Cooltura Issue 691

Page 1

cooltura.co.uk

17 czerwca 2017

24 (691)

Jeremy Corbyn

Theresa May

691-COVER.indd 1

12/06/2017 14:41:56


691-MAKIETA 1 01-23.indd 2

12/06/2017 16:46:14


691-MAKIETA 1 01-23.indd 3

12/06/2017 16:46:16


W NUMERZE 691.

POLISH WEEKLY

MAGAZINE

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL GODZINY OTWARCIA: 9.00 – 17.00 TEL: 020 8846 3615 FAX: 020 8741 9490 www.cooltura.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKTOR NACZELNY

KORDIAN KLACZYŃSKI kordian@cooltura.co.uk, wew. 256 Z-CA REDAKTORA NACZELNEGO

PIOTR DOBRONIAK dobroniak@cooltura.co.uk, wew. 261 DZIENNIKARZE

018

040 058

SYLWIA MILAN sylwia@cooltura.co.uk MARCIN URBAN, wew. 248 m.urban@cooltura.co.uk DARIUSZ A. ZELLER darek@cooltura.co.uk, wew. 255 DZIAŁ GRAFICZNY wew. 260 AGATA OLEWIŃSKA agata@cooltura.co.uk TOMEK WOŹNICZKA sergei@cooltura.co.uk TOMEK WALĘCIUK tomasz.waleciuk@cooltura.co.uk WSPÓŁPRACOWNICY

TOMASZ BOREJZA / MAŁGORZATA DEMETRIOU MAGDALENA GIGNAL / PIOTR GULBICKI / SERGIUSZ HIERONIMCZAK / DR JACEK KORNAK / JAREK SĘPEK MARCIN SZCZEPAŃSKI / TOMASZ WILCZKIEWICZ KAROLINA ZAGRODNA / RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI KOREKTA

BEATA TOMCZYK beata@cooltura.co.uk MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246 SPECJALIŚCI ds. MARKETINGU I REKLAMY

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245 EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk, wew. 250 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 AGNIESZKA GĄSIEWSKA a.gasiewska@cooltura.co.uk , wew. 229

092 006 W OBIEKTYWIE 008 NA WYSPACH 014 PRZEGLĄD PRASY BRYTYJSKIEJ 020 GOSPODARKA 024 PRAWO 026 TEMAT NUMERU Brytania podzielona

032 KOMENTARZ TYGODNIA Nadzieja ma kolor czerwony

034 FELIETON Inwalidzi polityczni

036 OPINIE Tak pozornie nic się nie zmieniło

038 TECHNOLOGIE Nikt nie jest bezpieczny

040 SYGNAŁY Z listów do redakcji

042 TRANSPORT

691-MAKIETA 1 01-23.indd 4

044 CAFÉ COOLTURA Nadchodzące wydarzenia

054 GALERIA Wenecja w Pałacu Buckingham

056 OPERA Hamburg – miasto muzyki

DZIAŁ OGŁOSZEŃ I PRENUMERATA

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk 0208 846 3614 KSIĘGOWOŚĆ

RADOSŁAW STASZEWSKI radek@cooltura.co.uk KATARZYNA CEGIEŁKA kate@cooltura.co.uk DYSTRYBUCJA distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA Sara-Int Ltd. ISSN 1743-8489 Poglądy zawarte w felietonach i listach do redakcji są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze pokrywają się z przekonaniami redakcji Cooltury. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem. Strony depeszowe redagowane są w oparciu o materiały Polskiej Agencji Prasowej.

058 CZYTA SIĘ

Cooltura is regulated by IMPRESS: The Independent Monitor for the press CIC For complaints scheme see:

Noc w bibliotece dla polskich dzieci

062 WIELKA BRYTANIA OD KUCHNI Dentysta i wata cukrowa

064 ZDROWIE I URODA

IMPRESS, 16-18 New Bridge Street, London, EC4V 6AG T 020 3325 4288 E complaints@impress.press W impress.press

Okładka: TOMEK WOŹNICZKA Zdjęcia: BEN STANSALL - WPA POOL CHRISTOPHER FURLONG GETTY IMAGES

Reiki: “Czary mary” czy autentyczna terapia Endermologia – VELA SHAPE

068 OGŁOSZENIA DROBNE 092 SPORT 096 KRZYŻÓWKA 097 HOROSKOP

coolturamagazine

#coolturaUK

issuu.com/cooltura

tablet / smartfon

12/06/2017 16:46:21


691-MAKIETA 1 01-23.indd 5

12/06/2017 16:46:23


006

Zdjęcie tygodnia Takie są Wyspy

Liczenie wyborczej gorączki Członkowie komisji wyborczych liczą głosy w noc powyborczą w Emirates Arena w Glasgow w Szkocji. Wybory do brytyjskiego parlamentu odbywały się 8 czerwca. Czytaj też na str. 8, 10, 12, 26, 32 i 36

691-MAKIETA 1 01-23.indd 6

12/06/2017 16:46:26


Fot. PAP/EPA/Robert Perry 691-MAKIETA 1 01-23.indd 7

12/06/2017 16:46:29


008

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Przegrana wygrana konserwatystów W Wielkiej Brytanii zakończono w zeszły piątek wieczorem liczenie głosów oddanych podczas czwartkowych wyborów parlamentarnych. Według oficjalnych wyników zwyciężyła Partia Konserwatywna, której jednak zabraknie mandatów do uzyskania bezwzględnej większości w Izbie Gmin.

Jakub Krupa, PAP

»

Jako ostatnie ogłoszono wyniki w Kensington w centralnym Londynie, najbogatszym okręgu wyborczym w całym kraju, gdzie po ponownym przeliczeniu głosów kandydatka Partii Pracy Emma Dent-Coad pokonała zaledwie 20 głosami urzędującą posłankę Partii Konserwatywnej Victorię Berwick. Po podliczeniu głosów we wszystkich 650 okręgach jednomandatowych, rządzący Wielką Brytanią od 2010 roku torysi uzyskali 318 mandatów (o 13 mniej niż w poprzednich wyborach w 2015 roku), a opozycyjna Partia Pracy – 262 (o 30 więcej). Tym samym żadne z największych ugrupowań nie uzyskało bezwzględnej większości (326), która pozwoliłaby na samodzielne rządy. Wynik interpretowany jest jako porażka premier Theresy May, która zwołała w kwietniu przedterminowe wybory parlamentarne, aby wzmocnić swoją 17-mandatową bezwzględną większość w Izbie Gmin, a w nowym parlamencie będzie zmuszona do porozumienia się z północnoirlandzką Partią Demokratycznych Unionistów (DUP), żeby utrzymać się przy władzy. Liderka DUP Arlene Foster potwierdziła w piątek, że jej ugrupowanie rozpocznie rozmowy dot. warunków wsparcia rządu May. Politycy DUP znani są z kontrowersyjnych poglądów, między innymi odrzucania zmian klimatu, poparcia dla nauczania w szkole kreacjonizmu, a także stanowczej opozycji wobec związków homoseksualnych i abor691-MAKIETA 1 01-23.indd 8

cji. Po tym jak premier May zapowiedziała współpracę z DUP, liderka Partii Konserwatywnej w Szkocji Ruth Davidson – która żyje w związku partnerskim z kobietą – poprosiła szefową rządu o udzielenie jednoznacznych gwarancji dot. zachowania praw społeczności LGBT. Partia Demokratycznych Unionistów (DUP) była w przeszłości również związana z lojalistycznymi ruchami paramilitarnymi, jak UVF, które organizowały zamachy terrorystyczne wymierzone w republikanów i katolickich mieszkańców Irlandii Północnej. W 1988 roku założyciel DUP Ian Paisley skrytykował podczas przemówienia w Parlamencie Europejskim polskiego papieża Jana Pawła II, nazywając go „antychrystem”. W ubiegłorocznym referendum ws. członkostwa Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej, partia opowiedziała się za opuszczeniem Wspólnoty. Z kolei dla Partii Pracy to najlepszy wynik od 2001 roku, kiedy ówczesny premier Tony Blair został wybrany na drugą kadencję. Popularny, radykalnie lewicowy lider ugrupowania Jeremy Corbyn zdołał powiększyć poparcie partii o 10 pkt proc. w porównaniu z katastrofalnymi wyborami w 2015 roku, wzmacniając mandat laburzystów do stworzenia silnej opozycji, naciskającej na rząd między innymi w sprawie zachowania członkostwa we wspólnym rynku Unii Europejskiej. Trzecią największą siłą pozostała Szkocka Partia Narodowa (SNP), która jednak uzyskała zaledwie 35 mandatów, aż o 21 mniej niż w 2015 roku, tracąc posłów na rzecz Szkockiej Par-

tii Konserwatywnej i Szkockiej Partii Pracy. W efekcie do parlamentu w Londynie nie wrócą między innymi były pierwszy minister i lider ruchu niepodległościowego w momencie poprzedniego referendum ws. niepodległości w 2014 roku, Alex Salmond, a także szef klubu SNP w Westminsterze, Angus Robertson. Liderka SNP i pierwsza minister Szkocji Nicola Sturgeon przyznała w piątek, że „jej ugrupowanie ma o czym myśleć”, a na słabszy niż spodziewany wynik mógł wpłynąć między innymi fakt, że SNP skupiało się w ostatnich miesiącach głównie na nawoływaniu do drugiego referendum. Według sondaży, odłączenie się od reszty kraju popiera zaledwie 43 proc. wyborców. Na czwartym miejscu znaleźli się proeuropejscy Liberalni Demokraci, którzy zwiększyli liczbę swoich posłów w Izbie Gmin do 12. Jednocześnie ugrupowanie straciło m.in. swojego byłego lidera i wicepremiera rządu koalicyjnego w latach 2010-2015 Nicka Clegga, który po 20 latach w parlamencie pożegnał się ze swoim mandatem. Pozostałe trzy ugrupowania – północnoirlandzkie nacjonalistyczne Sinn Fein (które odmawia zasiadania w brytyjskim parlamencie), walijskie Plaid Cymru i Partia Zielonych – uzyskały łącznie 12 mandatów. W piątek brytyjska premier Theresa May zapowiedziała po audiencji u królowej Elżbiety II, że przystąpi do stworzenia nowego rządu Partii Konserwatywnej przy wsparciu Partii Demokratycznych Unionistów (DUP). « 12/06/2017 16:46:30


009

691-MAKIETA 1 01-23.indd 9

12/06/2017 16:46:32


010

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Kształt Brexitu pod znakiem zapytania Pyrrusowe zwycięstwo torysów w wyborach parlamentarnych w Wielkiej Brytanii to szansa na rozpoczęcie poważnej debaty o Brexicie – twierdzi „Financial Times”. Dodaje, że sztywne stanowisko premier Theresy May nie sprzyja interesom gospodarczym kraju.

691-MAKIETA 1 01-23.indd 10

»

„FT” przypomina, że May straciła większość bezwzględną w Izbie Gmin, chociaż premier liczyła, że w wyborach uzyska od Brytyjczyków mandat na przeprowadzenie twardego Brexitu. Położyłby on kres dostępowi do wspólnego rynku, aby ograniczyć imigrację i zakończyć jurysdykcję unijnych sądów. Wyborcy nie dali jej jednak takiego mandatu, a teraz May może utrzymać się u władzy tylko poprzez zawarcie porozumienia z północnoirlandzką Partią Demokratycznych Unionistów (DUP). „To niebezpiecznie niestabilna sytuacja”, która znacznie zwiększa ryzyko, iż Wielka Brytania wyjdzie z UE bez porozumienia – ocenia „FT”. Pod znakiem zapytania stanęła bowiem zdolność May do otrzymania poparcia parlamentu dla porozumienia w sprawie Brexitu lub przyjęcia przepisów niezbędnych do wprowadzenia go w życie. „Nie jest jasne, kiedy Wielka Brytania będzie w stanie przedstawić spójne stanowisko negocjacyjne, a zegar tyka” – zauważa gazeta. Według niej taka sytuacja może okazać się jednak także korzystna, gdyż jest szansą na porzucenie przez May „sztywnej interpretacji wyników referendum (w sprawie Brexitu)” i znalezienie drogi, która lepiej służyłaby interesom narodowym i chroniłaby gospodarkę. „Nadszedł czas na przeprowadzenie otwartej, spóźnionej debaty na temat kompromisów, jakie pociągnie za sobą Brexit, i na bycie szczerym wobec wyborców na temat realiów brytyjskiej pozycji negocjacyjnej” – apeluje „FT”. Dziennik uważa, że May częściowo będzie musiała złagodzić swoje stanowisko. Choć przed referendum DUP opo-

wiadała się za Brexitem, to teraz jest głęboko zaniepokojona perspektywą kontrolowanej granicy z Irlandią. „FT” dodaje, że May „swe wątłe utrzymanie się u władzy zawdzięcza wyborczym zdobyczom torysów w Szkocji, gdzie jej deputowani podzielają preferencje wyborców, by pozostać częścią wspólnego rynku”. W piątek szefowa szkockich konserwatystów Ruth Davidson wezwała May do „otwartego Brexitu”, który na pierwszym miejscu stawiałby rozwój gospodarczy. Dlatego zdaniem „FT” premier będzie musiała zadowolić zarówno DUP jak i szkockich torysów, a także zapewne będzie musiała pójść na dodatkowe ustępstwa wobec opozycji. Podczas gdy plany Wielkiej Brytanii w sprawie Brexitu są „palcem na wodzie pisane”, stanowisko negocjacyjne UE pozostaje niezmienne – czytamy. „Dla „27” jedność jest najważniejsza” – podkreśla gazeta i dodaje, że nie należy spodziewać się kompromisów co do podstawowych zasad UE. Ze strony Unii nie będzie też dostępu do wolnego rynku bez zaakceptowania zwykłych warunków. UE jest również zdeterminowana, by upewnić się, że Wielka Brytania zapłaci swoje rachunki przed opuszczeniem Wspólnoty. Dotychczas May dążyła do takiego Brexitu, w którym ważniejsza od miejsc pracy i wzrostu gospodarczego byłaby suwerenność. „W wyborach parlamentarnych nie chodziło o Brexit sam w sobie, ale imponująca frekwencja wśród młodych ludzi sugeruje odrzucenie jej zmizerniałej wizji. Jest to więc okazja do głębokiej ponownej oceny tego, do czego Wielka Brytania powinna dążyć w stosunkach z Unią” – komentuje „FT”. «

12/06/2017 16:46:34


011

691-MAKIETA 1 01-23.indd 11

12/06/2017 16:46:35


012

WIADOMOŚCI NA wyspach

Nowy-stary rząd Brytyjska premier Theresa May przeprowadziła w ostatnią niedzielę rekonstrukcję rządu po czwartkowych wyborach parlamentarnych, w których Partia Konserwatywna straciła bezwzględną większość w Izbie Gmin. Premier oceniła, że krajowi potrzebna jest stabilność.

»

W rozmowie z telewizją Sky News po serii spotkań z ministrami, premier May podkreśliła: „w tym ważnym dla naszego kraju okresie potrzebna jest zapewniona przez rząd stabilność”. – Zbudowałam gabinet odzwierciedlający bogactwo talentu i doświadczenia w ramach Partii Konserwatywnej, który weźmie się za wykonywanie zadań rządu: przeprowadzenie udanych negocjacji ws. Brexitu, (...) a także zadbanie o to, że zajmiemy się niektórymi kwestiami społecznymi, które zauważamy w naszym kraju – powiedziała, wyliczając między innymi troskę o zdrowie psychiczne, właściwe wykształcenie techniczne wśród młodych ludzi i rozwiązanie kryzysu mieszkaniowego. Wśród najważniejszych nominacji podczas niedzielnego przeglądu kadr jest między innymi przesunięcie dotychczasowego ministra ds. pracy i emerytur Damiana Greena na stanowisko ministra odpowiedzialnego za Kancelarię Premiera (Cabinet Office) i pierwszego sekretarza stanu. 61-letni Green, który jest jednym z najbliższych politycznych sojuszników May, zajmie tym samym stanowisko odpo-

691-MAKIETA 1 01-23.indd 12

wiadające rangą wicepremierowi, chociaż nie otrzymał formalnie tego tytułu. W ubiegłorocznym referendum polityk opowiedział się za pozostaniem Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej i plasuje się na liberalnym skrzydle Partii Konserwatywnej. Do rządu po rocznej przerwie powrócił także jeden z najbardziej wpływowych eurosceptycznych polityków Partii Konserwatywnej Michael Gove, który w lipcu 2017 r. roku był rywalem May w walce o stanowisko premiera po wywołanej przegranym referendum ws. Brexitu rezygnacji ówczesnego szefa rządu Davida Camerona. Gove został zwolniony przez May podczas pierwszego przeglądu rządu po objęciu przez nią stanowiska. Jednym z powodów jego zwolnienia była nielojalność wobec innego z kandydatów na stanowisko premiera, Borisa Johnsona, który w rządzie May został ministrem spraw zagranicznych. Teraz Gove objął resort środowiska, zastępując na stanowisku inną z byłych rywalek o przywództwo w ugrupowaniu, Andreę Leadsom, która została nominowana na przewodniczącą Izby Gmin. To stanowisko ministerialne z odpowie-

dzialnością za koordynowanie realizacji polityki rządu w parlamencie, niezwiązane ze spikerem Izby Gmin, który jest odpowiednikiem polskiego marszałka Sejmu. Do zmiany doszło również na stanowisku ministra sprawiedliwości. Dotychczasowa minister Liz Truss została naczelnym sekretarzem skarbu w ministerstwie finansów, a zastąpił ją David Lidington, który ostatnio był przewodniczącym Izby Gmin, a wcześniej ministrem ds. europejskich. Jeszcze w piątek zapowiedziano, że pięciu najważniejszych ministrów – spraw wewnętrznych Amber Rudd, spraw zagranicznych Boris Johnson, finansów Philip Hammond, obrony Michael Fallon i ds. wyjścia z Unii Europejskiej David Davis - pozostanie na swoich stanowiskach bez zmian. W niedzielę potwierdzono, że stanowiska zachowała większość dotychczasowych ministrów, między innymi minister zdrowia Jeremy Hunt, minister rozwoju międzynarodowego Priti Patel, minister ds. biznesu, energii i strategii przemysłowej Greg Hands, minister edukacji Justine Greening i minister handlu międzynarodowego Liam Fox. «

12/06/2017 16:46:36


013

691-MAKIETA 1 01-23.indd 13

12/06/2017 16:46:37


014

WIADOMOŚCI Prasa na Wyspach Przygotowała: Sylwia Milan Źródło: Daily Mail

»

Najbogatsi nie chcą tego, co w sklepach Projektanci prawie wszystko robią na zamówienie albo szukają w sklepach z antykami.

691-MAKIETA 1 01-23.indd 14

Celia Sawyer jest projektantką wnętrz wyłącznie dla klienta z grubym portfelem. Ten zazwyczaj nawet nie kontaktuje się z nią bezpośrednio, lecz posyła asystenta, ochroniarza bądź innego pracownika do podpisania poufnej umowy. Szejkowie, oligarchowie, znani piłkarze, księżniczki, celebryci, chcą tego, czego nie ma w sklepach. Wyposażać okazałe rezydencje, jachty, samoloty i samochody to nie jest łatwe zajęcie. Na szczęście dobrze płatne. Zleceniodawca nie liczy się z kosztami: ma być drogo, złoto kapać zewsząd, a diamenty świecić nawet ze ścian. Klient nie jest zainteresowany najnowszymi trendami. Ma swój gust i realizuje wizję według fantazji. Złote kominki i deska na toalecie, platynowa wanna wysadzana kryształami, skóra lamparta na ścianie. Wszystko naraz? Dlaczego nie. Ma być wyjątkowo pod każdym względem. Materiały najlepszej jakości, skóra prawdziwa, aksamit najdelikatniejszy, wszystko szyte na miarę. Wartość domów, które dekoruje Sawyer szacuje się na 10 do 100 mln funtów. Pracuje nie tylko w Londynie, ale i na całym świecie. Najczęściej proszona o wyposażenie kin domowych, barków, basenów, kręgielni czy prywatnych spa. Jeden dom zajmuje jej średnio 18 miesięcy (od rysunku do oddania właścicielowi). Eksponatów szuka u sprzedawców antyków, wśród pamiątek II wojny światowej, a nawet na eBayu. Honorarium 50-letniej Celii to suma sześciocyfrowa. Nazwisk nie chce ujawniać, opowiada tylko, że jeden z klientów zlecił jej przemeblowanie prywatnego samolotu Airbus A340. Maszyna oryginalnie może pomieścić 475 pasażerów. Kiedy milioner kupuje Airbusa na własny użytek, każe wymontować wszystkie siedzenia. Zakłada żyrandole, złote łazienki i ekskluzywne bary, wytworne pokoje gościnne i sypialnie, robi z tego latającą rezydencję. W powietrzu wszystko jest dużo droższe. Samo zamontowanie prysznica to 772 tys. funtów! Każda część musi być wykonana na zamówienie, by wpasować się w skomplikowaną całość maszyny, zapewnić zbiornik wody, system filtrujący, a na koniec uzyskać atest inżynierów lotnictwa. Bezpieczeństwo przede wszystkim. Podobnie rzecz się ma z jachtami, nie bez powodu nazywanymi pływającymi pałacami. 12/06/2017 16:46:39


015 Czy istnieją życzenia, których projektantka nie spełnia? – Staram się bardzo delikatnie wyperswadować pomysł, pod którym nie mam ochoty się podpisać. W końcu daję temu swoje nazwisko. Gdy proponowane rozwiązanie jest krótko mówiąc tandetne, próbuje wytłumaczyć, że osobie z jej pozycją nie wypada zakładać czegoś podobnego i lepsze będzie co innego, albo, że to już było i wszyscy mają – mówi Celia.

Czego jej zdaniem nie powinno się robić dekorując przestrzeń

 Pomalować pomieszczenie na silny kolor na samym początku bez znajomości wszystkich mebli i gadżetów, które finalnie znajdą się w tym miejscu. Samej projektantce już nie raz zdarzało się zrobić ścianę na mocną czerwień po czym wyrzucać wszystko z pokoju albo przemalowywać go. Wtedy żądane rozwiązanie nie wydaje się dobre.  Należy stawiać na minimalizm. Najpiękniejsze wnętrze dla jednego, to zagracony sklep meblarski dla kogoś innego. Są różne gusta. Dostawić zawsze można. Usunąć z jednej całości dużo trudniej.  Na pewno nie zagracać. Powinniśmy być w stanie dać uzasadnienie dla każdego przedmiotu umieszczanego przez nas w dekorowanym miejscu. N ie przechowywać akcesoriów nie wykorzystanych. Myślimy, że jeszcze przydadzą się, ale z reguły nigdy do tego nie dochodzi. Mój mąż przechowuje stare drzwi albo inne wymontowane elementy. Muszę to za niego usuwać z domu, bo sam się na to nie zdobędzie. N ie wieszać obrazów ani sztuki do podziwiana w przejściu . Spowoduje konsternację. Jeśli umieścisz na wzorzystej tapecie biały obraz obok drzwi, za którymś razem ktoś może uderzyć głową w ścianę.

To zawsze się sprawdza:

 Przed rozpoczęciem meblowania należy wszystko wynieść, by dobrze przyjrzeć się pomieszczeniu, jego kształtowi, dojrzeć zalety i wady. Dopiero wówczas możemy zacząć planować jego urządzanie.  Mieszaj materiały. Jeśli masz do dyspozycji drewnianą podłogę, połóż wełniany chodnik, nie bój się wstawić metalowe meble albo coś ze szkła. Na skórzanej sofie dobrze wygląda sztuczne futro albo aksamitne poduszki. Daj upust wyobraźni.  Lustra wszędzie gdzie się da, bo odbijają światło, powiększają przestrzeń, dodają splendoru. W pewnym domu za łóżkiem całą ścianę wyłożyłam lustrami. Wyszło oszałamiająco.  Zaszalej ze światłami. Lampy tworzą nastrój i wpływają na nasze samopoczucie. Raz wykonałam z kryształków dwumetrowy podświetlany krąg. Wyglądał jak olbrzymie słońce. Cudownie.  W każdym, nawet najskromniejszym mieszkaniu, należy położyć przynajmniej jeden elegancki gadżet, nadający miejscu nieco wytworności. Czasem wystarczy dzban na kwiaty. « 691-MAKIETA 1 01-23.indd 15

12/06/2017 16:46:40


Fot. Dean Mouhtaropoulos/Getty Images

016

WIADOMOŚCI NA wyspach

Pierwszy kościół dopuścił jednopłciowe małżeństwa

Katedra Św. Andrzeja Szkockiego Kościoła Episkopalnego nad rzeką Ness w mieście Inverness

»

Złożony z duchownych i świeckich synod Szkockiego Kościoła Episkopalnego jako pierwszy Kościół anglikański w Wielkiej Brytanii opowiedział się zdecydowaną większością, za umożliwieniem zawierania kościelnych małżeństw przez pary homoseksualne. Pierwsze takie śluby oczekiwane są jesienią. „Guardian” podkreśla, że aktywiści walczący o prawa homoseksualistów z wielką satysfakcją przyjęli decyzję synodu. Gazeta przewiduje, że homoseksualni chrześcijanie z Anglii, Walii i Irlandii Północnej będą się udawać do Szkocji, by zawierać kościelne małżeństwa.

