VA N A F G H A N I S TA N T O T Z W I T S E R L A N D Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn
blz. Ecuador
4
Suzy Larreategui: “Immigreren is als een huwelijk: in het begin is alles spannend”
blz.
5
Egypte Remon Nagi Chafik Yassi: “Ik had hier snel meer vriendjes dan in Egypte”
blz.
8
Teksten: Stijn Janssen, Liesbeth Baeten, Maaike Floor Coördinatie: Kris Vanmarsenille Foto’s, illustraties: Jan Van der Perre, Patrick De Roo, Dirk Kerstens, Thomas Legrève, Arlette Stubbe, AP, EPA, Reuters, Belga, GVA
El Salvador Karina Quinonez: “Eens per week voel je de aarde beven” Eindredactie: Carine Tollenaere
donderdag 8 januari 2009
35 ECuador GALAPAGOS eilanden
COLOMBIA
100 km
Buschauffeur Edmir Galarraga heeft Lijnchauffeur Edmir Galarraga: “Goedgezind zijn is een remedie tegen agressie.”
Esmeraldas E sm e
Tulcan
ral
da s
Put
Ibarra
um
yo
a
STILLE OCEAAN
EVENAAR
a ul
e
D
Portoviejo
Coc a
Quito
Nueva Loja Napo
Tena
Latacunga Ambato
Guayaquil
Tigr e
Riobamba
Babahoyo
Acht jaar geleden reed hij doodongelukkig met zijn bus door het chaotische Quito, de hoofdstad van Ecuador. Vandaag rijdt hij voor De Lijn dwars door Antwerpen. Zijn geluk kan niet op. “In deze stad heb ik mijn vier kinderen opnieuw een toekomst gegeven”, zegt de innemende Ecuadoriaan Edmir Galarraga.
Curar ay
Guaranda
Macas
Past aza
Azogues Cuenca Zam o
ra
Machala
a
Chir
E C U A D O R
Loja 100 km
PERU
© GRAPHIC NEWS
Tweede armste land van Zuid-amerika O Ecuador heeft zijn naam niet gestolen: het Zuid-
Amerikaanse land wordt doormidden gesneden door de evenaar, in het Spaans: ecuador. Het land kent daarom geen vier seizoenen en iedere regio heeft een natte winter en een droge zomer. Daarenboven wordt Ecuador nog eens van noord naar zuid in tweeën gespleten door het indrukwekkende Andesgebergte. Je kan in dit relatief kleine land een enorme verscheidenheid aan natuur aantreffen. In een paar uur reis je van strand naar regenwoud en van jungle naar hoge vulkaantoppen. O Net als de meeste Zuid-Amerikaanse landen werd ook Ecuador met zijn befaamde Incacultuur in de 16de eeuw onder de voeten gelopen door de Spaanse conquistadores van Pizarro. Vandaag is het Spaans nog steeds de officiële taal en bestaat meer dan de helft van de bevolking uit mestiezen (gemengd Spaans-indiaans). O Ecuador is nog steeds een politiek woelig land, dat een ontelbaar aantal staatsgrepen heeft gekend die evenveel dictators aan de macht brachten. Het gevolg is dat het land, ondanks zijn enorme rijkdom aan olie, na Bolivia het armste van Zuid-Amerika is. O Vandaag is Rafael Correa aan de macht, een links politicus die aanleunt bij de veelbesproken Venezolaanse president Hugo Chávez. Ook Correa is anti-VS en wil dat de inkomsten van de belangrijke olie-industrie vooral het eigen land President Rafael ten goede komen. Correa.
95 procent katholiek Officieel: Republic of Ecuador Hoofdstad: Quito Oppervlakte: 283,560 km ² Aantal inwoners: 14 miljoen Levensverwachting: 77 jaar (mannen: 74 jaar, vrouwen: 80 jaar) Talen: Spaans Godsdiensten: katholicisme (95%), Munteenheid: US-dollar Telefoon landencode: + 593 Internet landencode: .ec Bevolkingssamenstelling: 65% mestiezen (gemengd Spaansindiaans), 25% Spaans Export: door de olievondsten kende Ecuador in de jaren zeventig een grote economische groei. Voorts zijn garnalen, bananen, koffie, cacao en snijbloemen de belangrijkste exportproducten. Plaats op de lijst van rijkste landen: 89/177
In Antwerpen wonen 318 Ecuadorianen.
