ERIK GROENENDIJK
ERIK GROENENDIJK
‘But his words fell on deaf ears. The boy continued to soar up into the bright blue sky, edging nearer and nearer to the sun and, as Daedalus flew along below him, he saw a bright white feather flutter through the sky and, looking up, watched in horror as more and more feathers detached themselves from his son’s wings.’
ERIK GROENENDIJK
education ‘But his words fell on deaf ears.
ERIK GROENENDIJK
industry
education ‘But his words fell on deaf ears.
LEARNING BY DOING
RE-IMAGINING CRAFT EDUCATION DESIGN AS POLITICS: New Utopias on the Ruins of the welfare state TU Delft, MSc Architecture Erik Groenendijk, 4249364
Mentors:
ir. Huib Plomp
ir. Bas Gremmen
drs. Marta Relats
DYSTOPIA UTOPIA
CONTENTS
ERIK GROENENDIJK
UTOPIA: LEARNING BY DOING
1. Introduction 2. Problem statement 3. New guilds 4. Learning by doing 5. Future developments
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 1 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
ERIK GROENENDIJK
INTRODUCTION brief explanation of this thesis
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 2 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
DESIGN AS POLITICS
ERIK GROENENDIJK
MSC 3 & 4
INTRODUCTION
NEW UTOPIAS: ON THE RUINS OF THE WELFARE STATE
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 3 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
THE WELFARE STATE
ERIK GROENENDIJK
DESIGN AS POLITICS
MOVING TOWARDS A NEW SOCIETY
Combined with the need to reduce the governemt deficit, this will cause the classical welfare state to change into a participation society.
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 4 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
NEW UTOPIA’S
ERIK GROENENDIJK
DESIGN AS POLITICS
WHAT DO I ENVISION?
utopia noun - ideal state - non place
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 5 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
SUMMARY
ERIK GROENENDIJK
INTRODUCTION
NEW UTOPIA’S
ON THE RUINS OF THE WELFARE STATE
TOWARDS A NEW SYSTEM
WHAT DO I ENVISION?
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 6 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
ERIK GROENENDIJK
PROBLEM STATEMENT description of issue that will be adressed
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 7 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
INSTITUTIONALIZATION OF LEARNING
ERIK GROENENDIJK
RUIN OF THE WELFARE STATE
Een hotel, een supermarkt maar geen geschikte lokalen Onder wijs Hoe ROC Leiden zich liet verleiden door vastgoedadviseurs.
Door onze redacteuren Merijn Rengers en Juliette Vasterman LEIDEN. Hoe het hier is? Een zooitje, ant-
woordt een student die buiten in de kou een sigaretje rookt. Hij staat maandagochtend op de trap voor het ROC-gebouw Lammenschans in Leiden. „Het pand is een zooitje en het onderwijs ook.” Hij hoorde vorige week dat het ROC Leiden wordt overgenomen door het ROC ID College. Dat moet perspectief bieden, denkt de student. „Want erger dan dit, kan het niet worden.” Hij en een studiegenoot vertellen dat het onderwijsgebouw van de buitenkant misschien op een ruimteschip lijkt, maar aan de binnenkant bijna uit elkaar valt. Het pand is slecht afgewerkt en grote de-
INTRODUCTION
rende opening. Circusartiesten op stelten gekleed in glanzende rode pakken, heetten de gasten welkom. Binnen waren optredens en toespraken. En iedereen was voorzien van een glas champagne. Level, de naam van het prestigieuze gebouw kwam niet uit de lucht vallen. Projectontwikkelaar Aart Jan Verdoold liet die dag weten: „Level heeft iets met onderwijs; je bent jezelf aan het ontwikkelen om tot een volgend level te komen.” De Leidse burgemeester Henri Lenferink kwam superlatieven te kort bij de opening. De PvdA’er sprak over „een fenomenaal gebouw”, dat „enorme indruk” maakte en er „gelikt” uitzag. Tegen een zaal vol genodigden zei hij: „De uitstraling van binnen en van buiten is fantastisch. Ik ben er echt supertrots op.”
PROBLEM STATEMENT
De garage in het gebouw werd opgeleverd zonder strepen of verlichting, winkels bleven leeg
scholieren voortaan samenkomen. Om de onderwijspaleizen te realiseren, ging ROC Leiden een publiek-private samenwerking aan met Green Real Estate –het vastgoedbedrijf van Jan Zeeman, van winkelketen Zeeman – en de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG). De deal zag er als volgt uit: het ROC bouwde en betaalde de panden en verkocht deze direct na oplevering aan Green Real Estate. De Leidse mbo-instelling zou vervolgens de gebouwen voor miljoenen per jaar huren. En na twintig jaar terugkopen van het vastgoedbedrijf.
NEW GUILDS
Steeds weer onderhandeld Aan deze constructie werd nadien uitgebreid gesleuteld. Zo gold de terugkoopver-
dige supermarkt en parkeergarage in het gebouw Lammenschans. En het hotel, het restaurant, het fitnes- en het revalidatiecentrum die in Level onderhuurden. Het mintgroene pand bij station Lammenschans gaf de meeste problemen. De garage werd opgeleverd zonder strepen of verlichting en de supermarkt bleek zonder stroom te zitten. Winkelruimtes bleven leeg en personeel en studenten klaagden dat hun pand niet geschikt was als school. Terwijl Knigge en zijn adviseurs de vastgoedproblemen te lijf gingen, bleek het ROC op andere terreinen al water te maken. In april 2013 concludeerde de onderwijsinspectie dat er „risico’s voor de kwaliteit van het onderwijs” waren. De „kwaliteit van de examinering” was bij de onderzochte opleidingen ondermaats, als gevolg
recht op hebben. Niet uit te sluiten valt zelfs dat deze studenten straks, als het tot een faillissement zou komen, op straat komen te staan.”
Geen doos maar een fiets Het ministerie van Onderwijs gaf vrijdag ook de conclusies van twee onderzoeken vrij. Daarin wordt genadeloos vastgesteld hoe ROC Leiden zich vlak na de millenniumwisseling in de luren liet leggen door projectontwikkelaars en adviseurs. Aanvankelijk wilde het ROC een bescheiden „vernieuwbouwoperatie”. Maar dat idee werd steeds ambitieuzer. In plaats van een ouderwets onderwijsgebouw, „een doos” zoals de onderwijsinstelling het indertijd noemde, moest er „een fiets” worden ge-
LEARNING BY DOING
Henk de Jong zag uiteindelijk geen andere uitweg dan zich tot het ID College te wenden. In het verleden had het ROC Leiden al bij deze mbo-instelling aangeklopt, maar tot een fusie kwam het nooit. Onder meer vanwege het vastgoed, zegt De Jong. „Daar zat niemand op te wachten.” Het ligt niet voor de hand dat de gebouwen opnieuw voor onderwijs gebruikt worden. Volgens de De Jong waren ze niet alleen te duur maar ook ongeschikt. Level is volgens hem „modern, transparant en lijkt op Centre Pompidou in Parijs”. Maar het pand heeft geen roltrappen en te weinig liften. Ook zijn er veel „openbare ruimtes waarin je geen les kan geven.” Dat is nog niets in vergelijking met Lammenschans, waar „de onderwijsmogelijkheden minimaal zijn”. De Jong vertelt dat
FUTURE DEVELOPMENTS
Het ROC-gebouw Lammenschans in Leiden ziet er van buiten futuristisch uit, maar aan de binnenkant is het pand afgeraffeld, zeggen betrokkenen. Hoe het verder gaat met de panden, is nog onduidelijk. Het ID College neemt ze niet over. FOTO WALTER HERFST
8 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
INSTITUTIONALIZATION OF LEARNING
ERIK GROENENDIJK
RUIN OF THE WELFARE STATE
Een hotel, een supermarkt maar geen geschikte lokalen Onder wijs Hoe ROC Leiden zich liet verleiden door vastgoedadviseurs.
