაში სოციალური კაფეს გახსნა. „13 დეკემბრიდან, ჩვენს ფეისბუქ-გვერდზე ახალი კამპანია „ჩემი საჩუქარი მზიურს“ დავიწყეთ. მასში ჩართვა ყველას შეუძლია. კამპანიის ფარგლებში, გამოვაქვეყნეთ სოციალური კაფესთვის აუცილებელი ინვენტარის სია. ბევრი გამოგვეხმაურა. „მზიურს“ საახალწლო საჩუქრებს გავუკეთებთ - მაგალითად, კაფეში გვექნება იმ ადამიანების სახელობის ჭიქები, კოვზები, თეფშები, ვინც დაგვასაჩუქრებს“, - გვიყვება ანა. კაფე სოციალური იქნება და მაშასადამე, არაკომერციული ხასიათის. მისი მოგება ისევ პარკს და სხვა სოციალურ-ინკლუზიურ პროექტებს მოხმარდება. კაფეში გაიმართება ლიტერატურული საღამოები, მოეწყობა გამოფენები, პრეზენტაციები, თემატური დღეები (ხატვის, კითხვის, კულინარიული დღე და სხვ.). რაც მთავარია, ახალი „მზიურის“ კაფეში მოსულ დამსვენებლებს ეცოდინებათ, რომ აქ მხოლოდ ჯანსაღი საკვებით გაუმასპინძლდებიან, და თან - მისაღებ ფასად. ამფითეატრი კი დაეთმობა ახალბედა უცნობ ხელოვანებს, რომლებსაც სურვილი აქვთ, თავიანთი შემოქმედება საზოგადოებას გააცნონ. ის სეზონურად მოემსახურება ბავშვთა კლასიკური მუსიკის საღამოებს, მოეწყობა კინოჩვენებები, მუსიკალური კონცერტები, დისკუსიები, ინკლუზიური სპექტაკლები. ამფითეატრი უფასოდ მოემსახურება ახალგაზრდა შემოქმედებს. ანა აზუსტებს, რომ „მზიურის“ ტერიტორიას ყოველთვის ჰქონდა ნოდარ დუმბაძის საოცნებო ქალაქის შექმნის პოტენციალი, მით უფრო, რომ ქართული საზოგადოება მტკივნეულად განიცდის ასეთი სივრცეების ნაკლებობას. „ჩვენ მუდამ ვეძებთ ლიდერებს, რომლებიც მოაგვარებენ ქალაქის პრობლემებს. ჩემი აზრით, ადამიანმა თავად უნდა შექმნას სივრცე, სადაც იცხოვრებს. თუ თავად მოქალაქეები არ იაქტიურებენ - ეს არ ეხება მხოლოდ პარკს და გამწვანებას - არაფერი გამოვა. ქალაქს ვქმნით ჩვენ“, - დარწმუნებულია ანა. პროექტს „ახალი მზიური“ ბევრი მხარდამჭერი ჰყავს. ანა იმედოვნებს, რომ თიბისი ბანკისგან მაგალითს სხვა კომპანიებიც აიღებენ და „მზიურის“ აღსადგენად სოციალური პასუხისმგებლობის ფარგლებში, საკუთარ წილ პასუხისმგებლობას გაიზიარებენ. 20 დეკემბერს კი, „მზიურის“ ტერიტორიაზე პარკის აღდგენის ინიციატივის მხარდასაჭერად და საკუთარი დღეობის აღსანიშნად, თიბისი ბანკი „ახალი მზიურის ახალი წლის“ ღონისძიებას გამართავს. ეს ნიშნად იმ მხარდაჭერისა, რომელიც თიბისი ბანკის თანამშრომლებმა „მზიურს“ გამოუცხადეს.

ნინო ეგაძე – თიბისი ბანკის მარკეტინგისა და ბრენდის განვითარების დეპარტამენტის დირექტორი: თიბისი არის ადგილი, სადაც ყოველი ახალი ადამიანი და ახალი იდეა მნიშვნელოვანია; სადაც მაქსიმალურად კომფორტული გარემოა იმისთვის, რომ საინტერესო ჩანაფიქრი განახორციელო და პროფესიულად გაიზარდო. ჩვენ ვხსნით საზღვრებს! ნებისმიერი ადამიანის აზრი ჩვენთვის მნიშვნელოვანია. ამიტომაც თიბისი ყოველთვის იყო და დღესაც არის ის სივრცე, სადაც იდეებს ხორცს ასხამენ; ანა გოგუაძის ინიციატივა ზუსტად პასუხობს ჩვენს განწყობას, ამიტომაც პირველებმა დავუჭირეთ მხარი „მზიურის“ აღდგენის ინიციატივას და დავეხმარებით ანას, ბოლომდე მიიყვანოს ახალი „მზიურის“ პროექტი. ის ხომ თითოეულ ჩვენგანს გაულამაზებს ცხოვრებას. გარდა ბანკის მენეჯმენტის კეთილი ნებისა, ჩვენ წავახალისეთ თიბისელები, გაერთიანებულიყვნენ ამ პროექტის მხარდასაჭერად. შიდა ქსელში მათ მიერ გაზიარებული ყოველი ვიდეოს – ერთწამიანი პოზიტიური ემოციის სანაცვლოდ, თიბისი ბანკი ახალი „მზიურის“ ფონდში 10 ლარს რიცხავდა, ხოლო თანხა საერთო ბიუჯეტს ემატებოდა.