Als buschauffeur in Ecuador verdiende Edmir amper 10 dollar per dag. “Voor die habbekrats moest ik om zes uur vertrekken en kwam ik pas om 11 uur ‘s avonds afgepeigerd thuis”, vertelt Edmir. “Met een bus rijden in Quito is ook totaal anders: je moet er zelf voor zorgen dat je bus vol zit. Hoe meer passagiers, hoe meer je ver-
dient. Hier kan ik meer relaxed rijden.” Tevreden buschauffeurs in Antwerpen, je komt ze niet elke dag meer tegen. “Veel van mijn collega’s zijn uitgeblust of hebben schrik voor het geweld op de bus”, beaamt Edmir. “Maar ik heb nog nooit agressie meegemaakt. Ik stap elke morgen goedgemutst achter het stuur. Mensen kijken
vreemd op als ik hun een goeiendag wens. Maar als je zelf vriendelijk bent, doen de passagiers meestal niet moeilijk.” Omdat hij met zijn schamele loon zijn vrouw en hun vier kinderen niet kon onderhouden, kwam Edmir in 2000 naar Antwerpen. “Mijn zus woonde al in Antwerpen en heeft mij kunnen overhalen”, vertelt hij. “Toen ik Ecuador
Marcelo wordt gek van 20 Ecuadoriaanse vrouwen
“Ecuadorianen werken hard “Al twee uur nadat ik in Zaventem was geland, wist ik dat België mijn tweede moederland zou worden”, beweert Marcelo Maigua met grote stelligheid. De zaakvoerder van het succesvolle dienstencentrum StrijkWijzer kwam zestien jaar geleden als 18-jarige naar België om er een onzeker bohemien-
bestaan te leiden als chauffeur voor een Ecuadoriaans muziekbandje. Vandaag heeft Marcelo zestig mensen in dienst van wie - tot zijn grote tevredenheid - ook 20 Ecuadoriaanse vrouwen. Marcelo Maigua laveert zijn imposante Amerikaanse 4x4 met Latijns-Amerikaanse flair én met
Radio 2 op de achtergrond, door de Antwerpse spits. Aan een stijlvol gerenoveerd huis in Deurne stopt hij. De Ecadoriaan heeft zichtbaar goed geboerd. “Ik heb in Antwerpen mijn uitvalsbasis gecreëerd”, zegt hij. “Mijn bedrijf biedt vooral aan mijn drie kinderen een grote zekerheid. Zolang
al 27 familieleden in België
Belgische first lady
“Hier kan ik vier seizoenen meemaken!” verliet, zat het land economisch aan de grond. Ik zag er geen toekomst voor mijn kinderen. Ik heb hier zeven jaar als illegaal gewoond en heb met zwartwerk mijn kost moeten verdienen. Gelukkig zijn nu al mijn papieren in orde. Intussen wonen hier al 27 familieleden: broers, neven en ooms.” Edmir is een zeer sociaal voelend man, die allicht overal waar hij zijn hoofd legt, een thuis vindt. Om Ecuadorianen in Antwerpen samen te brengen, heeft hij El Grupo Socio-Cultural Ecuador opgericht. “Maar we willen ook Ecuador bekender maken bij Belgen”, zegt hij. “Een Ecuadoriaan is voor velen nog steeds een kleine indiaan met lang haar en een
poncho. Maar kijk eens naar mij: ik ben blank en kalend.” (lacht)
“Een Ecuadoriaan is voor vele Belgen een kleine indiaan met lang haar en een poncho, maar ik ben blank en kalend.” Edmir Galarraga
den: fantastische stranden, maar ook jungle en hoge bergen.” Toch heeft Edmir geen heimwee naar zijn land. “Je zal verbaasd opkijken, maar ook het weer in België vind ik fantastisch”, grinnikt hij. “In Quito is het elke dag hetzelfde weer. Het is er altijd 22 graden, met als enige verschil dat het de ene dag zonnig is en de andere dag bewolkt. Hier kan ik vier seizoenen meemaken. Dat is toch fantastisch.”
Vriendenkring El Grupo SocioCultural Ecuador’
“Ik blijf ook fier op mijn land. Nergens ter wereld vind je op zo’n kleine oppervlakte zo’n verscheidenheid aan natuur. Ecuador heeft de toerist alles te bie-
Edmir Galarraga, 0498-83.47.70 edmirpa@yahoo.es
De Belgische Anne Malherbe mag de huidige Ecuadoriaanse president Rafael Correa met ‘Rafi’aanpreken. De Waalse viel vijftien jaar geleden aan de universiteit van Louvain-la-Neuve voor de knappe Ecuadoriaanse economiestudent en trad met hem in het huwelijk. Toen Correa in 2007 de presidentsverkiezin- Anne Malherbe. gen won, werd ze de first lady van Ecuador. De Ecuadoriaanse pers vergelijkt hun verschillende karakter - zij gereserveerd, hij flamboyant - met het vlakke België en het exuberante landschap van Ecuador. Hun drie kinderen spreken Spaans met hun vader en Frans met hun moeder. Toen de Belgische regering er onlangs mee dreigde een Ecuadoriaanse vrouw en kind uit te wijzen, haalde Anne Malherbe zwaar uit naar de regering en verklaarde “er zich voor te schamen Belgische te zijn”.
Darwin maakte Galápagos beroemd Hoewel de Galápagoseilanden meer dan 1.000 kilometer van de Ecuadoriaanse kust verwijderd liggen, maakt deze vulkanische eilandengroep toch deel uit van het land. De eilanden kregen hun legendarische status omdat Charles Darwin er met zijn onderzoeksschip Beagle in 1835 aanmeerde en er vijf weken de fascinerende en unieke dierenrijkdom bestudeerde. De kennis die hij er opdeed, vormde mee de basis voor zijn revolutionaire ‘evolutietheorie’. De eilanden zijn vandaag uitgeroepen tot werelderfgoed en de oceaan eromheen tot zeereservaat. De Galápagos zijn nog steeds een onvergelijkbaar natuurparadijs met fantastische zeeleguanen, albatrossen, reuzenschildpadden, fregatvogels, ...
Een leguaan op Fernandina, het derde grootste Galápagoseiland.
QuickTime™ and a Photo - JPEG decompressor picture. are needed to see this
Een Inca-ruïne in de provincie Cañar op 3.200 meter hoogte.
Een Ecuadoriaan sorteert koffiebonen.
voor de Belgen” ze hier wonen, kan ik hun een goed bestaan geven.”
Jeugd Jarenlang trok Marcelo met zijn muziekgroep door Europa. “Tijdens mijn omzwervingen ben ik in verschillende landen geweest”, zegt hij. “Maar België – en vooral Antwerpen – was mij veruit het best bevallen. Vooral het multiculturele van de stad heeft de doorslag gegeven. Je treft hier zoveel verschillende culturen aan. Iedereen kan zich hier thuis voelen. Toen ik hier aankwam, was Latijns-Amerika ook erg in. In alle bars en discotheken werd onze muziek gedraaid. Ik heb hier echt van mijn jeugd kunnen profiteren: uitgaan, dansen, meisjes!”
