PRO medlemsblad nr 3 2014

Informasjon frå PRO

Foto: worldskills.no

Nr. 3 · Årgang 8 · 2014

PRO opplæringskontoret

DETTE ER Avery Dennison NTP ∙ Bilfinger Industrial Services avd. Høyanger, Svelgen og Årdal ∙ Cermaq ∙ Elkem ∙ Ewos ∙ Felleskjøpet Agri avd. Florø ∙ Fiskevegn ∙ Fjordpipe FMC Technologies ∙ Førde Mekaniske Industri ∙ GasTech ∙ Hagen ∙ Halliburton ∙ Hardangerfrakt ∙ Haug Offshore ∙ Havyard Ship Technology ∙ Hellenes ∙ ITM Klausen Industrier ∙ KMI ∙ Luster Mekaniske Industri ∙ Nesseplast ∙ Nomek ∙ Norway Pelagic ∙ Nyrstar ∙ OM Marine Service ∙ Pro Opplæringskontoret Rørlegger R.Nigardsøy ∙ Safeclean ∙ Solheim Diesel ∙ Solund Verft ∙ Stadpipe ∙ Staro Tech ∙ S tryvo ∙ Stryvo Bismo ∙ Sunnfjord Industri Swire Oilfield Services ∙ T.Frivik Taubanedrift ∙ Teekay Petrojarl ∙ Tess ∙ VikØrsta ∙ Wergeland Holding ∙ West Industri Service ∙ Yndestad Mekaniske ∙ Østerbø Maskin

Jorunn Eide Kirketeig – dagleg leiar PRO opplæringskontoret

Stolte fagarbeidarar UTGJEVAR: Opplæringskontoret for prosess og mekanisk industri.

FORMÅL: Denne informasjonen er tilrettelagt for medlemsbedriftene og andre som direkte eller indirekte er involvert i PRO sitt arbeid. PRO ynskjer å være best på utdanning av fagarbeidarar i «våre» fag spesielt og fagopplæring generelt. PRO skal rekruttere lærlingar til medlemsbedriftene i tråd med bedriftene sine behov for fagarbeidarar, i samsvar med bedriftene sine strategiar. PRO skal være eit fleksibelt opplæringskontor i kontinuerleg utvikling for å tilpasse seg bedriftene sine behov.

ADRESSE: Concordbygget Firdavegen 6, Postboks 492, 6803 Førde Telefon: (+47) 57 83 22 60 Telefax: (+47) 57 83 22 45 www.pro.sf.no PRO: Jorunn Eide Kirketeig Dagleg leiar / director jorunn.kirketeig@pro.sf.no Mob. (+47) 911 44 966 Geir Johme Opplæringskonsulent geir.johme@pro.sf.no Mob. (+47) 988 05 285

Det blir hevda at vi går inn i ei tid med rekrutteringskrise i dei praktiske faga. Difor må vi ta tak for å gjenreise statusen til fagarbeidarane i industrien. Spørsmålet blir då om vi har lukkast, og kva må til for at den norske ungdommen skal velje praktiske fag, og dei rette faga. Og ikkje minst, kva skal til for at bedriftene skal ta inn ungdommane som lærlingar.

Det er bekymringsfullt at vi i Sogn og Fjordane har ungdommar som er godt kvalifiserte for industrifaga, men som likevel står utan læreplass. På sikt kan det igjen bety at vi misser ein heil skuleklasse i dette fagfeltet. Her må bedriftene vise musklar og ta eit krafttak for framtida. Med dalande status og færre lærlingplassar kjem vi fort inn i ein vond sirkel. Tenk om kvar bedrift som tek inn lærlingar hadde tatt inn ein meir enn dei «treng». Då hadde problemet vore løyst for ungdommane, og bedriftene hadde vore sikrare på framtidig rekruttering. For vi veit av erfaring at mange av lærlingane ikkje blir i bedriftene etterpå fordi dei vel vidare utdanning.

Det er ikkje mangel på vilje hos lærebedriftene som gjer at vi står utan læreplassar til alle. Vi som skal rettleie ungdommane må og bli flinkare til å gje dei rette råd. Det ser dessverre ofte ut som at elevane på vidaregåande skule blir eit offer for kva fag lærarane kan best. Skulane må bli flinkare til å hente inn kompetanse på tvers av fagkunnskap, og følgje med på kva industrien etterspør. Eit godt døme her er at bedriftene etterkvart gjer mindre og mindre av maskineringsarbeid sjølve. Montering derimot er blitt ein meir etterspurt kunnskap dei siste 5-10 åra.

Opplæringskontora er eit viktig bindeledd, og har ein viktig jobb å gjere for å auke rekrutteringa til dei ulike faga. Yrkeskonkurransar er viktige for å auke kunnskapen og interessa til faga,

Jorunn Eide Kirketeig

og ikkje minst skapar det stolte fagarbeidarar.

Det er samtidig viktig at bransjen står saman og styrkar kvarandre. PRO opplæringskontoret i Sogn og Fjordane har frå 2009 og fram til i dag vore med og skapt rundt 100 nye læreplassar, i tillegg til dei som ein årleg fekk på plass før den tid. Dette har skjedd i tett samarbeid med flinke industribedrifter, som igjen er aktive i sine nettverk.

Nøkkelen for å sikre industrien gode fagfolk er at vi samarbeider, beheld skuleplassane og at bedriftene tek inn fleire lærlingar. Kanskje bør ein ta inn fleire lærlingar enn ein treng - slik at ein beheld nokre av dei. Samtidig skal vi ha fokus på at industriarbeidsplassar er viktige og kjekke jobbar ein kan vere stolte av.