ROC Leiden dieper in crisis MBO Het noodlijdende ROC Leiden raakt verder in problemen door scherpe daling van het aantal nieuwe aanmeldingen. Door onze redacteuren Merijn Rengers en Juliette Vasterman AMSTERDAM. Bij het noodlijdende
ROC Leiden heeft zich voor aankomend schooljaar naar schatting een kwart minder leerlingen aangemeld. Dat betekent op termijn ook een kwart minder inkomsten. Dat is een nieuwe tegenvaller voor de school die op de rand van de afgrond staat. Begin deze maand werd de mbo-instelling met circa 9.000 studenten gered door minister Jet Bussemaker (Onderwijs, PvdA). Zij stelde onverwacht 40 miljoen euro beschikbaar om de ergste nood te lenigen. Het geld komt uit het reguliere mbo-budget; dat be-
Door onze redacteuren Merijn Rengers en Juliette Vasterman LEIDEN. Hoe het hier is? Een zooitje, ant-
woordt een student die buiten in de kou een sigaretje rookt. Hij staat maandagochtend op de trap voor het ROC-gebouw Lammenschans in Leiden. „Het pand is een zooitje en het onderwijs ook.” Hij hoorde vorige week dat het ROC Leiden wordt overgenomen door het ROC ID College. Dat moet perspectief bieden, denkt de student. „Want erger dan dit, kan het niet worden.” Hij en een studiegenoot vertellen dat het onderwijsgebouw van de buitenkant misschien op een ruimteschip lijkt, maar aan de binnenkant bijna uit elkaar valt. Het pand is slecht afgewerkt en grote de-
INTRODUCTION
rende opening. Circusartiesten op stelten gekleed in glanzende rode pakken, heetten de gasten welkom. Binnen waren optredens en toespraken. En iedereen was voorzien van een glas champagne. Level, de naam van het prestigieuze gebouw kwam niet uit de lucht vallen. Projectontwikkelaar Aart Jan Verdoold liet die dag weten: „Level heeft iets met onderwijs; je bent jezelf aan het ontwikkelen om tot een volgend level te komen.” De Leidse burgemeester Henri Lenferink kwam superlatieven te kort bij de opening. De PvdA’er sprak over „een fenomenaal gebouw”, dat „enorme indruk” maakte en er „gelikt” uitzag. Tegen een zaal vol genodigden zei hij: „De uitstraling van binnen en van buiten is fantastisch. Ik ben er echt supertrots op.”
PROBLEM STATEMENT
De garage in het gebouw werd opgeleverd zonder strepen of verlichting, winkels bleven leeg
scholieren voortaan samenkomen. Om de onderwijspaleizen te realiseren, ging ROC Leiden een publiek-private samenwerking aan met Green Real Estate –het vastgoedbedrijf van Jan Zeeman, van winkelketen Zeeman – en de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG). De deal zag er als volgt uit: het ROC bouwde en betaalde de panden en verkocht deze direct na oplevering aan Green Real Estate. De Leidse mbo-instelling zou vervolgens de gebouwen voor miljoenen per jaar huren. En na twintig jaar terugkopen van het vastgoedbedrijf.
NEW GUILDS
Steeds weer onderhandeld Aan deze constructie werd nadien uitgebreid gesleuteld. Zo gold de terugkoopver-
tekent dat alle mbo’s in Nederland worden gekort. ROC Leiden zit in zware problemen door onder meer onverantwoorde vastgoedconstructies. Het bestuur liet twee grote en kostbare schoolgebouwen bouwen. Om die te betalen bezuinigde het ROC op docenten en ging het ingewikkelde en riskante financiële constructies aan. De situatie bij ROC Leiden lijkt op die bij de scholenkoepel Amarantis, die na jaren van wanbeheer in 2012 werd opgesplitst in 3 losse mbo-instellingen. Eén van deze scholen – ROC Top – staat inmiddels opnieuw onder verscherpt financieel toezicht bij de onderwijsinspectie. Datzelfde geldt voor ROC Leiden en voor ROC Landstede. De scherpe daling van het aantal aanmeldingen bij ROC Leiden is volgens betrokkenen een van de redenen dat de school niet is overgenomen door het ID-college, een andere regionale mbo-instelling. Die zou zich per 1 juli ontfermen over de leerlingen en
dige supermarkt en parkeergarage in het gebouw Lammenschans. En het hotel, het restaurant, het fitnes- en het revalidatiecentrum die in Level onderhuurden. Het mintgroene pand bij station Lammenschans gaf de meeste problemen. De garage werd opgeleverd zonder strepen of verlichting en de supermarkt bleek zonder stroom te zitten. Winkelruimtes bleven leeg en personeel en studenten klaagden dat hun pand niet geschikt was als school. Terwijl Knigge en zijn adviseurs de vastgoedproblemen te lijf gingen, bleek het ROC op andere terreinen al water te maken. In april 2013 concludeerde de onderwijsinspectie dat er „risico’s voor de kwaliteit van het onderwijs” waren. De „kwaliteit van de examinering” was bij de onderzochte opleidingen ondermaats, als gevolg
docenten van ROC Leiden, maar dat was plots van de baan toen Bussemaker bekendmaakte 40 miljoen in de onderwijsinstelling te steken. Volgens de minister bracht de overname te veel risico’s met zich mee, zowel financieel als maatschappelijk. Dit leidde tot verbazing bij het ID
RAPPORT VAN BUREAU PWC
40
procent van de bijna 200 opleidingen van ROC Leiden scoorde in 2012/2013 een onvoldoende, aldus een rapport van PWC. In 2011/2012 was dat 27 procent.
60
procent van het budget geeft ROC Leiden uit aan personeel. Bij goed scorende mbo’s is dat 70 procent.
recht op hebben. Niet uit te sluiten valt zelfs dat deze studenten straks, als het tot een faillissement zou komen, op straat komen te staan.”
Geen doos maar een fiets Het ministerie van Onderwijs gaf vrijdag ook de conclusies van twee onderzoeken vrij. Daarin wordt genadeloos vastgesteld hoe ROC Leiden zich vlak na de millenniumwisseling in de luren liet leggen door projectontwikkelaars en adviseurs. Aanvankelijk wilde het ROC een bescheiden „vernieuwbouwoperatie”. Maar dat idee werd steeds ambitieuzer. In plaats van een ouderwets onderwijsgebouw, „een doos” zoals de onderwijsinstelling het indertijd noemde, moest er „een fiets” worden ge-
LEARNING BY DOING
College. „Wij wisten van niets”, vertelt een woordvoerder. „Wij hebben keihard gewerkt en gingen er vanuit dat de overname per 1 mei of 1 juli een feit zou zijn.” De minister vond bovendien het budget dat het ID College nodig dacht te hebben om ROC Leiden weer gezond te maken, te hoog. Volgens bronnen rond de onderhandelingen circuleerden er berekeningen van experts waarin dit transitiebudget op kon lopen tot maximaal 140 miljoen euro. Dat hing vooral samen met de hoge kosten rond de gebouwen van ROC Leiden. De daling van het aantal aangemelde studenten klopt, zegt een woordvoerder van het ROC Leiden die geen precieze cijfers geeft. Zij zegt dat de daling een vertekend beeld kan opleveren. „Vorig jaar zagen we juist een stijging van het aantal leerlingen, mogelijk door onze nieuwbouw.” Het ID-college zag het aantal aanmeldingen voor het nieuwe studiejaar juist stijgen. Of dat direct te maken
Henk de Jong zag uiteindelijk geen andere uitweg dan zich tot het ID College te wenden. In het verleden had het ROC Leiden al bij deze mbo-instelling aangeklopt, maar tot een fusie kwam het nooit. Onder meer vanwege het vastgoed, zegt De Jong. „Daar zat niemand op te wachten.” Het ligt niet voor de hand dat de gebouwen opnieuw voor onderwijs gebruikt worden. Volgens de De Jong waren ze niet alleen te duur maar ook ongeschikt. Level is volgens hem „modern, transparant en lijkt op Centre Pompidou in Parijs”. Maar het pand heeft geen roltrappen en te weinig liften. Ook zijn er veel „openbare ruimtes waarin je geen les kan geven.” Dat is nog niets in vergelijking met Lammenschans, waar „de onderwijsmogelijkheden minimaal zijn”. De Jong vertelt dat
FUTURE DEVELOPMENTS
heeft met de problemen den, kan de woordvoerd gen. „We hebben ook loc Leiden. En misschien hee we huisstijl ook geholpe haar blijft ROC Leiden i over te nemen, maar dan veer drie jaar.