Zakenman Eenmaal gesetteld met zijn Belgische vrouw, waagde Marcelo zich aan het zakendoen: eerst als marktkramer in Ecuadoriaanse wollen truien, nadien als groothandelaar in sieraden. Maar zijn echte doorbraak als zakenman kwam er twee jaar geleden met StrijkWijzer, een bedrijf dat aan
gezinnen huishoudhulp levert met strijken, poetsen en retouches. “De zaak was onmiddellijk een enorm succes”, zegt Marcelo. “Ik ben met zeven strijksters begonnen.Vandaag heb ik al zestig vrouwen in dienst. Bijna elke maand kunnen we extra hulp gebruiken.” Het is geen toeval dat twintig van zijn werknemers Ecuadorianen zijn. “Ik werk graag met mijn landgenoten”, zegt Marcelo. “Niet uit chauvinisme, maar omdat het mijn beste krachten zijn. Ecuadorianen zijn nooit vies van hard werken. Ze willen vooruitgaan in het leven om hier of terug in eigen land een beter leven te kunnen opbouwen. Weet je wat het grote verschil met de Belgen is? Dat de Ecuadorianen willen werken terwijl de Belgen vaak gestuurd zijn door de RVA en ‘moeten’ werken. Ik denk dat jullie wat te veel verwend zijn door het systeem.”
Teruggeven Hoewel hij nu een gerespecteerd patron is, is het succes Marcelo niet naar het hoofd gestegen. “Ik vind het fantastisch dat ik mijn
TIEN VOOR TAAL landgenoten werk kan bezorgen”, zegt hij. “Op die manier kan ik mijn land opnieuw een dienst bewijzen. Dat is een grotere rijkdom dan het geld dat ik ermee verdien. Bovendien werken mijn mensen hard voor jullie, Belgen. Zo kan ik ook iets teruggeven voor de kansen die ik hier gekregen heb.” Omdat het bedrijf hem geen dag kan missen, is het al meer dan zeven jaar geleden dat Marcelo een vakantie heeft kunnen doorbrengen in Ecuador. Maar dagelijks compenseren twee momenten dat gemis. ”Elke ochtend en avond wanneer ik de vrouwen met mijn busje zélf naar en van het werk breng, voel ik me een halfuur opnieuw in Ecuador”, lacht hij. “Je zou de ambiance in de bus eens moeten meemaken. Heel de weg wordt er gelachen, gediscussieerd en gezongen. Soms heb ik zo’n hoofd. Maar ik geniet er enorm van.”
i
Wie een beroep wil doen op de diensten van StrijkWijzer vindt alle info op www. stijkwijzer.be
In Ecuador is Spaans de officiële taal. Toch spreken nog zo’n 1,5 miljoen Ecuadorianen het Quechua, in de 15de en 16de eeuw de belangrijkste voertaal van het incarijk. Suzy Larreategui, coördinator van de LatijnsAmerikaanse Federatie, vertaalde een aantal zinnen in deze ‘indianentaal’. Volgend jaar zal ik naar Ecuador gaan. Shamuc huatapica Ecuadorman rishami. Patrick Janssens is onze burgemeester. Uca llactamanta apucpac shutica Patrick Janssensmi Ecuadoriaans Spaans voor elke dag Voor elk wat wils. De todos para todos. Het leven is zo. Así es la vida. Een hazenslaapje doen. Pegarse una ruca. Let niet op die kerel/Trek je er niets van aan. No le pares bola. Wacht een beetje. Aguanta un chance.
donderdag 8 januari 2009
Buen provecho! EEt SmAkELijk! E Geitenvlees met bier (Seco de chivo) Ingrediënten » ½ kg geitenvlees (mag ook lam of kip zijn) » 1 grote paprika » 1 grote ajuin » 1 grote tomaat » 1 glas blond bier » 4 takjes koriander » 2 lepeltjes Spaanse peper in poeder » look » komijn » peper en zout Bereiding Fruit de paprika, ajuin en tomaat. Voeg er naar smaak de gemalen look, komijn, peper en zout aan toe. Bak hierin het in stukjes gesneden vlees. Voeg het bier erbij, de fijngehakte koriander, Spaanse peper in poeder (opgelost in een beetje water en door een zeef gehaald). Op een laag vuur laten sudderen tot het vlees mals wordt. Dikt het te veel, voeg dan wat water toe. Opdienen met gele rijst en gebakken lange (rijpe) banaan. Tip Koriander, groene en gele bananen (om te bakken) kan je kopen in Afrikaanse of Marokkaanse winkels.
HooGvLiEGErS Hoo Andrés Gómez (tennisser) In de jaren tachtig en negentig was Andrés Gómez een vaste waarde in het toptennis. Hij beleefde zijn hoogtepunt in 1990 met een overwinning op Roland Garros tegen André Agassi. Gómez won in zijn carrière ook nog twee Grand-Slamtitels bij de dubbels.
rolando vera (atleet) Rolando Vera was tussen 1980 en 2000 een van de beste langeafstandslopers van Latijns-Amerika. Vera nam driemaal deel aan de Olympische Spelen en liep onder meer de tienduizend meter en de marathon.
oswaldo Guayasamin (kunstenaar) Guayasamin (1919-1999) behoort tot de bekendste kunstenaars van Zuid-Amerika. Deze schilderbeeldhouwer was een geëngageerd man. Hij was goed bevriend met Fidel Castro en klaagde in zijn werk vaak sociale wantoestanden aan. In de hoofdstad Quito kan je zijn meesterwerk bezoeken, La Capilla del Hombre, een universele aanklacht tegen alle vormen van geweld.
www.inburgering.be
Agentschap voor Binnenlands Bestuur Boudewijnlaan 30 bus 70, 1000 Brussel Onthaalbureau Inburgering Antwerpen Carnotstraat 110, 2060 Antwerpen inburgering@stad.antwerpen.be Onthaalbureau Inburgering Provincie Antwerpen Brusselsepoortstraat 8, 2800 Mechelen onthaalbureau@prismavzw.be
Suzy Larreategui: “Een stad als Antwerpen vind je in Ecuador niet.”
