วารสารวิชาการ อัล-ฮิกมะฮฺ มหาวิทยาลัยอิสลามยะลา เจ๊ะเหล๊าะ แขกพงศ์
และตุลาการ กล่าวคือ ด้านนิติบัญญัติ ท่านนบีมุฮัมมัด คือผู้ได้รับวะหฺยูจากอัลลอฮฺ ซึ่งเป็นธรรมนูญสูงสุดมา เผยแผ่แก่มวลมนุษยชาติในฐานะศาสนทูตแห่งพระองค์ ด้านการบริหารท่านนบีมุฮัมหมัด (ขอความสันติสุขจงมี แด่ท่านและครอบครัว) เป็นผู้ทรงอํานาจสูงสุดในการ บริหารกิจการต่าง ๆ เป็นผู้คอยขจัดทุกข์บํารุงสุข สร้าง ความเป็นธรรมและความถูกต้องแท้จริงตามแนวนโยบาย อั น เลิ ศ ล้ํ า ที่ ม าจากอั ล ลอฮฺ พระผู้ เ ป็ น เจ้ า แห่ ง สากล จั ก รวาล และด้ า นตุ ล าการท่ า นนบี มุ ฮั ม มั ด เป็ น ผู้ ใ ช้ อํานาจตุลาการในการตัดสินข้อพิพาทต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นใน ยุคสมัยของท่าน โดยยึดถืออัลกุรอานเป็นธรรมนูญสูงสุด ในระยะแรกท่ า นนบี มุ ฮั ม มั ด ทํ า การ พิ จ ารณาพิ พ ากษาอรรถคดี ด้ ว ยตนเองแต่ ผู้ เ ดี ย ว เนื่องจากเป็นช่วงที่อาณาจักรอิสลามเพิ่งสถาปนาเป็ น อาณาจั ก รเล็ ก ๆ ประกอบด้ ว ยสมาชิ ก จํ า นวนไม่ ม าก สามารถปกครองดูแลและพิพากษาได้อย่างทั่วถึง ต่อมา เมื่ออาณาจักรอิสลามขยายกว้างขึ้น ท่านนบีมุฮัมหมัด (ขอความสั น ติ สุ ข จงมี แ ด่ ท่ า นและครอบครั ว ) จึ ง ได้ มอบหมายภารกิ จบางอย่างให้เศาะฮาบะฮฺ ดํา เนิน การ ช่วยเหลือตามความจําเป็นรวมทั้งงานด้านตุลาการ (มัน นาอฺ อัลกอฏฏอน, 1993: 18) อาทิ ส่งมุอาซอิบนุญะบัล ( เ ร ะ ฏี ยั ล ล อ ฮฺ ฮุ อั น ฮู ) แ ล ะ อ า ลี อิ บ นุ อ บี ฏ อ ลิ บ (เราะฏี ยั ล ลอฮฺ ฮุ อัน ฮู ) ไปเป็ น ผู้ พิ พ ากษาประจํ า เมื อ ง เยเมน และแต่งตั้งอัตตาบอิบนุ อุสัยดฺ (เราะฏียัลลอฮฺฮุ อันฮู) เป็นผู้ปกครองดูแลนครมักกะฮฺภายหลังการพิชิต มักกะฮฺได้สําเร็จ เป็นต้น ท่านนบีมุฮัมมัด ได้วางหลักความเสมอภาค ให้ ทุก คนมีค วามเท่ าเทีย มกัน ภายใต้ก ฎหมายและการ พิ พ ากษาของศาลไม่ ยิ น ยอมให้ มี อํ า นาจอิ ท ธิ พ ล ผลประโยชน์ หรื อ แม้ แ ต่ ค วามใกล้ ชิ ด สนิ ท สนมมามี อิทธิพลครอบงําการพิพากษาอรรถคดี ดังเช่นเมื่อครั้งที่ ท่านนได้ทําการพิพากษาให้ลงโทษตัดมือสตรีผู้หนึ่งซึ่งได้ กระทํ า ความผิ ดฐานลั กทรัพ ย์ (มุส ลิ ม: หะดีษ เลขที่ 4366) แต่ด้วยฐานั นดรศั กดิ์อันสูงส่ ง ครอบครั วของ นางจึงได้วิ่งเต้นให้อุซามะฮฺ อิบนุซัยดฺ ผู้เป็นที่รักยิ่งของ ท่า นนบี เป็ น ผู้ติ ด ต่อขอให้เปลี่ ย นคํ า พิพ ากษาและ ระงั บ การลงโทษ เมื่ อ อุ ซ ามะฮฺ ไ ด้ ร้ อ งขอต่ อ ท่ า นนบี ท่า นนบี ไ ม่ พอใจอย่ า งมากกระทั่ง ใบหน้ า เปลี่ ย นเป็ น สี
5
ปี ที่ 2 ฉบั บ ที่ 3 มกราคม-มิ ถุ น ายน 2555 อิส รภาพของตุ ลาการศาลอิส ลามและศาลไทย...