Wenche Tollefsen Administrasjonssekretær wenche.tollefsen@pro.sf.no Mob. (+47) 924 23 782 Kristine Bruheim Lærling – kontor og administrasjon kristine.bruheim@pro.sf.no Mob. (+47) 468 15 889

KURS:

ANSVARLEG REDAKTØR: Jorunn Eide Kirketeig jorunn.kirketeig@pro.sf.no Mob. (+47) 911 44 966 TEKST / GRAFISK PRODUKSJON: A til Å Grafisk Design og Media www.atilaa.no

AKTIVITETAR:

INFORMASJON FRÅ PRO

Instruktørkurs

21. - 22. januar 2015

Kurs i industrimekanikar, industrimontør,

produksjonsteknikk, plate og sveis

Logistikkurs

våren 2015

Kurs for kran (g4), truck (t4), lift, varme arbeid

haust 2015

Skihelg i Hemsedal

Utveksling

Lærling kickoff

Skulekonkurransar

World Skills

februar/mars 2015

20. - 22. mars 2015 våren 2015 7. mai 2015 14. april 2015 Sâo Paulo, Brasil, 11. - 16. august 2015

2

www.pro.sf.no

LærlingprofIlen

HÅVARD HEIMTUN Håvard Heimtun frå Sørgulen er kanskje ikkje akkurat som andre 20 åringar.

Han har i alle fall valt ein litt uvanleg kurs etter at fagbrevet var i boks. Etter 4 år som TAF elev i Måløy, med læretida hos Klausen i Svelgen var planen hans å få seg jobb og på sikt ta ingeniørutdanning. - Men så baud det seg ein sjanse, som han sjølv seier. Dermed såg bedrifta Hei-Tech dagens lys i vesle Sørgulen i Bremanger kommune.

På heimegarden på Sagebø er den driftige ungdommen i full gong med å gjere seg kjent med nyinnkjøpte maskiner, og å innreie sin eigen verkstadhall i eine enden av reiskapshuset. Ein toaksla CNC dreiebenk og ein fireaksla CNC fres ruver i dei lyse lokala, medan ein manuell dreiebenk er plassert i eit anna rom.

Maskiner for maskinering - Det heile starta med at eg og ein kompis prøvde oss med ungdomsbedrift på vidaregåande i Måløy. Det ga meg lysta til å starte for meg sjølv. Så vart eg kontakta av Se-Tech i Bergen som skulle bytte ut nokre maskiner.

Dermed starta den berømte snø-

setje meg i bilen og køyre. Jakthunden Luna som er ein viktig følgjesvein, ser ut til å vere einig, der den strekkjer seg på eit saueskinn på golvet. Håvard fortel at jakt etter både hjort, rev og mår er viktige fritidssyslar. Han og Luna har fleire år bak seg i ettersøk ved hjortejakt. Å bu i Sørgulen har stort sett berre fordelar meiner han. - Dessutan blir eg veldig fokusert på jobben eg skal gjere.

Her er lite som forstyrrar, smilar han lurt.

ballen å rulle. Se-Tech tilbaud ikkje berre maskiner, dei ønskjer og å ha Håvard som leverandør, og dermed følgde det maskineringsarbeid med maskinparken. - Det ideelle for meg er å få ordrar på store seriar. Då kan eg jobbe effektivt og er sikra ein bra økonomi, smiler ein optimistisk gründer.

Alt på ein plass På spørsmål om det ikkje er litt einsamt å slå seg til med einmannsbedrift i ei heller avsidesliggande grend, er svaret kontant. - Eg er vand med å bu her, og det er her dei største hobbyane mine er. Vil eg treffe andre kan eg

«... investeringane er lite risikofylte ... »

Jakthunden Luna og jaktterrenget i Sørgulen er viktige grunnar for at Håvard Heimtun etablerer eigen verkstad i reiskapshuset (bakgrunnen) på garden heime på Sagebø.

kontrakt, fortel han med eit smil - utan at han vil seie meir om den saka. Han har god tru på at han skal klare seg, men ser behovet for å knyte kontakt med andre bedrifter i fylket. Jobbane kjem nok ikkje av seg sjølv. På sikt håpar han at ordrebøkene blir så fulle at fleire kan bli sysselsette i verkstaden.

Vegen vidare Draumen om å bli ingeniør er heller ikkje lagt på is. - No har eg valt denne vegen, så får vi sjå kva det blir til i framtida. Kvar eg er og kva eg gjer på om 5 år er det ingen som veit i dag.

God kontrakt Håvard Heimtun fortel at han har fått litt støtte frå kommunen for å komme i gong, elles meiner han at investeringane er lite risikofylte. - Eg har sikra meg ei god Denne fireaksla CNC fresen - saman med to andre maskiner og ein god porsjon pågangsmot - skal halde den unge gründeren med arbeid dei neste åra.

INFORMASJON FRÅ PRO

3

www.pro.sf.no

Utfordrande å bygge fiskebåtar Sindre Dale (22 år) frå Førde har ingen bakgrunn frå fiskeri eller sjøliv, men å bygge fiskebåtar det likar han.

- Eg har alltid likt utfordringar. Det å montere tusenvis av små komponentar på ein forholdsvis liten og trong båt, det har eg likt godt, fortel lærlingen med to fagbrev retta mot nettopp denne industrien.

22-åringen - som har jobba hos Solund Verft og Fjordpipe – etter TIP på Øyrane VGS, har tatt fagbrev som industrimekanikar og industrirørleggar. – Eg har alltid sett føre meg at eg skulle jobbe i industrien, men at det vart eit verft som byggjer fiskebåtar var tilfeldig. Sindre fortel at han fekk læreplassen via PRO opplæringskontoret, og at han har hatt ein god dialog med dei i heile utdanningsløpet.

