Yerleşim yerleri
46
Gesaria, Kantsanak Han
İplikçiyan, ticari faaliyetleriyle ilgili olarak, yılda birkaç kere, Avrupa ve ABD’ye gitmekteydi. 1910 yılında Konstantinopolis’e yerleşir ve oranın önde gelen tüccarlarından birisi olur. C. İplikçiyan dışında, hazır giyim işiyle Harutyun Böcekyan ile Harutyun ve Vahan DerMıgırdiçyan kardeşler de uğraşmışlardır. İP ve AKTARİYE MALZEMESİ SATANLAR (URGANCILAR)
Taşrada bu malların alıcısı çok olup, bunun ticaretiyle “Garabet Palamutyan”, “Gürclüyan kardeşler” ve “Ohanyan kardeşler” uğraşmaktaydı. İPEK TÜCCARLARI (KAZAZLAR)
XIX. yüzyılın ilk çeyreğinde bu ticaretin öncüsü “Sarkis Telfeyan” firması olmuş, Bursa ve Konstantinopolis’le geniş çapta ticaret yapmıştır. Kazaz Sarkis’in evlâtları Garabet (1832, Gesaria 1906, Konstantinopolis) ve Movses (1844, Gesaria 1900, Konstantinopolis) babalarının kurmuş olduğu işi devam ettirmiş, fakat daha sonra halı ticaretine geçmişlerdir. 1915 yılında Gesaria’da ipek ticaretiyle uğraşanlar “Arakelyan kardeşler”, “Garabet Kazancıyan ve evlâtları”, Toros Çakmakçıyan, “Kapriel Kürkçüyan ve evlâtları” firmaları olmuştur. HIRDAVATÇILAR1
1915 yılında, 10 Ermeni firması bu işle uğraşıyordu. SİLAH SATICILARI
Farklı silahların satışı, özellikle 1908 Anayasası’nın kabulünden sonra artmıştır. 1915 yılında, bu ticareti 7 Ermeni ellerinde tutmaktaydı. 1 Bu mal çeşitleri, Alman malı teneke kutular, deniz kabukları, cam boncuklar, çömlekler, makas, kâğıt ve karton olmuştur.
Kayseri Çarşısı
MADENİ EŞYA TÜCCARLARI
Gesaria’da satılan madeni eşyalar, genellikle İngiliz ve İsveç malı olmuş, 1915’te Aram Mosdiçyan ve “Seferyan kardeşler” firması bu ticaretle ilgilenmiştir. BAKIR ve BAKIR EŞYA TÜCCARLARI
Küçük Asya sakinlerinin gündelik hayatında bakır eşyalar, ezelden beri önemli bir yer tutmuştur. Böylelikle bakır, hammadde ve bu maddeden hazırlanmış, kazan, tepsi ve daha başka mutfak malzemeleri olarak geniş çapta kullanılmıştır. Bu ticaret kolunun Kayseri’deki en eski tüccarları, Daniel ve Hagop Camcıyan kardeşler olmuştur. 1915 yılında, onların haricinde, Garabet Camcıyan, Garabet Matosyan, Artin Çalıkyan ile “Camcıyan kardeşler” ve “Martayan kardeşler” firmaları göze çarpmaktaydı. KOMİSYONCULAR
Anlaşmalara istinaden, Konstantinopolis’ten Gesaria’ya özellikle manifatura ürünleri yollayan komisyoncular veya aracılar ithalât konusunda önemli rol oynamışlardır. Hagop İspençyan, Garabet Süzmeyan, Garabet Ohanyan ve Yervant Frenkyan Gesaria’da bu işle uğraşan kişilerdi. KİTAPÇILAR
1860’dan sonra Gesaria’da başlayan dinamik eğitim hareketi, kitap ihtiyacını da beraberinde getirir. Konstantinopolis’ten ders kitapları, dini içerikli kitaplar, ucuz misyonerlik yayınları ve Ermeni harfleriyle Türkçe romanlar gelmekteydi. Gesaria’da kitapçılık işini başlatan Harutyun Nurcuyan (1824-1892) olmuş, onu Harutyun Başbezirgânyan ve Kalust Kaplanyan takip etmiştir.