691-MAKIETA 1 01-23.indd 16

Colin Macfarlane, dyrektor organizacji charytatywnej środowisk LGBT Stonewall Scotland, podkreślił, że decyzja synodu „sygnalizuje, iż członkowie Kościoła witają, uznają i szanują ludzi ze środowisk LGBT jako część wspólnoty wiary”. Synod generalny Szkockiego Kościoła Episkopalnego zmienił prawo kanoniczne, usuwając zapis stanowiący, iż małżeństwo jest zawierane między mężczyzną i kobietą. Wprowadzono zarazem klauzulę sumienia umożliwiającą duchownym odmowę udzielenia kościelnego ślubu homoseksualistom. Szkocki Kościół Episkopalny należy do świato-

wej wspólnoty anglikańskiej. Jest trzecim co do wielkości chrześcijańskim związkiem wyznaniowym Szkocji, po prezbiteriańskim Kościele Szkocji i Kościele katolickim. „Guardian” twierdzi, że decyzja synodu może narazić Szkocki Kościół Episkopalny na sankcje 80-milionowej wspólnoty anglikańskiej. Gazeta zwraca uwagę, że tradycjonaliści twierdzą, iż literalne odczytywanie Biblii oznacza, że małżeństwo musi być dożywotnim związkiem mężczyzny i kobiety, i że Kościół musi przeciwstawiać się związanym z tym zmianom w postawach społecznych i presji kulturowej. «

12/06/2017 16:46:42


017

691-MAKIETA 1 01-23.indd 17

12/06/2017 16:46:45


Wiadomość „Terroryzm nie ma żadnej religii” pojawiła się pośród kwiatów pozostawionych w pobliżu miejsca ataku terrorystów na London Bridge.

Terroryzm nie wyznaje żadnej religii

»

Ponad 130 imamów i liderów społeczności muzułmańskich w Wielkiej Brytanii zapowiedziało, że nie odmówią modlitw pogrzebowych za zamachowców. Ich czyny stoją w sprzeczności z nauczaniem islamu – powiedzieli. Ich oświadczenie zostało opublikowane przez Muzułmańską Radę Wielkiej

Fałszywe pasy szahida

»

Londyńska policja ujawniła zdjęcia fałszywych pasów szahida, które mieli na sobie zamachowcy z London Bridge, w celu wywołania „maksimum strachu”. Zakrwawione skórzane pasy zawierały owinięte taśmą plastikowe butelki z wodą. – Nie spotkałem się jeszcze w Wielkiej Brytanii z taką taktyką, gdy terroryści chcąc wywołać maksymalną panikę zakładają na siebie podrabiane pasy zamachowców samobójców. Każdy kto je 691-MAKIETA 1 01-23.indd 18

Brytanii, która określiła tę decyzję jako bezprecedensową. „Wspólnie z przyjaciółmi i sąsiadami opłakujemy ten atak na nasz dom, społeczeństwo i ludzi, a także współodczuwamy cierpienie ofiar i ich rodzin. Modlimy się do Boga, by sprawcy zostali ocenieni w przyszłym życiu zgodnie na nich widział, sądził, że są w nich prawdziwe materiały wybuchowe – powiedział szef policyjnej jednostki antyterrorystycznej Dean Haydon. – Jest możliwe, że zamierzali wziąć zakładników lub myśleli, że te sztuczne pasy uchronią ich przed kulami policji – dodał. Khuram Butt, Rachid Redouane i Youssef Zaghba wynajęli furgonetkę, którą w sobotę 3 czerwca wjechali w ludzi na Moście Londyńskim (London Bridge) w centrum brytyjskiej stolicy, a następnie zaatakowali nożami londyńczyków w pobliżu targu Borough Market. W atakach zginęło osiem osób, a 48 zostało rannych. Wszyscy trzej sprawcy zostali zastrzeleni przez policję. Do zamachu przyznało się Państwo Islamskie. Do tej pory zatrzymano około 20 osób, z których część do tej pory przebywa w areszcie. Policja ujawniła w zeszłą

z ciężarem swych zbrodni. Ich działania i umyślne odrzucenie zasad naszej religii pozbawiają ich jakichkolwiek związków z naszą społecznością, dla której nienaruszalność życia każdego człowieka jest wartością podstawową” – napisali. „Co za tym idzie, i w obliczu podobnych zasad etycznych stanowiących kwintesencję islamu, nie odmówimy tradycyjnej islamistycznej modlitwy pogrzebowej za sprawców, a także wzywamy innych imamów i władze religijne, by zrezygnowali z tego przywileju. Działań (sprawców zamachu) nie da się obronić i stoją one w całkowitej sprzeczności ze wzniosłym nauczaniem islamu” – dodali. Jednocześnie zaznaczono, że fakt, iż do tego aktu „bezwzględnej przemocy doszło podczas ramadanu, w którym muzułmanie na całym świecie skupiają się na pobożnym oddawaniu czci (Bogu), modlitwie, działalności charytatywnej i pracy nad charakterem, pokazuje (...) oddalenie tych terrorystów od naszej wiary oraz ich pogardę dla jej wartości”. Imamowie dodali, że „ci potworni mordercy chcą podzielić nasze społeczeństwo i napawać nas lękiem”. „Postaramy się, by im się nie udało, i wzywamy wszystkich do zjednoczenia się. (...) W obliczu tak podłego tchórzostwa musimy, w przeciwieństwie do terrorystów, trzymać się miłości i współczucia”. « Fot. PAP/EPA/London Metropolitan Police

Fot. Carl Court/Getty Images

018

WIADOMOŚCI NA wyspach

Fałszywe pasy szahida na zdjęciu ujawnionym przez policję

sobotę, że zamach mógł skończyć się jeszcze bardziej tragicznie, gdyż zamachowcy próbowali wynająć 7,5-tonową ciężarówkę, lecz „zawiodła procedura zapłaty za wynajem pojazdu”. Ciężarówka miała być podobna, lecz trochę mniejsza od pojazdu wykorzystanego w ubiegłym roku w zamachu w Nicei, w którym zginęło 86 osób, a setki zostały ranne. « 12/06/2017 16:46:49


019

691-MAKIETA 1 01-23.indd 19

12/06/2017 16:46:50


020

WIADOMOŚCI gospodarka

Najbardziej wartościowa piłkarska marka na świecie Szósta drużyna angielskiej Premier League Manchester United dysponuje najbardziej wartościową marką piłkarską na świecie, która została wyceniona na 1,73 mld dolarów – wynika z raportu firmy doradczej Brand Finance. Jakub Krupa, PAP

»

Wśród 50 klubów, których marki zostały wycenione, znajduje się aż 18 z Wielkiej Brytanii, 14 z Niemiec, siedem z Hiszpanii, pięć z Włoch, cztery z Francji, a także po jednym z Holandii i Rosji. W globalnym zestawieniu United wyprzedził Real Madryt (1,42 mld dolarów) i największego rywala „Królewskich”, FC Barcelonę (1,42 mld dolarów), a także mistrza Anglii Chelsea FC Londyn (1,25 mld dolarów) i mistrza Niemiec Bayern Monachium (1,22 mld dolarów). Brytyjska firma przyznała tytuł najbardziej wartościowej marki drużynie Manchesteru United, który zakończył rozgrywki na szóstym miejscu w angielskiej Premier League. Jak podkreślono, to „częściowo zasługa sukcesów osiągniętych jeszcze za dobrych czasów pod wodzą Aleksa Fergusona”, kiedy klub prowadził dynamiczną ekspansję na całym świecie, uczestnicząc między innymi w letnich turniejach przedsezonowych w Azji. Badanie ujawniło jednocześnie istniejące rozbieżności pomiędzy siłą marki danego klubu, a zdolnością do przekuwania jej na wielomilionowe porozumienia sponsorskie i zwiększania bazy fanów na całym świecie, także poza swoimi rodzi-

691-MAKIETA 1 01-23.indd 20

mymi rynkami: o ile najbardziej wartościową marką może pochwalić się United, o tyle najsilniejszą marką jest hiszpański Real Madryt. Zdaniem Brand Finance, władze mistrza Hiszpanii i zwycięzcy Ligi Mistrzów jednak niewystarczająco skutecznie kapitalizują wyniki osiągane przez drużynę. W zestawieniu zwraca uwagę wyjątkowo silna pozycja angielskich drużyn, które zajmują aż sześć miejsc w pierwszej dziesiątce, a łącznie zostały wycenione na aż 9,3 miliarda dolarów – 46 proc. wartości wszystkich 50 marek. Autorzy raportu podkreślili, że drużyny grające w Premier League korzystają na lukratywnych porozumieniach dot. sprzedaży praw telewizyjnych, dzięki którym nawet mniejsze kluby mogą rywalizować z istniejącymi od wielu lat europejskimi markami: pochodzące z niewielkiego miasta Bournemouth zajęło 26. miejsce, wyprzedzając między innymi Olympique Lyon (27.), Inter Mediolan (28.) i AS Roma (31.). Wśród ujętych w zestawieniu drużyn nie ma żadnego klubu z Europy Środkowo -Wschodniej. Jak tłumaczy Konrad Jagodziński z Brand Finance, „polskie kluby muszą zbudować silniejsze relacje biznesowe”.

– Ze względu na ograniczony rozmiar rynku krajowego władze polskich klubów nie będą w stanie podpisywać wielomilionowych umów bez umiędzynarodowienia swoich marek. Skuteczne występy w europejskich pucharach, a także kontraktowanie znanych piłkarzy i trenerów może pomóc, ale prezesi powinni przyjrzeć się temu, jak najlepiej wykorzystać swoją markę, aby przyciągnąć zagranicznych inwestorów, którzy będą w stanie sfinansować tak ambitny rozwój – podkreślił. W przeszłości o możliwości rozwoju marki w celu późniejszego zaangażowania zagranicznego inwestora spekulowano między innymi w kontekście drużyny mistrza Polski, Legii Warszawa. W swojej analizie siły marki Brand Finance bierze pod uwagę między innymi wyniki sportowe, lojalność kibiców, wielkość budżetu, pojemność i funkcjonalność stadionu, wartość zawodników oraz obecność klubu w mediach społecznościowych. Wskaźnik BSI (Brand Strength Index, maks. 100) jest następnie przeliczany w oparciu o historyczne zyski i prognozowane przychody w przyszłości do wyliczenia tego, za jaką część wyniku finansowego odpowiedzialna jest bezpośrednio marka klubu i jaka jest jej wartość. «

12/06/2017 16:46:53


021

691-MAKIETA 1 01-23.indd 21

12/06/2017 16:46:55


022

WIADOMOŚCI gospodarka

Najbardziej narażone na zakłócenia będą najważniejsze sektory unijnego eksportu do Wielkiej Brytanii: owoce i warzywa, wołowina, mleko i wino

Brexit może uderzyć w rolników Brytyjski apetyt na produkty, takie jak irlandzki cheddar, francuskie wino, duński bekon z niedaleko położonych krajów europejskich po przypieczętowaniu Brexitu mógłby zakłócić rynek rolny „27” – ostrzegają specjaliści.

»

Wielką niewiadomą jest charakter przyszłych stosunków między UE a Wielką Brytanią – twierdzi agencja AFP, dodając, że rolnictwo jest jedną z najbardziej drażliwych kwestii w przyszłych relacjach i porozumieniach o przepływie dóbr. Perspektywa „twardego Brexitu” otwarta przez konserwatywną premier Theresę May pociągnęłaby za sobą wyjście z unii celnej, co spowodowałoby zwyżkę cen. – Rolnicy nie powinni być zmuszani do płacenia za decyzję polityczną – powiedział Thomas Magnusson, przewodniczący COPA-COGECA, głównego europejskiego syndykatu rolniczego, zrzeszającego rolnicze związki zawodowe i organizacje spółdzielcze. Unia Europejska jako 27 krajów jest 691-MAKIETA 1 01-23.indd 22

jednym z głównych dostawców Wielkiej Brytanii, która jest importerem produktów rolniczych. Wartość całego eksportu produktów rolno-spożywczych przekracza 45 mld euro. Przygotowania do negocjacji w sprawie rozwodu z UE wzmacniają Londyn, ale istnieją obszary, w których sytuacja jest odwrotna – podkreślił z kolei Alan Matthews, specjalista w dziedzinie europejskiej polityki rolnej z irlandzkiego Trinity College w Dublinie. Szkocka whisky i brytyjska jagnięcina nie muszą obawiać się zakłóceń w handlu. Przynoszą one gospodarce brytyjskiej 11 mld funtów. – Błędem byłoby przyglądanie się tylko jednej branży lub sektorowi. Przedmiotem negocjacji nie będzie tylko rol-

nictwo, ale cała gospodarka – mówi profesor Matthews. Kraje szczególnie zainteresowane negocjacjami to Niemcy, Francja, Hiszpania, Belgia i komercyjny hub, jakim jest Holandia oraz Irlandia. Zielona wyspa eksportuje do Wielkiej Brytanii ponad jedną trzecią swoich produktów spożywczych (37 proc. w 2016 roku) oraz ponad połowę swojej wołowiny i więcej niż jedną trzecią produktów mleczarskich. Niemal całkowicie uzależnione od brytyjskiego popytu są cheddar i pieczarki z Irlandii: do Wielkiej Brytanii trafia 80 proc. irlandzkiego cheddaru i 90 proc. pieczarek. W s w o i m w s t ę p ny m , 1 5 6 stronicowym raporcie COPA COGECA już w miesiąc po oficjalnym zgłoszeniu Brexitu uruchomiła dzwonek alarmowy, zwracając uwagę, że najbardziej narażone na zakłócenia będą najważniejsze sektory unijnego eksportu do Wielkiej Brytanii: owoce i warzywa, wołowina, mleko i wino. Według COPA-COGECA, „jest wysoce pożądane”, by Komisja Europejska zawarła w swoich budżetach na rok 2019 i 2020 „narzędzia odpowiedniego zarządzania kryzysowego”, które sprawdziły się w poprzednich kryzysach, takie jak dopłaty do prywatnego przechowywania w przypadku przetworów mlecznych i wieprzowiny czy fundusze operacyjne dotyczące owoców i warzyw. Wyjście ze wspólnego rynku unijnego Wielkiej Brytanii, która jest odbiorcą przysmaków z kontynentu, powinno mieć istotny wpływ na system oznaczeń geograficznego pochodzenia serów i win. Wśród sektorów eksportu Zjednoczonego Królestwa do UE rolnictwo zajmuje 17. miejsce, daleko po przemyśle samochodowym. W raporcie na temat konsekwencji Brexitu rząd irlandzki zauważa, że „wiele z jego skutków ekonomicznych prawdopodobnie pojawi się po wyjściu” Wielkiej Brytanii z UE. Ale sektor rolny i tak już ucierpiał w wyniku osłabienia funta: wartość eksportu żywności i napojów spadła o 500 mln euro w 2016 roku. Ponadto, jeśli dostęp do rynku w Wielkiej Brytanii będzie trudniejszy, zmusi to Irlandię do szukania innych rynków zbytu, co sugeruje znaczną nierównowagę na już kruchych rynkach, jak w przypadku wołowiny. Dodatkowym problemem jest to, że Wielka Brytania jest płatnikiem netto do budżetu UE. « 12/06/2017 16:46:57


023

691-MAKIETA 1 01-23.indd 23

12/06/2017 16:46:59


024

PORADY prawo

Odszkodowanie za wypadek z winy nieubezpieczonego kierowcy Statystyki wskazują, iż ponad 1,2 mln kierowców w Wielkiej Brytanii jeździ bez ważnego ubezpieczenia.

Miałeś wypadek?

Zadzwoń do DNS Claims na 0208 741 7762. Pomożemy Ci odzyskać należne odszkodowanie!

691-MAKIETA 2 24-43.indd 24

»

Jeżeli osoba uczestniczyła w wypadku, w którym kierowca pojazdu był nieubezpieczony, nadal może starać się o odszkodowanie za zniszczony pojazd oraz/lub uszczerbek na zdrowiu. Instytucją właściwą do wypłacenia odszkodowania jest Motor Insurance Bureau (MIB). Jest to organizacja, która powstała z inicjatywy firm ubezpieczeniowych na terenie Wielkiej Brytanii. Dodatkowo MIB pomaga również w uzyskaniu odszkodowania, nawet gdy kierowca, który spowodował wypadek, posiadał ubezpieczenie w innym kraju niż Wielka Brytania. MIB znajdzie wówczas właściwą firmę ubezpieczeniową oraz wskaże jej oddział na terenie Wielkiej Brytanii. Aby móc jednak starać się o odszkodowanie od MIB, należy spełnić pewne wymogi: 1. Sprawa musi zostać zgłoszona do MIB w ciągu 3 lat od dnia wpadku, jeżeli osoba poszkodowana odniosła uszczerbek na zdrowiu. 2. W przypadku zgłoszenia dotyczącego wyłącznie zniszczenia mienia sprawę należy zgłosić do MIB w ciągu 6 lat od dnia zdarzenia na terenie Wielkiej Brytanii lub 3 lat. jeśli wypadek miał miejsce na terenie Szkocji.

3. S traty poniesione wskutek wypadku muszą być zredukowane do minimum. 4. Policja musi zostać poinformowana o wypadku w ciągu 14 dni, jeżeli poszkodowany ubiega się o odszkodowanie zdrowotne, lub w ciągu 5 dni, jeżeli sprawa dotyczy wyłącznie zniszczonego mienia. 5. W sytuacji gdy osoba ubiega się o odszkodowanie zdrowotne, musi również udać się do szpitala w celu odnotowania, jakiego uszczerbku na zdrowiu doznała. MIB rozpatrzy sprawę i zadecyduje, czy danej osobie przysługuje prawo do odszkodowania. Jeżeli poszkodowany ubiega się o odszkodwanie zdrowotne, MIB zorganizuje również spotkanie z lekarzem, który potwierdzi, jak poważny był uszczerbek na zdrowiu oraz jakie są przyszłe prognozy. MIB zapłaci też za koszt rehabilitacji. W przypadku sprawy dotyczącej wyłącznie znieszczonego mienia w sytuacji, gdy MIB uzna, iż poszkodowanemu przysługuje prawo do odszkodowania, od kwoty, która zostanie przyznana, zostanie odjęty excess w wysokosći £300.00. «

12/06/2017 16:49:08


025

691-MAKIETA 2 24-43.indd 25

12/06/2017 16:49:10


Fot. PAP/EPA/Gerry Penny

026

TEMAT NUMERU polityka

691-MAKIETA 2 24-43.indd 26

Brytyjskie gazety dzieล po wyborach na wystawie jednego z kioskรณw na Victoria Station w Londynie

12/06/2017 16:49:13


027

Brytania podzielona

Przedterminowe wybory miały przynieść stabilizację i dać silny mandat Theresie May w rozmowach z Brukselą. Zamiast tego wykreowały polityczny chaos. W Zjednoczonym Królestwie rozpoczyna się okres chronicznej politycznej entropii i niewiadomych. Radosław Zapałowski

»

Nikt nie wygrał tych przyspieszonych wyborów, ale wiadomo kto je przegrał. Theresa May zwołała elekcję, żeby zawłaszczyć parlament, upokorzyć opozycję, umocnić swój mandat, zjednoczyć wokół siebie partię i mieć silne polityczne zaplecze w negocjacjach z Brukselą. Chciała otrzymać od Brytyjczyków potwierdzenie swojej wizji Brexitu i przyzwolenie na kolejne pięć lat przy 10 Downing Street. Nie osiągnęła żadnego z tych celów. Zamiast tego wzmocniła opozycję, utraciła mandat społeczny do sprawowania urzędu premiera i straciła swoją pozycję w Partii Konserwatywnej. A dla Europy stała się pośmiewiskiem. To największa polityczna katastrofa w nowożytnej historii Wielkiej Brytanii i osobiste upokorzenie dla liderki Torysów. Gambit May wyróżnia się nawet na tle innych, niespodziewanych politycznych wstrząsów – Brexitu i zwycięstwa Trumpa w USA. W obu przypadkach sondaże wskazywały na taką możliwość. Nic jednak nie sugerowało tego, co zdarzyło się w zeszły czwartek. Wszyscy się pomyliliśmy – sondażownie, eksperci, analitycy, rynki, politycy i dziennikarze. Znowu. I choć w teorii niewiele się zmieniło – Theresa May dzięki politycznej kroplówce zaaplikowanej przez irlandzkich unionistów wciąż steruje Wielką Brytanią – to jednak w praktyce zmieniło się wszystko.

Chaos

Theresa May zastępując na stanowisku premiera Davida Camerona miała pro691-MAKIETA 2 24-43.indd 27

sty plan. Za wszelką cenę odróżnić się od poprzednika. Zaprezentować siebie jako poważną, odpowiedzialną, racjonalną liderkę. A jednak popełniła niemal identyczny błąd jak były lokator 10 Downing Street. Dla wąskiego, partyjnego interesu zaryzykowała przyszłość kraju i polityczną stabilizację. Cyniczna decyzja o przyspieszonych wyborach miała być tym, czym zwołanie przez Camerona referendum w sprawie Brexitu. Formalnością, działaniem doraźnym, kunktatorstwem, które miało dać partyjny spokój i komfort rządzenia. Oczyścić przedpole i zapewnić ład oraz polityczny porządek. Zamiast tego wykreowało chaos, problemy, katastrofę i multiplikujące się niewiadome. Konserwatywna prasa, która od początku kibicowała May w piątkowy powyborczy poranek była bezlitosna: „Theresa Dismay” ogłosił dziennik „The Sun”, „Gambit odniósł odwrotny skutek” wykrzyczały „Telegraph” i „Daily Mail”. Nawet jeśli Theresa May jeszcze nie ustąpiła ze stanowiska, to jej dni na urzędzie wydają się policzone. Partia jest wściekła. Prasa bezlitosna. Koalicja z DUP trudna. Zawieszony parlament, brak większości w Izbie Gmin, polityczny chaos i niepewność w kwestii Brexitu, to jej osobista porażka i katastrofa dla Partii Konserwatywnej. Wybory, których Wielka Brytania nie potrzebowała, przyniosły po raz kolejny szok. Zmieniły układ sił, przeorały polityczną mapę Zjednoczonego Królestwa, uwidoczniły podziały i społeczne pęknięcia. Regionalne, wiekowe, klasowe, kulturowe. Wykreowały więcej pytań niż dały odpowiedzi wprawiając w konsternację elity polityczne, 12/06/2017 16:49:15


Fot. PAP/EPA/Andy Rain

028

TEMAT NUMERU polityka

Demonstranci protestują na Parliament Square w Londynie przeciwko Partii Konserwatywnej, która zapowiada współpracę z DUP (Democratic Unionist Party) – ugrupowaniem sprzeciwiającym się małżeństwom jednopłciowym, czy prawu kobiet do aborcji

komentatorów, rynki, wyborców oraz Europę. Niecały rok po chaosie spowodowanym wynikiem referendum w Wielkiej Brytanii rozpoczyna się kolejne polityczne pandemonium.