PRO i ryggen Det har vore godt å ha PRO i ryggen slik at eg er sikker på at all dokumentasjon som skal til er på plass. Sindre har nytta seg av sjansane til å ta ein del kurs via opplæringskontoret, og tykkjer dei er flinke til å følgje opp lærlingane. - Då eg i fylgje fagplanen trengte opplæring i andre fagområde enn det Solund Verft kunne tilby, vart det ordna gjennom Fjordpipe i Eikefjord, som også er tilslutta PRO. Smått er godt og allsidig – Fordelen med å vere på eit etter forholda lite verft og bygge forholdsvis små båtar er at ein får prøve seg på «alt mulig», har Sindre erfart. - Ein blir ei god potet, smiler han lurt. I Solund fekk eg vere med på heile prosessen, og til og med prøve meg på andre ting enn det som strengt tatt fell innanfor faget mitt. Det trur eg er ein stor fordel i forhold til større verft, der fagfolka er meir spesialiserte og jobbar på sin post i prosessen.

SINDRE DALE (22) FRÅ FØRDE har ikkje bakgrunn frå fiskeri eller sjøliv, men å bygge fiskebåtar det likar han. Han har fagbrev som industrimekanikar og industrirørleggar og håpar på ei framtid i industrien, der han gjerne er med på å bygge eller å utstyre nye fiskebåtar til heimfylket.

bygga Sulebas og Vesterhav, og tykkjer det er spennande å sjå korleis ein fiskebåt er oppbygd.

Båtane er kompakte og skal tåle mykje sjø og vêr, så her må det solid arbeid til. Når det i tillegg vart bygt ei heil fabrikklinje om bord i Sulebas, blir båten proppfull av mange små komponentar.

I Solund driv dei med mykje meir enn berre bygging av nye båtar, og Sindre kan fortelje at han har vore med på både reperasjonar og vedlikehald av båtar i tillegg til klassing av fartøy.

Nye fiskebåtar til fylket Sindre Dale har vore med på ny-

– Slikt arbeid likar eg, smiler ein godt nøgd industriarbeidar, som helst vil tilbringe framtida litt nærare Førde.

– Om dei ikkje byggjer heile fiskebåtar så nært Førde, så er her ein del leverandørindustri, smiler ungguten håpefullt.

Fjordpipe satsar på lærlingsamarbeid - Vi har mange oppdrag for fiskerinæringa i Sogn og Fjordane, og vil satse endå meir i den retninga, fortel dagleg leiar for Fjordpipe i Eikefjord, Jon Sande. Vi prefabrikkerar og monterer komplette røyrsystem til skipsindustrien, og vi set pris på lærlingar og lærevillige ungdommar som vil vere med å utstyre fiskefartøy og andre båtar her i fylket.

Fjordpipe - Solund samarbeid - Fjordpipe har hatt alt rørarbeidet på nybygget Vesterhav, og i den samanheng var lærlingen Sindre Dale nokre veker hos oss.

Her fekk han viktig opplæring og praksis i prefabrikkering av rør, noko ikkje lærebedrifta hans SoINFORMASJON FRÅ PRO

re gode rørarbeidarar er å ha dei som lærlingar, seier Sande. Då får vi gitt ei utfyllande opplæring, og spissa dei mot vår produksjon.

Det lettar arbeidet vårt at vi har PRO opplæringskontoret med på laget. Dei stiller dessutan strenge krav til lærlingane om oppgå-

lund Verft kunne tilby. Det er viktig og fungerer fint å samarbeide om både arbeid og opplæring, til det beste for lærlingane og oss som arbeidsgjevarar.

PRO samarbeid - Den beste måten å rekrutte4

ver, slik at ungdommane lettare klarer å fylle krava den dagen dei skal ta fagprøva.

www.pro.sf.no

Gir gass for dokumentert kompetanse Midt i gamle Førde sentrum, i den gamle Shell stasjonen vis a vis Hafstad VGS, finn ein gassbedrifta Gas Tech.

Hans Kristian Ulvestad er teknisk sjef og ein av gründerane bak bedrifta som etablerte seg i Førde for 14 år sidan. - Vi har spesialisert oss på installasjon av gass til bustad, industri og bil.

«... Gas Tech legger no til rette for at fleire av dei tilsette skal få på plass fagbrev, ...»

- Kompetansen er god i bedrifta, men vi manglar eit opplegg for dokumentert kompetanse, seier Ulvestad. - Gas Tech legg no til rette for at fleire av dei tilsette skal få på plass fagbrev, og det får vi sjansen til gjennom samarbeidet med PRO opplæringskontoret. I arbeidet vårt er vi innom mange fagfelt, men vi har kome fram til at industrimontør er det rette fagbrevet å sikte seg inn mot. I tillegg får dei tilsette her spisskompetanse via eigne bransjekurs. Bransjen har utvikla eigne bransjekurs, for å imøtekomme kompetansekrav, fortel den tekniske sjefen.

Konvertering av gassbilar Det heile starta med konvertering av bilar til gassdrift i 2000.

– Gass er det mest miljøvennlege av fossile drivstoff, fortel Ulvestad. Samtidig har det vore ein del utfordringar med typegodkjenning av slike bilar. – I tillegg til ombygging av alle slags bilar, leverer vi fylleanlegg og betalingsløysingar for fyllestasjonar i heile Norge.

Bustad og industri I løpet av dei 14 åra Gas Tech har INFORMASJON FRÅ PRO

vore i drift har arbeidsfeltet til Førdebedrifta utvikla seg. - I dag er installasjon av gassanlegg i bustadhus og industri eit stort satsingsområde, og vi har eigen tankbil som leverer gass til bustader og industri i Sogn og Fjordane og Møre og Romsdal. Hans Kristian Ulvestad fortel at store leilegheitskompleks er typiske bustadkundar. Etterkvart blir det fleire privathus, og her legg vi sterk vekt på gode designløysingar.