เลือด และกล่าวว่า “เจ้าประสงค์จะช่วยให้คนผิดรอด พ้ น จากบทลงโทษของอั ล ลอฮฺ กระนั้ น หรื อ ...” จากนั้นท่านนบี จึงได้ลุกขึ้นประกาศ ดังมีความตอน หนึ่งว่า “หากแม้นว่าฟาฏิมะฮฺบุตรสาวของมุฮัมหมัด ลักขโมย ฉันจะพิพากษาให้ลงโทษตัดมือ ของเธออย่าง แน่นอน" (มุสลิม: หะดีษเลขที่ 4364) ท่านนบีมุฮัมมัด ได้ส่งเสริมให้เศาะหาบะฮฺมี ความกล้าที่จะทําการพิพากษาคดี ดังปรากฏในหลายหะ ดีษ เช่น “เมื่อผู้พิพากษาได้ทําการพิพากษา แล้วเขาได้ ทําการวินิจฉัย ถ้าการวินิจฉัยนั้นถูกต้องเขาจะได้รับ สองกุ ศ ลบุ ญ และเมื่ อ เขาได้ ทํ า การพิ พ ากษา แต่ ผิดพลาดในการวินิจฉัย เขาก็จะได้รับหนึ่งกุศลบุญ” (อัตติรมิซีย์: หะดีษเลขที่ 1324) ในขณะเดียวกันท่านนบีมุฮัดมัด (ขอความสันติ สุขจงมีแด่ท่านและครอบครัว)ได้เตือนให้ระวังตนจากการ พิพากษา ดังปรากฏในหะดีษหนึ่งความว่า “บุคคลใดที่ ได้รับการแต่งตั้งเป็นผู้พิพากษาระหว่างมนุษย์ แน่แท้ เขาได้ถูกเชือดด้วยสิ่งอื่นจากมีด” (อะบูดาวูด: หะดีษ เลขที่ 3572) อีกหะดี ษหนึ่งความว่า “ผู้พิพากษามี 3 ประเภท ประเภทหนึ่งอยู่ในสวรรค์ และอีกสองประเภท อยู่ ใ นนรก สํ า หรั บ ประเภทที่ อ ยู่ ใ นสวรรค์ คื อ ผู้ พิพากษาที่รู้สัจธรรมแล้วตัดสินไปตามสัจธรรมที่ตนรู้ นั้ น ส่ ว นผู้ พิ พ ากษาที่ รู้ สั จ ธรรมแต่ อ ธรรมในการ พิ พ ากษานั่ น คื อ ผู้ ที่ จ ะอยู่ ใ นนรก และผู้ พิ พ ากษาที่ พิพากษามนุษย์ด้วยความเขลา เขาก็คือ ผู้ที่จะอยู่ใ น นรก” (อะบูดาวูด: หะดีษเลขที่: 3574) การดําเนินการในฐานะผู้ใช้อํานาจตุลาการของ ท่านนบีเช่นนี้ ย่อมเป็นสิ่งที่เหล่าเศาะฮาบะฮฺของท่าน และประชาชาติ อิ ส ลามทุ ก ยุ ค สมั ย ได้ เ จริ ญ รอยตาม เพราะนั่นคือแนวทางเดียวที่อัลลอฮฺ ทรงรับรองถึง ความถู ก ต้ อ งดี ง าม ดั ง ปรากฏในอั ล กุ ร อานความว่ า “แท้จริงใน ศาสนทูตแห่งอัลลอฮฺนั้นมีแบบฉบับอันดี งามสําหรับพวกเจ้า” (อัลอะหฺซาบ, 33: 21) เคาะลีฟะฮฺ หรื อ ผู้ นํ า รั ฐ อิ ส ลามจึ ง ต้ อ งใช้ อํ า นาจตุ ล าการอย่ า ง ยุ ติ ธ รรมและเป็ น อิ ส ระเพื่ ออั ล ลอฮฺ เสมื อนเช่ น ที่ ท่านนบีได้กระทําเป็นแบบอย่าง และหากเคาะลีฟะฮฺได้มี การแต่ ง ตั้ ง บุ ค คลอื่ น เป็ น ผู้ พิ พ ากษาก็ ต้ องให้ คุ้ ม ครอง