ქეთევან მაღალაშვილი, თიბისი ბანკის კომუნიკაციების განყოფილების უფროსი: 20 დეკემბერს, კვირა დღეს, ყველას ჰქონდა საშუალება, მიეღო მონაწილეობა „ახალი მზიურის ახალი წლის“ ღონისძიებაში. მათ, ვისაც უყვარს `მზიური“, მხიარულება, თავგადასავალი, მუსიკა, ხელნაკეთი საახალწლო სათამაშოების დამზადება, ზღაპრების გმირები, ტკბილეული და ცხელი კაკაო, ყველა დავპატიჟეთ „მზიურში“, გადავიღეთ ფოტოები და უბრალოდ, სასიამოვნოდ გავატარეთ ზამთრის ერთ დღე. ყველა მათგანს, ვინც გვესტუმრა, ჰქონდა საშუალება ჩართულიყო ქველმოქმედებაში – იმისთვის, რომ საგაზაფხულოდ გვქონდეს ახალი მზიური“.

თბილისი / მზიური

ანა გოგუაძე, ფოტოგრაფი

tbilisi / mziuri

mziuri / the theme of issue

ქველმოქმედებისა და პოზიტივის ეს კამპანია 17 დეკემბერს, თიბისი ბანკის დაბადების დღეზე დასრულდა, როცა შეგროვებული თანხა ახალი „მზიურის“ ფონდში სრულად ჩაირიცხა. ამით ჩვენ პირველადი ინვესტიცია გავაკეთეთ და სხვა კომპანიებსაც მოვუწოდებთ, შემოგვიერთდნენ ამ არაჩვეულებრივ საქმეში“.

რაც შეეხება თბილისის მერიის ადმინისტრაციის დამოკიდებულებას „მზიურის“ მიმართ, 2016 წელს, მერია ქალაქის ადაპტირების სამწლიანი გეგმის განხორციელებას იწყებს. გეგმაში მითითებულია, რომ „ვერეს ხეობას მიენიჭა სარეკრეაციო ზონის სტატუსი და კონკურსში გამარჯვებული კონცეფციის მიხედვით, „მზიურის“ ტერიტორიისა და მთლიანად ხეობის განვითარება მხოლოდ აღნიშნული სტატუსის ფარგლებში განხორციელდება, რაც იმას ნიშნავს, რომ იქ საცხოვრებელი კორპუსები აღარ აშენდება, მოეწყობა საგანმანათლებლო, სპორტულგამაჯანსაღებელი და დასასვენებელი ზონები“. წარმატებას ვუსურვებთ ყველას, ვინც „მზიურის“ ახალი სიცოცხლისთვის ნებისმიერ სასარგებლო წამოწყებას შეუერთდება.

neW mziuri – spaCe fOr everyOne Do you believe that wise civic initiative and commitment can change things? For example, turn an almost destroyed space in Tbilisi into an oasis, where artists will gather, where poets will read poems, painters and photographers will exhibit their works, musicians will play, children will be entertained and the elderly will relax? I want to tell you that this is not a dream and at the expense of civil activity, Mziuri will regain its primary function. Author of the New Mziuri initiative is photographer Anna Goguadze, founder and organizer of the festival Mziani. For ten years already, she has organized a children’s town in Mziuri every 1st of June, reviving the park this way. Now, Anna is starting a new project. Now, New Mziuri is facing a totally new reality and goals, which is giving a function to the park and reviving it, to be more specific, renewing the cafe and amphitheater located there. Talk about the New Mziuri project began when video-statements started to appear on Facebook. People told their views on how they imagined the cultural space of the resurrected Mziuri, which already 20-25 years ago was for an inspiration of everyone’s favorite writer Nodar Dumbadze and which soon became the visiting card of Tbilisi. “Initially, I shared the idea with my friends through the social network. Fortunately, the usual unanimity and determination of society helped me not lose faith and to follow the case till the end. Before we started developing the project, we recorded a couple of videos with the participation of famous people. We asked the same question to each of them - what did they want Mziuri to be? They replied: green, clean, where biking would be possible, where they could read books, drink aromatic tea, natural juices and where they could be closer to nature, from which we have become so distant these days," says Anna Goguadze. The permits that are necessary for the implementation of the project have been given to Anna by the government. "New Mziuri" project is approved. The City Council has given Mziuri, within the 2-year power of attorney document, to Anna and her friends, and has exempted them from paying taxes during this period. Anna says that now it is time for support from society and the free will of the private sector.

ნომრის თემა / მზიური

The first supporter and advocate from the private sector has already shown up –TBC Bank. Readers might remember that TBC Bank was the first company which began a large-scale charity and civil activity initiative in support of the victims of the 13th June disaster, which carries on to this day – this time in the name of its employees. The accumulated 50 000 GEL will be spent on the reconstruction and revival of Mziuri.