Meld deg på: Utveksling til Riga våren 2015

Stor industrisatsing Det er mange større industribedrifter i fylket som brukar gass som energikjelde i delar av produksjonen. – Vi leverer løysingar til prosessindustrien, fortel Ulvestad og nemner Elkem Bremanger, Nesseplast og Nordfjord Kjøtt med fleire som kundar. Hos Nesseplast i Balestrand er dei midt i ei stor utbygging, der dei nyttar gass som energikjelde til steamkjelar for produksjon av fiskekassar. Elles kan Gas Tech vise til kundar i hotellnæringa der dei fleste nyttar gass til kjøkkenet - mellom andre Alexandra Hotell i Loen.

Våren 2015 får 4 lærlingar sjansen til å reise på utveksling til Riga. Opphaldet er på fire veker og her vil ein bli kjend med både skule og bedrifter. Skulen er aktivt med i europeisk arbeid for felles læreplanar i blant anna industrifaga.

Det er fagleg, kulturell og språkleg utveksling, der engelsk er arbeidsspråket. Målet er at lærlingen skal bli kjent med ein anna arbeidskultur og lærefaget sitt slik dei bru5

kar det i andre land - og øve på praktisk bruk av engelsk.

Det er viktig for norske industribedrifter at så mange som mogleg får betre forståing for andre land og kulturar, slik at fleire er rusta for å samarbeide i eit fleirkulturelt arbeidsliv.

Søknad om utveksling sender du til: jorunn.kirketeig@pro.sf.no

www.pro.sf.no

T. FRIVIK TAUBANEDRIFT AS

Trivast best i bratte bakkar T. Frivik Taubanedrift vart etablert på Kyrkjebø i 2004 og er no den leiande aktøren i Norge på uttak av tømmer i bratt terreng. I tillegg monterer og demonterar dei røyrgater i bratt terreng og set opp snøskredtårn - over heile landet.

- Vi har satsa i ein nisje med få aktørar, fortel Torbjørn Frivik over telefon. Han og kona driv ei verksemd med fulle ordrebøker i heile 2015, og er svært godt fornøgde.

- Vi har heile landet som arbeidsområde, og satsar på å vere best på oppdrag i bratt terreng. I år har dei nesten 30 tilsette skogsarbeidarar og mekanikarar - dei fleste frå Litauen. - Det er erfarne og flinke arbeidsfolk, seier Frivik.

Bratt arbeid For Torbjørn Frivik blir det mykje køyring rundt om i heile landet, for å halde drifta i gong. Han fortel at dei har investert tungt i ein maskinpark som gjer dei i stand til å dekkje dei fleste typar oppdrag innan skogsdrift, materialtransport og anleggsverksemd i bratte bakkar.

Førebyggjer snøskred Montering av snøskredtårn er og ein viktig del av drifta. - Dei Sveitsiske tårna er ein unik metode for å sikre vegar, jernbanestrekningar og skiløyper mot snøskred.

I Sveits og Austerrike er snøskredtårna den mest brukte metoden for overvaking og kontroll

av snøskred, med førebyggande utløysing av farlige snømassar. T. Frivik Taubanedrift monterar dei for eit Sveitsisk selskap, etter at dei vart godkjende i Norge i desember 2013.

Maskiner frå Alpane - For å skaffe oss maskinene til drifta må vi til alpelanda i Europa, fortel Frivik. Både Austerrike og Sveits leverer dei store kranane og løpekattane som må til i denne spesielle drifta. - Vi har investert tungt i maskinparken, samtidig som vi har eit godt internasjonalt nettverk slik at vi kan leige inn spesialmaskiner ved spesielle behov. til den austerriske landsbyen Preitenegg. Her skal han gå i lære og jobbe i 2 år for i fyrste omgang å få fagbrev som industrimekanikar.

«Outsourca» lærling Thomas Frivik som har gått TIP i Høyanger har vakse opp med taubanedrifta og har mest av alt lyst til å bli CNC-operatør. Han har vore fleire turar til Austerrike med faren, for å sjå på maskiner.

For å fylgje draumen om fagbrev, har han fått seg lærlingjobb hos Konrad Forssechnik, via T. Frivik Taubanedrift og PRO opplæringskontoret. Hausten 2014 reiste den unge lærlingen frå Kyrkjebø

Bratt læring Thomas lærer meir enn berre industrimekanikk i dei bratte bakkane i alpelandet. Han må lære seg ein anna arbeidskultur og ikkje minst eit nytt språk. Arbeidsdagen på maskinfabrikken startar klokka 7 om morgonen,

og klokka 15.30 er arbeidsdagen over. Denne hausten har han i tillegg gått på sveisekurs 3 kveldar for veka, frå klokka 17 til klokka 22. Ikkje heilt lik den kvardagen andre norske lærlingar opplever.

Håpet til den unge internasjonale lærlingen er å bli så god i faget og språket at han seinare kan reise til Sveits for å ta fagbrev i CNC-maskinering på fabrikken som leverer snøskredtårna.

Yrkeskonkurransar gjer oss gode og stolte - Yrkeskonkurransane inspirerar og motiverar lærlingane og bedriftene, seier opplæringskonsulent hos PRO Sogn og Fjordane, Geir Johme. - Det er utruleg artig å vere med å sjå kor stolte desse ungdommane blir av faget sitt når dei deltek på desse konkurransane.

- Konkurransane gjer lærlingane til betre yrkesutøvarar og gjer bedriftene våre meir konkurransedyktige. Johme ser at ungdommane likar å konkurrere, og det faglege nivået aukar betrakteleg.

