Analiza rynku pracy musi uwzględniać powyższe zmiany. Stosowanie dziś teorii, które przystawały do rzeczywistości lata temu, może wprowadzać w błąd i powodować podejmowanie mało optymalnych decyzji.
Konsekwencje dla edukacji Nowa sytuacja na rynku pracy wymaga dostosowania naszego myślenia o wielu kwestiach związanych z edukacją. W niniejszym opracowaniu omówię tylko kilka kluczowych zagadnień dotyczących złożonych relacji między rynkiem pracy a edukacją. Ekonomiści zwykle oczekują, że system edukacji wyposaży pracowników w odpowiednie umiejętności. To naturalne, lecz pytanie brzmi, co znaczy odpowiednie. Odpowiedź nie jest prosta, zwłaszcza w kontekście bieżących wydarzeń na rynku pracy. Jeżeli zdobyte umiejętności będą zgodne z aktualnymi potrzebami rynku, to – ze względu na stałą restrukturyzację – przestaną wkrótce im odpowiadać. Jeżeli system edukacji wyposaża w umiejętności w oparciu o prognozy gospodarcze, pojawia się podobny problem. Ponadto prognozy rzadko przewidują rzeczywistą sytuację. W przeszłości było łatwiej. Umiejętności odpowiadające aktualnym potrzebom rynku pracy, skorygowane na podstawie prognoz, były faktycznie przydatne. Instytucje szkolnictwa były w stanie wyposażyć uczących się w mniej lub bardziej odpowiednie umiejętności. Te, nabyte w trakcie nauki wystarczały do końca aktywnego życia zawodowego. Po kilkudziesięciu latach aktywności ludzie odchodzili zazwyczaj na emeryturę z pracy w zawodzie odpowiadającym ich pierwotnemu wykształceniu. Obecnie, w czasach heterogenicznej i słabo wynagradzanej pracy oraz ciągłej restrukturyzacji, takie podejście okazuje się niewystarczające. Możliwość dostosowywania umiejętności jest najbardziej pożądanym produktem instytucji szkolnictwa. Specjalistyczne umiejętności są nadal potrzebne, ale równie ważne stały się umiejętności elastyczne. Niezależnie od tego, jak dobre są umiejętności nabyte w szkole/na uczelni, wystarczą one na 15-20 lat, a nie na cały okres aktywności zawodowej. Umiejętności zdobyte w ramach kształcenia mają znacznie krótszy okres przydatności niż czas aktywności zawodowej, co stwarza problemy nieznane poprzednim pokoleniom. Pracownicy w wieku ponad 40 lat mają coraz mniejsze szanse na zatrudnienie. Osoby w wieku 50+ czekają tylko na emeryturę. Niektórzy biorą udział w kursach, próbując pozostać w kontakcie z rynkiem pracy, ale jest to trudne, a w wielu przypadkach zbyt późno podjęte działanie. Duży popyt na wcześniejszą emeryturę jest w znacznej mierze napędzany przez powyższe zjawisko. Pracownicy nie są starzy. To ich umiejętności są przestarzałe i nieaktualne. Ponieważ jest to nowa sytuacja, społeczeństwa nie posiadają właściwego instytucjonalnego rozwiązania tego problemu. Wcześniejsza emerytura
81 ROZWIJANIE WSPÓŁPR ACY POMIĘDZY KSZ TAŁCENIEM Z AWODOW YM, SZKOLNIC T WEM W YŻSZYM I UCZENIEM SIĘ DOROSŁYCH W ODPOWIEDZI NA W YZWANIA UCZENIA SIĘ PR ZEZ C AŁE ŻYCIE
BUDOWANIE KOMPETENCJI UCZENIA SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE