er 1 Heidi Antell Haugen
Toril Hægeland
Kristina Reiten
Magnus Henrik Sandberg
Elevbok
Naturfag og samfunnsfag
Kva er eit familietre, kva reglar gjeld på skolen, kva dyr kan det vere på eit trafikkskilt, og kor mange landsdelar er det i Noreg? Kor mange årstider har samane, i kva for ein verdsdel bur kenguruane, kvar ligg hjartet, og kor mange tenner har eit barn? Kva heiter den femte smaken, kan vatn sjå ulikt ut, har nåletre blad, og kvifor er monstermarihøna så skummel? Så mykje spennande å lære! Mylder er eit læreverk i naturfag og samfunnsfag for barnetrinnet 1–4. Mylder dekkjer alle kompetansemåla i Kunnskapsløftet, etter revidert plan 2013.
ag f r u Nat
Sam
Mylder 1 består av: • Kombinert elev- og arbeidsbok • Lærarens bok • Naturkort • Cd • Mylder digital med tavlebok: mylder.cdu.no
9
788202 399597 www.cdu.no
Nynorsk
ISBN 978-82-02-39959-7
Nynorsk
funnsfag
Heidi Antell Haugen
Toril HĂŚgeland
Kristina Reiten
Magnus Henrik Sandberg
Elevbok
ag f r u Nat
Sam
Illustratør: Johnny Dyrander
Nynorsk
funnsfag
Til dykk heime
Velkommen til Mylder! Mylder 1 er ein kombinert tekst- og arbeidsbok i samfunnsfag og naturfag for 1. trinn. Her har vi samla alt som førsteklassingane skal lære i desse faga. Den første delen av boka er samfunnsfag, og desse sidene har raud rammefarge. Den andre delen er naturfag, og desse sidene har grøn rammefarge.
Tekst i Mylder 1 Mylder 1 har ein del tekst, heilt frå starten av. Det er ikkje meininga at barna skal kunne lese alt sjølve. Fagstoffet blir formidla gjennom både tekst og illustrasjonar. Samla gir teksten og illustrasjonane eit felles utgangspunkt for samtale, opplevingar, oppgåver og aktivitetar. Barna er på ulike nivå i leseutviklinga. Somme kan kjenne att enkeltord eller finne enkelte bokstavar i ein tekst, mens andre allereie kan lese. Det er viktig at de støttar barna der dei er i leseutviklinga si, og lèt dei få lese noko dei meistrar – anten det er bilete, bokstavar, ord eller heile setningar. Mange har òg glede av å vise at dei kan «lese» enkeltord eller vers frå boka dei har lært utanåt.
Symbol Alle aktivitetane i boka er merkte med symbol som viser korleis barna skal jobbe med dei ulike aktivitetane.
Her skal : du lære
Eg har lær t ...
Kvart kapittel blir innleidd med ein illustrasjon som viser kva kapitlet handlar om. Her står også måla for kva elevane skal lære i emnet. Snakk gjerne med barna om desse måla. Kva skal dei lære?
I slutten av kvart kapittel blir måla presenterte på nytt, men no som utgangspunkt for samtale og eigenvurdering. Snakk saman heime om kva barna har lært. Syntest dei at noko var vanskeleg? Det er nyttig å reflektere over dette saman, og de får ei god moglegheit til å hjelpe barna med å lære.
Lese bilete og tekst – saman og aleine
Skrive, teikne, setje ring eller fargleggje
Praktiske aktivitetar og enkle forsøk
Vi ønskjer dykk mange myldrande og lærerike stunder!
Helsing forfattarane
Munnlege aktivitetar
INNHALD SAMFUNNSFAG
Kapittel 1
NY PÅ SKOLEN
side 6
Kapittel 2
SKOLEVEGEN
side 18
Kapittel 3
HER ER EG
side 26
Kapittel 4
FAMILIAR
side 30
Kapittel 5
HER BUR VI
4
side 38
INNHALD NATURFAG
Kapittel 6
ÅRSTIDENE
side 52
Kapittel 7
STOFF OG SORTERING
side 60
Kapittel 8
KROPPEN DIN
side 68
Kapittel 9
FEM SANSAR
side 78
Kapittel 10
VATN
side 88
Kapittel 11
MYLDRANDE LIV
side 96
5
SAMFUNNSFAG
Kapittel 1
NY PĂ… SKOLEN Her skal : du lĂŚre
6
om reglar i klasserommet om reglar i friminuttet om skolen i gamle dagar
Teikn
MIN FØRSTE SKOLEDAG
Eg heiter
120 cm 110 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10
7
Les
STOR OG LITEN Vi er dei minste og går i første. I barnehagen var vi dei største. Stor og liten byter på. I fjor var vi store, no er vi små? Teikn
Barnehagen min
Barnehagen min heiter 8
Les
Første skoledag Somme gruer seg. Somme gleder seg. Kva gjorde du? Somme har sommarfuglar i magen. Somme har vondt i magen. Somme har kanskje berre mat? Kva hadde du? Teikn
Skolen min
Skolen min heiter LĂŚrarane mine heiter
9
Snakk saman
REGLAR PÅ SKOLEN Kva er ein regel? Kvifor har vi reglar?
Kva for reglar har de i klasserommet?
Kva for reglar har de på biblioteket?
VIS OMSORG. VIS RESPEKT. TA ANSVAR.
