nas›l bir insan? каким быть человеку?
Всеобщие ценности находят отражение в национальной политике Ç ‚ÓÔðÓÒ‡ı ÔðÂÔÓ‰‡‚‡ÌËfl ˝ÚËÍË Ë ðÂÎË„ËÓÁÌ˚ı Á̇ÌËÈ íÛðˆËfl Ì ӘÂ̸ ÓÚ΢‡ÂÚÒfl ÓÚ êÓÒÒËË Ë ìÍð‡ËÌ˚. ê‡Ì¸¯Â «êÂÎË„Ëfl» ·˚· Ó·flÁ‡ÚÂθÌ˚Ï Ôð‰ÏÂÚÓÏ ‚ ̇˜‡Î¸ÌÓÈ Ë Òð‰ÌÂÈ ¯ÍÓÎÂ. ë 1982 „. Ôð‰ÏÂÚ ÒڇΠ̇Á˚‚‡Ú¸Òfl «äÛθÚÛð‡ ðÂÎË„ËË Ë ˝ÚË͇». èðÂÔÓ‰‡‚‡ÌË ˝ÚÓ„Ó Ôð‰ÏÂÚ‡ ̇˜Ë̇ÂÚÒfl Ò ˜ÂÚ‚ÂðÚÓ„Ó Í·ÒÒ‡. ë ˜ÂÚ‚ÂðÚÓ„Ó ÔÓ ‚ÓÒ¸ÏÓÈ Í·ÒÒ Ì‡ «äÛθÚÛðÛ ðÂÎË„ËË Ë ˝ÚËÍÛ» ÓÚ‚Ó‰ËÚÒfl 2 ˜‡Ò‡ ‚ ̉Âβ, ‡ ‚ 9, 10 Ë 11 Í·ÒÒ‡ı – ˜‡Ò ‚ ̉Âβ. ëÓ‰ÂðʇÌË Ôð‰ÏÂÚ‡ ‚Íβ˜‡ÂÚ ÚÂÓðÂÚ˘ÂÒÍË Á̇ÌËfl ÔÓ ËÒ·ÏÛ, ËÒÚÓð˲ ðÂÎË„ËÈ Ë ÍÛθÚÛð, ·˚Ú Ë Ìð‡‚˚ ð‡ÁÌ˚ı ̇ðÓ‰Ó‚, Ôð‡‚‡ ˜ÂÎÓ‚Â͇, Úð‡‰ËˆËË Ë Ó·˚˜‡Ë ÚÛðˆÍÓ„Ó Ì‡ðÓ‰‡ Ë ‰ðÛ„Ë ÚÂÏ˚. ç‡ÒÂÎÂÌË íÛðˆËË, ·Óθ¯Û˛ ˜‡ÒÚ¸ ÍÓÚÓðÓ„Ó ÒÓÒÚ‡‚Îfl˛Ú ÏÛÒÛθχÌÂ, Ò˜ËÚ‡ÂÚ, ˜ÚÓ Ôð‰ÏÂÚ Ì ‚˚ÔÓÎÌflÂÚ ÙÛÌÍˆË˛ ðÂÎË„ËÓÁÌÓ„Ó ‚ÓÒÔËÚ‡ÌËfl ‰ÂÚÂÈ, Ӊ̇ÍÓ ÏËÌËÒÚÂðÒÚ‚Ó Ó·ð‡ÁÓ‚‡ÌËfl Ì ̇ÏÂð‚‡ÂÚÒfl ‚ÌÓÒËÚ¸ ͇ÍËÂ-ÎË·Ó ËÁÏÂÌÂÌËfl ‚ ÔðÓ„ð‡ÏÏÛ. íÛðˆËfl „ÓÚÓ‚ËÚÒfl Í ‚ÒÚÛÔÎÂÌ˲ ‚ Öë, ˜ÚÓ Ò͇Á˚‚‡ÂÚÒfl Ë Ì‡ ÒËÒÚÂÏ ӷð‡ÁÓ‚‡ÌËfl. Ç Ì‡ÒÚÓfl˘Â ‚ðÂÏfl „ÓÒÛ‰‡ðÒÚ‚Ó ÒÚðÂÏËÚÒfl Í ‚ÓÒÔËÚ‡Ì˲ ÔÓÍÓÎÂÌËfl, Ëϲ˘Â„Ó Ôð‰ÒÚ‡‚ÎÂÌË ӷ Ó·˘Â˜ÂÎӂ˜ÂÒÍËı ˆÂÌÌÓÒÚflı, ‚·‰Â˛˘Â„Ó ËÌÙÓðχˆËÂÈ Ó ð‡Á΢Ì˚ı ÍÛθÚÛð‡ı Ë Ì‡ðÓ‰‡ı, „Ó‚Óðfl˘Â„Ó Ì‡ ÌÂÒÍÓθÍËı flÁ˚͇ı, ÓÚÍð˚ÚÓ„Ó Ì‡ÛÍÂ Ë ÔðÓ„ðÂÒÒÛ. ç‡ÔðËÏÂð, ‚ 7 Í·ÒÒ ̇ ÛðÓÍ «äÛθÚÛð‡ ðÂÎË„ËË Ë ˝ÚË͇» ËÁÛ˜‡˛ÚÒfl Ú‡ÍË ÚÂÏ˚, Í‡Í «ì‚‡ÊÂÌËÂ Í Ôð‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎflÏ ËÌ˚ı ‚Âð», «ç‡ˆËÓ̇θÌÓ ‰ËÌÒÚ‚Ó», «ã˛·Ó‚¸ Í êÓ‰ËÌ», «ì‚‡ÊÂÌËÂ Í ËÌÓÒÚð‡Ìˆ‡Ï, Á‡ËÏÒÚ‚Ó‚‡ÌËflÏ ËÁ ËÌÓÒÚð‡ÌÌ˚ı ÍÛθÚÛð Ë Ë̇ÍÓÏ˚ÒÎ˲». äðÓÏ ÚÓ„Ó, ‚ Ò‰¸ÏÓÏ Í·ÒÒ ÔðÂÔÓ‰‡ÂÚÒfl ¢ ӉËÌ Ôð‰ÏÂÚ – «Éð‡Ê‰‡ÌÒÚ‚ÂÌÌÓÒÚ¸», ‚ ð‡Ï͇ı ÍÓÚÓðÓ„Ó ‰ÂÚË ÔÓÎÛ˜‡˛Ú Á̇ÌËfl Ó Á̇˜ÂÌËË Ó·˘Â˜ÂÎӂ˜ÂÒÍÓ„Ó ÍÛθÚÛðÌÓ„Ó Ì‡ÒΉËfl, Ó Ôð‡‚‡ı ˜ÂÎÓ‚Â͇ Ë ˝ÚËÍÂ, Ó ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏÓÒÚË ‚Í·‰‡ ‚ ÒÓıð‡ÌÂÌË ‚ÒÂÏËðÌÓ„Ó Ì‡ÒΉËfl. Ç êÓÒÒËË ÔðÂÔÓ‰‡‚‡ÌË „ð‡Ê‰‡ÌÒÍËı Á̇ÌËÈ Ì‡˜Ë̇ÂÚÒfl Ò ÔÂð‚Ó„Ó Í·ÒÒ‡. Ç ˝ÚÓÏ ‚ÓÁð‡ÒÚ ð·ÂÌÓÍ ÔÓÎÛ˜‡ÂÚ ËÌÙÓðχˆË˛ Ó· Ó·˘Â˜ÂÎӂ˜ÂÒÍËı ˆÂÌÌÓÒÚflı Ë ˆÂÌÌÓÒÚflı Ó·˘ÂÒÚ‚‡, ‚ ÍÓÚÓðÓÏ ÓÌ ÊË‚ÂÚ. êÂÁÛθڇÚ˚ ÓÔðÓÒ‡ Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌÌÓ„Ó ÏÌÂÌËfl ÔÓ͇Á‡ÎË, ˜ÚÓ ÔðÂÔÓ‰‡‚‡ÌË ÓÒÌÓ‚ „ð‡Ê‰‡ÌÒÍËı Á̇ÌËÈ ‚ 9 Ë 10 Í·ÒÒ‡ı Ó·˘ÂÓ·ð‡ÁÓ‚‡ÚÂθÌÓÈ ¯ÍÓÎ˚ Ó˜Â̸ ÔÓÁËÚË‚ÌÓ ‚ÎËflÂÚ Ì‡ ÙÓðÏËðÓ‚‡ÌË ÏËðÓ‚ÓÁÁðÂÌËfl ÏÓÎÓ‰Ó„Ó ÔÓÍÓÎÂÌËfl. ë‡ÏË Û˜ÂÌËÍË Ò˜ËÚ‡˛Ú ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏ˚Ï ð‡Á‚ËÚË ˜Û‚ÒÚ‚ Û‚‡ÊÂÌËfl Í „ÓÒÛ‰‡ðÒÚ‚Û, Á‡ÍÓ̇Ï, ̇ˆËË, ‡ Ú‡ÍÊÂ Í ‰ðÛ„ËÏ ÍÛθÚÛð‡Ï Ë Ì‡ðÓ‰‡Ï. n
nekleri de a¤›rl›kl› olarak ifllenen konular aras›nda. Ço¤unlu¤u Müslüman olan halk zaman zaman bu dersin içeri¤inin boflalt›lmas›ndan rahats›zl›k duysa da, bakanl›k bu konuda henüz bir de¤iflikli¤in yap›laca¤›na iliflkin bir görüfl beyan etmedi. Avrupa Birli¤i’ne girmeye çal›flan Türkiye, gerekli de¤ifliklikleri e¤itim alan›nda da yaparak mümkün oldukça evrensel de¤erler vermeye, çok dil bilen, farkl› kültürleri bilen, ilime ve araflt›rmaya aç›k nesiller yetifltirmek istiyor. Özellikle 7. s›n›flarda Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde “baflkalar›n›n inanc›na sayg›”, “milli birlik”, “vatan sevgisi”, “yabanc›ya sayg›”, “farkl› kültürden al›nt›lar›m›za ve farkl› düflünene sayg›” konular› üzerine dikkatle duruluyor. Ayr›ca Vatandafll›k dersinde ö¤renciye milli de¤erlerin ve sorumluluk-