The authors of the project want to enable the park to breathe every day, to become the center of cultural events. “Mziuri belongs to everyone, therefore, everybody should be able to come here, including minors, elderly and the disabled,” says Anna. She expects Mziuri will be ready to shine from April next year. At the first stage, reconstruction of the amphitheatre and opening a social cafe in the building of the former ice cream cafe are planned. “On December 13 we launched the "My gift to Mziuri” campaign on Facebook. Everyone is welcome to participate. Within the campaign we published a list of the needed equipment for the social cafe. Many responded and we will give New Year presents to "Mziuri," for example we will have titled cups, spoons and plates for those who have contributed," Anna told us. This will be a social cafe, therefore, non-commercial. Its income will be spent on the park and other socialinclusive projects. Literature evenings, exhibitions, presentations, thematic days (painting, reading, culinary, etc.) will be held in the cafe. Most importantly, the guests of the New Mziuri cafe will know that here they will be served only healthy and affordable food.

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

ფოტო ახალი `მზიურის“ მაკეტიდან

The amphitheatre will become a stage for newcomers- unknown artists who want to show their works to society. Seasonally, it will host children’s classic music evenings, film screenings, music concerts, discussions, and inclusive plays. It will serve young artists for free. Anna specifies that the Mziuri territory always had the potential of becoming what Nodar Dumbadze dreamt of, and especially today when Georgian society painfully lacks the existence of such spaces. Anna believes that, “We are constantly looking for leaders who will take care of the city problems. In my opinion, people should be creating a space they want to live in themselves. If the citizens aren’t active, this concerns not only parks and landscaping – nothing can be accomplished. We create our own city.” The New Mziuri project has many supporters. Anna hopes that other companies will follow the example of TBC Bank and, within their social responsibility, share their portion of duty for the revival of Mziuri. On 20th of December, TBC Bank will hold an event called New Year of New Mziuri, for the celebration of its birthday and the support of this new initiative, in the name of the support which the TBC Bank employees have declared for Mziuri.

ketevan Maghalashvili, head of communications department of the tBc Bank: “On Sunday, December 20th, everyone will have an opportunity to participate in the New Year of New Mziuri event. All those who love Mziuri- fun, adventure, music, making hand-made Christmas toys, fairy tale characters, sweets, tea and hot cocoa, are invited to Mziuri. We will decorate the Mziuri Chistmas Tree together, take photos and have a great time on this winter day. Those, who visit us will have an opportunity to be involved in charity, in order for the New Mziuri to be ready for us next spring.” As for the attitude of Tbilisi City Hall towards Mziuri, they plan to start implementing the three year adaptation program from 2016. The plan says that “Vere Valley has been given the status of recreational zone and, according to the concept that won the competition, the development of the Mziuri territory and the valley will take place only within its borders, which means that residential blocks won’t be built there anymore, instead, educational, sports and health and leisure zones will be created.” We wish success to everyone who will join the initiative to give Mziuri a new life.

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

mziuri / the theme of issue

nino egadze, director of Marketing and Brand development of tBc Bank: “TBC is the place where every new person and every new idea is important; where the environment has the highest possible comfort, in order to support the implementation of interesting ideas and professionally growth. Therefore, TBC always was and is the space where ideas become a reality. The initiative of Anna Goguadze answers matches our attitude, therefore we were the first to support the initiative of reviving Mziuri and will help her to finish the New Mziuri project, as it will redecorate the life of each of us. Apart from the free will of TBC Management, we encouraged our employees to unite in support of this project. For every one second positive emotion in every video shared by them online – TBC Bank transferred 10 GEL to the New Mziuri Fund and the amount was added to the total budget. This campaign of charity and positivity will end on December 17th, on TBC Bank’s Birthday, and the money collected will be completely transferred to the New Mziuri Fund. By doing so, we will be making the first investment. We call other companies to join us in this wonderful endeavor”.

