reformatorisch familieblad
Eerste kind
van der staaij
Machiel en Dieneke Blok: „Joas heeft veel gehuild”
„Als je nooit glimlacht, neem je jezelf te serieus”
gezellig appels plukken
7 oktober 2015
» 33E JAARGANG » NUMMER 01
Hoe
lees ik de
Bijbel op
een
vruchtbare wijze voor
hoofd & hart? 7 oktober 2015 · 33e jaargang nr. 1 · losse nummers € 3,95
beeld janneke paalman
Ds. A. van Heteren: “Al de Schrift is van God ingegeven, daarom moeten we niets overslaan”
terdege • 7 oktober 2015
toerusting
Leven bij het
Woord van God
Regelmatig Bijbellezen is voor de meeste reformatorische christenen een bekende traditie. Maar hoe doe je het op een vruchtbare wijze, voor hoofd en hart? Een verkenning met acht trouwe Bijbellezers. tekst Huib de Vries en Michiel Kerpel (kaders) foto’s Anton Dommerholt
terdege • 7 oktober 2015
9
portret
ondanks alles dankbaar
dsaddasjkh sajhdhjkdjhksadsajhk dskjakjdakljdajsl
terdege • 7 oktober 2015
25
Afhankelijk
van
Zijn zorg
Annelies de Kok (33) uit Ermelo heeft het vaak over de periode vóór en de periode ná het ongeluk. Zo groot is de impact van het verkeersongeluk dat haar man Leo trof, nu negen jaar geleden. tekst Mariska Dijkstra-Wolters beeld Tineke van der Eems
terdege • 7 oktober 2015
Borduur een
kussen Dit is iets om lekker op de bank te doen. Een stuk stramien en wol, meer is er niet nodig. Bloemen, dieren, er is veel te koop als pakket, maar met dit patroon kunt u de kleuren kiezen die passen in uw interieur. tekst Maaike Schiphorst en Arjanne van der Meer beeld anton dommerholt
28
terdege • 7 oktober 2015
CREATIEF
Dit heb je nodig
dit moet je doen
Een stuk stramien van 45 cm (40 cm breed)
• Leg het stramien voor je neer, pak een stift en teken de omtrek van het silhouet op het stramien. Gewoon een stip zetten op het kleine hokje van het stramien. • Nu met zwart het silhouet gaan borduren (alle hele kruisjes eerst maken). Daarna de roze achtergrond. Vervolgens met platte steken om het silhouet borduren (het oog bestaat maar uit twee kleine steekjes). Om een schuine lijn te krijgen over de roze kruisjes een diagonaal zwarte steek, en om het roze op te vullen nog een klein zwart steekje. Ik heb het haar ook een beetje op gevoel opgevuld; doordat je zwart gebruikt, zie je daar niks van terug. • De rest van het kussen volgens het telpatroon borduren. • Maak het kussen af door er een lap achter te naaien. Daarna opvullen en dichtzomen.
Bij de handwerkzaak te koop 2 bollen wol (dikte naald 5.5-6)
Voor de achtergrond Van zwart, rood en roze één bol wol
U kunt ook resten gebruiken en eventueel een dubbele draad gebruiken Dikke naald Stuk stof
Voor de achterkant Binnenkussen of vulling
Tip: Ruitjespapier om te printen (daar kunt u een borduurpatroon op tekenen) en silhouetjes vindt u op internet.
Kies zelf de kleuren die passen in uw interieur
terdege • 7 oktober 2015
29
Reintje de vos De vos. Voor de één een fascinerend roofdier, voor de ander een gehate kippendoder. Wat je ook van het dier vindt, fotogeniek is Reintje de vos met zijn rode vacht zeker.
Mannetjes vossen, rekels, vechten in de paartijd om de vrouwtjes.
tekst Gerco Verdouw beeld istock
De staart kan wel 40 centimeter lang zijn, op een totale lengte van 1 meter.
