Cooltura Issuu 655

cooltura.co.uk

655-COVER cs6.indd 2

08 paĹşdziernika 2016

41 (655)

04/10/2016 13:48:26

655-MAKIETA 1 01-23.indd 2

04/10/2016 18:19:34

655-MAKIETA 1 01-23.indd 3

04/10/2016 18:19:38

W NUMERZE 655.

POLISH WEEKLY

MAGAZINE

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL GODZINY OTWARCIA: 9.00 – 17.00 TEL: 020 8846 3615 FAX: 020 8741 9490 www.cooltura.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKTOR NACZELNY

KORDIAN KLACZYŃSKI kordian@cooltura.co.uk, wew. 256 Z-CA REDAKTORA NACZELNEGO

PIOTR DOBRONIAK dobroniak@cooltura.co.uk, wew. 261 DZIENNIKARZE

018

SYLWIA MILAN sylwia@cooltura.co.uk MARCIN URBAN, wew. 248 m.urban@cooltura.co.uk DARIUSZ A. ZELLER darek@cooltura.co.uk, wew. 255 DZIAŁ GRAFICZNY wew. 260 AGATA OLEWIŃSKA agata@cooltura.co.uk TOMEK WOŹNICZKA sergei@cooltura.co.uk TOMEK WALĘCIUK tomasz.waleciuk@cooltura.co.uk WSPÓŁPRACOWNICY

TOMASZ BOREJZA / PRZEMYSŁAW ĆWIK / MAŁGORZATA DEMETRIOU / MAGDALENA GIGNAL / PIOTR GULBICKI / SERGIUSZ HIERONIMCZAK / MATEUSZ MADEJSKI / ŁUKASZ MARCZEWSKI / ANNA PAWLETA / MARCIN SZCZEPAŃSKI / PIOTR URBANIK / TOMASZ WILCZKIEWICZ / KAROLINA ZAGRODNA / RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI KOREKTA

BEATA TOMCZYK beata@cooltura.co.uk MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246

030 006 W OBIEKTYWIE 008 NA WYSPACH 014 PRZEGLĄD PRASY BRYTYJSKIEJ 020 GOSPODARKA 022 PRAWO 024 TEMAT NUMERU Czarna rozpacz kobiet

030 KOMENTARZ TYGODNIA Długie pożegnanie

032 FELIETON Tak to się wszystko Poto(ro)czy(n)

034 SPOŁECZEŃSTWO Róbta co CETA

038 SYGNAŁY Z listów do redakcji

040 RAPORT Woda z kranu czy z butelki?

042 TRANSPORT

655-MAKIETA 1 01-23.indd 4

093 044 CAFÉ COOLTURA

SPECJALIŚCI ds. MARKETINGU I REKLAMY

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245 EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk, wew. 250 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 GRZEGORZ URBANEK g.urbanek@cooltura.co.uk DZIAŁ OGŁOSZEŃ I PRENUMERATA

Nadchodzące wydarzenia

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk 0208 846 3614

052 WYDARZENIA Fredro inaczej

054 KSIĘGARNIA Czyta się

056 FASHION WEEK Destroyed Jacket by Eryk Minefreedom

KSIĘGOWOŚĆ

RADOSŁAW STASZEWSKI radek@cooltura.co.uk KATARZYNA CEGIEŁKA kate@cooltura.co.uk DYSTRYBUCJA distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA Sara-Int Ltd. ISSN 1743-8489

Poglądy zawarte w felietonach i listach do redakcji są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze pokrywają się z przekonaniami redakcji Cooltury. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem. Strony depeszowe redagowane są w oparciu o materiały Polskiej Agencji Prasowej.

062 WIELKA BRYTANIA OD KUCHNI

Okładka: TOMEK WOŹNICZKA

Rewolucja wśród zup

064 ZDROWIE I URODA Total look, czyli wszystko w jednym kolorze

070 OGŁOSZENIA DROBNE 092 SPORT 096 KRZYŻÓWKA 097 HOROSKOP

coolturamagazine

#coolturaUK

issuu.com/cooltura

tablet / smartfon

04/10/2016 18:19:44

655-MAKIETA 1 01-23.indd 5

04/10/2016 18:19:45

006

Zdjęcie tygodnia Taki jest londyn

655-MAKIETA 1 01-23.indd 6

04/10/2016 18:19:47

Zmiana warty na czwartym cokole

Fot. PAP/EPA/Andy Rain

Nowa atrakcja pojawiła się 29 września na Trafalgar Square w Londynie. Wysoka na 7 metrów rzeźba autorstwa brytyjskiego artysty Davida Shrigley’a stanęła na czwartym cokole. „Really Good” jest już jedenastym dziełem, które pojawiło się w tym niezagospodarowanym na stałe miejscu. Skierowany w górę kciuk jest nienaturalnie wydłużony i ma symbolizować pozytywność.

655-MAKIETA 1 01-23.indd 7

04/10/2016 18:19:50

008

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Traktowali Polaków jak niewolników Policja w regionie West Midlands na zachodzie Anglii przesłuchała trzy osoby w sprawie dotyczącej niewolniczego traktowania. Śledztwo wszczęto po odkryciu, że 9 Polaków pracowało w lokalnej sortowni śmieci za głodową stawkę i bez niezbędnej opieki medycznej.

»

Wcześniej informowano, że chodziło o 11 Polaków. Jak poinformowała PAP policja w West Midlands, po wstępnych przesłuchaniach zrewidowano liczbę polskich ofiar procederu z 11 do dziewięciu; dwie osoby mają obywatelstwo innego kraju Europy Wschodniej.

Jak poinformowała policja, po otrzymaniu informacji funkcjonariusze zjawili się w siedzibach firm CAP Recycling w West Bromwich i Black Country Recycling w Oldbury.

Sześciu pracowników było na miejscu, następnych trzech w pobliskim mieszkaniu, a dwóch w busie zaparkowanym przed domem jednego z podejrzanych. Według policji mężczyźni pracowali „mimo oznak niedożywienia i uzależnienia od alkoholu”; jeden z nich miał złamany bark.

Inspektor Colin Mattinson zaznaczył, że udana akcja była możliwa dzięki uzyskanym informacjom, które sugerowały, że „mężczyźni z Europy Wschodniej byli wykorzystywani, otrzymując zaledwie 10 funtów za długie godziny pracy”.

– Jednocześnie ludzie, którzy wykorzystywali ich samych i ich sła-

bości związane z alkoholem, prowadzili luksusowe życie, jeżdżąc po okolicy drogimi samochodami – podkreślił. Jak dodał, policja znalazła dowody sugerujące, że niektórzy pracownicy regularnie spali na kartonach w jednej z sortowni.

Wszystkie ofiary zostały skierowane do ośrodka Czerwonego Krzyża w Tipton, gdzie zapewniono im podstawową opiekę medyczną; następnie z pomocą tłumaczy pracownicy mają zostać przesłuchani przez lokalną policję.

Trzej podejrzani w wieku 26, 47 i 52 lat zostali po wstępnym przesłuchaniu zwolnieni z aresztu, z obowiązkiem ponownego stawienia się na policji na początku listopada. Policja będzie w tym czasie kontynuowała śledztwo, które ma doprowadzić do postawienia zarzutów czerpania korzyści ze współczesnego niewolnictwa. Dwóch podejrzanych sprawców to obywatele Wielkiej Brytanii, a jeden – Pakistanu.

Konsul generalny RP w Manchesterze Łukasz Lutostański potwierdził, że polskie służby konsularne wiedzą o sprawie i pozostają w kontakcie z władzami. «

Londyn po Brexicie chce stworzyć własny system

»

Burmistrz Londynu Sadiq Khan jednoznacznie potwierdził, że ratusz opracuje inny od reszty kraju system pozwoleń na pracę. Wejdzie on w życie po opuszczeniu Unii Europejskiej.

Unikatowe rozwiązania mają zapewnić pozostanie jak największej liczby wykwalifikowanych pracowników w stolicy.

Inicjatywa jest uzgadniana z władzami centralnymi. Sadiq Khan rozmawia na ten temat ze swoim poprzednikiem, a obecnie szefem MSZ Borisem Johnsonem, sekretarzem ds. Brexitu Davidem 655-MAKIETA 1 01-23.indd 8

Davisem i ministrem finansów Phillipem Hammondem.

Najbardziej zainteresowani wprowadzeniem takiego rozwiązania są przedstawiciele wielkiego biznesu. Na największe londyńskie firmy po ogłoszeniu wyników referendum padł blady strach. Ich właściciele obawiają się, że najlepiej wykwalifikowani pracownicy opuszczą Londyn i wybiorą przyjaźniejsze do życia miasto.

– Chcemy być pewni, że miasto nie straci wielu talentów zapewniających

innowacyjność. Dobra wiadomość jest taka, że rząd również to rozumie – powiedział Sadiq Khan w wywiadzie dla telewizji Sky News.

Londyn, w przeciwieństwie do reszty kraju, zdecydowanie poparł pozostanie w Unii. Przeciwko Brexitowi opowiedziało się aż 59 procent społeczeństwa.

Nowy burmistrz co prawda odciął się od pomysłów o secesji Londynu z Wielkiej Brytanii, ale jednocześnie głośno domaga się miejsca przy stole negocjującym warunki Brexitu. « 04/10/2016 18:19:51

009

655-MAKIETA 1 01-23.indd 9

04/10/2016 18:19:54

010

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Brexit będzie nas dużo kosztował Samo planowanie czynności związanych z Brexitem może kosztować Brytyjczyków 65 mln funtów rocznie; ponadto trzeba będzie zatrudnić specjalnie w tym celu 500 urzędników i ekspertów. Poinformował o tym brytyjski think tank Institute for Government.

»

Jego ekspertyza zawiera między innymi krytykę „milczenia” brytyjskiej premier Theresy May w sprawie stanowiska, jakie zajmie ona w negocjacjach w sprawie wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, co zdaniem autorów dokumentu niepokoi przedsiębiorstwa i kraje, z którymi Wielka Brytania będzie musiała prowadzić te negocjacje.

Autorzy ekspertyzy zastanawiają się również nad celowością powierzenia pieczy nad procesem Brexitu trzem departamentom: spraw zagranicznych, handlu międzynarodowego i wychodzenia z UE. „Ta potrójna struktura – podkreślają – stwarza ryzyko powstania zamieszania kompetencyjnego i braku koordynacji w toku procesu wychodzenia z Unii Europejskiej”.

Dodatkowo, jak przyznał minister finansów Philip Hammond, brytyjską gospodarkę czekają „turbulencje”, kiedy rząd będzie negocjował Brexit.

Hammond oświadczył, że jest zwolennikiem załatwienia tej spraw związanej z Brexitem „tak szybko, jak to możliwe”.

655-MAKIETA 1 01-23.indd 10

– Musimy oczekiwać pewnych turbulencji, przechodząc przez ten proces negocjacyjny i będzie kilkuletni lub nawet dłuższy okres, w którym firmy nie będą miały pewności co do ostatecznego stanu naszych relacji z Unią Europejską i w tym okresie musimy wspierać gospodarkę – powiedział Hammond.

Podkreślił też, że chce takiego porozumienia w sprawie Brexitu, które zapewni brytyjskim firmom maksymalny dostęp do jednolitego rynku UE. Jednocześnie brytyjski rząd zastosuje się do woli wyborców w kwestii przejęcia kontroli nad granicami.

Jego zdaniem kontrolowanie migracji nie musi oznaczać, że Wielka Brytania utraci po Brexicie dostęp do jednolitego rynku UE. – Wszystko jest do dyskusji. Wiemy, co mówią niektórzy ludzie w Europie, ale oni także przygotowują stanowisko (...) do długich i twardych negocjacji – powiedział Hamond. Podkreślił też, że nikomu nie zależy na tym, by brytyjscy turyści musieli uzyskiwać wizy, żeby udać się do (kontynentalnej) Europy.

Według Hammonda, między państwami UE są różnice, jeśli chodzi o to, jakie stanowisko zająć wobec przyszłych relacji handlowych z Wielką Brytanią. – Wiele krajów (UE) mówi nam prywatnie, że chcą kontynuacji bardzo mocnych więzi handlowych z Wielką Brytanią – powiedział.

Stan brytyjskiej gospodarki w ostatnim okresie Hammond ocenił na „osiem w skali od jednego do dziesięciu”, wskazując na „wysoki poziom zatrudnienia, silny wzrost i mocne podstawy”.

Przyznał zarazem, że przed brytyjską gospodarką stoją długofalowe wyzwania. Wymienił słabszą wydajność "w porównaniu z wieloma naszymi konkurentami” oraz „ogromny deficyt bilansu płatniczego”. Wskazał na potrzebę „ram fiskalnych”, umożliwiających reagowanie, jeśli tempo wzrostu gospodarczego zacznie słabnąć. Podkreślał konieczność utrzymania dyscypliny budżetowej, a jednocześnie zaznaczył, że potrzebne są konkretne inwestycje, które poprawią efektywność brytyjskiej gospodarki. «

04/10/2016 18:19:56

011

655-MAKIETA 1 01-23.indd 11

04/10/2016 18:19:58

Fot. PAP/EPA/Facundo Arrizabalaga

012

WIADOMOŚCI NA wyspach

Na wiosnę początek Brexitu Brytyjska premier Theresa May w wystąpieniu otwierającym doroczną konferencję Partii Konserwatywnej zapowiedziała, że jej rząd uruchomi do końca marca 2017 roku procedurę wystąpienia z UE. Powtórzyła, że wynik referendum ws. Brexitu jest nieodwracalny.

Theresa May przemawia podczas konferencji Partii Konserwatywnej w Birmingham

Jakub Krupa, PAP

»

Dodała, że decyzja o rozpoczęciu negocjacji w tej sprawie nie musi być przegłosowana przez parlament. „Decyzja zapadła” – podkreśliła May, tłumacząc, że politycy, którzy uznają, że możliwe jest zignorowanie wyniku referendum, są w błędzie.

– Brexit znaczy Brexit. I doprowadzimy do tego, że będzie naszym sukcesem. (...) Osoby, które domagają się głosu w parlamencie, nie stoją w obronie demokracji, ale starają się zmienić decyzję (wyborców), obrażając 655-MAKIETA 1 01-23.indd 12

inteligencję Brytyjczyków – podkreśliła. Jednocześnie szefowa brytyjskiego rządu odrzuciła wezwania do jednostronnego wycofania się z Unii Europejskiej, oceniając, że byłoby to szkodliwe dla brytyjskiej gospodarki i pozycji politycznej w świecie. – Nie będzie jednak zbędnych opóźnień – zapowiedziała.

Jak zaznaczyła May, Wielka Brytania nie zamierza wykorzystać dotychczas istniejących modeli relacji państw zewnętrznych z Unią Europejską, ale wypracować swój własny. – Nie będziemy podążali drogą Norwegii ani

Szwajcarii – Wielka Brytania stworzy własne porozumienie, jako suwerenny kraj – powiedziała.

W komentarzu pod adresem szkockiego rządu premier dodała, że „nie będzie żadnych wyjątków od Brexitu”. – Nie pozwolimy nacjonalistom zagrozić trwałości naszej unii, Wielkiej Brytanii – podkreśliła. – Negocjacje są w wyłącznej kompetencji rządu.

Zagłosowaliśmy za wyjściem z Unii Europejskiej jako jedna, zjednoczona Wielka Brytania, tak będziemy negocjowali i tak opuścimy Wspólnotę – powiedziała.

04/10/2016 18:20:01

013 Przedstawiciele szkockich władz, w tym pierwsza minister (premier) Nicola Sturgeon, wielokrotnie podkreślali, że nie dopuszczą do wyjścia ze Wspólnoty, jeśli będzie to zagrażać interesom Szkocji. – Premier przekroczyła swoje kompetencje mówiąc, że głos i interesy Szkocji nie mają znaczenia. Niezrozumiały ruch ze strony kogoś, kto mówi o zachowaniu jedności unii – oznajmiła Sturgeon, odnosząc się do słów May. May podkreśliła też, że po wyjściu z UE Wielka Brytania „będzie w pełni niepodległym, suwerennym krajem; państwem, które nie będzie dłużej częścią politycznej unii, w której międzynarodowe instytucje mogą zmieniać decyzje parlamentów narodowych i sądów.

– Będziemy mieli ponownie wolność podejmowania decyzji samodzielnie w wielu tematach: od oznaczeń na żywności do tego, jak kontrolujemy migrację – powiedziała.

Odrzucając konieczność pozostawienia swobody przepływu osób w zamian za dostęp do wspólnego rynku Unii Europejskiej, May zaznaczyła, że jej rząd nie zamierza ustąpić z postulatu odzyskania pełnej kontroli nad swoimi granicami.

– Zagłosowaliśmy za opuszczeniem Unii Europejskiej i staniem się w pełni niepodległym, suwerennym krajem i zrobimy to, co niepodległe, suwerenne kraje robią: sami zdecydujemy o tym, jak będziemy kontrolować migrację – podkreśliła.

Jak dodała, „nie opuszczamy Unii Europejskiej po to, aby potem oddać kontrolę nad migracją lub wrócić pod jurysdykcję europejskich sądów”.

Na jej słowa odpowiedział natychmiast premier Malty Joseph Muscat, którego kraj będzie stał na czele Unii Europejskiej w pierwszym półroczu 2017 roku, kiedy Wielka Brytania planuje rozpocząć negocjacje w sprawie Brexitu. – Będziemy uczciwie zarządzać rozmowami w celu osiągnięcia sprawiedliwego porozumienia. Cztery wolności Unii Europejskiej (w tym swoboda przepływu osób – przyp. red.) nie mogą być rozdzielone – napisał.

W swoim wystąpieniu brytyjska premier podziękowała także swojemu poprzednikowi, Davidowi Cameronowi, za organizację referendum w sprawie członkostwa Wielkiej Brytanii w UE i „okazane Brytyjczykom zaufanie”.

Od referendum z 23 czerwca, w którym Brytyjczycy opowiedzieli się za wyjściem z UE, wielu przedstawicieli instytucji unijnych i krajów członkowskich bezskutecznie wzywało brytyjski rząd, by jak najszybciej uruchomił artykuł 50., aby zakończyć niepewność co do przyszłości Wspólnoty.

– Deklaracja premier May wnosi pożądaną klarowność co do startu rozmów o Brexicie. Po uruchomieniu art. 50. pozostałe 27 państw członkowskich zaangażuje się w rozmowy, aby chronić swoje interesy – skomentował na Twitterze przewodniczący Rady Europejskiej Donald Tusk. « Czytaj też na str. 16

655-MAKIETA 1 01-23.indd 13

04/10/2016 18:20:03

014

WIADOMOŚCI Prasa na Wyspach

Pierwsze spotkanie z kosmitami O czym będziemy rozmawiać?

Przygotowała: Sylwia Milan Źródło: Daily Mail

»

Profesor Stephen Hawking, światowej klasy brytyjski astrofizyk i kosmolog ostrzega przed wysyłaniem sygnałów czy odpowiadaniem na nie innym cywilizacjom.

Skoro tamci szybciej nas odnajdą (odnaleźli?) tzn. że są bardziej inteligentni. Spotkanie z nimi może, choć oczywiście nie musi, być dla nas tym, czym wizyta Krzysztofa Kolumba u rdzennych mieszkańców Ameryki.

Jak wiemy, nie skończyło się to dla nich dobrze. – Kiedy patrzę w gwiazdy zawsze odnoszę wrażenie, że ktoś patrzy też na mnie. Z biegiem czasu kieruje mną coraz większe przekonanie, że nie jesteśmy sami. Po dekadach badań i myślenia o tym, dołączam się teraz do globalnego wysiłku poznania prawdy. Będziemy szukali życia w najbliższych kilku milionach planet. Spodziewamy się usłyszeć pewnego dnia odbiór z Gliese 832c. Ze wszystkich najbardziej przypomina Ziemię i ma 655-MAKIETA 1 01-23.indd 14

najlepsze warunki do potencjalnego życia żywych organizmów – mówi profesor.

Istnieje już CuriosityStream, multiplatforma udostępniająca na żądanie dokumenty i filmy na ten temat.

W ciągu ostatnich lat odkryto tysiące planet na zewnątrz Układu Słonecznego. Niektóre przypominają jaskinie pełne piekielnych law i ognia, inne zbudowane są z diamentów skalnych, powstałych z umierających gwiazd.

Jedno z odkrytych miejsc zlokalizowane jest w odległości jedynie 16 lat świetlnych. Czy blisko? To za naszymi drzwiami. Drzwiami Ziemi. Gliese 832c o której mówi prof. Hawking jest co najmniej 5 razy masywniejsza od Ziemi, ma podobną temperaturę i jeśli istnieje na niej życie, to może być alternatywą dla Ziemian. Pewnego dnia może być naszym domem. Co ciekawe, Gliese 832c jest dużo bliżej Słońca, niż my, a mimo to, nie panuje tam wyższa temperatura niż u nas.

Sparaliżowany od 50 lat profesor, związany z Uniwersytetem w Oxfor-

dzie i Cambridge, porozumiewający się ze światem za pomocą syntezatora mowy, należy do wybitnej czołówki specjalistów w swojej dziedzinie.

Wraz z rosyjskim bilionerem Yuri Milnerem i Markiem Zuckenbergiem, rozpoczynają największy w historii projekt poszukiwania śladów życia poza Ziemią. W „Breakthrough Starshot” włożono już 100mln funtów za które we Wszechświecie będą fruwały badawcze jednostki. Udadzą się na Alpha Centauri, system gwiezdny oddalony od nas 4,37 tys. lat świetlnych, będą robić dla nas zdjęcia i komunikować się z nami.

Naukowcy podejrzewają, że na Alpha Cebtauri może mieć miejsce jakaś forma życia, może nawet w jakimś stopniu podobna do naszego. W najbliższych 20 latach przeznaczy się na analizę tych zjawisk mnóstwo pieniędzy, ale nikt nie daje jakichkolwiek gwarancji, że to zadziała i spełni pokładane w projekcie oczekiwania.

Zastanawialiście się jak wyglądałoby pierwsze spotkanie z kosmitami i o czym byłaby mowa? Badacze astro04/10/2016 18:20:05

015 fizyki też się zastanawiają. Większość skłonna jest przyznać, że prosilibyśmy kosmitów o pomoc, skoro są bardziej zaawansowani od nas. Próby odbioru sygnału radiowego spoza Ziemi prowadzi się od 1960 roku.

Jak na razie bez sukcesu. Dr Doug Vakoch dodaje, że żyjemy w bardzo niepewnych czasach, porównując je z innymi na przestrzeni rozwoju naszej cywilizacji.

Technologię mamy większą niż socjalne bezpieczeństwo. Jeśli kosmici są mądrzejsi od nas, to może już to przerabiali lub znają odpowiedź co dalej z nami.

Prośba o radę i pomoc jest jak najbardziej prawdopodobnym wątkiem ewentualnego spotkania. «

przegląd prasy »Daily Mail

Uchodźcy klimatyczni.

Początek procesu 2030 - 2050 rok Każdego dnia na całym świecie rodzi się 350 tys. osób.

W tym samym czasie umiera znacznie mniej. Ludzi jest coraz więcej, do tego konsumują i produkują ogromne ilości odpadów, których Ziemia nie jest w stanie zaabsorbować ani utylizować w tempie krótszym niż setki bądź tysiące lat.