Oportunizm nie popłaca

Z dzisiejszej perspektywy decyzja o przyspieszonych wyborach wydaje się fatalnym błędem. Jednak w czasie, kiedy Theresa May je ogłaszała, Torysi cieszyli się olbrzymim poparciem, górując nad Labour w sondażach między 16 a 20 proc. Co prawda historia pokazuje, na co zwrócił uwagę w wieczorze wyborczym BBC prof John Curtice, że przyspieszone wybory za każdym razem kończą się porażką rządzących, bo wyborcy doszukują się w tej decyzji „ukrytych powodów”, to jednak Theresa May miała podstawy do tego, żeby liczyć na stabilną większość – od 100 do 150 posłów. Zamiast tego Wielka Brytania ma „zawieszony parlament”, a Torysi wielki ból głowy. O 22 wieczorem w czwartek BBC, SKY i ITV ogłaszając exit polls wprawiły w osłupienie polityczny establish691-MAKIETA 2 24-43.indd 28

ment i cały kraj. Przygotowane wcześniej scenariusze, komentarze i analizy wylądowały w koszu. Na szybko trzeba było opisać i zrecenzować zupełnie inną, nową fabułę. Zamiast rozmów o rozmiarach zwycięstwa Torysów, pojawiły się dyskusje o zawieszonym parlamencie i koalicjach. Kolejne godziny i spływające głosy zmieniały nieco obraz, ale do końca pozostał on ponury dla Theresy May. Komentatorzy i politycy, jak zawsze, byli ostrożni. Pierwszą osobą, która zmieniła ton był ex minister w gabinecie Gordona Browna, a dziś celebryta i gwiazda „Strictly Come Dancing” – Ed Balls, który w studiu ITV stwierdził, że „wyniki oznaczają, że Wielką Brytanię czekają kolejne wybory”. Siedzący obok niego były kanclerz skarbu George Osborne powiedział zaś, że „wątpliwe, aby May utrzymała się na stanowisku premiera”. A potem ruszyła lawina. Partia Pracy zaczęła nie tylko wygrywać w okręgach gdzie Torysi liczyli na niespodzianki, ale zaczęła podbierać bezpieczne mandaty Partii Konserwatywnej. Jeremy Corbyn, lider Partii Pracy podczas ogłoszenia wyników wyborów w swoim okręgu w Islington zdecydowanie opowiedział się za dymi12/06/2017 16:49:17


029 sją premiery: – Theresa May utraciła poparcie, utraciła głosy i utraciła zaufanie – stwierdził. O 2:45 w swoim okręgu pojawiła się liderka Torysów i wyglądała na pokonaną. W krótkiej mowie zasugerowała, że Torysi nie zdobędą większości i skupiła się na partii, nie na swojej pozycji, wzbudzając kolejne spekulacje co do jej przyszłości. Tom Watson druga osoba w Labour powiedział głośno to, o czym wszyscy myśleli, że „Boris Johnson już ostrzy noże”, żeby je wbić w plecy May. A potem było jeszcze ciekawej. W Ipswich Ben Gummera – autor manifestu Partii Konserwatywnej nie dostał się do Izby Gmin. Podobnie jak były lider Liberalnych Demokratów Nick Clegg. Niespodzianki były w Anglii, gdzie Labour zaczęła zdobywać kolejne przyczółki i w Szkocji, gdzie wbrew oczekiwaniom konserwatyści wygrywali z SNP. Szkocki marsz Torysów był tak duży, że zaczęto spekulować czy Szkocja da Theresie May 10 Downing Street, co byłoby kolejnym politycznym wstrząsem sejsmicznym. W końcu Partia Konserwatywna w Szkocji nie odgrywała znaczącej roli od lat 80. A jednak pejzaż zaczął się zmieniać. Tak jakby podczas tych wyborów odbywały się jeszcze inne, wewnętrzne wybory. Inne były tendencje na północy, inne na południu, inne w Walii, inne w Londynie i w Szkocji. Miało być nudnie i przewidywalnie, było ekscytująco i zaskakująco. O 6 rano stało się jasne, że Torysi nie uzyskają bezwzględnej większości potrzebnej do rządzenia. O 8 podano niemal pełne wyniki. Partia Konserwatywna zdobyła 44 proc. głosów i 318 miejsc w parlamencie. Labour 40 proc. (262) Szkocka Partia Narodowa 3.1 proc. (35) Liberalni Demokraci 7 proc. (12) UKiP 2 proc. (0) Zieloni 2 proc. (1) Wybory po raz kolejny pokazały, że polityka jest nieprzewidywalna, społeczne emocje wymykają się analitykom, kampania wyborcza ma znaczenie, a cynizm nie popłaca. Ogłoszenie przedterminowych wyborów miało dać Theresie May wielkie zwycięstwo, ale skończyło się spektakularną porażką.

Powyborczy pejzaż

Co wiemy? Po krótkim, choć burzliwym okresie, w którym Brytyjczycy testowali system wielopartyjny, powrócił czas dwóch partii. Zarówno Torysi jak i Labour odzyskali wyborców. Na Partię Konserwa691-MAKIETA 2 24-43.indd 29

tywną głosowało trzynaście i pół miliona osób, a na Partię Pracy 12 824.737 Po Brexicie UKiP utracił polityczny imperatyw, sens istnienia i wyborców. Partia, która w ostatniej dekadzie napędzała debatę publiczną i kształtowała brytyjską politykę, odchodzi w niebyt. Szkocka Partia Narodowa po niespodziewanym politycznym blitzkriegu w 2015 r. zaczyna powoli tracić momentum. Jeśli dwa lata temu wydawało się, że w Szkocji narodziła się potężna siła, która będzie tam dominować przez dekady, to dziś widać, że niekoniecznie. I na pewno utrata miejsc przez SNP pokazała, że Szkoci odrzucają ideę kolejnego referendum w sprawie niepodległości i odłączenia się od Zjednoczonego Królestwa. 13 mandatów Torysów zdobytych na tym terenie, to jednak olbrzymi sukces konserwatystów, którzy

wili się przy urnach wspierając Corbyna (60 proc. głosów oddanych przez ludzi poniżej 35 roku życia przypadło Labour). W Walii wielkich niespodzianek nie było, chociaż Torysi liczyli na zdobycze w tym kraju, wychodząc z założenia, że głosy za Brexitem przełożą się na poparcie polityki rządu. Ciekawie za to było w Irlandii Północnej, która zazwyczaj w wyborach nie odgrywa żadnej roli. Teraz jest inaczej. To znów kraj dwóch partii. SDLP (Social Democratic and Labour Party) i UUP (Ulster Unionist Party) znikają z Westminsteru. Sinn Fein też pozostaje poza Izbą Gmin mimo, że otrzymała 7 mandatów. Ale Gerry Adams odrzucił możliwość złamania zasady i wejścia do brytyjskiego parlamentu. W konsekwencji DUP (Democratic Unionist Party) i jej 10 posłów dają możliwość Theresie May

stali się w Szkocji drugą partią. Wiadomo, że Labour przekonała do siebie prawie 2 proc. wyborców Partii Konserwatywnej i 4 miliony tych, którzy głosowali na UKiP burząc narrację, że po implozji partii Paula Nuttalla brexitersi automatycznie przerzucą poparcie na Torysów. Sprawdziły się przewidywania, że w ośrodkach gdzie w referendum głosowano za pozostaniem w Unii zyska Labour, a tam gdzie była przewaga „leaversów” – Partia Konserwatywna. Niespodzianką w kontekście obaw o bezpieczeństwo po serii zamachów była wysoka frekwencja (69 proc. największa od 1997 roku) i liczne głosy młodych (56 proc. frekwencja), którzy tym razem sta-

na skonstruowanie koalicji i rządu. Co rodzi kolejne pytania i niewiadome. Po pierwsze, wszystkie oczy kierują się teraz w stronę Irlandii. Bo DUP nie jest specjalnie rozpoznany. I nieformalna koalicja budzi uzasadnione obawy. Nie tylko dlatego, że nagle 10 posłów partii bez znaczenia trzyma w swoich rękach los Zjednoczonego Królestwa, ale dlatego, że unioniści mają skrajne, archaiczne, prawicowe poglądy. Działacze DUP sprzeciwiają się małżeństwom jednopłciowym, prawom reprodukcyjnym kobiet, wielu wyznaje kreacjonizm i odrzuca konsensus naukowy w kwestii zmian klimatycznych. Pytanie jak mizoginiści, homofobi i ksenofobi odnajdą się w kolorowym, peł-

Theresa May wzmocniła opozycję, utraciła mandat społeczny do sprawowania urzędu premiera i straciła swoją pozycję w Partii Konserwatywnej. A dla Europy stała się pośmiewiskiem. To największa polityczna katastrofa w nowożytnej historii Wielkiej Brytanii i osobiste upokorzenie dla liderki Torysów

12/06/2017 16:49:17


Ciekawostki wyborcze W nowym parlamencie znalazło się aż 45 osób LGBT. 19 z Labour, 19 z Partii Konserwatywnej i 7 z SNP. Globalny rekord.  W Izbie Gmin zasiądzie 208 kobiet. Rekordowa liczba w historii Wielkiej Brytanii.  Najmniejsza różnica głosów: Fife North East w Szkocji. O zwycięstwie SNP zadecydowały dwa głosy – 0.005 proc.  Największym szokiem była porażka Nicka Clegga – byłego przewodniczącego Liberalnych Demokratów i byłego wicepremiera w rządzie Davida Camerona. Clegg nie dostał się ze swojego okręgu w Sheffield, który reprezentował przez ostatnie 12 lat. Chociaż nie wszyscy byli zaskoczeni. „Kim jest Nick Clegg” było jednym z zapytań, które dominowały w wyszukiwarce Google podczas wieczoru wyborczego.

 Preet Kaur Gill, laburzystka z Birmingham została pierwszą w historii brytyjskiego parlamentu posłanką wyznającą Sikhizm.  W okręgu wyborczym Theresy May – Maidenhead startował lord Buckethead – intergalaktyczny, kosmiczny lord, który w 1987 roku próbował odebrać mandat Margaret Thatcher w Finchley, a w 1992 roku Johnowi Majorowi. W tym roku otrzymał 249 głosów. O 246 więcej niż inny niekonwencjonalny kandydat Bobby „Elmo” Smith. „Specyficzni” kandydaci na posłów, poprzebierani za maskotki albo klownów mają w Wielkiej Brytanii długą tradycję i wzbogacają wieczory wyborcze.

691-MAKIETA 2 24-43.indd 30

Fot. Jack Taylor/Getty Images

030

TEMAT NUMERU polityka nym kobiet i osób ze środowiska LGBT nowym parlamencie pozostaje otwarte. Ciekawe będzie jak kwestia politycznej pozycji DUP w Izbie Gmin przełoży się delikatną równowagę w samej Irlandii Północnej i jaka będzie reakcja brytyjskiej opinii publicznej na tą dziwaczną, reakcyjną kolację.

Co dalej?

Słaby mandat Theresy May, zawieszony parlament, ewentualna, trudna, oficjalna, ale nieformalna koalicja z DUP, kreują olbrzymie problemy. Głównie, związane z Brexitem ngocjacje miały się zacząć w przyszłym tygodniu. I najprawdopodobniej zostaną przełożone. Dopiero w poniedziałek odbędzie się The State Opening of Parliament czyli formalne rozpoczęcie roku parlamentarnego w Zjednoczonym Królestwie, a mowa tronowa (Queen's Speech lub King's Speech) przedstawi plan działań rządu na nadchodzącą sesję. Mowa tronowa to właściwe expose (wygłaszane przez królową, ale napisane przez premiera), co oznacza, że Theresa May ma zaledwie kilka dni na skonstruowanie koalicji. Polityczny chaos na Wyspach, niepewna pozycja w partii i brak mandatu do „twardego Brexitu” osłabiają pozycję negocjacyjną Theresy May (lub jej następcy) z Brukselą. Rodzą się kolejne niewiadome. Nie tylko w kwestii kalendarza, który trzeba będzie układać na nowo, strategii negocjacyjnej, ale również samej wizji brexitu. Wiadomo bowiem jedno: ekstremalny Brexit został właśnie pogrzebany. Podobnie jak polityka austerity. 10 Downing Street będzie musiało również przemyśleć swoją strategię wobec NHS i innych flagowych pomysłów. Boris Johnson dosyć enigmatycznie rzucił, że „Partia Konserwatywna musi się wsłuchać w to, co mówią wyborcy”, co może oznaczać, że propozycje programowe partii będą zrewidowane. Wybory, oprócz oczywistych rezultatów wskazujących na to kto będzie rządził krajem, sygnalizują również inne kwestie. Obrazują oczekiwania społeczeństwa. A te tuż po zamknięciu urn są nieco enigmatyczne. Wiadomo, że Wielka Brytania jest podzielona jak nigdy. Że kraj wrócił do tradycyjnego sporu między lewicą, a prawicą. Że „blairyzm” został ostatecznie pogrzebany, a pozycja Jeremiego Corbyna, mimo porażki,

wzmocniona. Że za horyzontem czają się prawdopodobnie kolejne przyspieszone wybory. Że widać pęknięcie między młodymi i starszymi wyborcami. Pierwsi stawiają na lewicę, drudzy na prawicę. Że różnice w kwestii członkostwa Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej wciąż są znaczące i kluczowe w formułowaniu polityki. Jeśli Theresa May sądziła, że przedterminowe wybory dadzą rządowi silny mandat do realizacji jej wersji Brexitu, to właśnie otrzymała wiadomość, że nie ma na to zgody. Zjednoczone Królestwo utkwiło w politycznym klinczu. Żadna partia nie ma wyraźnej większości, społeczeństwo pozostaje głęboko podzielone. W szerszym, ideologicznym kontekście wiadomo, że odrzucony został thatcheryzm i blairyzm – dwie narracje, które definiowały i napędzały Torysów oraz Labour przez dekady. Te paradygmaty znikają, ale choć stare upada, to nadal nie wyłania się nowe. Zmierzch thatcherowskiej i blairowskiej hegemonii nie przynosi żadnych nowych idei. Ani populistyczny nacjonalizm May, ani mądry radykalizm Corbyna nie porwały społeczeństwa. Wielka Brytania znalazła się w politycznym rozkroku. I to w najgorszym możliwym momencie. Bo wyzwania są olbrzymie, stawki wysokie, a przyszłość niepewna. « 12/06/2017 16:49:20


031

691-MAKIETA 2 24-43.indd 31

12/06/2017 16:49:21


Fot. Leon Neal/Getty Images

032

KOMENTARZ TYGODNIA polityka

Jeremy Corbyn przemawia podczas kampanii wyborczej w Union Chapel Islington w Londynie

Nadzieja » ma kolor czerwony

Radosław Zapałowski

Jeremy Corbyn udowodnił, że w polityce wszystko jest możliwe. Tchnął nowe życie w Partię Pracy i sprawił, że lewica znów odgrywa istotną rolę w brytyjskiej polityce.

691-MAKIETA 2 24-43.indd 32

To nie miało prawa się zdarzyć. Ale się zdarzyło. Pomimo wojny domowej w partii, ciągłego kwestionowania przywództwa, jawnej wrogości większości mediów i niesprzyjających sondaży, Jeremy Corbyn dziś triumfuje. Co prawda nie wygrał wyborów, ale osiągnął sukces. Polityczny i osobisty. Zamknął usta krytykom i udowodnił, że bezkompromisowym, radykalnym, lewicowym programem można stanąć w szranki z potężną konserwatywną machiną. I niemal zwyciężyć. Owszem oczekiwania były niskie. Jeszcze kilka tygodni temu w sondażach Partia Konserwatywna górowała nad Labour. Różnice sięgały niemal 20 proc. Corbyn nie cieszył się zaufaniem opinii publicznej, która nie widziała w nim materiału ani na lidera partii ani tym bardziej na premiera. Nastroje w Partii Pracy były podłe. Jeszcze przed ogłoszeniem exit polls wielu polityków Labour spodziewało się katastrofy i utraty miejsc w Izbie Gmin. To miała być klęska. Jednak w czwartkowy wieczór Labour zamiast tracić zyskiwała. Niespodziewanie zwięk-

szyła liczbę mandatów o 30. Włączając w to takie „socjalistyczne” okręgi jak np. Canterbury, które było terenem Torysów od końca XIX wieku. Szok był tak duży, że niektórzy z czołowych działaczy Labour zaczęli nawet przebąkiwać o zwycięstwie. Jeremy Corbyn – „przyjaciel terrorystów”, „lewak”, „niepoważny działkowiec”, „niekompetentny, pozbawiony autorytetu i doświadczenia polityk z głębokich rezerw” (jak go określała prasa brukowa) w 10 Downing Street? Nagle niemożliwe stało się możliwe. 40 proc. poparcie robi wrażenie. Podobnie jak sprawna, przemyślana kampania i energia samego Corbyna. Ważniejsze jest jednak coś innego: lider Labour przełamał wszystkie, dotychczasowe zasady rządzące brytyjską polityką. Podważył wyborcze paradygmaty dając nadzieję na to, że inna polityka i inna rzeczywistość jest mimo wszystko możliwa.

Reguły gry

Polityka tak jak wiele innych sprofesjonalizowanych działalności rządzi się swoimi prawami. Są pewne niezmienne, sprawdzone zasady i reguły. „Mądrości ludowe” 12/06/2017 16:49:23


033 czy też w tym przypadku „mądrości pismaków”. Te reguły nieco się różnią w zależności od tego z jakim krajem i z jakim społeczeństwem mamy do czynienia, ale wszędzie mają jedną charakterystyczną cechę – zasadniczo się sprawdzają. Na Wyspach jedną z takich „mądrości pismaków” jest przekonanie, że młodzi nie głosują. Owszem uczestniczą, czasem nawet aktywnie w kampaniach wyborczych, mobilizują się na serwisach społecznościowych, chodzą na manifestacje i protesty, kreują tzw. buzz, ale w dniu wyborów zostają w domach. Tym razem było inaczej. Młodzi nie tylko robili memy, ale zaczęli robić politykę. W dniu wyborów wyszli z domów i skręcili na lewo. Corbyn faktycznie ich zainspirował i zmobilizował. To jego osobista zasługa. I choć prawica twierdzi, że to tylko jednorazowy wybryk młodego pokolenia, oczarowanego propozycją darmowych studiów, to jednak polityczne przebudzenie młodych jest nieco głębsze. Już wcześniej, w Szkocji można było zaobserwować wzmożoną, polityczną aktywność młodzieży, w zeszłym tygodniu ten trend objął całą Wielką Brytanię. I ewidentnie oraz inaczej niż np. w Polsce młodzi Brytyjczycy są progresywni. A Corbyn, w przeciwieństwie do innych polityków lewicy, nie dał im powodów do wątpliwości w kwestii swojego zaangażowania w lewicowe ideały. A to dla młodych jest ważne. Wielokrotnie przecież zostali oszukani przez koniunkturalistów czy mówiąc ładnie „realistów”, którzy czerwone sztandary składali na ołtarzu centrum. Żeby nie drażnić mieszczan. Corbynowi ufają. Podobnie jak byli wyborcy Labour. Kolejna zasada, która w tych wyborach miała się sprawdzić, zakładała, że ci, którzy głosowali na UKiP przerzucą swoje poparcie na Torysów. Bo owszem wcześniej, przed pojawieniem się Nigela Faraga wspierali Partię Pracy, ale raczej ze względu na tradycję niż faktyczne poglądy. Panowała powszechna zgoda, że eks wyborcy Labour z Północy Anglii to „ukryci konserwatyści”. Ksenofobiczni, antyeuropejscy, reakcyjni i sprzeciwiający się progresywnym, liberalnym zmianom. Ale okazało się inaczej. Połowa z nich wróciła do Labour. Czy to dlatego, że nigdy tak na prawdę nie chodziło im o Brexit, a cały flirt z Faragem był jedynie wyrazem frustracji i formą protestu przeciwko całemu establishmentowi, to kwestia do zbadania. Ale wydaje się, że 691-MAKIETA 2 24-43.indd 33

Corbyn odzyskał przynajmniej w części straconą wcześniej przez Blaira klasę robotniczą. Przełamał też zasadę, która mówi, że podzielona partia skazana jest na klęskę. Na Labour głosowali i ci, którzy Corbyna uwielbiają i ci, którzy uważają, że jest przekleństwem dla partii. Wreszcie przeciwstawił się najważniejszemu paradygmatowi, według którego w brytyjskiej polityce nie ma szans na sukces ten, któremu nie ufa się w kwestiach ekonomicznych. Tym razem dla milionów to nie miało znaczenia. Labour wciąż ma problem z zaufaniem w kwestii gospodarczych kompetencji, ale niespodziewanie w 2017 roku ta powszechna niewiara w Partię Pracy nie przełożyła się na mniejsze poparcie. Nie miały też większego znaczenia inne reguły: że nie można wygrać otwartym lewicowym programem, pozytywną kampanią, ani antytabloidalnym podejściem. Corbyn zakwestionował te prawidła i osiągnął

sukces przełoży na parlamentarną praktykę. Bo gra o przyszłość Wielkiej Brytanii wciąż się toczy. A lider laburzystów, po euforycznym wieczorze wyborczym musi się wziąć do pracy, aby być skuteczną opozycją. To wręcz niewyobrażalne, ale Theresa May zachowuje się jakby nic się nie zmieniło. Mały szok w czwartek, niedowierzenie, ale zaraz lekkie przetasowanie gabinetu, nieformalna koalicja z reakcjonistami z Irlandii i business like usual. Żadnej zmiany polityki, żadnej refleksji w kwestii Brexitu, żadnej odpowiedzi na katastrofalny wynik wyborczy. Takie zachowanie, arogancja i wyparcie podważa nie tylko jej autorytet, ale również każe zastanowić się nad politycznymi kwalifikacjami premiery. To zaś otwiera szerokie pole dla opozycji. Opozycji, która w końcu jest zwarta, skonsolidowana i pewna siebie. Z liderem, którego przywództwa nikt nie kwestionuje.

sukces. Przedstawił mocno lewicowy manifest, unikał brudnych chwytów w kampanii i, co wręcz niespotykane w Wielkiej Brytanii, nawet nie próbował wzbudzić sympatii konserwatywnej prasy brukowej.

Pytanie czy Jeremy Corbyn będzie potrafił płynnie przejść z kampanijnej rzeczywistości, która go uskrzydliła i pokazała jego najlepsze strony, do żmudnej, taktycznej walki w Izbie Gmin. Do tej pory w parlamentarnych potyczkach wypadał blado, a na manewry rządu odpowiadał z opóźnieniem. Nie potrafił politycznie zdyskontować ani chaosu po referendum, ani wpadek Theresy May. Teraz ma szansę. May zachowała władzę, ale nie ma politycznej siły, zaplecza, ani autorytetu. Jest żywym politycznym trupem. Nie jest w stanie narzucić swojej woli własnej partii, parlamentowi ani krajowi. Jej urząd wisi na cienkim włosku. 13 milionów Brytyjczyków opowiedziało się zmianą i nadzieją w kolorze czerwonym. Jeremy Corbyn i Labour nie mogą zawieść tego zaufania. «

Lider Labour przełamał wszystkie, dotychczasowe zasady rządzące brytyjską polityką. Podważył wyborcze paradygmaty dając nadzieję na to, że inna polityka i inna rzeczywistość jest mimo wszystko możliwa

Parlamentarny boks

Wszystko to daje podstawy do umiarkowanego optymizmu dla tych wszystkich, którzy uważają rządy Theresy May za katastrofalne dla Wielkiej Brytanii. Corbyn pokazał sceptykom, że może wygrać. Że zmiana lidera jest niepotrzebna i że klucz do wyborczego sukcesu na Wyspach niekoniecznie znajduje się w centrum. Lider Labour rozbudził nadzieje nastawionych progresywnie wyborców. I od niego tylko zależy jak swój niewątpliwy

12/06/2017 16:49:24


034

FELIETON ZNOWU DOBRONIAK

Inwalidzi polityczni Odnoszę wrażenie, że ostatnimi laty Partia Konserwatywna lekko odleciała w stronę politycznego kosmosu. Najpierw Cameron lekkomyślnie rozpisał referendum chcąc dorównać łobuzerskiej UKiP, potem May, przekonana o tym, że jest kolejną „żelazną damą” ogłosiła przedterminowe wybory do Izby Gmin.

