‘ Buitenspelen zou een vak op school moeten zijn’ schoolschrift
‘ Buitenspelen zou een vak op school moeten zijn’ schoolschrift
Inhoud
In de tijd van Johan Cruijff was buitenspelen heel normaal, daar dacht je niet over na. Tegenwoordig kijkt 37,2%* van de kinderen dagelijks 2 uur naar de tv of een computerscherm en 14%* van de kinderen is te zwaar. De oplossing? Leer kinderen om meer te bewegen. En waar kan dat beter, dan op school? Laten we daarom in heel Nederland schoolpleinen creĂŤren waar kinderen worden uitgedaagd om met elkaar te spelen en te sporten. Als het aan ons ligt, maken we van elk schoolplein een Schoolplein14. Doet u mee? Met dit schoolschrift, kunt u direct aan de slag. Carole Thate
De Johan Cruyff Foundation
6
Wat is dat eigenlijk, een Schoolplein14?
8
En waarom is het zo belangrijk?
10
Aan de slag
12
Doel #1: Een actieve leefstijl bij kinderen stimuleren
14
Doel #2: Kinderen leren respect te hebben voor elkaar
18
Doel #3: De verbinding tussen school en wijk versterken
22
Scholen aan het woord
26
Hoe word ik een Schoolplein14?
32
Meer weten?
34
Directeur Johan Cruyff Foundation * bron TNO
De Johan Cruyff Foundation ‘Wat kan ík doen om de jeugd in beweging te krijgen?’, vroeg Johan Cruijff zich af. Het leidde in 1997 tot de oprichting van zijn eigen foundation en projecten als de Cruyff Courts, sportprojecten voor de gehandicapte jeugd en Schoolplein14. Ze dragen allemaal bij aan vier maatschappelijke thema’s: gezondheid, leefbaarheid, meedoen en persoonlijke ontwikkeling.
We werven jaarlijks bijna 4 miljoen euro… … zodat wekelijks 87.000 (gehandicapte) kinderen kunnen sporten.
Iedereen doet mee Vooral wanneer je gehandicapt bent, is bewegen belangrijk. Daarom ondersteunen we grote en kleine sportprojecten voor gehandicapte kinderen. Ook hebben we Speciale Cruyff Courts gerealiseerd bij revalidatiecentra en scholen en instellingen voor jongeren met een beperking.
6
Fitter én sociaal sterker De Johan Cruyff Foundation daagt kinderen uit om met elkaar te sporten en te spelen. Zo worden ze fitter en sociaal sterker. Ze sluiten vriendschappen, werken samen en komen voor zichzelf op. Door sport ervaren ze hoe het voelt om te verliezen en te winnen. Allemaal belangrijke lessen die nodig zijn voor een goede ontwikkeling.
Wat zijn Cruyff Courts? Een Cruyff Court is zoveel meer dan een trapveldje. Respect, verantwoordelijkheid en integratie krijgen er spelenderwijs vorm.
De 14 regels van Johan Cruijff
1 Teamspeler Alleen kun je niets, je moet het samen doen.
Je krijgt maar één lichaam
2 Verantwoordelijkheid Wees zuinig op wat je krijgt en waar je gebruik van mag maken.
Bewegen is onmisbaar voor je gezondheid. Je krijgt maar één lichaam. Daar moet je de rest van je leven mee doen. Dus wees er zuinig op. Dat is de boodschap van zowel onze eigen projecten als de initiatieven die we ondersteunen. We werken samen met verenigingen, scholen, stichtingen, sportbonden, bedrijven, bewoners en overheden, want: ‘Alleen kun je niets, je moet het samen doen.’
3 Respect Heb respect voor de ander.
De 14 regels Een Schoolplein14 herken je aan het bord met de 14 regels. Daarop krijgen zowel beweging als andere onderwijskundige doelstellingen aandacht. Kijk maar...
Wereldwijd tellen we bijna
200 Cruyff Courts… … goed voor de fysieke én sociale basis van
enden tienduizder en. kin
4 Integratie Betrek ook anderen bij jouw activiteiten. 5 Initiatief Durf iets nieuws te doen. 6 Coachen In een team moet je elkaar altijd helpen. 7 Persoonlijkheid Wees wie je bent. 8 Sociale betrokkenheid Belangrijk in de sport, maar helemaal daarbuiten. 9 Techniek De basis. 10 Tactiek Weten wat je doet. 11 Ontwikkeling Door sport ontwikkelt lichaam en geest. 12 Leren Probeer iedere dag weer wat nieuws te leren. 13 Samenspelen Wezenlijk onderdeel van het spel. 14 Creativiteit De schoonheid van de sport. 7
Wat is dat eigenlijk, een Schoolplein14? Een Schoolplein14 is een sportfaciliteit voor de school en de wijk met als doel: alle leerlingen in het primair onderwijs stimuleren om samen te spelen en te sporten tijdens en na schooltijd. U herkent een Schoolplein14 aan onze coatings. Dat zijn lijnen en kleurvlakken die zowel structuur bieden als de creativiteit van leerlingen stimuleren. Ze maken saaie schoolpleinen weer uitdagend.
