İSTASYONDAN FENERE MERSİN
MERSIN FROM RAILWAY STATION TO THE LIGHTHOUSE
u dönemde karantina idaresi Mersin'in iklim özellikleri nedeniyle önem taşımaktadır. Çünkü olumsuz iklim koşullarının yanı sıra yukarıda yer verildiği üzere bölgede yer alan çok sayıda bataklık da kentte salgın hastalıklara neden olabilmektedir. Zira 1850'li yıllarda kenti ve bölgeyi ziyaret eden Habeeb Risk, pek çok gezgin gibi Mersin'de yaygın olarak görülen ateşli hastalıklardan söz etmekte ve sağlıklı bir yerleşim görüntüsü verse de mahallelere girildiğinde koşulların sağlıksız olduğunu belirtmektedir [63].
that would house the load of 15 ships, had a machine delivered into one of these depots to pack and press the cotton. Barker tells, he has tried to introduce improvements in order to run business faster and smoother, but complains that the local people were not open to improvements [67].
B
Mersin’e Dair...
L
imanın gelişimine paralel olarak kentte yer almaya başlayan kullanımlardan biri de konsolosluklardır. Bu dönemde konsolosluk görevlilerinin bazılarının Tarsus'ta ikamet edip Mersin'de görev yaptığı görülse de çoğunun Mersin'de ikamet ettiği ve bu yapıların da kentteki önemli yapılar olduğu anlaşılmaktadır. Zira bu dönemde bölgeyi ziyaret eden gezginlerinin pek çoğunun konsolosların ya da konsolos yardımcılarının evinde konuk olduğu görülmektedir [64]. nceleri Tarsus'ta faaliyet gösteren konsoloslukların zaman içerisinde artan liman faaliyeti nedeniyle Mersin'e taşınması ile kentte 1850'li yıllarda beşi geçmeyen konsolosluk sayısının kırk-elli yıl gibi kısa süre içinde on üç, on dörde ulaştığı görülmektedir [65]. Barker, bu dönemde İngiliz sisteminin konsolosların ticaret yapmasına izin verdiğini, bu durumun ise kimi zaman konsolosun itibarının ve otoritesinin zedelenmesine neden olabildiğini anlatmaktadır [66].
Ö
T
icari faaliyetle ilgilenen konsoloslar dışında kimi gezginlerin de belli bir süre kentte kalarak ticaretle uğraştığı görülmektedir. Yazdıklarından yöreyi bir kaç kez ziyaret ettiği ve bir süre Mersin'de kalarak ticaretle de uğraştığı anlaşılan Barker, deniz kenarında bir yer satın alarak gemilerde kullanılmak üzere meyve ve sebze üreticiliğine başladığını, 15 teknenin yükünü alabilecek geniş depolar inşa ettiğini, kurdurduğu depolardan birine pamuğu ve yünü sıkıştırmak ve paketlemek üzere bir makine getirttiğini anlatmaktadır. Barker, ticari faaliyetlerin hızlı ve seri bir şekilde yürütülmesi için yenilikler getirmeye çalıştığından, ancak halkın yeniliklere açık olmadığından şikayet etmektedir [67].
D
avis de kentte kuralları oturmamış bir ticari yapı olduğunu ve bu durumu, Avrupalıların Mersin'e gelmesinin önünde bir engel olarak gördüğünü ifade etmektedir. Davis, buna rağmen Mersin'in, Beaufort'un 1812'de belirttiği birkaç kulübeden oluşan yerleşimin ötesinde gelişmiş bir yer olduğunu, başlangıçta gelişmesini, Kırım Savaşı için tahıl üretmeye borçlu olan kentin artık tüm bölgenin ihraç noktası haline geldiğini ve kentin pazarında her ırktan insan görmenin olanaklı olduğunu belirtmektedir [68].
B
ununla birlikte Davis, kentin fiziksel biçimlenmesine ve işlevlerin gelişmesine yönelik gözlemlerini de aktarmaktadır. Örneğin, karaya çıkışta Gümrük Binası'nın yer aldığı, ancak yapının harap durumda olduğunu alatmaktadır. Davis, kentte konaklama olanaklarının gelişmediğinden dolayı dönemin İngiliz konsolos yardımcısının evinde kalmak zorunda kaldığını dile getirmektedir. Gezginin kentin
30
Even though the harbor and trade activities of the city had increased, Davis says that the business in the city was being run without any settled rules and that this was, according to him, what kept Europeans from coming to Mersin. Still, Davis declares that Mersin has developed far beyond the small settlement of a few huts accounted by Beaufort in 1812, that the city, which owed its initial development to raising crops for Crimean War, had now become the export node of the region, and that it was possible to see people from every nation [68].
About Mersin...
Nonetheless, Davis expresses his observation about the physical shaping and functional development of the city. For instance, he mentions the Custom House, but says that it is a ruinous building he saw when landed. Furthermore, he points out that the conditions for accommodation did not develop in the city, however he owes to the kindness of the British vice-consul that lodging in a private house was arranged for him. According to his observation about the city, it is understood that some of the streets were paved with squared blocks of limestone and there are many good stone houses [69]. On the other hand, Remzi Oğuz, who visited the city in 1924 stresses that some regions in the city are ordered and well-kept; for instance, he asserts that the main street that runs from the beginning to the end of the city (it is understood to be Uray Street), is wide and clean and other streets are becoming more and more prepared. However, Remzi Oğuz states that the Custom Pier needs to be rearranged and a wider pier is required in that place [70]. Conclusion Many travelers came to the city of Mersin in the period from its foundation to the end of nineteenth century and the beginning of twentieth century. They cited information about development of the city concerning its economic, social and demographic structure, but the information about its physical conditions and spatial characteristics are very rare. There are a few reasons, bearing this condition. Firstly, some of the travelers consider the city as a gateway and a port to be used to pass to the inlands. Mersin is not a primary concern for this type of travelers, to be examined as a settlement. Even
31