Het ROC-gebouw Lammenschans in Leiden ziet er van buiten futuristisch uit, maar aan de binnenkant is het pand afgeraffeld, zeggen betrokkenen. Hoe het verder gaat met de panden, is nog onduidelijk. Het ID College neemt ze niet over. FOTO WALTER HERFST
8 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
INSTITUTIONALIZATION OF LEARNING
ERIK GROENENDIJK
RUIN OF THE WELFARE STATE
Een hotel, een supermarkt maar geen geschikte lokalen Onder wijs Hoe ROC Leiden zich liet verleiden door vastgoedadviseurs.
ROC Leiden dieper in crisis MBO Het noodlijdende ROC Leiden raakt verder in problemen door scherpe daling van het aantal nieuwe aanmeldingen. Door onze redacteuren Merijn Rengers en Juliette Vasterman AMSTERDAM. Bij het noodlijdende
ROC Leiden heeft zich voor aankomend schooljaar naar schatting een kwart minder leerlingen aangemeld. Dat betekent op termijn ook een kwart minder inkomsten. Dat is een nieuwe tegenvaller voor de school die op de rand van de afgrond staat. Begin deze maand werd de mbo-instelling met circa 9.000 studenten gered door minister Jet Bussemaker (Onderwijs, PvdA). Zij stelde onverwacht 40 miljoen euro beschikbaar om de ergste nood te lenigen. Het geld komt uit het reguliere mbo-budget; dat be-
Door onze redacteuren Merijn Rengers en Juliette Vasterman LEIDEN. Hoe het hier is? Een zooitje, ant-
woordt een student die buiten in de kou een sigaretje rookt. Hij staat maandagochtend op de trap voor het ROC-gebouw Lammenschans in Leiden. „Het pand is een zooitje en het onderwijs ook.” Hij hoorde vorige week dat het ROC Leiden wordt overgenomen door het ROC ID College. Dat moet perspectief bieden, denkt de student. „Want erger dan dit, kan het niet worden.” Hij en een studiegenoot vertellen dat het onderwijsgebouw van de buitenkant misschien op een ruimteschip lijkt, maar aan de binnenkant bijna uit elkaar valt. Het pand is slecht afgewerkt en grote de-
INTRODUCTION
rende opening. Circusartiesten op stelten gekleed in glanzende rode pakken, heetten de gasten welkom. Binnen waren optredens en toespraken. En iedereen was voorzien van een glas champagne. Level, de naam van het prestigieuze gebouw kwam niet uit de lucht vallen. Projectontwikkelaar Aart Jan Verdoold liet die dag weten: „Level heeft iets met onderwijs; je bent jezelf aan het ontwikkelen om tot een volgend level te komen.” De Leidse burgemeester Henri Lenferink kwam superlatieven te kort bij de opening. De PvdA’er sprak over „een fenomenaal gebouw”, dat „enorme indruk” maakte en er „gelikt” uitzag. Tegen een zaal vol genodigden zei hij: „De uitstraling van binnen en van buiten is fantastisch. Ik ben er echt supertrots op.”
PROBLEM STATEMENT
De garage in het gebouw werd opgeleverd zonder strepen of verlichting, winkels bleven leeg
scholieren voortaan samenkomen. Om de onderwijspaleizen te realiseren, ging ROC Leiden een publiek-private samenwerking aan met Green Real Estate –het vastgoedbedrijf van Jan Zeeman, van winkelketen Zeeman – en de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG). De deal zag er als volgt uit: het ROC bouwde en betaalde de panden en verkocht deze direct na oplevering aan Green Real Estate. De Leidse mbo-instelling zou vervolgens de gebouwen voor miljoenen per jaar huren. En na twintig jaar terugkopen van het vastgoedbedrijf.
NEW GUILDS
Steeds weer onderhandeld Aan deze constructie werd nadien uitgebreid gesleuteld. Zo gold de terugkoopver-
tekent dat alle mbo’s in Nederland worden gekort. ROC Leiden zit in zware problemen door onder meer onverantwoorde vastgoedconstructies. Het bestuur liet twee grote en kostbare schoolgebouwen bouwen. Om die te betalen bezuinigde het ROC op docenten en ging het ingewikkelde en riskante financiële constructies aan. De situatie bij ROC Leiden lijkt op die bij de scholenkoepel Amarantis, die na jaren van wanbeheer in 2012 werd opgesplitst in 3 losse mbo-instellingen. Eén van deze scholen – ROC Top – staat inmiddels opnieuw onder verscherpt financieel toezicht bij de onderwijsinspectie. Datzelfde geldt voor ROC Leiden en voor ROC Landstede. De scherpe daling van het aantal aanmeldingen bij ROC Leiden is volgens betrokkenen een van de redenen dat de school niet is overgenomen door het ID-college, een andere regionale mbo-instelling. Die zou zich per 1 juli ontfermen over de leerlingen en
dige supermarkt en parkeergarage in het gebouw Lammenschans. En het hotel, het restaurant, het fitnes- en het revalidatiecentrum die in Level onderhuurden. Het mintgroene pand bij station Lammenschans gaf de meeste problemen. De garage werd opgeleverd zonder strepen of verlichting en de supermarkt bleek zonder stroom te zitten. Winkelruimtes bleven leeg en personeel en studenten klaagden dat hun pand niet geschikt was als school. Terwijl Knigge en zijn adviseurs de vastgoedproblemen te lijf gingen, bleek het ROC op andere terreinen al water te maken. In april 2013 concludeerde de onderwijsinspectie dat er „risico’s voor de kwaliteit van het onderwijs” waren. De „kwaliteit van de examinering” was bij de onderzochte opleidingen ondermaats, als gevolg
docenten van ROC Leiden, maar dat was plots van de baan toen Bussemaker bekendmaakte 40 miljoen in de onderwijsinstelling te steken. Volgens de minister bracht de overname te veel risico’s met zich mee, zowel financieel als maatschappelijk. Dit leidde tot verbazing bij het ID
RAPPORT VAN BUREAU PWC
40
procent van de bijna 200 opleidingen van ROC Leiden scoorde in 2012/2013 een onvoldoende, aldus een rapport van PWC. In 2011/2012 was dat 27 procent.
60
procent van het budget geeft ROC Leiden uit aan personeel. Bij goed scorende mbo’s is dat 70 procent.
recht op hebben. Niet uit te sluiten valt zelfs dat deze studenten straks, als het tot een faillissement zou komen, op straat komen te staan.”