een Naast materialen en 14 regelbord, ontvangt u ook een handboek om het plein optimaal te gebruiken.
ons logo
Wat willen we ermee bereiken? 1. Een actieve leefstijl bij kinderen 2. Kinderen leren respect te hebben voor elkaar 3. De verbinding tussen school en wijk versterken
Een Schoolplein14 ontwerpt u zelf, samen met uw team en uw leerlingen.
8
Een Schoolplein14 bestaat uit coatings in de kleuren geel, wit, blauw en oranje. 9
En waarom is dat zo belangrijk?
‘Lichaamsbeweging verbetert het cognitieve vermogen en de schoolprestaties van kinderen.’ Professor dr. Erik Scherder
Televisie, computer(games) en mobiele telefoons. Kinderen groeien op in een wereld vol beeldschermen. De verleiding om niet te bewegen is groot. Deze cijfers gaan specifiek over kinderen op de basisschool en onderstrepen het belang van Schoolplein14.
64%
Beetje oneens
2 uur
7% 7%
Beetje eens
Schoolplein14 bevordert een actieve leefstijl.
Misschien
37,2%
van de kinderen zit meer dan 2 uur per dag achter een beeldscherm. bron TNO
21%
Helemaal eens
bron USBO
63%
van de scholen draagt bij aan het verminderen van overgewicht bij kinderen.
58%
Best leuk
Wat vinden leerlingen van Schoolplein14? bron USBO
28% Heel leuk
14%
Niet zo leuk
bron TNO
10
11
Aan de slag! We hopen dat de vorige feiten het belang van een uitdagend schoolplein hebben onderstreept. Nu vragen we u om kritisch te kijken naar uw eigen plein. Hoe scoort uw school op de drie doelen van Schoolplein14? Ontdek het op de volgende pagina’s.
1.
Ssssst,
Pak koffie en een pen
ik denk hard
na over hoe we het
2. 3. 12
Hang deze aan uw deur
schoolplein kunnen verbeteren.
Sla de pagina om en‌ actie!
13
Een actieve leefstijl bij kinderen stimuleren Kinderen worden fysiek fitter door te bewegen. Al is het maar een paar minuten in de pauze. Op zich geen nieuws. Maar wist u ook dat apenkooien goed is voor het ruimtelijk inzicht? En wat dacht u van voetballen? Dat is vooruitdenken, incasseren en samenwerken. Hartstikke goed voor het brein en dus de schoolprestaties!
opdracht bij doel 1
Pleinkijken door een kinderbril Kijk door het raam naar het schoolplein. Of, beter nog, wandel er even naartoe. Probeer te kijken door de ogen van een kind. Wat valt u op? Noteer hier uw spontane bevindingen…
Vragen • Welke plekken nodigen uit om te spelen? En welke niet? • Als u weer een kind was, hoe zou u dan uw pauze vullen op dit plein? Noteer hier uw antwoorden…
14
15
Impactmeter doel#1: Meer bewegen
Meet zelf de impact van Schoolplein14 op uw school
Voldoen uw leerlingen aan de beweegnorm van 60 min per dag? Ja
Nee
Nodigt uw schoolplein uit om te bewegen? Ja
Nee
Is er iemand beschikbaar om sport- en spelactiviteiten te organiseren? Ja
16
Is er iemand beschikbaar om sporten spelactiviteiten te organiseren? Ja
Nodigt uw schoolplein uit om te bewegen? Ja
Tips die u vandaag al kunt gebruiken • Organiseer een gym- of bewegingsles op het schoolplein. • Bedenk een spel, maak teams en beloon sportief gedrag. • Geef zelf het goede voorbeeld en doe iets actiefs met de leerlingen.
Nee
U heeft een Schoolplein14. Wat als...
Nee
Nee
Small
Medium
Large
Uw leerlingen zijn het gewend om te bewegen. De nieuwe spelvormen van Schoolplein14 vallen zeker in goede aarde! Een beetje uitleg is genoeg. Snel verder met de andere doelen.