Schuilplaats „De vossen hebben holen, en de vogelen des hemels nesten; maar de Zoon des mensen heeft niet, waar Hij het hoofd nederlegge” (Lukas 9:58). Uit onder meer deze tekst blijkt dat de vossen ook in Israël hun schuilplaatsen hebben. Een hol –of burcht– heeft vaak meerdere in- en uitgangen zodat ontsnappen altijd mogelijk is. Het hol is een beschutte plek in de winter. In het voorjaar worden de jongen (welpen) er geboren. 32
natuur
Roofdier Een eenzame wolf mag dan af en toe de grens oversteken, voorlopig is de vos het grootste rovende zoogdier in Nederland. Het lust van alles: van een klein kevertje tot een jong reekalfje. Maar ook bramen lust Reintje graag. Omdat er ook kippen op zijn menu staan, hebben pluimveehouders over het algemeen een grote hekel aan vossen. In het verleden werd er fel op de roodhuid gejaagd, nu is het een beschermd dier. Bij overlast kan er een speciale jachtontheffing worden aangevraagd.
In de winter lijkt de vos groter omdat de dekharen van zijn wintervacht rechtop staan.
Ook bramen lust Reintje graag Dieren met een witte staartpunt zijn berkevossen, met een zwarte staartpunt zijn het brandvossen.
33
de dominee
36
terdege • 7 oktober 2015
Eerlijk onderwijs in Ouddorp Teun van der Bok (1906-1989) uit Ouddorp was voor ds. A. Schultink een zielevriend, die hem veel onderwijs gaf. „Het was een man met oefeningen in het geestelijk leven. Eerlijk voor zichzelf en voor anderen.” tekst L. Vogelaar beeld Sjaak Verboom
D
e predikant van de Gereformeerde Gemeente in Nederland te Rhenen ontvangt bezoek in de studeerkamer die tegen de achterkant van zijn pastorie is gebouwd. Met uitzicht op een bosperceel. Een heel andere omgeving dan die waar hij is geboren en getogen: Rotterdam-West. „In de Coloniastraat, pal tegenover de Christelijke Gereformeerde Kerk. Als ds. W.F. Laman daar kwam catechiseren, stond ik hem als jongetje van vier op te wachten. Hij legde zijn hand op m’n hoofd en zei: ‘Dag, jochie.’ Meer niet. Dan ging ik naar huis, en een week later stond ik er weer.” Schultink werd autoschadehersteller in Middelburg. „De eigenaar van een soortgelijk bedrijf in Oostvoorne vroeg me herhaaldelijk bij hem in dienst te komen. Dat werd een gebedszaak en in 1979 voelde ik me gedrongen erheen te gaan. We woonden boven het bedrijf. Tegen een man uit Hellevoetsluis met wie ik een CGO-cursus volgde, zei ik: „Ik heb zo’n begeerte om eens iemand van het oude volk te ontmoeten.” Hij was afkomstig uit Ouddorp en kende daar Jaantje van d’n duunkant.” Zo
stond Arjaantje Tanis-Tanis algemeen bekend. „We zijn er samen naartoe gegaan. Nu hij toch in Ouddorp was, wilde de Hellevoetsluizer even Teun van der Bok en zijn vrouw gaan feliciteren, die deze dag 50 jaar getrouwd waren. Zo heb ik hen ook ontmoet. Ik heb Van der Bok beloofd terug te komen. Dat tweede gesprek viel bijzonder goed. Nadien kwamen mijn vrouw en ik er elke week. Ik ben over het geestelijke gesloten en je kunt je hart niet aan iedereen kwijt, maar tegenover Van der Bok was ik heel open en hij tegenover mij ook. Ik bood aan hem op te halen voor een bezoek bij ons. Dat gebeurde en ik vroeg hem de avond met gebed te sluiten. Dat wilde hij wel, maar eerst had hij een vraag: ‘Loop jij met de roeping tot predikant?’ Ik schrok, want ik hield dat altijd angstvallig verbor-
“Tegenover Teun van der Bok was ik heel open en hij tegenover mij ook”
gen: ‘Heb ik me verraden?’ Hij zei: ‘Nee, maar ik word erbij bepaald dat je dominee moet worden.’ Ik erkende dat het zo was. ’k Wist niet welke omzwervingen er nog aan vooraf zouden gaan.”