Wraz ze wzrostem populacji na naszej planecie, rośnie problem ocieplenia klimatu. Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia, prawdziwy kłopot zacznie się pomiędzy 2030 a 2050 rokiem. W wyniku fali upałów umrze co najmniej 250 tys. ludzi. Każdego roku.

Mówimy o biednych państwach takich jak Malediwy, Bangladesz czy Kiribati. Zamożni początkowo będą skutecznie zabezpieczać się w swoich domach i miejscach pracy. Pojawi się nowa kategoria uchodźców zw. uchodźcami klimatycznymi. Tę grupę będziemy liczyć w setkach milionów, jeśli nie w bilionach. Ucieczki z terenów zalewanych i zagrożonych zalaniem na początek dotkną mieszkańców wybrzeży rejonów północnej Afryki, Bliskiego Wschodu i Morza Śródziemnego.

Bank Światowy podaje, że problemy z wodą będą poważne, co nie trudno przewidzieć. Podniesienie temperatury Ziemi o 1,5-2 stopnie Celsjusza może być groźne dla jej mieszkańców, ale już 4 stopnie to katastrofa i pozbawienie większej części naszej planety możliwości zamieszkania.

Dr Travis Rieder, bioetyk z Uniwersytetu Johna Hopkinsa, jest jedną z tych osób, która redukcję problemu katastrofalnego ocieplania Ziemi widzi w redukcji populacji ziemskiej i w redukcji płodności. Sama jest matką jednego dziecka i odpiera ataki kierowane w jej stronę w rodzaju: „nienawidzi dzieci”, czy „nie jest za życiem na Ziemi”. Pani dr Rieder na każdym kroku podkreśla, że chodzi o redukcję ludzi, a nie o ich całkowite unicestwienie. Systematycznie publikuje na ten temat raporty. (SM)

655-MAKIETA 1 01-23.indd 15

04/10/2016 18:20:06

016

WIADOMOŚCI NA wyspach

Zmierzamy w stronę twardego Brexitu Zapowiedziane przez premier Theresę May rozpoczęcie procedury wychodzenia Wielkiej Brytanii z UE przed końcem marca 2017 roku wskazuje na „twardy Brexit”, bez zachowania swobody przepływu osób – twierdzą brytyjskie gazety.

Jakub Krupa, PAP

»

„May liczy na to, że wyznaczając dokładny termin rozpoczęcia rozmów w sprawie Brexitu będzie w stanie uciszyć marudzących polityków z tylnych ław parlamentu, co pozwoli jej przenieść uwagę na realny polityczny projekt przejmowania politycznego środka” – skomentował słowa szefowej rządu dziennik „The Guardian”.

Gazeta podkreśla, że o ile premier mówiła o nadziei na stworzenie po Brexicie „pewnego rodzaju dojrzałej, opartej na współpracy relacji, którą mogą się cieszyć przyjaciele i sojusznicy”, to może się to okazać politycznie bardzo trudne. „Ktokolwiek jednak widział negocjacje handlowe oparte na logice <<cios za cios>> albo bezkompromisowy sposób, w jaki Unia Europejska traktowała kolejne rundy rozmów dotyczących ratowania Grecji, nie powinien mieć wątpliwości, że apelowanie do przyjaźni nie wystarczy wobec Brukseli” – ocenia.

W podobnym tonie wystąpienie May komentuje „The Times”, zwracając uwagę na potencjalne kłopoty

655-MAKIETA 1 01-23.indd 16

polityczne związane z próbą radykalnego opuszczenia UE na własnych warunkach. „Theresa May wprowadziła Wielką Brytanię na drogę do tzw. <<twardego Brexitu>>, ale jej apel o rozpoczęcie (nieformalnych) negocjacji spotkał się z natychmiastową opozycją ze strony (kanclerz Niemiec) Angeli Merkel i innych liderów Unii Europejskiej” – napisała gazeta. „Ta prośba odzwierciedla obawy Downing Street dotyczące upokarzającego odrzucenia po tym, jak Wielka Brytania wreszcie przedstawi swoje żądania. Jak obawiają się niektórzy ministrowie, wybory we Francji i Niemczech zwiększą presję na europejskich liderów, aby być postrzeganymi jako ci, którzy chcą ukarać Brytyjczyków za Brexit” – dodał „The Times”.

Znacznie entuzjastyczniej do niedzielnego wystąpienia May podszedł tabloid „Daily Mail”, który na okładce zamieścił duże zdjęcie szefowej rządu i hasło „Ta dama nie jest od zawracania”. To nawiązanie do byłej brytyjskiej premier Margaret Thatcher, która

przestrzegała tymi słowami swoich politycznych przeciwników liczących na zmianę kontrowersyjnego kursu ówczesnego rządu. „Daily Mail” podkreśla, że premier złożyła „najjaśniejszą jak dotąd deklarację zerwania ze wspólnym rynkiem, naciskając na zakończenie swobody przepływu osób i możliwość ustanowienia własnego prawodawstwa, co pozwoli (Wielkiej Brytanii) na stanie się globalnym gigantem handlu”.

W podobnym tonie przemówienie May skomentował inny z czołowych tabloidów, „The Sun”. „Marsz do wolności” – brzmiał tytuł artykułu na pierwszej stronie. Gazeta zwróciła uwagę na stanowcze stanowisko premier wobec imigracji i swobody przepływu osób. „Premier pokazała, że jest gotowa walczyć i że wierzy, iż jest w stanie zwycięsko przeprowadzić negocjacje. Nie przystanie na żadne kompromisy dotyczące odzyskania brytyjskiej suwerenności, ograniczenia imigracji i zdolności podpisywania własnych umów handlowych – dokładnie tak, jak „The Sun” żądał” – napisała gazeta. «

04/10/2016 18:20:09

017

655-MAKIETA 1 01-23.indd 17

04/10/2016 18:20:11

Fot. PAP/EPA/Andy Rain

018

WIADOMOŚCI NA wyspach

Festiwal projektów Projekt autorstwa Alison Brooks jest jedną z atrakcji London Design Festival. Instalację „The Smile” o wysokości 3 metrów i długości 34 metrów można podziwiać przy Tate Britain do 12 października. Budowla jest spektakularnym miejskim pawilonem, który przybrał kształt uśmiechu.

Londyn bez samochodów?

»

Burmistrz Londynu Sadiq Khan z nadzieją patrzy na rozwiązania wprowadzane w Paryżu i zasugerował, że „dni bez samochodu” w Londynie to całkiem nieodległa przyszłość.

Władze stolicy Francji zamierzają wprowadzić kilka ważnych zmian w przepisach ruchu drogowego, które ograniczą ruch samochodowy. Równocześnie mają doprowadzić do poprawy komfortu pieszych i rowerzystów. W ramach działań ogłoszono zakaz jazdy samochodami, które wyprodukowano przed 1997 rokiem, a także czasowo zamknięto dla samochodów wjazd na reprezentacyjną aleję Paryża. Pola Elizejskie raz w miesiącu mają być dostępne jedynie dla pieszych.

655-MAKIETA 1 01-23.indd 18

Decyzja paryżan bardzo spodobała się Sadiq Khanowi, który w podobny sposób patrzy na problem transportu. Jego współpracownicy oficjalnie ogłosili, że już wkrótce Londyn doczeka się podobnych rozwiązań, które z jednej strony ułatwią życie pieszym, a z drugiej znacznie ograniczą zanieczyszczenie powietrza.

To kolejny krok symbolizujący strategię „wycofywania” ruchu kołowego z centrum miasta. Nieco wcześniej ogłoszono konsultacje projektu, według którego wraz z otwarciem nowych tras Crossrail w 2020 roku Oxford Street zostanie dostępna jedynie dla pieszych.

– Burmistrz przychylnym okiem patrzy na rozwiązania, która ułatwiają dostęp do przestrzeni publicznej. Należy

do nich wprowadzenie „dni bez samochodu”, a także oddanie Oxford Street pieszym – mówi rzecznik Khana w wypowiedzi dla „Standard Evening”. – Chodzi o to, żeby ograniczać toksyczne opary z samochodów, a pieszym dać szansę do lepszego korzystania z londyńskich ulic – dodaje.

Wprowadzane zmiany bardzo pozytywnie oceniają sami Londyńczycy.

W październiku 2015 roku YouGov przeprowadziło sondaż, z którego wynika, że aż 63 procent mieszkańców stolicy poparło ideę zamknięcia jednej trzeciej londyńskich ulic w wyznaczonym dniu w roku. 58 procent jest za wprowadzeniem takiego dnia przynajmniej raz w miesiącu. « 04/10/2016 18:20:16

019

655-MAKIETA 1 01-23.indd 19

04/10/2016 18:20:18

Fot. PAP/EPA/Hannah Mckay

020

WIADOMOŚCI gospodarka

Powstaje superbrowar

Piwa produkowane przez AB InBev I SABMiller

»

Udziałowcy grupy browarniczej SABMiller wyrazili zgodę na przejęcie spółki przez lidera rynku, firmę AB InBev. Jak zaznacza Sky News, warta 79 miliardów funtów transakcja to największe przejęcie korporacyjne w historii Wielkiej Brytanii.

Jak podał dziennik „Financial Times”, po zakończeniu transakcji, AB InBev będzie odpowiedzialne za sprzedaż co czwartego piwa na świecie i nawet 45 proc. przychodów z rynku browarniczego, umacniając swoją pozycję jako największego producenta napoju na świecie.

Cena transakcji została ustalona na 45 funtów za akcję. Zgodnie z życzeniem

655-MAKIETA 1 01-23.indd 20

akcjonariuszy, oferta została podniesiona o jeden funt z lipcowego poziomu 44 funtów za akcję ze względu na spadek wartości waluty po czerwcowym referendum ws. wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej.

Przejęcie SABMiller pozwoli AB InBev – producentowi wielu z najpopularniejszych marek piwa – na rozszerzenie swojej działalności na rynku afrykańskim i w Ameryce Południowej.

Ze względu na regulacje rynkowe, nowa firma będzie musiała przekazać kilka należących do siebie marek konkurencyjnej japońskiej firmie Asahi.

Około 1,5 proc. akcji SABMiller należy do

grupy Kulczyk Investments zarządzanej przez spadkobierców zmarłego w ubiegłym roku polskiego milionera Jana Kulczyka. Według złożonej przez AB InBev oferty, udziały te są obecnie warte 1,08 miliarda funtów.

W kwietniu tego roku fundusz sprzedał kolejne 1,5 proc.; kwota transakcji wyniosła wówczas nieco ponad miliard funtów. Kulczyk Investments dołączył do akcjonariuszy SABMiller w 2009 roku, otrzymując około 3 proc. udziałów w zamian za sprzedaż 28,1 proc. akcji Kompanii Piwowarskiej.

Finalizacja fuzji spodziewana jest 10 października. «

04/10/2016 18:20:22

021

655-MAKIETA 1 01-23.indd 21

04/10/2016 18:20:25

022

WIADOMOŚCI prawo

Skarga na ubezpieczyciela w Anglii

»

Niejednokrotnie firma, która ubezpieczyła nam auto, nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań. Wówczas zadajemy sobie pytanie, jakie kroki możemy poczynić, aby wyegzekwować nasze prawa. Często komunikacja z ubezpieczycielami jest trudna. Są to duże korporacje, dla których liczy się zysk, a nie klient.

Na szczęście firmy ubezpieczeniowe są regulowane i nadzorowane przez instytucje niezależne, które monitorują działania ubezpieczycieli oraz mogą wpłynać na zmianę ich decyzji.

Co zatem zrobić w sytuacji, gdy ubezpieczyciel zrobił coś, co niekorzystnie wpłynęło na nasze ubezpieczenie?

Pierwszym etapem jest konieczność zgłoszenia się bezpośrednio do ubezpieczyciela. Każda firma ma swoją porcedurę dotyczącą rozpatrywania skarg i zażaleń.

Ubezpieczyciel powinien nam wskazać drogę, jak taką skargę złożyć, oraz poinformować nas, jak szybko zostanie ona rozpatrzona. Bardzo ważne jest to, aby dokładnie udokumentować całą korespondecję z ubezpieczycielem, zapisywać treści rozmów, ich daty oraz imiona i nazwiska osób, z którymi rozmawialiśmy w ramach naszej skargi. Jeżeli odpowiedź ubezpieczyciela nie będzie satysfakcjonująca, wówczas możemy zgłosić się do instytucji nadrzędnej, która rozpatrzy naszą sprawę, czyli Financial Ombud-

655-MAKIETA 1 01-23.indd 22

sman. Do niego będziemy mogli wysłać całą zebraną dokumentację.

Financial Ombudsman jest niezależną instytucją, która może wpłynąć na zmianę decyzji firmy ubezpieczeniowej. Skarga powinna być złożona na odpowiednim formularzu dostępnym na stronie internetowej Financial Ombudsman. «

Miałeś wypadek?

Zadzwoń na numer 0208 741 7762 lub 07500 300 600 – infolinia czynna całą dobę

Dane kontaktowe do Financial Ombudsman The Financial Ombudsman Service Exchange Tower London, E14 9SR Tel.: 0800 023 4567 complaint.info@financial-ombudsman. org.uk financial-ombudsman.org.uk/ Financial Ombudsman rozpatrzy naszą sprawę i jeżeli uzna, że ubezpieczyciel postąpił niewłaściwie, nakaże mu zmianę decyzji.

04/10/2016 18:20:28

023

655-MAKIETA 1 01-23.indd 23

04/10/2016 18:20:32

024

TEMAT NUMERU społeczeństwo

Czarna rozpacz

kobiet

Fot. PAP/Rafał Guz

Skala i masowość protestów wobec ustawy zaostrzającej prawo antyaborcyjne w Polsce może budzić nadzieję na aktywizację społeczeństwa i zmianę mentalności w tej kwestii. Będzie jednak trudno, bo dziś aborcja jest tematem, na który nie da się rzeczowo rozmawiać. Lewica przegrała ten spór dawno temu.

655-MAKIETA 2 24-43.indd 24

Uczestnicy ogólnopolskiego protestu podczas demonstracji na pl. Zamkowym w Warszawie

04/10/2016 18:16:11

025 Radosław Zapałowski

»

W zeszłym tygodniu w Polsce odbył się zainicjowany przez partię RAZEM czarny protest. Sprzeciw wobec obywatelskiego projektu zaostrzającego ustawę antyaborcyjną połączył wiele środowisk i odniósł medialny sukces. Analizy ruchu w sieci pokazały, że w ciągu zaledwie trzech dni stał się on czwartym, najczęściej wpisywanym lub udostępnianym hasłem w polskojęzycznym internecie i osiągnął dziesięć milionów publikacji. Czarny protest przybrał różne formy. Od demonstracji i pikiet, po strajk islandzki (absencja od różnorakiej aktywności – pracy lub studiów) oraz czarno białe zdjęcia, umieszczane na portalach społecznościowych, które wyrażały „żałobę po prawach reprodukcyjnych i in vitro Polek”.

Do akcji włączyły się również organizacje polonijne. Na Wyspach solidarność z kobietami w Polsce pokazały stowarzyszenia tj. „Babski Londyn”, „Polish Feminists” i „Alute”. Najpierw był czarny bieg, potem demonstracja, Festiwal Wyboru, a w czasie, kiedy w Polsce 3 października odbywał się Narodowy Strajk Kobiet, w Londynie Polish Feminist zorganizowało „Picnic and Perfomance”. Sukcesu frekwencyjnego nie było, ale chodziło głównie o solidarność, wyrazy poparcia, próbę nacisku na rządzących i umiędzynarodowienie problemu, z którym kobiety w Polsce borykają się od 1993 roku. Wszystko to z dojmującą świadomością, że na rzeczywistą zmianę nie ma co liczyć. Od ponad dwudziestu lat obóz „wyboru” w walce z jedną z najbardziej restrykcyjnych ustaw antyaborcyjnych w Europie użył już wszelkich możliwych argumentów, środków perswazji, nacisków, lobbowania i mobilizowania opinii publicznej – od listów obywatelskich, po demonstracje i happeningi. Bezskutecznie. Nic nie wskazuje, że tym razem będzie inaczej.

Pro Lifie is brutal

W 2013 roku, w rocznicę uchwalenia jednej z najbardziej restrykcyjnych ustaw antyaborcyjnych portal Fronda krzyczał: „20 lat licencji na zabijanie”.

Nagłówki katolickich i prawicowych pism w stylu „Polski rząd chce zabijać dzieci” albo „Zbrodnia eugeniczna”, dotyczące w pierwszym przypadku decyzji polskiego rządu, który nie odwoływał się 655-MAKIETA 2 24-43.indd 25

Marcelina Zawisza (po lewej) i Agnieszka Dziemianowicz-Bąk podczas briefingu partii Razem dotyczącego Czarnego Protestu, 1 października przed Sejmem

od wyroku Trybunału Strasburskiego w głośnej wówczas sprawie 14 letniej Agaty (ofiary gwałtu, której szpital w Lublinie odmówił legalnego zabiegu przerywania ciąży), a w drugim dotyczącym zapisu pozwalającego na usunięcie ciąży w przypadku ciężkiego uszkodzenia płodu przestały budzić zdumienie.

Kiedy debata na temat aborcji zaczynała się rozkręcać po 1989 roku, takie sformułowania były nie do pomyślenia. Dziś zagnieździły się w głównym nurcie. I jednocześnie przeorały świadomość i światopogląd polskiego społeczeństwa. Prawica wygrała nie tylko bój o ustawę, ale również wojnę o język oraz „serca i umysły” Polaków. Nawet dla osób określających się jako liberalne światopoglądowo, aborcja jest złem, a ustawa z 1993 roku

to „kompromis”. I to o ten „kompromis” w zeszłym tygodniu walczyły kobiety oraz mężczyźni w Polsce i za granicą. Co chociaż w jakimś sensie było budujące, to jednak zarazem smutne. Bo uświadomiło, że obóz liberalno-lewicowy został praktycznie zepchnięty do narożnika.

Zaciekle i desperacko walczy o cywilizacyjne minimum, godząc się na cierpienie oraz dramaty kobiet mieszkających w Polsce. Kościół katolicki nie tylko stoi na straży sumień polityków, ale także stał się władcą macic Polek. Bo ustawa antyaborcyjna z 1993 roku to forma władzy.

Symboliczne i praktyczne poniżenie i dręczenie kobiet. Zwłaszcza tych, których nie stać na zabiegi za granicą, które nie mają przyjaciół ani rodziny w Wielkiej » 04/10/2016 18:16:13

026

TEMAT NUMERU społeczeństwo

Kościół w polskich warunkach jest czymś na kształt imperium medialnego Murdocha na Wyspach – instytucją lobbingową o olbrzymich wpływach.

To Kościół, jak Murdoch, wpływa na władzę i o władzy decyduje

Brytanii czy w Niemczech, gdzie mogą bezpiecznie usunąć niechcianą ciążę.

Zmuszone są więc do rodzenia. Albo do chałupniczych, niebezpiecznych dla zdrowia i życia metod. Mało kogo to interesuje, gdyż w rzeczywistości nigdy nie chodziło o zdrowie kobiet czy prawa płodów.

Kiedy w styczniu 1993 r. Sejm przyjął ustawę, która dopuszczała możliwość przerywania ciąży w przypadkach zagrożenia zdrowia i życia matki, ciężkiego uszkodzenia płodu oraz gdy ciąża jest wynikiem przestępstwa, co najmniej od roku obowiązywał już Kodeks Etyki lekarzy, nie przewidujący jakichkolwiek wyjątków. Zanim jeszcze przyjęto zakaz w Sejmie, publiczna służba zdrowia już odmawiała przerywania ciąży.

Gwałt nie gwałt, zagrożenie nie zagrożenie. Lekarze szybko się zreflektowali, że restrykcyjna ustawa daje im możliwość zarobku. Oficjalnie zasłaniając się „etyką” zapraszali do prywatnych gabinetów żeby „wywołać miesiączkę”, przeprowadzić „wszystkie zabiegi – tanio” obiecując „pełen zakres usług”. Podzie-

mie aborcyjne rozwinęło się błyskawicznie. A problem aborcji zaczął funkcjonować w dwóch, równoległych rzeczywistościach. Jedna to świat rządowych statystyk, według których w 38-milionowym kraju przeprowadza się kilkaset aborcji rocznie i nikogo nie dziwi, że w tej sytuacji liczba urodzeń spada, zamiast wzrastać. Druga to właśnie podziemie aborcyjne, które w jakimś sensie cieszy się przyzwoleniem społecznym i jest ignorowane przez władzę oraz służby. Polska hipokryzja w czystej postaci.

Martwe w praktyce prawo, które z łatwością można obejść, jeśli się ma środki lub znajomości. Dzięki otwartym granicom Polki wyjeżdżają do klinik szwedzkich, brytyjskich, niemieckich, czeskich czy słowackich, które konkurują między sobą cenami i polskojęzyczną obsługą. Dzięki Internetowi mają dostęp do holenderskiej organizacji Women on Web, która organizuje pomoc głównie dla kobiet z krajów Trzeciego Świata, ale ma też 24-godzinny dyżur w języku polskim i wysyła potrzebują-

Czarny protest przed brytyjskim parlamentem

655-MAKIETA 2 24-43.indd 26

04/10/2016 18:16:17

027 cym tabletki wczesnoporonne. Powstały kobiece serwisy, w których można uzyskać poradę i wsparcie. Wojna o aborcję jest przegrana, ale partyzantka ma się dobrze. Tak naprawdę niechciana ciąża jest dziś tragedią dla kobiet biednych, niewykształconych, które nie radzą sobie w życiu. Ale one nie zawalczą głośno o swoje prawa. Dla tych, które mają środki nawet w przypadkach dopuszczonych przez prawo, lepiej unikać oficjalnej ścieżki i zdać się na prywatne gabinety.

Co tylko potwierdza, że w toczącym się od lat 90. sporze o aborcję nigdy nie chodziło o moralność czy etykę, ale symbolizm i politykę.

Warszawa

Warszawa

Warszawa

Warszawa

Londyn

Londyn

Londyn

Londyn

Merytoryczna dyskusja o aborcji w Polsce nigdy się nie odbyła. To zrozumiałe, bo sama nauka jest właściwie bezradna w kwestii określenia momentu „w którym zaczyna się życie”. W 1995 roku w brytyjskim „Nature” ukazał się artykuł Johna Godfreya z Uniwersytetu Edynburskiego „The Pope and the Ontogeny of Persons”, zawierający krytyczną opinię o książce Jana Pawła II „Przekroczyć próg nadziei”.

Godfrey wytknął papieżowi posługiwanie się pojęciem „chwili zapłodnienia”, podczas gdy nie ma czegoś takiego. Godfrey pisał, że zapłodnienie jest złożonym, wielofazowym procesem, który w przypadku istoty ludzkiej trwa dwa dni. Na początku stosunkowo szybko biegnie reakcja akrosomowa, która służy niejako zamknięciu wrót za pierwszym plemnikiem, któremu udało się przedostać do komórki jajowej. Trudno jednak łączyć zapłodnienie akurat z tą reakcją, bo po jej zakończeniu ciągle jeszcze nie mamy nowej komórki z nowym DNA. Materiały genetyczne plemnika i komórki jajowej nadal są odrębnymi bytami i stanowią tak zwane przedjądrza. Proces łączenia się ich w jedno jądro jest kluczowy dla formowania się nowego organizmu. Na tym etapie wiele czynników może go zakłócić, jeśli więc założymy, że „chwila poczęcia” jest tożsama z reakcją akrosomową, dojdziemy do nierealistycznego wniosku, że wiele aktywnych seksualnie kobiet miało za sobą „poronienia”, o których nigdy się nie dowiedziało.

