veya daha fazla ağzı kapalı olarak güneşte bırakılır, ayrıca son derece berrak olması için içine bir miktar “bakır neşası” atılırdı440. Dımaşkî’ nin kaydettiğine göre o dönemde gül yetiştirenler ve gül bahçesi olanlar çok iyi kazanıyorlardı. Bunlardan bir örnek; Yazılanlara göre H.665(1266–67) yılında Hanefi mezhebinin kadılar kadısı ve el-Hariri adındaki kardeşinin Meze köyünde uzunluğu 120 eni 75 adım olan ve “Şoru’z-Zehr” olarak adlandırılan bir parça toprakları vardı.
Suriyenin Trablusşam kentinde doğmuş olan Şihabeddin el-Nüveyrî (1279–1332) “Nihâyet el-Erab fî Fünun el-Adâb”( Edebi Bilgiler Konusunda İnsan Aklının Son Buluşları) adlı eserinde taze kokulu çiçeklerin damıtılması hakkında bilgi vermişti. Başta gül olmak üzere nilüfer, menekşe, nergis, yasemin, mersin ağacı, safran, reyhan gibi çeşitli bitkilerin damıtılması konusunda yazmıştı, Gülsuyu ve gülyağı çıkarılan imalathaneler (Gülhâneler) 14. yüzyıldan itibaren saraylarda ve hastane yakınlarında yer almaya başlamıştır. 14. yüzyılın başında yeni kurulan bir İlhanlı şehrinde hastane(darüşşifa) bölümü anlatılırken, darüşşifanın içinde ilaç evi (şerâbhâne), ilaç malzeme deposu (mahzen-i adviyye) ve darüşşifanın hemen yanında mutfak ve “gülsuyu evi” (gülâbhâne, gülhâne) olduğu
Bu şahısların aynı yılda, bu toprakta yetişen 20 kıntar gül satarak 22.000 dirhem gelir elde ettikleri bildirilmektedir. Kadı ve kardeşinin çok da büyük olmayan gül bahçelerinden elde ettikleri kazanç;10.000 dinarın 43 kilo altın olduğu ifade edildiğine göre yaklaşık 90 kilo altın gibi görünüyor.441 440 Kâşânî Ebul Kasım Abdullah.Arâyisu’l-Cevâhir ve Nefâyisul-Atâyib.Tahran 1345, s. 319; Akt. Bakır, agm. 2000 s. 119. 441 Ortaçağda prensip olarak 1 kıntar=100 rıtl idi. Duruma göre 10 menn de olabiliyordu. Büyük miktarda altından söz edilirken 1 kıntar=10.000 dinar=42.33 kilogram altın olarak ifade edilirdi. Bknz. Walter Hınz s.30). akt. Bakır, agm. 2000 s. 119.
kaydedilmişti.
442
Gene 14. yüzyılda yaşayan ünlü gezgin İbni Batuta 1330 tarihinde Mardin bölgesini gez442 Özgüdenli, Osman. “Bir İlhanlı Şehir Modeli” (Rab-i raşidi) Esnaf ve Ekonomi Seminer. Cilt 1, 2003 İst. 1300 de başlanmış 1309 da tamamlanmış.112/
Gül Şehri Diyarbakır Sempozyumu 24 Mayıs 2011 363