Onbevreesd
In de jaren 1981-1985 was Schultink ouderling in de Gereformeerde Gemeente van Oostvoorne. „Van der Bok en zijn vrouw waren bij de bevestiging aanwezig. Voor mijn dagelijks werk werd ik afgekeurd, nadat ik tweemaal aan mijn rechterarm was geopereerd. Ik kon geen lepeltje meer optillen. Gelukkig is dat hersteld. We verhuisden in 1985 naar Capelle aan den IJssel, omdat ik werk kon krijgen bij de douane. Eerst als bode en later bij de surveillancedienst in de havens, wat me als oud-Rotterdammer erg aansprak.” Schultink had nu vooral telefonisch contact met Van der Bok. „Hij heeft ons veel uit zijn leven verteld. Bijvoorbeeld over het uitbreken van de oorlog. Toen hij dat als militair meemaakte, werd hij bemoedigd met de woorden ‘Tot u zal het niet genaken’. Toen voelde hij geen vrees. Tijdens een bombardement kropen zijn mak-
terdege • 7 oktober 2015
37
1. De apostolische tijd tekst Gisette van Dalen-Heemskerk beeld Jack Staller
O
ver het strand van het Griekse eiland Patmos loopt een oude man. Alleen het geluid van de branding en het gekrijs van vogels is op het stille, rotsachtige eiland te horen. Wie is die man? Het is de apostel Johannes. Wat is er veel gebeurd in zijn leven! Nu Johannes zo langs de zee loopt, denkt hij terug aan die keer toen hij ook langs de waterkant liep. Niet van de Middellandse Zee, maar van het Meer van Galilea. Weemoed vervult het hart van de apostel. Toen was Zijn Meester nog op aarde. De Heere Jezus, Die gestorven én opgestaan was. De andere discipelen waren er ook allemaal bij. Ze kregen de opdracht van de Heere Jezus om aan alle volken op aarde het Evangelie te verkondigen. De lijnen van verdriet in het gezicht van Johannes worden nog dieper. Wat zijn de woorden van de Heere Jezus waar geworden. Hij had tegen de discipelen gezegd dat ze veel verdrukking zouden lijden om Zijns Naams
wil. En dat is gebeurd. Soldaten van Herodes Agrippa hebben Johannes’ broer Jacobus een paar jaar later al met het zwaard gedood. Er was nog een discipel die Jacobus heette. Hij was de broer van de Heere Jezus. Hij is gestenigd. En Petrus? De Heere Jezus had aan de oever van het Meer van Galilea al gezegd dat Petrus gevangen genomen en ter dood veroordeeld zou worden. Jaren geleden zijn die woorden van de Heere Jezus al uitgekomen. In Rome was toen de wrede keizer Nero de baas. Hij liet Petrus met zijn hoofd naar beneden kruisigen. En Andreas, de broer van Petrus, is aan een kruis met schuine balken gestorven. Ondanks het verdriet is er ook blijdschap in het hart van Johannes. Want hij weet dat de discipelen steeds gedacht hebben aan de Heere Jezus. Zijn lijden en sterven geeft hen de moed en krachten om het lijden te verdragen. Hij had Zich voor hen onschuldig aan het kruis op Golgotha laten nagelen en zo
hun schuld verzoend. Johannes weet zeker dat zijn broeders de goede strijd hebben gestreden en dat ze nu voor eeuwig in het Vaderhuis met de vele woningen mogen zijn. Daar ligt ook zijn toekomst! Daarom is Johannes op Patmos ook verheugd. Hij ziet met heimwee uit naar de dag dat ook hij de Heere Jezus volmaakt mag dienen. Tegelijk maakt hij zich zorgen om de gemeenten in Klein-Azië. Nadenkend kijkt hij uit over het azuurblauwe water van de Middellandse Zee. Daar, in die richting, moet Efeze liggen. En Sardis. En Laodicéa. En de andere gemeenten waar Johannes veel geweest is. Hoe zal het met de gemeenten gaan, nu hij er niet kan komen? Niet mág komen. Want de apostel Johannes is niet zelf naar het eiland Patmos gegaan. Hij is verbannen. Soldaten van keizer Domitianus hebben hem er gebracht. En daarom loopt hij nu alleen over het strand.
0
20
42
10 Geboorte van Christus.
42
terdege • 7 oktober 2015
30
Eens, op een zondag, de eerste
Jacobus door Herodes Agrippa gedood.
50
*
*
kerkgeschiedenis
dag van de week, gebeurt er iets heel bijzonders. De Heilige Geest komt over Johannes. De apostel hoort achter zich een stem, zo hard en helder als een bazuin. Christus Zelf zoekt Zijn oude dienstknecht op. Johannes knielt zo snel als hij kan op de grond. Vol eerbied en ontzetting voor het gezicht, het visioen, dat hij te zien krijgt. „Vreest niet”, zegt Christus tegen Johannes. „Ik ben de Eerste en de Laatste; En Die leeft, en Ik ben dood geweest; en zie, Ik ben
62
67
Jacobus gestenigd.