»

A mogła spokojnie rządzić z większością w parlamencie i przeprowadzić kraj w miarę stabilnie przez Brexit. Poszła na całość i znowu straty w obozie Torysów. Jedno może w tej sytuacji będzie dobre dla Wielkiej Brytanii – Brexit nie będzie już taki twardy i żelazny jak chciała Theresa May. Nie da się już tak zrobić. Zbyt dużo w parlamencie jest przeciwników Brexitu, żeby brytyjska premier teraz szła z kimś na noże. Propozycje do umowy z Unią Europejską będzie musiała przedstawiać zrównoważone. Bez szaleństw. Znamienne, że największy zwolennik i prowodyr rozwodu Wielkiej Brytanii z UE (UKiP) nie wprowadził żadnego posła do parlamentu. To może oznaczać, że polityka tej partii znowu schodzi na margines, a Brytyjczycy powoli przez 691-MAKIETA 2 24-43.indd 34

ostatnie miesiące, zdali sobie sprawę z tego, do czego może doprowadzić wyjście z Unii Europejskiej. Notowania funta dochodzą powoli do notowań z czasu ostatniego kryzysu. Towary są droższe. Koszty życia wzrastają a zawartość portfeli za tym nie nadąża. I dzieje się tak w momencie kiedy Zjednoczone Królestwo dopiero szykuje się do opuszczenia struktur europejskich. Co będzie się działo dalej? Tego Brytyjczycy nie chcą już raczej sprawdzać. Oczywiście nie jest tak, że tylko twardy kierunek na Brexit spowodował lekka porażkę Torysów. Premier w tym nie pomogła swoim zachowaniem czy ogłoszeniem planów nowej polityki emerytalnej. Nie chciała uczestniczyć w debatach, emerytom chciał zabierać ich majątek, o ciągłych cięciach nie ma co wspominać.

Laburzyści zaoferowali (jak to komuniści) pieniądze z kasy państwa. Ludzie lecą na takie kawałki, bo kto nie chciałby żyć w zdrowiu i dobrobycie na koszt państwa? To wystarczyło, żeby te kilkanaście procent niezdecydowanego elektoratu rozeszło się po innych partiach. I mamy teraz paradoks systemu wyborczego Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Partia, która zwyciężyła w wyborach, nie ma większości w parlamencie. Niecałe trzy procent przewagi nad następnym graczem wyborczym, ale zawsze. Niestety nie gwarantuje to większości. I tak właśnie z silnego mandatu, pozostał tylko mandat od społeczeństwa. Tyle, że „penalty fees” zapłaci nie rząd, a „pan płaci, pani płaci, my płacimy… społeczeństwo”. « 12/06/2017 16:49:27


035

691-MAKIETA 2 24-43.indd 35

12/06/2017 16:49:28


Fot. Ian Forsyth/Getty Images

036

OPINIE WIKTOR MOSZCZYŃSKI

Tak pozornie nic się nie zmieniło

Liczenie głosów w jednym z lokali wyborczych

Theresa May dalej urzęduje na 10 Downing Street, Partia Konserwatywna ma najwięcej posłów w parlamencie po zdobyciu jeszcze większego procentu głosów niż za czasów pani Thatcher. Premier nawołuje wciąż do zgodnej postawy w przygotowaniu się do negocjacji z Unią Europejską.

691-MAKIETA 2 24-43.indd 36

12/06/2017 16:49:31


037

»

Jej występ przed drzwiami swojego domu, w którym dała do zrozumienia że jest „business as usual” (z ang. normalny przebieg spraw – przyp. red.), świadczy o czymś naprawdę przerażającym, a mianowicie że, tak jak po referendum o Brexicie, znów jest bezkrólewie, tylko że tym razem z obłąkanym premierem na czele, który nie jest świadomy że odbyło się polityczne trzęsienie ziemi, które odebrało jej wszelką 691-MAKIETA 2 24-43.indd 37

realną władzę. Przedtem mogła dyktować co będzie w „jej” (a nie w konserwatywnym) programie wyborczym, mogła bez pełnej konsultacji z własnym rządem ogłosić nowe wybory. Miała przewagę 20 stopni w sondażach przedwyborczych i liczyła że jej przeciwnicy będą popierać samobójczy program wyborczy. Teraz musi liczyć się z głosem każdego parlamentarzysty nie tylko z własnej partii, ale również z sojuszniczej północno-irlandzkiej Demokratycznej Partii Unionistycznej (DUP), bez której poparcia nie posiada nawet większości w parlamencie. Zaś Partia Pracy, która właściwie przegrała ponownie wybory bo brakuje jej przeszło 60 mandatów w parlamencie do uzyskania większości jest w tej chwili w stanie euforii. Zdobyła 30 nowych posłów i straciła tylko trzy mandaty, a był to wynik którego nie spodziewała się nawet jego własna grupa parlamentarna, licząc na ostateczną zagładę własnej partii i możliwość odcięcia części posłów do oddzielnej partii centrum, na wzór Prezydenta Macrona. Wszelkie podobne plany secesji prawicy, jak i plany zwycięstwa Torysów pokrzyżował Jeremy Corbyn, starszy już Pan, który przez 20 lat w parlamencie głosił hasła o nacjonalizacji przedsiębiorstw kluczowych i powszechnego rozbrojenia, a którego ówczesna Partia Pracy traktowała niejako anatemą, która już raz zniszczyła Partię w wyborach 1983 roku. Teraz te hasła powróciły jak bumerang ale tym razem, zamiast pogrążyć Partię w nieodwracalną klęskę wyborczą, odegrały rolę jakby wielkiego przebudzenia u znacznej części społeczeństwa martwiącej się kryzysem w edukacji, służbie zdrowia, opiece społecznej i skuteczności policji. Poparcie to wzrosło przy oczywistych błędach Theresy May w sposobie przeprowadzenia wyborów i błędów, jak nie uczestniczenie w debatach telewizyjnych, błędnej zapowiedzi w potrzebie płacenia ze opiekę społeczną dla starszych i braku empatii z normalnym wyborcą. Straciła zaufanie wielu wyborców emerytów, co śmiało wykorzystał Corbyn. Natomiast autentyczną dynamikę kandydatury Corbyna podchwycili z wielkim polotem młodzi wyborcy, którzy entuzjastycznie zareagowali na jego program, a szczególnie na zniesienie wysokich kosztów czesnego na studia uniwersyteckie.

Poza tym wielu rewanżowało się za to że zdążyli, czy nie mieli zamiaru głosować w referendum 23 czerwca w zeszłym roku, który praktycznie odebrał im wszelki dostęp do szerszych horyzontów życia jako obywatele europejscy. Theresę May popierała lwia część gazet przedstawiających Corbyna jako niebezpiecznego komunistę ale ludzie młodzi tych gazet nie czytają. Po raz pierwszy od 1945 roku Partia Pracy wystąpiła skutecznie z odważnym lewicowym programem i wywróciła debatę polityczną elektoratu do gry nogami. Konserwatyści liczyli jeszcze na wypatroszenie rozkładającej się partii UKIP, zabierając lwią część ich wyborców. Tymczasem ich głosy podzielone niemal na równo między Labour a Konserwą. Ponury cień Brexit tu dał się we znaki Konserwatystom, którzy jakby przyjęli na siebie dziedzictwo po niepotrzebnym przegranym już UKIP-em. Przewaga wyborców niesympatyzujących z wyjściem z Unii, a szczególnie wśród młodzieży, oddała głosy na Partię Pracy, a tylko w małym stopniu na Liberalnych Demokratów i to w tych okręgach gdzie już mieli historyczne szanse zwycięstwa. Dlatego prasa odczytuje wynik wyborów jako klęska dla „twardego Brexitu”. Na skutek tych powiązań Torysi uzyskali aż 42 proc. głosów, zdobyli 20 mandatów (głównie w Szkocji) a stracili 33 mandaty. Lecz stracili bezwzględną większość w parlamencie. Traktowali to jako przegraną. Ironią pozostaje fakt że na początku kampanii wyborczej Theresa May groziła że jeżeli straci tylko sześć głosów to zapanuje „koalicja chaosu” Corbyna z nacjonalistami szkockimi. W praktyce straciła w sumie 13 mandatów i rzeczywiście panuje „koalicja chaosu”, lecz Torysów i DUP. Donald Tusk gratulował Teresie May „jej ponownego wyboru” i dyplomatycznie przypomniał, że choć nieokreślona może być data rozpoczęcia negocjacji, to znana wszystkim jest data jej zakończenia, w marcu 2019. Wobec tego Torysi, choć wściekli na nią, nie zmusili Theresę May do rezygnacji, bo ktoś musi rozpocząć te negocjacje z Unią Europejską na zapowiedzianą datę 19 czerwca. Ale nie wiadomo na jak długo zostanie u steru i jak długo dwie drużyny, które obecnie tworzą jej załogę będą dla niej chcieli zgodnie wiosłować. « 12/06/2017 16:49:33


038

technologie bezpieczeństwo Piotrek Dobroniak

»

N O I S S I M

E L B I S S O IMP

Nikt nie jest bezpieczny Kiedy po zamachach na London Bridge ówczesna premier Theresa May zapewniała, że zostanie zwiększona kontrola nad przestrzenią internetową w Wielkiej Brytanii, niejeden mieszkaniec Wysp przyjął to ze zrozumieniem. Przecież ważne jest bezpieczeństwo. Szkoda tylko, że to puste slogany, bo „przestrzeń internetowa” jest praktycznie nie do opanowania…

691-MAKIETA 2 24-43.indd 38

Na początku należy podkreślić, że nikt inny jak tylko my sami musimy zadbać o swoje bezpieczeństwo w Internecie. Żaden program nie jest w stu procentach bezpieczny i żaden tego bezpieczeństwa w stu procentach nam nie zapewni. Tyle tytułem wstępu. Theresa May w swoim wystąpieniu mówiła co prawda o realnym zagrożeniu w świecie rzeczywistym, jednak to świat wirtualny pomaga w tym, żeby to zagrożenie urzeczywistnić. Przy czym prawdopodobieństwo tego, że będziemy ofiarą w zamachu terrorystycznego jest niższe od tego, że dostaniemy zawału czy spadnie nam na głowę cegła. Natomiast jest już dużo bardziej prawdopodobne, że nasz komputer zostanie zhakowany i to jest dalej najmniejszy problem, bo jeszcze większym jest kradzież naszych danych.

„Wyglądasz… nudno”

Jak groźna i realna jest kradzież naszych danych, niech świadczą efekty eksperymentu przeprowadzonego przez Kevina Roose’a, szefa działu wiadomości Fusion. net. Jego przypadek opisywał w kwietniu tego roku na łamach branżowego magazynu „Press” Stanisław M. Stanuch. Roose chciał się dowiedzieć jak trudne będzie zhakowanie jego komputera i przy okazji przekonać się na własnej skórze jakie niebezpieczeństwa są z tym związane. Tutaj należy dodać, że Kevin Roose nie ma problemów z nowinkami technologicznymi i uważa siebie za osobę dobrze zabezpieczoną przed zagrożeniami z sieci. Jak podaje „Press”, Kevin wynajął dwóch światowej sławy hakerów i polecił im zebrać jak najwięcej informacji o sobie. Jednym z hakerów był specjalista od tzw. social engineering, który do zdobywania danych wykorzystuje wszelkie dostępne w sieci informacje o swoim celu. Drugi był typowym hakerem, który miał za zadanie włamać się do komputera Roose’a i przejąć nad nim kontrolę. Efekty przeszły oczekiwania. W ciągu dość krótkiego czasu obaj hakerzy wywiązali się z zadania z nawiązką. Można powiedzieć, że po wykonaniu zlecenia, życie Kevina Roose’a nie należało już do niego. 12/06/2017 16:49:34


039 Pierwszy z hakerów korzystając z informacji ogólnie dostępnych w mediach społecznościowych, danych z wyszukiwarek i używając telefonu, uzyskał dostęp do konta dziennikarza. Poznał również numery jego dokumentów. Zdobycie takich informacji okazało się wręcz banalnie proste, a spowodowało na przykład odcięcie domu dziennikarza od prądu. Wystarczyło zadzwonić do firmy, która dostarczała taką usługę do domu Kevina i użyć zdobytych danych. Drugi z hakerów podszywając się pod firmę hostingową z której korzystał Roose, wysłał do niego maila z programem podszywającym się pod certyfikat bezpieczeństwa. Niestety Roose nie zauważył podstępu i zainstalował na swoim komputerze program, który pozwolił na przejęcie kontroli nad komputerem, którego używał. Haker poznał jego wszelkie hasła, loginy i dane, które pozwoliły między innymi na przejęcie kontroli nad systemem bezpieczeństwa domu w którym mieszkał Roose czy nad systemem domowych kamer CCTV. W tym przypadku haker spowodował, że na ekranie komputera na którym pracował obecny szef wiadomości Fusion.net, pojawił się napis „wyglądasz… nudno”. Specjalny program robił co kilka sekund zdjęcie wykorzystując kamerę zamontowaną w laptopie Roose’a przez co haker cały czas wiedział co robi dziennikarz. W tym przypadku nie dziwi fakt, że gdy niedawno jeden z dziennikarzy odwiedzał siedzibę FBI w USA zauważył, że wszystkie kamery na komputerach używanych przez agentów były zaklejone. – Ostrożności nigdy za wiele – usłyszał w odpowiedzi, kiedy zapytał czy nawet FBI boi się ataków hakerów.

NIE TYLKO GIGANCI

Oczywiście, często słyszymy, że serwery jakieś firmy zostały zaatakowane i wyciekły jakieś warte miliony dolarów dane. Niestety to nie giganci są najbardziej zagrożeni – chociaż często tracą bardzo duże pieniądze – ale szarzy użytkownicy Internetu. Dla kogoś kto zarabia 1200 funtów miesięcznie, strata nawet 200 funtów może okazać się bolesna. I niech nas nie zwiedzie podejście, że komu by tam się chciało ukraść nam „kilka funtów” skoro u gigantów i pieniądze są gigantyczne. Nic bardziej mylnego. Trzeba pamiętać, że hakerzy czę691-MAKIETA 2 24-43.indd 39

Więcej można przeczytać w książce Edwarda Lucasa. Język angielski: „Cyberphobia”. Język polski: „Oswoić cyberświat”.

sto atakują masowo. Nie sto, dwieście komputerów a tysiące. Jeśli uda się im uzyskać dostęp tylko do części z nich, to i tak skradzione dane będą warte miliony. Edward Lucas, dziennikarz The Economist, w swojej książce pt. „Cyberphobia” (polski tytuł: „Oswoić cyberświat”, Warszawa 2017) opisuje między innymi świat wirtualny, w którym można kupić właściwie wszelkie rodzaje danych. Najbardziej cenione są podobno dane klientów którzy mają karty kredytowe w dobrych bankach. Dane kart Amercian Express można kupić już za mniej niż dziesięć funtów. Lucas powołuje się na raport firmy McAfee produkującej systemy antywirusowe i antywłamaniowe dla komputerów i sieci informatycznych. Raport informuje, że roczny koszt cyberprzestępczości na świecie wynosi obecnie ponad 400 miliardów dolarów. Ta liczba obejmuje straty finansowe, kradzież własności intelektualnej, działania zapobiegawcze etc. Dalej w raporcie pojawia się informacja, że w samych Stanach Zjednoczonych ataki hakerskie pozbawiły pracy 200 tys. ludzi. Natomiast tylko w Wielkiej Brytanii koszty przestępczości w Internecie szacuje się na 27 miliardów funtów rocznie. Autor „Cyberphobii” porównuje podejmowanie środków ostrożności, czyli na przykład używanie programów antywirusowych czy anti-malware, do szczepienia dzieci czy podawania antybiotyków, które chronią nie tylko jednostki ale i całe społeczności. Edward Lucas podaje przykłady. W 2013 roku na Bliskim Wschodzie włamano się do systemu dwóch banków. Straty oszacowano na 45 mln dolarów. Lucas podkreśla, że oznacza to, że był to największy napad na bank w historii. Z kolei np. w 2009 roku firma Nortel Networks – bardzo znana i jedna z najlepszych firm kanadyjskich – musiała

ogłosić upadłość. Okazało się, że przez blisko dziesięć lat chińscy hakerzy wykradali z niej różne projekty i plany biznesowe. To pokazuje jaka jest skala zjawiska i jakie konkretne straty może ponieść każdy z nas.

PLAN OBRONY

Teoretycznie jeśli nie ma nas w sieci to nie istniejemy. Jeśli nie istniejemy w sieci, to nie istniejemy też dla przestępców. Tyle teorii. Praktyka jest taka, że nie musimy posiadać smartfona, komputera, konta na Facebooku, żeby „system” wiedział o nas więcej niż się spodziewamy. Nawet jeśli nie wpisujemy w sieci jakichkolwiek danych, to wystarczy wpisać je tylko w telefonie, żeby odpowiednie aplikacje korzystające z pamięci naszego smartfona odpowiednio je sobie dopasowały. Weźmy na przykład funkcję lokalizacji w systemie Android. Nawet jeśli mamy wyłączoną tę funkcję, to naszą lokalizację śledzą stacje nadawcze naszego operatora i to one ustalają nasze położenie. Nasz telefon w ciągu sekundy wysyła setki danych. Jeśli telefon w ciągu nocy jest np. cały czas w tym samym miejscu, łatwo można się domyśleć, że tam właśnie znajduje się nasze mieszkanie. W ciągu dnia z kolei łatwo ustalić w którym miejscu pracujemy. To tylko jeden z przykładów na to jak wykorzystywane i interpretowane są dane które tak naprawdę produkujemy codziennie. Jeśli potocznie mówimy o tym, że ktoś i tak czyta nasze maile, to jak wskazuje w swoim artykule Stanisław M. Stanuch, sposoby są bardziej wyrafinowane i zautomatyzowane. Jeśli chcemy w jakkolwiek zabezpieczyć się przed utratą i dowolnym dostępem do naszych danych nie możemy skupić się na jednym rozwiązaniu, a najlepiej zastosować kilka. Używać bezpiecznych czatów, zaufanych stron z certyfikatami bezpieczeństwa, unikać podawania danych wrażliwych, nie klikać na wszystko, co nam się wyświetli na ekranie, ignorować podejrzane maile a najlepiej – jak konkluduje w swoim artykule Stanuch – być jak najmniej aktywnym w Internecie. W dzisiejszym świecie niemożliwe i nierealne. Pozostaje mieć nadzieję, że jeśli dotknie nas jakiś atak hakerski, to nasze straty będą niewielkie. To, że kiedyś zostaniemy albo już zostaliśmy zaatakowani, to pewne. « 12/06/2017 16:49:34


040

SYGNAŁY Z listów do redakcji

Joanna Młudzińska

Napisz do nas

W centrum uwagi – kilka refleksji po dorocznym Walnym Zebraniu Członków POSK-u 2017 Kolejne coroczne Walne Zebranie Członków POSK-u odbyło się w sobotę 13 maja 2017 roku. Pani przewodnicząca Joanna Młudzińska, chcąc podzielić się z zebranymi refleksjami zarówno z ostatniego roku jak i całych 5 lat swojej prezesury, przedstawiła doskonale przygotowaną prezentację pod tytułem „W centrum uwagi”, podsumowującą ten okres. Opierając się na faktach przedstawionych w zwięzłej prezentacji przez panią Młudzińską, można z pełną odpo-

691-MAKIETA 2 24-43.indd 40

wiedzialnością stwierdzić, że stale aktualna misja Ośrodka, jaką przede wszystkim jest działalność społeczno-kulturalna, jest i była w ciągu ostatnich 5 lat ustawicznie realizowana i to ze znakomitym efektem. Najdonioślejszym wydarzeniem kulturalnym z bogatej ubiegłorocznej oferty wydarzeń w Ośrodku zdecydowanie była wyprodukowana przez POSK premiera niezwykle rzadko wystawianej na świecie opery „Hrabina” Stanisława Moniuszki. Można bez przesady powiedzieć, że było to wydarzenie artystyczne, które skierowało na POSK uwagę wielbicieli opery i muzyki w Londynie. W swojej prezentacji pani Joanna skupiła się również na zagadnieniu obecnego wizerunku Polskiego Ośrodka Społeczno-Kulturalnego, podkreślając, że stał się on po referendum rozpoznawalnym dla Brytyjczyków symbolem obecności Polaków w Wielkiej Brytanii. Wspomniała również o zjednoczeniu się przedstawicieli Polonii z Brytyjczykami w walce z przestępstwami nienawiści wobec Polaków, i o licznych wyrazach sympatii i życzliwości ze strony Brytyjczyków po rasistowskich atakach na naszą społeczność. Działania w POSK-u skierowane ku szerszej społeczności polonijnej; to

także praca takich organizacji jak East European Resource Centre czy FamiliaCentrum Pomocy Rodzinie, które służą doradztwem, informacją i wsparciem dla Polaków oraz osób pochodzących z Europy Centralnej i Wschodniej. POSK i jego działacze, oprócz zapewnienia rodakom wsparcia poprzez wyżej wymienione organizacje, godnie reprezentują Polaków w telewizji i w innych mediach, oraz na licznych spotkaniach, jak np. z posłami do parlamentu i Sejmu, a nawet najwyższymi władzami Wielkiej Brytanii i Polski. Robią to również poprzez udział w ogólnobrytyjskiej kampanii #BetterThanThat, skierowanej przeciwko przestępstwom motywowanym nienawiścią na tle narodowościowym, rasowym i religijnym. Takie działania służą wszystkim Polakom, stanowiąc równocześnie strategię jak przyciągnąć uwagę ludzi, aby włączyli się do działań POSK-u. Nie można nie podkreślić znaczenia rozpoczętego wcześniej, a skutecznie kontynuowanego w ciągu ostatnich 5 lat procesu obniżania deficytu strukturalnego oraz zapewniania samowystarczalności finansowej POSK-owi poprzez trafne inwestycje i rozsądną gospodarkę posiadanymi środkami. Obniżenie deficytu z £227 tys. do £36 tys. w ciągu 5 lat

12/06/2017 16:49:35


041 jest niewątpliwie wynikiem znakomitym i ogromnym osiągnięciem zarówno niestrudzonego w swoich wysiłkach skarbnika Roberta Wiśniowskiego, jak i całego zarządu. Finansowe zabezpieczenie niezależności i przyszłości POSK-u jest niezbędne dla kontynuowania i rozwijania działalności kulturalnej i społecznej, dla której POSK został powołany, a ilość osób przewijająca się przez nasz budynek świadczy już o tym, że każdy może znaleźć tutaj coś ciekawego dla siebie. Kończąc prezentację, pani przewodnicząca zarysowała wyzwania stojące przed POSK-iem, wyliczając m.in. takie cele jak dalsze skupianie się na działalności społecznej i kulturalnej i rozwijanie atrakcyjnej oferty programowej. Podkreśliła potrzebę budowania wzrostu rozpoznawalności, popularności i roli publicznej POSK-u oraz kładzenia nacisku na otwarcie Ośrodka na młodsze pokolenie Polonii, a także stopniowej modernizacji budynku POSK-u. Wystąpienie ustępującej pani przewodniczącej nagrodzone zostało gromkimi i długo trwającymi oklaskami szczerego uznania. Jak w latach poprzednich, po wystąpieniu pani prezes wywiązała się na sali wielogodzinna dyskusja nad sprawozdaniami. Niemożliwym jest opisanie jej szczegółowo w tym krótkim artykule. Skarbnik POSK-u Robert Wiśniowski oraz inni członkowie zarządu odpowiadali na pytania z sali, udzielając dodatkowych informacji do szczegółowych sprawozdań, dostępnych dla wszystkich członków w tak zwanej „Białej Broszurce” oraz Wiadomościach POSK-u. Obok konstruktywnych uwag czy krytyk oraz rzeczowych pytań, pojawiały się głosy bardzo krzywdzące i tendencyjnie niesprawiedliwe pod adresem działań zarządu i POSK-u. Tym bardziej to smutne, gdyż osoby występujące z różnymi zarzutami, nie zadały sobie wcześniej trudu, aby zapoznać się z publikowanymi na bieżąco czy później w wiadomościach POSK-u informacjami na temat działań Ośrodka czy faktów związanych np. z finansami i planami. Punktami kulminacyjnym walnego zebrania były wybory członków Rady POSK-u, wybór Komisji Rewizyjnej, a następnie nowego prezesa. Komisja Skrutacyjna pod przewodnictwem dr Dobrosławy Platt policzyła głosy oddane na członków Rady, następnie p. Platt odczytała nazwiska wybranych w głoso-