ქეთევან დუმბაძე

„მთავარია, ჩვენ დავიწყოთ“

ირმა კახურაშვილი irMa kakhurashviLi ნოდარ დუმბაძე თავის ცნობილ წერილში „ოცნებას კაცი არ მოუკლავს“ წერს: „ბავშვი ავტონომიას და ინიციატივას პატარაობიდან უნდა შევაჩვიოთ და თანდათან შეუმჩნევლად უნდა აღვზარდოთ მასში ეს შესანიშნავი და ადამიანისათვის ეგზომ აუცილებელი თვისება“. ამავე წერილში ის „მზიურზე“ ოცნებობს – ქალაქზე ბავშვებისთვის, სადაც ისინი დამოუკიდებელ პიროვნებებად გაიზრდებიან, ჩვენ მიერ ასე ნაყვარები მშობლიური ზემზრუნველობის გარეშე. ნოდარ დუმბაძემ ეს წერილი რომ დაწერა, მისი ერთ-ერთი ქალიშვილი, ქეთევანი მერვე კლასში იყო. მაშინ მამამ მეშვიდე სართულიდან გადაახედა და ახლანდელი „მზიურის“ ტერიტორიაზე, სადაც ჭალა და ჩვეულებრივი ბაღ-ბოსტნები იყო, მიუთითა: „აქ შენ და შენს ძმაკაცებს ბავშვთა ქალაქს აგიშენებთო“. ქალბატონო ქეთევან, ყველაზე უკეთ თქვენ გემახსოვრებათ „მზიურის“ დაბადება... 1978 წელს, მამა მწერლების ჯგუფთან ერთად, აშშ-ში იმყოფებოდა, საიდანაც საჩუქრებთან ერთად, დისნეილენდის ულამაზესი რუკა ჩამოიტანა. ამ ძვირფას ნივთს ახლაც ვინახავ. შემდეგ დაიწერა წერილი „ოცნებას კაცი არ მოუკლავს“, რომელიც მინისტრთა საბჭოში, კაბინეტიდან-კაბინეტში მოგზაურობდა... ერთ დღესაც, მამამ შინ დარეკა და მითხრა აივანზე გამოვსულიყავი, ის ვერტმფრენით გადამიფრენდა და მე ხელი უნდა დამექნია. მართლაც, გმირთა მოედნის მხრიდან ვერტმფრენი გამოჩნდა და ალბათ მამა ვერ მხედავდა, მაგრამ მე ხელი დავუქნიე. ასე მივხვდი, რომ „მზიურის“ ჩანაფიქრი რეალობად იქცა. 1979 წელს, არქიტექტორების ჯგუფი შეიქმნა. მზიურის პროექტზე მუშაობდნენ: ირაკლი მასხარაშვილი, გია აბულაძე, გია ჯაფარიძე. საკავშირო ბიუჯეტიდან ამ პროექტის განხორციელებისთვის მილიონი მანეთი გამოყო. ბევრი ადამიანი, რომელიც „მზიურის“ სასაზღვრო ზონაში მოყვა, ბინებით დააკმაყოფილეს.

ნომრის თემა / მზიური

„მზიური“ 1982 წელს გაიხსნა, მაგრამ ყველას კარგად გვახსოვს მრისხანე 1990-იანი წლები, როდესაც პარკის განადგურებისგან დაცვა ურთულესი იყო.

1990-იან წლებში, „მზიური“ ბანდების შეყრის ადგილად იქცა. პარკში ფეხით მოსიარულენიც კი გაქრნენ. მართლაც ცუდი პერიოდი იყო. 1997 წელს, ქალაქის მერის ბადრი შოშიტაიშვილის თანადგომით, „მზიურში“ ნანატრი ელექტროენერგია აღდგა, ბილიკებზე ასფალტი დაიგო, თუმცა პარკი მაინც გავერანდა. სულ რამდენიმე საშტატო ერთეული დაგვრჩა – მებაღეებისა და დამლაგებლების სახით. „მზიურის“ წლიური ბიუჯეტი 43 ათას ლარს შეადგენდა და ეს თანხა მხოლოდ მის დასალაგებლად, ისიც გაჭირვებით, გვყოფნიდა. მიუხედავად ამისა, ვცდილობდით სასეირნო სივრცის შექმნას, თუმცა საღამოს შეკეთებული სკამები დილით უკვე გაფუჭებული გვხვდებოდა, გვპარავდნენ მერიის ნაყიდ ურნებს, სანამ არ ჩავაბეტონეთ, წყლის სოკოებს გვილეწავდნენ, ზღაპრის გმირებს აფუჭებდნენ. მათ აღდგენას თეატრში მოღვაწე დეკორატორ მხატვრებს ვთხოვდი ხოლმე. მოკლედ, ეს იყო წამება. ათი წლის განმავლობაში ხელმძღვანელობდით „მზიურს“. უიმედობამ არ შეგიპყროთ? არა, ეს ჩემთვის საოცარი განცდა იყო. თითქოს მამას ოცნებას ვეჭიდებოდი და მინდოდა რამე გამეკეთებინა. მაქსიმალური ბიუჯეტი, რასაც ბოლოს მივაღწიე, 80 ათასი ლარი იყო, მაგრამ ისიც არ გვყოფნიდა. 1990-იანი წლების ბოლოს კი, წამოგვეწია კანონი კერძო საკუთრების შესახებ, რომელმაც დიდი ზიანი მიაყენა „მზიურს“ იმ თვალსაზრისით, რომ მის ტერიტორიაზე აქამდე უკანონოდ გაშენებული სახლები და ბოსტნები ყველას

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

დაუკანონდა. ამდენად, თავდაპირველ გენ.გეგმაზე არსებულმა მზიურის წითელმა ზოლმა უფრო სიღრმეში გადაინაცვლა. შემდეგ ამ სახლ-ბოსტნების მეპატრონეებმა მათი გაყიდვა დაიწყეს და იქ დიდი სახლებიც წამოიჭიმა. ამ ყველაფერს როგორ უმკლავდებოდით? დავდიოდით თანამშრომლები და სათითაოდ ვაფრთხილებდით ყველას, რომ ეს ჭალაა და აქ წყალდიდობის რისკი არსებობს. გადმოცემით ვიცოდი, თუ როგორ გადმოდიოდა ვერე კალაპოტიდან, მერე კარგი ამინდი დააშრობდა და ისევ კალაპოტში ჩადგებოდა. მამას წერილში კი წერია, რომ მდინარის გადახურვა არ შეიძლებოდა... ქვედა მხარეს, სადაც კარტინგები გვქონდა - ერთადერთი, რაც ჩემს დროს „მზიურში“ მუშაობდა - ისიც კი იტბორებოდა და გასაშრობად რამდენიმე კვირა სჭირდებოდა, ამოტუმბვა არ შველოდა. მე 2006 წლამდე ვიყავი „მზიურის“ დირექტორი. თქვენ რომ მერიის არქივი ნახოთ, უამრავ წერილს აღმოაჩენთ, სადაც შველას ვითხოვ, ახალ იდეებს და სპონსორებს ვეძებ. „მზიურთან“ დაკავშირებით, უამრავი გეგმა არსებობდა, მაგრამ მის შესრულებას ნება და ფული სჭირდებოდა. მერიამ მხოლოდ დაცვის სამსახური დაგვიყენა. იმის გამო, რომ ტერიტორია ძალიან დიდი იყო, დაცვის ათი ბიჭი საქმეს ვერ აუდიოდა, არც რაციები ჰქონდათ და არც სწრაფად გადაადგილების საშუალებები. კაფეც რამდენჯერმე ავამუშავეთ და ბოლოს, დავხურე. ბავშვებს ვერ ემსახურებოდა, უბნის ბიჭების თავშეყრის ადგილი გახდა. მერე, როდესაც მამა გადავასვენეთ, უტრირებულად ვიტყვი, მეორე დღესვე ბულდოზერები ამუშავდა და გზის გაყვანა დაიწყეს, იქვე პოლიციის შენობა აშენდა. არ ფიქრობთ, რომ „მზიურის“ ტრაგედიები დასრულდა? ბავშვთა ქალაქის იდეა დღესაც ცოცხალია და საოცრად ემთხვევა თბილისელების სურვილს, რომ იქ პარკი იყოს. ამაზე ოცნებობდა მამა. უბრალოდ, შესაძლოა, პროექტის მასშტაბები შემცირდეს. ყველაზე მთავარი ჩემთვის, ბავშვთა გასართობების გარდა, ისაა, რომ ამ ქალაქს მერი და თავისი მმართველობა უნდა ჰყოლოდა. აქ ბავშვი მოქალაქეობას და ქალაქის დაცვას ისწავლიდა. ზუსტად ეს იდეა ჰქონდა მამას ჩადებული: როდესაც ხეს თვითონ დარგავ, მოუვლი კიდეც. „მზიურის“ გულშემატკივარი ანა გოგუაძე, რომელიც ასევე მუდამ ცდილობს პარკის გამოცოცხლებას, როგორ გაიცანით? მიხარია, რომ „მზიური“ ახალგაზრდებს ადარდებთ. სწორედ იმ ახალგაზრდებისთვის შენდებოდა პარკი, რომლებმაც იმ უბედურ ზაფხულის დღეებში მოუარეს... ისინი უნდა გახდნენ ამ ბავშვთა ქალაქის მოქალაქეები... ანაც ახალგაზრდაა. ის ჩემსავე პერიოდში გამოჩნდა. მას ძალიან უყვარს მამას შემოქმედება. ბავშვთა დაცვის დღეს, ყოველწლიურად, ორდღიანი ფესტივალს მართავდა, რაც შემდეგ ტრადიციად იქცა. დღეს, „მზიური“ და ანა გაიგივებულები არიან. საოცრად კორექტული, კრეატიული, არაჩვეულებრივი ადამიანია. შეიქმნა ორგანიზაცია „ახალი მზიურიც“, რომლის წევრი მეც ვარ. ახლახან ორგანიზაციას მართვაში გადაეცა კაფე და ამფითეატრი. ცოტა ხნის წინ შევიტყვეთ, რომ კაფეს მერია გაარემონტებს და გაზაფხულზე უკვე შეკრების ადგილი გვექნება. დეკემბრის მეორე ნახევარში „მზიურის“ აქტიური მხარდამჭერი – თიბისი ბანკი გამართავს ღონისძიებას „ახალი წელი მზიურში“. ასევე, გამოჩნდნენ ადამიანები, რომლებიც დაგვეხმარებიან ამფითეატრის გარემონტებაში და კინოსეანსების მოწყობაში.

mziuri / the theme of issue

„მზიურის“ ახალ კონცეფციაზე რას იტყვით? კონცეფციასთან დაკავშირებით, კონკურსი მერიამ გამოაცხადა, რომელიც ახალგაზრდა არქიტექტორების ჯგუფმა მოიგო. არაჩვეულებრივი კონცეფციაა ის, რაც ყველას გვინდა: საპარკო ზონა, ფეხმავალი ბილიკები, სპორტული ნაგებობები, ახალგაზრდული ცენტრი და ა.შ. ამ კონცეფციის საფუძველზე, დაიწყება არქიტექტურული პროექტი, აუცილებლად განისაზღვრება „მზიურის“ საზღვრები, და ბოლოს და ბოლოს, დამთავრდება მის ტერიტორიაზე სახლების მშენებლობა. მამას უწერია: „ვისაც ეს წერილი ღიმილს მოჰგვრის, ვთხოვ, თითო აგური იშოვოს, მოიტანოს და მდინარე ვერეს ხეობაში დადოს. მერე ნახონ, ის ჩვენი ოცნების