Petrus (en Paulus) onder Nero gedood.
levend in alle eeuwigheid.” Johannes moet van Christus alles opschrijven wat hij ziet. De oude apostel krijgt een huiveringwekkende blik in de grote verdrukking en het lijden dat de kerk van Christus op aarde te wachten staat. Maar de gezichten bieden ook troost. Johannes krijgt behalve de grote oordelen ook een Ruiter op een wit paard te zien. Die Ruiter heeft een boog in Zijn hand. „En Hij ging uit overwinnende.” Johannes mag in die Ruiter het
70
81-96
Domitianus regeert. Johannes verbannen.
beeld van het Evangelie zien, dat steeds verder over de hele wereld verbreid zal worden. Net zolang totdat Christus zal terugkomen op de wolken van de hemel. Dan zal alle oog Hem zien. Johannes moet lange tijd op Patmos blijven. Maar dan mag hij toch terugkeren naar Efeze. Daar werkt hij nog verschillende jaren. Als hij op hoge leeftijd gekomen is, mag de apostel ingaan in de eeuwige heerlijkheid.
90
98-117
Trajanus regeert. Johannes sterft op hoge leeftijd.
terdege • 7 oktober 2015
43
Voor een lastige mail maakt hij graag even tijd.
Kees van der Staaij Mr. C.G. (Kees) van der Staaij (1968) is geboren in Vlaardingen en opgegroeid in Tiel. Hij werkte na zijn studie rechten bij de Raad van State. Sinds 1998 in de Tweede Kamer voor de SGP, sinds 2010 als fractievoorzitter. Gehuwd met Marlies van Ree; samen hebben ze twee kinderen.
interview
”Als je nooit glimlacht, neem je jezelf te serieus”
„Ik mag soms wel iets bozer zijn” Onder zijn leiding is de SGP alleen maar gegroeid. In stemmental en in bekendheid. Hij oogt kalm voor de camera’s, zelfs als hem hoon of spot ten deel vallen. Wat doet het hectische leven aan het Binnenhof met Kees van der Staaij? Hij blijft vooral bescheiden. „Ik zie mensen die dezelfde inspanningen verrichten, maar niets bereiken. Het moet je ook gegeven worden.” tekst Ad Ermstrang beeld Sjaak Verboom
terdege • 7 oktober 2015
47
Stop! Niet schreeuwen „Hoe vaak moet ik het nu nog zeggen? Je had je schoenen al honderd keer aan kunnen hebben.” Ik ga nog harder praten. „Wil je weer te laat op school komen? Schiet op!” tekst Mariëlle Oussoren beeld Mariska Vos
O
eps. Dit was niet de bedoeling. Ik had het me nog zo voorgenomen. Ik zou niet met luide stem mopperen op mijn zoontjes. En ik zou zeker niet schreeuwen. Maar waarom werken ze dan ook altijd tegen? Ze weten toch dat ze naar school moeten? Waarom moet altijd alles op het laatste moment? Schrale troost: Ik ben niet de enige die zo nu en dan, laten we zeggen, verbaal uitvaart tegen het kroost. Sterker nog: Bijna elke ouder doet het soms of vaak. Schreeuwen is eigenlijk het nieuwe pak slaag geworden, stelt Rona Renner in haar pas in het Nederlands verschenen boek
54
terdege • 7 oktober 2015
‘Stop met schreeuwen’. Veel ouders besluiten hun kinderen niet fysiek te straffen. Maar vervolgens vallen ze vaak terug op een evengoed slecht alternatief: schreeuwen. Terwijl, zo schrijft Renner, uit onderzoek blijkt dat kinderen van ouders die veel schreeuwen en bevelen geven eerder geneigd zijn tot agressief gedrag.