Tworzenie nowego jądra z przedjądrzy jest procesem złożonym, w którym wiele rzeczy może pójść nie tak. Wtedy w optymistycznym scenariuszu komórka » 655-MAKIETA 2 24-43.indd 27

Zdjęcia: Piotr Dobroniak, Aleksandra Magryta

Życie zarodka

04/10/2016 18:16:23

Fot. PAP/Leszek Szymański

028

TEMAT NUMERU SPOŁECZEŃSTWO

po prostu obumrze, nigdy nie zaczynając podziału. Z nieprawidłowo zapłodnionej komórki mogą wyjść rozmaite formy nowotworów trofoblastycznych, którymi nie zajmuje się już embriologia, tylko onkologia. Jeśli uznamy, że początkiem nowej istoty jest utworzenie się komórki macierzystej, zdolnej do rozwinięcia się w samodzielny organizm, to musimy się z kolei pogodzić z tym, że poczęcie przestaje być chwilą. Staje się procesem trwającym kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt godzin. Gdzieś musimy tutaj postawić arbitralną granicę – a to ma praktyczne znaczenie, bo od tej granicy zależy na przykład moralna ocena pigułek „dzień po”.

Niezależnie od tego, gdzie tę granicę wyznaczymy, będzie ona równie arbitralna, jak usta655-MAKIETA 2 24-43.indd 28

wowe limity zezwalające na aborcję w tym czy tamtym tygodniu ciąży.

Według Godfreya, błędne rozumienie ludzkiej biologii prowadziło Jana Pawła II do mylnego wniosku, że posługując się pojęciem „chwili zapłodnienia”, unika arbitralności. Ten artykuł wywołał trwającą przeszło rok burzę polemik na łamach „Nature”. Uczeni różnych specjalności powoływali się w niej na argumenty teologiczne, genetyczne, medyczne, epistemologiczne i nawet informatyczne.

Postawa pro-choice ścierała się z postawą pro-life. Ale dyskusja była konstruktywna, jak przystało na pismo akademickie. Ostateczne wnioski z niej były takie, że należy odróżnić zapłodnienie od poczęcia. Tym pierwszym pojęciem posługuje się biologia, tym drugim – teologia. Zapłodnienie istotnie może więc

Od lewej: poseł Izabela Leszczyna, poseł Monika Wielichowska, I wiceprzewodnicząca Platformy Obywatelskiej Ewa Kopacz, poseł Gabriela Lenartowicz, poseł Beata Małecka-Libera oraz wicemarszałek Sejmu Małgorzata Kidawa-Błońska podczas konferencji prasowej w Sejmie. Spotkanie z mediami dotyczyło Czarnego Protestu i Ogólnopolskiego Strajku Kobiet, organizowanych przeciwko zaostrzaniu przepisów aborcyjnych

trwać kilka dni, a poczęcie może być chwilą, która nie wiadomo, kiedy zachodzi. Może podczas zapłodnienia, a może przedtem. Jak to w sprawach wiary bywa, w ostatecznym rozrachunku i tak każdy wierzy w to, co mu dyktuje sumienie.

Dlatego od polityków zależy określenie „momentu”. Arbitralności. Postawienia granicy. Działania zgodnie z interesem publicznym i w imię dobrostanu społecznego oraz zdrowia kobiet.

ŁATWY KONFLIKT

Dla polskich polityków spór o aborcję był idealną i łatwą platformą do wywołania antagonizmu, konfliktu, wyraźnego podziału na „my” i „oni”. Stworzył podwaliny pod obecną architekturę sceny politycznej. Obóz postsolidarnościowy, który zdominował polskie życie partyjne po 90. roku, musiał się podzielić i stworzyć platformę sporu. Aborcja, 04/10/2016 18:16:31

029 która ani dla dzietności, ani dla funkcjonowania państwa, ani dla gospodarki nie ma większego znaczenia idealnie się do tego nadawała. Spory na tematy moralne zawsze budzą emocje, a bez emocji nie ma polityki. Na konflikcie wokół aborcji partie budowały swoją tożsamość grając jednocześnie o poparcie Kościoła, który w polskich warunkach jest czymś na kształt imperium medialnego Murdocha na Wyspach – instytucją lobbingową o olbrzymich wpływach. To Kościół, jak Murdoch, wpływa na władzę i o władzy decyduje. Z tego też powodu tak łatwo było przejść liberałom z pozycji „pro choice” do obrońców „kompromisu”.

Przestawienie liberalnego dyskursu w głównym nurcie na inne, bardziej konserwatywne tory, umożliwiło zepchnięcie tych walczących o cywilizowane rozwiązania dominujące na zachodzie do marginesu i określanie ich mianem „radykałów”. Ułatwiło jednocześnie zmianę języka i zapoczątkowało dominację narracji radykałów z pro-life. Zniknęły zarodki, zygoty, płody.

Pojawiły się dzieciątka mieszkające pod serduszkiem mamusi. W konsekwencji, jeśli w latach 90. większość społeczeństwa opowiadała się za prawem do aborcji, to dziś większość stanowią jej przeciwnicy. A pro-lifowcy, czując swoją siłę i mając dziś przewagę w parlamencie dążą do ostatecznego rozwiązania kwestii aborcji.

Całkowite zwycięstwo obozu antyaborcjonistów wydaje się całkiem realne. I to pomimo ostatnich protestów. Czynnikiem decydującym będzie tu postawa Jarosława Kaczyńskiego. W 2005 roku kiedy podobne pomysły zgłaszał Marek Jurek prezes PiS wyrzucił go z partii. Dziś stosuje inną, mniej ostentacyjną strategię.

Obywatelski projekt całkowitego zakazu aborcji chce zamrozić w sejmowych komisjach. I przeczekać z jednej strony parcie antyaborcjonistów, a z drugiej oburzenie społeczeństwa, które okazało się większe niż zakładano i chyba zaskoczyło obóz władzy. Ten konflikt, kiedy linie podziału zostały już dawno jasno nakreślone i zdefiniowane, z politycznego punktu widzenia nie jest Kaczyńskiemu na rękę. Dlatego całkiem możliwe, że projekt Instytutu Ordo Iuris nie wejdzie w życie.

Może jednak dać paliwo ruchom progresywnym. Być początkiem politycznej aktywizacji i szansą na zmianę debaty publicznej w głównym nurcie. A w przyszłości umożliwić zmianę restrykcyjnej ustawy.

Moralna schizofrenia trwa w Polsce już ponad 20 lat. Oficjalna liczba legalnych zabiegów przerywania ciąży wykonywanych w ostatnich latach wynosi ok. 500–650 rocznie. Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, na podstawie porównań z krajami o podobnej populacji kobiet w wieku rozrodczym, szacuje liczbę zabiegów wykonywanych w podziemiu na 80–200 tys. Dobrze, że Polonia w Wielkiej Brytanii dołączyła do akcji partii Razem. Powinniśmy wspierać dążenia Polek do uzyskania normalnych, cywilizowanych praw reprodukcyjnych. Mimo, że żyjemy w miejscu gdzie podejście do aborcji jest liberalne, nie możemy zapominać, że nasze koleżanki, przyjaciółki, siostry, kuzynki, znajome mieszkające w kraju, od 23 lat przeżywają aborcyjne piekło. Pomagajmy w miarę możliwości. « 655-MAKIETA 2 24-43.indd 29

04/10/2016 18:16:32

Fot. PAP/EPA / Facundo Arrizabalaga

030

komentarz tygodnia polityka

Theresa May pozdrawia delegatów przybyłych na coroczną konferencję torysów w Birmingham

Długie pożegnanie W marcu 2019 roku Wielka Brytania opuści Unię Europejską.

Wciąż jednak nie wiadomo na jakich warunkach. Dla Theresy May nadchodzi czas ciężkiej pracy i politycznej próby.

Radosław Zapałowski

»

W niedzielę, rozpoczynając partyjną konferencję torysów, brytyjska premiera odniosła się w końcu do pytania, które wisiało w powietrzu od 23 czerwca. Pytania, które artykułowali zniecierpliwieni liderzy europejscy i ważni urzędnicy z Brukseli. Pytania, które zadawali sobie mieszkańcy Wysp i kontynentu.

Kiedy Wielka Brytania rozpocznie procedurę wyjścia z Unii Europejskiej? Przez ponad trzy miesiące brytyjski rząd ignorował europejskich partnerów i ich konsternację. Lekceważył opinię publiczną.

Bagatelizował problem rosnącej niepewności biznesu. Polityczne uniki 10 Downing Street stały się niepoważne i irytujące. A do 655-MAKIETA 2 24-43.indd 30

tego jeszcze pozwoliły najbardziej eurosceptycznym konserwatystom na zdominowanie narracji i dyktowanie polityki europejskiej. Głównie na łamach prasy, ale mimo wszystko, można było odnieść wrażenie, że to eurofobiczne jastrzębie określają warunki wyjścia Wielkiej Brytanii z europejskiego klubu i kształtują politykę zagraniczną. Referendum było katalizatorem, umiejscowiło Wielką Brytanię na ścieżce wyjścia ze Wspólnoty Europejskiej, ale nie zmobilizowało rządu do działań. 10 Downing Street było politycznie sparaliżowane. Prawdopodobnie taka była strategia. Theresa May zdecydowała się na przeczekanie szoku, uspokojenie nastrojów i ostrożną politykę. Umożliwiło to jednak jastrzębiom na zdomino-

wanie debaty publicznej. Co może okazać się groźne w dłuższej perspektywie.

Bo choć eurosceptycy nie mogą dyktować warunków wyjścia Wielkiej Brytanii z UE, to jednak umiejętnie kreują eurofobiczną atmosferę oraz przedstawiają różne, często sprzeczne żądania i pomysły z taką częstotliwością, że trudno się do nich racjonalnie i merytorycznie odnieść. A informacyjny chaos, mętlik polityczny, jazgot medialny, to sprawdzona taktyka, która paraliżowała politycznie Davida Camerona i która obozowi "leave" przyniosła zwycięstwo w referendum. Theresa May musiała przejść do ofensywy. Dlatego ogłoszenie daty rozpoczęcia procedury wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii to głównie próba uzyskania kontroli nad partią.

04/10/2016 18:16:35

031 Wiosna nasza, ciastko nasze Konferencję w Birmingham poprzedził wywiad dla „Sunday Timesa” i program w BBC z Andrew Marrem. May przedstawiła swoją agendę. Inkorporację europejskich regulacji do brytyjskiego systemu, co pozwoli w przyszłości na łatwiejsze usuwanie zapisów i ustaw. Ogłosiła też datę rozpoczęcia formalnej procedury wyjścia z Unii Europejskiej. Rząd uruchomi art.

50 traktatu lizbońskiego w marcu 2017 roku. Czyli na wiosnę 2019 r. Wielka Brytania znajdzie się poza Wspólnotą. Tuż przed wyborami do Parlamentu Europejskiego i planowanymi na rok 2020 wyborami do Izby Gmin. Podczas swojego przemówienia premiera odżegnała się również od "twardej" i "miękkiej" wersji Brexitu. Rosnąca presja na zdefiniowanie, co May ma właściwie na myśli powtarzając w kółko, że "Brexit oznacza Brexit" wymusiła na liderce Partii Konserwatywnej przedstawienie kilku konkretów. May powiedziała w Birmingham, że nie zamierza iść drogą ani Szwajcarii ani Norwegii. Wielkiej Brytanii nie zależy na dostępie do wspólnego rynku, jeśli wiązałoby się to z wolnym przepływem osób. Kontrola granic wciąż jest dla 10 Downing Street priorytetem. Ograniczenie imigracji – kwestia, która dla głosujących za Brexitem była najistotniejsza – nie podlega dyskusji. Ani kompromisom. Trudno więc nie mówić, że 10 Downing Street decyduje się "twardą" opcję opuszczenia Wspólnoty, bo niemożliwe, aby Unia umożliwiła Wielkiej Brytanii dostęp do wspólnego rynku bez zgody na swobodny przepływ osób. Bez względu na to, co mówi May, która chce "dostępu do wolnego rynku, bez dołączania do niego". To inna wersja wypowiedzi Borisa Johnsona, który na łamach "The Sun" powtórzył, że Londyn "zje ciastko i będzie miał ciastko". Wypowiedź, która słusznie została wyśmiana przez europejski establishment. To zresztą coraz bardziej żenujący spektakl. Boris Johnson, Michael Fallon i Liam Fox – trzej eurosceptyczni muszkieterzy za każdym razem, kiedy się publicznie wypowiadają, obnażają swój brak kompetencji i ignorancję. Kiedy dwa tygodnie temu Johnson powiedział, że "będzie wspierał europejskie aspiracje Turcji i członkostwo Ankary w UE", Guy Verhofstadt nie mógł ukryć rozbawienia. "Boris chce pomóc Turcji dołączyć do Unii, po tym jak prowadził 655-MAKIETA 2 24-43.indd 31

kampanię na rzecz wyjścia UK z UE, bo Turcja może zostać członkiem do Unii" – napisał na swoim profilu w serwisie społecznościowym. Rozprawił się też z brytyjskim ministrem obrony Michaelem Fallonem, który "chce blokować militarną integrację Unii dopóki Wielka Brytania jest członkiem", a jednocześnie szuka możliwości współpracy wojskowej UK z UE po Brexicie. Polityczna schizofrenia, charakterystyczna dla brytyjskich eurosceptyków. Kompromituje się też minister handlu zagranicznego Liam Fox, mówiąc, że umowy handlowe z resztą świata są ważniejsze niż z europejskim blokiem. Na wypowiedzi Johnsona, który ogłasza, że łączenie "wolnego rynku z wolnym przepływem osób to bzdura", zareagowali ministrowie finansów Niemiec i Francji wyrażając ironicznie "szacunek dla ministrów spraw zagranicznych" i oferując Johnsonowi przysła-

nieco tracić polityczny autorytet. Po niezłym początku przyszły nie najlepsze tygodnie. Jej pomysł przywrócenia tzw. grammar schools – szkół średnich, przyjmujących uczniów na podstawie wyników w nauce, spotkał się powszechną krytyką i zarzutami o zwiększanie nierówności edukacyjnych na Wyspach. Lider opozycyjnej Partii Pracy Jeremy Corbyn odzyskał energię i celnie wypunktował premierę w parlamentarnych potyczkach. Do tego stopnia, że May wyglądała na zagubioną i bezradną. Partyjna konferencja torysów była dla niej szansą na polityczne odbicie. May z niej skorzystała. Ogłoszeniem daty rozpoczęcia procedury wyjścia przyćmiła sukces Corbyna, który po raz drugi i jeszcze bardziej zdecydowanie wygrał w wyborach na przewodniczącego Labour. May skradła mu kamery i ucięła momentum lewicy. Konferencja Partii Pracy niemal

nie kopii traktatu lizbońskiego w języku angielskim. Theresa May musiała wkroczyć i przerwać ten coraz bardziej żenujący spektakl. Przed premierą jednak niezwykle trudne zadanie. Nie tylko musi przygotować zespół i plan do działania oraz negocjacji z Brukselą, ale również trzymać w ryzach swoich niepoważnych ministrów, którzy zachowują się jak niesforne dzieci.

natychmiast zeszła z medialnej agendy.

Te wszystkie sprawne gierki nie rozwiązują jednak prawdziwych dylematów 10 Downing Street. Przygotowania i zaprezentowania koncepcji opuszczenia Unii.

May daje sygnały, sugeruje, ale wciąż nie przedstawia mapy drogowej. A problemy nie są małe. W końcu 48 proc. Brytyjczyków głosowała za pozostaniem w Unii. Co ze Szkocją i Irlandią Północną? Kto ostatecznie ma konstytucyjne prawo do uruchomienia art. 50? Parlament czy rząd?

I wreszcie, czy wśród tych 52 proc., którzy głosowali za Brexitem dominowali ci, którzy życzyli sobie twardego wyjścia? Z wszelkimi tego konsekwencjami?

Dobrze, że Theresa May nieco uspokoiła nastroje i utemperowała swoich dziecinnych ministrów, ale wciąż nie wiadomo jakie są realistyczne priorytety Wielkiej Brytanii w kształtowaniu nowych relacji politycznych i gospodarczych z sąsiadami na kontynencie. Na razie May, podobnie jak wcześniej David Cameron, przekłada interes partyjny nad interes kraju. «

Boris chce pomóc Turcji dołączyć do Unii, po tym jak prowadził kampanię na rzecz wyjścia UK z UE, bo Turcja może zostać członkiem do Unii

May’owa dominacja

Premiera po raz kolejny pokazała swoją polityczną dominację. Użyła trzech dni w Birmingham do zapędzenia niesfornych partyjnych działaczy do politycznego kąta. Zaprezentowała się jako poważna liderka i dama stanu. Ale był to tylko "media management". Sprawne i mądre zarządzanie przekazami medialnymi.

May zrobiła to już wcześniej. Zaraz po urlopie spędzonym w Szwajcarii i podczas wymiany zdań z liderem opozycji w Izbie Gmin. A potem ucichła i zaczęła

04/10/2016 18:16:36

032

FELIETON ZNOWU DOBRONIAK

Tak to się wszystko Poto(ro)czy(n) Nie trzeba było dużo czasu, żeby minister Gliński poinformował Pawła Potoroczyna, że rezygnuje z jego usług jako szefa Instytutu Adama Mickiewicza.

»

Nie trzeba było też dużo czasu, żeby zaczęły się protesty środowiska. Myli się ten, kto uważa, że tylko polskiego środowiska. Ostatnio ma łamach brytyjskiego dziennika „The Guardian” pojawił się list otwarty kilkudziesięciu dyrektorów artystycznych brytyjskich ośrodków kulturalnych w obronie Potoroczyna, z sugestią pozostawienia go jednak na tym stanowisku.

Szczerze mówiąc zgadzam się ze stanowiskiem Brytyjczyków, ponieważ kompletnie nie rozumiem działań polityków pisowskich. Narzekają na brak kadry, jednak tną wszędzie jak leci. Wystarczyło 10 miesięcy, żeby przypięto obecnej władzy łatkę nepotyzmu. Działacze rządzącej partii zachowują się niczym czerwoni rewolucjoniści wpadający do carskich pałaców i sikający do wazonów. No bo skąd ta biedna tłuszcza ma wiedzieć jak zachować się na salonach? Mi bardziej to przypomina gry „Chodzi lisek koło drogi” albo gorące krzesła – wpada dzicz i rzuca się na każdy wolny stołek.

W Polsce raczej nazywają to syndromem Misiewicza, a opozycja rozpoczęła akcję poszukiwania „misiewiczow” w spółkach skarbu państwa.

Problem dostrzegł sam Prezes i w ramach czystek wewnętrznych pogonił ministra skarbu, a samo ministerstwo rozwiązał. Musiał zatem nieźle się wkurzyć. „Ludzie we wsi gadajo”, że Prezes dostał szału na forum gospodarczym w Krynicy, gdy zobaczył nową „klasę panów” zarządzającą państwowymi gigantami, a właściwie to brak klasy.

Tak oto rozpętała się „wojna na górze”, przy okazji której minister Morawiecki stał się superministrem. Cóż, zwycięzca bierze wszystko.

Morawiecki ma coś, czego nie mają „misiewicze”. Ma doświadczenie w pracy w korpo. Niektórzy zarzucają mu, że jest magistrem historii a nie ekonomii. Jed655-MAKIETA 2 24-43.indd 32

nak nie czarujmy się: na nic mu studia ekonomiczne, jeśli nie nabędzie umiejętności walki o życie pośród szczurów korporacyjnych. Morawiecki jak widać naumiał się sporo, a do tego jako historyk dobrze pamięta przeszłość, zatem nie popełnia tych samych błędów raz po raz. Tyle że

Morawiecki jest jeden i nie może być supersuper-superministrem od wszystkiego.

Tym bardziej dziwi tak pochopne pozbywanie się ludzi, którzy wykonują dobrą robotę bez względu na sympatie polityczne. A może właśnie chodzi o to, że „ten, kto nie jest z nami, ten przeciwko nam”?

W obronie Potoroczyna będzie odzywało się coraz więcej zagranicznych instytucji. Bo Pawła Potoroczyna w „kulturalnym” świecie kochają. Kochają dlatego, że dał temu światu to, czego inni nie dawali. To on jako pierwszy przestał „wciskać” polską kulturę, a zaczął ją „oferować”. Nie „promował” na siłę pasiaków łowickich, ale pokazywał różnorodność polskiej sztuki. Uświadomił –

między innymi brytyjskiej – publiczności, że Polacy to nie tylko zespół Mazowsze i góralskie kierpce, ale też Polska Szkoła Filmowa czy Polska Szkoła Plakatu...

Dotąd te pojęcia funkcjonowały w świadomości niewielu światowych adeptów sztuki bądź jej bardzo zaangażowanych fanów. Potoroczyn swoimi działaniami i ze swoim sprawnym zespołem pomógł dotrzeć do świadomości rzeszy tzw. zagranicznych odbiorców. Pokazał, że można. To Potoroczyn znalazł sposób na pierwszego polskiego Oscara, którego otrzymał Wajda. To Potoroczyn „wprowadził” polskie teatry na wielkie międzynarodowe sceny, sprowadzając ich sztuki sceniczne na największy na świecie festiwal teatralny w Edynburgu. To w końcu Potoroczyn rozłożył „swój kramik” z polską twórczością i powiedział: „Zobaczcie, co mamy. Wybierajcie, co chcecie” i ci symboliczni „oni” wybrali. Obecnie piszą w obronie „kramiku”, żeby ktoś czasem nie zmienił im asortymentu i nie przebranżowił miejsca, które zdążyli docenić i pokochać.

A teraz nastąpiła zmiana. Właściwie nie wiadomo na kogo i właściwie nie wiadomo po co. PiS nie ma na zapleczu już więcej fachowców. Teraz zostali tylko „gupi kaowcy”*. Ale tego świat już nie kupi… „Kramik” się zamknie, a nasi klienci będą chodzili do innych sklepów. «

*) Kaowiec – w PRL-u potoczna nazwa Instruktora Kulturalno-Oświatowego, którego zadaniem było zapewnienie odpowiedniego poziomu rozrywki ludziom dobrej roboty. „Gupi kaowiec” to nawiązanie do filmu Marka Piwowskiego pt. „Rejs”.

04/10/2016 18:44:58

033

655-MAKIETA 2 24-43.indd 33

04/10/2016 18:16:39

034

OPINIE SPOŁECZEŃSTWO

Róbta co CETA Organizacje pozarządowe przez chwilę odetchnęły.

TTIP – okryta złą sławą umowa pomiędzy UE a USA – została zawieszona. Może nawet nie tyle umowa, co negocjacje jej dotyczące. Niestety podobna umowa z Kanadą właśnie została wstępnie parafowana. Nie mamy dobrych wiadomości.