Zie Schoolplein14 als een aanvulling op uw beleid. Wijdt u bijvoorbeeld al een les aan bewegen? In 2013 deed slechts 15,5%* van de scholen dit, terwijl het zo belangrijk is!
Voor uw school is Schoolplein14 erg interessant. U bent niet de enige. Op een gemiddelde schooldag voldoet 56%* van de leerlingen niet aan de beweegnorm.
...niet alle kinderen vanzelf op de coatings spelen? Dan snappen ze het spel misschien niet. Geef ze uitleg of doe het voor. ...na een tijdje het ‘nieuwtje’ eraf is? Stimuleer kinderen dan om zelf een spelvariant te bedenken!
* bron TNO
17
Kinderen leren respect te hebben voor elkaar ‘Samen spelen, samen delen.’ Een gevleugelde uitspraak die al geldt voor de allerkleinsten. Wanneer kinderen opgroeien blijft interactie met anderen belangrijk. Hoe ga je met elkaar om? En hoe vooral niet? Het schoolplein is de maatschappij in het klein. Wie daar de juiste basis legt, heeft een streepje voor.
18 18
opdracht bij doel 2
Leerlingen aan het woord Stap 1 Beantwoord zelf de volgende vragen: 1. Wat betekent dat eigenlijk, ‘respect’? 2. Als je respect hebt voor iemand, wat doe je dan? 3. En als je geen respect hebt? Wat doe je dan? 4. Vind je dat iedereen respect moet hebben voor elkaar? Waarom wel/niet? Stap 2 Interview vervolgens drie leerlingen, bij voorkeur van verschillende leeftijden. Gebruik dezelfde vragen. Verstaan jullie hetzelfde onder respect hebben voor elkaar?
19
Impactmeter #2: Respect voor elkaar
Meet zelf de impact van Schoolplein14 op uw school
Spelen kinderen op een positieve manier met elkaar? Ja
Nee Biedt uw plein genoeg structuur aan zowel jongens als meisjes?
Biedt uw plein genoeg structuur aan zowel jongens als meisjes? Ja
Nee
Zijn er duidelijke regels rondom respect, zoals de ‘14 regels van Johan Cruijff’? Ja
Zijn er duidelijke regels rondom respect, zoals de ‘14 regels van Johan Cruijff’? Ja
Nee
Nee
Medium
In de regel gaan uw leerlingen op een respectvolle manier met elkaar om. Een hele zorg minder. Blijf aandacht besteden aan omgangsregels om dit zo te houden.
Uw school is goed op weg. Maar het kan nog beter. Vinden uw leerkrachten het moeilijk om leerlingen op hun gedrag aan te spreken? Volgens 54%* van de leerkrachten helpen de ‘14 regels van Johan Cruijff’ hierbij!
• Behandel omgangsregels in de klas, zoals de ‘14 regels van Johan Cruijff’. • Stimuleer kinderen om elkaar op gedrag aan te spreken. • Benoem pleincoaches in de klas!
U heeft een Schoolplein14. Wat als...
Nee
Small
20
Ja
Tips die u vandaag al kunt gebruiken
Large Dankzij de coatings van Schoolplein14 spelen kinderen gerichter. Ze vervelen zich niet meer, waardoor het aantal ruzies afneemt.* Dat heeft onderzoek uitgewezen. Laten we samen werken aan een betere sfeer op uw school.
...de kinderen de 14 regels kennen, maar ze niet naleven? Zoom dan een week lang in op één van de regels. En daarna de volgende… ...bepaalde coatings zo populair zijn dat ze daar over strijden? Maak dan een rooster of zet een pleincoach in.
* bron USBO
21
Verbinding tussen school en wijk versterken Gemeenten hebben moeite om 3%* speelruimte te realiseren. Terwijl om veel speelpleinen een hek staat. Na schooltijd gaat het slot erop. Jammer, vinden wij. Benut uw schoolplein optimaal. Samen met andere organisaties in de wijk.
opdracht bij doel 3
Hoe was het vroeger eigenlijk? Ook u bent kind geweest. Waar speelde u graag? Kunt u zich dat herinneren? Hoe zag het eruit? Met wie speelde u? Welke spelletjes waren favoriet? Sluit uw ogen en denk aan vroeger. Hoe meer u te binnen schiet, hoe beter! Noteer uw bevindingen‌
* bron RIGO
22
23
Impactmeter #3: Binding met de buurt
Meet zelf de impact van Schoolplein14 op uw school
Is uw plein buiten schooltijd altijd geopend? Ja
Nee
Organiseert u activiteiten op uw plein na schooltijd? Ja
Nee
Betrekt u buurtorganisaties bij activiteiten op uw school? Ja
Ja
Ja
Nee
Nee
Nee
Small Uw schoolplein is toegankelijk voor kinderen in de buurt. En er gebeurt wat. Geweldig! Advies: neem contact op met uw gemeente over meer initiatieven in de buurt.
