TEMA 8 ORA 2 ORGANET E SISTEMIT URINAR Sistemi urinar është i përbërë prej dy veshkave, dy urinëpërçuesve (ureterëve),një fshike të urinës dhe një kanali dalës të urinës. (a)
vena
Veshkat arteria ureterët Të dy veshkat gjenden njëra përballë tjetrës në muskujt fshika e urinës e pjesës së sipërme të zgavrës së barkut. Janë të vendosura
kanali dalës i urinës
(b)
korja piramida veshkore kupa veshkore legeni arteria vena
ureteri
Fig. 8.1 Ndërtimi i: (a) sistemit urinar dhe (b) veshkës
nën diafragmë, çdo veshkë është e mbyllur me kapsulë e cila është përbërë prej indit lidhor fibroz. Kjo kapsulë është një prej strukturave kryesore mbështetëse të veshkës. Veshka është e mbështjellë me shtresa të indit dhjamor që kanë për detyrë ta mbrojnë prej lëndimeve të ndryshme, tronditjeve dhe ftohjeve. Ndërtimi i veshkës Veshka është organ i shtypur me gjatësi 10 cm, gjerësi 5 cm dhe trashësi 2,5 cm. Nga ana e brendshme ka një zgavër që quhet kupa e veshkës, përmes së cilës arteria veshkore, vena veshkore dhe ureterët lidhen me veshkën. Veshka është e ndarë në tri pjesë: korja veshkore,
kapsula e Boumanit glomerul
palca veshkore dhe legeni veshkor (fig. 8.1). Korja veshkore është pjesa e jashtme e veshkës në të cilën janë vendosur trupthat veshkorë – nefronet. Palca veshkore ka shumë gypa (tubulat) që e mbledhin urinën. Tubulat e tilla formojnë një numër të madh të strukturave të ngjashme me konin, të quajtura piramida. Majat e piramidave përfundojnë në legenin veshkor. Urina e mbledhur në legenin veshkor pastaj kalon në ureterët dhe shkon në fshikën e urinës. Njësia themelore funksionale e veshkës është nefroni (fig. 8.2). Nefroni është i ndërtuar prej gypave të hollë të përdredhur të cilët në skaj kanë një zgjerim. Zgjerimi është quajtur kapsulë, e cila i mbështjell kapilaret që e formojnë një tërësi të veçantë që quhet glomerul. Një veshkë ka rreth 1 milionë nefrone.
kapilare venoze
kapilare arteriale
kanalthi veshkor kalthi mbledhës veshkor Fig. 8.2 Ndërtimi i nefronit
107