Geen doos maar een fiets Het ministerie van Onderwijs gaf vrijdag ook de conclusies van twee onderzoeken vrij. Daarin wordt genadeloos vastgesteld hoe ROC Leiden zich vlak na de millenniumwisseling in de luren liet leggen door projectontwikkelaars en adviseurs. Aanvankelijk wilde het ROC een bescheiden „vernieuwbouwoperatie”. Maar dat idee werd steeds ambitieuzer. In plaats van een ouderwets onderwijsgebouw, „een doos” zoals de onderwijsinstelling het indertijd noemde, moest er „een fiets” worden ge-
LEARNING BY DOING
College. „Wij wisten van niets”, vertelt een woordvoerder. „Wij hebben keihard gewerkt en gingen er vanuit dat de overname per 1 mei of 1 juli een feit zou zijn.” De minister vond bovendien het budget dat het ID College nodig dacht te hebben om ROC Leiden weer gezond te maken, te hoog. Volgens bronnen rond de onderhandelingen circuleerden er berekeningen van experts waarin dit transitiebudget op kon lopen tot maximaal 140 miljoen euro. Dat hing vooral samen met de hoge kosten rond de gebouwen van ROC Leiden. De daling van het aantal aangemelde studenten klopt, zegt een woordvoerder van het ROC Leiden die geen precieze cijfers geeft. Zij zegt dat de daling een vertekend beeld kan opleveren. „Vorig jaar zagen we juist een stijging van het aantal leerlingen, mogelijk door onze nieuwbouw.” Het ID-college zag het aantal aanmeldingen voor het nieuwe studiejaar juist stijgen. Of dat direct te maken
Henk de Jong zag uiteindelijk geen andere uitweg dan zich tot het ID College te wenden. In het verleden had het ROC Leiden al bij deze mbo-instelling aangeklopt, maar tot een fusie kwam het nooit. Onder meer vanwege het vastgoed, zegt De Jong. „Daar zat niemand op te wachten.” Het ligt niet voor de hand dat de gebouwen opnieuw voor onderwijs gebruikt worden. Volgens de De Jong waren ze niet alleen te duur maar ook ongeschikt. Level is volgens hem „modern, transparant en lijkt op Centre Pompidou in Parijs”. Maar het pand heeft geen roltrappen en te weinig liften. Ook zijn er veel „openbare ruimtes waarin je geen les kan geven.” Dat is nog niets in vergelijking met Lammenschans, waar „de onderwijsmogelijkheden minimaal zijn”. De Jong vertelt dat
FUTURE DEVELOPMENTS
heeft met de problemen den, kan de woordvoerd gen. „We hebben ook loc Leiden. En misschien hee we huisstijl ook geholpe haar blijft ROC Leiden i over te nemen, maar dan veer drie jaar.
Het ROC-gebouw Lammenschans in Leiden ziet er van buiten futuristisch uit, maar aan de binnenkant is het pand afgeraffeld, zeggen betrokkenen. Hoe het verder gaat met de panden, is nog onduidelijk. Het ID College neemt ze niet over. FOTO WALTER HERFST
8 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
INSTITUTIONALIZATION OF LEARNING
ERIK GROENENDIJK
RUIN OF THE WELFARE STATE
Een hotel, een supermarkt maar geen geschikte lokalen Onder wijs Hoe ROC Leiden zich liet verleiden door vastgoedadviseurs.
ROC Leiden dieper in crisis MBO Het noodlijdende ROC Leiden raakt verder in problemen door scherpe daling van het aantal nieuwe aanmeldingen. Door onze redacteuren Merijn Rengers en Juliette Vasterman AMSTERDAM. Bij het noodlijdende
ROC Leiden heeft zich voor aankomend schooljaar naar schatting een kwart minder leerlingen aangemeld. Dat betekent op termijn ook een kwart minder inkomsten. Dat is een nieuwe tegenvaller voor de school die op de rand van de afgrond staat. Begin deze maand werd de mbo-instelling met circa 9.000 studenten gered door minister Jet Bussemaker (Onderwijs, PvdA). Zij stelde onverwacht 40 miljoen euro beschikbaar om de ergste nood te lenigen. Het geld komt uit het reguliere mbo-budget; dat be-
Door onze redacteuren Merijn Rengers en Juliette Vasterman LEIDEN. Hoe het hier is? Een zooitje, ant-
woordt een student die buiten in de kou een sigaretje rookt. Hij staat maandagochtend op de trap voor het ROC-gebouw Lammenschans in Leiden. „Het pand is een zooitje en het onderwijs ook.” Hij hoorde vorige week dat het ROC Leiden wordt overgenomen door het ROC ID College. Dat moet perspectief bieden, denkt de student. „Want erger dan dit, kan het niet worden.” Hij en een studiegenoot vertellen dat het onderwijsgebouw van de buitenkant misschien op een ruimteschip lijkt, maar aan de binnenkant bijna uit elkaar valt. Het pand is slecht afgewerkt en grote de-
INTRODUCTION
rende opening. Circusartiesten op stelten gekleed in glanzende rode pakken, heetten de gasten welkom. Binnen waren optredens en toespraken. En iedereen was voorzien van een glas champagne. Level, de naam van het prestigieuze gebouw kwam niet uit de lucht vallen. Projectontwikkelaar Aart Jan Verdoold liet die dag weten: „Level heeft iets met onderwijs; je bent jezelf aan het ontwikkelen om tot een volgend level te komen.” De Leidse burgemeester Henri Lenferink kwam superlatieven te kort bij de opening. De PvdA’er sprak over „een fenomenaal gebouw”, dat „enorme indruk” maakte en er „gelikt” uitzag. Tegen een zaal vol genodigden zei hij: „De uitstraling van binnen en van buiten is fantastisch. Ik ben er echt supertrots op.”
PROBLEM STATEMENT
De garage in het gebouw werd opgeleverd zonder strepen of verlichting, winkels bleven leeg
scholieren voortaan samenkomen. Om de onderwijspaleizen te realiseren, ging ROC Leiden een publiek-private samenwerking aan met Green Real Estate –het vastgoedbedrijf van Jan Zeeman, van winkelketen Zeeman – en de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG). De deal zag er als volgt uit: het ROC bouwde en betaalde de panden en verkocht deze direct na oplevering aan Green Real Estate. De Leidse mbo-instelling zou vervolgens de gebouwen voor miljoenen per jaar huren. En na twintig jaar terugkopen van het vastgoedbedrijf.
NEW GUILDS
Steeds weer onderhandeld Aan deze constructie werd nadien uitgebreid gesleuteld. Zo gold de terugkoopver-
tekent dat alle mbo’s in Nederland worden gekort. ROC Leiden zit in zware problemen door onder meer onverantwoorde vastgoedconstructies. Het bestuur liet twee grote en kostbare schoolgebouwen bouwen. Om die te betalen bezuinigde het ROC op docenten en ging het ingewikkelde en riskante financiële constructies aan. De situatie bij ROC Leiden lijkt op die bij de scholenkoepel Amarantis, die na jaren van wanbeheer in 2012 werd opgesplitst in 3 losse mbo-instellingen. Eén van deze scholen – ROC Top – staat inmiddels opnieuw onder verscherpt financieel toezicht bij de onderwijsinspectie. Datzelfde geldt voor ROC Leiden en voor ROC Landstede. De scherpe daling van het aantal aanmeldingen bij ROC Leiden is volgens betrokkenen een van de redenen dat de school niet is overgenomen door het ID-college, een andere regionale mbo-instelling. Die zou zich per 1 juli ontfermen over de leerlingen en
dige supermarkt en parkeergarage in het gebouw Lammenschans. En het hotel, het restaurant, het fitnes- en het revalidatiecentrum die in Level onderhuurden. Het mintgroene pand bij station Lammenschans gaf de meeste problemen. De garage werd opgeleverd zonder strepen of verlichting en de supermarkt bleek zonder stroom te zitten. Winkelruimtes bleven leeg en personeel en studenten klaagden dat hun pand niet geschikt was als school. Terwijl Knigge en zijn adviseurs de vastgoedproblemen te lijf gingen, bleek het ROC op andere terreinen al water te maken. In april 2013 concludeerde de onderwijsinspectie dat er „risico’s voor de kwaliteit van het onderwijs” waren. De „kwaliteit van de examinering” was bij de onderzochte opleidingen ondermaats, als gevolg
docenten van ROC Leiden, maar dat was plots van de baan toen Bussemaker bekendmaakte 40 miljoen in de onderwijsinstelling te steken. Volgens de minister bracht de overname te veel risico’s met zich mee, zowel financieel als maatschappelijk. Dit leidde tot verbazing bij het ID
RAPPORT VAN BUREAU PWC
40
procent van de bijna 200 opleidingen van ROC Leiden scoorde in 2012/2013 een onvoldoende, aldus een rapport van PWC. In 2011/2012 was dat 27 procent.
