Wim Crielaard (l) en Eric Claassen
menteel onderzoek naar de bacteriepopulaties in gezonde monden. Het onderzoek is een initiatief van ACTA en TNO en wordt ondersteund met subsidie van het ministerie van Economische Zaken en commerciële partijen als kauwgomfabrikant Wrigley, Glaxo Smith Kline, Philips en Cargill. De klinische fase, waarbij allerlei parameters van ongeveer 300 gezonde studenten zijn bepaald, is inmiddels afgerond. Momenteel is het onderzoeksteam bezig het materiaal te analyseren.
Inhaalslag Volgens Crielaard heeft de tandheelkunde een achterstand in te halen op het gebied van de microbiologie: ‘Tandartsen zijn altijd bezig geweest met repareren en boren, en keken dus vooral naar zieke monden. Datzelfde geldt voor wetenschappers. Maar in gezonde monden kijken is minstens zo interessant.’ Immunoloog en hoogleraar Eric Claassen vindt dat de orale microbiologie als geheel te lang een ondergeschoven kindje is geweest: ‘Het aantal microbiologische publicaties met betrekking tot de mond is relatief klein. Daar zie je al aan dat er weinig belangstelling is geweest voor de mond. In het Microbioom Project ging aanvankelijk ook alle aandacht naar de darm, maar dat begint nu te veranderen. Maar de
mondholte is heel erg belangrijk. Het is de plek waar het lichaam voor het eerst kennis maakt met micro-organismen. ‘Er zitten cellen in de mond die van essentieel belang zijn voor het immuunsysteem. Ze hebben een zogeheten signaalfunctie. De cellen laten het immuunsysteem weten of het wel of niet moet reageren op bepaalde stofjes, bijvoorbeeld in het speeksel. Die keuze heeft voor het hele lichaam consequenties. Kortom, niet alleen het feit dát er bacteriën in de mond zitten, is belangrijk. Het gaat ook om de interactie die ze aangaan met de cellen. Het is een heel nieuw onderzoeksveld. We beginnen nu pas te begrijpen hoe die signaalfunctie werkt.’
Inzichten Volgens Crielaard wordt de wetenschappelijke achterstand momenteel weggewerkt. Door nieuwe technieken krijgen onderzoekers steeds meer inzicht in de verschillende bacteriegroepen, ook die in de mond. Daarnaast is er een belangrijke paradigmashift in de wetenschap ontstaan. Crielaard legt het uit: ‘Voorheen zochten we vooral naar biomarkers van ziekmakende bacteriën. Het was echter veel verrassender om te zien dat de bacteriepopulaties in gezonde monden heel erg op elkaar lijken. Daardoor hebben TNO en ACTA het idee geDentz 47