Suzy is het gezicht van de Antwerpse Latijns-Amerikanen
“Immigreren is als een huwelijk: in het begin is alles spannend”
“Waarom laat je toch overal het licht branden?” sakkerde mijn man de eerste maanden. Hij begreep niet dat ik naar méér licht verlangde. Het was hier zo grijs en donker.” Al meer dan 22 jaar woont de Ecuadoriaanse Suzy Larreategui (48) in Antwerpen, maar nog altijd wekken de donkere winterdagen weemoed en verlangen naar haar warme Ecuador op. Suzy leerde haar Belgische man kennen op een van de meest exotische plaatsen ter wereld: de Galágaposeilanden met hun volstrekt unieke flora en fauna. “Er zijn maar weinig mensen die weten dat de Galágapos deel uitmaken van Ecuador”, vertelt Suzy. “Toen ik 24 jaar geleden mijn man leerde kennen, was ik zelf voor de eerste keer alleen op reis. Hij maakte een rondreis door gans Latijns-Amerika. Het was liefde op het eerste gezicht. We zijn zeer snel getrouwd en hebben nog twee jaar in Ecuador gewoond. Nadien zijn we om familiale redenen naar Antwerpen gekomen. Ik was er niet meteen voor gewonnen. Maar we zouden er tijdens de lente aankomen, en dan is het mooi weer, had hij mij voorgespiegeld.” Toen Suzy en haar kind hier in maart 1986 arriveerden, sneeuwde het. “Voor de eerste keer in mijn leven moest ik handschoenen dragen”, vertelt ze. “Immigreren is als een huwelijk: de eerste jaren is alles nieuw en pas later begin je de gebreken te zien. Antwerpen was in het begin een grote ontdekkingstocht. Nu mis ik vooral het weer in Ecuador. Ik ben opgegroeid in een kustplaats met elke dag strand, zon en water. Daarmee vergeleken is België een donker en grijs land. Vooral de winter duurt hier te lang. Dan heb ik nog steeds mijn dipje. Ik heb ook de heel intense band met mijn familie moeten opgeven. Toen mijn vader stierf, kon ik er niet bij zijn.” Mocht ze opnieuw voor de keuze staan, dan zou Suzy toch weer naar Antwerpen komen. “Mijn le-
ven is allicht rijker geworden”, zegt ze. “Reizen is in Ecuador een zeer dure aangelegenheid. Terwijl België een centraal gelegen land is. In amper twee uur ben je in een ander land. Ik heb al heel wat van de wereld kunnen zien. Antwerpen is ook een zeer multiculturele en bruisende plaats. In Ecuador vind je zo geen stad. Ik heb hier een zeer internationale vriendenkring kunnen uitbouwen met veel Vlamingen, maar ook met mensen uit Turkije, Marokko, Rusland, India, Pakistan en noem maar op.”
“De brave Ecuadorianen protesteren nauwelijks tegen wantoestanden of machtsmisbruiken.” Suzy Larreategui
Suzy werkt vandaag als coördinator van de Latijns-Amerikaanse Federatie, gevestigd aan de Lange Lozannastraat. “Veel Latijns-Amerikanen die in Antwerpen wonen, hebben een uitweg gezocht uit de armoede in eigen land. Ecuadorianen zijn veel te brave mensen die nauwelijks protesteren tegen wantoestanden in eigen land of machtsmisbruiken van hun buurlanden. Maar als ze naar hier immigreren, krijgen ze te maken met racisme of raken ze geïsoleerd omdat ze er niet in slagen Nederlands te leren. We proberen het verenigingsleven onder elkaar te stimuleren door vorming, literaire avonden en dansvoorstellingen te organiseren.Maar we geven ook Spaanse lessen voor Vlamingen om ze op die manier warm te maken voor onze cultuur.”
vriendenkring v Latijns-Amerikaanse Federatie Lange Lozannalaan 14, Antwerpen Tel. 03-290.01.80 - 03-294.53.58 www.lafederacion.be
36
EgyptE Egypt M
ID
CYPRUS
DE
LLA
LIBANON
NDS
El Mansura Alexandria (El Iskandariya) Mersa Matruh Tanta Shubra el Kheima El Giza Cairo El Faiyum Beni Suef
LIBIË
SYRIË
E ZE E ISRAEL
Port Said El Arish Suez Kanaal
Golf van Suez Golf van Aqaba
Nijl
Hurghada
Asyut Sohag
SAOEDI ARABIË
Sharm el Sheikh
Qena Luxor
E
Abu Simbel
Aswan
ZE
Aswan Dam
DE
Nijl
El Quseir
RO
E G Y P T E
© GRAPHIC NEWS
Sinai
Suez
El Minya
WESTELIJKE WOESTIJN
150km
JORDANÏE
Ismailiya
Nasser meer
SOEDAN
Levensstandaard stijgt niet O Het Noord-Afrikaanse Egypte ligt ingesloten
tussen de Middellandse Zee, de Rode Zee, Libië en de Gazastrook. Ook het Aziatische schiereiland Sinai behoort tot het grondgebied.Het is deels te danken aan de jaarlijkse overstroming van de Nijl dat een van ‘s werelds grote beschavingen tot ontwikkeling komt. Rond 3200 voor Christus ontstaat een verenigd koninkrijk. O De volgende drie millennia wordt Egypte geregeerd door dynastieën. De laatste dynastie brengt de Perzen ten val in 341 voor Christus. Die worden opgevolgd door de Grieken, de Romeinen en de Byzantijnen. De Arabieren ten slotte introduceren in de 7de eeuw de islam en het Arabisch en regeren de volgende zes eeuwen. De Mamluks, een lokale militaire kaste, nemen de macht over rond 1250 en regeren verder na de verovering van Egypte door de Ottomaanse Turken begin 16de eeuw. O Met de opening van het Suezkanaal in 1869 verovert Egypte een strategische plaats in de internationale handel, maar het geraakt ook in zware schulden. Ogenschijnlijk om haar investeringen te beschermen, neemt Groot-Brittannië de regering van Egypte over. Pas in 1952 wordt Egypte weer volledig onafhankelijk. O De hoge Aswandam en het daardoor gecreëerde Nassermeer zorgen voor een radicale verandering in agricultuur en ecologie. De natuurlijke neiging tot overstroming is letterlijk ingedamd. Ook de sterk groeiende populatie, de beperkte landbouwoppervlakte en de afhankelijkheid van de Nijl wegen zwaar. O Met enorme economische hervormingen en investeringen in communicatie en infrastructuur probeert de regering tegemoet te komen aan de behoeften van de groeiende bevolking. Niettegenstaande heel wat grote veranderingen stijgt de levensstandaard van de gemiddelde Egyptenaar niet. De regering van eerste minister Ahmed Mohamed Nazif moet zich blijven inzetten om de hervormingen vruchten te doen afwerpen. Officieel: Arabische Republiek van Egypte Hoofdstad: Caïro Oppervlakte: 1 miljoen km² Aantal inwoners: bijna 82 miljoen Levensverwachting: 69,3 jaar (mannen), 74,5 jaar (vrouwen) Talen: Arabisch. Velen verstaan Frans en Engels Godsdiensten: moslims (90%), kopten (9%), andere christenen (1%) Munteenheid: Egyptian pound (EGP) Telefoon landencode: +20 Internet landencode: .eg Bevolkingssamenstelling: Egyptian (99,%), andere (0,4%) Export: ruwe olie en petroleumproducten, katoen, textiel, metalen producten, chemicaliën
In Antwerpen wonen 182 Egyptenaren.
