национални власти добиваат и картичка за европско здравствено осигурување. Ова помага во покривањето на медицинските трошоци во случај на болест која болниот ја добил додека престојувал во друга земја. Европјаните не се само потрошувачи во Унијата. Тие се нејзини државјани. А тоа значи дека тие имаат и свои права. Согласно договорот во Мастрихт, „секое лице кое има државјанство на една од земјите-членки, е државјанин и на Унијата”. Тој има право да гласа и да се кандидира на локалните избори во земјата членка каде што живее, како и на парламентарните избори. На овој начин Европската унија станува поблиска на своите граѓани. Преку посебни договори постојано го зајакнува концептот на основните граѓански права во Унијата, а поведува и постапки против секоја земја-членка која нив ќе ги прекрши. Унијата поседува ефикасен систем
за следење на мигрантите и спречувањето на илегалната миграција. Преку координирани активности успешно се справува и во борбата против организираниот криминал, трговијата со луѓе и разни форми на експлоатација, особено на жени и деца. Земјите на Европската унија соработуваат во областа на полициското работење и правдата, со цел Европа да биде посигурна и побезбедна. Најголем напредок на овој план Унијата постигна со формирањето на Европолот. Тоа е тело на Унијата составено од полициски и царински службеници кои преку добро организирани активности успешно се справуваат со меѓународниот криминал. Со воведувањето на Европската потерница во јануари 2004 година, Унијата им го олесни на националните истражни власти на земјите членки водењето на криминалните истраги и процедури на екстрадиција.
КЛУЧНА ИДЕЈА Унијата обезбедува слобода и безбедност на движењето на своите граѓани со низа договори и акти. Преку координирани активности успешно се справува и во борбата против организираниот криминал, трговијата со луѓе и разни форми на експлоатација. Шенген зоната им овозможува на граѓаните на Унијата да живеат во една, а да работат во друга држава на Унијата. Граѓаните од земјите-членки се и државјани на Унијата. А тоа значи дека тие имаат и свои права.
ПРОВЕРИ ГО И УПОТРЕБИ ГО СВОЕТО ЗНАЕЊЕ 1. Како Унијата им ја обезбедува слобода на движење на своите граѓаните? 2. На кој начин Унијата се справува со организираниот криминал? 3. Какви можности и привилегии за студирање имаат студентите на универзитетите во рамките на Унијата? 65