GÜLNAR ÖNAY /
gulnaronay@superonline.com
Haydi Bodrumlu Bahçe Severler, kompost yapalım Özellikle sebze ve bahçe atıklarının çoğaldığı yaz aylarında evimiz ve bahçemizin çöpünü azaltarak onları geri dönüşüme kazandırmalıyız. KOMPOST NEDİR, NASIL ELDE EDİLİR?
Mutfakta iki adet ya da iki gözlü çöp kovasıyla işe başlarız ve organik atıklar kovasını boşaltmak için bahçenin gözlerden uzak köşesine bir kutu hazırlarız. Bu örneğin, 1m. eninde ve 1m. yükseklikte ağzını açık bırakacağımız aralıklı kalaslardan da olur, ya da çevresine kümes teli döşeyeceğimiz metal bir kutu, taşlardan oluşturulmuş bir havuz, hiç biri olmadı diyelim uzakta bir yığın da olabilir. Yeter ki olsun! A) Bahçenin tüm atıkları: Çim, kurumuş solmuş çiçekler, yapraklar, ince dallar, çürümüş kökler, tohuma geçmemiş otlar. Aklınıza ne gelirse. Büyük budamaları öğütücüden geçirerek de atabilirsiniz. B) Mutfak atıkları: İçinde yağ ve et olmayan tüm atıklar. “Yağlı atıklar kurtlanma ve koku yapar” Sebze meyve kabukları, bayatlamış sebzeler, kahve ve çay telvesi, bitki çayları, ufalanmış yumurta kabukları. Kışın elenmiş odun külü eklenir. Arada bir üzerine biraz toprak atılır ve eğer su varsa yazın sulanır.
Kompostla kompostoyu birbirine karıştırmayalım değerli okurlar. KOMPOST, bitkisel atıkların zamanla, çürüyerek oluşturduğu bir gübredir.
ÖĞÜTÜCÜ NEDİR? Bir bahçenin olmazsa olmazıdır. Tüm bahçe marketlerinde satılıyor. Dallar, bir uçtan konulduğunda diğer uçtan öğütülmüş olarak çıkıyor. Ne işe yarıyor? Çok iş görüyor. Yazın bitkilerin altına yayıp sıcaktan, kışın da soğuktan koruyorsunuz bitkileri. Atıklar kompostta çürüyor, çöpten kurtuluyorsunuz; traktör peşine düşmüyorsunuz… Ben Bodrum Belediyesi’nde olsam tüm sitelerin yönetimini bu aygıt için mecbur tutardım, ilkbahar başı görüyorum; traktörler bahçe atıklarını çöplüğe taşıyor da taşıyor!
B
ir evde çıkan atıkları genelde içine plastik kapladığımız çöp kutularına atıyoruz. Daha temiz bir çevre için bu atıkların ayrışması gerekmek-te örneğin: Cam şişe, gazete kağıdı, pil gibi… Her bilinçli insanın uyması gereken kurallar bunlar. Çok önemli bir atık olan yeşil atıkları da diğer çöplerin arasına katıp hem çöp torbasının adedi-
38
ni artırıyor hem de değerli bir bitki besininden kendimizi yoksun bırakıyoruz. Özellikle sebze ve bahçe atıklarının çoğaldığı yaz aylarında evimiz ve bahçemizin çöpünü azaltarak onları geri dönüşüme kazandırmalıyız.
NE KADAR SÜREDE KOMPOST ELDE EDERİZ? Genelde 6 ay 1 yıl. Ben meraklılara iki kutu öneriyorum. Biri dolunca ikincisine sıra geliyor ve ilk kutu o sürede çürüyor. Ne işe yarıyor? Toprağı havalandırıyor, nemli tutuyor, yumuşatıyor. Çöpü de azaltıyor. Herkes bir kompost kutusu yapsın bahçeler yararlansın, çöpler azalsın!