60
procent van het budget geeft ROC Leiden uit aan personeel. Bij goed scorende mbo’s is dat 70 procent.
recht op hebben. Niet uit te sluiten valt zelfs dat deze studenten straks, als het tot een faillissement zou komen, op straat komen te staan.”
Geen doos maar een fiets Het ministerie van Onderwijs gaf vrijdag ook de conclusies van twee onderzoeken vrij. Daarin wordt genadeloos vastgesteld hoe ROC Leiden zich vlak na de millenniumwisseling in de luren liet leggen door projectontwikkelaars en adviseurs. Aanvankelijk wilde het ROC een bescheiden „vernieuwbouwoperatie”. Maar dat idee werd steeds ambitieuzer. In plaats van een ouderwets onderwijsgebouw, „een doos” zoals de onderwijsinstelling het indertijd noemde, moest er „een fiets” worden ge-
LEARNING BY DOING
College. „Wij wisten van niets”, vertelt een woordvoerder. „Wij hebben keihard gewerkt en gingen er vanuit dat de overname per 1 mei of 1 juli een feit zou zijn.” De minister vond bovendien het budget dat het ID College nodig dacht te hebben om ROC Leiden weer gezond te maken, te hoog. Volgens bronnen rond de onderhandelingen circuleerden er berekeningen van experts waarin dit transitiebudget op kon lopen tot maximaal 140 miljoen euro. Dat hing vooral samen met de hoge kosten rond de gebouwen van ROC Leiden. De daling van het aantal aangemelde studenten klopt, zegt een woordvoerder van het ROC Leiden die geen precieze cijfers geeft. Zij zegt dat de daling een vertekend beeld kan opleveren. „Vorig jaar zagen we juist een stijging van het aantal leerlingen, mogelijk door onze nieuwbouw.” Het ID-college zag het aantal aanmeldingen voor het nieuwe studiejaar juist stijgen. Of dat direct te maken
Henk de Jong zag uiteindelijk geen andere uitweg dan zich tot het ID College te wenden. In het verleden had het ROC Leiden al bij deze mbo-instelling aangeklopt, maar tot een fusie kwam het nooit. Onder meer vanwege het vastgoed, zegt De Jong. „Daar zat niemand op te wachten.” Het ligt niet voor de hand dat de gebouwen opnieuw voor onderwijs gebruikt worden. Volgens de De Jong waren ze niet alleen te duur maar ook ongeschikt. Level is volgens hem „modern, transparant en lijkt op Centre Pompidou in Parijs”. Maar het pand heeft geen roltrappen en te weinig liften. Ook zijn er veel „openbare ruimtes waarin je geen les kan geven.” Dat is nog niets in vergelijking met Lammenschans, waar „de onderwijsmogelijkheden minimaal zijn”. De Jong vertelt dat
FUTURE DEVELOPMENTS
heeft met de problemen den, kan de woordvoerd gen. „We hebben ook loc Leiden. En misschien hee we huisstijl ook geholpe haar blijft ROC Leiden i over te nemen, maar dan veer drie jaar.
Het ROC-gebouw Lammenschans in Leiden ziet er van buiten futuristisch uit, maar aan de binnenkant is het pand afgeraffeld, zeggen betrokkenen. Hoe het verder gaat met de panden, is nog onduidelijk. Het ID College neemt ze niet over. FOTO WALTER HERFST
8 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
INSTITUTIONALIZATION OF LEARNING
RUIN OF THE WELFARE STATE
ERIK GROENENDIJK
BIG EDUCATIONAL INSTITUTIONS MOVED AWAY FROM CORE BUSINESS
Een hotel, een supermarkt maar geen geschikte lokalen Onder wijs Hoe ROC Leiden zich liet verleiden door vastgoedadviseurs.
ROC Leiden dieper in crisis MBO Het noodlijdende ROC Leiden raakt verder in problemen door scherpe daling van het aantal nieuwe aanmeldingen. Door onze redacteuren Merijn Rengers en Juliette Vasterman AMSTERDAM. Bij het noodlijdende
ROC Leiden heeft zich voor aankomend schooljaar naar schatting een kwart minder leerlingen aangemeld. Dat betekent op termijn ook een kwart minder inkomsten. Dat is een nieuwe tegenvaller voor de school die op de rand van de afgrond staat. Begin deze maand werd de mbo-instelling met circa 9.000 studenten gered door minister Jet Bussemaker (Onderwijs, PvdA). Zij stelde onverwacht 40 miljoen euro beschikbaar om de ergste nood te lenigen. Het geld komt uit het reguliere mbo-budget; dat be-
Door onze redacteuren Merijn Rengers en Juliette Vasterman LEIDEN. Hoe het hier is? Een zooitje, ant-
woordt een student die buiten in de kou een sigaretje rookt. Hij staat maandagochtend op de trap voor het ROC-gebouw Lammenschans in Leiden. „Het pand is een zooitje en het onderwijs ook.” Hij hoorde vorige week dat het ROC Leiden wordt overgenomen door het ROC ID College. Dat moet perspectief bieden, denkt de student. „Want erger dan dit, kan het niet worden.” Hij en een studiegenoot vertellen dat het onderwijsgebouw van de buitenkant misschien op een ruimteschip lijkt, maar aan de binnenkant bijna uit elkaar valt. Het pand is slecht afgewerkt en grote de-
INTRODUCTION
rende opening. Circusartiesten op stelten gekleed in glanzende rode pakken, heetten de gasten welkom. Binnen waren optredens en toespraken. En iedereen was voorzien van een glas champagne. Level, de naam van het prestigieuze gebouw kwam niet uit de lucht vallen. Projectontwikkelaar Aart Jan Verdoold liet die dag weten: „Level heeft iets met onderwijs; je bent jezelf aan het ontwikkelen om tot een volgend level te komen.” De Leidse burgemeester Henri Lenferink kwam superlatieven te kort bij de opening. De PvdA’er sprak over „een fenomenaal gebouw”, dat „enorme indruk” maakte en er „gelikt” uitzag. Tegen een zaal vol genodigden zei hij: „De uitstraling van binnen en van buiten is fantastisch. Ik ben er echt supertrots op.”
PROBLEM STATEMENT
De garage in het gebouw werd opgeleverd zonder strepen of verlichting, winkels bleven leeg
scholieren voortaan samenkomen. Om de onderwijspaleizen te realiseren, ging ROC Leiden een publiek-private samenwerking aan met Green Real Estate –het vastgoedbedrijf van Jan Zeeman, van winkelketen Zeeman – en de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG). De deal zag er als volgt uit: het ROC bouwde en betaalde de panden en verkocht deze direct na oplevering aan Green Real Estate. De Leidse mbo-instelling zou vervolgens de gebouwen voor miljoenen per jaar huren. En na twintig jaar terugkopen van het vastgoedbedrijf.
