58
viðhorf
Helgin 17.-19. desember 2010
Skóli og þjóðfélag
Áróðursstríðið heldur áfram
Fermingarfræðsla Með Icesave um hálsinn að eilífu og trúboð í skólum?
N
okkuð háfræðslu til fermingværar umar á vegum kirkju, ræður hafa en vissulega héldu orðið um trúfræðslu menn sig þó enn um og -boð í skólum sinn við gamla lagið í haust vegna tilí mörgum skólum. lagna meirihluta Menn mega svo mannréttindaráðs ekki gleyma því að Reykjavíkurborgar prestar voru bein– og að venju tillínis ráðnir að skólfinningaþrungnar. unum til kennslu; sá sem þetta ritar Þessi skoðanaskipti eru sjaldnast sett í kenndi með fjórum sögulegt samhengi prestum í Hagaskóla en nú skal þess og L augalækjarfreistað. Skipuleg skóla milli 1970 og lestrarkennsla hófst Sölvi Sveinsson 1980. Tengsl kirkju eigi síðar en um skólastjóri Landakotsskóla og skóla hafa því miðja 18. öld en þá verið býsna náin var prestum falið að fylgjast með fram á síðustu ár. Mér finnst tillögþví að börnum væri kennt að lesa ur mannréttindaráðs vanhugsaðtil þess að þau gætu tileinkað sér ar. Trúboð á vissulega ekki heima í kristindómsfræðslu og fermst. skólum en það er út í hött að banna Fræðslulögin 1907 marka síðan kennurum að kenna sálma, teikna tímamót. Nýskipuð heimastjórn myndir byggðar á helgisögum og lítur svo á að ríkinu beri skylda til fara með börn í kirkju. Vandalaust að standa straum af menntun barna er að undanskilja börn sem aðhyllþeim að kostnaðarlausu, hvort sem ast önnur trúarbrögð eða foreldrar námið færi fram í sérstöku skóla- kjósa að hafna slíku, þau eru svo húsnæði eða í farskóla. Kennara- fá. Síðan koma önnur sjónarmið til skóli Íslands var stofnaður 1907 til álita. Er það t.d. ekki hluti af mennþess að sjá þessu nýja skólakerfi ingararfinum að kunna Nóttin var fyrir hæfu starfsfólki þannig að sú ágæt ein? Er það trúboð í þágu við blasir að hér var gengið skipu- ásatrúar að láta börn lesa kafla lega til verks. Guðmundur Finn- úr Snorra-Eddu? Er það skaðlegt bogason var hugmyndafræðingur unglingum að lesa nokkrar súrur þessara breytinga. Skólaskylda úr Kóraninum í listaþýðingu Helga er innleidd, nýtt orð í málinu, en Hálfdanarsonar? Er ekki markhún er miklum mun víðtækari nú. miðið að skila þjóðfélaginu umLögin 1907 skylda 10-14 ára börn burðarlyndum og víðsýnum eintil skólagöngu sem lýkur með fulln- staklingum? Orðaforði, orðtök, aðarprófi. Börnin gengu til prófs í siðir og viðhorf eiga margvísleglestri og móðurmáli, skrift, reikn- ar rætur í trúarlegum ritum sem ingi, söng, Íslandssögu, landafræði, nauðsynlegt er að lesa til þess að náttúrufræði og kristinfræði. vera sæmilega menntaður. Eða má Heimilunum var eftir sem áður kannski bara láta nemendur lesa ætlað að skila börnunum læsum sköpunarsöguna í Ummyndunum og skrifandi inn í skólana. Óvíds í undurgóðri þýðingu KristViðhorf til lestrar breyttust líka í jáns Árnasonar svo eitthvert dæmi kjölfar þessara laga. Allar götur frá sé nú tekið? Því miður er það svo miðri 18. öld var lestur kenndur til að margvísleg áföll dynja á nemþess að börn gætu lært kverið. Með endum og starfsmönnum skóla og fræðslulögunum 1907 varð hins við þeim þarf að bregðast. Ég hef vegar til kennslugreinin móðurmál kallað til presta vegna áfalla meðal í skyldunámi og lestur varð hluti nemenda. Ég hef líka hóað í hjúkrhennar. Guðmundur Finnbogason unarfræðinga og ráðgast við sálhafði lagt til í Lýðmenntun sinni að fræðinga. Allt fer það eftir eðli máls biblíusögur yrðu kenndar í skólum og er nauðsynlegt. Undarlegt er að en prestum skyldi falið að annast amast við slíku og sérstakt að sjá fermingarundirbúninginn. Þetta málsmetandi menn þrefa um hver viðhorf laut í lægra haldi við setn- sé hæfastur í þeim efnum. Ég held ingu fræðslulaganna. Kristindóms- að við eigum að leyfa börnum að fræðsla til fermingar var þunga- njóta sinnar barnatrúar, hver sem miðja í skólastarfi og börn fermdust hún er, og hlúa að henni. Fermingí lok skyldunáms. Árið 1926 tóku ný arfræðsla á hins vegar ekki heima í fræðslulög gildi þar sem skilið var skólum á skólatíma, hvort sem hún á milli annars vegar biblíusagna í er á forsendum kirkjunnar, annarra skólum og hins vegar kristindóms- trúfélaga eða Siðmenntar.