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

ქალაქი თუ ნება-ნება, თანდათან, ყველა ჩვენგანის გულმოდგინე მეცადინეობით არ აშენდეს. სხვისი არ ვიცი და მე კი სიამოვნებით გავხდებოდი ამ მზიური ქალაქის პირველი ხანდაზმული მოქალაქე. შესაძლოა ყოველივე ეს არც ისე იოლი იყოს, როგორც მე დავხატე, მაგრამ არ არის სავალდებულო, ჩვენ მიერ დაწყებული საქმე თავადვე დავამთავროთ – მთავარია, ჩვენ დავიწყოთ“. ბავშვთა-გამაჯანსაღებელ კომპლექს „მზიურს“ მთელი საქართველო აშენებდა. იმ პერიოდში, მისი ავტორები, ახალგაზრდა არქიტექტორები იყვნენ. „მზიურის“ პროექტში მონაწილეობდნენ: გ. აბულაძე, ლ.კილაძე, ბ. ჩიგოგაძე, ფ. ზაქარაია და სხვები. საპროექტო ჯგუფის ხელმძღვანელი არქიტექტორი ირაკლი მასხარაშვილი იყო. დღეს იგი იხსენებს, რომ „მზიურის“ შექმნასთან დაკავშირებით, დღის წესრიგში ვერეს ხეობის ბუნებრივი გარემოს მაქსიმალური ირაკლი მასხარაშვილი, `მზიურის“ არქიტექტორი შენარჩუნების საკითხიც დადგა, რადგან უკვე მაშინ ხეობას გადაგვარება, მდინარის კი დაბინძურება, გადაჭარბებული ურბანიზაციის მიზეზით ემუქრებოდა. აგრესიული ურბანული გარემოს მიუხედავად, იმდროინდელი ხელისუფლება მაინც ცდილობდა ბოლომდე არ გაენადგურებინა ვერეს ხეობა. მაშინ არავის მოსდიოდა თავში ამ ტერიტორიის შენობებითა და ჩქაროსნული მაგისტრალებით დატვირთვა, რადგან ესმოდათ, რომ ეს თბილისის ერთ-ერთი საუკეთესო მწვანე ზოლი, მწვანე „ფილტვები“ იყო. ირაკლი მასხარაშვილი, `მზიურის“ არქიტექტორი: „თავდაპირველად, ქალაქში კონკურსი გამოცხადდა, მაგრამ შედეგი ვერ გამოიღო, რადგან ვერავინ მიხვდა, კონკრეტულად რა უნდა გაეკეთებინა. შემდეგ ეს გენერალური გეგმა „საქალაქმშენსახპროექტს“ დაევალა. მასზე ორი წელი ვიმუშავეთ. დამზადდა პირველი მაკეტიც – მახსოვს, სიგრძეში 7 მეტრამდე იყო. „მზიურის“ გენგეგმა, ანუ ეს სახელმძღვანელო დოკუმენტი, არა ქალაქმა, არამედ თვით მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარემ დაამტკიცა ერთ-ერთ სხდომაზე. იმ იდეისთვის, რაც „მზიურის“ წინაშე დაისახა, თავისი მრავალფეროვნებით ზედმიწევნით შესაფერისი იყო მდინარე ვერეს ხეობა. ეს გახლდათ საკავშირო მნიშვნელობის მასშტაბური და ექსკლუზიური პროექტი, რომლის მიხედვითაც „მზიური“ უნდა დაყოფილიყო რამდენიმე ფუნქციურ-ტერიტორიულ ზონად: დედათა და ბავშვთა ზონა, რიტუალების პარკი, უნივერსიტეტის ახალი კომპლექსის ზონა, ბოტანიკური ბაღი, საქალაქო ზოოპარკი, თავისუფალი დროის ქალაქი და ლანდშაფტური ტყე-პარკი. ეს ყველაფერი ერთმანეთთან დაკავშირებული იქნებოდა „ცოცხალი“ ტრანსპორტით – პონიანი ეტლით, მონორელსური ტრანსპორტით, აერობუსებით, ხოლო ქალაქთან – საავტომობილო ტრანსპორტით; იმ მიმდებარე საკურორტო ზონებთან კი, როგორებიცაა ბეთანია, ახალდაბა, წყნეთი, კუს ტბა – საბაგირო გზებით. მაგალითად, ასეთი საბაგირო გზით გმირთა მოედნიდან ახალდაბაში უნდა ავსულიყავით. მშვენიერი სასეირნო ტრანსპორტი იქნებოდა. მაშინ რაზე ვოცნებობდით, და ახლა კი, გვერდებჩამოჭრილი „მზიურის“ გადარჩენაზე ვოცნებობთ“...

