Im(Press)
rentë”, politikanët tanë sot kategorizohen në “profesionistë” dhe “jo profesionistë”. Dallimi i vetëm i të parëve nga të dytët është se të parët e konsiderojnë rrugën e hyrjes në politikë si një rrugë njëkalimshe, kurse të dytët si një rrugë që të çon drejt një realiteti ku mund të japësh një kontribut për të mirën e përgjithshme pa e humbur aftësinë apo vokacionin për të bërë gjëra të tjera. Kush thotë sot “politikan profesionist”, nënkupton thjesht specializimin për të zgjatur sa më shumë kohën e qëndrimit në politikë. Asgjë më shumë se kaq! Vokacioni i brendshëm për t’u shërbyer të tjerëve, nëse e kanë pasur ndonjëherë, është shuar me kalimin e viteve ose është holluar së tepërmi nga ambicia për të qëndruar me çdo kusht në politikë. Për këtë arsye, duhet të largohen nga skena politike dhe t’ia lëshojnë vendin amatorëve. Po, po, amatorëve! Atyre që gjërat duan t’i bëjnë, sepse i duan dhe që Na duhen politikanë amatorë, gjërat i bëjnë për aq kohë sa i duan. Te që hyjnë në politikë nga dashuria qëndron dallimi i vërtetë midis dashuria për t’u shërbyer profesionistit dhe amatorit. Çdo gjë që njerëzve dhe largohen kur bën, amatori e bën me pasionin dhe ndiejnë se kjo dashuri është dashurinë e një qenieje të plotë, tek e cila zbehur dhe vendin e saj e nuk mund të ndash dot njeriun nga puna ka zënë thjesht ambicia për që bën. Amatori, ndryshe nga profesionpushtet. isti, nuk është aspak i vetëdijshëm për aftësitë e tij apo për punën që bën. Ai vepron, krijon krejtësisht në mënyrë të paë çastin kur një punë fillon të kthehet vetëdijshme, gati-gati si një pemë e cila i në profesion asaj i humbet ai ngac- lëshon vetë kokrrat. Në këtë kuptim, ammimi i magjishëm fillestar dhe kthehet, në atori ngjason paksa me somnambulin: ai shumicën e rasteve, në një rutinë që, më shkel me një siguri absolute buzë honit, së shumti, ngjan me një ves, të cilin s’mund ngjitet me një zhdërvjelltësi të paimta heqësh dot qafe. Kjo ndodh me të gjitha itueshme çative e kullave të larta dhe, zanatet, edhe me ato më të vjetrat, me të vetëm kur i thërrasin dhe i shpjegojnë se cilat politika konkurron denjësisht. Nëse çfarë bën, ai rrëzohet. Historia e artit dhe këtë ndjesi s’e kanë ata që merren me poli- e shkencës është historia e amatorëve që, tikë, na lejohet sigurisht ta kemi ne që me pasionin dhe vitalitetin e tyre, i dhanë prekemi direkt nga çdo gjë që buron prej njerëzimit zbulime dhe shpikje të shumta. saj, prej barkut të saj të panginjur. Na lejo- Goethe, një amator në anatomi, zbuloi një het ta provojmë ne atë neverinë kur kockë të ndërmjetme të nofullës; një shohim sesi vendimet për jetët tona vazh- prodhuesi birre me emrin Joule ia dedikodojnë sot, si para 20 vjetësh, të merren nga jmë ligjin e ruajtjes së energjisë; Faraday thuajse të njëjtit personazhe. (Them per- ishte lidhës librash; famullitari Gregor sonazhe, sepse, me ndonjë përjashtim të Mendel zbuloi ligjin e bastardimit të llorrallë, pakkush nga politikanët shqiptarë jeve; fermeri austriak Priessnitz i dha emarriti në gjithë këto vite të ngelej person, rin një terapie të re të panjohur në fushën individ autentik.) Këta personazhe, pra, ka- e mjekësisë në fillim shekullin e kaluar, hinë vendosur të mos zbresin asnjëherë nga droterapisë. Shembuj këto sesi idetë e reskena e politikës edhe me çmimin e hum- ja mund të vijnë jo nga profesionalizmi por bjes së atij momentit fillestar magjik që nga dashuria për gjërat. E në fakt, idetë shoqëroi me siguri futjen e tyre në politikë. dhe mendimet e reja kanë ardhur dhe do Politikën e kanë kthyer në profesion dhe të vijnë përherë nga jashtë. Profesionisti me këtë nënkuptojnë automatikisht edhe është tejet i lidhur me punën e tij dhe nuk cilësinë e aktivitetit të tyre të përditshëm është asnjëherë në gjendje të sjellë ndrypublik, efikasitetin dhe frytshmërinë e shim radikal të rendit të gjërave. S’ka sesi vendimmarrjes së tyre etj. etj. Në vend që të jetë ndryshe: e njeh në detaje traditën të ndaheshin në “të talentuar” dhe “të pa dhe ka shumë respekt për të, gati-gati e talentuar”, “të përkushtuar” apo “indife- adhuron. Detajet e shumta e pengojnë t’i
Gilman Bakalli
Elozh amatorizmit... edhe në politikë!