Det er kjekt at vi får ungdommar som vinn konkurransen, men det viktigaste er faktisk at dei konkurrerar med seg sjølv, og dermed blir betre fagarbeidarar i sine fag.

Sosial moro - Yrkeskonkurransar har ei lang historia innanfor kokke- og sjåførfaget, for oss andre er det forholdsvis nytt, fortel Jan-Erik Øygard som hadde med seg 2 lærlingar frå Sogn og Fjordane i anleggsfaget. - I tillegg til sjølve konkurranseaspektet er dette ei viktig sosial samling, der ”våre” lærlingar får møte lærlingar frå andre delar av landet. I samband med uttaking til NM arrangerar vi

Fleire av opplæringskontora frå Sogn og Fjordane har vore til Trondheim på yrkes NM i haust, og er fulle av lovord over arrangementet. - Vi såg tydeleg at konkurransane gjer faga meir attraktive, og aukar statusen til faga.

Det var og ein del elevar frå dei vidaregåande skulane der og såg på. Dei spennande konkurransane var god yrkesorientering og reklame for faga, fortel Geir Johme.

Auka status INFORMASJON FRÅ PRO

6

felles samlingar og kurs for lærlingane. Dermed er konkurransane ein viktig del av arbeidet med å skape trivsel og samhald mellom dei kommande fagarbeidarane i fylket. Dei to opplæringskontora oppsummerar det slik; - Yrkeskonkurransane er ein god miks av konkurranse, faglig utvikling og sosial moro.

Best i verda Jorunn Eide Kirketeig er opptatt www.pro.sf.no

STADPIPE

Rør for havbruk og industri Stadpipe er - som namnet tilseier - lokalisert på Stadlandet. Dagleg leiar Nils Per Sjåstad fortel at kjerneverksemda er basert på produksjon og montering av komplette rørinstallasjonar. - Vi er i vekst og satsar sterkt på rekruttering via lærlingordninga. Då er det betryggande å ha PRO opplæringskontoret i ryggen.

SAMUEL OG STEFFEN i arbeid i produksjonslokala på Stad.

Stadpipe som ligg midt i eit viktig fiskeriområde har levert RSW anlegg (rask nedkjøling og lagring av fangst i nedkjøt sjøvatn), fabrikkvatn og sirkulasjon til fiskebåtar sidan 1996. - I hovudsak driv vi med termoplast rør, type PEHD, PP og GRP, fortel Sjåstad. Dei største kundane våre er industri og oppdrettsnæring.

Foto: worldskills.no

Auke i oppdrag og kompetanse Sidan oppstarten i 1995 har vi hatt ein jamn vekst, og i dag er vi 17 tilsette og 3 lærlingar, fortel

JOHANN OLAV tek sveis nummer 12.000 på Mongstadbase

dagleg leiar. Målet vårt er å ta inn lærlingar kvart år. - Vi meiner det kan bidra til rekruttering av faglærte og på den måten aukar vi kompetansen i bedrifta. Den viktigaste grunnen for å vere med i PRO opplæringskontor er at vi sikrar lærlingane våre eit best mulig opplegg. PRO er profesjonelle, og hjelper oss med rekruttering og oppfølging på ein god måte.

3 lærlingar hos Stadpipe: • Samuel Bødal går TAF-linja i Måløy, og det er tredje året han er i arbeid hos Stadpipe.

Det er først i år han har status som lærling. TAF-utdanninga gir eit løp der Samuel er tre dagar på skulen, og to dagar på jobb kvar veke.

av at yrkeskonkurransane viser igjen i norsk industri. World Skills er ein verdsomfattande yrkeskonkurranse der bedrifter frå 72 land er med. - Her kårar ein dei beste i verda, og då er det viktig at våre bedrifter deltek. Vi konkurrerar ofte i den same marknaden, og eg ønskjer sjølvsagt at bedriftene frå Sogn og Fjordane skal vere dei beste i verda.

metode som fungerar, og som er veldig populær slår ho fast. - Vi har sett at dette har store ringverknader. Elevane får meir innsikt i faget sitt og blir bevist på kva retning dei skal velje, samtidig som dei blir meir kvalitetsbeviste i arbeidet sitt.

•

Stor interesse Olsen fortel at det er stor interesse for å delta. - Vi lagar interne konkurransar på skulane for VG1.

På VG2 er det regionale konkurransar der skulane blir meir kjende med kvarandre og det blir bygt viktige nettverk. Konkurranseinstinktet er stort mellom elevane og samtidig fungerar det som

Pedagogikk som fungerar Dagleg leiar i opplæringskontoret for mekaniske fag i Akershus og Oslo, Lise Hetty Olsen, har lang erfaring med å arrangere skulekonkurransar for VG1 og VG2 elevar.

- Konkurransar er ein pedagogisk

INFORMASJON FRÅ PRO

Johann Olav Sjåstad, er lærling inne i siste året, og skal ta fagprøva til sommaren.

Han er for tida på Mongstadbase, der Stadpipe har kon-

7

trakt på infrastruktur til eit nytt bygg. På den måten får han god erfaring med ein industriarbeidsplass.

•

Steffen René Hoddevik er den ferskaste lærlingen. Han skal vere i produksjonslokala på Stad framover ei stund, for å lære produksjonsteknikk.

god yrkesorientering. Olsen meiner at elevane blir flinkare utan at dei er klar over det sjølve.