ნომრის თემა / მზიური

The mOsT impOrTanT Thing is ThaT We Begin

In his famous letter “Dreaming never killed anybody,” Nodar Dumbadze wrote: “We should get a child to get accustomed to autonomy and initiative from childhood and gradually, unnoticeably we should make these wonderful and very important traits grow in them.” In the same letter he dreams about Mziuri – the children’s town, where they would grow up as independent individuals, without the overprotection that we as parents love to provide. When Nodar Dumbadze wrote this letter, one of his daughters, Ketevan, was in the 8th grade. Her father asked her look out of the 7th floor onto the territory of today’s Mziuri, where there was a valley and ordinary vegetable gardens: “I will build a town for you and your friends here,”he told her. Ms. ketevan, you should remember the birth of Mziuri better than anyone... In 1978 my father travelled to the USA with a group of writers, from where, together with the presents, he also brought a map of the wonderful Disneyland. I still keep this valuable thing. He later wrote “Dreaming never killed anybody”, which travelled in the ministry councils, from office to office... until one day my father called on the phone and told me to look out of the balcony, and that when he flew over me in a helicopter, I had to wave

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

my hand. Indeed, a helicopter could soon be seen coming from the direction of the Heroes Square, probably he couldn’t see me, but I did really wave. This is how I realized that his Mziuri dream was becoming a reality. A group of architects was created in 1978: Irakli Maskharashvili, Gia Abuladze and Gia Japaridze worked on the Mziuri project. One million Manets (soviet currency) was allocated from the budget for this project, and a lot of people who owned houses on the territory got new ones in exchange elsewhere. Mziuri opened in 1982, but we all remember clearly the harsh 90s, when saving the park from being destroyed was extremely hard. In the 90s, Mziuri became a meeting place for gangs. Even the pedestrians disappeared from the park those days. It was indeed a very bad period. I worked as the Director of Mziuri until 2006. In 1997, with the support of Badri Shoshitaishvili, then Mayor of Tbilisi, the long waited electricity was restored in Mziuri and asphalt was laid on the trails. But the park was still neglected. Only a couple of gardeners and cleaning personnel were left and the yearly budget was 43 000 GEL, which was hardly enough even for the cleaning. Nevertheless, we tried to create a nice space for walking, however, those benches that were restored in the evening were found already damaged the next morning, the garbage bins bought by the City Hall were stolen, until we cemented them, the water mushrooms were broken, fairy tale characters, too. I used to ask theatre decorators and painters to restore them. It was torture. You managed Mziuri for 10 years. didn’t hopelessness ever seize you? Never, this was a wonderful experience, as if I was working on my father’s dream and I was always so eager to succeed. The biggest budget I was able to attain amounted to 80 000 GEL, but it wasn’t enough either. At the end of 90s, a law on private ownership was adopted, and it harmed Mziuri a lot as all the houses and gardens built their illegally now become legal. Consequently, the red zone on the primary Mziuri plan changed. Later, the owners of these houses and gardens sold them and large residential houses were built instead. how did you manage to cope with all of this? We, the employees, walked up to every house and warned them that it was a valley and that there was a high risk of flood. I have heard before that sometimes Vere river rose out of its riverbed, however, the good whether would dry it soon up and it would go back to its normal state. The letter by my father says that covering the river is unacceptable... In the lower part of Mziuri, we had a carting center – the only thing that worked when I worked in Mziuri – it was also flooded at times and needed a couple of weeks to dry out and pumping out the water made no difference. do you think Mziuri’s tragedies are over? The idea of a Children’s Town is still alive today and it wonderfully coincides with the wishes of the citizens to have a park there. My father used to dream about it, although the scale of the project might be smaller. But apart from the children’s entertainment, which is important for me, the primary idea is that this town should have its own mayor and government. Children would learn how to become responsible citizens and how to guard and care for their own town. This is the exactly what my father’s thought: when you plant a tree yourself, you will care for it, too.

ნომრის თემა / მზიური

how did you get to know the supporter of Mziuri, ana goguadze, who is also trying to revive the park? I am happy that youth cares for Mziuri. It was built exactly for those who looked after it this summer... they should become the citizens of this town.

Ana is also young. She came to Mziuri when I used to work there. She loves my father’s works. She used to organize a two-day annual festival on the international children’s day, which later turned into the tradition. Today Mziuri and Ana are associated with each other. She is very ethical, creative and a wonderful person. An organization New Mziuri has been founded, I am also a member. The cafe and the amphitheater have been handed to it for management. In spring we’ll have a new place for gatherings. what do you think about the new concept of Mziuri? The City Hall announced the competition for the concept and a group of architects won it. It is a wonderful concept, exactly what each of us wants: a park zone, waking trails, sport buildings, youth center, etc. The new architectural project will begin work based on this concept and the borders of Mziuri will be finally determined, therefore, construction on the territory will come to an end. My father wrote: I ask those, who will be smiling while reading this letter, to find one brick, bring it to the Vere

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

Valley and put it there. They will then see that our dream town will be built there, if not through our will, then through careful studies of each of us. I don’t know about others, but I would definitely enjoy becoming the first elderly citizen of the Mziuri Town. This work might not be as simple as I portrayed it, but it is mandatory that we finish the work that we started, the main thing is that we should begin. Entire Georgia was working on the children's health complex "Mziuri". At that time, young architects were its authors, G. Abuladze, L. Kiladze, B. Chigogadze, U. Zakaraia, with others participating. Architect Irakli Maskharashvili was the head of the project team. He recalls the day when the maximum preservation of the natural environment of Vere Valley first appeared on the agenda, already by then the valley faced the threat of degeneration and the river was threatened by pollution due to excessive urbanization. Despite the aggressive urban environment, the government at that time still tried not to destroy the Vere Valley completely. Nobody thought of loading that territory with buildings and highways, because they were well aware that it was one of the best green zones of Tbilisi, its green lungs. irakli Maskharashvili, "Mziuri's" architect: "Initially, a competition was announced in the city, but it proved useless as no one really understood exactly what they had to do. Afterwards, the creation of a general plan was ordered to the "Sakalakmshensakhproekti" (entity responsible for construction in the city). We worked on the project for two years. The first scale model was created - I remember it was almost 7 meters long. Mziuri’s General Plan i.e. guiding document, was approved not by the City, but by the Chairman of the Council of Ministers himself, at one of the sessions. The Vere River valley, with all its diversity, perfectly suited the idea that was set before Mziuri. This was an large scale, exclusive project of high importance to the Union, according to which Mziuri should have been divided into a couple of functional-territorial zones: a one for mothers and children, a ritual park, a new university complex zone, a botanical garden, the City Zoo, free time city and landscape forest-park. All of these would have been interconnected by “live” transport – a pony and carriage, single-rail transport and aero-buses, the city would be connected to the main city via motor transport, and to the resorts like Betania, Akhaldaba, Tskneti, Turtle-Lake – via ropeways. For example, we would have been able to travel using these ropeways from Heroes Square to Akhaldaba. It would have been a wonderful transportation for sightseeing. In those times, we dreamt of these kind of things and now we dream just of saving Mziuri, which has had its sides cut off...

mziuri / the theme of issue

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

მზიური / გალერეა

`მზიური“ 80-იან წლებში Mziuri in the 1980s

`მზიურის“ გეგმის პირველი ვერსია First version of the Mziuri plan

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

„მზიურის“ გახსნის ფოტო. 1982 Mziuri opening ceremony. 1982

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

gallery / mziuri

„მზიურის“ პირველი დირექტორის ამირან აბესაძის დღიური Diary of Amiran Abesadze - the first Director of Mziuri

ნომრის თემა / მემოდგომა

თამარ ივერის საქველმოქმედო კონცერტი

Tamar iveri CharriTy COnCerT

„პორშეს“ ახალი მოდელი pOrsChe 911

pOrsChe 911 prezenTaTiOn

ლუტეცია წარმოგიდგენთ eisenBerg-ს საქართველოში

luTeCia presenTs eisenBerg in geOrgia

74 ახალი მზიურის ახალი წელი mziuri's neW year

ახალი მზიურის ახალი წელი

ღონისძიებები

#ახალიმზიური#ახალიახალიწელი

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

mziuri's neW year #ახალიმზიური#ახალიახალიწელი

events

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

ღონისძიებები

თამარ ივერის საქველმოქმედო კონცერტი Tamar iveri CharriTy COnCerT

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

ღონისძიებები

ლუტეცია წარმოგიდგენთ eisenBerg-ს საქართველოში luTeCia presenTs eisenBerg in geOrgia

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

review / theatre

The world leader

თბილისი / მზიური

tbilisi / mziuri

46 years with you

Do more with DHL

No one knows Georgia like we do

Excellence. Simply delivered

We move the world

გამომცემელი: გიორგი შარაშიძე

Publisher: George Sharashidze

მთავარი რედაქტორი: მაკა ბიბილაშვილი

Editor in Chief: Maka Bibilashvili

ნომერზე მუშაობდნენ: მაკა ბიბილაშვილი გაგა ლომიძე ლელა ოჩიაური ლაშა გაბუნია ხათუნა ხაბულიანი ციკო ინაური ირმა კახურაშვილი გოგა ჩანადირი ლია ლიქოკელი აკაკი გაჩეჩილაძე

Journalists: Maka Bibilashvili Gaga Lomidze Lela Ochiauri Lasha Gabunia Khatuna Khabuliani Tsiko Inauri Irma Kakhurashvili Goga Chanadiri Lia Likokeli Akaki Gachechiladze

თარგმანი: მარიამ ყიასაშვილი სტილი: ბაჩო კვირტია ქეით დევისი ფოტო: ზვიად ნიკოლაიშვილი დიზაინი და დაკაბადონება: ანი ლოლაძე რეკლამის მენეჯერი: ნათია მაისურაძე ანა არჯევანიძე შპს „ფოკუსი“ მელიქიშვილის #1 ტელ.: 229 59 19

E-mail: info@focus.ge

Translation: Mariam Kiasashvili Copy Editors: Bacho Kvirtia Katie Davies Photo: Zviad Nikolaishvili Design: Ani Loladze Sales: Natia Maisuradze Ana Arjevanidze LTD Focus #1 Melikishvili Str. Tel.: 229 59 19 E-mail: info@focus.ge