Tuinhekje
Tja. Dat wil ik niet op mijn geweten hebben. Ook al schaar ik me niet onder de veel-schreeuwers, ook de enkele keren dat ik buiten mijn boekje ga, moet ik voorkomen. Als ik schreeuw, leren mijn kinderen
opvoeding
Zelfhulpboek In het pas verschenen boek ‘Stop met schreeuwen. Kinderen opvoeden en je kalmte bewaren’ (uitg. Forte, Baarn; € 17,95) geeft de Amerikaanse gezinstherapeute en moeder Rona Renner praktische tips om zonder onnodige stemverheffing met kinderen te praten. Ze besteedt veel aandacht aan onderliggende oorzaken van het gedrag: ze daagt uit om uit te zoeken welke omstandigheden ervoor zorgen dat je je geduld verliest, ze laat zien wat het temperament van jou en je kind voor invloed heeft en ze geeft tips om stap voor stap op een kalme manier te leren communiceren. Het is een typisch zelfhulpboek, inclusief afvinklijstjes en opdrachten. Soms een tikje zweverig, met aandacht voor mindfulness en zelfobservatie, maar anderzijds nuchter genoeg om veel praktische opvoedtips uit te halen.
terdege • 7 oktober 2015
55
weet raad
64
terdege • 7 oktober 2015
praktisch
Handige tips voor
digibeet achter
de computer
In vrijwel elk gezin is er een computer, laptop of tablet. Hoe vaak roept u een van de kinderen te hulp als u erachter zit? Doe het voortaan alleen! tekst Peter Boer beeld istock
M
et een laptop of computer kun je heel veel doen, maar in de meeste gevallen worden er alleen de basale dingen mee gedaan: een mailtje sturen, iets opzoeken op internet, een briefje typen. Misschien zelfs een inleiding voor de vereniging maken. Vooral ouderen hebben daarbij de neiging om hooguit de standaardmogelijkheden te gebruiken. Eerlijk gezegd hoor ik daar ook bij. Ik ben al blij dat ik die min of meer beheers. U krijgt dus hier geen instructie van een pc-prof, maar van een digibeet, die soms op zoek moet naar oplossingen en ze dan nog vindt ook. En die wil ik graag met u delen.
doet, kunnen net zo goed (of beter) met een toetscombinatie gedaan worden. Ik noem de meest voorkomende: knippen = ctrl-x, kopiëren = ctrl-c en plakken = ctrl-v. Beide toetsen wel tegelijk indrukken. Ze worden ook wel sneltoetsen genoemd. Als je er eenmaal aan gewend bent, wil je niet anders meer! Wilt u iets printen, ook als u bovenin niet het woord “afdrukken” of het printersymbool ziet staan? Druk op ctr-p en kijk wat er gebeurt. Weer terug naar uw beginscherm? De toets Esc (helemaal links bovenaan) werkt altijd.
Rare tekens Ontmuizing
Je hoort er tegenwoordig niet zo veel meer over, maar een aantal jaren geleden viel zeer regelmatig de term RSI, Repetitive Strain Injury. Door het vele gebruik van de muis kregen computeraars last van hun pols en/of schouder. Ik ben zelfs nog een poosje lid geweest van een werkgroep die de “ontmuizing” moest bevorderen. Heel veel handelingen die bijna iedereen automatisch met een muisklik
Iedereen maakt het weleens mee: je bent aan te tikken en ineens verschijnen er andere tekens op het scherm dan je wilt. Een vraagteken wordt een streepje en een dubbele punt een plusminus. De oplossing is heel eenbvoudig: druk ctrl-shift-shift (dus links en rechts) tegelijk in.
Foto’s mailen
Rechttoe-rechtaan mailen lukt in
het algemeen wel. Lastiger kan het worden als u iets moet meesturen. Elk computerbestand, of dat nu een stukje tekst in Word is of een foto, heeft een bepaalde grootte. Die wordt uitgedrukt in bytes. Een kilobyte (kB) is duizend bytes. Een megabyte (MB) is 1000 kB en een gigabyte (GB) is duizend MB. Een stukje tekst is meestal maar enkele tientallen kB’s, maar een foto is veel groter. Minstens 1 MB, of soms zelfs wel 10 MB, afhankelijk van de camera waarmee hij is gemaakt. Stel, u wilt een aantal foto’s of andere grote bestanden naar iemand mailen. Dan kunt u al snel de melding krijgen dat de bestanden die u mee wilt sturen te groot zijn. Vaak is dat al bij 5 MB of iets meer. Dan kun je natuurlijk allemaal aparte mailtjes gaan sturen, met telkens één foto erbij, maar dat is erg omslachtig. Een veel betere oplossing is gebruik maken van wetransfer. U gaat op internet naar www.wetransfer.com. Klik eerst op het ovaaltje met de pijl en “skip”. Dat is gewoon reclame. Dan verschijnt er links een blokje waar boven staat: ”Verstuur tot 2 GB”. U klikt op het plusje en u zoekt de bestanden op die u wilt versturen.