Remon (17) droomt van de beurs
“Ik had hier snel meer vriendjes dan in Egypte” Remon Nagi Chafik Yassi was tien jaar toen hij met zijn moeder definitief naar België verhuisde. Na een jaar in de onthaalklas kon de Egyptische jongen voldoende Nederlands om aan het vijfde leerjaar te beginnen. Intussen is hij zeventien en is hij erg gedreven om het ver te schoppen. “Toen mijn moeder en ik naar hier zijn gekomen, werkte mijn vader al een aantal jaar in België”, vertelt Remon Nagi Chafik Yassi. “Voordien woonden we niet zo ver van Caïro, in een gemeente in de Nijl-delta.” In het begin was het wat moeilijk in België omdat de papieren nog niet in orde waren, maar op sociaal vlak ging het meteen prima. “Er waren niet veel Egyptenaren op school. Dus waren mijn klasgenootjes nieuwsgierig naar mij”, aldus Remon. “Ik had snel meer vrienden dan in Egypte.” Momenteel volgt hij het vijfde jaar economiewiskunde aan het lyceum in Antwerpen. Deze hoofdvakken zijn meteen ook de lievelingsvakken van de tiener. “Wiskunde is als puzzels oplossen. Dat vind ik heel leuk. En economie gaat over het leven van iedereen, zonder dat we het echt beseffen. Iedereen wordt gedreven om geld te verdienen. Nu leer ik nog maar de basis, maar het is vooral de beurs die me echt boeit.” Remon wil heel wat bereiken. “Ik ga nog harder werken op school want ik wil naar Amerika om er aan de universiteit te studeren. Eerst wil ik wiskunde studeren en dan economie. Daarna wil ik een academische job. Misschien op de beurs, als beurshandelaar voor een bank of als hedgefondmanager.” Die probeert met beleg-
Remon in de wiskundeklas. “Ik wil niet de hele dag aan een bureau zitten. Dat is saai.” gingsfondsen grote winsten te behalen door met swapoperaties te speculeren op tegengestelde koersbewegingen op financiële markten.
“Ik ga nog harder werken op school, want ik wil naar een Amerikaanse universiteit.” Remon Nagi Chafik Yassi
Mocht de jongen ooit eerste minister worden, dan zou hij al vroeg meer competitie-elementen in het schoolsysteem introduceren. “Het niveau is heel goed in België, maar er moet iets zijn dat het beste uit de jongeren haalt. Zomaar klakkeloos studeren haalt niets uit. Academische competitie zoals de wiskunde-olympiade haalt het beste uit jongeren. We moeten worden uitgedaagd om het best denkbare te bereiken want wij zijn de basis voor de toekomst. En die basis moet zo goed mogelijk zijn. Ik zeg dat omdat ik voel hoe een omgeving die gericht is op feesten mij en mijn resultaten beïnvloeden en dat is niet goed. Feesten is misschien leuk, maar het komt niet op de eerste plaats. Vieren kan als je iets hebt bereikt.”
donderdag 8 januari 2009
TIEN VOOR TAAL
.E
Goeiendag! sabah elkher Goeienavond! mesae elkher Alsjeblieft. etfadel Dankjewel. shoren Hoe maakt u het? amel ayh Ik hou van jou. ana bahebak Mooi weer vandaag, niet? elgaw gamel el yoom Aha, u leest ook Gazet van Antwerpen. anta kaman betkra gazet van antwerpen Rijdt tram 24 tot aan de statie? hel traam arbaaweeshreen beyosel elbaled Ik hou niet van bloemkool met witte saus. ana mesh baheb elkarnabet belsos el abed Ik denk dat Germinal Beerschot dit jaar kampioen wordt. ana aftekr en germinal beerschot sa yafoos haza elsana
CULTUUR Hoe meer muntjes, hoe beter de buikdanseres “Buikdansen stamt uit een rijk en eeuwenoud verleden waar het zich ontwikkelde uit vruchtbaarheidsdansen en rituelen rond leven en dood.” Dat zegt buikdanseres Meira van danscentrum Amar 14. Elk jaar trekt ze naar Caïro om er de nieuwe trends op te pikken. “In haar authentieke vorm kwam buikdans wellicht rond 4000 voor Christus tot ontwikke ontwikkeling in het Oude Egypte. Nadien verspreidde de stijl zich over de hele Oriënt. Rondreizende zigeuners verweefden bewegingen uit de Indiase tempeldans, zoals de sierlijke handbewegingen en de ‘slangenarmen’, met de dans die ze in Egypte leerden. De geldstukken die ze toegeworpen kregen, naaiden ze aan hun rokken.Hoe meer muntjes, hoe beter de danseres. Europese ontdekkingsreizigers zagen deze dans in de 18de en 19de eeuw en noemden het buikdans wegens het beweeglijke bekken van de danseressen.” “Later kreeg de dans een minder religieuze betekenis en verhoogde het amusementsgehalte. Voor de blote buik en de rinkelende muntjes, die de oude gewoonte nabootsen, heeft Hollywood gezorgd. Toch blijven de vloeiende en sierlijke hand- en bekkenbewegingen vooral een ode aan de vrouwelijkheid. Ze vormen de basis om de accenten in de muziek uit te beelden. “ “Technisch gesproken is buikdans een isolatiedans. Er wordt dus niet letterlijk met de buik gedanst. De hoge mate van beheersing die is vereist, verheft buikdans tot een kunstvorm. In de media wordt vooral het sensatiegehalte benadrukt, terwijl het juist om een danstechniek gaat waar veel vrouwen zich ontspannen en lekker bij voelen. Iedereen kan buikdansen, ongeacht de leeftijd. Het gaat vooral om het plezier.”