691-MAKIETA 2 24-43.indd 41

waniu 17 osób, wśród których pokazały się cztery osoby z młodszej, nowej Polonii (lista została opublikowana tydzień temu w Tygodniu Polskim). Sprawozdanie Komisji Rewizyjnej odczytane zostało w języku angielskim przez panią Elżbietę Malhomme de la Roche, która następnie przedstawiła wniosek o udzielenie absolutorium ustępującemu zarządowi z podziękowaniem. Odbyło się głosowanie, podczas którego obecni na sali w przeważającej większości głosowali za udzieleniem absolutorium. Pani Elżbieta Malhomme de la Roche zgodziła się przyjąć ponownie funkcję przewodniczącej Komisji Rewizyjnej i zaproponowała nowy jej skład złożony z następujących osób: Aleksandra Newsome, Jerzy Ścibor-Kamiński, Jan Kaczmarek i Alina Czwałga-Matuszewska. Pani przewodnicząca Joanna Młudzińska, od 5 lat rokrocznie wybierana ogromną przewagą głosów na to stanowisko, w roku bieżącym, zgodnie ze statutem Ośrodka, nie mogła kandydować ponownie. W związku z tym ustępujący zarząd zaproponował swojego kandydata na przewodniczącego Polskiego Ośrodka Społeczno Kulturalnego – pana Wojciecha Tobiasiewicza. Pan Marek Laskiewicz, który zgłosił swój zamiar kandydowania na prezesa POSK-u, nie otrzymał dostatecznej ilości głosów, aby wejść do Rady, a tylko członkowie Rady POSK-u mogą kandydować na prezesa. Skoro nie zgłoszono innych kandydatów, nowym prezesem POSK-u został wybrany pan Wojciech Tobiasiewicz, przez aklamację. Dziękując członkom walnego zebrania podkreślił, że sprawy POSK-u leżą blisko jego serca od młodości i że zaszczytna rola przewodniczącego to nie tylko przywilej, ale i obowiązek do sumiennego wypełnienia. Zaznaczył, że pierwszym obowiązkiem jaki nakłada na niego statut to wybranie zarządu i zadeklarował, że wszystkie stosowne kandydatury rozważy, wybierając te najbardziej odpowiednie. Obiecał, że za swojej prezesury będzie robić wszystko, aby Ośrodek nadal tętnił życiem. Na zakończenie pani Joanna Młudzińska podziękowała zebranym jeszcze raz za zaufanie i współpracę, zebrani na sali nagrodzili ją wyjątkowo długą owacją na stojąco. Tomasz Furmanek

zaginionY Tomasz Marcin Moskal 1 października 2014 r. w Wielkiej Brytanii zaginął Tomasz Marcin Moskal. Zaginiony ma 36 lat, 177 cm wzrostu i piwne oczy. Ktokolwiek widział Tomasza Marcina Moskala lub ma jakiekolwiek informacje o jego losie proszony jest o kontakt z ITAKĄ - Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych pod numerem +48 22 654 70 70. Można również napisać w tej sprawie do ITAKI: itaka@zaginieni.pl. Naszym informatorom gwarantujemy dyskrecję. Zdjęcia zaginionych na stornie: www.zaginieni.pl.

zaginionY Marek Kurka 1 lipca 2014 r. w Londynie (Wielka Brytania) zaginął Marek Kurka. Ma 41 lat, 185 cm wzrostu i niebieskie oczy. W dniu zaginięcia ubrany był w żółty rowerowy dres oraz siwy kask. Miał przy sobie czarny plecak. Zaginiony może poruszać się rowerem – szarą kolarzówką. Ktokolwiek widział Marka Kurkę lub ma jakiekolwiek informacje o jego losie proszony jest o kontakt z ITAKĄ – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych pod numerem +48 22 654 70 70. Można również napisać w tej sprawie do ITAKI: itaka@zaginieni.pl. Naszym informatorom gwarantujemy dyskrecję. Zdjęcia zaginionych na stronie: www.zaginieni.pl.

12/06/2017 16:49:35


Fot. Miles Willis/Stringer/Getty Images

042

transport londyn

Coraz mniej kierowców wybiera auta z silnikami Diesla

»

O jedną piątą spadła w ciągu roku w Wielkiej Brytanii sprzedaż samochodów z silnikami Diesla – podało The Society of Motor Manufacturers and Traders (SMMT). Jak podaje „The Times”, w maju z salonów wyjechało 81 489 takich pojazdów – o 20 tys. mniej niż w maju 2016 roku. Udział w rynku aut napędzanych ropą spadł z 50 do 44 proc. W tym 691-MAKIETA 2 24-43.indd 42

samym czasie o 46 proc. wzrosła sprzedaż samochodów z silnikami hybrydowymi i elektrycznymi – z 5,5 tys. do ponad 8 tys. sztuk. Popularność samochodów na benzynę wzrosła o 0,4 proc. z 96 110 do 96 518 sztuk. Całkowita sprzedaż nowych samochodów spadła w ciągu roku o 8,5 procent. W maju tego roku w Wielkiej Bry-

tanii zarejestrowano 186 265 nowych samochodów. Zdaniem analityków SMMT, zmiana preferencji kierowców to efekt niepewności wynikającej z zapowiedzi dodatkowego opodatkowania diesli i wprowadzenia opłat za wjazd nimi do centrum dużych miast. Silniki na ropę emitują znacznie więcej niż benzynowe rakotwórczego dwutlenku azotu. « 12/06/2017 16:49:37


043 Transport for London sprzedaje swoje symbole Transport for London podpisał pięcioletni kontrakt z firmą TSBA Group na zarządzanie symbolami londyńskiej komunikacji miejskiej. Umowa pozwoli na pozyskanie pieniędzy ze sprzedaży praw do posługiwania się np. logiem TfL i mapą metra. TfL i TSBA Group opracują wspólną strategię sprzedaży licencji na cały świat. Pozwoli to na stworzenie nowych produktów, wejście na nowe rynki i zagwarantuje dodatkowe wpływy do budżetu komunikacji. – Londyn był zawsze globalnym miastem z bogatą historią i pełnym innowacji. Jesteśmy dumni, że nasza marka stała się częścią tej historii. Partnerstwo z TSBA pozwoli rozwinąć program licencji na posługiwanie się naszymi symbolami i wygeneruje dodatkowe wpływy, które zainwestujemy w rozwój transportu – powiedział David Ellis z Transport for London. Z symboli TfL korzystają producenci pamiątek turystycznych, zabawek, klocków LEGO, a nawet projektanci mebli i ubrań.

»

Trwają przymiarki do wprowadzenia na londyńskich skrzyżowaniach tak zwanej inteligentnej sygnalizacji świetlnej. Będzie ona priorytetowo traktować rowerzystów i autobusy miejskie. Na czym polega inteligencja świateł? Komputer analizuje uliczny ruch na podstawie obrazu z kamer. Gdy na którejś ulicy rośnie liczba rowerzystów lub autobusów system wydłuża dla nich czas trwania zielonego światła. Jak dowiedział się „London Evening Standard” pierwsze takie światła będą testowane już we 691-MAKIETA 2 24-43.indd 43

wrześniu. Gdzie? Na razie nie wiadomo, bo Transport for London włączył czerwone światło na ujawnianie informacji w tej sprawie. Cytowani przez londyński dziennik przedstawiciele Vivacity Labs, którzy opracowali system uspokajają kierowców. Inteligentne światła mogą zmniejszyć korki, odpowiednio dobierając długość zielonego światła do natężenia ruchu. Firma testuje obecnie swoje rozwiązanie w Milton Keynes, gdzie, jak zapewnia dyrektor firmy Mark Nicholson, zdaje ono egzamin. «

Zdjęcia: Transport for London

Równi i równiejsi na skrzyżowaniach

12/06/2017 16:49:41


044

CAFÉ COOLTURA LONDYN

SEARCHING FOR GHOSTS Przygotował MARCIN URBAN Do 21.01.2018. V&A Museum of Childhood, Cambridge Heath Road, Londyn E2 9PA. Stacja: Bethnal Green. Otwarte codziennie 10:00 – 17:45. Wstęp wolny www.vam.ac.uk/moc

691-MAKIETA 3 44-67.indd 44

Domy są ważnymi świadkami historii każdego miasta. Ich mury nadają osiedlom indywidualny charakter oraz kryją informacje o obecnych i byłych mieszkańcach. Grupa młodzieży współpracując z V&A Museum oraz fotografem Tomem Hunterem zebrała zdjęcia i spisała historie mieszkańców kilku

COOLTUR POLECA A

bloków mieszkalnych w Londynie. Wśród nich jest m.in. Boundary Estate w Tower Hamlets, pierwszy blok z mieszkaniami socjalnymi wybudowany przez London County Council w 1898 roku. Zobaczcie przeszłość i przemiany w Londynie widziane oczami jego mieszkańców.

12/06/2017 16:51:16


045

691-MAKIETA 3 44-67.indd 45

12/06/2017 16:51:17


Canaletto, Venice: The Bacino di S. Marco on Ascension Day, 1733-1734, Royal Collection Trust

» CANALETTO & THE ART OF VENICE

© The Samuel Courtauld Trust, The Courtauld Gallery, London

Do 12.11. The Queen's Gallery, Buckingham Palace Rd, Londyn SW1A 1AA. Stacja: St James’s Park, Victoria. Otwarte codziennie 9:30-17:30. Bilety: £11 www.royalcollection.org.uk

» GIOVANNI DA RIMINI 14.06.–08.10. National Gallery, Trafalgar Square, Londyn WC2N 5DN. Stacja: Embankment, Charing Cross. Otwarte codziennie 10.00 – 18.00, w pt. do 21.00. Wstęp wolny www.nationalgallery.org.uk Na wystawie jest prezentowanych 10 prac włoskiego malarza Giovanniego (1292–1336), w tym trzy, które są po raz pierwszy wystawiane w Wielkiej Brytanii. To „Sceny z życia Maryi Dziewicy i innych świętych”, „Sceny z życia Jezusa Chrystusa” oraz „Dziewica i dziecko”. Oprócz nich zobaczymy obrazy kilku innych XIV-wiecznych artystów pochodzących z Rimini.

Giovanni Baronzio, The Nativity and the Adoration of the Magi

691-MAKIETA 3 44-67.indd 46

© Raad bin Zeid © Istanbul Museum of Modern Art

wystawy

Obrazy i rysunki Antonio Canaletta, najsłynniejszego włoskiego malarza miejskich krajobrazów. Wystawa prezentuje dzieła z kolekcji króla Jerzego Trzeciego. Zawiera ona 50 obrazów i ponad 140 rysunków Canaletta. Jest to jedna z nielicznych XVIII-wiecznych kolekcji zachowanych w oryginalnym kształcie. Dodatkowo Pałac Buckingham prezentuje prace rokokowej weneckiej malarki Rosalby Carriery. CzytajWięcej też na nastr. str.54 54

© Her Majesty Queen Elizabeth II 2016

046

CAFÉ COOLTURA londyn

Fahrelnissa Zeid, Resolved Problems, 1948

» FAHRELNISSA ZEID 13.06. – 08.10. Tate Modern, Bankside, Londyn SE1 9TG. Stacja: Blackfriars, Southwark. Otwarte: pt. – sob. 10:00 – 22:00, niedz. – czw. 10:00 – 18:00. Bilety: £11.30 www.tate.org.uk Fahrelnisa Zeid była jedną z najważniejszych przedstawicielek tureckiej awangardy w latach 1940-1950. Jej abstrakcyjne obrazy stanowią syntezę wpływów kultur arabskiej, perskiej, bizantyjskiej i europejskiej. Eksperymentowała też z malowaniem na kościach kurczaków. To jej pierwsza tak duża retrospektywna wystawa w Wielkiej Brytanii.

12/06/2017 16:51:18


Fot. Robert Burley

047 » A HANDFUL OF DUST 07.06. – 03.09. Whitechapel Gallery, 77-82 Whitechapel High St, Londyn E1 7QX. Stacja: Aldgate East. Otwarte: wt.śr i pt. – niedz. 11:00 – 18:00, czw. 11:00 – 21:00. Wstęp wolny www.whitechapelgallery.org To pierwsza w historii wystawa, na której w centrum uwagi jest kurz. Jej autorzy, dzięki zebranym fotografiom przekonują, że towarzyszy on najważniejszym wydarzeniom w życiu człowieka. Spowija półki w każdym domu, ma znaczenie w dochodzeniach prowadzonych przez policję i często jest jedynym co pozostaje po wojnach zmieniających losy świata.

»

BE MAGNIFICENT. WALTHAMSTOW SCHOOL OF ART 1957–1967

09.06. – 10.09. William Morris Gallery, Forest Road, Londyn E17 4PP. Stacja: Walthamstow Central. Otwarte: śr. – niedz. 10:00 – 17:00. Wstęp wolny www.wmgallery.org.uk

Miranda Hart

teatr » ANNIE 23.05.2017 – 06.01.2018. Piccadilly Theatre, 16 Denman Street, Londyn W1D 7DY. Stacja: Piccadilly Circus. Spektakle: pon., śr. – sob. 19:30, dodatkowo czw., sob. i niedz. 15:00. Bilety: od £42 www.anniewestend.com Akcja musicalu rozgrywa się w Nowym Jorku w latach 30. minionego stulecia,

691-MAKIETA 3 44-67.indd 47

czyli w okresie jednego z największych kryzysów ekonomicznych w historii. Osierocona Annie wiedzie pozbawione radosnych chwil życie w sierocińcu Miss Hannigan. Pewnego dnia uśmiecha się do niej szczęście. Zostaje wybrana do spędzenia świąt w domu znanego milionera. Będzie to także okazja do rozpoczęcia poszukiwań swojej prawdziwej rodziny. Najpierw będzie jednak musiała przechytrzyć bezduszną Miss Hannigan. Tylko do 17 września w głównej roli występuje Miranda Hart, znana m.in. z serialu „Call the midwife".

The William Morris Gallery we współpracy z agencją kreatywną Create prezentuje dorobek Walthamstow School of Art. Na wystawie zebrano prace studentów i ich opiekunów, wspomnienia, fotografie i filmy. Wśród absolwentów i wykładowców są uznane nazwiska tj. Sir Peter Blake, który projektował okładki płyt The Beatles, muzyk Ian Dury, reżyserzy Ken Russell i Peter Greenaway oraz projektanci mody Celia Birtwell, Marion Foale i Sally Tuffin.

12/06/2017 16:51:20


048

CAFÉ COOLTURA LONDYN » REMNANTS 12.06. – 01.07. Print Room at the Coronet, Notting Hill Gate, Londyn W11 3LB. Stacja: Notting Hill Gate. Spektakle: pon. – sob. 19:30, dodatkowo sob. 15:30. Bilety: od £16 www.the-print-room.org Teatr muzyczny Erratica wystawia na scenie Print Room at the Coronet adaptację wspomnień „The stone fields”, chorwackoamerykańskiej pisarki Courtney Angeli Brkic. To poruszająca opowieść o ludzkich tragediach i traumie jakie pozostawiły po sobie II wojna światowa i wojna na Bałkanach w latach 90. ubiegłego wieku. Sztukę wyróżniają kompozycje Shelley Parker, będące remiksem muzyki elektronicznej z tradycyjną muzyką bałkańską.

» LADY DAY AT EMERSON'S BAR & GRILL 17.06. – 09.03. Wyndham’s Theatre, Charing Cross Rd, Londyn WC2H 0DA. Stacja: Leicester Square. Spektakle: wt. – sob. 19:45, dodatkowo czw. i sob. 14:45. Bilety: od £19.50 Sztuka poświęcona Billie Holiday, jednej z najbardziej utalentowanych wokalistek jazzowych, której szczyt popularności przypadał na lata 1930-1940. Akcja rozgrywa się w 1959 roku w południowej Filadelfii. Holiday śpiewa w barze, opowiadając jednocześnie o swoim życiu. Sztuka zdobyła w 2014 roku dwie statuetki Tony Awards 2014, w tym dla najlepszej aktorki Audry McDonald.

kino » CHURCHILL Od 16.06. Dramat wojenny, UK. Reż. Jonathan Teplitsky, wyst. Brian Cox, Miranda Richardson, John Slattery Filmowa biografia premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla, który przeprowadził Brytyjczyków przez burzliwy okres II wojny światowej. Akcja koncentruje się na dniach poprzedzających D-Day, czyli desant sił alianckich w Normandii, który był decydujący dla losów wojny.

691-MAKIETA 3 44-67.indd 48

12/06/2017 16:51:22


049

» SLACK BAY Od 16.06. Komedia, Francja. Reż. Bruno Dumont, wyst. Juliette Binoche, Fabrice Luchini, Valeria Bruni Tedeschi

1910 rok. W okazałej willi na północy Francji żyje miejscowa arystokracja. Tuż obok w skromnych chatach mieszkają rybacy, których głównym zajęciem jest przenoszenie na swoich barkach lepiej

urodzonych ludzi. Nagle na lokalnej plaży pojawia się gruby detektyw z asystentem, by rozwikłać sprawę tajemniczych zaginięć. A między arystokratką i wiejskim chłopakiem rodzi się coś na kształt miłości.

» GIFTED Od 16.06. Dramat, USA. Reż. Marc Webb, wyst. Chris Evans, Grace Mckenna, Lindsay Duncan, Jenny Slate, Octavia Spencer Frank samotnie wychowuje swoją niezwykle uzdolnioną siostrzenicę Mary. Gdy talent dziewczynki ujawnia się, musi zawalczyć o prawa rodzicielskie z jej babcią.

koncerty » MONIKA LIDKE 17.06. Godz. 20:30. Jazz Cafe POSK, Polski Ośrodek Społeczno – Kulturalny, 238-246 King St, Londyn W6 0RF. Stacja: Ravenscourt Park. Bilety: £8 www.jazzcafeposk.org

691-MAKIETA 3 44-67.indd 49

12/06/2017 16:51:24


» CÉLINE DION 20-21.06. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £45

» ROBBIE WILLIAMS 23.06. Godz. 19:00. Stadion olimpijski, Queen Elizabeth Olympic Park, Londyn E20 2ST. Stacja: Stratford. Bilety: od £82.50

Fot. Astrid Stawiarz/Getty Images

050

CAFÉ COOLTURA LONDYN

» JAMIROQUAI 24.06. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £39.50

» GREEN DAY 01.07. Godz. 13:00. Hyde Park, Bayswater, Londyn W2 2UH. Stacja: Hyde Park Corner. Bilety: od £62.50

» LINKIN PARK 03.07. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £42.50

» MACY GRAY 04.07. Godz. 19:00. O2 Shepherd’s Bush Empire, Shepherd's Bush Green, Londyn W12 8TT. Stacja: Shepherd’s Bush. Bilety: od £44

» NEIL SEDAKA

» TORI AMOS

» BELINDA CARLISLE

04.10. Godz. 19:30. Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington. Bilety: £48.40

13.10. Godz. 19:30. O2 Indigo, The O2, Peninsula Square, London SE10 0DX. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £38.50

» METALLICA Fot. Brad Barket/Getty Images

18.09. Godz. 19:30. Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington. Bilety: £43.30

» MARILLION 13.10. Godz. 19:30. Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington. Bilety: tylko ze zwrotów

22-24.10. Godz. 19:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £58.75

» DEEP PURPLE 23.11. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £49.50

30.09. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £35

» LADY GAGA 09.10. Godz. 19:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £40

691-MAKIETA 3 44-67.indd 50

Fot. Lrheath / Wikipedia

» NICK CAVE & THE BAD SEEDS

12/06/2017 16:51:26


Fot. MWMedia

051

»

PRL LIVE MUSIC 2017 - WILKI, MROZU, SOUND’N’GRACE

Podczas kolejnego festiwalu Radia PRL zespół Wilki będzie świętować 25-lecie działalności. Usłyszymy największe przeboje grupy, tj. „Baśka”, „Son of the blue sky” i „Urke”. Mrozu, wykonujący muzykę z pogranicza hip-hopu, R&B, pop i bluesa, był nominowany do nagrody MTV Europe Music Awards w kategorii najlepszy polski wykonawca. W lutym ukazał się jego czwarty album studyjny zatytułowany „Zew”. Sound’n’Grace to polski chór, wykonujący muzykę soul, R&B i funk.

» QUEEN + ADAM LAMBERT 12.12. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £49.50

» A-HA 14.02.2018. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £42.75

» EMELI SANDÉ 18.10. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £39.50

Fot. Gareth Cattermole/Getty Images

Fot. Robin Marchant/Getty Images for ESPN

18.11. Godz. 18:00. O2 Shepherd’s Bush Empire, Shepherd's Bush Green, Londyn W12 8TT. Stacja: Shepherd’s Bush. Bilety: od £25

» J COLE 15-16.10. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £63.75

691-MAKIETA 3 44-67.indd 51

12/06/2017 16:51:29


052

CAFÉ COOLTURA wydarzenia

Uwaga! 17 czerwca 2017 Piknik Rodzinny – Brent Eastern European Fair W dniu 17.06.2017 w godzinach od 12:00 do 16:00 w Szkole Podstawowej w Sudbury Watford Rd, Wembley HA0 3EY Brent Council zaprasza na Piknik Rodzinny Brent Eastern European Fair. Wstęp wolny! W programie: - smakołyki regionalnej kuchni - zwyczaje, porady i ciekawostki o krajach uczestników – możliwość nawiązania znajomości i wspólnej zabawy

Zapraszamy mieszkańców i firmy z obszaru Brent, ale również całego Londynu. Wszystkich zainteresowanych i chętnych do udziału w Pikniku prosimy o kontakt na: equality@brent.gov.uk lub telefonicznie 079 7985 4740 Więcej informacji na stronie: https://www.eventbrite.co.uk/e/brent-eastern-european-fairtickets-34359115038

691-MAKIETA 3 44-67.indd 52

12/06/2017 16:51:31


053

691-MAKIETA 3 44-67.indd 53

12/06/2017 16:51:33


054

CAFÉ COOLTURA galeria

Wenecja w Pałacu Buckingham

Znakomite obrazy i rysunki najsłynniejszego włoskiego wedutysty Antonia Canaletta (1697-1768) można oglądać na wystawie w galerii sztuki w Pałacu Buckingham w Londynie. Pokazują one siłę przyciągania, jaką miała w XVIII wieku Wenecja.