655-MAKIETA 2 24-43.indd 34

Piotr Dobroniak

»

Po co komu TTIP skoro jest CETA (Comprehensive Economic and Trade Agreement)? Wystarczy dobra umowa z Kanadą i europejskie drzwi dla biznesu kontynentu amerykańskiego stoją otworem. Kiedy w Polsce odgrzewa się stare kotlety i konflikty na tle aborcji, tylnymi drzwiami wprowadzana jest umowa, która zmieni życie nie tylko w Polsce ale i w całej Zjednoczonej Europie. Jeśli ktoś myśli, że to go nie dotyczy, myli się, ale jeszcze nie wie jak bardzo. Zresztą skąd ma o tym wiedzieć, jak politykom nie zależy na tym, żeby ktokolwiek wiedział cokolwiek.

Jak bardzo w Polsce ten temat jest ignorowany? Nawet w Wikipedii nie ma po polsku takiego hasła jak CETA. Co też niepokojące, do obserwacji negocjacji umowy z Kanadą nie dopuszczono

organizacji pozarządowych ani dziennikarzy. Wszystko – podobnie jak przy TTIP (Transatlantic Trade and Investment Partnership ) – było ściśle tajne.

Pod koniec września w Bratysławie odbyło się równie tajne spotkanie ministrów krajów UE na którym parafowano umowę z Kanadą.

Jakie są jej główne zagrożenia?

Ustalenia?

Jak najprościej rzecz ujmując

Jednym z zagrożeń tej umowy jest to, że ewentualne jej odrzucenie będzie bardzo trudne. Niby do wdrożenia umowy CETA potrzebna jest zgoda Parlamentu Europejskiego, a następnie akceptacja umowy przez kolejne, krajowe parlamenty, jednak jest jeden haczyk. Jeśli głosowanie w parlamencie UE będzie 04/10/2016 18:16:42

Fot. PAP / Radek Pietruszka

035

4 października 2016 – posiedzenie rządu Beaty Szydło w sprawie informacji o CETA

pomyślne, umowa od razu wchodzi w życie! Nie będzie potrzeby czekać na decyzję poszczególnych krajów UE. Skandal? Trochę tak, tym bardziej, że jeśli po wdrożeniu umowy któryś z parlamentów krajowych nie zgodzi się na wprowadzenie umowy CETA, to jej renegocjacje będą ciągnęły się latami. A CETA będzie dalej obowiązywała. Dlaczego umowa z Kanadą jest zagrożeniem dla Europy?

Niech wystarczy to zdanie: jeśli CETA zostanie wdrożona w życie, TTIP nie będzie zupełnie potrzebne, ponieważ jest jeszcze umowa o wdzięcznej nazwie NAFTA. To jest właśnie wytrych Amerykanów do rynków europejskich. NAFTA (North American Free Trade Agreement) to Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu powodujący zniesienie ceł pomiędzy Meksykiem, USA i Kanadą. Jeśli nie ma kontroli na granicach oznacza 655-MAKIETA 2 24-43.indd 35

to jedno – wszystkie towary (GMO, obniżone standardy żywnościowe) jakie produkowane są na terenie Ameryki Północnej, kanadyjskim kanałem dotrą do UE. I niech ktoś powie, że nie. Ale tu nie chodzi tylko o towary. Umowa CETA powoduje, że eksport usług również staje się możliwy.

Kto wie czy przez to, że obecny rząd za wszelką cenę chciał mieć w Polsce amerykańskie bazy wojskowe nie podłożył się gospodarczo? Może to właśnie

jest cena za „mokry sen Macierewicza”? Nie ma co liczyć, że USA dadzą coś Polsce za darmo. Poza tym nie byliście za ACTA? To nie możecie być za CETA i TTIP, ponieważ obie umowy stanowią zagrożenie dla rodzimego rynku pracy, bezpieczeństwa żywności, a o ochronie danych osobowych możecie po wprowadzeniu CETA po prostu zapomnieć. Nie mówiąc już od dyktacie korporacji.

Co prawda CETA gwarantuje, że dostęp do rynków europejskich będą »

04/10/2016 18:16:47

036

OPINIE SPOŁECZEŃSTWO

miały tylko firmy kanadyjskie, jednak Amerykanie będą mogli wchodzić na rynek europejski przez swoje kanadyjskie spółki-córki. Takich kanadyjskich/amerykańskich firm jest kilkadziesiąt tysięcy.

REWOLUCJA GOSPODARCZO-SPOŁECZNA Pamiętacie filmy fantastyczne, w których megakorporacje przejmowały rządzenie światem? Niestety coraz częściej te filmy stają się filmami dokumentalnymi.

W Polsce mieliśmy już przykład tego, co źle napisane umowy mogą spowodować w gospodarce. „Gazeta Prawna” opisała sytuację, w której amerykański Cargill pozwał Polskę za to, że ta wprowadziła ograniczenia na stosowanie syropu izoglukozowego. Spowodowało to, że Cargill sprzedawał dużo mniej syropu, niż wynosiły możliwości ich fabryki w Polsce. Nie bądźcie zaskoczeni tym, że Polska sprawę przegrała i wypłaciła Amerykanom ponad 16 mln dolarów odszkodowania. Tym razem przyczyną przegranej były umowy BIT – masowo przyjmowane 655-MAKIETA 2 24-43.indd 36

przez Polskę nowe umowy międzynarodowe na początku lat 90. Miały one za zadanie zachęcić inwestorów do wchodzenia na rynek Polski. Sprawa Cargilla pokazuje, jak mogą takie umowy być wykorzystane. CETA różni się od umów BIT tym, że ta pierwsza jest globalna w swojej konstrukcji. Wchodzi w takie sfery gospodarki, które do tej pory dla BIT-sów były zamknięte.

Ale to jest tylko jedna, najbardziej spektakularna, strona nowej umowy UE – Kanada. Według niektórych specjalistów zagrożone jest rolnictwo, które jest dużo słabsze od kanadyjskiego. I tak na przykład jabłka modyfikowane genetycznie (co nie znaczy, że są to jabłka złe) produkowane w Kanadzie będą przywożone do Europy bez jakiegokolwiek cła. Jak to będzie wyglądało dla polskich producentów jabłek?

Dużo gorzej niż zamknięcie rynku rosyjskiego. O ile eksport jabłek do Rosji to było zaledwie kilka procent całej polskiej produkcji, o tyle sprzedaż do UE to już jest kilkadziesiąt procent. To oznacza upadek wielu firm. I takich przykładów można mnożyć.

ASPEKTY ASPEKTÓW Eksperci przepytani przez „Gazetę Prawną” wskazują jeszcze na takie słabe punkty jak: stosowanie pestycydów po drugiej stronie Atlantyku; mniej restrykcyjne przepisy ochrony środowiska (to w odniesieniu do importu paliw dużo gorszej jakości niż do tej pory dopuszczane są w Europie); zniszczenie lokalnych rynków pracy (umowa NAFTA spowodowała tragiczną sytuację pracowników w Meksyku – jeśli PiS chce, żeby Polacy wrócili do kraju, to CETA i TTIP nie powinny być w ogóle przyjęte, ponieważ doświadczenie z NAFTA pokazuje, że emigracja z biedniejszych krajów wzrosła do wcześniej nienotowanej skali – źródło: www.ase.tufts.edu); ekspansja banków (tutaj można obawiać się importu mechanizmów bankowych jakie spowodowały kryzys finansowy w 2009 roku); opieka zdrowotna a nawet usługi komunalne zostaną w pewnym sensie uwolnione (co z kolei oznacza, że państwa europejskie nie będą mogły regulować swojego własnego rynku ubezpieczeń społecznych – to tylko jeden przykład, bo 04/10/2016 18:17:06

037 państwo nie będzie mogło nawet zakazać lekarzom wypisywania na receptę leków droższych mimo istnienia tańszych odpowiedników).

Dlaczego te zagrożenia są aż takie absurdalne? Wystarczy cofnąć się do sprawy z amerykańskim Cargillem.

Zdrowy rozsądek podpowiada, że pewne rozwiązania są oczywiste, jednak jeśli umowa zostanie podpisana, to korporacje za każdym razem będą mogły pozywać poszczególne kraje za próbę ochrony swoich obywateli. Dlaczego? Ponieważ umowa CETA (podobnie jak TTIP i NAFTA) to dopuszcza i pozwala na te absurdy. Tak

naprawdę CETA doprowadzi do deregulacji prawa europejskiego i systemów prawnych w poszczególnych krajach. Albo inaczej – za pośrednictwem obowiązującego stanu prawnego będzie możliwa legitymizacja absurdów. Rządy państw europejskich będą stały przed ścianą zbudowaną przez zagrożenie wypłacania gigantycznych odszkodowań korporacjom i prywatnym firmom, które w jakiś sposób poczują się poszkodowane przez państwo.

Korporacje niejako pośrednio wprowadzą pewnego rodzaju ład korporacyjny w struktury państwa. O ile w USA uznaje się taki stan rzeczy jako normalny, o tyle

w Europie są delikatnie mówiąc zupełnie inne standardy, zapoczątkowane Rewolucją Francuską i upadkiem ustroju feudalnego. Przynajmniej w założeniu.

Niestety może to także spowodować poważny szok kulturowy, szczególnie w krajach spoza kultury anglosaskiej. Jednak, żeby oddać sprawiedliwość, CETA to także pewne szanse o których w komentarzu pisze Andrew Wrobel z portalu ekonomicznego Emerging Europe. Czas pokaże, czy szanse i korzyści z międzynarodowych umów pomiędzy Stanami, Kanadą i Europą nie będą okupione zbyt dużymi kosztami. «

produktów sprzedanych za granicę wynosi prawie 80 procent.

Polskie firmy rozwijają się dynamicznie. Mimo olbrzymiego rynku wewnętrznego, największego w regionie CEE, producenci z Polski muszą poszukiwać nowych rynków zbytu za granicą. W 2004 roku, wraz z wejściem kraju do Unii Europejskiej, dodatkowym rynkiem stało się najpierw 24, a później 27 członków UE. W efekcie, dziś blisko 90 procent polskich produktów trafia do Europy, a zaledwie 10 procent eksportu – poza Stary Kontynent.

Mimo że polskie firmy wykonały duży krok penetrując coraz to nowe rynki w ciągu ostatnich dziesięciu lat, Polska jest nadal w tyle w porównaniu np. z Hiszpanią.

Jeśli kraje Europy ŚrodkowoWschodniej chcą korzystać z nieunik-

nionej dalszej globalizacji – międzynarodowe umowy takie jak CETA czy nawet TTIP są ku temu świetną okazją. Warto poszukiwania rynku zacząć od tych najbardziej sprawdzonych, w których łatwo i bezpiecznie można rozpocząć i prowadzić działalność gospodarczą, i w których respektowane jest prawo i własność intelektualna.

Które sektory i które kraje regionu CEE, czy szerzej Unii, mogą osiągnąć więcej a które mniej, zależy od indywidualnych uwarunkowań oraz poziomu ich konkurencyjności. To będzie można ustalić dopiero po wejściu umowy w życie. Negocjacje, w których jak zwykle obie strony chcą osiągnąć jak najwięcej, zostały zakończone. Od firm i przedsiębiorców zależy jak będą chcieli na niej skorzystać.

Komentarz Andrew Wrobel – redaktor naczelny portalu Emerging Europe Zarówno CETA, czyli Całościowe Gospodarcze i Handlowe Porozumienie UEKanada, którego negocjacje zakończyły się w ubiegłym roku, jak i TTIP – Transatlantyckie Partnerstwo w dziedzinie Handlu i Inwestycji, które jest wciąż negocjowane, wzbudzają w Europie wiele kontrowersji. Jest to niezrozumiałe z kilku powodów. Po pierwsze, zanim jakakolwiek umowa wejdzie w życie, jest najpierw negocjowana przez Komisję Europejską, która posiada mandat poszczególnych rządów krajów członkowskich, a następnie ratyfikowana przez narodowe parlamenty – jej postanowienia są więc wielokrotnie kontrolowane.

Po drugie, w zglobalizowanej gospodarce, krajom, które pozostają z boku, znacznie trudniej jest osiągnąć sukces — Partnerstwo Transpacyficzne między Stanami Zjednoczonymi i 11 innymi krajami Pacyfiku już zostało podpisane, a Chiny dużymi krokami zbliżają się do Unii Europejskiej, promując inicjatywę One Belt One Road. Właśnie teraz konieczny jest wzrost konkurencyjności europejskiej gospodarki oraz ochrona handlu i inwestycji przed zagrożeniami płynącymi z Azji.

W tym kontekście, łatwiejszy dostęp do ważnych rynków takich jak Kanada, który gwarantuje CETA, jest niezmiernie ważny. Kraje Europy ŚrodkowoWschodniej, w tym Polska, już korzystają z dostępu do rynków globalnych. Wystarczy spojrzeć na liczby – wartość polskich

655-MAKIETA 2 24-43.indd 37

04/10/2016 18:17:09

038

SYGNAŁY porady

Napisz do nas

Czy warto tu zostać? Czy dobrze wybraliśmy, czy tego oczekiwalismy, a gdzie dziś jesteśmy? Po prostu – mimo wszystko!

Drodzy Czytelnicy. Przede wszystkim każdy z nas jest wolnym człowiekiem i ma prawo sam podejmować decyzje co chciałby robić, gdzie i za ile. Tak też jest i w przypadku, gdy pewnego pięknego dnia wpadamy na pomysł wyjazdu na stałe za granicę. Zakładamy oczywiście z góry, że damy radę, że wszystko potoczy się gładko, a my będziemy szczęśliwi jak nigdy wcześniej. Jak się jednak okazuje rzeczywistość nie jest tak kolorowa, jak by nam się to mogło w pierwszej chwili wydawać. Przyjmijmy, że nasz cel to Wielka Brytania. I cóż się zaczyna dziać? Pełni nadziei, z ogromną ilością informacji od znajomych co to już siedzą na Wyspach od lat… lądujemy na lotnisku w UK lub dworcu autobusowym.

No cóż, nie ma nas kto odebrać, bo… i powody od śmierci kota po zarwanie się jedynej drogi dojazdowej od naszego, przyjmijmy, zapraszającego, płyną jak z rękawa. Jak już nam się uda cudem dostać pod wskazany adres to bywa, że nikt na nas nie czeka, a jeśli już, to niestety warunki koszmarne, a cena wynajmu dwukrotnie większa od zapowiedzianej. Jednak nadal pełni optymizmu wierzymy, że nam się uda, że damy sobie radę.

Niestety, owy nieco frywolny ton mógłby wskazywać, że chcę wam opowiedzieć o perypetiach emigranta, jednak drodzy czytelnicy – nie to chcę wam powiedzieć. Chciałabym, abyście wrócili do początku artykułu i zastanowili się w jakim jesteście obecnie miejscu od czasu podjęcia decyzji o wyjeździe do UK. Czy odnieśliście sukces, czy żyjecie na wyższym poziomie niż w Polsce, w jakich warunkach mieszkacie, jaką pracę wykonujecie i jak w tym wszystkim wyglądają relacje z waszymi bliskimi? Wiele

655-MAKIETA 2 24-43.indd 38

pytań i jak znam życie wiele różnych odpowiedzi. Centrum Pomocy Rodzinie „Przystan UK” niemal codziennie otrzymuje od Polaków z całej Wielkiej Brytanii prośby o pomoc z powodu bezdomności, bezrobocia, utraty świadczeń socjalnych, utraty opieki nad dziećmi, konfliktów z prawem. Moi drodzy, pozwolę sobie zadać wam pytanie: Dlaczego tak wielu z was za wszelką cenę przebywa w kraju, w którym jest skazany na życie na granicy minimum socjalnego?

Wiele polskich rodzin boryka się z kłopotami mieszkaniowymi, utratą świadczeń socjalnych (często jedynego źródła utrzymania), brakiem pracy. Nie pytam, aby was osądzać. Pytam, aby dać wam szansę na odrobinę refleksji, odrobinę zastanowienia, czy aby na pewno podjęliście dobrą decyzję przyjeżdżając na Wyspy. Nie sztuką jest popełniać błędy, ale sztuką jest przyznać się do nich i dać szansę na zmianę decyzji. Zwracam się do was, abyście w obecnej sytuacji społecznej, jak również zmian jakie zachodzą w Europie pomyśleli o sobie i swoich rodzinach i zadali sobie pytanie czy wasze poświęcenie, ewentualne niepowodzenia i to, że narażacie przy tym własne dzieci, warte są tego, aby nadal mieszkać w UK. Tak jak powiedziałam, każdy jest wolny, każdy sam podejmuje decyzje, jednak czy warto się poniewierać za kilkadziesiąt funtów zasiłku? Być może ktoś poczuje się urażony i obrażony, za co z góry przepraszam. Jedyny powód jaki mną kierował to próba uświadomienia dla wielu z was, że nie warto za wszelką cenę (niestety, często za cenę bezpieczeństwa własnych dzieci) tkwić w świecie EMIGRACJI. A jeżeli jesteś w trudnej sytuacji i myślisz, że nie ma już dla ciebie ratunku – zadzwoń do nas lub napisz: Centrum Pomocy Rodzinie Przystan UK, adres emailowy: harbourageuk@gmail.com.

Agnieszka Przybyłek-Pieza, social worker

zaginionY Piotr Górnicki 01 lutego 2016 r. w mieście Manchester (Wielka Brytania) zaginął Piotr Górnicki. Zaginiony ma 31 lat, 175 cm wzrostu i szare oczy.

Ktokolwiek widział Piotra Górnickiego lub ma jakiekolwiek informacje o jego losie proszony jest o kontakt z ITAKĄ - Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych pod numerem +48 22 654 70 70. Można również napisać w tej sprawie do ITAKI: itaka@zaginieni.pl. Naszym informatorom gwarantujemy dyskrecję.

Zdjęcie Piotra Górnickiego oraz innych zaginionych: www.zaginieni.pl

zaginionY Radosław Więckowski 4 stycznia 2014 r. w Londynie (Wielka Brytania) zaginął Radosław Więckowski. Zaginiony ma 36 lat, 175 cm wzrostu i szare oczy.

Ktokolwiek widział Radosława Więckowskiego lub ma jakiekolwiek informacje o jego losie proszony jest o kontakt z ITAKĄ - Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych pod numerem +48 22 654 70 70. Można również napisać w tej sprawie do ITAKI: itaka@zaginieni. pl. Naszym informatorom gwarantujemy dyskrecję.

Zdjęcie Radosława Więckowskiego oraz innych zaginionych: www.zaginieni.pl.

04/10/2016 18:17:11

039 Organizacje pomocowe EALING COUNCIL. Zapewniamy różne usługi i pomoc. Informacje na nasz temat można znaleźć na stronie internetowej: www.ealing.gov.uk lub pod telefonem 0208 825 5000. W sprawie pomocy mieszkaniowej dzwońcie pod numer 0208825 8888 lub wyślijcie email na housadv@ ealing.gov.uk. Jeśli martwisz się o czyjeś dziecko lub osobę dorosłą, która uważasz, że jest podatna na zranienie przez innych zadzwoń do naszej Opieki Społecznej: 0208 825 8000.

WOMEN & GIRLS NETWORK. Czy doświadczasz przemocy w rodzinie lub jesteś wykorzystywana seksualnie? Zadzwoń na naszą darmową linię: 0808 801 0660 lub wyślij email na advice@wgn.org.uk. Mamy również numer telefonu przeznaczony do pomocy kobietom wykorzystanym seksualnie: 0808 801 0770.

VICTIM SUPPORT. Pomoc poszkodowanym. Jesteśmy organizacją charytatywną pomagającą ofiarom różnych przestępstw. Jeśli potrzebujesz porady lub informacji skontaktuj się z nami pod numerem: 08081689111 Jeśli zgłosiliście jakieś przestępstwo na policję, to funkcjonariusz policji może Was automatycznie skierować do nas.

To zgłoszenie nie jest obowiązkowe. Zawsze możesz skorzystać z naszej pomocy później dzwoniąc sam pod nasz numer telefonu.

CATALYST HOUSING. Spółdzielnia mieszkaniowa pomagająca w zakwaterowaniu. Odwiedź nas na: www.chg.org.

655-MAKIETA 2 24-43.indd 39

04/10/2016 18:17:13

040

RAPORT WIELKA BRYTANIA Coli i Coliformu. Pierwszy ma wykazać, czy do wody nie przedostały się zanieczyszczenia pochodzenia fekalnego. Zadaniem drugiego jest natomiast sprawdzenie, czy nie doszło w niej do skażenia typu industrialnego. Potem woda przechodzi jeszcze wiele innych testów – w sumie analizowanych jest jej 51 parametrów tj. zawartość żelaza, kadmu, niklu czy pestycydów.

W 2008 r. DWI przeprowadziła ankietę wśród mieszkańców UK, po której stwierdzono, że 13 proc. badanych, zanim wypije wodę z kranu, najpierw ją gotuje, co z punktu ekonomicznego punktu widzenia jest kompletną stratą pieniędzy.

Najlepsza woda w kraju

Woda z kranu czy z butelki?

Radek Cysarz

»

Konsumenci w Wielkiej Brytanii przeznaczają rocznie ponad 1,8 miliardów funtów na wodę w butelkach. Czy te wydatki są naprawdę konieczne?

Smak i jakość wody

W Londynie mieszkają ludzie, pochodzący ze wszystkich zakątków świata.

W związku z tym poglądów na temat wody z kranu jest prawdopodobnie tyle, ile samych kranów. W zależności od miejsca, z którego pochodzimy, mamy pewne przyzwyczajenia związane z „tap water”, ponieważ zawsze mamy w pamięci jakość wody, która płynęła z kranów w naszych rodzinnych domach, a w zależności gdzie mieszkaliśmy, z jej jakością bywało różnie. Nie powinniśmy jednak ulegać naszym przyzwyczajeniom. Woda z londyńskich kranów jest naprawdę bardzo dobrej jakości.

Pijąc wodę w różnych miejscach na świecie można stwierdzić, że ma ona 655-MAKIETA 2 24-43.indd 40

różne smaki, które wynikają z zawartości różnych związków chemicznych, co z kolei wynika z tego, jak była przetwarzana, oczyszczana itp. Aby zrozumieć jak to działa, warto spojrzeć na proces jaki woda przechodzi, zanim będzie gotowa do tego aby myć naczynia, napełniać czajniki czy nawet, aby pić ją prosto z kranu.

Woda z Tamizy, ale kolor z butelki

Większość wody pitnej, która płynie przez rury naszych domów, pochodzi z opadów deszczu. Według danych Thames Water, przez Londyn przepływa jednak o wiele mniej deszczówki, niż np. przez Rzym, Istambuł czy Dallas.

W porównaniu zaś z Sydney jest jej aż o połowę mniej.

Według corocznego raportu tworzonego przez The Drinking Water Inspectorate (DWI), opublikowanego w marcu tego roku, każda partia wody przeznaczonej do picia zaczyna swoją podróż od testów na obecność dwóch bakterii: E.

Testy wody z kranu w Wielkiej Brytanii na przestrzeni ostatnich 8 lat wykazały, że Londyn ma jedną z najczystszych „kranówek” w całym kraju. Badanie tej wody jest o tyle ważne, że sama tylko Thames Water jest odpowiedzialna za ponad 20 tysięcy mil rur, a niektóre z nich mogą mieć nawet do 150 lat. Oficjalne informacje pokazują, że od 2006 roku wymieniono już 1 tys. mil rur na plastikowe, co w stosunku do lat poprzednich pozwoliło na zmniejszenie wycieków wody o 27 proc. W ponad 40 tysiącach testów przeprowadzonych na wodzie w pierwszym kwartale 2016 roku nie uzyskano ani jednej próbki pozytywnej na obecność E. Coli i tylko 5 pozytywnych na obecność Coliformu. Instytucje przetwarzające wodę, w której próbkach znaleziono cząstki tych bakterii, musiały przeprowadzić dogłębne śledztwo, by stwierdzić pochodzenie bakterii, a następnie oczyścić z nich wodę, za dostarczanie której były odpowiedzialne.