F
Fjármálaráðherra mælti í gær fyrir nýju Icesave-frumvarpi á Alþingi. Á honum hvílir umfram aðra að koma málinu í höfn. Það verður ekki greiðfær leið þrátt fyrir að samkomulagið sé það besta mögulega í stöðunni að mati Lee C. Buchheit, sem formenn flokkanna á Alþingi töldu færastan til að semja um málið fyrir hönd Íslendinga. Það er dálítið sorglegt umhugsunarefni að ef Steingrímur J. Sigfússon væri ekki fjármálaráðherra heldur óbreyttur stjórnarandstöðuþingmaður, mætti ganga að því sem vísu að hann væri járngrimmur andstæðingur þess að samið yrði um Icesave. Hann væri örugglega líka grjótharður í andspyrnu við veru Alþjóðagjaldeyrissjóðsins (AGS) í landinu. Skoðanir Steingríms á báðum málum voru afdráttarlausar í þessa veru áður en hann settist í ríkisstjórn Jón Kaldal í ársbyrjun 2009. kaldal@frettatiminn.is Það er óneitanlega mikil kaldhæðni örlaganna að það hafi síðan orðið hlutskipti Steingríms að berjast bæði fyrir samningum um Icesave og halda utan um samskiptin við AGS. Þar hefur honum reyndar tekist svo vel upp að Buchheit, einn af sjóuðustu samningafræðingum heims, telur frammistöðu hans á fundi með sjóðnum í Washington með þeim merkilegri sem hann hafi orðið vitni að. Engin ástæða er til annars en að taka þeim dómi Buchheits án nokkurs fyrirvara. Steingrímur er nagli eins og Íslendingar hafa lengi vitað. Skýringin á sinnaskiptum Steingríms gagnvart Icesave og AGS á sínum tíma er ósköp einföld; ábyrgðarleysi stjórnarandstöðuþingmannsins var að baki, hann var kominn með ábyrgðina á sínar herðar.
Hvoru megin hryggjar sem stjórnmálamenn liggja í pólitíkinni virðist stjórnarandstöðuhlutverkið fyrst og fremst snúast um að gera ríkisstjórn lífið sem leiðast og jafnvel þvælast fyrir í þjóðþrifamálum. Þetta einskorðast ekki við þá sem menntaðir eru í íslenskum stjórnmálaskólum. Eitt helsta leiðarstef Icesave-umræðunnar hefur verið hverjum kenna megi um að tjónið af þessum reikningum Landsbankans lendi á þjóðinni. Það má reyndar leiða líkur að því að spurningin um hverjir muni á endanum sitja uppi með þann svartapétur, sé í nokkru lykilhlutverki í því áróðursstríði sem hefur staðið – og stendur enn – um málið. Margir hafa orðið til að setja ábyrgðina á Icesave svo til alfarið í fang Sjálfstæðisflokksins. Á það hefur verið bent að Landsbankinn var banki Sjálfstæðisflokksins, eigendur hans voru handvaldir af forystunni, framkvæmdastjóri flokksins var þar varaformaður bankastjórnar og þekktir sjálfstæðismenn í lykilstöðum í þeim opinberu stofnunum sem höfðu eftirlits- og umsagnarskyldu með starfsemi Landsbankans, í Seðlabankanum og Fjármálaeftirlitinu. Það er ýmislegt réttmætt í þessu en þó er það fullmikil einföldun að kenna Sjálfstæðisflokknum í heild um Icesave. Sanngjarnara væri að þrengja hópinn um gamla flokkseigendafélagið. Áhrif þess eru enn töluverð, ekki síst vegna þess að það heldur úti öflugustu safnaðartíðindum landsins. Það hlýtur að vera óbærileg tilhugsun fyrir þessa kynslóð, sem var svo lengi við völd, að hverfa inn í eilífðina með Icesave um hálsinn. Í því ljósi má skoða einarðlega baráttu fyrir því að kenna öðrum um, hvort sem þeir eru innan ríkisstjórnar eða gamlir samherjar úr Sjálfstæðisflokknum.