24
Betrekt u buurtorganisaties bij activiteiten op uw school?
Organiseert u activiteiten op uw plein na schooltijd?
Medium Samen kunnen we meer halen uit uw schoolplein. Ruim 57%* van de directeuren zegt het volgende: ‘Ons plein wordt sinds Schoolplein14 beter benut buiten schooltijd.’
Large Voor uw school is dit boekje gemaakt! Kies voor Schoolplein14 en maak kinderen in de buurt blij. Tip: Lees ter inspiratie de verhalen op de volgende pagina’s!
Tips die u vandaag al kunt gebruiken • Plan een pleinfeest ter ere van iets. En nodig de buurt uit! • Stel het schoolplein beschikbaar voor het buurtcentrum. • Is de school dicht? Laat het plein open voor kinderen in de wijk.
U heeft een Schoolplein14. Wat als... ...we heel veel doen aan sport en spel, maar weinig resultaat zien? Werk dan samen met andere initiatieven in de buurt. Samen bereik je meer. ...we het plein zomaar openstellen? Wie houdt er dan toezicht? Informeer bij de gemeente of er sportbuurtcoaches beschikbaar zijn. * bron USBO
25
Scholen aan het woord
‘We konden niks met dat saaie taxiplein. Dachten we.’ Paspoort Schooltype
Grootte
Het aantal scholen met een Schoolplein14 groeit. Wat trekt ze over de streep? Welke doelstelling heeft prioriteit? Meer bewegen, respect voor elkaar of binding met de buurt? Zijn ze tevreden over de impact van de coatings? Drie scholen vertellen hun verhaal.
26
mytyl- en tytylschool
Niveau (voortgezet) speciaal onderwijs 240 leerlingen
Doel alle kinderen een speelplek bieden Schoolplein14 sinds
oktober 2013
‘Onze school ligt in een rustige omgeving en is door bosjes afgeschermd van de weg. Onze leerlingen zijn lichamelijk of meervoudig gehandicapt. Anderen zijn langdurig ziek. Ze worden allemaal gebracht en gehaald met taxibusjes. Recht voor de school ligt een ‘taxiplein’, waar de busjes draaien en parkeren. Naast dit plein hebben we verschillende andere pleinen, die de hele school omsluiten. Lang zaten we in ons maag met dat saaie taxiplein. Wat konden we ermee? Speeltoestellen plaatsen was niet mogelijk. Schoolplein14 vormde de perfecte oplossing. Er is nu structuur voor de taxi’s en – als de busjes weg zijn – dagen de coatings uit om te spelen.’
27
‘Vandalisme en ruzie. Ons plein schreeuwde om een opknapbeurt.’ Paspoort Schooltype
rooms katholiek
Niveau basisonderwijs Grootte
180 leerlingen
Doel
een sportief schoolplein
Schoolplein14 sinds
september 2013
‘Onze school ligt in een achterstandsbuurt met veel verborgen armoede. Vijf jaar geleden is de gemeente gestart met het plaatsen van speeltuintjes tussen huizen en flats. Ook ons schoolplein was toe aan een opknapbeurt, want de sfeer was niet goed. Er was sprake van ruzie en vandalisme. Tijdens het surveilleren dacht ik wel eens: Als dit buitenspelen is, sla ik het liever over. De make-over was een goede zet. Onze leerlingen hebben weer lol. Ze begrijpen nu dat buitenspelen een sociale gebeurtenis is. Schoolplein14 heeft daar zeker aan bijgedragen. De coatings zorgen voor structuur. De kinderen weten nu beter wat ze allemaal op het plein kunnen doen.’