Woda z kranu w przeciętnym londyńskim domu jest wodą, która ma swoje źródło z deszczu. 80 proc. wody pitnej Thames Water pochodzi z rezerwuarów podłączonych do oczyszczonej i przefiltrowanej wody z Tamizy. Woda ta poddana jest ponad pół milionowi testów rocznie. Dopuszczona zostaje do obiegu i jest dostępna dla nas wszystkich wtedy, kiedy tylko odkręcimy kran.

Jak widać, wydawane przez Brytyjczyków każdego roku 1,8 miliarda funtów na butelkowaną wodę można zaoszczędzić. Wystarczy pić kranówkę. W całym kraju jest czysta. A w Londynie jest czysta wybitnie. « 04/10/2016 18:17:19

ZdjÄ&#x2122;cia: Transport for London

041

655-MAKIETA 2 24-43.indd 41

04/10/2016 18:17:21

042

TRANSPORT LONDYN

Tysiące ciężarówek dostanie zakaz wjazdu do Londynu Ciężarówki stwarzające największe zagrożenie dla pieszych i rowerzystów znikną z ulic Londynu. Niestety dopiero za pięć lat.

Przygotował MARCIN URBAN

»

Londyński ratusz ma opracować klasyfikację widoczności z kabiny kierowcy (Direct Vision Standard) i na tej podstawie zakazać wjazdu pojazdom, z których widać najmniej.

Jak poinformował mer Londynu Sadiq Khan system będzie klasyfikował samochody ciężarowe według skali od 0 do 5.

Te z najniższym wynikiem od stycznia 2020 roku nie będą mogły wjechać do Londynu. Według danych ratusza obecnie jest 35 tys. takich pojazdów.

Od 2024 roku zakaz zostanie zaostrzony i obejmie wszystkie ciężarówki, które nie będą mieć klasy 3 lub wyższej.

We wrześniu ubiegłego roku wprowadzono zakaz wjazdu do centralnego Londynu ciężarówek bez dodatkowych lusterek i bocznych ram chroniących przed dostaniem się ludzi pod koła.

Samochody ciężarowe odpowiadają za 20 proc. ofiar śmiertelnych wypadków drogowych z udziałem pieszych i aż 60 proc. z udziałem rowerzystów. « 655-MAKIETA 2 24-43.indd 42

04/10/2016 18:17:23

043

Nowe rowery w wypożyczalniach Lżejsze i wygodniejsze rowery pojawią się wkrótce w miejskich wypożyczalniach w Londynie.

Transport for London podpisał warty 80 mln funtów 5-letni kontrakt z firmą Serco na utrzymanie jednośladów i ich stopniową wymianę na nowszy model. Będzie on produkowany w fabryce Pashley Cycles w Stratford-upon-Avon. Nowe rowery będą o 2 kg lżejsze dzięki niższej o 10 mm ramie i mniejszej, 24-calowej średnicy kół. Dzięki temu łatwiej będzie nimi manewrować.

Co ważne, znacznie wygodniejsze mają być siodełka. Ulepszone zostaną także przerzutki.

Pierwsze nowe rowery pojawią się w stacjach dokujących za 2 lata. Każdego roku wymienianych ma być 500 sztuk.

W londyńskiej sieci wypożyczalni Santander Cycles do dyspozycji jest 11,5 tys. rowerów. Najstarsze mają 6 lat i to one zostaną wymienione jako pierwsze.

Rowery można pożyczyć w jednej z 785 stacji dokujących, znajdujących się na

obszarze od Camden na północy po Battresea na południu i od Mile End na wschodzie po Shepherd’s Bush na zachodzie.

Od utworzenia sieci w 2010 roku, miejskimi rowerami odbyto już 54 mln podróży.

Wypożyczając rower jednorazowo trzeba zapłacić 2 funty za dostęp przez dobę. Przez pierwsze 30 minut można korzystać bez dodatkowej opłaty, a każde następne 30 minut kosztuje 2 funty. Stali użytkownicy mogą wykupić roczny abonament za 90 funtów.

Wyczekiwanie na decyzję Decyzja dotycząca rozbudowy jednego z angielskich lotnisk ma zapaść … wkrótce – powiedział minister transportu. Chris Grayling zapewnił, że przez całe lato pracował nad tą sprawą.

O prawo budowy dodatkowego pasa startowego rywalizują dwa porty – Heathrow i Gatwick.

Ogłoszenie decyzji zostało opóźnione najpierw przez referendum w sprawie Brexitu, a później przez dymisję Davida Camerona.

W ubiegłym roku złożona z ekspertów komisja Davisa rekomendowała powiększenie Heathrow, ale przeciwna temu jest znaczna część mieszkańców Londynu, a nawet część ministrów z rządu Theresy May, na czele z Borisem Johnsonem, byłym merem Londynu

655-MAKIETA 2 24-43.indd 43

i obecnym ministrem spraw zagranicznych.

Plan rozbudowy Heathrow zakłada budowę trzeciego pasa, na północ od obecnych dwóch (koszt ok. 17 mld funtów) lub wydłużenie jednego z istniejących (koszt ok. 14 mld funtów). Pas w każdym wypadku miałby 3,5 km długości.

Heathrow Airport jest jednym z największych portów lotniczych na świecie.

Obsługuje 70 mln pasażerów rocznie i nie może się dalej rozwijać, bo wykorzystuje już 98 procent swojej przepustowości.

Władze Gatwick Airport chciałyby wybudować drugi pas startowy na południe od obecnego, co budzi znacznie mniejszy sprzeciw lokalnej społeczności i byłoby też tańsze. Koszt inwestycji jest szacowany na ok. 8 mld funtów.

04/10/2016 18:17:26

044

CAFÃ&#x2030; COOLTURA LONDYN

COOLTUR POLECA A

655-MAKIETA 3 44-67.indd 44

04/10/2016 18:20:33

TURNER PRIZE 2016

Fot. PAP/EPA/HANNAH MCKAY

045

Przygotował MARCIN URBAN 27.09. - 02.01.2017. Tate Britain, Millbank, Londyn SW1P 4RG. Stacja: Westminster, Pimlico, Vauxhall. Otwarte codziennie 10:00 – 18:00. Bilety: £12 www.tate.org.uk Wielkie, męskie pośladki i pociąg jeżdżący dookoła galerii to tylko część atrakcji nowej wystawy w Tate Britain. Są tam prezentowane instalacje czterech współczesnych, brytyjskich artystów nominowanych do nagrody Turnera.

O prestiżowe wyróżnienie i 25 tys. funtów rywalizują Anthea Hamilton, Josephine Pryde, Michael Dean i Helen Marten. Zwycięzca zostanie ogłoszony w grudniu.

Nagroda Turnera ma pokazać ewolucję brytyjskiej sztuki współczesnej. Nominowani do niej są artyści w wieku do 50 lat, którzy mieli najciekawsze wystawy w ciągu ostatniego roku.

655-MAKIETA 3 44-67.indd 45

04/10/2016 18:20:37

© & TM 2015 Lucasfilm Ltd

046

CAFÉ COOLTURA LONDYN

wystawy » STAR WARS 18.11. – 03.09.2017. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich.

Otwarte codziennie 10:00 – 19:30.

Bilety: £10 (dzieci), £20 (dorośli) www.starwarsidentities.com

© The National Gallery, London

W Londynie będzie można zobaczyć ponad 200 rekwizytów z filmów „Gwiezdne wojny”. Na objazdowej wystawie, która zatrzyma się w O2 Arena zostaną wystawione między innymi kostiumy Darta Vadera, robota R2-D2 oraz innych aktorów. Będzie także bikini, które księżniczka Leia nosiła w „Powrocie Jedi”. Wystawa ma być interaktywna, co oznacza, że nie tylko będzie można na nią popatrzeć, ale także przenieść się na plan filmowy.

The Supper at Emmaus, Michelangelo Merisi da Caravaggio

» BEYOND CARAVAGGIO 12.10. – 15.01.2017. National Gallery, Trafalgar Square, Londyn WC2N 5DN. Stacja: Embankment, Charing Cross. Otwarte codziennie 10.00 – 18.00, w pt. do 21.00. Bilety: £14 www.nationalgallery.org.uk Pierwsza główna wystawa w Wielkiej Brytanii prezentująca wpływ twórczości Michelangelo Merisi da Caravaggio na innych artystów tworzących w jego epoce i współcześnie.

Caravaggio był włoskim mistrzem pędzla, tworzącym w Rzymie, Neapolu oraz na Malcie i Sycylii w latach 1592 - 1610. Na wystawie zebrano jego najcenniejsze obrazy oraz prace zainspirowanych nimi artystów flamandzkich, holenderskich, francuskich i hiszpańskich.

Galeria Narodowa przygotowała ekspozycję we współpracy z National Gallery of Ireland i National Galleries of Scotland.

04.10. – 25.11. Richard Saltoun Gallery, 111 Great Titchfield Street, Londyn W1W 6RY. Stacja: Great Portland Street, Regent’s Park.

Otwarte: pon. – pt. 10:00 – 18:00. Wstęp wolny www.richardsaltoun.com Richard Saltoun Gallery prezetuje wystawę chińskiego pioniera sztuki abstrakcyjnej i konceptualnej Li Yuan-chia (1929 – 1994).

Artysta urodził się w Chinach, ale część swojego życia spędził i zmarł w Wielkiej Brytanii. Retrospektywna ekspozycja składa się z obrazów, fotografii, rzeźb oraz instalacji kinetycznych. Wystawa w galerii zbiega się w czasie z prezentacją dorobku Li Yuan-chia na targach sztuki Frieze Art Fair.

655-MAKIETA 3 44-67.indd 46

Li Yuan-chia, Besz tytułu, 1958 r.

© Estate of the artist. Courtesy Richard Saltoun Gallery

» LI YUAN-CHIA

04/10/2016 18:20:38

Fot. Victoria and Albert Museum, London

047 »

GAME PLAN: BOARD GAMES REDISCOVERED

08.10. – 23.04.2017. V&A Museum of Childhood, Cambridge Heath Road Londyn E2 9PA. Stacja: Bethnal Green.

Otwarte codziennie 10:00 – 17:45. www.vam.ac.uk/moc Muzeum dzieciństwa wyciągnęło ze swoich magazynów wszystkie gry planszowe jakie zgromadzono przez lata. Dzięki tej wystawie poznamy historię Scrabble, dobrze znanej także w Polsce gry Monopoly i wielu innych planszówek, które zdobyły popularność na Wyspach i w całej Europie od XVIII wieku po czasy współczesne. Są też różne wersje tradycyjnych szachów i warcabów.

teatr » THE MOUNTAINTOP 07.10. – 29.10. Young Vic, 66 The Cut, Waterloo, Londyn SE1 8LZ. Stacja: Waterloo. Spektakle: pon. - sob. 19:45, dodatkowo śr. i sob. 14:45. Bilety: od £10 www.youngvic.org

Fot. Jan Versweyveld

Nagrodzona statuetką Olivier 2010 za najlepszą nową sztukę biografia Martina Luthera Kinga, w reżyserii Roya Alexandra Weise. Spektakl odkrywa prywatną stronę walki Kinga o równe prawa ludzi o różnych kolorach skóry, pokazuje wpływ jego działalności na rodzinę i jego własne obawy o śmierć. Akcja rozgrywa się w 1968 roku w hotelowym pokoju w Memphis.

W rolach głównych: Gbolahan Obisesan i Ronke Adékoluejo .

» LAZARUS 25.10. – 22.01. 2017. King's Cross Theatre, Goods Way, London N1C 4UR. Stacja: King’s Cross. Spektakle: wt. – pt. 20:00, sob. 20:30, dodatkowo śr., sob. i niedz. 15:00. Bilety: od £15 lazarusmusical.com Musical Davida Bowie i Enda Walsha inspirowany powieścią Waltera Tevisa „The Man Who Fell To The Earth” w reżyserii Ivo Van Hove'a.

Jego bohaterem jest Thomas Newton, ofiara nieszczęśliwej miłości, pogrążający smutek w butelce. Pewnego dnia Newton poznaje osobę, która odmieni jego życie. W głównej roli występuje Michael C. Hall, a partnerują mu Michael Esper i Sophia Anne Caruso.

655-MAKIETA 3 44-67.indd 47

04/10/2016 18:20:40

» THE CURIOUS INCIDENT OF THE DOG IN THE NIGHT-TIME Do 04.2017. Gielgud Theatre, Shaftesbury Avenue, Londyn W1D 6AR. Stacja: Piccadilly Circus, Charing Cross. Spektakle: pon. – sob.

19:30, dodatkowo czw. i sob. 14:30. Bilety: od £18 www.curiousonstage.com

Fot. Brinkhoff Mögenberg

048

CAFÉ COOLTURA londyn

15-letni Christopher Boone zostaje oskarżony o zabicie psa pani Shears. By oczyścić swoje imię rozpoczyna śledztwo wykorzystując swoje niezwykłe talenty – wyjątkową pamięć i dużą sprawność w matematyce. Niestety Christopher ma też słabe strony. Boi się wyjść poza swoją ulicę, nie lubi być dotykany i ma problemy z właściwą interpretacją rzeczywistości. Wbrew przeciwnościom postanawia jednak rozwiązać zagadkę śmierci Wellingtona.

» ROMEO & JULIET 20.09. – 23.11. Ambassadors Theatre, West St, London WC2H 9ND. Stacja: Covent Garden. Spektakle: wt., śr., pt.

14:30, 19:30. Bilety: od £19.50 www.nationaltheatre.org.uk

Fot. Simon Turtle

© Helen Murray

Spektakl Szekspira w wykonaniu Narodowego Teatru Młodzieży (National Youth Theatre), który świętuje w tym roku jubileusz 60-lecia. Akcja rozgrywa się w Londynie, tuż po zakończeniu II wojny światowej. W stolicy życie wraca do pokojowego rytmu, ale na ulicach zaczynają się pojawiać młodociane gangi rywalizujące o pieniądze, wpływy i względy pięknych dziewcząt. Na tym tle rozgrywa się burzliwa historia miłosna głównych bohaterów.

» STEPPING OUT Od 01.03.2017. Vaudeville Theatre, 404 Strand, Londyn WC2R 0NH. Stacja: Embankment, Charing Cross, Temple.

Spektakle: patrz strona teatru. Bilety: od £20 www.nimaxtheatres.com Komedia w reżyserii Marii Friedman, której bohaterkami jest 7 kobiet i mężczyzna spotykający się regularnie na lekcjach tańca. Obserwując ich przygotowania do wielkiej gali stopniowo odkrywamy historię i charakter każdego z nich. 12 października spektakl rusza w trasę po Anglii.

Będzie wystawiany w Theatre Royal Bath, Richmond Theatre, Cambridge Arts Theatre i Chichester Festival Theatre, a w marcu trafi na londyński West End. W rolach głównych: Amanda Holden, Angela Griffin, Tracy-Ann Oberman, Tamzin Outhwaite i Nicola Stephenson.

655-MAKIETA 3 44-67.indd 48

04/10/2016 18:20:42

049 imprezy plenerowe » MIND OF THE MAKER 29.09. – 30.11. Start: The Fellow, 24 York Way, Londyn N1 9AA. Stacja: King’s Cross. Czas startu: wt. – sob. między 12:00, a 14:00, niedz. między 12:00, a 13:30. Czas trwania: 3-4 godz.

Bilety: £60 za zespół złożony z 4 osób www.inthehiddencity.com/maker „Mind of the maker” to przygodowa gra miejska rozgrywająca się w scenerii londyńskich kanałów.

Biorące w niej udział 4-osobowe zespoły muszą rozwiązać zagadki, rozszyfrować kody i znaleźć ukryte lokalizacje korzystając ze wskazówek wysyłanych na telefon przez moderatora.

Trasę można pokonać dla przyjemności i czystej rozgrywki lub na czas rywalizując z konkurencyjnymi zespołami.

kino » THE GIRL ON THE TRAIN Od 05.10. Thriller, USA. Reż. Tate Taylor, wyst. Emily Blunt, Justin Theroux, Luke Evans, Haley Bennett, Rebecca Ferguson Rachel, codziennie podróżuje tym samym pociągiem do pracy.

Pewnego dnia zauważa szokujące zdarzenie, które zmienia jej życie.

» WAR ON EVERYONE Od 07.10. Komedia, USA. Reż.

John Michael McDonagh, wyst.

Alexander Skarsgard, Michael Pena, Theo James Dwóch skorumpowanych policjantów z Nowego Meksyku wrabia i szantażuje każdego napotkanego przestępcę.

Sytuacja ulega zmianie, gdy próbują zastraszyć kogoś groźniejszego, niż oni sami.

655-MAKIETA 3 44-67.indd 49

04/10/2016 18:20:44

050

CAFÉ COOLTURA LONDYN » THE GREASY STRANGLER Od 07.10. Horror, USA. Reż.

Jim Hosking, wyst. Michael St. Michaels, Sky Elobar, Elizabeth De Razzo Big Ronnie i jego syn Brayden podrywają samotną turystkę podczas nocnego maratonu po dykotekach.

Zaczyna się rywalizacja o jej względy. W tym sammym czasie na ulicach miasta pojawia się niebezpieczy dusiciel o przydomku Greasy Strangler.

koncerty » THE IVO NEAME QUINTET 08.10. Godz. 20:30. Jazz Cafe POSK, Polski Ośrodek Społeczno – Kulturalny, 238-246 King St, Londyn W6 0RF. Stacja: Ravenscourt Park. Bilety: £10 www.jazzcafeposk.org

Fot. Enrico Dal Boni / Wikimedia Commoms

Ivo Neame to innowacyjny pianista, kompozytor i multiinstrumentalista.

Jego quintet tworzą niezwykle kreatywni brytyjscy muzycy.

Ich umiejętności improwizacji, subtelność i lekkość tworzą muzykę o świeżym brzmieniu i pełną energii.

» JUSTIN BIEBER 11-12.10., 14.10., 28-29.11. Godz. 18:30.

O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £45

» ZUCCHERO 20-21.10. Godz. 19:00. Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington. Bilety: od £28

» C.C.CATCH / BAD BOYS BLUE 04.11. Godz. 19:00. Indigo at The O2, Millennium Way, North Greenwich, Londyn.

Stacja: North Greenwich. Bilety: od £35.50

» ROD STEWARD 22-25.11. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn.

Stacja: North Greenwich. Bilety: od £62.50

655-MAKIETA 3 44-67.indd 50

» EUROPE 12.11. Godz. 19:00.

Roundhouse, Chalk Farm Rd, Londyn NW1 8EH. Stacja: Chalk Farm. Bilety: £30

Joey Tempest

04/10/2016 18:20:45

051 » NOUVELLE VAGUE 15.11. Godz. 19:00. O2 Forum Kentish Town. 9-17 Highgate Rd, Londyn NW5 1JY. Stacja: Kentish Town. Bilety: od £32.25

» STATUS QUO 11.12. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £48

» THE CURE 01-03.12. Godz. 19:00. SSE Wembley Arena, Arena Square, Engineers Way, Londyn HA9 0AA. Stacja: Wembley Stadium. Bilety: od £25

» BLACK SABBATH 29 i 31.01. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn.

Stacja: North Greenwich. Bilety: od £60

Nouvelle Vague: Mélanie Pain (z lewej) i Phoebe Killdeer (z prawej)

© CC BY 2.0 / Wikipedia

» GREEN DAY 08.02. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: tylko ze zwrotów

» TANITA TIKARAM 24.02. Godz. 19:30. Barbican Hall, Silk St, Londyn EC2Y 8DS. Stacja: Barbican. Bilety: od £28

Fot. Karl Walter/Getty Images

» JACK GARRATT 23-24.11. Godz. 19:00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, W6 9QH Londyn, Stacja: Hammersmith. Bilety: £23.75

» PASSENGER 25 - 26.11. Godz. 19:00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, W6 9QH Londyn, Stacja: Hammersmith. Bilety: £29.50

»

PRL LIVE MUSIC 2016: DŻEM, MICHAŁ SZPAK I VARIUS MANX Z KASIĄ STANKIEWICZ

26.11. Godz. 18:00, O2 Shepherd's Bush Empire, Shepherd's Bush Green, Londyn W12 8TT. Stacja: Shepherd's Bush. Bilety: od £25 www.prllivemusic.co.uk www.10lat.co.uk

» SIMPLY RED 27.11. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £56

» RED HOT CHILI PEPPERS 05-06.12 i 18.12. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn.

Stacja: North Greenwich. Bilety: od £50

655-MAKIETA 3 44-67.indd 51

» IRON MAIDEN 27.05.2017. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich.

Bilety: TBC

04/10/2016 18:20:46

052

CAFÉ COOLTURA WYDARZENIA

Fredro inaczej

Rozmawiała ANNA RYLAND

Magdalena Włodarczyk

Scena Polska w POSK-u, znana londyńskiej publiczności ze swojego wspaniałego aktorstwa i odważnej reżyserii, odkurza „Zemstę”, aby udowodnić, że Fredro się nie starzeje.

MAGDALENA WŁODARCZYK, grająca Podstolinę, zdradza, czego tym razem możemy się spodziewać.

655-MAKIETA 3 44-67.indd 52

Czym różni się Scena Polska (uprzednio Scena Poetycka) od innych zespołów teatralnych, które wystawiały swoje spektakle w Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym?

Jesteśmy aktorami, którzy żyją i pracują w Londynie, w sercu bardzo specyficznej polskiej emigracji. Mamy inne problemy niż Polacy w Warszawie czy Łodzi. Chociaż jesteśmy oddaleni od realiów politycznych i społecznych Polski, mamy swoje dylematy wynikające z naszej sytu04/10/2016 18:20:54

053

Zdjęcia: Ryszard Szydło

Podstolina – Magdalena Włodarczyk i Jarek Ciepichał w roli Wacława

Podstolina w naszym przedstawieniu będzie seksowną, w średnim wieku kobietą, która szuka po raz czwarty – jest potrójną wdową – szansy na szczęście osobiste w ramionach młodszego mężczyzny 655-MAKIETA 3 44-67.indd 53

acji w Wielkiej Brytanii. Wystawiając te same sztuki podchodzimy do nich z innego punktu widzenia, mając inne potrzeby. Nasz opiekun artystyczny, Helena Kaut-Howson, zawsze podkreśla, że musimy mówić z punktu widzenia Polaka-emigranta. To jest główna idea Sceny Polskiej.

Scena istnieje od 20 lat i „Zemsta” będzie jej trzydziestym ósmym przedstawieniem. Jest to nasza pierwsza „pełnometrażowa” sztuka, gdyż do tej pory wystawialiśmy głównie kabarety poetycko-literacko i remixy.