i @
Danscentrum Amar 14, Grote Steenweg 63 in Berchem houdt op zondag 11 januari vanaf 15u een opendeurdag. Om 17u kan je deelnemen aan een gratis proefles. www.dancemoon.be
William Gergez baat al vijftien jaar pitazaak uit
“Ik heb zelfs Duitse klanten”
Marianne leerde William Gergez twaalf jaar geleden kennen bij vrienden in Caïro. William, die al acht jaar in België woonde, was op bezoek in de Egyptische hoofdstad. Het klikte meteen tussen de twee, maar het duurde nog vier jaar voor het koppel trouwde en Marianne naar Antwerpen kwam. William baat al 15 jaar pitabar Alexandria in de Grote Pieter Potstraat uit. Samen met Marianne heeft hij twee schattige kinderen. Deron is 2 jaar en Joy is 3,5. Op zijn 22ste besloot William een nieuw leven in België op te bouwen. “Ik wilde ergens wonen waar er plaats was voor mijn dromen en waar ik mijn toekomstige kinderen alle kansen zou kunnen geven.” Hij beproefde zijn geluk met een gezellige pitabar in Antwerpen en bouwde die uit tot een populaire stek waar mensen speciaal naartoe komen. “Er is nu minder passage in de straat, maar de zaak doet het nog steeds goed. Ik heb veel vaste klanten. Zelfs mensen uit Nederland en Duitsland komen naar hier wanneer ze in de stad zijn.” De koptische Egyptenaren, de christenen uit het land aan de Nijl, komen elke zondag samen in een grote kerk in Leuven. Ook William en Marianne maken deel uit van deze gemeenschap. De term ’kopt’ komt uit het Grieks en betekent letterlijk Egyptenaar, maar hij wordt gebruikt voor Egyptische christenen. “Kopten vertegenwoordigen tien procent van de bevolking in
Egypte”, aldus William. “Je kan daaruit afleiden dat het voor ons niet altijd gemakkelijk is geweest. Ik hoop dat Europa iets doet om de positie te verbeteren van christenen in landen waar zij een minderheid vormen.”
“Na een week in Egypte wil ik terugkomen.” William Gergez
De zon, familie en vrienden in het geboorteland blijven onvervangbaar. “Dat is alles wat ik mis”, voegt William eraan toe. “Na een week in Egypte wil ik al terugkomen omdat ik me thuis voel in België.” Voor Marianne ligt dat anders. Met de twee kleine kindjes en haar man die vaak werkt, heeft ze niet zo veel contact met andere mensen. “Vanaf september gaat de jongste naar school en kan Marianne opnieuw Nederlandse les volgen”, zegt William. “Dat zal haar goed doen.” Waar Marianne van droomt? “Eerst wil ik meer Nederlands leren en wil ik mijn rijbewijs halen. Nadien wil ik werken. Zo wil ik bijvoorbeeld een kledingwinkel of een kapsalon openen”, zegt ze beslist. “Weet je waarom ze een kapsalon wil?”, knipoogt William terwijl hij zijn petje afneemt. “Dan kan ze mijn haar knippen”, lacht hij terwijl hij zijn gladde hoofd toont.
William, Marianne en kindjes Deron en Joy bezoeken tot twee keer per jaar hun familie in Egypte.
Pitazaak Alexandria Grote Pieter Potstraat 10, Antwerpen 03-226.36.25
37 E EL SaLvador S 25km
HONDURAS
R
io S um
P
Ahuachapan Sonsonate
San Salvador
Acajutla
l
Rio Lem
pa
San Francisco
Sensuntepeque San Vicente
Rio Ji boa
Rio
Chalatenango
Santa Ana
az
pu
GUATEMALA
San Miguel
Zacatecoluca Rio Lempa
Usulutan
E L S A LVA D O R © GRAPHIC NEWS
STILLE OCEAAN
Puerto Cutuco
NICARAGUA
Gewelddadige geschiedenis O In 1821 wordt El Salvador onafhankelijk van
Spanje. In 1839 maakt het land zich los van de Centraal Amerikaanse Federatie. O Officieel is El Salvador een republiek, maar in de praktijk maken ’Veertien Families’ de dienst uit. In 1931 komt dictator Maximiliano Hernández Martínez aan de macht. Met geweld onderdrukt hij een opstand. Na Hernández wisselen democratische besturen en dictators elkaar af. O In de aanloop van het WK Voetbal in 1970 lopen de spanningen tussen El Salvador en Honduras zo hoog op dat El Salvador zijn buurland binnenvalt om de Salvadoranen in Honduras te beschermen. In een korte oorlog van zes dagen vallen minstens 2.000 doden. O In 1979 breekt een burgeroorlog uit in El Salvador tussen de junta (regering van hoge militairen, vaak via staatsgreep aan de macht gekomen) en marxistische rebellen. Een bloedige strijd volgt, waarin ook doodseskaders actief zijn. O Pas in 1992 wordt er vrede gesloten. Het aantal doden staat na dertien jaar op 75.000. O Sinds 2004 is de conservatieve president Antonio Saca aan de macht. Criminaliteit is een groot probleem in El Salvador, vooral de gewelddadige bendes. El Salvador heeft het hoogste moordcijfer in Centraal-Amerika.
