Babil’de Gülsuyu İmalatı Güllerin damıtılarak gülsuyu hazırlanmasını en iyi işleyenlerden birinin de Babil’liler olduğunu Zehrâvî (936-1013) kaydetmişti. !0.yüzyılın çok önemli Endülüslü hekimi Zehrâvî gülsuyu hazırlama tekniğinde en usta olanların Babil’liler olduğunu ve nasıl elde ettiklerini yazmıştı. Bu bilgilere göre; Damıtma odun ve kömür ateşiyle iki şekilde oluyordu. Biri su kullanarak diğer usul de su kullanılmadan yapılan damıtmadır. Babil’lilerin odun ateşinde su kullanarak gülsuyu hazırlamada en usta millet olduğu ve ürettikleri gülsuyu daha zahmetli ve pahalıya mal olduğunu vurgulamıştı. Hazırlanışı şöyle idi; Bakırdan bir kazan fırının içine konulur, içi su ile doldurulup ağzı sıkı bir şekilde tahtayla kapatılır ve boynuzlu imbik için yer bırakılırdı. İmbik camdan yapılırdı. İmbikler kazana değmeden suda dururdu. Boyun kısımları bir bezle bağlıydı. İmbiklerin içi taze gül ile doldurulur, kazana temiz su konur, odun yakılır ve su kaynayana kadar ateşe odun atılırdı. Bu sırada fırın kapalı olurdu. Cam imbik yoksa sırlanmış topraktan da yapılırdı. Damıtma işlemi bitince içindeki güller alınıp yerine yeni güller konulur, kazandaki su azalınca ilave etmek için sıcak su hazır bekletilirdi. Soğuk su ilave etmekten çekinilirdi
çünkü soğuk su imbikleri patlatır ve damıtmayı bozardı. Sulu olmayan damıtmada yabani güllerden elde edilen gülsuyunun kokusu bahçelerde yetiştirilenlerden daha baskındı430. Zehrâvî’nin anlattığı gülsuyu hazırlama tekniğinin Babil’de ne kadar eskiye dayandığını bilemiyoruz. Bu usul Antik dönem Babil’lilerden kalmış olabilir mi. Bildiğimize göre MÖ 605 den itibaren hüküm süren Kral II. Nebuchadnezzar güzel karısı Amytes için Babil Bahçelerini yaptırmış olduğu, Kraliçe Amytes’in sadece gül ve zambağı sevdiği ve Kral’ın Babil’in asma bahçelerinde bu çiçekleri yetiştirdiğidir. Bu çiçekler Amytes için güzel kokulu parfümler haline getiriliyordu431. Bu parfümlerin hazırlama tekniğinde gülün damıtılması kullanılmış ve bu teknik devam etmiş olabilir. 430 İbnül- Baytâr “ el-Müfredât” kitabının Almanca çevirisi; Joseph v. Sontheimer; Große Zusammenstellung über die Kräſte der bekannten einfachen Heil- und Nahrungsmittel von Abu Mohammed Abdallah Ben Ahmed aus Malaga bekannt unter den Namen Ebn Baithar, II.Band Stuttgart 1842, Hallberger’sche Verlagshandlung S. Cilt 2 s. 689. Destilation des Rosenwasser. 431 Yentürk, Aybala, “Uygarlık ve Parfüm: Bir Yolculuğun Tarihçesi.” Kutsal Dumandan Sihirli Damlaya: Parfüm İstanbul 2005 s. 12.
Gül Şehri Diyarbakır Sempozyumu 24 Mayıs 2011 355