Eitt helsta leiðarstef Icesave-umræðunnar hefur verið hverjum kenna megi um að tjónið af þessum reikningum Landsbankans lendi á þjóðinni. Fært til bókar
Einar tímamælir
Slakað á sultarólinni
Útvarpsstjóri Kanans, Einar Bárðarson, hefur í mörg horn að líta og ekki síst nú í aðdraganda jóla. Útvarpsstöðvarnar lifa á auglýsingum og því ber Einari að fylgjast með því hvernig gengur hjá keppinautunum. Hann mældi því auglýsingatímann hjá fornvinum sínum úr Idol-söngvakeppninni, Simma og Jóa, en þeir eru með morgunþátt á Bylgjunni á laugardagsmorgnum. Síðustu 29 mínúturnar, þ.e. frá 11.31 til 12, slógu jólaauglýsingarnar efnisþátt þeirra fóstbræðra út, stóðu í tæplega 16 mínútur. Nákvæmlega mælt stóðu auglýsingarnar í 15 mínútur og 50 sekúndur eða 53,4% þessa síðasta hluta þáttarins. Einar veltir því fyrir sér hvað þeim finnist sem keyptu tíma í þessu 16 mínútna auglýsingamaraþoni, það er að segja ef þeir nenna að hlusta á maraþonið til enda. Einar hnykkir á því að Kaninn takmarki auglýsingaflóðið við hámark þrjár mínútur þrisvar á hverjum klukkutíma.
Jólasalan er í hámarki um þessar mundir og kaupmenn bera sig vel. Tölur benda einnig til þess að þjóðin, sem herti sultarólina verulega eftir hrunið haustið 2008, sé heldur að slaka á ólinni að nýju. Liðinn nóvembermánuður var fjórði mánuðurinn í röð þar sem kortavelta óx að raungildi milli ára en kredit- og debetkortavelta í innlendum verslunum gefur góða mynd af þróun einkaneyslunnar. Heimilin eru því greinilega farin að eyða heldur meira en misserin á undan þótt einkaneyslan sé enn minni en var fyrir hrunið – sem betur fer myndu margir segja. Kaupmáttur launa er tekinn að mjakast upp á við, verðbólgan hefur verið að lækka, laun hækka, vextir að lækka og gengi krónunnar að styrkjast.
Kætast menn í Þingvallasjoppunni? Það ríkir takmörkuð gleði í nágrannabæjum Reykjavíkur vegna áformaðrar innheimtu vegatolla til að fjármagna vegaframkvæmdir á stofnbrautum að höfuðborgarsvæðinu. Þetta á ekki síst við um þá sem tíð erindi eiga til höfuðborgarinnar eða vinna þar jafnvel. Einhver reiknaði
það út að vegatollurinn fyrir Selfyssinga yrði um 30 þúsund krónur á mánuði og bættist þá ofan á aðra skattheimtu sem bíleigendur bera. Félag íslenskra bifreiðaeigenda er heldur hófsamara í áætlunum sínum. Það reiknar með að þeir sem þurfi að greiða allt að 700 króna veggjald fyrir hverja ferð til og frá borginni þurfi að punga út 170 þúsund krónum hið minnsta á ári. Óánægjan er ekki síst vegna þess að vegfarendur eiga ekki val um aðrar leiðir en hraðbrautirnar. Hægt var að réttlæta veggjaldið í Hvalfjarðargöngunum á sínum tíma með því að aka mætti fyrir Hvalfjörðinn. Hið sama gildir um göng undir Vaðlaheiðina í grennd við Akureyri. Þeir sem ekki vilja borga þar geta farið Víkurskarðið. Þetta á ekki við um þá sem fara frá Selfossi og Hveragerði til Reykjavíkur eða frá Reykjanesbæ eða öðrum Suðurnesjabæjum til höfuðborgarinnar. Spurning er síðan hvað þúsundir sumarbústaðaeigenda á Suðurlandi gera en flestir búa þeir á höfuðborgarsvæðinu. Vilji þeir komast hjá vegatollinum verða þeir væntanlega að fara til Þingvalla og þaðan austur úr. Það gæti því vænkast hagur þeirra sem reka sjoppuna í þjóðgarðinum.
Sætúni 8, 105 Reykjavík. Sími: 531 3300. ritstjórn@frettatiminn.is Ritstjóri: Jón Kaldal kaldal@frettatiminn.is Framkvæmdastjóri: Teitur Jónasson teitur@frettatiminn.is Fréttastjóri: Óskar Hrafn Þorvaldsson oskar@frettatiminn.is Ritstjórnarfulltrúi: Jónas Haraldsson jonas@frettatiminn.is. Auglýsingastjóri: Valdimar Birgisson valdimar@frettatiminn.is . Fréttatíminn er gefinn út af Morgundegi ehf. og er prentaður í 82.000 eintökum í Landsprenti.