Officieel: Republica de El Salvador Hoofdstad: San Salvador Oppervlakte: 21.000 km² Aantal inwoners: 7 miljoen Levensverwachting: 68,5 (mannen) en 75,8 (vrouwen) Talen: Spaans, Nahua Godsdiensten: rooms-katholiek (57,1%), protestant (21,2%), geen (16,8%), overig (4,9%) Munteenheid: USD (Amerikaanse dollar) Telefoon landencode: + 503 Internet landencode: .sv Bevolkingssamenstelling: kleurlingen (90%), witten (9%), indianen (1%) Export: koffie, suiker, garnalen, textiel, elektriciteit, chemicaliën. Plaats op de lijst van rijkste landen: 103/177
In Antwerpen wonen 5 mensen uit El Salvador.
Lisa op haar twintigste in bikini aan het strand van El Salvador.
Lisa Carrillo was op haar twintigste fotomodel in El Salvador
”Hier zijn mensen minder theatraal” Twaalf jaar geleden kwam Lisa Carrillo naar Antwerpen voor de bruiloft van een vriendin. Daar kwam ze zelf de man van haar dromen tegen. ”Dus ben ik maar gebleven”, lacht Lisa Carrillo. Ze is een van de vijf mensen uit El Salvador in Antwerpen.
”De meeste van mijn landgenoten gaan naar Amerika”, vertelt Lisa. ”Het is heel gemakkelijk om naar Amerika te reizen. Dus heb je daar hele kolonies Salvadoranen. Ons land is best wel op Amerika gericht. Sinds 2001 betalen we zelfs met de dollar.” Veel mensen vluchtten weg ten tijde van de burgeroorlog, tussen 1979 en 1992. Lisa woonde toen wel in nieuw San Salvador, de op één na grootste stad van het land. ”Meestal vonden de gevechten buiten de stad plaats, in het oosten van het land. Maar soms werd er ook in de stad geschoten. De kogels maakten weinig doden in de stad, maar veel mensen kregen een hartaanval. Eén keer, ik denk in 1988, lag ons huis net tussen de revolutionairen en het leger in. De mitrailleurkogels vlogen langs ons huis en maakten enorm veel kabaal. Mijn moeder trilde van angst. Ze was ook bijna haar gehoor kwijtgeraakt. Als God het wil, blijven we leven, zei ze. En anders gaan we dood en moeten we daar niet om wenen.” “Vorig jaar met oudejaar had een Chinees om de hoek héél veel vuurwerk. Ik dacht even dat de burgeroorlog weer begonnen was.” Intussen woont Lisa twaalf jaar in Antwerpen. ”Mijn oudste zoon Evan was zestien jaar toen hij hier kwam. Hij was meteen weg van el rio, de rivier de Schelde. Hij ging er graag wandelen. Eerst alleen, en later met zijn lief uit El Salvador die anderhalf jaar later ook naar België is gekomen. Ze zijn getrouwd en wonen nu in Deurne. Mijn jongste zoon Rodolfo was zes jaar toen hij hier kwam. Hij was dolgelukkig. Het was carnaval en hij ging verkleed als Zorro.” Lisa’s jongste dochter Estefanie is nu acht jaar. ”Ik woonde al hier toen ik zwanger werd, maar Estefanie is wel in El Salvador geboren omdat we daar toen op vakantie waren”, vertelt Lisa. ”Zij spreekt nu vloeiend Nederlands en Spaans.” In El Salvador werkte Lisa lang bij de bevolkingsdienst, en daarna als kapster. Maar op haar twintigste was ze ook fotomodel, blijkt wanneer ze een
mapje met oude foto’s laat zien. In bikini ligt Lisa op het strand. ”Journalisten kwamen me vaak vragen of ik voor hen wilde poseren met de nieuwe badmode. Ik vond dat wel tof. Voor één blad was ik een postergirl, het snoepje van de week. En ik heb ook reclamespotjes voor de televisie gedaan, voor kasten en zeep. Dan kwamen mensen aan mijn loket vragen wanneer ik nog eens op tv zou komen.”
”Vorig jaar met oudejaar had een Chinees bij ons om de hoek héél veel vuurwerk. Ik dacht even dat de burgeroorlog weer begonnen was.” Lisa Carrillo Ze stopte ermee omdat haar broer het geen goed idee vond. ”Al zijn vrienden zeurden aan zijn hoofd om hen aan me voor te stellen. Hij had daar moeite mee. In een katholiek land als El Salvador is het niet zo evident dat een meisje bikini’s showt. Ik ben toen gestopt, maar ik heb aan die job wel goede lieven overgehouden”, lacht Lisa. Vandaag is ze gelukkig met haar Belgische man, en voelt ze zich helemaal thuis in Antwerpen. ”Wat me hier opvalt? Dat alles hier stipt is en goed georganiseerd. Ik houd daar wel van. Verder vind ik de mensen minder dramatisch. Als hier mensen doodgaan, huilen de kinderen soms niet. In El Salvador zou iedereen huilen. Hier lijden mensen meer van binnen.” Zelf mist Lisa vooral haar moeder. ”Moeders eigenlijk, want ik heb ook nog een tante die een soort tweede moeder voor me is. Die twee durven niet naar Antwerpen. Ze zijn bang dat de kou artritis zal veroorzaken. Dus sturen wij iedere maand geld op, want in El Salvador hebben ze geen pensioen.”
donderdag 8 januari 2009
TIEN VOOR TAAL Guanaco. Inwoner van El Salvador. Chero. Vriend, maat. Ese viejo es bien Chucho. Dat is een vrouwenzot. (letterlijk: die oude man is erg honds) La que es puta vuelve. Oude gewoontes leer je niet af. (letterlijk: al wat hoer is komt terug) Agarraste la onda? Heb je het begrepen? (letterlijk: heb je de golf genomen?) A esa chera si le gusta el copinol Dat meisje houdt van jongens. (letterlijk: dat meisje houdt van bomen) Muchacho carajo! Ondeugend kind, rotjong! Vamos echarnos las virrias. We vliegen in de pintjes.