»

Wystawa zatytułowana „Canaletto i sztuka Wenecji” prezentuje dzieła z kolekcji kupionej przez króla Jerzego III (1760-1820). Będzie pokazywana do 12 listopada. Kolekcja zawiera najwspanialszy zbiór 50 obrazów i ponad 140 rysunków Canaletta. Król kupił je w 1762 roku od Josepha Smitha, w latach 1744-60 brytyjskiego konsula w mieście na lagunie, razem z pozostałą częścią jego olbrzymiej kolekcji weneckiego malarstwa i książek. Rysunki Canaletta i mieszkańców Wenecji, Giovanniego Battisty Piazzetty oraz 691-MAKIETA 3 44-67.indd 54

Sebastiana i Marco Riccich, z Królewskiej Kolekcji przechowywanej w Windsorze nie mają sobie równych. To właśnie Smith, znany kolekcjoner i koneser, bankier Brytyjczyków odbywających swoją obowiązkową podróż do Italii (Grand Tour) i mecenas artystów, a przede wszystkim Canaletta, działający jako jego agent w latach 1729-35, wylansował w Anglii modę na weduty, tworząc jednocześnie ich rynek. To on namówił też Canaletta na wyjazd do Londynu w 1746 roku; artysta spędził tam 10 lat, malując nad Tamizą i uwiecz-

niając na płótnach siedziby angielskiej arystokracji. Malarstwo wedutowe miało w Wenecji już swoją tradycję, kiedy w 1720 roku Canaletto wrócił z pobytu w Rzymie, gdzie poznał obrazy malarzy ruin i bambocciati – niewielkie malownicze scenki rodzajowe ukazujące jarmarki, pasterzy, wędrownych handlarzy, karczmy, włóczęgów. Bambocciati to nazwa obrazków działających w Rzymie od około 1625 roku do końca XVII wieku w Rzymie Flamandów i Holendrów, przezywanych „Bamboccio” (kukiełka). 12/06/2017 16:51:34


Canaletto, The Mouth of the Grand Canal looking West towards the Carita, c.1729-30

Twórcą pierwszych weneckich wedut przełomów wieków XVII i XVIII był malarz i rytownik późnego baroku i rokoka Luca Carlevarijs, który później, w latach 17121714 malował panoramy wyimaginowanych portów. Wywarł wpływ na Canaletta, który po przyjeździe do Serenissimy zapisał się do weneckiego bractwa malarskiego. W pewnej mierze dzięki konsulowi Smithowi malarstwo wedutowe stało się wizytówką Wenecji w XVIII wieku, przez kolejne stulecie 1750-1850 ciesząc się wielkim powodzeniem. Wenecja była stacją obowiązkową podczas Grand Tour, tam kupowano widoki miasta i zabierano do domów na pamiątkę. Wizje Wenecji oddawane na obrazach przez Canaletta z drobnymi szczegółami znakomicie nadawały się na suweniry. Jak mówi kurator wystawy Rosie Razzall, sze691-MAKIETA 3 44-67.indd 55

Royal Collection Trust / © Her Majesty Queen Elizabeth II 2017

055 fowa działu rycin i rysunków w opiekującym się zbiorami królewskimi Royal Collection Trust, „weneckie rodziny i sami wenecjanie nie byli zainteresowani kupnem obrazów Canaletta. Okazało się, że znalazł on swój rynek wśród Brytyjczyków”. Canaletto w latach 30. zaczął tworzyć serie wedut niewielkich rozmiarów, łatwe w transporcie, poza tym brytyjscy turyści, odwiedzając wspaniały dom Smitha (palazzo Smith Mangilli Valmarana w Canaregio, najbardziej na północ wysuniętej historycznej dzielnicy Wenecji), oglądali obrazy Canaletta i zamawiali podobne dla siebie. Smith podsyłał mu też jako klientów innych dyplomatów. W XVIII wieku podróż edukacyjną powinien był odbyć każdy dobrze urodzony i wykształcony człowiek; sama zaś Grand Tour była zwyczajem angielskim już od połowy XVI wieku, rozpowszechnionym następnie wśród arystokracji europejskiej i intelektualistów po lata 30. XIX wieku. Odwiedzano przede wszystkim Włochy, gdzie należało na własne oczy ujrzeć starożytności rzymskiej cywilizacji. Z Polaków takie podróże odbyli za młodu bracia Sobiescy, Jan i Marek, bracia Załuscy – Andrzej i przyszły biskup kijowski Józef Andrzej, współtwórcy jednej z największych bibliotek świata w 2. poł. XVIII wieku, Biblioteki Załuskich pełniącej rolę narodowej, przyszły król Stanisław August Poniatowski, Izabela Czartoryska, Ignacy i Stanisław Kostka Potocki, znany kolekcjoner, mecenas sztuk pięknych, propagator klasycyzmu. Canaletto malował również wspaniałe sceny ukazujące wystawne uroczystości na tle Canal Grande i pałacu Dożów, wykorzystując w nich atmosferyczne efekty i kolor lokalny. Wilgotny klimat Wenecji, której malarstwo zawsze słynęło z walorów kolorystycznych, sprzyjał takim pejzażom, antycypującym efekty wykorzystywane dużo później przez impresjonistów. Bardzo silnym impulsem w twórczości Antonia był teatr. W młodości pomagał ojcu, który malował teatralne dekoracje. Teatr uczył specyficznego stosowania perspektywy, równoważenia brył i zdarzało się, że dla uzyskania lepszych walorów kompozycyjnych Canaletto nieznacznie zmieniał architektoniczne proporcje. W serii sześciu wielkich obrazów dla Smitha, jednym z pierwszych jego zamówień, z około 1723 roku, pomyślanych jako pary i przeznaczonych do oglądania z pewnego dystansu we wspaniałym pałacu konsula, Canaletto zastosował impo-

nujące skróty perspektywiczne, wyraźnie korzystając ze swojej znajomości wymogów sceny teatralnej. O znaczeniu królewskiej kolekcji Canaletta i weneckiego malarstwa kupionej od Smitha decyduje to, że jest to jedna z kolekcji XVIII-wiecznych zachowanych w oryginalnym kształcie, nienaruszona i mająca swoje indywidualne piętno – tłumaczy Razzall. Smith na przykład nie kupował prac Giovanniego Battisty Tiepola, na które był wówczas duży popyt, a kupował rysunki Canaletta, które nie wzbudzały szerszego zainteresowania. Na wystawie znalazły się też – zdaniem Razzal – fascynujące prace rokokowej weneckiej malarki Rosalby Carriery – bardzo poszukiwane w całej Europie, podziwiane z uwagi na ich subtelność i delikatność. Smith miał dużą ich kolekcję. Miniaturzystka i jedna z pionierek pastelu portretowała głównie europejską arystokrację i władców, m.in. Augusta III Sasa. Duże zbiory jej pastelowych miniatur znajdują się w Galerii Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie. Malowała także portrety weneckich dam jako personifikacje pór roku i właśnie cztery takie pastele zobaczyć można na wystawie. Działający w Warszawie włoski malarz Bernardo Bellotto, autor wedut i fantazji architektonicznych, który oddziaływał na rozwój malarstwa polskiego, był siostrzeńcem Antonia i jego uczniem. Obaj nosili ten sam przydomek Canaletto od nazwiska starej szlacheckiej rodziny da Canal, z której się wywodzili. Bellotto od 1768 był malarzem nadwornym króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. « Monik Klimowska, PAP

Canaletto & The Art Of Venice Do 12.11. The Queen's Gallery, Buckingham Palace Rd, Londyn SW1A 1AA. Stacja: St James’s Park, Victoria. Otwarte codziennie 9:30-17:30. Bilety: £11 Więcej na:

royalcollection.org.uk

12/06/2017 16:51:35


056

CAFÉ COOLTURA opera

Hamburg – miasto muzyki Dr Jacek Kornak

»

Hamburg to miasto znane przede wszystkim z jednego z największych w Europie portów. Jednak posiada również wielowiekowe tradycje muzyczne. Już w czasach barokowych była tutaj stała opera, w której grał między innymi młody Handel. Tutaj też tworzyli kompozytorzy tacy jak Telemann, Gluck czy też Brahms. Do dziś Hamburgische Staatsoper jest jedną z czołowych niemieckich scen operowych. Natomiast otwarta niedawno Elbphilharmonie uważana jest za salę koncertową o jednej z najlepszych akustyk na świecie. Otwarta w styczniu Elbphilharmonie oferuje niezwykle bogaty program koncertów. Jednym z wydarzeń tego sezonu było „Das Rheingold” Richarda Wagnera. Przyznam, że nie przepadam za koncertowymi wykonaniami oper. Jednak „Das Rheingold” w wykonaniu NDR Elbphilharmonie Orchester pod batutą Marka Janowskiego nie potrzebowało reżysera. Muzyka była wykonana w sposób tak dramatyczny, a zarazem tak bogaty w szczegóły, że słuchało się tego z zapar691-MAKIETA 3 44-67.indd 56

tym tchem. Janowski to bardzo doświadczony dyrygent i było to wyraźnie słychać. Jego „Das Rheingold” było niemal jak symfonia, która ma wyrazistą strukturę, a jej narracja stopniowo rozwija przed słuchaczami swoje bogactwo. Wokalnie Michael Volle zdominował ten koncert. Jego Wotan był zaśpiewany wyraziście i z ogromną wokalną inteligencją i charyzmą. Katerina Karneus jako Fricka śpiewała energicznie i mocno. Johannes Martin Kranzle wcielił się w rolę Albericha. Jego interpretacja tej roli była bardzo wyrazista i ekspresywna. Równie dobitnie wykonała rolę Erdy Nadine Weissmann. Ostatnio w Hamburg Staatsoper odbyło się wznowienie „Kniazia Igora” Aleksandra Borodina. Dzieło to jest jedną z rosyjskich oper narodowych i jedynie sporadycznie można je zobaczyć poza granicami tego kraju. Pomimo urzekających melodii sama opera nie posiada wyrazistej akcji, a na dodatek może razić swoim pompatycznym patriotyzmem. Reżyser przedstawienia David Pountney usytuował je w Związku Radzieckim. Pountney dobitnie przedstawia przemoc i degenerację społeczeństwa,

które potrzebuje nie tyle stabilności, co symboli i tożsamości. Mikhail Tatarnikov rewelacyjnie poprowadził orkiestrę Staatsoper. Jego „Kniaź Igor” miał rosyjską atmosferę, była tu odrobina melancholii oraz tryumfalizmu. W tytułowej roli Igora świetnie sprawdził się Vladimir Baykov. Jego głos był ciemny, autorytarny, a swoją partię wykonał w sposób poruszający. Bardzo dobrze spisała się też Elena Guseva wykonująca rolę Jarosławnej. Śpiewała ona w sposób naturalny, niemal bez żadnego wysiłku, a zarazem jej głos brzmiał wyraziście i miał pełną, bogatą barwę. Artem Golubev był dość ciekawym wykonawcą partii Wladimira, ale jego głos nie do końca mnie przekonał. Brakowało tam nieco charyzmy, a wysokie dźwięki nie porywały. Staatsoper Hamburg oferuje bogaty repertuar oper od baroku do współczesności. Już dziś można sprawdzić ich program na nadchodzący sezon 2017/2018. Natomiast koncertów w Elbphilharmonie chyba nawet nie potrzeba specjalnie polecać. To obecnie najmodniejsza sala koncertowa Europy, która oferuje światowej klasy koncerty. « 12/06/2017 16:51:36


057

691-MAKIETA 3 44-67.indd 57

12/06/2017 16:51:38


058

CAFÉ COOLTURA CZYTA SIĘ W nocy z 2 na 3 czerwca Wydział Konsularny Ambasady RP w Londynie we współpracy ze Stockwell Partnership – Poles Connect oraz Streatham Tate Library zorganizował imprezę literacką dla dzieci polskich w wieku 8-12 lat, która wpisała się również w trzecią Ogólnopolską Noc Bibliotek.

»

Noc w Bibliotece dla polskich dzieci

691-MAKIETA 3 44-67.indd 58

Na zaproszenie Wydziału Konsularnego trzy autorki książek dla dzieci: Ewa Chotomska, Agnieszka Frączek i Marianna Oklejak wspólnie z dziećmi pracowały podczas nocnych warsztatów muzycznych, literackich i plastycznych. W trzech grupach przygotowano pod kierunkiem pisarek różne prezentacje: na temat polskich wycinanek ludowych (Marianna Oklejak), rymowanki literackie (Agnieszka Frączek) oraz muzyczną, połączoną z wykonaniem strojów do przedstawienia (Ewa Chotomska). Jedna z grup przygotowała również sałatkę owocową, która była częścią poczęstunku dla wszystkich obecnych (oprócz zamówionej pizzy). Po zajęciach warsztatowych nastąpiła prezentacja na forum dokonań wszystkich grup warsztatowych. Następnie dzieci obejrzały film, po czym jedna z wolontariuszek czytała dzieciom opowiadania z książek zaproszonych autorek. Dzieci nocowały w budynku biblioteki na przyniesionych przez siebie karimatach i śpiworach (wcześniej rodzice dostarczyli podpisane przez siebie zgody na spędzenie przez dzieci nocy w bibliotece). Następnego dnia rano, po wspólnym śniadaniu, nastąpiło uroczyste wręczenie nagród obecnym dzieciom przez Konsula Generalnego, Krzysztofa Grzelczyka. Każde z dzieci otrzymało pamiątkowy dyplom uczestnictwa w Nocy w Bibliotece, a także książki autorek, które były gośćmi (Ewa Chotomska – „Pamiętnik Felka Parerasa”, Marianna Oklejak – „Cuda – Wianki”, 12/06/2017 16:51:39


059 Agnieszka Frączek – „Wyliczanki bez trzymanki”). Do tych publikacji dołączona była dodatkowo książka Wandy Chotomskiej „Kurcze Blade”. Po uroczystym zakończeniu dzieci wysłuchały jeszcze kilku opowiadań, które przeczytała im jedna z wolontariuszek. O godzinie 8:00 rano rodzice odebrali dzieci z biblioteki. W Nocy w Bibliotece uczestniczyło 10 wolontariuszy, którzy opiekowali się dziećmi przez cały czas trwania imprezy. Oprawę graficzną przygotowała artystka polska mieszkająca w Londynie, Karolina Jonc-Buczek (logo projektu, roll-up, przypinki, dyplomy, zakładki do książek, banerki na stronę www). Impreza została zgłoszona do ogólnopolskiej akcji „Noc bibliotek” (www.nocbibliotek.org), do organizatorów której została wysłana informacja z materiałem fotograficznym. Uczestnicy Nocy byli bardzo zaangażowani w działania z polskimi pisarkami: zarówno dzieci, jak i rodzice uznali ten projekt za doskonałą formę promowania nauki języka polskiego, poznawania kultury polskiej (tradycyjne wycinanki ludowe wykonywane na podstawie książki „Cuda-wianki” Marianny Oklejak; wiersze Wandy i Ewy Chotomskich jako klasyka literatury polskiej dla dzieci; lingwistyczne zabawy z językiem polskim w wykonaniu Agnieszki Frączek). Zachęcamy inne biblioteki i szkoły polskie do dołączenia do tej akcji! Przygotowała: Jolanta Grzelczyk Wydział Konsularny Ambasady RP w Londynie

691-MAKIETA 3 44-67.indd 59

12/06/2017 16:51:40


060

CAFÉ COOLTURA wydarzenia

Apel Medical Aid for Poland Found uprzejmie zwraca się do Państwa z apelem o wsparcie akcji zbiórki pieniężnej na pomoc sparaliżowanym dzieciom i dorosłym w Polsce.

»

Otrzymujemy bardzo dużo próśb o dofinansowanie zakupu sprzętu potrzebnego do podnoszenia obłożnie chorych dzieci oraz dorosłych. Dźwiganie kilkuletnich sparaliżowa-nych dzieci jest dla rodziców wielkim obciążeniem. Sprzęt pomoże w codziennych czynnościach i opiece nad nimi. Dom rodzinny oraz bliskosć najbliższych jest wielką wartością zarówno dla chorych, jak i dla ich rodziców, którzy z wielkim trudem otaczają swoich najbliższych opieką. Często nawet 24 – ry godzinny na dobę. Nie kierujemy takich apelów do Państwa często. Niestety z przykrością stwierdzamy, iż znacząca ilość próśb, które otrzymujemy od osób w potrzebie jak również ich rodzin, zaważyły o podjęciu przez nas decyzji o skierowaniu się do Państwa z tymże apelem. Zbieramy fundusze w różnoraki sposób. Tym razem w tym szczytnym celu organizujemy koncert o haśle przewodnim „Wyśpiewać Miłosierdzie Boże”, który odbędzie się dnia 9 lipca 2017 roku. Koncert zorganizowany będzie w Parfii p.w. Chrystusa Króla na Balhan o godzinie19:00. Dochód z koncertu zostanie przeznaczony na wsparcie najbardziej potrzebującym. Informacje dotyczące koncertu znajdują się w załączonym pliku z plakatem. Zapraszamy również do zakupu CD z nagranymi ówcześnie utworami, które zostaną zagrane na w/w koncercie . Cena detaliczna płyty to 10 GBP, a cały dochód zostanie przeznaczony na dofinansowanie zakupu sprzętu dla obłożnie chorych. Płyty można nabywać bezpośrednio w biurze MAPF w POSK – u, przy 238 – 246 King Street, London, W6 0RF, na 3 piętrze lub zamówić drogą telefoniczną poprzez podanie danych kontaktowych tj. imienia i nazwiska oraz adresu zamieszkania, a następnie prześlemy do Państwa CD drogą pocztową. Czeki prosimy wywystawiać na Medical Aid for Poland Fund albo wpłacać na nasze konto bankowe w HSBC BANK PLC. Dane do dokonania przelewu bankowego to: Account number: 322-79-630, Sort Code 40-02-26, z dopiskiem „Apel”. Prosimy również wykorzystać na wpłaty nasza stronę w Just Giving-mamy tam link. Będziemy wdzięczni za każdą pomoc. Dr Bożena Laskiewicz Przewodniczaca MAPF

691-MAKIETA 3 44-67.indd 60

12/06/2017 16:51:42


691-MAKIETA 3 44-67.indd 61

12/06/2017 16:51:45


062

CAFÉ COOLTURA Wielka Brytania od kuchni

Dentysta i wata cukrowa Cukier towarzyszy ludzkości od tysięcy lat. Dopóki był pożądanym rarytasem i tylko nieliczni mieli do niego dostęp nie było żadnego problemu. Problem jest dzisiaj, kiedy cukier jest wszechobecny i uzależnia nasze ciała jak kokaina. Sergiusz Hieronimczak sergiusch72@yahoo.co.uk

»

Na początku znany był tylko cukier trzcinowy. Pierwszymi, którzy odkryli słodycz soku z trzciny cukrowej byli mieszkańcy Nowej Gwinei. Ich pierwsze plantacje mogły powstać już około roku 8000 p.n.e. Produkcję cukru, jako artykułu spożywczego, rozpoczęto po raz pierwszy 691-MAKIETA 3 44-67.indd 62

w Indiach około 3000 p.n.e. W tym samym okresie na kontynencie europejskim jedynym znanym środkiem słodzącym był miód. Pogłoska o istnieniu tajemniczej rośliny rodzącej... złoty, słodki miód dotarła do Europy dopiero po podboju Indii przez Aleksandra Macedońskiego, czyli około roku 327 p.n.e. Pierwszym państwem europejskim, w którym skosztowano cukier trzcinowy był Starożytny Rzym.

Na początku swej drogi cukier trzcinowy był niezmiernie drogi, używano go więc wyłącznie w celach medycznych i sprowadzano w niewielkich ilościach. Systematycznie zaczęto udoskonalać uprawę trzciny cukrowej zwiększając jej wydajność. Od Hindusów umiejętność metody uprawiania trzciny cukrowej przejęli Persowie i w krótkim czasie to oni stali się czołowym producentem tego surowca. 12/06/2017 16:51:46


063 Popularyzację cukru trzcinowego na większą skalę zawdzięczamy jednak Arabom, którzy od VII w. systematycznie rozprowadzali cukier trzcinowy po całym Bliskim Wschodzie. Powstały wówczas plantacje w Syrii, Palestynie, Egipcie, Hiszpa-

Pavlova Składniki: • 6 białek • 300 g drobnego cukru do wypieków • 1 łyżeczka skrobi kukurydzianej lub ziemniaczanej • 1 łyżeczka białego octu winnego lub soku z cytryny Dodatkowo: • 500 ml śmietany kremówki 30% lub 36% (lub mniej), schłodzonej • świeże owoce sezonowe Sposób przyrządzenia: W misie miksera ubić białka ze szczyptą soli na sztywną pianę. Dodawać cukier,

691-MAKIETA 3 44-67.indd 63

nii, na Cyprze, Krecie i Sycylii. To właśnie wtedy pojawiła się znajomo dziś brzmiąca arabska wersja nazwy cukru – sukkar. Z czasem największym ośrodkiem handlu cukrem trzcinowym stała się Wenecja.

stopniowo, łyżka po łyżce, cały czas ubijając, do powstania sztywnej, błyszczącej piany. Dodać octu winnego lub soku z cytryny i ubić. Dodać przesianą skrobię ziemniaczaną i delikatnie wymieszać szpatułką. Blaszkę wyłożyć papierem do pieczenia lub matą teflonową. Na papierze narysować okrąg, nieduży, 23 cm średnicy. Wyłożyć na niego masę bezową i uformować wyrównując boki bezy łyżką lub szpatułką ku górze. Wstawić do nagrzanego do 180ºC piekarnika i po 5 minutach zmniejszyć temperaturę do 150ºC. Piec 1,5 godziny. Studzić w lekko uchylonym piekarniku. Wystudzoną bezę położyć na paterze. Wyłożyć na nią ubitą śmietanę kremówkę (bez cukru). Udekorować świeżymi owocami sezonowymi. Smacznego!

Cukier z buraków cukrowych ma swoją własną historię i to nieco bardziej polityczną. Sama idea pojawiła się w XVI w., kiedy to Francuz Olivier de Serres odkrył i podał w swojej pracy „Théâtre d'Agriculture” informację, że buraki posiadają pewną ilość cukru. Minęło jednak 40 lat i do sprawy powrócił niejaki Franz Karl Achard, Francuz mieszkający w Prusach. W 1786 roku opracował schemat produkcji cukru na skalę przemysłową. Tym razem wzbudził zainteresowanie swoją pracą króla Fryderyka Wilhelma III, który zapewnił mu grant finansowy. W 1801 roku, dzięki pożyczce, Achard nabył majątek Konary (znany wtedy pod nazwą Kunern), na Śląsku, w którym zorganizował pierwszą na świecie cukrownię. Tak naprawdę jednak najwięcej dla rozwoju cukrownictwa uczynił Napoleon Bonaparte. Swoimi dekretami uruchomił masową skalę produkcji cukru, co pozwoliło Francji uniezależnić się od dostaw z kolonii. Od 1800 roku cukier przestał być rarytasem i stał się masowym łakociem ku radości stomatologów. A jeden z nich niejaki pan Joseph Lascaux – dentysta (o zgrozo!) z Luisiany w Nowym Orleanie opatentował współczesną maszynę do waty cukrowej w 1921. Pierwszymi jednak wynalazcami byli panowie William Morrison i John Wharton. W 1897 roku wynaleźli maszynę do produkcji waty cukrowej. W ciągu 184 dni i pomimo wysokiej ceny sprzedali 68655 opakowań po 25 centów (równowartość obecnych 6 $ za pudełko). Dzisiaj przysmak z Nowej Zelandii i Australii. Tam wata cukrowa jest bardziej popularna niż gdziekolwiek. Przepis poniżej zawdzięcza swoją historię słynnej balerinie, ale o tym już pisałem. Niemniej jednak zrobiony jest prawie z samego cukru. «

12/06/2017 16:51:47


064 062

zdrowie i uroda CAFÉ COOLTURA tekst sponsorowany ZDROWIE I URODA

Reiki: „Czary mary” czy autentyczna terapia?

WEWNĘTRZNY LEKARZ Co robisz, kiedy boli cię ząb albo głowa? Albo inaczej… co robi twoje ciało, kiedy odczujesz ból? Ręce automatycznie dotykają miejsca bolącego. Dlaczego? Dlatego, że ciało wie, że może się samo uleczyć. Ale czy umysł to dopuszcza? Kiedy dziecko się przewróci, stłucze kolano, co najlepiej działa? Oczywiście dotyk mamy. Tak nieświadomie operujemy energią Reiki. A co, jeśli ci powiem, że wszystkie swoje choroby możesz tak wyleczyć? Nie zrozum mnie źle – nie chcę żebyś teraz odstawił wszystkie leki i ślepo zawierzył w moc Reiki. Proponuję ci otwarcie i poszerzenie własnej świadomości oraz zrozumienie, że całe twoje życie jest wyłącznie w twoich rękach.

„CZARY MARY”?

Czy terapia energią to magia? I tak, i nie. Jeśli spojrzeć na to z boku, tzw. trzeźwym okiem, to tak. Przecież nic nie widać. Zapewne działa samo przekonanie, nastawienie i tzw. efekt placebo. Jednak z drugiej strony, czym jest teoria względności Einsteina, jak nie dowodem na istnienie energii? Wszystko zbudowane jest z energii. To, jak postrzegamy świat, wynika z tego, jak projektuje to nasz umysł.

CO NA TO NAUKA?

Czym jest Reiki? Samo słowo „reiki” pochodzi z języka japońskiego. „Rei” rozumiane jest jako źródło wszelkiej mocy, nieskończona energia kosmiczna, energia wszechświata, wyższa inteligencja, prawo boskie. „Ki” to energia płynąca we wszystkim, co żyje, czyli w roślinach, zwierzętach czy ludziach.

»

Nasze samopoczucie zależy od poziomu energii Ki - jeśli jest wysoki, to czujemy się bardzo dobrze, pełni energii, natomiast gdy jest niski, wtedy czujemy się słabi i zmęczeni. Zatem czym jest Reiki? W krótkiej definicji można by opisać jako moc leczniczej energii kosmicznej, która przepływa przez ciało terapeuty i łączy się z energią Ki pacjenta. Każdy z nas ma moc samouzdrawiania. Jednak dzisiej691-MAKIETA 643-MAKIETA 33 44-67.indd 44-65.indd 64 62

sze czasy, bodźce napływające do nas z zewnątrz, cały świat farmaceutyczny, wszystko to ukierunkowane jest na to, żebyśmy zapomnieli w co zaopatrzyła nas natura, co drzemie w nas samych – o naszej zdolności do samouzdrawiania. Reiki budzi energię Ki, żeby ta przypomniała sobie o tej głównej funkcji naszego ciała. Każdy w nas ma w sobie lekarza, tylko czy umiemy z niego korzystać?