N
24
shohë gjërat thjesht. Kësisoj i mungon premisa kryesore për çdo zbulim të efektshëm: mendimet e thjeshta janë me vlerë dhe të frytshme. Duhet pranuar se amatorizmi është forma përmes së cilës e reja shpërfaqet me gjithë madhështinë e saj. Për Richard Wagner-in thoshin se është një diletant në muzikë dhe se nuk ishte në gjendje të shkruante as edhe një fugë; po ashtu edhe për Monet dhe impresionistët rreth tij thuhej se nuk dinin të vizatonin për së mbari; profesorët e filozofisë e akuzuan Nietzsche-n se s’ishte i aftë të mendonte sistematikisht. Problemi ishte krejt i thjeshtë: Nietzsche nuk donte të mendonte sistematikisht, por radikalisht, Wagneri e përbuzte harmoninë e kohës dhe kërkonte dis-harmoninë e po ashtu edhe impresionistët i përbuznin linjat e qarta të vizatimit, sepse i konsideronin të huaja për realitetin. Nëse e pranojmë se shoqërisë sonë i duhen reforma rrënjësore, duhet të pranojmë se këto reforma nuk mund t’i presim nga politikanët tanë profesionistë. Këtyre u mungon vitaliteti dhe freskia, për të cilat kanë nevojë të gjitha aktivitetet njerëzore e aq më shumë aktivitete dinamike si politika. Reformat e reja nuk mund të vijnë nga të ashtuquajturit politikanë profesionistë që kanë vendosur t’i harxhojë të gjitha energjitë thjesht në funksion të qëndrimit të tyre në politikë. Nuk mund të vijë nga politikanë që kanë vendosur të specializohen vetëm në shërbim të ruajtjes së status quo-së. Na duhen politikanë amatorë, që hyjnë në politikë nga dashuria për t’u shërbyer njerëzve dhe largohen kur ndiejnë se kjo dashuri është zbehur dhe vendin e saj e ka zënë thjesht ambicia për pushtet. P.S. Kam përshtypjen se politikanët shqiptarë e admirojnë specializimin, specializimin e tyre vetëm në një pikë, fjala bie, në aftësinë për t’u ushqyer vetëm prej politikës. Harrojnë se në natyrë specializimi ndëshkohet me rrezikun e shfarosjes së species. Siç po ndodh me pandat, të cilat rrezikojnë të zhduken nga planeti vetëm sepse janë specializuar në konsumimin e gjetheve të një bambuje të veçantë. Sigurisht politikanët tanë të specializuar vetëm me të ushqyerin prej politikës nuk e kanë këtë rrezik. Në rastin më të keq, atyre u kanoset rreziku i dinozaurëve, për të cilët thuhet se u zhdukën nga toka edhe për shkak të përmasave të tyre trupore, të cilat nuk mund të kënaqeshin më me burimet gjithnjë e më të pakta ushqimore të ambientit natyror.