terdege • 7 oktober 2015
65
Wonen
rondom het
Woord
De woonkamer en de keuken bevinden zich onder de kerkzaal van de Oud Gereformeerde Gemeente, de slaapkamers erboven. Petra Verloop leeft met man en vijf kinderen in en om de historische trapkerk in Amersfoort. tekst Ad Ermstrang Beeld Anton Dommerholt
72
terdege • 7 oktober 2015
binnenkijker
* “ Alles is
schots en scheef” De voorgevel van het pand.
T
rappen genoeg. Het begint al bij de voordeur, die bijna een meter onder straatniveau ligt. De lage ingang voert naar een enigszins gewelfde gang. Rechts bevindt zich de fietsenkelder, vroeger gebruikt als opslagplek voor aardappels. Ook zondagse kerkgangers kunnen, als ze dat willen, er hun stalen ros stallen. Aan het einde is de keuken en rechts de woonkamer. Die biedt uitzicht op de besloten tuin, die aan de achterzijde wordt begrensd door een van de oude grachten, de Zuidsingel. De rondvaartboten varen op enkele meters voorbij de plek waar de familie op mooie zomeravonden tot rust komt. Heel veel ademt de sfeer van vroeger. De buitenmuren zijn op sommige plekken bijna een meter dik. „Die
laten nauwelijks geluiden door. En, alles is schots en scheef”, lacht Petra. „Ook buiten. Toen we de tuin opnieuw inrichtten, was het opmeten een tamelijk lastige opgave.”
Oude stadsmuur
Over de vroegste historie van woning en kerk is veel onbekend. „De zaal hierboven is vanaf 1875 in gebruik voor de eredienst”, weet de in Amersfoort geboren en getogen be-
”„We proberen alles zo oorspronkelijk mogelijk te laten zijn”
woonster. „Beneden is altijd een woning geweest. Die dateert uit 1680. Maar wat er voordien in de huidige kerkzaal was? Het gerucht gaat dat het in gebruik zou zijn geweest als een wasserij voor de lakenindustrie. Het echte verhaal weet niemand.” Door de ramen boven is de Sint Joriskerk te zien. Het in totaal vijf verdiepingen tellende pand is, net als de omringende huizen, gebouwd op de eerste stadsmuur. Toen die werd afgebroken ontstond Muurhuizen, dat tot de oudste delen van de stad behoort. Een huis verder staat de Plompe- of Dieventoren. Vermoedelijk is de toren nog ouder dan de omgeving. Toen Petra na haar studie op zichzelf wilde gaan wonen, kon ze aanvankelijk niets vinden in haar geboorteplaats. Ze had de hoop bijna opgege-
terdege • 7 oktober 2015
73
Koning krijgt rondleiding bij Wehkamps nieuwe distributiecentrum 76
Koningin opende bezoekerscentrum Nederlandsche Bank.
Oranjes druk met openingen Prins Claus zei het ooit zo treffend. „Lintjes knippen is mijn core business.� Hoewel het nieuwe koningspaar zich steeds meer inzet voor een meer inhoudelijke invulling van het koningschap, blijft het openen van gebouwen en tentoonstellingen een veelvoorkomende activiteit. tekst Josine Droogendijk beeld ANP
77
Voor het eerst
papa en mama Eigenwijs kijkt de kleine Joas de kamer rond. Op deze zomeravond zou hij al moeten slapen, maar de vijf weken oude baby is nog klaarwakker. En daarmee maakt hij het zijn kersverse ouders niet gemakkelijk. Toch nog maar even aan de borst. tekst Evert Barten beeld Tineke van der Eems
terdege • 7 oktober 2015
eerste kind
Aandacht Over aandacht hebben aanstaande ouders meestal niet te klagen. Aandacht die vooral naar de moeder gaat. „Logisch”, vindt Machiel, in het dagelijks leven werkzaam bij een automaterialengrossier in Woerden. „Aan mij kon je nu eenmaal niet zien dat we in verwachting waren.” Na de bevalling staan moeder en kind meestal in het middelpunt van de belangstelling. De kersverse vader staat erbij, maar krijgt toch minder snel de vraag hoe hij zich voelt of hoe het met hem gaat. Toch was dit bij de geboorte van Joas anders. Machiel: „Ik ben enig kind. Twee andere kinderen van mijn ouders zijn overleden tijdens de zwangerschappen. De meeste mensen in mijn omgeving weten dat, dus kreeg ik als vader toch veel belangstelling.”