NEW GUILDS
Steeds weer onderhandeld Aan deze constructie werd nadien uitgebreid gesleuteld. Zo gold de terugkoopver-
tekent dat alle mbo’s in Nederland worden gekort. ROC Leiden zit in zware problemen door onder meer onverantwoorde vastgoedconstructies. Het bestuur liet twee grote en kostbare schoolgebouwen bouwen. Om die te betalen bezuinigde het ROC op docenten en ging het ingewikkelde en riskante financiële constructies aan. De situatie bij ROC Leiden lijkt op die bij de scholenkoepel Amarantis, die na jaren van wanbeheer in 2012 werd opgesplitst in 3 losse mbo-instellingen. Eén van deze scholen – ROC Top – staat inmiddels opnieuw onder verscherpt financieel toezicht bij de onderwijsinspectie. Datzelfde geldt voor ROC Leiden en voor ROC Landstede. De scherpe daling van het aantal aanmeldingen bij ROC Leiden is volgens betrokkenen een van de redenen dat de school niet is overgenomen door het ID-college, een andere regionale mbo-instelling. Die zou zich per 1 juli ontfermen over de leerlingen en
dige supermarkt en parkeergarage in het gebouw Lammenschans. En het hotel, het restaurant, het fitnes- en het revalidatiecentrum die in Level onderhuurden. Het mintgroene pand bij station Lammenschans gaf de meeste problemen. De garage werd opgeleverd zonder strepen of verlichting en de supermarkt bleek zonder stroom te zitten. Winkelruimtes bleven leeg en personeel en studenten klaagden dat hun pand niet geschikt was als school. Terwijl Knigge en zijn adviseurs de vastgoedproblemen te lijf gingen, bleek het ROC op andere terreinen al water te maken. In april 2013 concludeerde de onderwijsinspectie dat er „risico’s voor de kwaliteit van het onderwijs” waren. De „kwaliteit van de examinering” was bij de onderzochte opleidingen ondermaats, als gevolg
docenten van ROC Leiden, maar dat was plots van de baan toen Bussemaker bekendmaakte 40 miljoen in de onderwijsinstelling te steken. Volgens de minister bracht de overname te veel risico’s met zich mee, zowel financieel als maatschappelijk. Dit leidde tot verbazing bij het ID
RAPPORT VAN BUREAU PWC
40
procent van de bijna 200 opleidingen van ROC Leiden scoorde in 2012/2013 een onvoldoende, aldus een rapport van PWC. In 2011/2012 was dat 27 procent.
60
procent van het budget geeft ROC Leiden uit aan personeel. Bij goed scorende mbo’s is dat 70 procent.
recht op hebben. Niet uit te sluiten valt zelfs dat deze studenten straks, als het tot een faillissement zou komen, op straat komen te staan.”
Geen doos maar een fiets Het ministerie van Onderwijs gaf vrijdag ook de conclusies van twee onderzoeken vrij. Daarin wordt genadeloos vastgesteld hoe ROC Leiden zich vlak na de millenniumwisseling in de luren liet leggen door projectontwikkelaars en adviseurs. Aanvankelijk wilde het ROC een bescheiden „vernieuwbouwoperatie”. Maar dat idee werd steeds ambitieuzer. In plaats van een ouderwets onderwijsgebouw, „een doos” zoals de onderwijsinstelling het indertijd noemde, moest er „een fiets” worden ge-
LEARNING BY DOING
College. „Wij wisten van niets”, vertelt een woordvoerder. „Wij hebben keihard gewerkt en gingen er vanuit dat de overname per 1 mei of 1 juli een feit zou zijn.” De minister vond bovendien het budget dat het ID College nodig dacht te hebben om ROC Leiden weer gezond te maken, te hoog. Volgens bronnen rond de onderhandelingen circuleerden er berekeningen van experts waarin dit transitiebudget op kon lopen tot maximaal 140 miljoen euro. Dat hing vooral samen met de hoge kosten rond de gebouwen van ROC Leiden. De daling van het aantal aangemelde studenten klopt, zegt een woordvoerder van het ROC Leiden die geen precieze cijfers geeft. Zij zegt dat de daling een vertekend beeld kan opleveren. „Vorig jaar zagen we juist een stijging van het aantal leerlingen, mogelijk door onze nieuwbouw.” Het ID-college zag het aantal aanmeldingen voor het nieuwe studiejaar juist stijgen. Of dat direct te maken
Henk de Jong zag uiteindelijk geen andere uitweg dan zich tot het ID College te wenden. In het verleden had het ROC Leiden al bij deze mbo-instelling aangeklopt, maar tot een fusie kwam het nooit. Onder meer vanwege het vastgoed, zegt De Jong. „Daar zat niemand op te wachten.” Het ligt niet voor de hand dat de gebouwen opnieuw voor onderwijs gebruikt worden. Volgens de De Jong waren ze niet alleen te duur maar ook ongeschikt. Level is volgens hem „modern, transparant en lijkt op Centre Pompidou in Parijs”. Maar het pand heeft geen roltrappen en te weinig liften. Ook zijn er veel „openbare ruimtes waarin je geen les kan geven.” Dat is nog niets in vergelijking met Lammenschans, waar „de onderwijsmogelijkheden minimaal zijn”. De Jong vertelt dat
FUTURE DEVELOPMENTS
heeft met de problemen den, kan de woordvoerd gen. „We hebben ook loc Leiden. En misschien hee we huisstijl ook geholpe haar blijft ROC Leiden i over te nemen, maar dan veer drie jaar.
Het ROC-gebouw Lammenschans in Leiden ziet er van buiten futuristisch uit, maar aan de binnenkant is het pand afgeraffeld, zeggen betrokkenen. Hoe het verder gaat met de panden, is nog onduidelijk. Het ID College neemt ze niet over. FOTO WALTER HERFST
8 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
INSTITUTIONALIZATION OF LEARNING
ERIK GROENENDIJK
RUIN OF THE WELFARE STATE
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 9 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
INSTITUTIONALIZATION OF LEARNING
ERIK GROENENDIJK
RUIN OF THE WELFARE STATE
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 9 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
INSTITUTIONALIZATION OF LEARNING
ERIK GROENENDIJK
RUIN OF THE WELFARE STATE
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 9 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
TOO MANY HIGH-EDUCATED PEOPLE
RUIN OF THE WELFARE STATE
ERIK GROENENDIJK
OVER-EDUCATED
4. Aandeel 25–64-jarige hoogopgeleiden dat een beroep onder zijn of haar opleidingsniveau uitoefent, 2007/2009 Nederland
echter wel de provincie waar hoo duidend minder participeren dan in
In vijf provincies kwam het bij hoog voor dat ze een beroep onder hun hoogopgeleide vrouwen. Bij de 25 mannen in bijna alle provincies vak vrouwen. De groep vrouwen tusse hoog opleidingsniveau is relatief nog iets minder vaak dan mannen o cent, tegen 39 procent voor manne aan het begin van hun carrière. M iets vaker een baan die (nog) nie opleidingsniveau.
Zeeland Friesland Limburg Drenthe Overijssel Flevoland Groningen Noord-Brabant Gelderland Zuid-Holland Noord-Holland Utrecht 0
5
10
Vrouwen
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
15
20
25
30
35
40
45
50 %
CBS, 2010, Jaarboek Onderwijs in Heerlen.
Mannen
NEW GUILDS
Tabel 1 Arbeidsparticipatie van 25–64-jarige hoogopgeleiden, 2007/2009
Literatuur
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 10 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
LACK OF CRAFTSMEN
ERIK GROENENDIJK
RUIN OF THE WELFARE STATE
MISMATCH IN TEACHING
8%
INTRODUCTION
0,8%
8% of the working force is
There are 63.000 engineers
unemployed, this is 628.000
and craftsman needed. This is
people
0,8% of the working force
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 11 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
RISK OF LOSING COMPETITIVE ADVANTAGE
RUIN OF THE WELFARE STATE
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
ERIK GROENENDIJK
IT BECOMES A THREAT TO SOCIETY
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 12 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
WHY IS THERE A LACK OF CRAFTSMEN?
