2.3 VRSKA ME\U SILATA, MASATA I ZABRZUVAWETO Ako nekoj avtomobil se rasipe na srede pat i treba da se otstrani od kolovozot, samo eden ~ovek toa te{ko }e go stori, no dvajca ili trojca lu|e lesno }e go otstranat voziloto. [to se postignalo so anga`iraweto na pove}emina? Se zgolemila silata. Ako se raboti za u{te pote{ko vozilo, dali tie dvajca ili trojca lu|e }e ja zavr{at istata zada~a? Ne, treba mnogu pove}e lu|e. Ako masata na teloto e pogolema i primenetata sila e pogolema. Ne{to sli~no se slu~uva koga treba da se zapre teloto {to e vo dvi`ewe. Koja e razlikata vo odnos na prethodniot slu~aj? Silata dejstvuva sprotivno na dvi`eweto na teloto. Istra`uvawe
Kako }e se dvi`i teloto na koe{to dejstvuva postojana sila? Za ovaa cel obi~no se zema koli~ka koja{to mo`e da se dvi`i pravoliniski po edna horizontalna podloga (po odredena fiksna pateka).
Vo nekoi slu~ai (kako na slikata) na koli~kata od ednata strana se postavuva hartiena lenta koja{to vrvi niz eden aparat koj{to vo ednakvi vremenski intervali pravi to~ki na lentata, a od drugata strana se vle~e so sila preku eden dinamometar.
Vo nekoi slu~ai na koli~kata se stava sad so oboena te~nost so mal otvor od dolnata strana. Mesto dinamometar koli~kata se vrzuva so konec i preku edna makara na drugiot kraj se stavaat tegovi so poznata te`ina.
Od to~kite na lentata i nivniot raspored mo`e da se zaklu~i za kakov vid dvi`ewe stanuva zbor.
Dvi`ewe i sili
53