N
a een goede zwangerschap van 41 weken richt Dieneke (26) zich eind juli op de bevalling. „Als het er eenmaal maar uit is”, denkt ze regelmatig. „Alles in me was met de aanstaande bevalling bezig. Maar het liep anders”, vertelt ze terwijl ze Joas te drinken geeft. Het kersverse ouderpaar zit op de bank in hun hoekwoning in Woerden. Alles ruikt als het ware naar baby. Een geboortekaartje op tafel, een krans met de tekst ‘Een zoon!’ aan de voordeur, een enorme kaart tegen de poot van een bijzettafeltje. Machiel (32) serveert thee, koffie en koek. „De muisjes moet je er maar bij denken”, zegt hij lachend. „Die kunnen we niet meer zien.”
Stralende lach
Joas is klaar met drinken, heeft zijn moeder even een stralende lach gege-
ven en ligt nu tegen haar aan. Het is wachten op een boertje. Ondertussen hangen de woorden „het liep anders” nog in de lucht. En dan volgt het verhaal van een beginnende bevalling die uitmondde in een spoedkeizersnee. „Omdat Dieneke al een week over tijd was, moesten we op 21 juli naar de verloskundige in het ziekenhuis, als start van een tweedaagse controle”, begint Machiel. Daar blijkt iets niet in orde te zijn met de hartslag van het kind. Bij elke harde buik van Dieneke valt de hartactiviteit terug. Eerst krijgt het stel nog de keuze om de afloop thuis af te wachten, maar al snel neemt de verloskundige het besluit: de bevalling moet beginnen. Vliezen worden gebroken en de natuurlijke weeën afgewacht. „Maar die kwamen niet”, zegt Dieneke, die haar zoon zachtjes op de rug klopt.
Ontsluiting
Wat wel komt, is een boertje. En een geeuw. „Goed zo, dat willen we horen.” Ze staat op om Joas naar bed te brengen, Machiel gaat in gedachten weer terug naar de 21e juli. „Na het inbrengen van een infuus met weeopwekkers kwam de bevalling goed op gang, maar bij elke wee ging de hartslag van Joas verder achteruit, met het risico op zuurstoftekort.” Omdat Dieneke nog maar vijf centimeter ontsluiting heeft, valt rond 15.00 uur die dag een tweede beslissing. Een spoedkeizersnee moet verlossing brengen. Dan gaat het snel. „Om 15.00 uur ging Dieneke naar de operatiekamer. Zelf moest ik eerst een OK-overall aan. Om half 4 is Joas geboren, gezond en wel.” Na deze woorden is het even stil. Van boven dringen babygeluiden zacht tot de woonkamer door. „Ja, dat was een
terdege • 7 oktober 2015
83
„”Ik heb een bloedhekel aan liegen en bedriegen”
Met de voeten in de modder Zijn werk varieert van het bevrijden van een vastzittende bejaarde uit een toiletpot tot het knokken bij een massale vechtpartij op een houseparty. Brigadier Piet Kats: „Alle ellende die je kunt bedenken, heb ik wel meegemaakt.� tekst Gerard ten Voorde beeld Sjaak Verboom
zoek het uit! Wat heeft Hillary Clinton met zonnepanelen? Waarom is het niet slim om af en toe een sigaret op te steken? Als je deze pagina’s hebt gelezen, ben je weer helemaal bij! tekst Bart van den Dikkenberg
graphic
Aussteyr EF88-geweren AUSTEYR EF88: Geweer is geheel dubbelzijdig kan worden geconfigureerd voor linkshandige schutter door verplaatsen grendeling, trekker en uitwerppoort naar andere kant
TRIJICON ACOG KIJKER: Met 1.5X or 3.5X vergroting
PICATTINYBEUGEL: Langer, voor bevestigen hulpapparatuur zoals nachtkijker of zoeklicht