‘De gemeente Schiedam wil bestaande schoolpleinen omvormen naar sport- en beweegpleinen. Schoolplein14 leent zich hier bij uitstek voor.’ Nathalie Gouweleeuw van de gemeente Schiedam
28
29
‘We delen ons plein met een andere basisschool én een BSO.’ Paspoort Schooltype oecumenisch Niveau basisonderwijs Grootte
250 leerlingen
Doel gevuld plein dat bewegen stimuleert Schoolplein14 sinds
april 2014
‘Drie organisaties. Eén plein. Dat gaat heel goed. Voor en na school maakt de BSO er gebruik van. Daartussen delen wij het plein met een andere basisschool. Onze pauzes zijn op verschillende tijdstippen, dus dat kan prima. Na 18.00 uur en in het weekend is het plein geopend en kunnen de kinderen uit de buurt er spelen. Het plein vervult dus een belangrijke sociale functie. Helemaal als je weet dat alle kinderen uit de wijk bij ons of op de naastgelegen basisschool zitten. Vandaar dat we samen hebben besloten om er een Schoolplein14 van te maken. Het is een aantrekkelijke en relatief goedkope ingreep. De coatings nodigen uit om te spelen en te bewegen. Een aanwinst voor ons voorheen saaie plein.’
30
31
Hoe word ik een Schoolplein14?
1
Dien de aanvraag in
2
Kies samen spelvormen
3
Bereid uw school voor
4
Feestelijke opening
De eerste stap is het bekijken van de criteria op schoolplein14.nl. Komt u in aanmerking? Dan kunt u de aanvraag online indienen.
Is de aanvraag goedgekeurd? Dan ont足vangt u een startpakket met sport- en spelvormen, waarmee u uw Schoolplein14 kunt ontwerpen. Samen met uw leerlingen.
Zodra het ontwerp definitief is, kunnen de coatings worden aangebracht. Dit duurt gemiddeld, als het weer meewerkt, 2 dagen.
Gefeliciteerd! Na gemiddeld 3 maanden heeft u een Schoolplein14. Dat vraagt om een feestje. Vandaar dat we elk opgeknapt plein officieel openen.
Financieren doe je samen Aanmelden kan zodra de financiering rond is. Het zoeken naar geld zien we als een gezamenlijke inspanning van de school en de Johan Cruyff Foundation.
Startpakket Uw leerlingen kunnen kiezen uit diverse coatings. Denk aan een atletiekbaan, stippen op de muren, een speelcirkel of netspelen. Wat vinden ze het leukst? Laat de kinderen elkaar interviewen. Vraag ze ook om het plein op te meten, om te zien wat past. Hoe groter de betrokkenheid, hoe beter. Samenwerkingspartner Nijha controleert of de gekozen spelvormen te realiseren zijn. Ze maken een professioneel ontwerp en geven advies.
Spellenhandboek Rond deze fase staan de meeste leerlingen te popelen om hun nieuwe plein uit te proberen. Wist u dat iedere coating meerdere spelmogelijkheden heeft? In het spellenhandboek worden alle spellen uitgelegd. Geef de kinderen een tour en houd het boek bij de hand!
Applaus! Wanneer de leerlingen worden betrokken bij de organisatie van de opening, is het feest nog leuker!
Inspiratie Partijen als uw gemeente, lokale banken en bedrijven, stichtingen en vermogensfondsen kunnen u steunen bij de financiering. Denk ook aan fondsenwervende acties en speciale gelegenheden, zoals een jubileum of een verjaardagscadeau. Kijk op onze site voor meer inspiratie.
32
Sportpakket Eindelijk kan er gespeeld worden. Met alle materialen uit het bijgeleverde sportpakket is het nog leuker. Wat daar zoal inzit? Diverse ballen, stoepkrijt, pionnen, springtouwen en hesjes om teams te maken. De materialen sluiten aan bij de gekozen sport- en spelvormen. Zo stimuleren en intensiveren we het gebruik van Schoolplein14.
33
Meer weten? Bent u enthousiast over Schoolplein14? Vul dan het online interesseformulier in en wij nemen snel contact met u op. Heeft u een vraag of wilt u bijdragen aan een Schoolplein14? Laat het ons weten via: schoolplein14@cruyff-foundation.org Contactgegevens Johan Cruyff Foundation Olympisch Stadion 5 1076 DE Amsterdam 020-3057766 schoolplein14@cruyff-foundation.org www.schoolplein14.nl Onderzoeksresultaten Het Departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap (USBO) van de Universiteit Utrecht, heeft onderzoek gedaan naar het effect van Schoolplein14. In juni 2014 zijn de resultaten bekendgemaakt. Wij bedanken USBO voor het waardevolle rapport. Partners Schoolplein14 wordt mede mogelijk gemaakt door haar partners Blue Band en de Nationale Postcode Loterij.
Schoolplein14 is een initiatief van de Johan Cruyff Foundation. www.cruyff-foundation.org
34
schoolplein14.nl @JCFoundation | CruyffFoundation | johancruyfffoundation