10
Snakk saman
I skolegarden Kva for reglar har de i skolegarden?
Vi vann!
No er det min tur!
Han som ikkje tr책kkar p책 bakken, vinn!
Du tr책kka p책 streken!
11
Set strek og teikn
I FRIMINUTTET Kva liker du å gjere i friminuttet? Set strek til bileta som passar.
SPRINGE
SPELE FOTBALL
LEIKE
HOPPE PARADIS EG LIKER Å ...
KLATRE
Varer eit friminutt i berre eitt minutt? 12
HOPPE TAU
Snakk saman
ARBEIDSOPPGÅVER Kva er ei arbeidsoppgåve? Kva for arbeidsoppgåver har de i klasserommet? ORDENSELEVAR DENNE VEKA: PÅL
HANAN
MJØLK
Set kryss
Kven gjer det? Set kryss. Kven...
Ordenselevane
Elevane
Lærarane
hentar mjølk? vatnar plantar? ryddar pultane? skriv på tavla? tømmer søppel? feiar golvet? luftar? vaskar tavla?
13
Les
FADDEREN MIN Fadderen min veit kva eg heiter. Fadderen min passar p책 meg. Fadderen min kan mange leiker. Fadderen min er veldig grei. Teikn
Fadderen min
Fadderen min heiter 14
Les
VENNER Venner kan leike saman. Venner kan gjere ingenting saman. Venner kan gjere alt mogleg saman. Set ring
Kva liker du ﾃ･ gjere saman med venner? Set ring.
HOPPE TAU
PRATE
BADE
HA EIN Lﾃ郎NDOM
TEIKNE
LEIKE
SPELE FOTBALL
KLE OSS UT
LESE
BYTE KORT
KLATRE
SPELE
Snakk saman
Kva trur du har skjedd her? Unnskyld. Skal vi leike?
15
Snakk saman
SKOLEN I GAMLE DAGAR Da oldefar gikk i 1. klasse
far e d Ol
Da mamma gikk i 1. klasse
m Ma
N책r var gamle dagar? 16
ma
Snakk saman
Ting på skolen Kva slags ting var det vanleg å ha på skolen før i tida? Kva er vanleg no? Set strek
Kven sine ting er det? Set strek til rett person.
Mamma
Oldefar
Eg
Eg har lær t ...
Snakk om dette heime, og set kryss.
om reglar på skolen om reglar i friminuttet om skolen i gamle dagar 17
NATURFAG
Kapittel 6
ÅRSTIDENE Her skal : du lære
52
namn på årstidene korleis du kan kjenne att dei ulike årstidene ting du kan gjere ute om sommaren, hausten, vinteren og våren korleis samane deler inn året
Les
AKTIVITETAR ÅRET RUNDT
SOMMAR
HAUST
Du kan bade og leike i vatnet. Du kan finne fargerike blad. Du kan gå i kjole eller shorts ute. Du kan plukke sopp.
VINTER
VÅR
Du kan gå på ski og skøyter. Du kan lage snømann.
Du kan plukke blomar. Du kan gå med joggesko ute.
53
Teikn
Teikn noko du liker å gjere ute.
54
OM SOMMAREN
OM HAUSTEN
OM VINTEREN
OM VÅREN
Les
EIT TRE ÅRET RUNDT
SOMMAR
HAUST
Treet har grøne blad.
Blada skifter farge og fell av. Treet får knoppar.
VINTER
VÅR
Treet har ikkje blad.
Knoppane på treet spring ut.
55 5
Set ring og fargelegg
FIRE ÅRSTIDER
N TE R
T
M M SO
S AU
R VÅ 56
R
H
A
Finn ein feil i kvar årstid. Set ring rundt feilen.
VI
Skriv
Kva årstid passar til biletet? Skriv inn rett ord. SOMMAR
HAUST
VINTER
VÅR
Set ring
Kan du finne orda? VINTER
HAUST
VÅR
SOMMAR
H
A
U
S
T
T
V
B
S
O
M
M
A
R
T
S
O
K
U
R
B
A
V
I
N
T
E
R
R
I
L
B
Y
H
O
V
Å
R
N
L
P
X 57
Les
ÅTTE ÅRSTIDER Samane deler året inn i åtte årstider. Samar som lever av reindrift har ulike arbeidsoppgåver i dei ulike årstidene.
SOMM AR
AU G U ST
ER EMB SEPT
MMAR O S T US A H
JULI
JUNI R VÅ M
APRI L
M
M A I
SO
R
A
HAUSTSOMMAR Reinen blir samla og merkt.
VÅ R
SOMMAR Reinen koser seg på sommerbeite.
VÅRSOMMAR Reinen får kalvar.
58
VÅR Reinen blir sleppt ut på sommarbeite.
HAUST Det er tid for slakting av rein.
TER VIN
N O VE M BE R
HAUSTVINTER No begynner mørketida i nord.
ST AU H
OKT OBER
HAU ST
S MAR
FE BR UA R ER T IN RV Å V
Eg har lær t ...
V IN T
JANU AR
ER
BER M E DES
VINTER Reinen er på vinterbeite.
VÅRVINTER 6. februar er Samefolkets dag.
Snakk om dette heime, og set kryss.
namn på årstidene korleis eg kan kjenne att årstidene ute om ting eg kan gjere ute i kvar årstid korleis samane deler inn året 59