Alle oppgåvene elevane får er i tråd med læreplanen og kompetansemåla, slik at det ikkje blir ekstra belastning for skulane å delta. - Lærelysta til elevane aukar med desse konkurransane, samtidig som det er eit godt hjelpemiddel for skulane å nå kompetansemålet. Til sjuande og sist er det bedriftene som tener på at vi får ut fagarbeidarar som er kvalitetsbeviste og ønskjer å vere best i klassen.

www.pro.sf.no

FMC TECHNOLOGIES

Oppstartsmøte med ny lærling

TOMMELEN OPP FOR EIT GODT SAMARBEID, der målet er at Sondre Bruland skal gå ut med fagbrev som industrimekanikar. F.v. Jorunn Eide Kirketeig frå PRO opplæringskontoret, Bård Tveranger fagleg leiar FMC Technologies, lærling Sondre Bruland og dagleg leiar i FMC Technologies Florø Odd Gunnar Røyseth.

Sondre Bruland frå Naustdal har fått lærlingplass hos FMC Technologies på Fjord Base i Florø. 6. november er dagen for formelt oppstartsmøte med leiinga i FMC Technologies, PRO opplæringskontoret og den ferske industrimekanikarlærlingen. Unni Kinsarvik Knutsen som er personalansvarleg for 42 lærlingar fordelt på Ågotnes, Kristiansund og Florø har tatt turen frå Bergen, og Jorunn Eide Kirketeig frå PRO har tatt turen frå Førde. Saman med dagleg leiar i FMC Technologies Florø Odd Gunnar Røyseth og fagleg leiar Bård Tveranger skal dei hjelpe lærlingen fram mot fagprøve dei neste to åra.

Kirketeig har med seg kvar si mappe til alle som sit rundt bordet, der alle sider ved det å vere lærling og lærebedrift er formalisert. Innhaldet med både opplæringslov og lærekontrakt blir nøye gjennomgått og diskutert.

Det blir lagt vekt på at innhaldet i permen er eit godt hjelpemiddel for å sikre god oppfølging og ansvarsfordeling. – Dette er til god hjelp som internkontroll.

Opplæring for framtida - Gjennom læretida får både FMC Technologies og Sondre 2 år til å INFORMASJON FRÅ PRO

marknadsføre seg overfor kvarandre, seier Kirketeig. – Når læretida går mot slutten er det viktig å ta opp om de ønskjer å fortsette samarbeidet. Men hugs at dette er ingen plikt, verken for bedrifta eller lærlingen. – Vi driv med opplæring for framtida, fortel Unni Kinsarvik Knutsen, og dei aller fleste lærlingane våre blir tilsette hos oss etter læretida.

Kirketeig. Ho presiserer at det er viktig å vite kva forventingar ein har til kvarandre, kva skrivne og uskrivne reglar som gjeld for alle partar. – Det er også viktig å vere klar over at læretida er ein toårsperiode med gradvis overgang frå opplæring til verdiskaping. Denne delinga er grunnen til at lærlinglønna er ei fagarbeidarløn fordelt på 24 månader.

Juridisk kontrakt Lærekontrakta som skal skrivast under av dei tre partane rundt bordet er juridisk bindande fortel

Kirketeig orienterer om muligheita for lærlingane til å ta studiespesialisering under læretida. Studiet går via Rogaland 8

nettskule og opplæringskontoret dekkjer utgiftene. Læreplassen må legge til rette for at dei skal klare å gjennomføre, men den største jobben ligg naturleg nok på lærlingen. Dette er ein unik sjanse til å kombinere fagbrev med studiekompetanse, for den som har lyst og kapasitet til å klare dette.

Dokumentasjon og minifagprøve Ein måte å sikre at lærlingane klarer å komme gjennom nålauget til fagprøva er at dei trenar på www.pro.sf.no

UNNI KINSARVIK KNUTSEN er personalansvarleg for 42 lærlingar i FMC Technologies og tok turen frå Bergen til Florø for å forsikre seg om at lærlingen der får eit godt opplegg rundt seg.

FMC Technologies, Florø • Globalt firma lokalisert i 16 land med hovudkontor i Houston USA • Oppstart i Florø i 2011 • 12 tilsette på kontor og verkstad på Fjord Base • 1. lærlingen i Florø i 2014 • Leverandør av system og løysingar til olje- og gassindustrien • Klargjer subsea utstyr for installasjonar i brønnar • Leverer til Statoil, GDF Suez og BG dette undervegs. Opplæringskontoret legg opp til mange minifagprøver gjennom opplæringsløpet, der den første går ut på å lage ein presentasjon om læreplassen sin. Dette kan også vere eit godt verktøy for bedrifta om lærlingen lagar eit godt produkt.

Dokumentasjon er det viktigaste stikkordet for lærlingen gjennom heile læretida. Om Sondre Bruland og fagansvarleg Bård Tveranger jobbar godt med minifagprøvene og dokumentasjonen er fagbrevet sikra, er dei einige om. Det einaste som kan velte ei fagprøve er då brot på HMS reglane. Det

nering. Dette er ein viktig del av industrimekanikaren si utdanning, og det blir diskutert ulike løysingar for å få dette på plass.

- Dette skal vi finne ei løysing på, forsikrar Kirketeig frå PRO. - Det er vårt ansvar å ordne opp i dette.

Opplæringskontoret lovar også å ta seg av den sosiale biten for lærlingen. Sondre skal få vere med på mange ulike kurs og samlingar, der skituren til Hemsedal er høgdepunktet.

blir jamlege møte mellom opplæringskontoret og lærling, og då er det viktig at vurderingsskjema er fylt ut. Her skal ein notere kva ein har jobba med i perioden og korleis dette er knytt opp mot læreplana.