ГЛАВНАЯ ТЕМА / DOSYA
lar›n yan›nda 7. s›n›fta “insanl›¤›n ortak miras›n›n de¤eri”, “bu miras›n bütün insanl›¤a ait oldu¤u”, “ortak mirasa katk›da bulunman›n önemi”, “insan haklar› ve etik bilgisi” en dikkat çeken konular aras›nda yer al›yor. Rusya’da ise vatandafll›k e¤itimi ana s›n›f›ndan itibaren bafll›yor. Çocuk bu devrede genel insani de¤erleri ve içinde yaflad›¤› toplumun de¤erlerini ö¤reniyor. 9. ve 10. s›n›flara vatandafll›k derslerinin ne kadar faydal› oldu¤u yönünde yap›lan bir anketin sonuçlar› ise Rus milli e¤itimi için önemli bir veri niteli¤i tafl›yor. Çünkü ö¤rencilerin büyük bir ço¤unlu¤u bu dersin ö¤rencilerde devlete, millete ve kanunlara sayg› ve sevgiyi ö¤retti¤i, fakl› milletlere ve devletlere sayg›ya önem verdi¤i için yerinde ve oldukça faydal› görüyorlar. n
Демократический строй предполагает активное участие народа в управлении государством. Однако к голосу народа руководство страны прислушивается отнюдь не всегда, поэтому мнение о том, какой человек является полезным для государства и общества, нередко навязывается сверху. Demokrasi devlet yönetiminde halk›n aktif kat›l›m›n› gerektirir. Fakat devlet halk›n her fikrini her konuda sormayabiliyor. Bu nedenle, “devlete ve topluma faydal› insan kimdir?” konusu kimi zaman yukar›dan inme uygulamalarla çözüme kavuflturuluyor.
D‹YALOG
EVET’LE
B A fi L A R
27