KOLF: Grotere uitwerppoort vermindert kans op vastgelopen hulzen BEDIENING GEWEER: Door drukknoppen kan met een hand, ‘ogenvrij’ elektronische vizier, infraroodsensoren, laser-afstandmeter of radio worden bediend KOLFPLAAT: Geribbeld namaakrubber zorgt voor stevige grip op de schouder
VUURDEMPER
NIEUWE GRANAATWERPER: Steyr Mannlicher SL40 afgevuurd via de trekker. Gewicht: 1,03 kg. Gemaakt voor 40 mmgroter bereik- en in de lucht-ontploffende munitie TWEETRAPS-TREKKER: 2,5 kg voor enkel schot, 5,0 kg voor automatisch vuur DOORSCHIJNEND 30-SCHOTS-MAGAZIJN VAN KUNSTSTOF
© GRAPHIC NEWS
GEGROEFDE LOOP: Bespaart gewicht
NIEUWE MUNITIE: F1A1-bolmunitie maakt gebruik van op nitrocellulose gebaseerd drijfgas om uitval van wapen te voorkomen
KALIBER: GEWICHT:
5.56 mm 3.25 kg
LOOPLENGTE: 407 mm 360MM LOOP VOOR STRIJD OP KORTE AFSTAND TOTALE LENGTE: 700mm
Het Australische leger is van plan 30.000 nieuwe Aussteyr EF88-geweren aan te schaffen, voor omgerekend 68 miljoen euro. Volgend jaar moeten de eerste geweren afgeleverd worden. De Aussteyr EF88 is ontworpen door wapenfabrikant Steyr Mannlicher uit Oostenrijk. 94
zoek het uit
‘Licht roken’ ook gevaarlijk
Techniek
Coole fietshelm
Heli of vliegtuig?
Bron: Lumos
Milieu
Meer zonnepanelen in VS De Amerikaanse presidentskandidate Hillary Clinton gaat ambitieus de verkiezingen in. Ze wil er 500 miljoen zonnepanelen bij in de VS. Alle Amerikaanse huishoudens en bedrijven moeten voor 2027 draaien op hernieuwbare energie. Zonneenergie moet van haar met 700 procent groeien. Amerikaanse kiezers staan steeds minder sceptisch te-
genover maatregelen om de klimaatverandering tegen te gaan: 80 procent van de Amerikanen is ervan overtuigd dat het klimaat verandert; 71 procent denkt dat meer investeren in alternatieve energiebronnen de effectiefste manier is om de klimaatveranderingen te vertragen. Bron: IPS
Tal van drones maken het luchtruim inmiddels onveilig, en dat worden er alleen maar meer. De Japanse fabrikant Sony presenteerde onlangs de Aerosense. Het apparaat haalt 170 kilometer per uur en kan als een helikopter verticaal opstijgen. Het kan pakketten tot 10 kilogram vervoeren. De liefhebbers wacht echter een teleurstelling: de drone is bedoeld voor bedrijven en bewakingsdiensten. Bron: The Wall Street Journal
Techniek
Voor als de fietshelm in Nederland ooit verplicht wordt, is er de coole Lumos Torch1. De fietshelm beschikt over een led-koplamp, geïntegreerd remlicht en knipperlampen met afstandsbediening op het stuur. Het remlicht springt automatisch aan wanneer de ingebouwde versnellingsmeter detecteert dat de fietser afremt. De batterij gaat één week mee, wanneer de helm een half uur per dag wordt gebruikt.
in rook op. „Vrouwen moeten zichzelf niet voor de gek houden door te denken dat ‘rokenlight’ onschadelijk is. Zelfs licht roken vergroot het risico op longkanker en kan de kans op hart- en vaatziekten verdrievoudigen”, aldus longarts Len Horovitz onlangs op CBS News. Lichte rokers blijken vaker een depressie achter de rug hebben dan mensen die helemaal niet roken.
Medisch
Pakketten bezorgd door drone
Slechts zo nu en dan roken, op feestjes, in de weekenden of met anderen, is een gevaarlijke trend. Ook ‘licht roken’ kan het risico op hart- en vaatziekten verdrievoudigen, blijkt uit onderzoek van de University of Texas in Austin (VS). Vooral jonge vrouwen kiezen er steeds vaker voor om een sigaret op te steken op gezellige momenten. Gemiddeld gaan er dan toch vijf sigaretten per dag