Trzy lata temu wprowadziliśmy nową formę teatralną, tzw. „Próby czytane” czy „Teatr przy stoliku”, sięgając do najnowszej polskiej dramaturgii. Poprzez nią udało się nam dotrzeć do nowego widza. Ci, często bardzo młodzi ludzie, zostają po spektaklach, aby o nich z nami dyskutować. Mówią nam, że jest to im potrzebne, gdyż jest to dla nich okazja do dialogu na temat współczesnych postaw i wartości, tożsamości Polaka-emigranta. Większość teatrów w Polsce nie oczekuje takiego dialogu z widzem, a my go pragniemy i ułatwiamy. W tym sensie nasi widzowie kształtują Scenę Polską.

Dlaczego Scena Polska podjęła się wystawienia „Zemsty”? „Zemsta” jest najlepszą komedią Fredry. Jest to sztuka ponadczasowa – mówiąca o ludzkich słabostkach, pasjach i ambicjach. Świetnie się tym tekstem bawimy, gdyż te spawy są takie codzienne i ludzkie. Jednocześnie „Zemsta” jest wspaniałym polem do popisu dla aktorów i reżysera.

Mamy nadzieję, że będzie to widoczne w naszym przedstawieniu.

Wystawiamy „Zemstę” również po to, by zagwarantować pewną ciągłość naszemu teatrowi. Niewiele przedstawień na emigracji jest robionych dla młodzieży. Jeżeli chcemy mieć widzów za dziesięć lat, to musimy teraz zarazić magią teatru ludzi młodych. Zabierając się za klasykę polską, taką jak „Pan Tadeusz” czy „Zemsta”, Scena Polska stara się edukować artystycznie młodego widza.

Jak wyglądała Twoja droga artystyczna w Anglii?

Po studiach w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie

i dwóch latach pracy w Teatrze Popularnym w Warszawie, przyjechałam do Londynu w celach zarobkowych, jednocześnie szukając możliwości dalszego rozwoju zawodowego. W roku 1994 zaczęłam pracować w Teatrze Syrena, a następnie w teatrze ZASP-u. W roku 2006, Helena Kaut-Howson zaangażowała mnie do pracy w Scenie Poetyckiej, gdzie przez ostatnie dziesięć lat grałam głównie w przedstawieniach poetycko-muzycznych o Szymborskiej, Broniewskim, Tuwimie, Agnieszce Osieckiej i Kofcie, jak również w kabaretach Zielona Gęś i Perły PRL-u.

Jestem aktorką polską, mieszkającą z rodziną w Wielkiej Brytanii. Na co dzień zajmuję się prowadzeniem biura finansowego, więc pogodzenie pracy zawodowej i artystycznej jest często prawdziwym wyzwaniem. Jestem aktorką, która najlepiej czuje się w piosence i ogromną przyjemność sprawiało mi wykonywanie takich utworów jak „Widzisz mała jak to jest” Agnieszki Osieckiej czy „A kiedy cię ona kochać przestanie” Edwarda Stachury.

A teraz będziesz Podstoliną w „Zemście”. Tę rolę grały tak znane aktorki jak Danuta Szaflarska, Anna Seniuk, Anna Dymna czy Katarzyna Figura. Jaka będzie Twoja Podstolina?

Podstolina w naszym przedstawieniu będzie seksowną, w średnim wieku kobietą, która szuka po raz czwarty – jest potrójną wdową – szansy na szczęście osobiste w ramionach młodszego mężczyzny. Chcę, aby widzowie zrozumieli jej sytuację: na początku XIX wieku kobiety, szczególnie niezamożne, miały bardzo ograniczone perspektywy życiowe poza zamążpójściem, a do tego potrzebne były uroda, wdzięk i znajomość męskiej natury. Podstolina nauczyła się posługiwać tymi atutami po mistrzowsku i nie powinniśmy brać jej tego za złe. Grając ją wspaniale się bawię i mam nadzieję, że moja Podstolina również rozbawi do łez naszą londyńską publiczność.

Alexander Fredro, „Zemsta” Scena Polska w POSKu 15, 16, 22 i 23 października Bilety: online www.scenapolska.uk oraz tel: 07955389058

04/10/2016 18:20:56

054

CAFÉ COOLTURA KSIĘGARNIA Redaguje PIOTREK DOBRONIAK

Trzeci biegun

»

W 2015 roku Marek Kamiński wyruszył w pieszą wędrówkę z rosyjskiego Kaliningradu do Santiago de Compostela w Hiszpanii. Od „biegunu rozumu” – grobu Immanuela Kanta – po „biegun wiary”, grób świętego Jakuba Apostoła, który jest najpopularniejszym celem pielgrzymek Europejczyków.

Myślał, że będzie to studniowy spacer od bieguna do bieguna Europy. Okazało się, że była to najtrudniejsza wyprawa w jego życiu. Chociaż wcześniej zdobył już oba polarne bieguny Ziemi, wspiął się na Mont Blanc. Kilimandżaro i przeszedł Pustynię Gibsona w Australii, dopiero wędrówka drogami i bezdrożami Europy okazała się jego najtrudniejszym przedsięwzięciem. Była to nie tylko wyniszczająca,

licząca ponad trzy tysiące kilometrów trasa, ale również podróż w głąb siebie.

A także w głąb historii Europy, gdyż droga Marka Kamińskiego wiodła przez pola wielkich bitew i przecinała fronty największych wojen ludzkości. „Trzeci biegun” to poruszająca opowieść o poszukiwaniu własnej tożsamości, własnego duchowego bieguna, na szlaku, wokół którego rodziła się tożsamość dzisiejszej Europy. «

Zamknięta trumna

Skazanie

Lady Athelinda Playford wydaje przyjęcie w swej pięknej irlandzkiej rezydencji. Na uroczystość przybywają goście, a wśród nich Herkules Poirot i inspektor Catchpool. Lady Playford wzywa też prawnika, by dokonał pilnej zmiany w jej testamencie. Zamierza ją ogłosić tego samego wieczoru.

W rezydencji dochodzi do morderstwa…

655-MAKIETA 3 44-67.indd 54

Obrońca w Waszyngtonie codziennie widzi, jak trudne potrafi być życie.

Właśnie dlatego niejednokrotnie, by przetrwać, musi być nieustępliwy. Ja, Jake Becker, mam reputację zimnego, nieczułego, onieśmielającego mężczyzny. To mi pasuje, czasem wręcz pomaga, na przykład gdy urabiam świadka stojącego przed sądem.

Geniusz i obsesja Biografia oparta na niedawno ujawnionych archiwaliach. Pasja i naukowa dociekliwość, triumf i sukces dwukrotnej noblistki przeplatają się tu z odrzuceniem, hipokryzją i dyskryminacją, której Maria Skłodowska-Curie doświadczała zarówno jako kobieta, naukowiec, jak i imigrantka z Polski.

04/10/2016 18:20:59

055 Inferno

»

Światowej sławy specjalista od symboli, Robert Langdon, budzi się na szpitalnym łóżku w zupełnie obcym miejscu. Nie pamięta, jak i dlaczego znalazł się w szpitalu. Nie potrafi też wyjaśnić, w jaki sposób wszedł w posiadanie tajemniczego przedmiotu, który znajduje we własnej marynarce.

Czasu na rozmyślania nie ma niestety zbyt wiele. Ledwie na dobre odzyskuje przytomność, ktoś próbuje go zabić.

W towarzystwie młodej lekarki Sienny Brooks Langdon opuszcza w pośpiechu szpital. Ścigany przez nieznanych wrogów przemierza uliczki Florencji, próbując odkryć powody niespodziewanego pościgu. Podąża śladem tajemniczych wskazówek, ukrytych w słynnym poemacie Dantego…

Czy jego wiedza o tajemnych sekret a c h , k tó re skrywa historyczna fasada miasta wystarczy, by umknąć nieznanym oprawcom?

Czy zdoła rozszyfrować zagadkę i uratować świat przed śmiertelnym zagrożeniem?

Na podstawie bestselleru powstał film z Tomem Hanksem, dwukrotnym laureatem Oscara, w roli głównej. «

Churchill.

Najlepszy sojusznik Polski

Męskie sposoby na damskie rozmowy

Najnowsza książka podważa panującą w Polsce czarną legendę Churchilla. Ukazuje uwarunkowania, w których Churchill działał i skomplikowane przyczyny, które zmusiły go do ustępstw wobec Stalina.

Osadza polityczne gry Churchilla ze Stalinem w kontekście ówczesnej sytuacji geostrategicznej w Europie i dowodzi, że to, co historycy przedstawiają jako „sprzedanie Stalinowi połowy Europy”, było ze strony Churchilla desperacką próbą zachowania w owej połowie wpływów Zachodu.

Znana psychoterapeutka Katarzyna Miller zaprosiła do rozmowy samych mężczyzn, m.in. Tomasza Kota, Zbigniewa Zamachowskiego, Michała Olszańskiego.

A oni pytali o wszystko, co im w duszy gra. O sens życia. O miłość. O zdradę.

O kobiety. O lęki. Kompleksy. Wątpliwości.

Kłamstwa. Seks. A ona odpowiadała: Nie spinaj się. Nie dąż na siłę do doskonałości.

Polub siebie. Po prostu żyj…

655-MAKIETA 3 44-67.indd 55

Taki trochę chory Niezwykła autobiografia niezwykłego człowieka. Jacek Noch, chory na stwardnienie rozsiane, nie ma zamiaru poddać się chorobie. Choroba wymusza na nim tysiące fizycznych ograniczeń, ale jednego nie da rady zawłaszczyć – poczucia humoru i inteligencji. Jeździ po Polsce i występuje ze swoim standupem, rozbawiając widzów, ale też zmuszając do zadumy.

Wszystkie książki znajdziesz na:

BookTO.pl

04/10/2016 18:21:05

056

CAFÃ&#x2030; COOLTURA FASHION WEEK

Destroyed Jacket by Eryk Minefreedom

655-MAKIETA 3 44-67.indd 56

04/10/2016 18:21:15

»

057

Od jakiegoś już czasu możemy obserwować powrót mody do podartych, przetartych, pozornie zniszczonych ubrań. Według niektórych specjalistów modowych, ten trend pożegnaliśmy już w zeszłym roku, jednak nie do końca te prognozy się sprawdziły. Przede wszystkim młodzi ludzie poczuli się w tych ubraniach swobodnie, a moda ta zawitała na dłużej. Także w tym roku wiele czołowych sieciówek dalej wypuszczało i wypuszcza ubrania zrobione w tym stylu. Są to przede wszystkim spodnie jeansowe, jak również kurtki. Ja swoją znalazłem w H&M, kolekcja Coachella przygotowana została specjalnie pod tegoroczny kalifornijski festiwal o tej samej nazwie – Coachella.

To ona gra główną rolę w tym zestawie. Całość dopełniają podarte spodnie oraz uniwersalne trampki superstar. Aby poprawić krój spodni, warto podwinąć lekko nogawkę – tak prostym zabiegiem możemy ją zwęzić, nadając spodniom ciekawszy kształt. «

Więcej na:

ErykMinefreedom. blogspot.com / ErykMinefreedom / Minefreedom

655-MAKIETA 3 44-67.indd 57

04/10/2016 18:21:25

058

CAFÃ&#x2030; COOLTURA londyn

655-MAKIETA 3 44-67.indd 58

04/10/2016 18:21:28

059

655-MAKIETA 3 44-67.indd 59

04/10/2016 18:21:30

060

CAFÉ COOLTURA podróże

Końca świata nie było

»

Anita Demianowicz po pięciu latach pracy w korporacji postanowiła zmienić swoje życie. Kupiła więc bilet, spakowała plecak, zostawiła w domu męża i wyjechała na pięć miesięcy do Ameryki Środkowej.

Odwiedziła w tym czasie Gwatemalę, Honduras, Salwador i Meksyk.

Zakochała się w wulkanach i wspięła niemal na każdy, który znalazł się na jej drodze. W dżungli, którą przemierzała z blisko siedemdziesięcioletnim przewodnikiem, tropiła czarną pumę.

W dawnej stolicy państwa Majów wzięła udział w uroczystościach związanych z końcem świata, zapowiadanym w ich kalendarzu.

Podróżniczka swoje obserwacje, co do otaczających ją ludzi i odwiedzanych miejsc, opisała w książce, która ukazała się właśnie nakładem Wydawnictwa Bezdroża. Powstała opowieść nie tylko o podróży do świątyń Majów, na szczyty aktywnych wulkanów i wiosek, zamieszkiwanych przez Garifunów, lecz także o podróży w głąb siebie, w poszukiwaniu celu w życiu, o swojej własnej drodze do szczęścia, a przede 655-MAKIETA 3 44-67.indd 60

wszystkim o odkrywaniu wiary w siebie i swoje możliwości. Polecamy wspaniałą i inspirującą lekturę na coraz dłuższe wieczory! «

Fragment książki:

– Chodź! – Francesca znów pociągnęła mnie za sobą i nim się obejrzałam, klęczałam już przy kamiennym kręgu.

Mistrz ceremonii zarzucił mi kawałek materiału na głowę. Silny ziołowy zapach wdarł się do moich nozdrzy. Poczułam ciepło, bo znalazłam się bardzo blisko ogniska. Mistrz kierował dym w moją stronę.

Następnie przyłożył mi materiał do klatki piersiowej, szepcząc pod nosem niezrozumiałe dla mnie zdania, a potem znów położył na głowie i przytrzymując przez kilka chwil, okadzał mnie ze wszystkich stron, nie przestając mamrotać. Kiedy otworzyłam oczy, Francesca prowadziła mnie za rękę przez tłum. Oszołomiona potulnie za nią podążałam, zastanawiając się, czy czuję się tak przez intensywny zapach dymu, materiał zasłaniający mi widok na ceremonię czy też może jeszcze przez coś innego.

O autorce Anita Demianowicz (ur. 1981) podróżniczka, dziennikarka, fotografka. Współpracuje m.in. z magazynami: „Podróże”, „Poznaj Świat”, „Rowertour”. Prowadzi stronę podróżniczą www.banita.travel. pl,na której dzieli się zdjęciami i historiami z wyjazdów. Od czasu pierwszej podróży do Ameryki Środkowej zakochana w tym regionie świata. Prowadzi wyjazdy dla kobiet i stale ćwiczy się w tym, co kocha najbardziej, czyli w pisaniu i fotografii.

Więcej na:

Editio.pl Bezdroża.pl

04/10/2016 18:21:32

061

655-MAKIETA 3 44-67.indd 61

04/10/2016 18:21:38

062

CAFÉ COOLTURA Wielka Brytania od kuchni

Rewolucja wśród zup Francuscy rewolucjoniści wyrzynając arystokrację wycisnęli piętno na świecie kuchni. Pozostawili bez pracy ogromną rzeszę dworskich pracowników: kucharzy, lokajów, kamerdynerów i służących. Wielu z nich, wybitnych i wpływowych, postanowiło, że zostaną panami samych siebie…

655-MAKIETA 3 44-67.indd 62

Sergiusz Hieronimczak sergiusch72@yahoo.co.uk

»

Czasy nie były najlepsze, ponieważ tradycyjne przepisy były pod kontrolą cechów. Dla nas może to wydać się dziwne, ale aby wyprodukować dla publiki tradycyjne francuskie „ragout”, trzeba było zapłacić coś w rodzaju podatku od praw autorskich.

Jednym z takich śmiałków, którzy postanowili działać na własną rękę był pan Boulanger – wytwórca zup. Szyld przed jego wytwórnią głosił, że sprzedaje tam „restoratives”, co odnosiło się do zup i bulionów, które miały przywracać siły.

04/10/2016 18:21:40

063 Tak sobie nazwał i tak zostało do dzisiaj, bo słowo „restauracja” ma swoje odnośniki we wszystkich językach.

Ten niezwykły produkt jakim jest zupa, traktowany jest dzisiaj bardzo niesprawiedliwie. Wszystkie pokolenia ludzkie znają zupę od zarania dziejów.

Prawdopodobnie towarzyszyła już człowiekowi pierwotnemu. Odkryto szczątki Neandertalczyka, który stracił wszystkie zęby, a jednak dożył jak na tamte czasy późnej starości. Jedynym wytłumaczeniem może być właśnie zupa.

Zupa to nic innego jak wywar z czegoś, co w inny sposób niż rozgotowane nie jest jadalne. Taka zapewne była idea jej powstania. Ze względów oszczędnościowych nasi przodkowie gotowali twarde kawałki mięsa i kości, aby zaspokoić głód. Z czasem zaczęto dodawać zioła i warzywa, aż zupa stała się daniem samym w sobie.

To danie oprócz walorów smakowych ma również niezastąpioną zaletę – jest łatwo przyswajalne dla naszego układu pokarmowego, a co za tym idzie: posiada wartości lecznicze. Każda teściowa potrafi zatruć życie synowej twierdzeniem, że „zupka jest dla dziecka najzdrowsza, nie dawaj mu byle g...”. Oczywiście pomijając aspekt społeczny tej konwersacji, jest to niewątpliwie racja. Tym bardziej, że małe dzieci najczęściej nie mają jeszcze zębów.

Zupa ma swoją ogromną tradycję na każdym kontynencie i w każdym państwie.

Nawet Eskimosi jedzą zupę – rybną oczywiście. Na Dalekim Wschodzie jest tym, co rozpoczyna posiłek. W Polsce ciężko jest sobie wyobrazić normalny obiad bez wstępu w postaci miski zupy.

Anglicy zupy mieli od zawsze pod nazwa „broth” lub „pottage”, dopiero

655-MAKIETA 3 44-67.indd 63

XVII-wieczne naleciałości z francuskiego zadomowiły na Wyspie słowo „soup”.

Charakterystycznym jest to, że Brytyjczycy nadal mają podział na „soups” and „broths”. Zupy to najczęściej przemielone papki, a „broths” to wywary z całymi kawałkami mięsa i warzyw.

Przyjęło się też współcześnie, nie wiem dlaczego, że angielskie zupy są na ogół wegetariańskie. W klasycznej kuchni zawsze w użyciu był bulion zwierzęcy.

Można się z tym zgadzać lub nie, ale ja wole zupę na wywarze wołowym lub z drobiu, jest smaczniejsza.

Istnieje pewna zupa, która jest typowa dla Wyspiarzy – chowder. To zupa rybaków i marynarzy, gotowana na wywarze z rybich głów, z dodatkiem mleka lub śmietany. Często była przyrządzana na okrętach. Jest bardzo dużo jej odmian, a nazwa pochodzi od słowa „jowter”, co oznacza rybaka. Niektórzy jednak wywodzą tę nazwę od francuskiego słowa „chaudron”, co oznacza gorący gar.

Cullen skink SKŁADNIKI: 2 ziemniaki MARIS PIPER masło 100 g 1 cebula 2-3 łyżki mąki 250 g wędzonego łupacza (HADDOCK) bez skóry 1 liść laurowy 750 ml mleka 50-100 ml bulionu sól i pieprz, ew. sok z cytryny

Oczywiście nie wypada nie wspomnieć o szkockim przysmaku rybnym Cullen skink, czyli zupie z wędzonego haddocka (polska nazwa: łupacz, należy do rodziny dorszowatych), ziemniaków i mleka lub/i śmietany. Coś, co naprawdę może zachwycić podniebienie. Wspomniany haddock jest wędzony metodą na zimno, gdzie dym ulega schłodzeniu i wędzi surową rybę. Gotując wywar z takiej ryby uzyskujemy aromatyczny rosół, który po doprawieniu solą i pieprzem miksujemy z ziemniakami. Do tego dodajemy płatki ugotowanej ryby i zaprawiamy śmietaną oraz smażoną cebulą. Co ciekawe, słowo „skink” oznacza po galijsku krowią łydkę, z której gotowano wywar. Jednakże z racji tego, że Cullen to rybacka miejscowość, automatycznie wołowinę zastąpiono rybą, a nazwa została. Cullen skink to bardzo popularna w Szkocji zupa, serwowana jako starter na wszystkich oficjalnych przyjęciach. Doczekała się nawet hasła w oxfordzkim słowniku. «

PRZYGOTOWANIE: Ziemniaki obrać i gotować 15 minut w osolonym wrzątku, odcedzić i pokroić w kostkę. Łupacza oczyścić z ości, podzielić na kawałki. Cebulę obrać i pokroić w kostkę. W dużym rondlu stopić masło, wrzucić cebulę i smażyć kilka minut.

Wsypać mąkę i rozmieszać, smażyć chwilę. Dodać rybę i ziemniaki, i wymieszać. Wlać część mleka i rozmieszać, dodać resztę mleka i gotować 10 minut.

Podlać bulionem do uzyskania właściwej konsystencji. Doprawić solą, pieprzem i ew. sokiem z cytryny. Smacznego!

04/10/2016 18:21:41

064

CAFÉ COOLTURA ZDROWIE I URODA

Total look, czyli wszystko w jednym kolorze Styl ten ostatnio trochę popadł w zapomnienie.

Modne są nowe, czasem szokujące zestawienia kolorystyczne. Nawet żelazna zasada elegancji, mówiąca, że buty, torebka i kapelusz powinny być w jednym kolorze, także szminka i lakier na paznokciach – nie jest już obowiązująca.

»

Angielski termin „total look” w modzie oznacza stylizację ubioru, w której wszystkie części garderoby i wszystkie dodatki są w jednym kolorze i odcieniu. To nie znaczy jednak, że wystarczy mała czarna i takież szpilki. „Total look” robi wrażenie dopiero wówczas, kiedy sztuk odzieży jest więcej.

Styliści uważają, że to styl nudny.

Może i coś w tym jest. Są jednak osoby wiernie pozostające przy takim sposobie ubierania się, bez względu na dyktat mody. To po pierwsze są ci, którzy konsekwentnie noszą się od stóp do głów na czarno, z rzadka dodając odrobinę koloru w postaci lamówek czy wzorków. Nowe ubrania kupują ze względu na faktury i kształty. Stosują go często pieśniarki i pieśniarze. Najsłynniejszymi czarnymi aniołami były Juliette Greco i Edith Piaf, u nas Ewa Demarczyk i często Katarzyna Groniec. Jest też biały „total look”, który uprawiała, ale tylko na scenie, Anna Szałapak, kiedyś biały anioł „Piwnicy pod Baranami”.

Jest jeszcze „total look” skórzany. Tu się akurat liczy materiał, choc najpopularniejszy jest także czarny kolor odzieży.

Do wyznawców stylu „total look” można zaliczyć całą grupę „błękitnych”, czyli wyznawców, że prawdziwe ubranie jest 655-MAKIETA 3 44-67.indd 64

tylko z dżinsu. Chodzi oczywiście, o sprany, jasnoniebieski dżins, nie ciemne indygo. To jedyny „total look”, w którym dopuszczalne jest przełamanie go białym t-shirtem, ale koszule są już z tkaniny dżinsowej. Podobnie jak torebki, kurtki, czapki, nawet obuwie.

04/10/2016 18:21:44

065

„Total look” w wersji klasycznej to strój w jednym kolorze, co dotyczy wszystkich części garderoby oraz dodatków – butów, torebek, szali, itp. Powinny się natomiast różnić fakturami. Czyli np. satynowe, połyskujące spodnie, matowa bluzka, wełniana lub tweedowa góra.

Lżejszy „total look” to zestaw w tonacji jednego koloru.

Ale w dobraniu ciekawego zestawu niektórych barw bardzo trudny.

Jakie kolory sprawdzają się najlepiej w tym stylu?