Godt opplegg Unni Knutsen fortel at dei har etablert rutinar og opplegg for lærlingane sine, og med dette møtet er ho sikra at den eine lærlingen i Florø også får eit godt opplegg rundt seg. Den største konkrete utfordringa for Sondre og FMC Technologies i Florø er at dei ikkje har utstyr til maski-

Still spørsmål - Skulen er meir som ein forskingsstasjon seier Jorunn Eide Kirketeig. Her kan ein prøve og fei-

le utan store konsekvensar. Å feile på ein arbeidsplass har mykje større konsekvensar. - Difor er det viktig å stille spørsmål, presiserer ho. - Å vere sjølvstendig er og å tore å stille spørsmål. Ho oppfordrar samtidig FMC Technologies til å vere inkluderande og flinke til å halde lærlingen oppdatert på den interne arbeidskulturen, slik at han er trygg. Lærlingen på si side må vise lojalitet til bedrifta som han er ein del av. - Dette høyres kanskje overveldande ut, men det viktigaste er at vi skal bygge deg, avsluttar Kirketeig.

Sosialt og fagleg påfyll frå PRO TRIVSEL - NETTVERK - LÆRING

lingen sjølv må stå for transport til og frå Hemsedal. Overnattinga er i store, flotte hytter rett ved skibakken. For PRO er det viktig at lærlingane trivast og at dei merkar at dei er en del av eit godt nettverk.

Kurs og sertifikat PRO lærlingane startar læretida si med ulike kurs som truck, kran, lift og varme-arbeid alt etter behov i følgje læreplanen. Etter oppkøyring får lærlingane truck- og kransertifikat. Hovudfokuset på desse kurs er tryggleik og HMS. Det blir nye kursrundar for lærlingane hausten 2015.

Skihelg i Hemsedal 20.–22. mars 2015 er det på nytt klart for ei frisk og fartsfull skihelg i Hemsedal. Den årlege skihelga er svært populær og ein fin måte å bli kjent med andre lærlingar i Sogn og Fjordane. PRO dekkjer opphald, skipass og fellesmåltid, medan lærINFORMASJON FRÅ PRO

Lærling kickoff Etter suksessen frå tidlegare år blir det ny lærlingsamling torsdag 7. mai 2015 for alle PRO lærlingar. Her vil vi ha fokuset både fagleg og sosialt.

Diverse aktivitetar for lærlingane, fokus på HMS og spannande føredragshaldarar som Marco Elsafadi. Meir info kjem.

9

Marco Elsafadi www.pro.sf.no

STRYVO BISMO

Lærling over fylkesgrensa I februar 2013 vart Stryvo Bismo ein del av Stryvo Group, som har sitt hovudsete i Stryn, fortel dagleg leiar Jan Tore Bø. For Stryvo var det svært interessant å sjå over fylkesgrensa og dermed utvide produktspekteret og få ein stab med viktig kompetanse med på laget. At vi har fått ein lærling i nabofylket Oppland, har først og fremst samanheng med ein dyktig ungdom som ønskte læretida si i heimtraktene.

- Bismo ligg berre ein og ein halv time frå Stryn, og har gitt oss ei viktig porteføljeutviding, fortel Bø. - Kraftbransjen har mange interessante utbyggingar i region rundt Oppland og Hedmark. Her satsar Stryvo på og vere ein viktig leverandør. Produksjonssjef og lærlingansvarleg Tore Eiesar fortel at dei tek på seg både engineering, produksjon og installasjon.

Energi og maritim satsing Stryvo Bismo har 30–40 % av produksjonen og omsettinga si retta mot fornybar energi, mens dei resterande 60–70 % er retta mot olje, gass og maritim bransje. Bedrifta i Oppland kan vise til brei sveisekompetanse og leverer mellom anna ulike komplette prosessanlegg i tillegg til at dei utviklar, produserar og leverar filterteknologi som er velprøvd i offshore og maritim sektor.

Lokal rekruttering - Den viktigaste ressursen vi har, er likevel ein stabil stab med høg kompetanse, presiserer Jan Tore Bø. I dag er vi 10 medarbeidarar, men vi har fasilitetar til å ha 30–40 personar i arbeid. Ambisjonane våre er å 30–35 tilsette og ei omsetting på 40–50 millionar i 2018/19. - For oss er det avgjerande å rekruttere lokalt. Jan Tore Bø trur det er vegen å gå for å få ei stabil arbeidskraft.

Vil hjelpe ungdommen fram - I utgangspunktet hadde vi ikkje tenkt å ta inn lærling så tett etter etableringa, seier dagleg leiar. - Vegard Frisvold har hatt feriejobbar og vore utplassert her tidlegare. Då han kom og banka på døra og ønskte lærlingplass hos oss var vi likevel ikkje i tvil. Vegard har vist seg fram som ein dyktig og arbeidsvillig ungdom, og då var det enkelt å seie ja. Det er viktig INFORMASJON FRÅ PRO

å legge til rette og bistå ungdommane når dei vil ta ei fagutdanning. Håpet vårt er sjølvsagt å behalde han i bedrifta.

vi reknar med ein del samarbeid med Stryvo Group i Stryn, som har eit etablert forhold til PRO opplæringskontoret.

VEGARD FRISVOLD er lærling i platearbeidarfaget og får ein allsidig praksis hos Stryvo Bismo.

Opplæring over fylkesgrensa Vegard Frisvold er 18 år og kjem frå Garmo i nabokommunen Lom. Han har gått TIP og industriteknologi på Nord-Gudbrandsdal VGS avdeling Otta. No er målet å få fagbrev i platearbeidarfaget. - Eg har allereie fått prøve meg på mykje forskjellig, og likar meg godt her, fortel han. - Tida får vise om eg tar vidare utdanning etter fagprøva, smiler han.

Tore Eiesar fortel at det fungerar godt å samarbeide med eit opplæringskontor i nabofylket. Han har god erfaring med lærlingar i den gamle bedrifta på Bismo, og har lagt ei god plan for arbeidet saman med PRO opplæringskontoret. Vegard har vore på ein del kurs i Førde tidlegare i haust, og

LÆRLING VEGARD FRISVOLD, produksjonssjef og lærlingansvarleg Tore Eiesar og dagleg leiar i Stryvo Bismo Jan Tore Bø.

