ТЕМА 4
MBULESA TRUPORE TE SHTAZËT KURRIZORE
lëkura
Mbulesa trupore te të gjithë kurrizorët është e përbërë nga shtresa mbuluese epidermale e përbërë nga epiteli shumështresor. Kjo shtresë qelizash e mbulon lëkurën e vërtetë. Kur pjesët e caktuara në këtë pjesë forcohen krijohet gëzofi, siç është rasti te kafshët. Te disa kurrizorë qelizat epiteliale krijojnë dhe deponojnë proteinë të brirtë e cila është e patretshme në ujë. Te shtazët kordate me ndërtim të thjeshtë, zhgunorët, trupi është i mbuluar me mbështjellës, ose tunikë, e cila i bënë këto shtazë të veçanta në mbretërinë e shtazëve. Epiderma te peshqit është e hollë dhe nuk përmban proteinë të brirtë. Gjëndrat shumëqelizore në këtë shtresë tajojnë jargë me çka lëkura e tyre mbetet e lëmuar dhe jargëzore. Kjo peshqve u ndihmon më lehtë të notojnë. Lëkura e peshqve krijon pllaka eshtërore (fig. 4. 4). Pllakat e jashtme shpesh formojnë luspa. A thua keni pyetur pse nuk mundeni lehtë të pllakat а) mbani peshkun me dorën tuaj? Lëkura te ujëtokësorët është e ngjashme me lëkurën e peshqve, e që ndryshon vetëm me mungesën e pllakave eshtërore dhe krijimin e proteinës së brirtë. Ajo është rrudhosur, elastike dhe e lagësht. b) Ashtu siç janë përshtatur kurrizorët për të jetuar në kushtet tokësore, ashtu edhe sasia e shtresës së brirtë zmadhohet dhe roli mbrojtës është më i madh. Kjo pjesë e lëkurës te zvarranikët krijon shtresë të hollë pllakash të brirta. Te shumica e zvarranikëve ka edhe Fig. 4.4 (а) Lëkura te peshqit (b) Pllakat eshtërore
Fig. 4.5 Prerja tërthore e lëkurës së ujëtokësorëve
50