Ποιοί θεωρείτε ότι είναι αυτοί οι drivers? Κατ’ αρχήν
η αδιαµφισβήτητη πλέον πραγµατικότητα των περιβαλλοντικών προβληµάτων. Το φυσικό περιβάλλον, ο πλανήτης δεν µπορεί πλέον να θεωρείται αστείρευτη πηγή πόρων και ακόρεστος αποδέκτης των αποβλήτων της παραγωγικής διαδικασίας. Το οικονοµικό µας σύστηµα παραγωγής, διάθεσης, κατανάλωσης και απόρριψης υλών, υλικών, προϊόντων και παραπροϊόντων πρέπει πλέον να λαµβάνει υπόψη την αλληλεπίδραση των δραστηριοτήτων αυτών µε το περιβάλλον. Κατά δεύτερον, η αντίληψη του κόσµου για τα προβλήµατα αυτά έχει πλέον αυξηθεί και συναντάµε όλο και πιο πολλούς ευαισθητοποιηµένους πολίτες έτοιµους να στηρίξουν και να υποστηρί-
«
Με δύο λέξεις θα ήταν πολύ δύσκολο να οριοθετήσω την πράσινη ανάπτυξη. Εάν το τολµούσα σίγουρα οι δυο λέξεις που θα χρησιµοποιούσα θα ήταν καθήκον και ευκαιρία.
»
ξουν την προστασία του πλανήτη. Όλοι πλέον γνωρίζουν ότι ο πλανήτης έχει όρια και αν τα ξεπεράσουµε θα θέσουµε σε κίνδυνο όχι µόνο την ευηµερία και την παραγωγή πλούτου αλλά και την ίδια τη ζωή στη γη. Τρίτος παράγοντας η νοµοθεσία. Οι νόµοι για την προστασία του περιβάλλοντος γίνονται περισσότεροι και πιο αυστηροί. Οι κίνδυνοι από παραβάσεις, ειδικά µε την νέα αντίληψη της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», γίνονται πλέον µετρήσιµοι και διόλου αµελητέοι, και ακόµη και οι λιγότερο ευαίσθητοι στο θέµα έχουν αρχίσει να το λαµβάνουν σοβαρά υπόψη τους. Τέλος, οι ευκαιρίες. Οι νέες τεχνολογίες, οι νέες τάσεις, και το νέο όραµα της πράσινης οικονοµίας είναι το κατάλληλο υπόβαθρο για την απελευθέρωση νέων υγιών δυνάµεων ανάπτυξης, εξωστρέφειας και ανταγωνιστικότητας. Τί σηµαίνει για τον τραπεζικό τοµέα η πράσινη ανάπτυξη; Ποιός είναι ο ρόλος των τραπεζών; Ο
τραπεζικός τοµέας ως ένας από τους βασικούς µοχλούς ανάπτυξης έχει τη δυνατότητα να διαδραµατίσει κοµβικό ρόλο στη «µόχλευση» της πράσινης ανάπτυξης. Με προφανείς ή λιγότερο προφανείς αλλά εξίσου σηµαντικούς τρόπους. Αντιλαµβάνοµαι ότι ως προφανείς τρόπους εννοείτε τα λεγόµενα πράσινα τραπεζικά προϊόντα στον τοµέα της ενέργειας που έχουν κάνει ήδη την εµφάνισή τους από τις περισσότερες τράπεζες. Ορθά το εντοπίζετε.
Πράγµατι ένα από τα βασικά εργαλεία των τραπεζών είναι η παροχή χρηµατοδότησης για την ενίσχυση της πράσινης οικονοµίας όπως το παράδειγµα της ενέργειας που αναφέρατε. Φαίνεται ότι στο όχι και τόσο µακρινό µέλλον τα πράσινα τραπεζικά προϊόντα και υπηρεσίες θα εξειδικεύονται και θα αναπτύσσονται περαιτέρω, όχι µόνο στον κλάδο της ενέργειας αλλά σε όλους τους κλάδους της οικονοµίας. Στη γεωργία, τον τουρισµό, τη µεταποίηση, παντού. Δεν σταµατά όµως µόνο εκεί ο ρόλος των τραπεζών, είναι πιο ευρύς και πρέπει να αναφερθεί. Μην ξεχνάµε ότι οι τράπεζες απασχολούν δεκάδες χιλιάδες εργαζόµενους, διάσπαρτα σε όλη την Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή µας. Έτσι, η ανάπτυξη περιβαλλον τικής κουλτούρας
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010
το «πράσινο» ως επιθετικός προσδιορισµός συνοδεύει όλο και περισσότερα προϊόντα, υπηρεσίες κ.λπ. Πράσινα αυτοκίνητα, σπίτια, κεφάλαια, επιχειρήσεις, τράπεζες, πράσινες ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, και ο κατάλογος συνεχώς µεγαλώνει. Ειδικά δε µετά την έναρξη της τρέχουσας οικονοµικής κρίσης παρατηρήθηκε µία ραγδαία αύξηση της τάσης αυτής. Η άποψή µου είναι ότι η ενδυνάµωση αυτής της τάσης ούτε τυχαία είναι αλλά ούτε και ξαφνική. Οι κινητήριες δυνάµεις πίσω από αυτές τις εξελίξεις, οι λεγόµενοι drivers είναι ιδιαίτερα ισχυροί και έχουν προετοιµασ τεί ακούσια και εκούσια από όλους τους εµπλεκόµενους.
85