broj 70
26
ENERGETIKA
Tržište maziva u Srbiji
Visokoprofitna roba za preživljavanje Tržište maziva u Srbiji, kao i u regionu, smanjuje se za 14 odsto godišnje, pri čemu su proizvođači i distributeri prinuđeni da nude nerealno niske cene, što ih dovodi u finansijsku krizu, jer ne mogu da pokriju troškove, kaže predsednik Grupacije za maziva Mile Stojilković
T
ržište maziva u Srbiji, kao i u regionu, smanjuje se u proseku za oko 14 odsto godišnje, pri čemu su proizvođači i distributeri prinuđeni da nude nerealno niske cene, što ih dovodi u finansijsku krizu, jer ne mogu da pokriju troškove. U 2012. godini očekuje se dalji pad tog tržišta, dok se oporavak i blago povećanje za 1,6 odsto očekuju od 2014. godine. Od nekada visokoprofitnih proizvoda, maziva su postala roba za preživljavanje. Probleme u ovoj oblasti za „Korak” osvetljava predsednik Grupacije za maziva mr Mile Stojilković. Pomenuli ste da je stanje na tržištu maziva Srbije bolje nego ranije i da siva ekonomija više nije najvažniji problem. Zašto? Velike promene, izazvane raspadom SFRJ, ratovima i sankcijama, stvorile su pogodnu atmosferu za pojavu falsifikovanih maziva, šverca, lažnih deklaracija kod uvoza, izbegavanja plaćanja akciznih i poreskih obaveza i drugih pojava koje su ozbiljno ugrozile kompanije koje se profesionalno i regularno bave ovim poslom. Za vrlo kratko vreme registrovano je više desetina proizvođača maziva koji su se ovim poslom bavili na najprimitivniji način. Veliki broj „divljih” proizvođača bili su najveći faktor ovakvog stanja na tržištu maziva. Uvođenjem akcize na maziva, koja je iznosila 55,00 dinara po kilogramu, stvoreni
su uslovi za pojavu sive ekonomije. Cena takvih proizvoda bila je nekoliko puta niža. Radi rešavanja problema, u PKS formirana je Grupacija za maziva, sa više od 30 proizvođača maziva, distributera i zastupnika inostranih proizvođača, kao i eksperata u oblasti maziva. Oni su predložili niz aktivnosti, među kojima ukidanje akcize na maziva, kontrolu izdavanja dozvola za uvoz baznih ulja i aditiva preduzećima koja ne ispunjavaju uslove za proizvodnju maziva i uvođenje licenci za obavljanje delatnosti. Takođe, pojačanu kontrolu kvaliteta prilikom uvoza, donošenje tehničko-tehnoloških propisa procesa proizvodnje i trgovine mazivima, reviziju odobrenih dozvola za obavljanje delatnosti proizvodnje i prometa maziva, onemogućavanje dampinga stranim kompanijama i stalne akcije carinske i finansijske kontrole i tržišne inspekcije. Osim toga, urađen je i objavljen u
Službenom glasniku „Pravilnik za maziva” kojim su definisane neophodne analize za utvrđivanje kvaliteta maziva. Uvedena je kontrola kvaliteta maziva prilikom uvoza i proizvoda koji se prvi put puštaju na tržište Srbije. Još se radi na uvođenju licenciranja proizvođača, kao i na utvrđivanju minimalnog nivoa kvaliteta maziva, radi zaštite potrošača. Ključan uspeh donelo je ukidanje akcize, koja je iznosila 55,00 din/kg, čime su mnogi „garažni proizvođači” izgubili interes da se bave ovom delatnošću. Od nekadašnjih pedeset i više proizvođača, sada u Srbiji imamo desetak. Iako siva ekonomija i dalje postoji, aktuelnija je problematika plaćanja „ekološke takse” i briga o iskorišćenim (rabljenim) uljima, njihovo prikupljanje i tretman. Ranije se procenjivalo da oko trećinu tržišta Srbije pokrivaju „sumnjivi” proizvođači. Kakva je sada situacija?
Koliko je, prema procenama i raspoloživim podacima, tržište maziva u padu u odnosu na prošlu godinu? Prema podacima kojima raspolažem, može se reći da je 2005. godine u Srbiji prodato oko 45.000 tona maziva i 3.000 tona antifriza, u 2006. oko 50.000 tona maziva i 4.500 tona antifriza, u 2007. godini postignut je maksimum: 53.000 tona maziva i 5.000 tona antifriza. U 2008. godini počinje pad: 45.000 tona maziva i 4.200 tona antifriza, u 2009. oko 38.000 tona maziva i 3.500 tona antifriza, u 2010. oko 34.000 tona maziva i 3.000 tona antifriza i u 2011.godini minimum: 31.000 tona maziva i 2.500 tona antifriza.
www.pks.rs