@ivot EX CATEDRA
V
o toj mig se soo~iv so vistinata. Jas navistina ne znaev {to da mu re~am na [eling! Negovoto pra{awe ispliva pravo pred mene naedna{, od nikade. Sekoga{ mislev deka nema podobar zbor za da se ozna~i, da se naslika toa "nikade", od zborot "sinoto". Angliskiot jazik ima izraz "out of nowhere", koj se sovpa|a so izrazot "out of blue", {to zna~i i "od nikade" i "od sinoto", vo smisla na "grom od vedro nebo". Koga ~ovek }e razmisli, toa zna~i deka sinata bezdna nad nas, nare~ena jasno nebo, e ona vistinskoto "nikade", onaa ogromna praznina koja e pogolema od seta ispolnetost, i deka sekoj vistinski grom udira tokmu ottamu, od toa bezmernoto "nikade", za{to sekoj drug grom e od nekade, od nekoj crn oblak, od ne{to {to e kone~no, {to ima dimenzii, {to se dogleduva, i dotolku sekoj drug grom e samo imitacija, karikatura, aluzija na beskrajnata mo} - no ne i samata taa beskone~na mo}! Od "sinoto nikade" sme dojdeni i samo udarot {to }e ve udri od nikade, ima sila da ve vrati nazad, zasekoga{, vo "sinoto nikade" pravo vo rodniot kraj, pri {to ne e bitno {to e toa "rodniot"; pova`no e deka toa e "kraj"! SREDBA A pra{aweto na koe [eling o~ekuva od-
[to da mu re~am na [eling? govor e tokmu takvo, dojdeno pravo od "sinoto nikade": Zo{to voop{to ne{to, zo{to ne ni{to!? Od kogo, popravo, go o~ekuva{e [eling odgovorot na svoeto klu~no pra{awe? Od sekogo i od sè! Zo{to svetot, zo{to ne praznina? Zo{to voop{to pravi{ ne{to, zo{to ne si sedi{ madro i ne pravi{ sosema ni{to!? Na golemata rabota, majkata e aljazl'k! - velat, no tokmu zatoa pred najgolemoto "zo{to", pred koe se ostanuva nem i bez odgovor, mo`e legitimno samo da se mol~i i da ne se pravi ni{to! Kakvo alibi mo`e da ponudi svetot za svoeto postoewe? So koi argumenti }e go opravda? Kako }e go napravi prifatliv faktot {to go ima, makar i milijarda godini, ako se znae deka edna{ }e go snema,
68
bez ostatok i zasekoga{!? Koj smee da tvrdi deka znae zo{to pravi {to bilo? Kade e onoj {to }e ve uveri deka makar edna{ vo `ivotot seriozno i temelno se pra{al zo{to ne{to pravi? Zo{to izbral da go `ivee `ivotot, namesto da go mine vo razmisla za nego? Za da stane pretsedatel na nekoja dr`ava? Zo{to mu e toa, koga sekako }e umre? Zaradi dobroto na gra|anite? Koe dobro, koga i site tie gra|ani }e umrat? Za idnite pokolenija? I tie }e izumrat - site do eden! Znam za {to zboruvam. Jas se pra{av. Samo edna{. I zgre{iv. Bez mo`nost da se pra{am povtorno; bez mo`nost da ja ispravam gre{kata. Ako storenoto be{e tu|a gre{ka, mojata gre{ka be{e {to pra{av.
^ovekot povle~e dolgo i dlaboko: vrvot od cigarata mu se v`e{ti na vetrot. Po`oltenite musta}i podgorea na kraevite okolu suvata usta. Nejse, re~e, ja zasakav vo istiot mig vo koj ja vidov. Ode{e po ulica, tenka, strojna, visoka. Vo iljada da pogledne{, vedna{ bi ja videl samo nea! Osobeno racete: viti, ubavo skroeni, so golite podlaktici malku svrteni kon nadvor. Ne ~ekori, a plovi, se ni{a nebare kofilot na letno vetre. Bev sednat na kow, pu{kata zadenata vo futrolata pokraj sedloto. O~i ne mo`ev da oddelam od nea. Ne se dogleduva{e taa ubavina, du{ata ne se nasituva{e od gletkata. Koga stasa do svojata kapija, slu{ni me i veruvaj mi - mene laga, a Bogu vistina - zastana i se svrte. Nikade i nikoga{ ne vidov poubavo li9 maj 2008