10

www.pro.sf.no

Fylkets første industrimontørar – made in Florø

NYUTDANNA INDUSTRIMONTØR MARTIN KJELSNES og fagansvarleg hos Swire Oilfileld Services Arild Hatlem, har gjort eit godt stykke arbeid saman for å få Martin fram til eit nytt og ettertrakta fag i oljebransjen.

Swire Oilfileld Services i Florø satsar på fagarbeidarar, og det siste skotet på stammen er ein nyutdanna industrimontør. Martin Kjelsnes (21) har hatt læretida si hos Swire Oilfileld Services i Florø, og tok fagprøva med glans denne hausten. Han er den eine av dei to første industrimontørane som har tatt dette fagbrevet i Sogn og Fjordane. Arild Hatlem som har vore fagansvarleg for lærlingen fortel at dette er eit nytt og spennande fag her i fylket, som det garantert vil bli stor etterspørsel etter.

Industrimontør er eit av dei mest ettertrakta fagfelta i oljehovudstaden Stavanger, og det er aktuelt både on- og offshore i tillegg til i arbeid med landbruksmaskiner. Den nyutdanna fagarbeidaren fortel at det var litt tilfeldig at det blei nettopp dette faget, men at han no er veldig fornøgd med valet. Sjølv om Swire skal redusere kostnadar og ikkje tilsette nye folk har Martin Kjelsnes stor tru på at han skal få seg ein spennande jobb.

Spesialisering for framtida Oljebransjen spesialiserar seg meir og meir, og bedriftene kjøper etter kvart inn meir ferdige delar som krev montering og demontering. Her kjem den nye fagkompeINFORMASJON FRÅ PRO

at lærlingen kjem gjennom det faglege stoffet seier at desse to åra med lærling har vore lærerike for alle i bedrifta. - Vi har hatt sterk fokus på å dokumentere arbeidet, og på HMS og sikker jobb analyse. Dessutan har vi lagt opp til minifagprøve kvar 8. veke, noko som har skjerpa både oss og lærlingen til å gjere ein god jobb.

tansen inn. Industrimontørfaget kan samanliknast med industrimekanikarfaget, forskjellen ligg først og fremst i at montørane er meir spesialiserte på montering og demontering og mindre på maskinering.

Fokus på dokumentasjon - Swire Oilfileld Services i Florø har vore ein god læreplass, seier Kjelsnes. - Her har eg fått vere med på alle dei ulike oppgåvene som finst i bedrifta, og alle som jobbar her har vore flinke instruktørar. - I starten var det uvandt med så mykje dokumentasjon og papirarbeid, men etter kvart har eg fått inn gode rutinar, smiler ein fornøgd industrimontør. Arild Hatlem som har hatt ansvaret for

Best i klassen Jorunn Eide Kirketeig på PRO opplæringskontoret fortel at dette er starten på ein ny epoke der Sogn og Fjordane sjølv utdannar nokre av dei viktigaste fagarbeidarane til subsea og anna oljerelatert verksemd. - Uttalen frå prøvenemnda frå Hordaland om at dei aldri har sett maken til 11

godt gjennomført læreopplegg og veldokumentert arbeid er ein stor honnør til Swire Oilfileld Services, skryt Kirketeig. - Her er det snakk om å vere best i klassen.

Nytt fag - nye muligheiter Martin Kjelsnes og leiinga i Swire Oilfileld Services i Florø er einige om at det er ei skår i gleda at Swire skal spare pengar og ikkje tilsette nye folk. Kjelsnes som er ein av de to første i fylket med dette ny «in-faget» i oljenæringa ser likevel lyst på framtida. - Eg skal gå ei runde på bedriftene her på oljebasen i Florø. Om dei ikkje har bruk for kompetansen min, så er det mange muligheiter der ute i oljeverda, smiler ein optimistisk industrimontør. www.pro.sf.no

50 ledige læreplassar

Vi tek inn lærlingar i desse faga: Automatikar, Brønnfag – komplettering, CNC-Maskineringsteknikk, Dataelektronikar, Elektrikar, IKT-servicefag, Industriell overflatebehandling, Industrimekanikar, Industrimontør, Industrirøyrleggjar, Industrisnikkar, Kjemiprosess, Kontor og administrasjon, Laboratoriefag, Logistikk, Motormekanikar, Plate, Produksjonsteknikk, Salsfag, Serigrafi, Sveis.

Lærebedrifter: Avery Dennison NTP, Bilfinger Industrial Services avd. Høyanger, Svelgen og Årdal, Cermaq, Elkem, Ewos, Felleskjøpet Agri avd. Florø, Fiskevegn, Fjordpipe, FMC Technologies, Førde Mekaniske Industri, GasTech, Hagen, Halliburton, Hardangerfrakt, Haug Offshore, Havyard Ship Technology, Hellenes, ITM, Klausen Industrier, KMI, Luster Mekaniske Industri, Nesseplast, Nomek, Norway Pelagic, Nyrstar, OM Marine Service, Pro Opplæringskontoret, Rørlegger R.Nigardsøy, Safeclean, Solheim Diesel, Solund Verft, Stadpipe, Staro Tech, Stryvo, Stryvo Bismo, Sunnfjord Industri, Swire Oilfield Services, T.Frivik Taubanedrift, Teekay Petrojarl, Tess, VikØrsta, Wergeland Holding, West Industri Service, Yndestad Mekaniske, Østerbø Maskin.

Send søknad til post@pro.sf.no / Søknadsfrist 1. mars

Sjå www.pro.sf.no for meir informasjon

INFORMASJON FRÅ PRO

12

www.pro.sf.no