Bursa’da Vakfedilen Başlıca Sular Âbân Suyu: Namazgâh Mahallesi'nde Kızılcıklı mescide ve evlere akmakta idi. Acıçeşme: Yıldırım Dârüşşifası civarından çıkıp Lökçüoğlu Çeşmesi(1520) ne akmakta idi. Ağız Suyu: 1582 yılından önce Cafer Çelebi’nin vakfettiği su hattı Karakadi Mahallesi'ne akmakta idi. Âğâz Suyu: 1568 yılından önce Uluyol'da değirmen civarında bahçeye künklerle akmakta idi. Akpınar Suyu: 1568 yılından önce Seyyidnâsır, Hıdırlık ve Pınarbaşı mahallerine akmakta idi. Akçağlan Suyu: Şeyhmurat Yaylası'nın batısından çıkan büyük bir kaynak olduğu rivayet olunur. Şifalı olduğu söylenen bu suyu Yıldırım Bayezit Yıldırım Camii'ne, külliye yapılarına ve çevresindeki mahalleye su kemerleri vasıtasıyla getirmiştir. Daha sonraki yıllarda fermanlarla Emirsultan Camii, Zeyniler Camii, Yeşil Hamamı ve medresesi, Yeşil civarındaki evlere, Yıldırım ve Yeşil civarındaki birçok çeşmeye (Kızılçeşme, Akçeşme vb) bu sudan verilmiştir. Bursa’ya ziyaret ve dinlenme maksadıyla gelen birçok ilim ve devlet adamı bu sudan şifa niyetiyle içerlermiş. Bu su “Suların Padişahı” olarak adlandırılmıştır. Aksu: Paşa Çelebi tarafından vakfedilen bu su kendi vakıf evlerine ve Kızılyakub Çeşmesi'ne (Kamberler) akmakta idi. Alacahırka Suyu: Alacahırka Mahallesi'nde bir bahçeden çıkan ayazma idi. Alaca Soğucak Suyu: Gökdere’de Soğucakpınar Köprüsü altında, lezzetli bir kaynak suyu idi. Alişir Suyu: Ali Şîr ismindeki bir sufinin Gökdere yakınlarında bularak köprü ile dereden geçirerek Molla Fenârî Mahallesi’ne götürdüğü su hattıdır. Molla Fenârî Camii, Üç Kozlar Tekkesi, Üftade Tekkesi ve civardaki mahallelere akmakta idi. Gayet leziz bir su olup şifalı olduğuna inanılırdı. Altınoluk Suyu: (Yerini bulamadım)
Belki de başka ismi vardır. Âsâ Suyu: Emirsultan Mahallesi'nde Emir Sultan'ın asasıyla çıktığına rivayet edilir. Âsâ Suyu: Pınarbaşı'nda iki kahve arasından çıkan su bir küp içine akmakta imiş. Hacı İlyas Suyu olarak adlandırılan su derinden geçerek İsmail Hakkı Dergahı ve Hacı İlyas Camii'ne gitmekte idi. Âsâ Suyu: Şeyh Ahmet Gazzî'nin asasıyla çıkarttığı su olduğu rivayet olunan su şu an mevcut olmayan Şeyh Ahmet Gazzî'nin tekkesinin arkasından çıkmakta imiş. Âsâ Suyu: Hüsameddin Tekke altında Seyyidlerin kerâmetiyle çıktığı rivayet olunur. Ayrancı Suyu: Muradiye semtinde Ayrancı Abdullah’ a ait bahçeden çıktığından bu ad ile anılmıştır. Bahçesinden çıktığı için bu adı almıştır. Çınarönü mevkiinde bir de çeşmesi oluğu rivayet olunur. Ayrancı Suyu: Karamazak Mahallesi'ne akan bur sudur. Balıklı Suyu: Ahrat Köyünde eski devirlerden beri akan bir kaynak suyudur. İçerisinde kutsal olduğuna inanılan balıklar varmış. Balıklı Pınar: Dikencik Köyü'nde kargir olarak inşa edilen bir yapı olup çerisinde balıkların olduğu söylenir. Pınarbaşı Suyu: Pınarbaşı’nda Bayram yeri olarak anılan Nilüfer Hatun Vakfedilen alanda çıkar. Özellikle Kale içi Hisar Bölgesinin su ihtiyacını karşılamakta idi. Asıl kaynağı Gökdere içerisinde Soğucak Pınar mevkiindedir. Buradan kaynayan su yer altından geçerek Pınarbaşı'na akmaktadır. Pınarbaşı Suyu'ndan "Saray Suyu" olarak adlandırılan on lüle Bursa Sarayı'na verilmekte imiş. Hisar dışında; Dâya Hatun, Karaca Bey, İshak Paşa, Ertuğrul ve İvaz Paşa vakıflarına, Buşbazlar Hanı,
Sitti Hatun Camii yanındaki Çeşme, Meydancık Mahallesi'nde Çengelçeşme, Alboyacılar Hamamı, Bâlîbey Hanı'na, Alâddinpaşa Mahallesi'nde Mehmetbey Köşkü bu sudan faydalanmakta idi. Çatalçeşme Suyu: Yeşil imaret arkasından Molla Fenari tarafından çıkartıldığı rivayet edilen su buradan İncirli Hamamı'na akmakta idi. Delice Suyu: Uludağ Erikliyayla, Âbıhayat ve birçok kaynak suyunun birleşmesiyle Hacı İvaz (Hacıvat) semtine doğru akar. Saf ve lezzetli ve faydalı bir su olarak tarif olunur. Devlengeç Suyu: Uludağ eteğinden Köse Türbedar adındaki kişi tarafından
bursa’da zaman
25