[to e toplosprovodlivost? Procesot na prenesuvawe na vnatre{nata energija od edno na drugo mesto na teloto so me|usebno vlijanie na ~esti~kite (molekuli, atomi), pri {to ~esti~kite ne se premestuvaat od edniot na drugiot kraj na teloto, se vika prenesuvawe na vnatre{nata energija - toplosprovodlivost (kondukcija). Razli~ni supstancii razli~no ja prenesuvaat toplinata. Obid Istovremeno zagrevame staklena i metalna pra~ka, so ista dol`ina, na ~ii kraevi ima voso~ni top~iwa. ]e zabele`ime deka po izvesno vreme voso~noto top~e {to e na krajot na `eleznata pra~ka - }e padne, dodeka voso~noto top~e {to e na krajot na staklenata pra~ka ne e ni omeknato. Na {to se dol`i ovaa pojava? Dobri provodnici na toplina se metalite, iako i me|u niv ima razlika. Srebroto i bakarot se podobri provodnici od ~elikot. Ako vo plamen stavime eden kraj od drven stap, drugiot kraj mo`e da go dr`ime vo rakata sé dodeka ne izgori celiot stap. Zo{to? Lo{i provodnici na toplina spa|aat: drvoto, stakloto, ko`ata, volnata, hartijata, plastikata i drugi. Od niv se pravat termoizolacioni materijali. Najlo{i provodnici na toplina se gasovite. Zatoa, koga sakame da se namalat toplotnite gubitoci koristime materijali koi{to go zadr`uvaat vozduhot ili imaat mnogu {uplini, na primer, tuli, staklena volna i dr. Zatoa i prozorcite se pravat so dvojni stakla - zatvoreniot vozduh me|u staklata e lo{ provodnik na toplina, zatoa toplotnata energija pote{ko izleguva od zagreanite prostorii. Termosot podolgo vreme ja zadr`uva temperaturata na te~ nosta {to se nao|a vo nego, na primer, toplo kafe ili laden sok. Za namaluvawe na toploprovodlivosta, stakleniot balon na termosot ima dvojni yidovi, a vozduhot me|u niv e izvle~en za da nema ~esti~ki koi }e prenesuvaat energija od edniot do drugiot yid. Zo{to metalot e laden? Koga }e go dopre{ metalot ~uvstvuva{ deka toj e laden. Bidej}i metalot e dobar provodnik, toplinata od rakata minuva vo nego. Metalot ne e studen, tuku tvojata raka ja gubi topli nata.
114
Vnatre{na energija i toplina