Nie wszystkie. O czerni i bieli była mowa; dżins jest poza kategorią, zawsze wyjdzie, jak komuś dobrze w niebieskim. Unikajmy natomiast czystych barw podstawowych, zwłaszcza mocno rozbielonych. Możemy przybrać wygląd lalek, pajacyków czy innych stworków z bajki dla dzieci, np. Teletubisiów. Doskonale sprawdzają się barwy oryginalniejsze – brązy, beże (zawsze elegancki styl safari), różne odcienie zieleni, z ciemną butelkową lub szmaragdową na czele, rudości i granaty. Generalnie – „total look” im ciemniejszy, tym ciekawszy i bezpieczniejszy. « (JD) MW Media

655-MAKIETA 3 44-67.indd 65

04/10/2016 18:21:46

066

CAFÉ COOLTURA ZDROWIE I URODA

„Po 10 sesjach POCZUJESZ różnice, po 20 ZOBACZYSZ różnice, po 30 będziesz miał CAŁKIEM NOWE CIAŁO” Joseph Pilates

Pilates – inteligentna gimnastyka

P

ilates w dzisiejszych czasach stał się tak popularny, że można go spotkać wszędzie – począwszy od klubów fitness, a kończąc na centrach rehabilitacji. W czym ukryty jest fenomen tej metody? Dlaczego jest polecany przez ortopedów i fizjoterapeutów?

Twórcą metody był Joseph Pilates, który stosował ją od pierwszej wojny światowej, w celu rehabilitacji żołnierzy. Nieustannie rozwijał się, przekazując swoją wiedzę kolejnym nauczycielom. Pilates nazywał swoją metodę “kontrologią”.

Pilates to system ćwiczeń, których celem jest wzmocnienie ciała bez nadmiernego rozbudowywania muskulatury. Ćwiczenia wykonywane są na macie lub przy użyciu sprzętu. Głównym celem jest uzyskanie prawidłowej postawy ciała, po sesjach pilatesu będziesz czuć się i wyglądać zdecydowanie lepiej. Jest to związane z uzyskaniem większej świadomości ciała. Z sesji na sesję Twoja sylwetka wysmukli się, a Twoje ruchy będą płynniej-

655-MAKIETA 3 44-67.indd 66

sze. Ćwiczenie pilatesu znacząco wpływa na rozciągnięcie tych partii ciała, które tego potrzebują. Wielką zaletą ćwiczeń jest to, że Twoje nadmiernie napięte mięśnie się rozluźnią!

Cechą wyróżniającą pilates jest to, że koncentruje się nie tylko na mięśniach powierzchownych, ale i tych głębokich, odpowiadających za stabilizację ciała, o których istnieniu nie zdajemy sobie sprawy, dopóki nie zaczniemy ćwiczyć.

Często koncentrujemy się tylko na tym, co widać gołym okiem, jednak lepiej poświęcić więcej czasu na zrozumienie własnego ciała.

Aby lepiej zrozumieć istotę pilatesu, warto przyjrzeć się zasadom, które ją opisują:  koncentracja – zwiększa świadomość Twojego ciała,  relaksacja – kiedy skupisz się na ruchu, Twój umysł uwolni się od stresu,  prawidłowe ustawienie ciała – to profilaktyka wszelkich urazów; poprawna

postawa zwiększa pewność siebie, oddychanie – efektywny oddech to droga do rozluźnienia ciała,  centrowanie – wszystkie ruchy w pilatesie wychodzą ze stabilnego centrum,  koordynacja – każdy ruch wykonywany jest pod pełną kontrolą,  płynne ruchy – płynność ruchu zwiększa efektywność,  wytrzymałość – systematyczna praca pozwoli na zbudowanie silnego ciała.

W pilatesie bardzo wielką uwagę przywiązuje się do jakości wykonywania ruchów. Jakość ruchu przekłada się na lepszą jakość życia. Dzięki temu metoda jest całkowicie bezpieczna i polecana każdemu, niezależnie od wieku i stanu zdrowia. Jednak pilates to nie jest droga na skróty, to czasami ciężka praca nad własnymi ograniczeniami.

Na rynku obecnie można znaleźć wiele miejsc z pilatesem. Należy uświadomić sobie, że pilates to nie jest fitness.

Jedynie tylko poprawnie prowadzone zajęcia przyniosą pożądane efekty, a dobry nauczyciel pilatesu musi mieć odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie.

Jeśli jeszcze nie próbowałeś ćwiczeń pilates, przyjdź i sprawdz, jakie efekty możesz uzyskać. Do ćwiczeń potrzebujesz tylko stroju sportowego I chęci zmian! 

Gotowy na lepszą jakość życia?

Zapraszam serdecznie!

Sylwia Foryś Manual Med

04/10/2016 18:21:47

067

Zadzwoń i zapytaj

O OGŁOSZENIE

RAMKOWE 020 8846 3614

655-MAKIETA 3 44-67.indd 67

04/10/2016 18:21:50

068

655-MAKIETA 4 68-91.indd 68

04/10/2016 18:23:02

069

655-MAKIETA 4 68-91.indd 69

04/10/2016 18:23:08

070

OGŁOSZENIA drobne

jak zamieścić

ogłoszenie UWAGA! Ogłoszenia przyjmowane są do PONIEDZIAŁKU DO GODZ. 15.00. Ogłoszenia przesłane po godzinie 15.00 opublikowane będą w następnym wydaniu Cooltury (decyduje godzina otrzymania ogłoszenia przez redakcję, w związku z tym prosimy o wcześniejsze wysyłanie ogłoszeń).

sms

81616

Koszt ogłoszenia £1 + standardowa opłata operatora Wpisz: CL (spacja) kod (spacja) treść ogłoszenia.

Przykład: CL 01 Wynajmę pokój... 079 111X111X Koniecznie podaj numer telefonu w treści smsa taki sam jak ten z którego wysyłasz!

Kody działów: CL 01 CL 02 CL 03 CL 04 CL 05

mieszkania wynajmę mieszkania szukam praca dam praca szukam kupię

internet

CL 06 CL 07 CL 08 CL 09

sprzedam auto-moto randka w ciemno inne

cooltura.co.uk

Uwaga! Ogłoszenia drobne (£1) reklamujące jakąkolwiek działalność usługową lub handlową, nie będą zamieszczane.

Ten typ ogłoszeń można zamieścić, jako ogłoszenie ramkowe (szczegóły poniżej), kontaktując się z DZIAŁEM MARKETINGU.

ramkowe

(usługi)

Telefonicznie:

020 8846 3614 lub online: cooltura.co.uk (postępuj według instrukcji)

Uwaga!

Ramka do 25 słów

£ 25 +vat

Promocja internetowa zamieść ogłoszenie online i otrzymaj dodatkowy rabat nawet do 40%

Warunki:

1. Wszystkie ogłoszenia drobne przyjmowane są do poniedziałku do godziny 15.00. Każde ogłoszenie wysłane po tej godzinie zostanie zamieszczone w następnym numerze.

2. Ogłoszenia wysłane z innego numeru niż podany w ogłoszeniu zostaną odrzucone, ogłoszenia napisane drukowanymi literami zostaną odrzucone (OPŁATA ZA OGŁOSZENIE NIE PODLEGA ZWROTOWI).

3. Dopuszczalna długość ogłoszeń drobnych to 160 znaków.

4. Gdy treść ogłoszenia jest obraźliwa lub przekracza zasady powszechnie przyjętych norm społecznych, redakcja zastrzega sobie prawo do nie umieszczania ogłoszeń. Prosimy o prawidłowe podawanie numerów telefonów. W przypadku podania niepełnego numeru (czyli zawierającego mniej niż 11 cyfr) ogłoszenie nie zostanie wydrukowane. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i zastrzega sobie prawo do ich skracania oraz do nie umieszczania bez podawania przyczyny.

5. Wszelkie ogłoszenie dot. usług towarzyskich nie będą zamieszczane.

6. Ogłoszenia (szczególnie te przesłane SMS-em) drukowane są w oryginalnej treści i pisowni.

655-MAKIETA 4 68-91.indd 70

mieszkania do wynajęcia SMS:

81616 KOD: 01

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Acton Central pokoik z podwójnym łóżkiem, lodówka, umywalka, szafa, komoda, polska tv internet ,kuchnia obok -150m do stacji Acton Central bardzo dobra lokalizacja 07917117448 > Acton podwojny pokoj dla jednej osoby bez nalogow w czystym ,spokojnym domu. Dobra komunikacja.£140 + 2 tygodnie depozyt tel07438565325 > Arnos Grove, N11 2RJ, 3 bed house, £1650, 3 sypialnie dobrych rozmiarow, salon, kuchnia, lazienka, ogrod. Dostepne od 1go Listopada.

02088851890, 07436792779, 07436582103, 07715677401 > Catford pokoj dwojka z mozliwoscia dostawy drugiego lozka wszystkie media wliczone 150 tyg po wiecej info prosze dzwonic 07581443063 > Cheshunt, EN8 0HU, Studio £695/mies. +council I elektryka.

Podwojna sypialnia, kuchnia, lazienka z wanna. Dostepne od zaraz. 02088851890, 07436582103, 07715677401, 07436792779 > Duża jedynka z wyjściem na ogród, bardzo dobre warunki.

Rachunki wliczone. Dobry dojazd i blisko metra. Czystość i spokój. 135 £/tydz. 07912356260 > Edmonton Wynajme pokój na Edmonton dla spokojnej osoby blisko asda, shoping centre wifi cena 100f 07459617091 > Edmonton Wynajmę pokój 1osobowy na Edmonton,120 tyg. bez depozytu rach. wliczone. tel.07448876351 > Enfield, EN3 7JU, Pokoj dwojka dla jednej osoby £100/tyg + rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami. Wspolna kuchnia, lazienka. Dostepny od zaraz 07756340316 > Finsbury Park, N4 3LN, 1 bed flat, £850/mies. Duzy salon, przechodnia sypialnia, oddzielna kuchnia, lazienka I toaleta dzielona z sasiednim mieszkaniem.

02088851890, 07436582103, 07436792779 > Greenford Do wynajecia pokoj 1-osobowy na Greenford. Blisko

stacji metra. W bardzo zadbanym mieszkaniu z ogrodem. Preferowana osoba bez nalogow. Cena £95 tyg.+ 2 tyg. depozyt. 07855055809

> Greenford pokoj wynajme dwojke dla jednej osoby, internet, tv i lodowka w pokoju. Ub6 0dy. Tel. 07543354330. £130 tyg. cena do uzgodnienia! 10 min do metra. > Hainault Duży pokój jedynka w spokojnym zadbanym domu 5 minut od stacji metra Hainault (central line). 110£/W + 2tyg. depozyt.

Rachunki wliczone. 07703744044 > Hanger Lane Pokój jednoosobowy do wynajęcia w czystym, spokojnym domu od 02/10 Hanger Lane/ Alperton £100 tyg + tydz.depozyt 07932738045 > Hounslow. Jedynka w domu z ogrodem. blisko komunikacji i sklepow. tel.07523510272 > Ładny duzy pokoj do wynajęcia.

Podwójne łóżko, TV, duzo miejsca na ubrania, mieszkanie składające sie z dwóch sypialni i polaczonej kuchni z salonem. Druga strefa, 3 stacje metra w okolicy, White City, Shrpherds Bush, Wood Lane, £700/m 07711835241 > South Harrow Do wynajecia ladny pokoj 2 osobowy na South Harrow 07894041960 > Stockwell. Wynajme miejsce w pokoju we flacie czystym i spokojnym, 5 min. od st. metra, tel.07748348973 po 17.00-tej > Tottenham Hale wynajmę jedynkę dla mężczyzny 3 min do metra Tottenham Hale 100 funtow / tydz. 07875582230 > Tottenham, N17 6EE , Pokoj dwojka £125/tyg + rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami.

Wspolna kuchnia, lazienka, ogrod.

Dostepny od zaraz. 07436792779.

04/10/2016 18:23:10

071 > Tottenham, N17 6RU , Pokoj dwojka £130/tyg + rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami.

Wspolna kuchnia, lazienka, ogrod.

Dostepny od zaraz. 07436792779. > Tottenham, N17 9EZ, 1 bed flat. £980/mies. Mieszkanie na 1 pietrze , 1 podwojna sypialnia, oddzielny salon, kuchnia, lazienka.

Dostepne od zaraz. 02088851890, 07715677401, 07436582103, > Wembley Park Pokoje do wynajecia okolica Wembley Park.

(NW9). Wysoki standard. Kontakt pod nr 07944307263 > West Hendon miejsce w pokoju

dla spokojnego pracującego Pana.

Jest milo czysto i wszędzie blisko..0 7791087728

> Winchmore Hill, EN1 2SG, 2 bed flat, £1390, 2 dobrych rozmiarow sypialnie, salon, kuchnia, lazienka. Dostępne od 19go pazdziernika , 02088851890, 07715677401, 07436582103, 07436792779 > Wood Green, 2 bed flat na pierwszym pietrze, N22 8JW, £1200/mies. Jedna pojedyncza i jedna podwojna sypialnia, kuchnia, lazienka , salon. 02088851890, 07436792779, 07436582103,

655-MAKIETA 4 68-91.indd 71

> Wynajme pokoj dla pary.

Budynek po remoncie, czysto, spokojnie, lacznie 3 osoby, szybki internet. Czynsz 160 tygodniowo, rachunki wliczone. Tel. 07442604644

DAM Ę PRAC

> Wynajmę duży pokój, pomiędzy Isleworth i Twickenham. dla 1 osoby (Ł125), 2osób(150). dostępny od 16.10.2016. wifi , parking.

07741350952

praca dam

SMS:

81616 KOD: 03

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Poszukuje doświadczonych Pań do sprzątania. Doświadczenie i referencje wymagane. Możliwość stałej współpracy lub prace dorywcze. Magdalena proszę dzwonić od Pn – Pt w godz 9.00 – 18.00 07985427487

04/10/2016 18:23:12

072

OGŁOSZENIA drobne

Hersham Surrey - f/t CPC driver/nursery worker (will pay to train right candidate) over 25 to drive 7.5 tonne lorry. English speaker. call 01932222746 / ellie@ woodlarknursies.co.uk Zatrudnimy sprzedawcę powierzchni reklamowej i czasu antenowego. Tel. 07958722342

> Poszukujemy praktykanta/-ki (do 22 lat) do roli negocjatora nieruchomosci. Oferujemy szkolenie.

Wymagamy jezyk angielski. CV prosimy przesylac na info@lexingtons.com 02074357775 > Roznoszeniu ulotek door to door, mężczyźni w wieku do 30 lat, energiczni o dobrej kondycji fizycznej zamieszkali we wschodnim lub północnym Londynie 07956813055 > Chcesz zostac Agentem

Ubezpieczeniowym Mowisz po angielsku przyuczenie do zawodu + licencja za darmo Zadzwon 07733361077

> Waiter/waitress needed for Pisqu

Firma Greenmark poszukuje lakiernika do stolarni na Wembley HA0 Kontakt 07810808838 Marek Poszukujemy stolarza z doświadczeniem do produkcji okien i drzwi na Wembley HA0 Kontakt 07932606160 Andrzej.

Poszukujemy kierowcy Vana 25-45 lat do rozwozu gazet na terenie wschodniego i południowego Londynu. Punkt załadunku: Wembley. Praca dodatkowa 1 dzień w tygodniu(tylko czwartki). 07884255551 lub email marlena@ cooltura.co.uk Praca dla sprzedawcy - branża budowlana (okna drzwi meble). Kontakt: 07958722342 Firma Sara-Int Ltd poszukuje księgowej.

Wymagania: min 1 rok doświadczenia na terenie UK, znajomość VAT, PAI, self-assessment i LTD company. Dobry angielski w mowie i piśmie. Praca na pelen etat. e-mail: waleciuk@saraint.co.uk tel: 02088463606

655-MAKIETA 4 68-91.indd 72

London, Peruvian restaurant in Central London, near Tottenham Court Road.

Please send your CV to coco@ pisqulondon.com or contact him at 07595 786 335

> Cukiernik do produkcji drobnych

ciastek i herbatników w Szkocji. Pokoj: £70-80 na tydzien stawka: £9 na godz 50 godz tygodniowo. CV prosze przeslac mailem. jozimek@hotmail. co.uk

> Szukam pracowników budowlanych oraz majstra z doświadczeniem. NIN, UTR, CSCS oraz własny transport wymagany. Praca na terenie Londynu. Prosze o tel w godz 8-17. 07496248515 > Zatrudnimy pickerow do pracy w

firmie recyclingowej w polnocnym Londynie, Edmonton N9. zapewniamy tygodniowe wyplaty, nie wymagamy doswiadczenia ani znajomosci angielskiego! Stawki £7.20 - £7.52/h 02034891345

> Kierowcy c, ce, 7.5t, van. Swindon,

Oxford, Didcot, Banbury, Bicester, Amesbury, Gloucester. mozliwosc pracy na kontrakt lub ltd. 07590964000

> Stala praca dla sprzedawczyni w

café/ piekarni. Stawka £8.50 per hour godz:7:30- 17:00 Pn-sb. Dobry angielski i dosw. doswiadcznie eclpraca@tiscali.co.uk

> Zatrudnię plastrarza na dniówki .

Cena do uzgodnienia. Kamil 07880237803 > Zatrudnie pomocnika przy remontach od zaraz we wsch.

Londynie. Może byc bez karty CSCS ale nie pijacy, pracowity i myslacy.

07981750292 > Szukamy fryzjerki damsko meskiej do Salonu we wschodnim Londynie. Wiecej info 07746962153 > Jesli zajmujesz sie przedluzaniem , zagęszczaniem rzes lub wykonujesz makijaż permanentny mamy miejsce dla Ciebie w salonie wiecej info

07746962153

> Avon. Zostan konsultantka. Zarabiaj i zgarnij prezenty od Avon o wartosci 350£ Zapewniam fajny starter i upominek dla kazdej nowej konsultantki w mojej grupie 07892827431 > Przyjmę krawcowa z doświadczeniem do zakładu krawieckiego 07877064720 > Model Company poszukuje nowych twarzy 1-55 lat do reklam tv i katalogów od £500 za dzień!

02037665330 please email zdjęcie to info@planetofmodelling.co.uk > Full or part time hairdresser to work in tooting 146 Mitcham road tooting sw17 9nh telephone Vera 0208 672 5619 or mobile 07813484218 some English needed > Cleanco KM Ltd pilne zatrudni milych, odpowiedzialnych mezczyzn do mycia okien na terenie East London i okolice!Stala praca- mile widziane driving 0 7846300239 > Poszukujemy Kierowcy z prawem

jazdy kategori C, C plus E mile widziane.

Doświadczenie w prowadzeniu samochodu ciężarowego na terenie Londynu jest duzym plusem. Więcej informacji pod tel: 07775590599

> English and Polish-speaking dental nurse required for a busy practice in Kilburn (NW6) area. Please contact Dr Hakim on 07714 633000. Email address for sending CVs: e_hakimnia@ yahoo.co.uk.

praca szukam

SMS:

81616 KOD: 04

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Elektryk - Hydraulik z 12 letnim doświadczeniem w angielskiej firmie z własnymi narzędziami i vanem.

Certyfikaty NICEIC i Gas Safety. Tel 07707717053 > Malarz dekorator i nie tylko własne narzędzia i van 10 lat w uk wykonuje również stolarke, elektryke storarke itd tel 07873608707 > Konkretny pomocnik budowlany bez nałogów szuka pracy. Tel 07752527785 > Ogolnobudowlaniec szuka pracy wlasne narzedzia i van tel 07873608707 > Malarz dekorator podejmie prace własne narzędzia doświadczenie i solidność 07562086772 Krzysztof > Plastrarze z wlasnymi narzedziami szukaja pracy gwarantujemy wysoka

jakosc i czystosc Marcin 07515464677

> Elektryk z dlugoletnim doswiadczeniem zawodowym, instalacje domestic & comercial szukam pracy. Pomoge przy awariach i problemach zwiazanych z pradem 07883974669 > Elektryk 13 lat w UK. Instalacje zgodne z 17 Edition. Fuseboxy.

Automatyka HW CH. Certyfikat NICEIC. Referencje. Insurance Policy. Szuka pracy. Pawel 07469234481 > 33 Letni mezczyzna szuka pracy.

Tel – 07522285402 > Malarz bez nalogow, uczciwy i solidny szuka pracy. Wysoki standard pracy. 9 lat doświadczenia w UK. Pracuje dla firm i osob prywatnych.

Rafal. 07545600591 > Pomocnik budowlany potrafiacy malowac szuka pracy. Mam 33 lata. Tel -07522285402 > Elektryk z brytyjskimi uprawnieniami szuka pracy.

Podstawowa hydraulika. Potrafie tez skladac meble. Posiadam vana. Tel. 07726141296 > Malarz szuka pracy . Tel 07522285402

randka w ciemno SMS:

81616 KOD: 08

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Witam mam 35l i szukam kobiety starszej do związku która wie czego chce od zycia nr tel 07833878468 > Witam szukam dziewczyny do stalego związku uczciwej kochającej ja jestem mily wstydliwy troche, mam 28 lat 07938601836 > Successful English gentleman would like to meet attractive Polish lady for fun filled days and romantic evenings. John 07752656713 > Kawaler z odzysku 50 nie pali nie pije szuka kobiety z Londynu 07796697738 > Szukam normalnej kobiety. Kawaler 40 lat. 07503108443 > Mlody, wysoki szatyn szuka dziewczyny do wspolnego flirtowania lub wspolnych igraszek 07960746342 > Mezczyzna 30 letni szuka dziewczyny bez zobowiazan otwarta by przezyc cos nowego. Tel 07522285402

04/10/2016 18:23:14

073

655-MAKIETA 4 68-91.indd 73

04/10/2016 18:23:16

074

OGŁOSZENIA drobne + Usługi

sprzedam SMS:

81616 KOD: 06

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Nowoczesne meble na każdą kieszeń www. lukafurniture.co.uk – zniżka £25 na hasło Cooltura kontakt delivery.123@live.com, 07977700300

> Dzialka budowlana 14 a, centrum

Nisko, podkarpackie. Wszystkie media, kanalizacja, woda, energia, gaz, wszystkie uslugi miejskie. 160 000zl.

1-416-728-7022

> Duzy slownik naukowo techniczny,

dwujezyczny, nowy, cena 45.00 tel.07523510272

> Podreczniki, cd i slowniki do nauki hiszpanskiego, francuskiego, wloskiego, niemieckiego. nowe. tanio. tel. 07523510272 >Mam do sprzedania Jacuzzi z drugiej reki w idealnym stanie, gdyż mało używane. Wanna dla dwóch osob, z bateria lub bez. cena do uzgodnienia 07981750292

auto-moto SMS:

81616 KOD: 07

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Seat Alhambra 1.9tdi 2003 przebieg tylko 107000 mil auto z nowym sprzeglem i kołem dwumasowym sprawne i jezdzace polecam i zapraszam 07999733501 > Sprzedam Land Rover Freelander 2.0td 2002r auto sprawne i jezdzace mot do 11/2016 zapraszam i polecam.