Na całym świecie w setkach szpitali, klinik czy hospicjów, zatrudnia się terapeutów Reiki. Lekarze coraz częściej i coraz głośniej wypowiadają się publicznie na temat dobroczynnego wpływu Reiki na współczesną medycynę. Według badań z Hartford Hospital w Hartford, Connecticut, Reiki poprawiło jakość snu pacjenta (o 86%), zmniejszyło ból (o 78%), obniżyło nudności (o 80%), jak i lęk w czasie ciąży (o 94%). Szczególne wyniki zaobserwowano u pacjentów, którzy poddali się operacji przeszczepu serca. Zastosowanie Reiki przed i po operacji zniwelowało depresję pooperacyjną, która bez terapii występuje w 100% przypadków. Reiki także wspomaga przyjmowanie się przeszczepionych organów, gdzie z reguły ponad połowa jest odrzucana. Poza tym wspomaga rekonwalescencję ponowotworową i skutki uboczne leczenia chemioterapią czy radioterapią. W 1997 roku K.Olson i J. Hanson przeprowadzili badanie zatytułowane 12/06/2017 12/07/2016 16:51:48 16:15:43

643-MA


16:15:43

063 065 „Using Reiki to Manage Pain”, czyli wykorzystanie zabiegu Reiki, jako środka wspomagającego leczenie opioidowe w leczeniu przewlekłego bólu, w tym przypadku nowotworowego. Badanie przeprowadzono na 20 wolontariuszach w wieku od 20 do 63 lat. Ból był mierzony przy użyciu zarówno wizualnej skali analogowej (VAS), jak i skali Likerta bezpośrednio przed i po zabiegu Reiki. Odnotowano, że zabieg Reiki wpłynął na obniżenie bólu (średni spadek w ocenie bólu na skali VAS z 2,25, a dla skali Likerta 1,25), podczas gdy zastosowanie leków nie miało w ogóle wpływu na obniżenie bólu (źródło: http://www.statsci.org/ data/general/reiki.html).

WIĘC JAK? DOTYK LECZY?

W kwestii Reiki nie do końca chodzi o dotyk. Terapeuta nie musi dotykać ciała pacjenta, żeby przepływ energii miał miejsce. Dr R. Becker i dr J. Zimmerman badali oddziaływanie Reiki na ludzki organizm (1980 r.). To z ich badań dowiedziano się, że podczas zabiegu Reiki aktywność elektromagnetyczna mózgu pacjenta poddawanego zabiegowi Reiki synchronizuje się na poziomie

643-MAKIETA 3 44-67.indd 44-65.indd 65 63 691-MAKIETA

7-8Hz. Kiedy mózg jest w takim stanie, to pamięć, cały układ nerwowy i hormonalny, a także mięśniowy ulegają regeneracji. Ciekawostką jest to, że w tym samym czasie zaobserwowano zmiany w funkcjonowaniu ciała terapeuty Reiki. Podczas zabiegu ciało terapeuty synchronizuje się z tzw. rezonansem Schumanna, czyli naturalnym ziemskim spektrum częstotliwości fal elektromagnetycznych ELF (extremly low frequency). Prawdopodobnie dzięki temu energia Reiki może swobodnie przepływać przez ciało terapeuty i dostrajać jego wibracje do otaczającego go środowiska. Zbadano również dłonie terapeuty i odkryto, że podczas zabiegu emanują z nich impulsy w tych samych częstotliwościach, jak fale mózgowe (0,3-30 Hz), koncentrując się głównie na falach alfa (Zimmerman 1990; Seto 1992). Z medycznego punktu widzenia fale elektromagnetyczne wykorzystywane są m.in. w fizjoterapii (np. 2Hz stymuluje regeneracje nerwów, 7Hz wzrost kości, czy 10 Hz regeneruje więzadła), a ultradźwięki m.in. w chorobach układu krwionośnego – w profilaktyce zawałowej (źródło: http://www.centerforreikiresearch.org).

ZATEM CZY REIKI NAPRAWDĘ LECZY? Najlepiej sprawdzić na własnej skórze, korzystając z usług doświadczonego specjalisty. Terapeuty wykwalifikowanego w metodzie Usui, czyli pierwotnej metodzie wywodzącej się z samego źródła Reiki i przekazywanej przez Mistrzów Reiki linią nauki od samego Mistrza Mikao Usui. Każdy pacjent odczuwa zabieg w zupełnie inny sposób i dla każdego jest to zupełnie inna podróż, gdyż każdy z nas jest inny. Zatem jeśli czujesz, że coś jest nie tak, że twoje ciało wymaga pomocy, a współczesna medycyna, czy branie pigułek to nie twoja bajka, to znaczy, że twoja intuicja już wie, że powinieneś pomóc sobie w bezinwazyjny, naturalny, jednocześnie łagodny sposób. Reiki może być odpowiedzią na twoje potrzeby, wystarczy, że otworzysz się na medycynę i mądrość dalekiego wschodu, a wtedy sam odczujesz korzyści płynące z zabiegu Reiki. « Joanna Klimek, Terapeuta II stopnia Reiki w systemie Usui Manual Med 179B Bilton Road London UB6 7HQ Perivale Tel. 02089 989 744

12/07/2016 16:51:49 16:15:44 12/06/2017


066

zdrowie i uroda tekst sponsorowany

Endermologia – VELA SHAPE

»

Gładka, jędrna skóra to marzenie większości kobiet, które w lustrze widzą nierówną, gąbczastą powierzchnię skóry przypominającą skórkę pomarańczy. Cellulit to zmora wielu kobiet. Kremy antycellulitowe, masaże i regularne ćwiczenia poprawiają stan skóry, ale nie usuwają cellulitu. Bardziej skuteczne są zabiegi w gabinecie kosmetycznym, na przykład endermologia. Celem zabiegu jest tymczasowa redukcja cellulitu. Vela Shape to nieinwazyjna technika redukcji cellulitu, który często objawia się przez wgłębienia na skórze, czasami potrafi przypominać wyglądem ser – twaróg, nawet u osób szczupłych. Zabiegi wykonuje się za pomocą urządzenia do masażu złożonego z dwóch rolek i łagodnie działającego systemu ssącego. W wyniku działania tego urządzenia tkanka się rozciąga i prowadzi do redukcji cellulitu. Główną różnicą między endermologią a liposukcją jest to, że endermologia nie wiąże się z fizyczną, inwazyjną ingerencją w ciało. Wiele osób z tego powodu wybiera endermologię, aby zobaczyć poziom wyników osiągniętych z jej wykorzystaniem, zanim zdecydują się na alterna691-MAKIETA 3 44-67.indd 66

tywę chirurgiczną, jaką niewątpliwie jest liposukcja.

Endermologia – usuwanie cellulitu

Do zabiegu używane jest specjalne urządzenie wyposażone w dwa wałki i system ssący. W czasie zabiegu skóra zostaje napięta, co powoduje redukcję cellulitu. Zabieg endermologii pozwala także zmniejszyć obwód ciała, poprawić krążenie, zmniejszyć ból i skurcze mięśni. Endermologia jest procesem opatentowanym w Stanach Zjednoczonych. Wykorzystuje ona rolki, przez co często odczuwalna jest jak głęboki masaż tkanek na obszarach dotkniętych tym problemem skóry. W połączeniu z odsysaniem tłuszczu prowadzi to do redystrybucji skóry i usunięcia wgłębień. Decydując się na zabieg endermologii, należy pamiętać, że zazwyczaj potrzeba minimum 10 sesji po 45 minut, aby zobaczyć spektakularny wynik. Dodatkowo niezbędne są comiesięczne zabiegi, aby utrzymać potem gładki wygląd skóry. Bardzo istotnym, choć nie kluczowym efektem zabiegu jest oczyszcze-

nie podczas organizmu z toksyn, co wynika z masażu limfatycznego, który jest jedną z funkcji zabiegu endermologii. Dzięki temu po endermologii pacjent odczuwa wewnętrzny przypływ sił i energii, które zawsze towarzyszą oczyszczaniu organizmu.

Wskazania pozabiegowe

Jeśli przeprowadzają Państwo pełną kurację endermologiczną i zależy Wam na uzyskaniu jak najbardziej spektakularnych efektów, powinniście w jej trakcie pamiętać przede wszystkim o przestrzeganiu zasad zdrowego odżywiania i właściwym, obfitym nawadnianiu organizmu – wypijanie ok 2,5 l wody dziennie w trakcie terapii jest najlepszym gwarantem zadowalających efektów. Poza tym w trakcie kuracji należy pamiętać o lekkiej gimnastyce całego ciała, o której opowie państwu kosmetolog prowadzący zabieg. Warto również pamiętać przystępując do zabiegu, że rezultaty, jakie można osiągnąć dzięki zabiegom endermologii zależą od indywidualnych cech budowy ciała pacjenta, fizjologii i nawyków żywieniowych. « 12/06/2017 16:51:50


067

Zadzwoń i zapytaj

O OGŁOSZENIE

RAMKOWE 020 8846 3614

691-MAKIETA 3 44-67.indd 67

12/06/2017 16:51:52


068

OGŁOSZENIA drobne

jak zamieścić

ogłoszenie UWAGA! Ogłoszenia przyjmowane są do PONIEDZIAŁKU DO GODZ. 9.00. Ogłoszenia przesłane po godzinie 9.00 opublikowane będą w następnym wydaniu Cooltury (decyduje godzina otrzymania ogłoszenia przez redakcję, w związku z tym prosimy o wcześniejsze wysyłanie ogłoszeń).

sms

81616

Koszt ogłoszenia £1 + standardowa opłata operatora Wpisz: CL (spacja) kod (spacja) treść ogłoszenia. Przykład: CL 01 Wynajmę pokój... 079 111X111X Koniecznie podaj numer telefonu w treści smsa taki sam jak ten z którego wysyłasz! Kody działów: CL 01 CL 02 CL 03 CL 04 CL 05

mieszkania wynajmę mieszkania szukam praca dam praca szukam kupię

internet

CL 06 CL 07 CL 08 CL 09

sprzedam auto-moto randka w ciemno inne

cooltura.co.uk

Uwaga! Ogłoszenia drobne (£1) reklamujące jakąkolwiek działalność usługową lub handlową, nie będą zamieszczane. Ten typ ogłoszeń można zamieścić, jako ogłoszenie ramkowe (szczegóły poniżej), kontaktując się z DZIAŁEM MARKETINGU.

ramkowe

(usługi)

Telefonicznie:

020 8846 3614 lub online: cooltura.co.uk (postępuj według instrukcji)

Uwaga!

SMS:

81616 KOD: 01

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

> Alperton 1 osobowy pokój do wynajęcia blisko stacji Alperton tel 07783385257 > Bardzo duży pokój 2os, wysoki standard, Wifi, parking Ilford / Seven Kings - Betchworth road IG39JQ £150 na tydz. Wszystkie rach wliczone, tylko 1tydz dep tel 07896861872 > Boston Manor Wynajme dwojke

dla jednej osoby na flacie mieszkają 3 osoby pokoj dostępny od 06-06-17 2 minuty od stacji Boston Manor info na tel. 07918403120

> Bounds Green, N22 8NW, Pokoj jedynka £120/tydz. Pokoj w 3 bed mieszkaniu na Palmers Green. Blisko sklepow i parku. Od zaraz. 02088851890,07436792779. > Catford mam do wynajęcia na

Catford małą jedynkę w domu z livingiem i ogrodem. Szukam pracującej, spokojnej i czystej osoby. W cenie wszystkie rachunki i szybki Internet. Blisko 2 polskie sklepy, Lidl, tesco. 5 min do stacji 07975563709

> Catford pokoj jedynka 100 tyg wszystkie media wliczone po wiecej info prosze dzwonic 07581443063 Ramka do 25 słów

£ 25 +vat

Promocja internetowa zamieść ogłoszenie online i otrzymaj dodatkowy rabat nawet do 40%

Warunki:

1. Wszystkie ogłoszenia drobne przyjmowane są do poniedziałku do godziny 9.00. Każde ogłoszenie wysłane po tej godzinie zostanie zamieszczone w następnym numerze. 2. Ogłoszenia wysłane z innego numeru niż podany w ogłoszeniu zostaną odrzucone, ogłoszenia napisane drukowanymi literami zostaną odrzucone (OPŁATA ZA OGŁOSZENIE NIE PODLEGA ZWROTOWI). 3. Dopuszczalna długość ogłoszeń drobnych to 160 znaków. 4. Gdy treść ogłoszenia jest obraźliwa lub przekracza zasady powszechnie przyjętych norm społecznych, redakcja zastrzega sobie prawo do nie umieszczania ogłoszeń. Prosimy o prawidłowe podawanie numerów telefonów. W przypadku podania niepełnego numeru (czyli zawierającego mniej niż 11 cyfr) ogłoszenie nie zostanie wydrukowane. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i zastrzega sobie prawo do ich skracania oraz do nie umieszczania bez podawania przyczyny. 5. Wszelkie ogłoszenie dot. usług towarzyskich nie będą zamieszczane. 6. Ogłoszenia (szczególnie te przesłane SMS-em) drukowane są w oryginalnej treści i pisowni.

691-MAKIETA 4 68-91.indd 68

mieszkania do wynajęcia

> Do wynajęcia pokój dwuosobowy lub dwa pokoje dla trzech osób, Horsham, West Sussex dostępne od 22 czerwca. Proszę o kontakt zainteresowanych 07541995271 > Duza jedynka czysty i umeblowany z podwójnym łóżkie, blisko do stacji Whitechapel i Shadwell, sansburiego i icelanda, rachunki, internet i środki czystości wliczone w cene.140 za tydzień 07536998597 > Duzy pokoj parter w rodzinnym domu (matka z dorosła córka) dla pracującej, niepalącej pani. Referencje konieczne. £420 za miesiąc, depozyt £400. Wszędzie blisko 07855351934 > Dwójka dla pary w mieszkaniu z ogródkiem. wymagamy tygodniowego depozytu i oplaty za tydzien z gory. 160 tygodniowo, rachunki wliczone. Justyna 07414767341 > East Acton pokój jedynka do wynajęcia na East Acton. blisko stacji Metra. Z internetem. więcej

pod numer 07551807457

> Edgware, HA8 9QG, Podwojny pokoj z rachunkami - £135/tydz. Ladny pokoj, wlasna lodowka, wszystko nowe. 02088851890. > Edgware, HA8 9QG, Pokój z łazienka, £715 z rachunkami, z wyjściem na ogród. Podwójny pokoj, lazienka, lodowka, rachunki wliczone, internet w cenie. Polecamy. 02088851890. > Edmonton wynajmę duży pokój 140 tyg dla jednej osoby, blisko metro dobra lokalizacja ogród, czysto oraz mila atmosfera w okolicach Edmonton 07468576272 > Enfield, EN3 7WT, 2 Bed flat, £1190/mies. 2 podwójne sypialnie, łazienka z wanna i toaleta, salon. Dostępne od zaraz. 02088851890, 07715677401 > Greenford Witam para z dzieckiem szuka one bedroom house do wynajęcia na dłuższy okres czasy od 1 sierpnia Najlepiej w dzielnicach Greenford Northolt 07767645548 > Harrow. Duza dwójka dla jednej osoby. Ogród, internet, 2 WC, nowoczesna kuchnia i łazienka. 5min od stacji North Harrow. Parking. Rach. wlicz. 07976931529 > N11 2JU, Southgate/Bound Green, pkoje dwojki od £110-£130 / tydz + rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami. Dostepny od zaraz.07756340316. > N22 5QE, Wood Green - Pokoj bardzo duza jedynka £125/tyg + rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami.Dostepny od 19/06/17.07436792779. > N4 1RJ, Manor House Pojedynczy pokoj £95/ tydz. tydz + rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami.Dostepny od zaraz. 02088851890. > Perivale pokój dwuosobowy na Perivale w spokojnym domu. Możliwość korzystania z internetu

12/06/2017 16:53:03


069 oraz podłączenia polskiej telewizji. 5 minut pieszo od metra £120 07754843919

> Raynes Park wynajmę pokój dla jednej osoby na Raynes Park, 5 min od stacji, dobre polaczenie z kingston miesięczny koszt to 550£ proszę dzwonić po 18 pod 07511244881 > Seven Sisters do wynajecia Seven Sisters Jednoosobwy pokoj do wynajecia w domu z ogrodem. Rachunki i internet wliczone. 100f/ tydz. + 1 tydz.depozytu tel. 07976506592 > Stretham Common jedynka do wynajecia w czystym domu z tarasem! 5 min piechota od stacji Stretham Common! £100 tyg + 2 tyg depozytu natalia 07707494484 > West Kensington Olympia, podwójny pokój dla kulturalnych osób lub osoby bez nałogów w spokojnym mieszkaniu Blisko sklepów I transportu £170 tyg tel 07380692466 > Wood Green, N22 5LU i N22 6RP Pokoj pojedynczy i podwojny £100 i £125/tyg + rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami. Dostepny od zaraz. 02088851890. > Wood Green, N22 6AJ, Bedsit, £125/tydz rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami. Dostepny od zaraz. 07436582103. > Wood Green, N22 8LT, Studio Flat - £675/mies. Podwojna sypialnia z aneksem kuchennym, lazienka z wanna, blisko sklepow i transportu. Od zaraz. 02088851890, 07436582103

praca dam

SMS:

81616 KOD: 03

cooltura.co.uk

Kierowca Potrzebny kierowca j.angielski komunikatywny prawo jazdy brytyjskie i powyżej 25 lat. zachodni Londyn Park Royal 07913821294 12 per hour Leaflets distribution in central London, cash in hand paid daily Women only ages 16 to 30 please send name and telephone number gw@ bpczp.com General Warehouse Operatives required for ongoing work in North, South and East London, Essex and Harlow Good Rates of Pay English Required 07961070448 info@ elitecls.co.uk Advertiser stock controller Advertise and control Vans coming in and out. Good English, computer and online research skills required, full UK driving license. Good pay Please email CV accounts@autocapital. co.uk Na myjnię Osoba na myjnie. Prawo jazdy mile widziane j. Angielski nie koniecznie. NIN konto w banku zachodni Londyn Park Royal 07913821294

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Vehicle Sales Rep Selling vans in Park royal, full time, over 21 years of age well spoken English, full UK driving license, good pay plus commission. Please email CV accounts@autocapital. co.uk

691-MAKIETA 4 68-91.indd 69

Zatrudnimy sprzedawcę powierzchni reklamowej i czasu antenowego. Tel. 07958722342 Firma Greenmark poszukuje lakiernika do stolarni na Wembley HA0 Kontakt 07810808838 Marek

12/06/2017 16:53:04


070

OGŁOSZENIA drobne

Poszukujemy stolarza z doświadczeniem do produkcji okien i drzwi na Wembley HA0 Kontakt 07932606160 Andrzej. Praca dla sprzedawcy - branża budowlana (okna drzwi meble). Kontakt: 07958722342

potrzebny od zaraz. Praca codziennie, płaca zależna od doswiadczenia. Prosimy o kontakt 07905115803

tel.07988683016

> Praca w hotelu Poszukuje

/HW. Certyfikat NICEIC. Insurance.

energicznych komunikatywnych dziewczyn ze znajomością angielskiego (s.komunikatywnym). Gwarancja kontraktu 07427378519

> Praca w magazynie w Andover

- od zaraz, FLT i Flexi mile widziane. £7.56 - £10.50 za godzine piotr@ aligra.co.uk 07590964000

> Sprzątanie domów prywatnych w pd-zach Londynie. Jeśli masz doświadczenie, rozmawiasz po angielsku, jesteś chętna do podróżowania i jesteś selfemployed zadzwoń 07827968486

for experienced blocklayers / bricklayers / Stone Masons / Paver for work in Cork, Ireland. Contact us via email if interested. vivian@ mackessycontracts.ie

> Praca dla kosmetyczki w

> Przyjmę krawcowa z

gabinecie, okolice Balham. Kontakt Kasia 07971413031

> Landscaper/Generall Builder

post od zaraz, praca dlugoterminowa mon-sat. Chętnych prosimy o kontakt. Płatny dzień próbny. London within M25. No agy. 07905115803

> Poszukuje opiekunki dla dwóch dziewczynek i do zajęcia się domem. okolice Palmers Green. 07877041125 > Potrzebujemy 2

odpowiedzialnych i miłych panów do mycia okien 07846300239

> Praca dla kosmetyczki w

gabinecie, okolice Balham. Kontakt Kasia 07971413031

> Poszukuje energicznej

komunikatywnej i chcącej pracować dziewczyny do teamu w hotelu. Angielski komunikatywny lub rosyjski. Praca na kontrakt. 07427378519

doświadczeniem do zakładu krawieckiego 07877064720

praca szukam

SMS:

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

> Elektryk szuka pracy. Instalacje domowe. Fuseboxy. Automatyka CH /HW. Certyfikat NICEIC. Insurance. 12 lat w Londynie. Krzysztof 07724271488 > Witam poszukuje pracy jako recepcjonistka kasjerka i w tym stylu jezyk Angielski płynny. To moja pierwsza praca gdyz do tej pory dokształcałam sie. 07495896991 > Tapeciarz 10lat doświadczenia

w UK referencje Poszukuje pracy tylko cena 07463227169 Marcin

> Praca w hotelu poszukuje energicznych, komunikatywnych dziewczyn z doświadczenie. Język angielski komunikatywny lub język rosyjski. Joanna 07427378519

> Tapetowanie dekoratorka, prace ogrodowe ,wszystkie prace budowlane. i inne prace związane z budowa. więcej pod numer 07834735426

> Potrzebna krawcowa

> Plastrarz z doświadczeniem

> Poszukuje opiekunki dla dwóch dziewczynek i do zajęcia się domem. okolice Palmers Green. 07877041125 > Landscaper/gereral builder

691-MAKIETA 4 68-91.indd 70

12 lat w Londynie. Krzysztof

podejmie się pracy, wysoka jakość, czystość, własne narzędzia. 07737058249. Mariusz

> Stolarz szuka pracy na cenę wykonuje stolarkę meblowa szafy, kuchnie, unity tv, regaly, sprey schody itp. Workshop

randka w ciemno SMS:

81616 KOD: 08

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

07724271488

sprzedam SMS:

81616 KOD: 06

> Witam szukam dyskretna kobiete z zachod Londynu 07732432389

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

> Jesli jestes wolna i masz dosc samotnosci to byc moze dobrze

Sprzedam bardzo dobrze prosperującą restaurację w zachodnim Londynie ,więcej informacji udzielę telefonicznie 07466693826

> Sprzedam dzialki budowlane, 1980m2,130 km od Warszawy i 40 km od Lodzi. Warunki zabudowy,

81616 KOD: 04

pełen etat w PołudniowoWschodniej Anglii. Więcej informacji tutaj: http://uteachrecruitment.com/ careerportal/#/jobs

07889216432

domowe. Fuseboxy. Automatyka CH

> We are an Irish company looking

> Informatyk szuka pracy - studia, wieloletnie doświadczenie w serwisie sprzętu komputerowego. Fachowa i uczciwa pomoc. Instalacja antywirusa gratis. 07468415064

> Szukamy nauczycieli - praca na

> Elektryk szuka pracy. Instalacje

trafilas. Ja 38 lat wysoki brunet pracujący proponuje na poczatek przyjaźń a później okaże się. 07511429770

> Szukam kobiety do intymnych spotkań ja 43 l sms07598612637

media prad, okolica las, Zalew

> Wysoki 42latek po rozwodzie

Sulejowski, cena 9,5 tys funtów!

bez dzieci. Szukam kobiety z

+447796250069

> Podręczniki, cd i słowniki do nauki hiszpańskiego, francuskiego, włoskiego, niemieckiego. nowe. tanio. tel. 07523510272

auto-moto

Londynu otwartej szczerej zdecydowanej 07772387104

inne SMS:

81616 KOD: 09

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

SMS:

81616 KOD: 07

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

> Wynajme Beauty Salon wschodni Londyn. 07738430299

Badania MOT. Automechanika, naprawy wszelkiego rodzaju. Skup Aut, Vanow i motocykli. Tel 07944128408 Adam. Wembley NW10 8RW.