HOW TO GET MORE CRAFTSMEN?
AWARENESS, IMAGE, AND EDUCATION
There are not enough students who pursue a career as a craftsman. These are the main things to consider: status, image, lack of awareness and the educational system. (SER (2013) p. 25)
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
ERIK GROENENDIJK
NEW GUILDS
i
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 13 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
WHY IS THERE A LACK OF CRAFTSMEN?
HOW TO GET MORE CRAFTSMEN?
AWARENESS, IMAGE, AND EDUCATION
There are not enough students who pursue a career as a craftsman. These are the main things to consider: status, image, lack of awareness and the educational system. (SER (2013) p. 25)
- What people know about craftsmen - What people think about craftsmen - How craftsmen are educated
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
ERIK GROENENDIJK
NEW GUILDS
i
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 13 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
CURRENT EDUCATIONAL MODEL
ERIK GROENENDIJK
RUIN OF THE WELFARE STATE
FOCUS ON LIMITED AMOUNT OF SKILLS
linguistic intelligence
intrapersonal intelligence
logical-mathematical intelligence
interpersonal intelligence musical intelligence
spatial intelligence bodily kinesthetic intelligence
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 14 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
RESEARCH QUESTION
ERIK GROENENDIJK
UTOPIA: LEARNING BY DOING
‘What would an alternative, tertiary educational model, which focusses on craft skills, look like?’
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 15 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
SUB-RESEARCH QUESTIONS
ERIK GROENENDIJK
UTOPIA: LEARNING BY DOING
‘How to embed this new model so that it revitalises the city’
‘How can this model stimulate other educational facilities, so that the students have a broad range of options’
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 16 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
SUMMARY
PROBLEM STATEMENT
ERIK GROENENDIJK
INSTITUTIONS MOVED AWAY FROM CORE BUSINESS EDUCATION IS BECOMING TOO EXPENSIVE SOCIETY IS OVEREDUCATED THERE IS A MISMATCH IN TAUGHT SKILLS THIS HAS LED TO A SHORTAGE OF CRAFTSMEN THREE THINGS HAVE CAUSED THIS: LACK OF AWARENESS, BAD IMAGE AND EDUCATION TESTS ALL THE SKILLS WITH THE SAME TESTS
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 17 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
ERIK GROENENDIJK
NEW GUILDS how to fix this failing model
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 18 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
THEORY OF MULTIPLE INTELLIGENCES
ERIK GROENENDIJK
HOWARD GARDNER
EQUAL OPPORTUNITIES linguistic intelligence
intrapersonal intelligence
logical-mathematical intelligence
interpersonal intelligence musical intelligence
spatial intelligence bodily kinesthetic intelligence
(Gardner, 1983) INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 19 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
CRAFT GUILDS IN 1662
ERIK GROENENDIJK
HOW SHOULD CRAFT GUILDS FUNCTION?
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
REINSTATE CRAFT GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 20 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
CRAFT GUILDS IN 1662
ERIK GROENENDIJK
HOW SHOULD CRAFT GUILDS FUNCTION?
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
REINSTATE CRAFT GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 20 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
CRAFT GUILDS IN 2020
HOW SHOULD CRAFT GUILDS FUNCTION?
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
ERIK GROENENDIJK
IN A CONTEMPORARY WAY
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 21 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
CURRENT MODEL
ERIK GROENENDIJK
HOW SHOULD CRAFT GUILDS FUNCTION?
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
INSTITUTIONALIZATION
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 22 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
PROPOSED MODEL
ERIK GROENENDIJK
HOW SHOULD CRAFT GUILDS FUNCTION?
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
INTERACTION BETWEEN INDUSTRY AND EDUCATION
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 23 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
SUMMARY
ERIK GROENENDIJK
SOLUTION
GARDNER’S THEORY OF MULTIPLE INTELIGENCES USE CRAFT GUILDS TO ORGANIZE EDCUATION STRONGER LINK BETWEEN INDUSTRY AND EDUCATION
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 24 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
ERIK GROENENDIJK
LEARNING BY DOING the future of craft education
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 25 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
SCHOONHOVEN
ERIK GROENENDIJK
SILVER CITY: CASE STUDY FOR NEW EDUCATION
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
THE SILVER CITY
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 26 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
WHAT DOES SILVER LOOK LIKE?
ERIK GROENENDIJK
SCHOONHOVEN: SILVER CITY
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 27 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
SILVER IN DAILY LIFE
ERIK GROENENDIJK
SCHOONHOVEN: SILVER CITY
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 28 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
SILVER IN DAILY LIFE
ERIK GROENENDIJK
SCHOONHOVEN: SILVER CITY
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 28 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
SILVER IN DAILY LIFE
ERIK GROENENDIJK
SCHOONHOVEN: SILVER CITY
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 28 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
SILVER IN DAILY LIFE
ERIK GROENENDIJK
SCHOONHOVEN: SILVER CITY
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 28 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
VAKSCHOOL
ERIK GROENENDIJK
SCHOONHOVEN: SILVER CITY
INTRODUCTION
ISOLATED INSTITUTION IN CITY
18 hours a week practical skills
8 hours a week theory
traditional
Dutch, English, Math Physics, Chemistry
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 29 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
VAKSCHOOL
ERIK GROENENDIJK
SCHOONHOVEN: SILVER CITY
INTRODUCTION
ISOLATED INSTITUTION IN CITY
18 hours a week practical skills
8 hours a week theory
traditional
Dutch, English, Math Physics, Chemistry
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 29 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
THE NEW CRAFT SCHOOL
ERIK GROENENDIJK
EDUCATION BECOMES PART OF THE CITY
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
SCHOONHOVEN
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 30 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
THE NEW CRAFT SCHOOL
EDUCATION BECOMES PART OF THE CITY
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
ERIK GROENENDIJK
PROPOSED EDUCATIONAL AREA
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 30 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
THE NEW CRAFT SCHOOL
ERIK GROENENDIJK
EDUCATION BECOMES PART OF THE CITY
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
CITY CENTER
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 30 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
THE NEW CRAFT SCHOOL
ERIK GROENENDIJK
EDUCATION BECOMES PART OF THE CITY
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
INDUSTRIAL AREA
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 30 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
CITY CENTER
ERIK GROENENDIJK
SCHOONHOVEN: SILVER CITY market
market
student housing
workshops
ateliers classroom
redesigned street
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 31 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
INDUSTRIAL AREA
ERIK GROENENDIJK
SCHOONHOVEN: SILVER CITY
practical classroom
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 32 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
WORKSHOPS AND MARKET
ERIK GROENENDIJK
CITY CENTER
market
workshops
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 33 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
WORKSHOPS AND MARKET
ERIK GROENENDIJK
CITY CENTER
market
workshops
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 33 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
HAVENKAZERNE & DOELENPLEIN
ERIK GROENENDIJK
SCHOONHOVEN: SILVER CITY
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
OLD MILITARY GROUND
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 34 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
HAVENKAZERNE & DOELENPLEIN
ERIK GROENENDIJK
SCHOONHOVEN: SILVER CITY
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
OLD MILITARY GROUND
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 34 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
SILVER MUSEUM
ERIK GROENENDIJK
SCHOONHOVEN: SILVER CITY
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
FACILITATING START UPS
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 35 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
SILVER MUSEUM
ERIK GROENENDIJK
SCHOONHOVEN: SILVER CITY
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
FACILITATING START UPS
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 35 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
SILVER MUSEUM
ERIK GROENENDIJK
SCHOONHOVEN: SILVER CITY
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
FACILITATING START UPS
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 35 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
SILVER MUSEUM
ERIK GROENENDIJK
SCHOONHOVEN: SILVER CITY
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
FACILITATING START UPS
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 35 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
FIRST FLOOR
ERIK GROENENDIJK
LEARNING BY DOING 1 N
first floor level 0.000
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 36 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