655-MAKIETA 4 68-91.indd 74

mozliwosc wyslania zdjec na maila 07999733501

> Sprzedam Ford Transit 2.4tdci z 2006r mwb auto sprawne i jezdzace,kilka wgniecen na karoserii. zapraszam i polecam mozliwosc wyslania zdjec na maila 07999733501 > Sprzedam Ford Focus 1.6tdci z

2012r auto w bardzo dobrym stanie technicznym,road tax tylko 20 funtow,zapraszam i polecam,mozliwosc wyslania zdjec na maila 6895f 07999733501

> Sprzedam Mazda 3 1.6td z 2006r auto odpala i jezdzi bez problemów, zadbane i czyste w srodku. idealne auto do pracy lub dla poczatkujacego kierowcy. 1400f 07999733501 > Sprzedam Ford B-Max 1.6 auto z 2015r cat d. auto w stanie bardzo dobrym, przebieg tylko 7000 mil.nowe auto za polowe ceny. mozliwosc wyslania zdjec na maila 7995f 0 07999733501 > Sprzedam Renault Master wywrotka z 2011. auto w pelni sprawne technicznie, dodatkowo wyposazone w kamere cofania i nawigacje. cena 7995f 07999733501 > Sprzedam Mercedes r320cdi z 2007r,auto sprawne technicznie, odpala i jedzi bardzo dobrze, nowa poduszka zawieszenia z tylu. cena 5995f 07999733501 > Sprzedam Audi A4 2.0td auto

s-line z 2007r.auto odpala i jezdzi bardzo dobrze, bardzo atrakcyjny wyglad, super ekonomiczne auto. polecam i zapraszam cena 4295 f 07999733501

> Sprzedam BMW 318d combi z 2011r.auto odpala i jedzi bardzo dobrze,wyposazone w nawigacje satelitarna i system idrive. polecam i zapraszam cena 6295 f 07999733501

usługi różne zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Architekt rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk Architekt z uprawnieniami, wieloletnia praktyka w UK, extensions, loft conversions, listed buildings consent , kontakt: 07903034463; szymon@dylewski.fsnet. co.uk Licencjonowany wywóz Śmieci na terenie całego Londynu oraz transport narzędzi materiałów budowlanych.07459052203 Marcin Tłumaczenia przysięgłe i certyfikowane. tanio. szybko. rzetelnie.

Akty urodzenia, małżeństwa, świadectwa, medyczne, prawnicze.

Konsulat, USC, NARIC, HCPC, SIA. Nasza strona: www.tlumaczenia24.co.uk, email: biuro@tlumaczenia24. co.uk 07770903430

Profesjonalne sesje fotograficzne: fotografia noworodkowa, dziecięca, rodzinna i okolicznościowa. Zapraszam na moja stronę www. fairyworldphotography.co.uk Super niskie ceny. Zapraszam 07736217120

zdrowie i uroda zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Implantacja esperalu, fachowa obsługa lekarska, możliwość dojazdu do pacjenta, konkurencyjne ceny.

07466716115

komputery serwis zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

H-Tech Serwis Komputerowy. Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci, CCTV. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www.halskytech.co.uk

04/10/2016 18:23:17

075

£1

655-MAKIETA 4 68-91.indd 75

04/10/2016 18:23:19

076

OGŁOSZENIA USŁUGI

Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu/klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy dojazd do klienta tel. 07411123340

Naprawa laptopów i komputerów.

Wszystkie usterki sprzętowe i programowe. Czyszczenie układów chłodzenia.

Konkurencyjne ceny i uczciwa wycena naprawy 07910473675 Krystian Południowy Londyn

£1

655-MAKIETA 4 68-91.indd 76

telewizja satelitarna zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

NC+, Polsat – na umowę lub kartę, wymiany dekoderów, dodanie multiroomu, ustawianie anten – to wszystko w punkcie: 60 The Mall, Ealing Broadway W53TA, tel: 02088101577, Instalacje: 07779631401 Zapraszamy

Anteny satelitarne.

Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki.

07523486296, mariusz-cyfra@wp.pl

Satelitarna Telewizja Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów.

Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647

transport przewozy, paczki zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Przeprowadzki , wywóz śmieci Londyn i cała Anglia, duży van z windą, profesjonalna obsługa. Przewóz na lotniska, dziewięcioosobowy van. Piotr, 07749174695

Przeprowadzki 24/7 Konkurencyjne ceny Przyjmujemy wszystkie zlecenia Ceny przeprowadzek już od £25/h Przeprowadzki Anglia-Polska oraz międzymiastowe Przewozy ze sklepów i aukcji tel: 07722560744 (WhatsApp) e-mail: mario.remtrans@gmail. com Lotniska Van 9 osobowy i Przeprowadzki – największy van Licencja PCO i ubezpieczenie.

Odpowiedzialny kierowca.

Taniej kontakt 07985600960

£1

04/10/2016 18:23:21

OGŁOSZENIA usługi

655-MAKIETA 4 68-91.indd 77

077

04/10/2016 18:23:23

078

OGŁOSZENIA INNE

655-MAKIETA 4 68-91.indd 78

04/10/2016 18:23:27

655-MAKIETA 4 68-91.indd 79

04/10/2016 18:23:29

080

OGŁOSZENIA SKUP ZŁOMU

655-MAKIETA 4 68-91.indd 80

04/10/2016 18:23:32

081

655-MAKIETA 4 68-91.indd 81

04/10/2016 18:23:35

082

655-MAKIETA 4 68-91.indd 82

04/10/2016 18:23:37

083

655-MAKIETA 4 68-91.indd 83

04/10/2016 18:23:40

084

OGŁOSZENIA budownictwo

655-MAKIETA 4 68-91.indd 84

04/10/2016 18:23:44

085

655-MAKIETA 4 68-91.indd 85

04/10/2016 18:23:48

086

OGŁOSZENIA budownictwo

655-MAKIETA 4 68-91.indd 86

04/10/2016 18:23:51

087

655-MAKIETA 4 68-91.indd 87

04/10/2016 18:23:54

088

OGŁOSZENIA BUDOWNICTWO

655-MAKIETA 4 68-91.indd 88

04/10/2016 18:23:57

089

655-MAKIETA 4 68-91.indd 89

04/10/2016 18:23:59

090

OGŁOSZENIA BUDOWNICTWO

655-MAKIETA 4 68-91.indd 90

04/10/2016 18:24:03

091

655-MAKIETA 4 68-91.indd 91

04/10/2016 18:24:07

Fot. PAP/EPA, Will Oliver

092

SPORT Piłka nożna

Piłkarz Tottenham Moussa Sissoko (z lewej) w pojedynku z Aleksandarem Kolarovem z Machesteru City. Spotkanie zakończyło się zwycięstwem „Kogutów” 2:0.

Pierwsza porażka Manchesteru City

»

Lider tabeli angielskiej ekstraklasy piłkarskiej Manchester City poniósł pierwszą w tym sezonie porażkę.

W 7. kolejce podopieczni Hiszpana Josepa Guardioli ulegli w Londynie wiceliderowi Tottenhamowi Hotspur 0:2. Ich przewaga stopniała do jednego punktu.

Po 10 zwycięstwach z rzędu, licząc wszystkie rozgrywki, wygląda na to, że zespół z Manchesteru „zaciął się”. W ubiegłą środę tylko zremisował na wyjeździe w Lidze Mistrzów 3:3 z Celtikiem Glasgow, który wcześniej przegrał z Barceloną aż 0:7, a tym razem nie dał rady Tottenhamowi. „Koguty” jako jedyne w Premier League zachowały status niepokonanych. Mają 17 punktów i tracą jeden Manchesteru City, o tyle samo wyprzedzają trzeci w tabeli Liverpool.

Londyńczycy zagrali ambitnie i energicznie, a lider nie poradził sobie z ich ciągłym pressingiem. Pierwszą bramkę gospodarze zdobyli już w dziewiątej minucie po samobójczym trafieniu Serba Aleksandara Kolarova, a w 37. na 2:0 podwyższył Dele Alli. W drugiej połowie nie wykorzystali rzutu karnego – strzał 655-MAKIETA 5 92-100.indd 92

Argentyńczyka Erika Lameli wybronił chilijski bramkarz Claudio Bravo.

Druga z drużyn z Manchesteru – United – zawiodła w spotkaniu ze Stoke City na Old Trafford, zakończonym wynikiem 1:1. Goście wywieźli punkt ze stadionu „Czerwonych Diabłów” po raz pierwszy od blisko 36 lat. W grudniu 1980 roku zremisowali tam 2:2, a kolejne 12 wizyt to same porażki.

Manchester United, po niezłym początku sezonu, jest dopiero siódmy w tabeli z 13 punktami. Stoke ma o 10 mniej i zajmuje przedostatnią pozycję.

W innym interesującym meczu tej kolejki, pomiędzy dwoma drużynami środka tabeli, broniąca tytułu ekipa Leicester City zremisowała u siebie bezbramkowo z Southampton. Goście zachowali czyste konto w szóstym kolejnym spotkaniu, licząc wszystkie rozgrywki. Bartosz Kapustka i Marcin Wasilewski nie znaleźli się w kadrze mistrza Anglii na ten mecz.

A wyjazdowe zwycięstwa odniosły Liverpool i Chelsea Londyn. „The Reds” pokonali 2:1 Swansea City z Łukaszem

Fabiańskim w składzie, a „The Blues” wgrali 2:0 z Hull City.

Dwie bramki wpuścił także Artur Boruc. Jego AFC Bournemouth dwukrotnie obejmowało prowadzenie w wyjazdowym meczu z Watford, ale wygrać gościom się nie udało – zremisowali 2:2.

Z kolei w meczu kończącym 7. serię spotkań angielskiej ekstraklasy piłkarze Arsenalu Londyn pokonali na wyjeździe Burnley 1:0. Bramkę już w doliczonym przez sędziego czasie gry zdobył Laurent Koscielny, od którego ręki piłka odbiła się po strzale Alexa Oxlade'aChamberlaina.

Po krótko rozegranym rzucie rożnym w pole karne Burnely dośrodkował Theo Walcott. Na piątym metrze, przy dalszym słupku na piłkę nabiegli Oxlade-Chamberlain i Koscielny. Strzał oddał ten pierwszy, jednak zanim piłka wpadła do bramki odbiła się jeszcze od łokcia Francuza.

W 75. minucie blisko gola był beniaminek, ale Michael Keane trafił w poprzeczkę. « 04/10/2016 18:23:55

Fot. Konrad Jagodziński / Ambasada RP w Londynie

093

PZPN szuka młodych talentów na Wyspach Brytyjskich W specjalnym spotkaniu ze skautami i trenerami Polskiego Związku Piłki Nożnej wzięli udział najbardziej utalentowani młodzi piłkarze i piłkarki z Wielkiej Brytanii.

»

Wydarzenie, które odbyło się w ambasadzie RP w Londynie, było dziesiątym tego typu spotkaniem przedstawicieli PZPN z najzdolniejszą polską młodzieżą, urodzoną poza granicami kraju. Pierwsze takie spotkanie PZPN zorganizował w Londynie w ubiegłym roku, wcześniej osiem podobnych sesji odbyło się w Kolonii w Niemczech.

Na spotkaniu pojawiło się ok. 30 najlepiej rokujących zawodników z Wysp Brytyjskich, Irlandii, Szwecji i Hiszpanii.

Mieli oni okazję porozmawiać ze skautami PZPN oraz trenerami młodzieżowych kadr Polski: Bartłomiejem Zalewskim, Marcinem Łazowskim i Maciejem Borowskim. Ze strony PZPN jako szef 655-MAKIETA 5 92-100.indd 93

delegacji pojawił się zastępca dyrektora sportowego Bogdan Basałaj oraz szef szkoły trenerów PZPN, były reprezentant kraju, Dariusz Gęsior.

Konsul Michał Mazurek z ambasady RP w Londynie powiedział: – Cieszymy się, że już drugi raz możemy gościć w ambasadzie utalentowanych młodych polskich piłkarzy i piłkarki. Wśród ponad 900 tys. Polaków w Wielkiej Brytanii, dzieci i młodzież poniżej 18. roku życia stanowią około 200 tys. Troska o rozwój najmłodszego pokolenia jest inwestycją w przyszłość.

– Ambasada wspiera rozwój polskiego sportu w Wielkiej Brytanii, a obok piłkarzy sukcesy odnoszą także inni spor-

towcy. W ubiegłym sezonie mistrzostwo i puchar Anglii zdobył klub siatkarski IBB Polonia Londyn.

Dyrektor Bogdan Basałaj z PZPN powiedział: – PZPN chce otoczyć opieką wszystkich młodych polskich piłkarzy i piłkarki poza granicami kraju. Chcemy, aby wkrótce grali dla Polski na wszystkich poziomach juniorskich. Naszym marzeniem jest, aby piłkarz urodzony na emigracji zagrał na boisku razem z Robertem Lewandowskim w kadrze narodowej.

Rano przed spotkaniem w ambasadzie młodzi Polacy rozegrali mecz towarzyski z angielskimi kolegami na obiekcie akademii piłkarskiej londyńskiego klubu Queens Park Rangers. « 04/10/2016 18:23:56

094

SPORT Piłka nożna + Siatkówka

Zwycięstwo i porażka na inaugurację Daniel Kowalski, polsport.co.uk

»

Minimalna porażka w rozgrywkach ligowych oraz okazałe zwycięstwo w pucharach, to bilans Victorii London w pierwszych dwóch meczach rozegranych pod egidą angielskiej federacji The FA. W pierwszej kolejce Middlesex County League Division Two podopieczni Emila Kota przegrali na wyjeździe z Hayes MBFC 2-3. Victoria musiała zagrać w tym meczu w mocno eksperymentalnym składzie, bowiem związek Middlesex FA nie potwierdził jeszcze do rozgrywek aż ośmiu graczy.

– To dla nas nie jest oczywiście żadne usprawiedliwienie – mówi Emil Kot. – Zawodnicy, którzy wyszli na boisko, powinni za wszelką cenę wyrwać ekipie z Hayes trzy punkty. Niestety mimo że po bramkach Mateusza Paczkowskiego prowadziliśmy 2-1, mecz zakończył się naszą porażką.

Mecz pucharowy w ramach rozgrywek Junior County Cup miał już zupełnie inne oblicze. Drużyna wyciągnęła 655-MAKIETA 5 92-100.indd 94

wnioski z przegranej w lidze i w bardzo ładnym stylu rozgromiła Hounslow Wanderers aż 5-1. Trzeba jednak zaznaczyć, iż pomimo zdecydowanej przewagi w pierwszej połowie, to rywale strzelili gola i do przerwy przegrywaliśmy 0-1. Druga połowa to już jednak koncertowa gra „biało-czerwonych”, którzy aż pięciokrotnie wpisali się na listę strzelców.

– Od początku spotkania byłem spokojny o wynik meczu, bo widziałem jak prezentują się moi zadwodnicy. Czułem, że bramki są tylko kwestią czasu — mówi trener Victorii. — Pierwszą bramkę zdobył Adrian Nowowiejski i worek z golami się rozwiązał.

Ozdobą meczu była bramka Radosława Puchały, którego precyzyjnym dośrodkowaniem obsłużył Krystian Kanty. „Radzio” poczęstował bramkarza soczystym uderzeniem z woleja. Wybrał najtrudniejszy wariant z możliwych, dzięki czemu byliśmy świadkami przepięknego gola. Golkiper rywali nawet nie drgnął – podsumowuje zadowolony Emil Kot. «

Middlesex County League Division Two Hayes MBFC – PFC Victoria Ldn 3:2 Victoria London: Szymon Rawski – Maciej Pawełczak, Karol Matysik, Sylwester Kiełbasa, Mateusz Czekalski – Daniel Laszkowski, Kamil Wróbel, Radosław Pachała, Mateusz Paczkowski, Łukasz Paczkowski, Piotr Kwiatek. Ponadto zagrał: Michał Stołowski Trener: Emil Kot. Bramki: Mateusz Paczkowski – 2

Junior County Cup Hounslow Wanderers – PFC Victoria London 1:5 Victoria London: Bartłomiej Fogler – Jakub Matwiejszyn, Sylwester Kiełbasa, Daniel Laszkowski, Maciej Pawełczak – Kamil Wróbel, Adrian Nowowiejski, Łukasz Paczkowski, Krystian Kanty, Radosław Pachała – Mateusz Paczkowski. Ponadto zagrali: Marcin Jabłoński, Karol Matysik, Michał Stołowski. Trener: Emil Kot. Bramki: Radosław Pachała 2, Kamil Wróbel, Adrian Nowowiejski, Łukasz Paczkowski.

04/10/2016 18:23:58

095

Wessex pokonany przez siatkarzy IBB Polonii Londyn

»

IBB Polonia Londyn pokonała ekipę z Wessex Volleyball Club 3:1 (22:25, 25:17, 25:20, 25:23). Obrońcy tytułu mistrza Anglii po wyrównanej walce zdobyli kolejne trzy punkty.

– Dzisiejszy mecz był specyficzny. Żadna z drużyn nie potrafiła utrzymać swojego wysokiego poziomu w grze.

Może było to widowiskowe dla kibiców ze względu na częste zwroty akcji, jednak trenerzy mieli wiele stresujących momentów. Musimy być bardziej skoncentrowani na meczu i przeciwniku. Gdybyśmy pokazali to, co już potrafimy, losy spotkania rozstrzygnęłyby się dużo szybciej. Mamy kolejne trzy punkty, ale żeby

655-MAKIETA 5 92-100.indd 95

utrzymać się na szczycie tabeli musimy ciężko pracować na każdym kolejnym treningu – powiedział trener IBB Polonii Londyn, Piotr Graban.

– Mam świadomość, że nasza gra podczas tego meczu nie była na najwyższym poziomie. Liczę, że kolejne spotkania będą wyglądały dużo lepiej i pokażemy, na co nas naprawdę stać. Mimo wszystko wygraliśmy spotkanie na własnym parkiecie, przy wsparciu naszych kibiców i to nas cieszy. Ważne, abyśmy nie tracili punktów. Mamy ambicje i będziemy dążyć do tego, by kolejny raz zdobyć tytuł mistrza – skomentował kapitan drużyny, Marius Ciortea.

W niedzielę rozgrywki rozpoczęli też młodzi piłkarze z klubu piłkarskiego IBB Polonia. Podopieczni trenera Pawła Jurgielewicza wygrali wszystkie mecze w swoich kategoriach wiekowych. W młodzieżowych sekcjach siatkarskiej i piłkarskiej Polonia Londyn szkoli około 60 dzieci, którzy trzy razy w tygodniu mają kontakt ze szkoleniem na najwyższym poziomie.

Seniorska drużyna siatkarzy na parkiet wraca w najbliższą sobotę. Kolejny mecz z udziałem liderów tabeli odbędzie się 8 października o godzinie 15:15, kiedy zmierzą się z zawodnikami London Lynx na parkiecie University of East London. «

04/10/2016 18:23:59

096

ROZRYWKA Krzyżówka + Horoskop

655-MAKIETA 5 92-100.indd 96

04/10/2016 18:24:00

097 WAGA

WODNIK

BLIŹNIĘTA

Jeśli szło Ci ostatnio pod górkę to czas na zmianę. Sprawy, które jeszcze niedawno wydawały się niemożliwe do rozwiązania, teraz będą miały pozytywny finał.

Poprawią się Twoje relacje z otoczeniem.

Masz też dużą szansę na nawiązanie interesujących znajomości.

Nagły przypływ sił witalnych sprawi, że będziesz miał doskonały nastrój i świetne samopoczucie. Jeśli w okresie wakacyjnym ciężko pracowałeś to dobra pora, żebyś pomyślał przynajmniej o kilku dniach urlopu. Poświęć ten czas rodzinie i przyjaciołom.

W najbliższym czasie praca nie będzie sprawiać Ci przyjemności. Jeśli zaniedbasz trochę swoje obowiązki, nic złego się nie powinno stać. Przed szefem udawaj jednak, że jesteś bardzo zapracowany. Już niebawem nabierzesz energii i nadrobisz zaległości.

SKORPION

RYBY

RAK

W najbliższych dniach nie licz na innych.

Czas wziąć sprawy we własne ręce.

Musisz samodzielnie uporać się z kilkoma problemami. Na szczęście przyjdzie Ci to z łatwością i w rezultacie wszystko się uda. Bądź jednak czujny i nie osiadaj zbyt szybko na laurach.

Twoje relacje z partnerem ulegną wyraźnej poprawie. Jednakże, aby osiągnąć pełnię szczęścia w związku, czeka Was jeszcze wiele pracy. Skupcie się na sobie i postarajcie się robić jak najwięcej rzeczy razem. Przydałoby się może kilka dni spędzonych z dala od codziennego zgiełku.

Powinieneś prowadzić zdrowy tryb życia, gdyż Twoje ciało domaga się większej troski. Unikaj ciężkiego wysiłku fizycznego oraz niepotrzebnych stresów. Pamiętaj jednak o ruchu na świeżym powietrzu i zdrowej diecie. Może czas wprowadzić kilka zmian w swoim życiu.

STRZELEC

BARAN

LEW

Niektóre sprawy mogą Ci się wymknąć spod kontroli. Doprowadzenie ich do szczęśliwego finału będzie wymagało od Ciebie sporo wysiłku. Każdy swój ruch staraj się dobrze przemyśleć. Nie odmawiaj pomocy, którą zaoferuje Ci ktoś z bliskiego otoczenia.

Życie osobiste może się nieco skomplikować. Nie będzie to jednak dotyczyło Twojego partnera. Uważaj na to co mówisz, żebyś nieprzemyślanymi słowami nie wyrządził komuś krzywdy.

Musisz przemyśleć kilka spraw i na spokojnie stworzyć plan działania.

W relacjach z ludźmi często bywasz apodyktyczny. Masz tendencje do upierania się przy swoim, niekoniecznie mając rację. Postępując w ten sposób możesz zaszkodzić sobie i zniechęcisz do siebie przyjaciół. Popracuj nad sobą i swoim stosunkiem do innych.

KOZIOROŻEC

BYK

PANNA

W najbliższym czasie sprawy rodzinne mogą się nieco skomplikować.

Ktoś z bliskich będzie potrzebował Twojego wsparcia. Może to być trudne i wyczerpujące. Zrób jednak wszystko, żeby stanąć na wysokości zadania. Unikaj konfliktów i staraj się szukać kompromisów.

Czeka Cię dużo spokoju bez zbędnych napięć. Wszystko zacznie się dobrze układać. Przedsięwzięcia rozpoczynane w tym okresie mają dużą szansę na powodzenie. Wszystko, za co się weźmiesz, będzie Ci wychodziło. Odniesiesz sukcesy w każdej sferze życia.

Przed Tobą stresujący okres. Czekają Cię nieporozumienia w pracy i w domu.

Wynikają one niestety często z Twojej winy. Pamiętaj, żebyś nie działał pod wpływem emocji. Możesz wtedy popełnić wiele niepotrzebnych błędów. Zanim coś powiesz, poważnie się nad tym zastanów.

(23.09–22.10)

(23.10–21.11)

(22.11–21.12)

(22.12–19.01)

655-MAKIETA 5 92-100.indd 97

(20.01–18.02)

(19.02–20.03)

(21.03–20.04)

(21.04–20.05)

(21.05–21.06)

(22.06–22.07)

(23.07–22.08)

(23.08–22.09)

04/10/2016 18:24:01

655-MAKIETA 5 92-100.indd 98

04/10/2016 18:24:03

655-MAKIETA 5 92-100.indd 99

04/10/2016 18:24:05

655-MAKIETA 5 92-100.indd 100

04/10/2016 18:24:06