> VW Caddy 2012 reg. na sprzedaz 69500 mil przebiegu, w bardzo dobrym stanie. Full service history. Atrakcyjna cena. Wiecej info prosze o kontakt 07725819517

> Opel zafira rok 2008 / 112000 tys przebiegu/ mot do grudnia/ po srevisie/ road tax wazny 6 mies/ srebrny/ nowe sprzeglo i dwu mas/ 150 tel 07760103960

zdrowie zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Kursy Kosmetyczne i Stylizacji Paznokci Po Polsku. Promocje Wysoki Poziom, Akredytowane Certyfikaty! Idealne na rozpoczęcie nowej kariery zawodowej. Szczegóły na www. PolskieKursy.co.uk tel.077 52 56 76 20

12/06/2017 16:53:05


071

usługi różne zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Architekt rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk

Rozliczenia, podatkowe, rezydentury, rejestracja i rozliczenia Self employed. Working Tax Credit, Child Tax Credit. Pomoc w benefitach. Kontakt 07475957191

Architekt z uprawnieniami, wieloletnia praktyka w UK, extensions, loft conversions, listed buildings consent , kontakt: 07903034463; szymon.dylewski@ gmail.com

£1

691-MAKIETA 4 68-91.indd 71

Parapsychology, Jasnowidz I Duchowy Uzdrowiciel pomoże w problemach w związkach, podczas rozprawy sadowej, pozbyć się pecha i usunąć negatywna energie oraz powstrzyma twojego partnera przed zdrada i inne Malik: 07932931946

Profesjonalne sesje fotograficzne: fotografia noworodkowa, dziecięca, rodzinna i okolicznościowa. Zapraszam na moja stronę www. fairyworldphotography.co.uk Super niskie ceny. Zapraszam 07736217120

transport paczki i przewozy zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Najtańsze przeprowadzki i przewozy lokalne (Londyn), międzymiastowe (cale UK) oraz Polska - AngliaPolska także przewozy wszelkich przesyłek (paczek, mebli, gabarytów, itp) Cotygodniowe wyjazdy do Polski. Sprawdź opinie fb:MarioRemTrans 077225600744 mario. remtrans@gmail.com zapraszamy 24/7

£1 Lotniska Van 9 osobowy i Przeprowadzki – największy van Licencja PCO i ubezpieczenie. Odpowiedzialny kierowca. Taniej kontakt 07985600960

telewizja satelitarna zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Anteny satelitarne. Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki. 07523486296, mariusz-cyfra@wp.pl

Satelitarna Telewizja Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647

Polska Telewizja Londyn NC+ Zestawy na umowę i kartę Montaż anten Zapraszamy do punktu 49 Oldfields Circus UB54RR Northolt Sklep Ealing:02088101577 Sklep Northolt: 02082033162 Instalacje: 07779631401 www. polskatelewizja.co.uk

komputery serwis zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

H-Tech Serwis Komputerowy. Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www.halskytech.co.uk

Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu/klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy dojazd do klienta tel. 07411123340

12/06/2017 16:53:05


072

OGŁOSZENIA drobne

691-MAKIETA 4 68-91.indd 72

12/06/2017 16:53:06


073

691-MAKIETA 4 68-91.indd 73

12/06/2017 16:53:09


074

OGŁOSZENIA ROZWINIĘCIE

691-MAKIETA 4 68-91.indd 74

12/06/2017 16:53:11


075

691-MAKIETA 4 68-91.indd 75

12/06/2017 16:53:13


076

OGŁOSZENIA ROZWINIĘCIE

691-MAKIETA 4 68-91.indd 76

12/06/2017 16:53:15


077

691-MAKIETA 4 68-91.indd 77

12/06/2017 16:53:18


078

OGŁOSZENIA INNE

691-MAKIETA 4 68-91.indd 78

12/06/2017 16:53:20


079

691-MAKIETA 4 68-91.indd 79

12/06/2017 16:53:22


080

OGŁOSZENIA SKUP ZŁOMU

691-MAKIETA 4 68-91.indd 80

12/06/2017 16:53:24


081

691-MAKIETA 4 68-91.indd 81

12/06/2017 16:53:25


082

OGŁOSZENIA usługi

691-MAKIETA 4 68-91.indd 82

12/06/2017 16:53:27


083

691-MAKIETA 4 68-91.indd 83

12/06/2017 16:53:28


084

OGŁOSZENIA budownictwo

691-MAKIETA 4 68-91.indd 84

12/06/2017 16:53:31


085

691-MAKIETA 4 68-91.indd 85

12/06/2017 16:53:34


086

OGŁOSZENIA budownictwo

691-MAKIETA 4 68-91.indd 86

12/06/2017 16:53:35


087

691-MAKIETA 4 68-91.indd 87

12/06/2017 16:53:37


088

OGŁOSZENIA BUDOWNICTWO

691-MAKIETA 4 68-91.indd 88

12/06/2017 16:53:39


089

691-MAKIETA 4 68-91.indd 89

12/06/2017 16:53:42


090

OGŁOSZENIA BUDOWNICTWO

691-MAKIETA 4 68-91.indd 90

12/06/2017 16:53:43


091

691-MAKIETA 4 68-91.indd 91

12/06/2017 16:53:45


Fot. PAP/Bartłomiej Zborowski

092

SPORT Piłka nożna

Radość Roberta Lewandowskiego i jego kolegów z reprezentacji Polski z trzeciego gola strzelonego Rumunom.

Hat-trick „Lewego”, remis Szkocji z Anglią Po hat-tricku Roberta Lewandowskiego, już czwartym w reprezentacji, polscy piłkarze pokonali w Warszawie Rumunów 3:1 i zrobili kolejny krok ku mundialowi w Rosji. Biało-czerwoni prowadzą wyraźnie w tabeli grupy E eliminacji, choć wygrały też Czarnogóra i Dania.

»

Drużyna trenera Adama Nawałki odniosła piąte z rzędu zwycięstwo w kwalifikacjach, które rozpoczęła od remisu w Kazachstanie. Więcej punktów po rozegraniu sześciu kolejek mają tylko mistrzowie świata - Niemcy oraz Szwajcarzy (obie te ekipy mają po sześć wygranych), a 16 pkt to również dorobek Belgów. Te zespoły są najbliżej awansu. W każdym z sześciu kwalifikacyjnych spotkań do siatki trafił Lewandowski, a łącznie z Euro 2016 sobotni mecz był siódmym, w którym napastnik Bayernu Monachium wpisał się na listę strzelców. Takiej serii w reprezentacji nie miał 691-MAKIETA 5 92-100.indd 92

wcześniej żaden inny zawodnik. W kwalifikacjach „Lewy” z dorobkiem 11 goli jest najskuteczniejszy, ex aequo z Portugalczykiem Cristiano Ronaldo. W zespole narodowym w sobotę wyprzedził w zestawieniu najlepszych strzelców Grzegorza Latę i z 46 bramkami jest drugi, o dwie za Włodzimierzem Lubańskim. Dwa gole uzyskał w sobotę z rzutów karnych. Najpierw sam został przewrócony w „szesnastce” przez Cristiana Sapunaru, a po przerwie „jedenastkę” wypracował rozgrywający dobry mecz Piotr Zieliński. Ostatniego karnego Lewandowski zmarnował w spotkaniu Pucharu Niemiec

w sierpniu 2014 roku. Każda z późniejszych 21 prób była skuteczna. Drugą bramkę w meczu strzelił dla odmiany głową, po rzucie rożnym i dośrodkowaniu Zielińskiego. Honorowe trafienie dla gości, przy 0:3, odnotował Bogdan Stancu. Po porażce w Warszawie Rumuni praktycznie odpadli z rywalizacji o zwycięstwo w grupie. Do Polaków tracą już 10 pkt. O sześć mniej niż biało-czerwoni mają Czarnogórcy i Duńczycy. Ci pierwsi pokonali na własnym terenie Armenię 4:1, a hat-tricka skompletował Stevan Jovetic. Szczególnej urody był gol na 4:0 zdobyty przewrotką. Z kolei 12/06/2017 16:54:18


093 Duńczycy dość pewnie w Ałmatach wygrali z Kazachami 3:1. Jeszcze w pierwszej połowie kapitan gospodarzy Baurżan Isłamchan został ukarany czerwoną kartką. Kolejne mecze eliminacyjne w grupie E - 1 września. Biało-czerwoni w Kopenhadze zmierzą się z Danią. Spośród innych spotkań najciekawiej było na Hampden Park w Glasgow. Szkocja zremisowała z odwiecznym rywalem - Anglią 2:2, a aż trzy gole padły w samej końcówce. Prowadzenie dla niepokonanych w eliminacjach gości zdobył w 70. minucie Alex Oxlade-Chamberlain. Później w 87. i 90. minucie - w bliźniaczy niemal sposób dwa rzuty wolne na bramki efektownymi uderzeniami lewą nogą zamienił Leigh Griffiths. Były to jego premierowe trafienia w narodowych barwach. W trzeciej minucie doliczonego przez arbitra czasie gry do remisu w 115. potyczce obu reprezentacji doprowadził Harry Kane i odebrał Szkotom nadzieje na pierwsze od 1999 roku zwycięstwo nad Anglią, której z kolei na własnym terenie nie pokonali od 32 lat. Anglia z 14 pkt prowadzi w grupie F. O dwa punkty wyprzedza Słowację, która wygrała na wyjeździe z Litwą 2:1 po bramkach Vladimira Weissa i Marka Hamsika. Znany z polskiej ligi Darvydas Sernas w końcówce zmniejszył rozmiary porażki. W innych interesujących spotkaniach eliminacji „obowiązkowe” zwycięstwo odnieśli Niemcy, którzy w Norymberdze wygrali z San Marino 7:0. Trzy gole zdobył niedawny debiutant w kadrze Sandro Wagner. Mistrzowie świata mają komplet 18 punktów i o pięć dystansują Irlandię Północną, która po golu Stuarta Dallasa tuż przed końcowym gwizdkiem zapewniła sobie wygraną w Baku z Azerbejdżanem. Coraz mniej szans na awans mają Czesi, którzy zremisowali w Oslo z Norwegią 1:1. W piątek na pierwszy plan wybiły się porażka Francji ze Szwecją po golu straconym w kuriozalnych okolicznościach tuż przed końcem meczu oraz zwycięstwo Andory nad uczestnikiem ubiegłorocznych mistrzostw Europy Węgrami 1:0. W Sztokholmie już w doliczonym czasie gry golkiper „Trójkolorowych” Hugo Lloris tak niefortunnie interweniował poza polem karnym, że piłka trafiła do Oli Toivonena, który z połowy boiska posłał ją do opuszczonej francuskiej bramki. Dzięki zwycięstwu ekipa „Trzech Koron” awansowała na pierwsze miejsce w grupie A. Ma 13 punktów, podobnie jak Francja. Trzecia Holandia uzbierała dotychczas 10 punktów, a czwarta Bułgaria - 9. „Pomarańczowi” - z wracającym na ich ławkę trenerską prawie 70-letnim Dickiem Advocaatem - pokonali w Rotterdamie Luksemburg 5:0 w spotkaniu sędziowanym przez Bartosza Frankowskiego. Jedną z bramek uzyskał obchodzący tego dnia 33. urodziny Wesley Sneijder, który rozegrał 131. mecz w drużynie narodowej, stając się rekordzistą w historii holenderskiego futbolu. Do sensacji doszło w Andorze, gdzie gospodarze - uchodzący za jedną z najsłabszych drużyn na Starym Kontynencie - wygrali z Węgrami 1:0. Jedyną bramkę zdobył w 26. minucie Marc Rebes. Po raz ostatni w meczu o punkty Andora zwyciężyła w październiku 2004 z Macedonią 1:0, również w kwalifikacjach MŚ. « 691-MAKIETA 5 92-100.indd 93

12/06/2017 16:54:19


094

SPORT Speedway + Kolarstwo + Lekkoatletyka + Sporty walki

Zwycięstwo Doyle'a w Pradze, Dudek czwarty Australijczyk Jason Doyle wygrał w Pradze żużlową Grand Prix Czech, czwartą eliminację mistrzostw świata. W finale pokonał Amerykanina Grega Hancocka, zawodnika gospodarzy Vaclava Milika i Patryka Dudka, który utrzymał prowadzenie w klasyfikacji generalnej cyklu.

»

Piotr Pawlicki, Maciej Janowski i Bartosz Zmarzlik nie awansowali do półfinałów. Tym razem Praga nie okazała się szczęśliwa dla Polaków. Po raz pierwszy w tym sezonie reprezentanta białoczerwonych zabrakło na podium. Najlepiej radził sobie Dudek, który w fazie zasadniczej wygrał dwa wyścigi, najlepszy był także w półfinale. W decydującym wyścigu nie nawiązał jednak walki z rywalami, jadąc przez większą część dystansu na ostatniej pozycji. O szczęściu mógł mówić Doyle, którego przedwczesny start zmusił sędziego do powtórzenia biegu. Australijczyk był bliski dotknięcia taśmy, a gdyby to zrobił, zostałby wykluczony z finału. Pawlicki, Janowski i Zmarzlik jeździli w kratkę, dobre starty przeplatając słabymi. Najbliższy awansu do czołowej ósemki był brązowy medalista ubiegłorocznych mistrzostw świata Zmarzlik, któremu zabrakło jednego punktu.

Popis jazdy dał w Pradze 47-letni Hancock. Wprawdzie nie zdołał wygrać, ale zdobył najwięcej punktów, a na siedem startów czterokrotnie był najlepszy i trzykrotnie drugi. To właśnie Amerykanin triumfował tutaj 21 lat temu w pierw-

szym turnieju GP na torze Marketa. W klasyfikacji generalnej Dudek ma 51 pkt i o jeden wyprzedza Doyle'a. Trzeci jest Słowak Martin Vaculik - 44 pkt. Kolejny turniej GP odbędzie się 24 czerwca w duńskim Horsens. «

Wyniki

Klasyfikacja MŚ

1. Jason Doyle (Australia) (1. miejsce w finale) 2. Greg Hancock (USA) (2. miejsce w finale) 3. Vaclav Milik (Czechy) (3. miejsce w finale) 4. Patryk Dudek (Polska) (4. miejsce w finale) (...) 9. Bartosz Zmarzlik (Polska) 11. Piotr Pawlicki (Polska) 13. Maciej Janowski (Polska)

13 pkt

1. Patryk Dudek (Polska)

51 pkt

18 pkt

2. Jason Doyle (Australia)

50 pkt

3. Martin Vaculik (Słowacja)

44 pkt

13 pkt

4. Fredrik Lindgren (Szwecja)

43 pkt

13 pkt

5. Maciej Janowski (Polska)

41 pkt

6. Piotr Pawlicki (Polska)

39 pkt

8 pkt 7 pkt 6 pkt

... 10. Bartosz Zmarzlik (Polska) 19. Przemysław Pawlicki (Polska)

32 pkt 3 pkt

Triumf Katarzyny Niewiadomej w wyścigu dookoła Wielkiej Brytanii

»

Katarzyna Niewiadoma (WM3) zwyciężyła w klasyfikacji generalnej zakończonego w niedzielę kolarskiego wyścigu Dookoła Wielkiej Brytanii. Ostatni, piąty etap wokół Londynu (88,2 km) wygrała finiszująca na czele peletonu Belgijka Jolien D'Hoore (Wiggle High5). 691-MAKIETA 5 92-100.indd 94

Wyprzedziła Brytyjkę Hannah Barnes (Canyon) i zawodniczkę z Luksemburga Christine Majerus (Boels Dolmans). Na ostatnim etapie wyścigu najwyższą lokatę z Polek zajęła Małgorzata Jasińska (Cylance) - 24., Niewiadoma przyjechała na 31. miejscu, w tym

samym czasie co zwyciężczyni etapu. W klasyfikacji generalnej 22-letnia srebrna medalistka Igrzysk Europejskich w Baku i dwukrotna mistrzyni kontynentu w kategorii U-23, wyprzedziła Majerus o 1.18 oraz Barnes o 1.30. Jasińska została sklasyfikowana na 20. miejscu ze stratą 2.17 do Niewiadomej. « 12/06/2017 16:54:20


095 Polscy lekkoatleci z nadziejami przed mistrzostwami świata w Londynie

»

Wicemistrz świata w biegu na 800 m Adam Kszczot (RKS Łódź) czasem 1.45,96 wygrał mityng Diamentowej Ligi w Rzymie. Piąty był Marcin Lewandowski (CWZS Zawisza Bydgoszcz SL) 1.46,51. Drugie miejsce zajęła w skoku wzwyż Kamila Lićwinko (Podlasie Białystok) - 1,96. Kszczot wyszedł na pierwsze miejsce na ostatniej prostej, ale wcześniej zakontraktowany na tzw. zająca Job Kinyor fatalnie poprowadził bieg. Grupę zawodników wyprzedził niemal o 100 metrów. To był trzeci start Kszczota w tym sezonie. W Szanghaju (także w Diamentowej Lidze) uzyskał czas 1.45,45, a 4 czerwca w Radomiu miał 1.47,30. - Pierwsze 150 metrów były bardzo szybkie, a później bieg „umarł”. Starałem

się jakoś pociągnąć, ale musiałem chyba ze 3-4 razy zmieniać rytm, a to kosztuje sporo energii i siły. Mimo wszystko udało mi się wygrać, z czego jestem bardzo zadowolony. W tym sezonie dla mnie najważniejsze jest, by znowu wywalczyć medal mistrzostw świata i na tym się skupiam - powiedział po biegu Kszczot. Podopieczny Zbigniewa Króla już spokojnie może się przygotowywać do mistrzostw świata w Londynie, ponieważ wypełnił minimum PZLA (1.45,60). W tak komfortowej sytuacji nie jest Lewandowski. Finalista ubiegłorocznych igrzysk tym razem był piąty. Doskonale spisała się także Kamila Lićwinko. Zawodniczka Podlasia Białystok była druga w skoku wzwyż i przegrała tylko z Rosjanką startująca pod

neutralną flagą Marią Lasickienie - 2,00. Polka wyrównała swoje najlepsze tegoroczne osiągnięcie - 1,96. Bardzo dobrze na 1500 m zaprezentowała się Angelika Cichocka (SKLA Sopot). Mistrzyni Europy z Amsterdamu (2016) czasem 4.01,84 poprawiła o ponad sekundę rekord życiowy, który w 2015 roku ustanowiła... w Rzymie. To dało trenującej z Tomaszem Lewandowskim lekkoatletce szóstą lokatę. Trzynasta była Sofia Ennaoui (MKL Szczecin) - 4.05,40. Zwyciężyła rewelacyjna Etiopka z holenderskim paszportem Sifan Hassan - 3.56,22. To też najlepszy tegoroczny wynik na świecie. Na dystansie 3000 m z przeszkodami wynik lepszy od normy PZLA na MŚ (8.24,00) zdołał uzyskać 14. na mecie Krystian Zalewski (UKS Barnim Goleniów) - 8.23,63. «

Martyna Kowalska mistrzynią Anglii W Sheffield odbyły się coroczne mistrzostwa Anglii w kick-boxingu - WKA English Open 2017. Wielki sukces odniosła w nich jedyna startująca w zawodach Polka, Martyna Kowalska, zdobywając tytuł mistrzowski w formule full contact kategorii wiekowej 13-14 lat i wadze 45-49 kg. Polka trenuje kickboxing od 5 lat, oprócz biało-czerwonych barw na co dzień reprezentuje klub TKO Kickboxing Academy w Ashford & Maidston.

691-MAKIETA 5 92-100.indd 95

12/06/2017 16:54:20


096

ROZRYWKA Krzyżówka + Horoskop

691-MAKIETA 5 92-100.indd 96

12/06/2017 16:54:21


097 BLIŹNIĘTA

WAGA

WODNIK

Mają szansę poprawić się Wasze relacje rodzinne. Stosunki z bliskimi staną się serdeczniejsze, a Wy będziecie mieć w stosunku do siebie więcej wyrozumiałości. Będziesz miał szansę spojrzeć na swoją rodzinę z innej perspektywy, z większym dystansem i tolerancją.

Będziesz rozdrażniony i podenerwowany, co może przeszkadzać ludziom w Twoim otoczeniu. Po ostatnich wydarzeniach nagromadziło się w Tobie dużo złych emocji. Poszukaj zajęcia, które pozwoli Ci się zrelaksować i spojrzeć na sprawy z dystansem.

Spędzaj więcej czasu ze swoim partnerem. Sam nie powie Ci o tym, ale będzie Cię teraz potrzebował bardziej niż zwykle. Bądź wyczulony na jego potrzeby, zwróć uwagę na samopoczucie partnera, także psychiczne, a uda Ci się być dla niego wsparciem.

RAK

SKORPION

RYBY

Będziesz miał tendencje do zbyt lekkomyślnego wydawania pieniędzy. Będziesz łasy na wyprzedaże, promocje, okazje. A przecież firmy udzielające pożyczek tylko na to czekają. Nie daj się namówić nawet na najbardziej korzystny kredyt, ciężko będzie Ci się wywiązać z końcowej umowy.

Twoje życie towarzyskie będzie kwitło. W najbliższych dniach poznasz kilka nowych osób. Wśród nich może być ktoś, dla kogo zabije Ci szybciej serce. To może być bardzo ciekawa znajomość, niezależnie od tego, czy przerodzi się w miłość czy przyjaźń.

Spojrzysz z radością i optymizmem w przyszłość. Rozmaite sprawy zaczną układać się po Twojej myśli, pojawią się nowe, ciekawe możliwości, o których wcześniej nawet nie myślałeś. Korzystaj ze swojej dobrej passy, nie bój się odważnych decyzji, ale mierz zamiary na siły.

LEW

STRZELEC

BARAN

Dobra passa jeśli prowadzisz własną firmę. Interes będzie szedł korzystnie, a Ty poczujesz dodatkowy przypływ gotówki. Wykorzystaj ten czas i pomyśl nad wprowadzeniem unowocześnień i zmian. Swoje pomysły skonsultuj ze współpracownikami, rodziną, mogą okazać się bardzo korzystne dla firmy.

Możesz czuć, że życie jest wobec Ciebie niesprawiedliwe, ponieważ mimo Twoich wysiłków, pewne sprawy i tak nie potoczą się po Twojej myśli. To będzie niezależne od Ciebie. Najważniejsze, abyś się tym nie stresował. Przeczekaj słabszy czas, a karta się odwróci.

Mają szansę poprawić się Wasze relacje rodzinne. Stosunki z bliskimi staną się serdeczniejsze, a Wy będziecie mieć w stosunku do siebie więcej wyrozumiałości. Będziesz miał szansę spojrzeć na swoją rodzinę z innej perspektywy, z większym dystansem i tolerancją.

PANNA

KOZIOROŻEC

BYK

Poczujesz się silny zarówno fizycznie jak i psychicznie. Wspaniały humor i rewelacyjny wygląd będą świadczyć o Twojej doskonałej formie. To sprawi, że możesz liczyć na powodzenie w sprawach zawodowych i prywatnych. Możliwy przelotny flirt.

Zapowiada się nerwowy czas. Czekają Cię nieporozumienia w pracy i w domu, wynikające często z Twojej winy. Pamiętaj, żebyś nie działał pod wpływem emocji, bo możesz wtedy popełnić wiele niepotrzebnych błędów. Zanim coś zrobisz lub powiesz, poważnie się nad tym zastanów.

Będziesz miał tendencje do kombinowania, jak pokonać drogę na skróty. Cel możesz osiągnąć szybko, ale i równie szybko stracić. Nie chodzi o ilość, a o jakość sukcesu. Popracuj nad sobą, abyś nauczył się iść czasami bardziej mozolną, ale pewniejszą i satysfakcjonującą drogą.

(21.05–21.06)

(22.06–22.07)

(23.07–22.08)

(23.08–22.09)

691-MAKIETA 5 92-100.indd 97

(23.09–22.10)

(23.10–21.11)

(22.11–21.12)

(22.12–19.01)

(20.01–18.02)

(19.02–20.03)

(21.03–20.04)

(21.04–20.05)

12/06/2017 16:54:22


691-MAKIETA 5 92-100.indd 98

12/06/2017 16:54:24


691-MAKIETA 5 92-100.indd 99

12/06/2017 16:54:26


691-MAKIETA 5 92-100.indd 100

12/06/2017 16:54:28


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.