Αλέξανδρος Αλεξίου | Δάφνη-Ευφροσύνη Δελφάκη
Γιατί στο Βερολίνο;
«Νέα Δύση» (der «Neue Westen»6 ), αναδεικνύεται σε σηµείο συνάντησης της βερολινέζικης πολιτιστικής σκηνής. Ένα χρόνο αργότερα ξεκινά την λειτουργία του το «Γερµανικό Θέατρο» («Deutsches Theater»), το οποίο εντυπωσιάζει µε τις σηµαντικές του κλασικές παραστάσεις. Γενικότερα, η γερµανική θεατρική σκηνή - µε απαρχή τα τέλη του 18ου αιώνα - διεκδικούσε και συνεχίζει µέχρι και σήµερα να διεκδικεί ένα µεγάλο κοµµάτι της πολιτιστικής ελκυστικότητας της πόλης (απόδειξη αποτελεί το γεγονός ότι µέχρι το 1910, η πόλη του Βερολίνου φιλοξενούσε 30 θεατρικές σκηνές). Την ίδια περίοδο, στον τοµέα της µουσικής και της µουσικής δηµιουργίας, οι όπερες καθώς επίσης και η Φιλαρµονική Ορχήστρα του Βερολίνου (Berliner Philharmonischer Orchester) διαδραµατίζουν σηµαντικό ρόλο ενώ ο πρώιµος µοντερνισµός και οι εκπρόσωποί του (Arnold Schoeneberg, Wasilly Kandinsky κ.α.) κάνουν σιγά σιγά την παρουσία τους αισθητή στο καλλιτεχνικό προσκήνιο (Korff και Rürup, 1987:42· Everdell, 1997· Berliner Philharmoniker, 2011). Στις αρχές του 1900 λειτουργεί για πρώτη φορά η πρώτη γραµµή του µετρό του Βερολίνου, ο πληθυσµός αγγίζει και σύντοµα ξεπερνά τα 2 εκατοµµύρια κατοίκους, η πόλη απολαµβάνει την εκτίµηση αλλά και συχνά τον φθόνο της υπόλοιπης γερµανικής αυτοκρατορίας, δεν απολαµβάνει όµως ιδιαίτερη εκτίµηση από τους ίδιους τους κατοίκους της. Η βιοµηχανική επανάσταση, µαζί µε την τεχνολογική εξέλιξη και ευελιξία, προκάλεσε επίσης προβλήµατα που αφορούσαν τις συνθήκες εργασίας και διαβίωσης της εργατικής κυρίως τάξης. Ειδικότερα, η πολεοδοµική της οργάνωση βασίζεται σε µπλοκ κατοικιών (Mietskasernen), κάτι που έχει σαν αποτέλεσµα, το οικιστικό της απόθεµα να χαρακτηρίζεται από πενταώροφα, τεραστίων διαστάσεων κτήρια - συνήθως καταλαµβάνουν ολόκληρα οικοδοµικά τετράγωνα -, µε µικρές εσωτερικές αυλές που το µόνο που προσφέρουν στους κατοίκους τους είναι σκοτεινά, χωρίς αερισµό και µε υψηλή υγρασία διαµερίσµατα. Στις αφιλόξενες αυτές συνθήκες διαβίωσης τα επίπεδα θνησιµότητας του πληθυσµού είναι ιδιαίτερα υψηλά. Ενδεικτικό στοιχείο της κατάστασης που επικρατεί στα οικιστικά αυτά µπλοκ της εποχής είναι η φράση του Γερµανού εικονογράφου και φωτογράφου Heinrich Zille: «Μπορείς να σκοτώσεις έναν άνθρωπο το ίδιο εύκολα, τόσο µε ένα τσεκούρι, όσο και µε ένα σπίτι».
6
Περιοχή του Βερολίνου η οποία περιλαµβάνει την Kurfürstendamm, την Breitscheidplatz, την οδό Tauentzienstraße(Charlottenburg), τις συνοικίες Schönenberg και Tiergarten (Berlin,2011b). 13