Buen provecho! EET smAKELIjK! E
Pupusas
Voor 25 stuks Ingrediënten » 450 g gemalen kalkoenborst » ½ grote ui, fijngesneden » 1 teentje knoflook » 1 groene chilipeper » 1 fijngehakte tomaat » ¼ theelepel komijn » 120 g geraspte kaas » ½ theelepel zout » 5 koppen bloem » ongeveer 1 liter water » olie Bereiding Bak op hoog vuur de kalkoen, de ui en het kleingesneden lookteentje. Zet het vuur laag als het vlees gaar is en voeg chilipeper, tomaat en komijn toe. Laat pruttelen tot al het vocht verdampt is. Laat afkoelen en meng dan de kaas en het zout erdoor. Meng voor het deeg bloem, een snufje zout en water in een kom tot je een soepel deeg hebt. Maak 25 bolletjes en rol die uit tot pannenkoekjes van 1 cm dik. Doe een lepel van het vleesmengsel erin, klap dicht en plak de randen goed dicht. Sla de pupusas plat tot ze weer 1 cm dik zijn. Bak de pupusas in olijfolie, in een zware koekenpan. Bak de pupusas aan beide kanten bruin (ongeveer 4-5 minuten per kant).
HOOGVLIEGERs H Óscar Romero Aartsbisschop die kritiek leverde op de rechtse dictatoriale regering in El Salvador. Op 24 maart 1980 werd hij door doodseskaders vermoord terwijl hij de mis opdroeg.
jorge ’el magico’ González Beroemde topvoetballer in de jaren zeventig en tachtig, die ook lang in Spanje speelde.
Volgende week:
Equatoriaal Guinea, Eritrea, Estland, Ethiopië
Karina Quiñonez ontmoette haar Antwerpse man in Guatemala
“Ik heb drie grote aardbevingen meegemaakt” Terwijl er buiten sneeuw ligt, staat de kachel bij Karina Quiñonez (33) thuis op 23 graden. Lekker warm, want Karina heeft twee vriendinnen uit El Salvador op bezoek. Niet zomaar twee vriendinnen, want het zijn de twee die erbij waren toen Karina haar Belgische vriend ontmoette en die ook de twee trouwfeesten meemaakten. “We waren samen op vakantie in Guatemala in 2004 toen ik Walter tegenkwam”, vertelt Karina. “In El Salvador is het de gewoonte om bijnamen te geven. En omdat hij zo wit is en kaal, noemden we hem Gaspi, van Gasparin (Casper), het spookje. Lucy en Laura noemen hem nog steeds Gaspi.” Het gevoel voor humor is meteen een eigenschap die de mensen uit El Salvador typeert. “Wij noemen dat type humor doble sentido, dubbele betekenis. Een beetje spicey soms. Ik werk bij Chiquita en dan zegt een vriend in El Salvador bijvoorbeeld: ’ahh, dus jij bent heel goed in het proeven van bananen.’
“Ik zat op een meisjesschool toen er een hevige aardbeving was in 1986. Iedereen begon keihard te gillen.” Karina Quiñonez Karina groeide op in de hoofdstad San Salvador. Toen ze jong was, woedde er nog een burgeroorlog in het land. “Ik heb eigenlijk veel geluk gehad dat wij in een wijk woonden waar we er geen last van hadden. Niemand van mijn familie is gedood of verdwenen in de oorlog. De enige levendige herinnering die ik heb is dat er in november 1989 priesters werden doodgeschoten aan de Universidad Centroamericana José Simeón Cañas, waar mijn vader les had gevolgd. Ik ging daar zelf later ook studeren. In de introductieweken moest iedereen de plek bezoeken waar het gebeurd was. Ook de schoonmaakster en haar dochtertje waren om het leven gekomen.” In die periode was er ook een avondklok. “We moesten altijd om 17 uur thuis zijn. Maar verder heb ik gelukkig weinig van de oorlog meegemaakt.” Wat in El Salvador wel geregeld voorkomt, is een aardbeving. “Wekelijks voel je de aarde wel een klein beetje bewegen, maar af en toe zijn er grotere schokken. De eerste keer dat ik dat meemaakte was ik elf jaar. Ik zat op een meisjesschool en iedereen begon te gillen. Dat beeld vergeet ik nooit.” Daarna maakte Karina in 2001 nog twee hevige aardschokken mee. “In januari én in februari was er toen een aardbeving. Ik
zat op kantoor en iedereen moest naar buiten. Je zag allemaal stof in de lucht. Een ingezakte bergwand had in Santa Tecla een hele woonwijk onder de aarde bedolven. Er vielen 700 doden en 2.500 gewonden.” Voor aardbevingen is België nogal veilig. En ook de lage criminaliteitscijfers vindt Karina wel prettig. “In San Salvador moet je geen kettinkjes of horloges omdoen als je met de bus gaat. Er zijn ook wijken waar je beter helemaal niet kunt komen. Mijn broer heeft een keer zijn auto en al zijn waardevolle spullen moeten afgeven toen hij werd bedreigd met een pistool. Hij raakte niet gewond, maar toch is het een nare ervaring.”
Het enige dat een beetje tegenviel in Antwerpen, was het weer. “Nu is het echt koud en mijn vriendinnen willen graag schaatsen, maar ik houd daar niet zo van. Het is wel mooi die sneeuw, maar ik ben niet gewend om dan allemaal activiteiten te doen. Ik vind het al lastig om te lopen in de sneeuw.” Karina en Walter trouwden in 2007, zowel in België als in Suchitlan, een dorpje in El Salvador. “Twee toffe feesten, maar heel anders. In El Salvador komt niet iedereen stipt op tijd, maar wordt er wel meteen uitbundig gedanst. En gedronken! Een restaurantcultuur hebben wij niet, maar drinken en feesten doen we des te beter.”
Karina tussen haar vriendinnen Laura Jerez en Lucy Escobar.