FIRST FLOOR
ERIK GROENENDIJK
LEARNING BY DOING 1 N
workshops
workshops market
hobby area
student area
first floor level 0.000
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 36 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
SECOND FLOOR
ERIK GROENENDIJK
LEARNING BY DOING 1
N
second floor level +4000
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 37 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
SECOND FLOOR
ERIK GROENENDIJK
LEARNING BY DOING 1
N
office
lecture space
exhibition space
second floor level +4000
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 37 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
WORKSHOPS
ERIK GROENENDIJK
LEARNING BY DOING 2
section
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 38 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
VISIBILITY OF CRAFTSMANSHIP
ERIK GROENENDIJK
LEARNING BY DOING 3
slope
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 39 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
CRAFT MARKET
ERIK GROENENDIJK
LEARNING BY DOING 4
section
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 40 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
CRAFT MARKET
ERIK GROENENDIJK
LEARNING BY DOING 4
section
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 41 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
CRAFT MARKET
ERIK GROENENDIJK
LEARNING BY DOING
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
FACILITATING DIFFERENT ACTIVITIES
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 42 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
CRAFT MARKET
ERIK GROENENDIJK
LEARNING BY DOING
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
FACILITATING DIFFERENT ACTIVITIES
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 42 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
CRAFT MARKET
ERIK GROENENDIJK
LEARNING BY DOING
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
EDUCATIONAL ACTIVITIES IN PUBLIC REALM
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 43 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
CRAFT MARKET
ERIK GROENENDIJK
LEARNING BY DOING
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
EDUCATIONAL ACTIVITIES IN PUBLIC REALM
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 43 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
CLASSROOMS
ERIK GROENENDIJK
CITY CENTER
classroom
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 44 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
CLASSROOMS
ERIK GROENENDIJK
CITY CENTER
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 45 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
CLASSROOMS
ERIK GROENENDIJK
CITY CENTER
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 46 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
CLASSROOMS
ERIK GROENENDIJK
CITY CENTER
N
first floor level 0.000
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 47 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
CLASSROOMS
ERIK GROENENDIJK
CITY CENTER
N
second floor level +3500
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 48 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
CLASSROOMS
ERIK GROENENDIJK
CITY CENTER
section
section INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 49 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
CLASSROOMS INTERIOR
ERIK GROENENDIJK
CITY CENTER
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 50 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
STUDENT HOUSING
ERIK GROENENDIJK
CENTRAL AREA
student housing
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 51 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
RESTORING OLD WORKSHOP TYPOLOGY
ERIK GROENENDIJK
STUDENT HOUSING
The polders around the city are parralel to each other.
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 52 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
RESTORING OLD WORKSHOP TYPOLOGY
ERIK GROENENDIJK
STUDENT HOUSING
The lots were allocated perpendicular to the structure of the polders. As a result of this, every house has its own backyard.
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 52 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
RESTORING OLD WORKSHOP TYPOLOGY
ERIK GROENENDIJK
STUDENT HOUSING
Silversmiths built workshop in the back of the backyard. This way the workshop was separated of the house.
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 52 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
RESTORING OLD WORKSHOP TYPOLOGY
ERIK GROENENDIJK
STUDENT HOUSING
At a certain moment around 40% of the houses in Schoonhoven had its own workshop in the backyard.
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 52 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
RESTORING OLD WORKSHOP TYPOLOGY
ERIK GROENENDIJK
STUDENT HOUSING
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 53 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
RESTORING OLD WORKSHOP
ERIK GROENENDIJK
STUDENT HOUSING
KEYWORD / DIAGRAM
The idea is to restore this typology by giving people the opportunity to house students in their backyard.
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 54 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
STUDENT HOUSING
ERIK GROENENDIJK
CENTRAL AREA
4000 mm
6400 mm
6400 mm
4000 mm
first floor level 0.000
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
second floor level + 2400
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 55 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
STUDENT HOUSING
ERIK GROENENDIJK
CENTRAL AREA
section A
section B
scale
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
0
LEARNING BY DOING
1
2
3
4
5
FUTURE DEVELOPMENTS 56 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
TECHNICAL CLASSROOM
ERIK GROENENDIJK
INDUSTRIAL AREA
technical classroom
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 57 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
TECHNICAL CLASSROOM
ERIK GROENENDIJK
INDUSTRIAL AREA
This vacant industrial building is transformed into a practical classroom. In this building students will learn the skills that they need in order to become a silversmith.
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 58 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
TECHNICAL CLASSROOM
ERIK GROENENDIJK
INDUSTRIAL AREA
By inserting a new element, the building will open up to the public. This allows people to see what is going on inside the classroom.
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 58 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
PRACTICAL CLASSROOM
ERIK GROENENDIJK
INDUSTRIAL AREA
N
first floor level 0.000
INTRODUCTION
second floor level +3700
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 59 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
PRACTICAL CLASSROOMS
ERIK GROENENDIJK
INDUSTRIAL AREA
section A
section B
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 60 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
REDESIGN STREET
ERIK GROENENDIJK
CITY CENTER
redesigned street
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 61 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
REDESIGN STREET
ERIK GROENENDIJK
CITY CENTER
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 62 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
REDESIGN STREET
ERIK GROENENDIJK
CITY CENTER
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 62 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
REDESIGNED STREET
ERIK GROENENDIJK
CITY CENTER
4000
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
2000
NEW GUILDS
4000 16000
2000
4000
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 63 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
REDESIGN STREET
ERIK GROENENDIJK
CITY CENTER
4000
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
2000
NEW GUILDS
4000 16000
2000
4000
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 64 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
ERIK GROENENDIJK
FUTURE DEVELOPMENTS how to accomodate other educational facilities
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 65 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
AGRICULTURE SCHOOL
ERIK GROENENDIJK
INDUSTRIAL AREA
agriculture school
classroom
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 66 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
AGRICULTURE SCHOOL
ERIK GROENENDIJK
INDUSTRIAL AREA
G
N PARKI
OES POTAT RY POULT
DAIRY
MEAT
FISH
CORN S FRUIT ES VEGGI S SPICE
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 67 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
TOURISM SCHOOL
ERIK GROENENDIJK
CITY CENTER
restaurant
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 68 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
TOURISM SCHOOL
ERIK GROENENDIJK
CITY CENTER
N
restaurant
2 restaurant
1
1 workshop 1
workshop 2
workshop 3
workshop 4
workshop 5
workshop 6
workshop 7
A
market area
hobby area
student area
meeting area
storage
3D print office
first floor level 0.000
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING bar
2
FUTURE DEVELOPMENTS 69 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
TOURISM SCHOOL
ERIK GROENENDIJK
CITY CENTER
N
bar
2
bar
1
1
office
A storage
lecture space
exhibition space
freezer
kitchen
dishwashing area
kitchen
refrigirator
2
A
second floor level +4000
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 69 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
TOURISM SCHOOL
ERIK GROENENDIJK
CITY CENTER
section
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 70 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
MODERN CRAFTSMANSHIP
ERIK GROENENDIJK
NEW TECHNOLOGIES
section
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 71 / 72
DYSTOPIA UTOPIA
SUMMARY
ERIK GROENENDIJK
LEARNING BY DOING
STREET AS STRUCTURAL ELEMENT BUILDINGS SCATTERED ALONG STREET EDUCATION BECOMES PART OF PUBLIC LIFE EVERYBODY BENEFITS FROM THE SCHOOL
INTRODUCTION
PROBLEM STATEMENT
NEW GUILDS
LEARNING BY DOING
FUTURE DEVELOPMENTS 72 / 72